De selectietaal in adlib

31
De Selectietaal in Adlib Rolf Blijleven IT IT IT IT- - -diensten diensten diensten diensten voor musea voor musea voor musea voor musea M M M 06 12 872 892 E E E E [email protected] Adlib gebruikersdag 30 maart 2010 © Rolf Blijleven 2010 © Rolf Blijleven 2010 © Rolf Blijleven 2010 © Rolf Blijleven 2010

Transcript of De selectietaal in adlib

Page 1: De selectietaal in adlib

De Selectietaal in Adlib

Rolf BlijlevenITITITIT----dienstendienstendienstendiensten voor museavoor museavoor museavoor museaMMMM 06 12 872 892

E E E E [email protected]

Adlib gebruikersdag 30 maart 2010

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Page 2: De selectietaal in adlib

Workshop programma

Even voorstellen..

Deel 1: de basis

• Bedieningspaneel, zoekzinnen, jokers en truncatie

• Hoe vind je een veldnaam?

• Oefeningen

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Deel 2: handig bij het dagelijkse werk

• AND, OR en NOT

• Today, sets, pointerfiles en profilen

• Oefeningen

Deel 3: om het verhaal compleet te maken..

Page 3: De selectietaal in adlib

Even voorstellen..

•HTS-E 1989, en 20 jaar technische ondersteuning

• Waarvan 2½ jaar bij Adlib o.a. Helpdesk

• Sinds oktober 2009: freelancer

• “brug tussen mens en techniek”

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• “brug tussen mens en techniek”

• IT-diensten voor musea

• Rijksmuseum, Spoorwegmuseum, Huis Doorn

• (e-tech) schrijver & vertaler

• technisch en talen

• F / D / E �NL & E

Page 4: De selectietaal in adlib

DE SELECTIETAAL

1. Kies een dataset

Hoe kom je er?

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

2. Klik ikoontje of

geef Control F

Page 5: De selectietaal in adlib

het bedieningspaneel Velden met

indexoperatoren combinatorische

operatoren

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

vink aan: Allevelden

Page 6: De selectietaal in adlib

Zoekzinnen (1)

All

• geeft alle records in deze dataset

Record contains …

• doorzoekt ieder record volledig

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• doorzoekt ieder record volledig

• sequentieel: kan lang duren

�Tip: vind veldnaam met beginletter

• voorbeeld: invoerdatum

• klik in vak “velden”, typ i herhaaldelijk

Page 7: De selectietaal in adlib

Jokers en truncatietekens

Alle records met een plaatje

• reproductie.referentie = *

Alle records waarvan de titel niet is ingevuld

• titel = “”

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• titel = “”

Alle radio’s in de collectie (zonder joker)

• objectnaam = radio

Alle records met “radio” (of meer) in de objectnaam

• objectnaam = radio*

• objectnaam = radio/

Page 8: De selectietaal in adlib

TruncatieZoeken op delen van woorden

• linkstruncatie *radio � transistorradio

• rechtstruncatie radio* � radio-uitzending

Twee truncatietekens, / en *

Zoek je iets met een jokerteken er in?

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Zoek je iets met een jokerteken er in?• zoek “4 * 3”? � veldnaam = 4 * /

• zoek http://... � veldnaam = http://*

• zoek http:// � veldnaam = http:///

Selectietaal: alleen rechtstruncatie• linksgetrunkeerd alleen op woordindexen

• workaround: veldnaam contains …

Page 9: De selectietaal in adlib

Truncatie en woord- en term-indexen

Woord-indexen

• bijvoorbeeld titel, omschrijving etc.

• er is 1 index (de wordlist) voor ALLE woorden in ALLE

velden met een woord-index

Term-indexen

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Term-indexen

• bijvoorbeeld objectnaam, vervaardiger, etc.

• ieder geïndexeerd veld heeft zijn eigen index

Adlib behandelt woord-indexen anders dan term-

indexen

Dat heeft gevolgen voor getrunkeerd zoeken

Page 10: De selectietaal in adlib

Truncatie en woord-indexen

• zoeken op een enkele woord:

• beschrijving = signaal*

• beschrijving = *lamp

• zoeken op meerdere woorden:

• gebruik dubbele aanhalingstekens

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• gebruik dubbele aanhalingstekens

• voorbeeld: beschrijving = “signaallamp buizen”

• voorbeeld: beschrijving = “buizen* signaallamp”

• volgorde maakt niet uit, beide voorbeelden leveren

hetzelfde resultaat

• zoeken op een letterlijke tekst van meerdere woorden

kan dus niet

Page 11: De selectietaal in adlib

Truncatie en term-indexen

Term-indexen: geen aanhalingstekens

je moet het begin van de term weten

voorbeeld “onderdelen van telecommunicatiesystemen”

• collectie = telecommunicatie* (werkt niet!)

• collectie = *tele* (werkt niet!)

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• collectie = *tele* (werkt niet!)

• collectie = onder* werkt wel

�De beperkingen van truncatie in de selectietaal

zijn er niet voor Adlib SQL. Links-, rechts- en

middentruncatie worden ondersteund in SQL.

Page 12: De selectietaal in adlib

Hoe vind je de veldnaam? (1)

Is “Alle velden tonen” aangevinkt?

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Page 13: De selectietaal in adlib

Hoe vind je de veldnaam? (2) Kijk in de data dictionary

Voorbeeld: verwerving van

1. Ga naar het tabblad

2. Geef rechterrechterrechterrechtermuisklik op het

veld

3. Kies EigenschappenEigenschappenEigenschappenEigenschappen

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

3. Kies EigenschappenEigenschappenEigenschappenEigenschappen

4. Dat opent de

VeldeigenschappenVeldeigenschappenVeldeigenschappenVeldeigenschappen,

kies tabje Data Data Data Data dictionarydictionarydictionarydictionary

5. Trek de uitklaplijst open..

6. En zie! verwerving.bronverwerving.bronverwerving.bronverwerving.bron

Page 14: De selectietaal in adlib

Hoe vind je de veldnaam (3)

Gebruik tags1. (is het een koppelveld?) zet het record op wijzigen

2. Klik in het veld

3. Zie: tag in de statusbalk (VN) hoofdlettergevoelig!

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Page 15: De selectietaal in adlib

Oefeningen

Werk in de dataset Objecten in eigen beheer1. Hoeveel records zonder afbeelding zijn er?

2. Hoeveel records in totaal?

3. Hoeveel met de titel ingevuld?

4. Hoeveel ingevoerd door . (punt)?

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

4. Hoeveel ingevoerd door . (punt)?

5. Hoeveel records zijn er ingevoerd in 2010?

6. Hoeveel objecten gemaakt door Philips zijn er?

7. Zijn dat er evenveel als objecten met Philips in de titel?

8. Zijn dat er evenveel als objecten met minimaal Philips in de titel?

9. Hoeveel objecten zijn er ooit geschonken?

10. Wat is de naam van zendamateur PE1AAB?

Page 16: De selectietaal in adlib

Deel 2: handig bij het dagelijks werk

Verzamelingen

Today

Sets

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Pointerfiles

Combineren met AND, OR en NOT

Page 17: De selectietaal in adlib

AND : doorsnijding

het universum

alle dieren

die

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

alle vogelsdie

niet kunnen

vliegen

Page 18: De selectietaal in adlib

OR: vereniging

het universum

communicatiemiddelen

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

zenders ontvangers

Page 19: De selectietaal in adlib

NOT: negatie

het universum

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Alles BEHALVE communicatiemiddelen

Page 20: De selectietaal in adlib

AND, Sets..

Speciale functie: Today

• invoer.datum > “today-120” of di > “today-120”

• Alle invoer van de afgelopen 3 maanden..

Alle invoer die ooit gemuteerd is

• wijziging.naam = * (of nm = *)

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• wijziging.naam = * (of nm = *)

Gecombineerd:

• Invoer.datum > “today-120” AND wijziging.naam = *

• di > “today-120” AND nm = *

• set 1 and set 2

• Alle invoer van de afgelopen 3 maanden die daarna nog

gemuteerd is

Page 21: De selectietaal in adlib

..OR en NOT en Sets..

Voorbeeld: alle records van buizen zonder plaatje

• De ingrediënten

• objectnaam = buis

• objectnaam = buizen*

• reproductie.identifier_URL = *

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

reproductie.identifier_URL = *

• De zoekzin

• objectnaam = buis OR objectnaam= buizen* AND NOT

reproductie.identifier_URL = *

• OB = buis, buizen* AND NOT B1 = *

• OB = buis, buizen* NAND B1 = *

• Set 1 or set 2 nand set 3

Page 22: De selectietaal in adlib

Pointerfiles en profilen

Sla het resultaat op in een pointerfile

Een pointerfile is niets anders dan een verzameling

recordnummers

het recordnummer heet ook wel Priref of %0

%0 = 1, 2, 3..

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

%0 = 1, 2, 3..

Zijn records toegevoegd of verwijderd? De zoekzin van een

pointerfile op een later tijdstip opnieuw uitvoeren heet profilen

Pointerfiles hebben een nummer

� Tip: sla veelgebruikte zoekzinnen op met een vast nummer

� Tip: haal ze terug met pointer nn

Page 23: De selectietaal in adlib

Oefeningen bij deel 2

1. In de vorige oefeningen hadden we een aantal records met Philips

in de titel, en een bijna even groot aantal met Philips-en-nog-wat in

de titel. Met welke zoekzin vind je het verschil tussen die twee?

2. Hoeveel objecten zijn er verworven van onbekende bron die geen

schenking zijn?

3. Hoeveel objecten zijn er aangekocht van onbekende bron?

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

3. Hoeveel objecten zijn er aangekocht van onbekende bron?

4. Hoeveel objecten van Heathkit zijn er met een plaatje?

5. Bij een aantal daarvan zit een plaatje dat niet klopt. Haal die er uit,

zodat je alleen de records overhoudt met een zichtbaar plaatje.

Hoeveel houd je over?

6. Net als bij vraag 1: er is een record van vervaardiger Philips-en-nog-

wat. Wat is dat?

Page 24: De selectietaal in adlib

deel 3: om het verhaal compleet te maken..

When

Domeinen

Hiërarchie:

broader, narrower, topterm, related, generiek,

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

broader, narrower, topterm, related, generiek,

parents

Random (in versie 6.5.1)

Page 25: De selectietaal in adlib

When in veldgroepen

Veld A = … WHEN Veld B = …

In dezelfde OCCURRENCE van een VELDGROEP

• PAS OP! een veldgroep is niet altijd hetzelfde als het

veld in een kader op het scherm. Zie data dictionary.

Voorbeeld:

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Voorbeeld:

titel = "Heathkit*" when titel.bijzonderheden = "relatie*“

� TI = "Heathkit*" when TY = "relatie*“

Page 26: De selectietaal in adlib

Domeinen

Van toepassing in validatiebestanden

Voorbeeld: thesaurustermen

• term = MATER:: a*

• alle materialen met een a

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• alle materialen met een a

• je moet de “domeinnaam onder water” weten van het

veld in de database die naar het validatiebestand linkt

� veldeigenschappen � linkinformatie (3e tabblad)

Er zijn altijd andere wegen naar Rome

Page 27: De selectietaal in adlib

Hiërarchie

Boomstructuur in termen van de thesaurus

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Page 28: De selectietaal in adlib

Hiërarchie (2)

OB narrower antenne

• alle antennes + alle narrowers van antenne

OB generic antenne

• de eersthogere broader + alle onderliggende narrowers

OB related antenne

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

OB related antenne

• de term zelf EN de termen in het veld related (thesaurus)

OB topterm antenne

• de bredere termen van antenne

• als die er niet zijn: antenne zelf

OB parents antenne

• alle bredere termen inclusief antenne zelf

Page 29: De selectietaal in adlib

(o.a.) voor wie Adlib Internetserver heeft

Een geldige zoekzin in de selectietaal is geldige

input voor search van Adlib Internetserver

Plak zoekzin in een deeplink met CTRL-C, CTRL-V

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

Plak zoekzin in een deeplink met CTRL-C, CTRL-V

achter <wwwopac-URL>

Voorbeeld: (B1=* AND TI=newton)

http://demo.adlibsoft.com/wwwopac/wwwopac.exe?database=ChoiceCollect&search=(B1=* AND TI=Newton)

Page 30: De selectietaal in adlib

En verder..

Vanaf versie 6.5.1 build 200 is er een RANDOM-

functie - neem een aselecte steekproef

• B1 = * random 1 seed 500

• B1 = * random n seed x

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010

• n is het aantal records dat je terugkrijgt (de

steekproefgrootte)

• seed x is optioneel

• x is de random seed.

• http://en.wikipedia.org/wiki/Random_seed

• als je seed x weglaat neemt Adlib de huidige datum+tijd als

random seed

• Dit werkt blijkbaar (nog) niet in de internetserver?

Page 31: De selectietaal in adlib

Dank voor uw aandacht!

Rolf BlijlevenITITITIT----dienstendienstendienstendiensten voor museavoor museavoor museavoor museaMMMM 06 12 872 892

E E E E [email protected]

© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010© Rolf Blijleven 2010