DE PROJECTOPROEP VAN DE

COLLECTIEVE EN DUURZAME

INITIATIEVEN VAN BURGERS

Participatieve duurzame wijken, collectieve moestuinen, collectief compost

Good-Food - duurzame voeding en Zero Waste projecten

MODALITEITEN 2016

PAGINA 2 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Algemene voorstelling projectoproep

Deze projectoproep stimuleert en ondersteunt de inwoners die zich willen engageren voor

gemeenschappelijke projecten ten voordele van het milieu en de duurzame ontwikkeling in hun wijk of

hun buurt, in groep, met vrienden, kennissen of buren door een sociale band op te bouwen en voor

gezelligheid en welzijn te zorgen.

Een collectieve moestuin opzetten, een wijkcomposthoop opzetten, een kippenhok bouwen, een

vergeten openbare ruimte herinrichten, gebruiksvriendelijke projecten opzetten rond duurzame

voeding, een givebox installeren, een plaatselijk uitwisselingssysteem opzetten, een weggeefwinkel of

een FabLab... projecten genoeg voor burgers die zich willen inzetten voor een klein projectje of een

duurzame wijk, om zo van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest een meer duurzame stad-regio te

maken, een overgangsstad naar een maatschappij die meer respect heeft voor de planeet en de

mensen die er wonen, een wereld die solidair en aangenamer om te leven is.

1. Wat is een collectief, duurzaam burgerproject?

De projectoproep steunt projecten op basis van de drie volgende doelstellingen:

Initiatieven van burgers en de verankering van burgers ontwikkelen

Dat is fundamenteel. De burger kan door deze verschillende projecten voor verandering zorgen, met

de mogelijkheid zich een deel van zijn omgeving of zijn buurt opnieuw toe te eigenen aan de hand van

projecten over voedselproductie, alternatief verbruik, verbetering van het levenskader, de verkleining

van de afvalberg... De capaciteiten en de onafhankelijker worden van de burgers verbeterden en

werden de motor van dit opnieuw toe-eigenen. Het gaat er dus om aan de belangen van de burgers,

de inwoners of de gebruikers van een wijk, een straat, een gebouw... te voldoen.

Werken in een collectieve dynamiek

Iets doen is goed, het samen doen is beter! Want samen zijn we sterker. Deze overtuiging zorgt

ervoor dat steeds meer mensen de banden met hun vrienden, buren, collega's aanhalen en de

waarden van het samenwerken, het delen en solidariteit te benadrukken. Samen bouwen we met

meer ideeën, middelen, motivatie, vaardigheden… De projecten zijn ook duurzamer en autonomer

aangezien ze niet gebaseerd zijn op één persoon.

Een schakel zijn in de duurzame ontwikkeling van het gewest, met name op milieuvlak.

De thematiek die door de duurzame ontwikkeling gedekt wordt en de uitdagingen die aangegaan

dienen te worden zijn talrijk: de slagsterkte van de stad ontwikkelen, opnieuw lokaliseren, de afvalberg

verkleinen, gezondere voeding stimuleren, met name door de productie, de biodiversiteit in de stad,

de druk van de auto's verminderen, zich opnieuw de openbare ruimtes toe-eigenen... Dergelijke

projecten dienen eveneens toe te laten beter samen te leven, solidair te zijn met geïsoleerden of

sociaal zwakkeren en intergenerationele initiatieven mogelijk maken.

Elk project dient een meerwaarde te hebben op het vlak van milieu.

2. Voor wie is deze projectoproep bedoeld?

De projectoproep is gericht op groepen van volwassen burgers, buren, kennissen, vrienden, bewoners

van hetzelfde gebouw, dezelfde straat of wijk die gezamenlijk een project of dynamiek voor duurzame

ontwikkeling willen opzetten.

PAGINA 3 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Deze oproep richt zich niet tot scholen, noch tot plaatselijke overheden (gemeenten en OCMW's),

noch tot verenigingen voor hun eigen projecten, noch tot bedrijven. Er bestaat andere ondersteuning

voor deze bijzondere doelgroepen:

jaarlijkse schoolprojectoproep

http://www.environnement.brussels/thematiques/alimentation/lecole/appel-projet-ecoles)

jaarlijkse projectoproep voor Brusselse gemeenten en OCMW's

(http://www.environnement.brussels/thematiques/ville-durable/les-agenda-21-des-communes)

projectoproep van het GPCE voor bedrijven

(http://www.environnement.brussels/thematiques/economie-durable/appel-projet)

De proefgroep

De burgers vormen een proefgroep, die drager en motor is van het project. De leden van deze groep

zien erop toe de bestendiging van het project te verzekeren tijdens de begeleiding en op het einde

ervan. Deze proefgroep dient minimum uit 2 tot 3 personen te bestaan, 5 indien het gaat om

collectieve moestuinen en participatieve duurzame wijken.

De verantwoordelijkheden van de proefgroep zijn in functie van de omvang van het project en de

groep:

o de algemene coördinatie van het project;

o het contact met de beheerders van Brussel Leefmilieu en met de gevolmachtigde

begeleidingsteams;

o budgetbeheer;

o de communicatie met alle betrokken spelers;

o het verwerven van de nodige vaardigheden voor het beheer van het project;

o bestendiging van het project

o organisatie van eventuele evenementen

De partners

De projectoproep stimuleert de burgers eveneens om een partnerschap te ontwikkelen met

verenigingen op het terrein, bedrijven of openbare overheden (gemeente, OCMW...). Deze partners

kunnen geen projectbeheerder zijn, maar kunnen materiële of financiële middelen, deskundigheid of

beheerscapaciteiten aanbrengen. Men dient steeds het onafhankelijker worden van de burgers in het

achterhoofd te hebben.

Het is dus toegestaan dat deze partners contacten en beheers- en coördinatietaken uitvoeren die in

de groep burgers die projectbeheerder zijn ontstaan, in volgende omstandigheden:

De partner wordt geïdentificeerd als plaatselijke partner, d.w.z. dat wat hem betreft de

proefgroep duidelijk geïdentificeerd is, zoals hieronder bepaald werd;

Het beheerde project staat ten dienste van de burgers en in de eerste plaats van de wijk. De

partner kan dus geen personeels- of werkingskosten rechtvaardigen voor de steun die hij het

project geeft, noch rechtstreeks genieten van het door subsidies gefinancierde materiaal,

wanneer dit niet in het kader van het burgerproject is.

PAGINA 4 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

3. Welke steun wordt u aangeboden?

3.1 Een thematisch project of wijkdynamiek?

De projectoproep stelt u voor te kiezen tussen twee manieren om uw project op te starten.

U bent een groep burgers en u hebt een bepaald project in gedachten op het vlak van milieu?

Uw project wordt bepaald en u hebt financiering en methodologische of technische begeleiding nodig?

Dan kiest u voor een thematisch project.

U bent een groep inwoners en/of gebruikers van een wijk, buurt- of wijkcomité?

U wilt samenwerken voor het ontwikkelen van duurzame projecten in uw buurt, door alle aanwezige

hulpmiddelen te mobiliseren ongeacht ze van burgers komen of privé of institutioneel zijn? U wilt op

lange termijn een duurzame aanpak opzetten en de buren zoveel mogelijk betrekken? U wilt op een

coherente manier aan verschillende thematieken werken? Dan kiest u ervoor om de beweging van

de Participatieve duurzame wijken te integreren.

Zo zijn er 5 opties mogelijk voor u, die op de volgende pagina's uiteengezet worden:

1. De participatieve duurzame wijken: neem de tijk om uw projecten op wijkvlak te

ontwikkelen, met methodologische begeleiding die door coaches en technische experts

ondersteund wordt om uw groep samen te stellen en projecten van brede omvang op te zetten

die vernieuwender en duurder zijn met een coherente en multithematische aanpak

(www.quartiersdurablescitoyens.be).

2. Een collectieve moestuin: u wordt begeleid om samen een moestuin in de stad op te

starten, waar productie, natuur, delen en gezelligheid centraal staan

(www.potagersurbains.be).

3. Collectief compost: u wordt begeleid om efficiënt compost te organiseren, op maat van een

groep buurtbewoners, waarbij organisch afvalbeheer en gezelligheid centraal staan

(www.wormsasbl.org).

4. Een project rond Good Food - duurzame voeding: een gezamenlijk plaatselijk

seizoensproject opzetten met als thema gezonde voeding, respect voor het milieu.

5. Een Zero Waste-project: een initiatief uitwerken voor een sobere levensstijl, om het

nadenken over behoeften te stimuleren of alternatieven te ontwikkelen voor de aankoop van

nieuwe goederen.

3.2 Opleiding en netwerken

Op transversale wijze laten deze begeleidingen u toe eveneens in functie van de thematiek en uw

interesse, te kiezen uit een collectief opleidingsprogramma, terreinbezoeken en

uitwisselingsworkshops.

3.3 Financiële steun

Elk van de aangeboden begeleidingen maakt het financieren van uw project mogelijk, in functie van

de volgende maximumbedragen:

PAGINA 5 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Opties Maximumbedrag

1. De participatieve duurzame wijken €15.000 2. Een collectieve moestuin €2.000 3. Collectief compost €1.000 4. Een project rond duurzame voeding €5.000 5. Een 'Zero Waste-project' €5.000

4. Wat is de selectieprocedure?

De selectie gebeurt in volgende stappen:

De administratie voert op basis van de ontvankelijkheidscriteria een analyse uit van de

ontvankelijkheid van de kandidaturen: generieke criteria voor alle hieronder hernomen

projecten, 01 en specifieke criteria, gedetailleerd in verschillende opties.

De projecten die als ontvankelijk beschouwd werden, worden vervolgens voorgelegd aan een

jury, die minstens uit een vertegenwoordiger van de Minister, minstens een vertegenwoordiger

van Leefmilieu Brussel en vertegenwoordigers van de projectbegeleidingsteams bestaat. De

projecten worden beoordeeld op basis van generieke en specifieke selectiecriteria voor elke

optie.

5. Wat zijn de generieke criteria voor de ontvankelijkheid van de

kandidaturen?

Opdat uw kandidatuur ontvankelijk zou zijn, dienen volgende collectieve criteria nageleefd te worden

(de specifieke criteria worden gedetailleerd in de beschrijving van de verschillende opties):

De kandidatuur dient via het kandidatuurformulier, dat volledig en voorzien dient te zijn van

eventuele bijlagen, ingediend te worden.

De voorgestelde projecten dienen op het grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

ontwikkeld te worden, door personen die er leven of werken;

De ondertekende toestemming van de eigenaar indien het project de inname van een terrein

of privé- of openbare ruimte inhoudt.

De proefgroep dient samengesteld te worden en de leden dienen op het formulier vermeld te

worden.

6. Wat zijn de generieke selectiecriteria?

Om projecten te selecteren, houdt de jury rekening met volgende generieke criteria (de specifieke

criteria worden gedetailleerd in de beschrijving van de verschillende opties):

De afstemming van het project met de algemene en specifieke doelstellingen (punt 1) bij elke

optie;

De operationele geloofwaardigheid van het project: werd het project opgezet om te kunnen

voldoen aan de doelstellingen;

De mogelijke verandering op het vlak van gedrag en meer in het bijzonder voor het

verminderen van onze milieu-impact;

We merken op dat in functie van de budgettaire mogelijkheden van de begeleiding er prioriteit

gegeven zal worden aan projectbeheerders die nog nooit steun ontvingen in het kader van

projectoproepen voor burgers.

7. Hoe deelnemen?

De oproepkalenders is als volgt:

PAGINA 6 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Ten laatste op 26 augustus 2016: lanceren van de oproep

20 september 2016: informatieworkshop

17 oktober 2016: limietdatum voor het indienen van de kandidaturen

28 oktober 2016: selectiejury

Opstarten van de begeleiding vanaf november, in functie van de projecten.

Gelieve voor het indienen van uw kandidatuur het hiervoor voorziene formulier te gebruiken. Kies het

hoofdstuk voor het project dat u aanbelangt:

Optie 1: een Participatieve Duurzame Wijken ontwikkelen

Optie 2: een collectieve moestuin aanleggen

Optie 3: een collectieve Compost aanleggen

Optie 4: een Good Food-project opzetten

Optie 5: een Zero Waste-project opzetten

Dit kandidatuurformulier, op basis van het voorziene model, dient bij voorkeur via e-mail verstuurd te

worden naar: ecoconso@leefmilieu.brussels

Indien u dit niet via e-mail kan versturen, stuur het dan per post naar:

Fabrice Lesceu

Leefmilieu Brussel - BIM

Afd. Informatie, Algemene coördinatie, Circulaire economie en Duurzame stad

Dpt. Duurzame consumptie en ecogedrag

Dienst lokale en burgeractie

Havenlaan 86C/3000

B-1000 Brussel

Informatieworkshop:

Om u te helpen deze projectoproep te begrijpen en hier zo goed mogelijk aan te beantwoorden, maar

ook om uw doelstellingen en u project te verfijnen, stellen we u een informatieworkshop voor, waarbij

u met de steun van een team ervaren coaches in groep en met de andere beheerders kunt nadenken

over uw idee, uw project beter kan uittekenen, uw keuze kan richten in functie van de projectoptie en

indien nodig hulp kan krijgen om het formulier in te vullen.

Deelnemen aan deze workshops is niet verplicht, maar ten zeerste aangeraden om u maximaal de

kans te geven steun te krijgen.

Voor meer info:

per e-mail ecocons@leefmilieu.brussels

op onze website BE: www.leefmilieu.brussels

Meer info over de soorten projecten is beschikbaar op:

www.quartiersdurablescitoyens.be

www.wormsasbl.org

www.stadsmoestuinen.be

PAGINA 7 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Optie 1. Participatieve duurzame wijken

1. Wat zijn de bijzondere doelstellingen die nagestreefd worden?

De projectoproep van de Participatieve Duurzame Wijken (PDW) wil aanmoediging en steun bieden

aan de inwoners die zich in hun wijk inzetten door projecten te bedenken die de omgeving en een

duurzame ontwikkeling ten goede komen. In concreto betekent dit dat de participatieve duurzame

wijken:

op het niveau van een wijk werken waar er een zekere dynamiek op het vlak van sociale

relaties bestaat of ontstaat en waar er de wens bestaat te werken aan de sociale banden,

solidariteit en gezelligheid;

tijd investeren in het samenstellen van een groep, de werking, de bestendigheid en de

bekwaamheid ervan, maar vooral het behouden van een levendige kracht op lange termijn;

een globale dynamiek opzetten waarin burgers werken aan het zoeken naar samenhang in de

voorgestelde projecten, met het oog op duurzaamheid;

een kader ontwerpen voor de ontwikkeling van tal van multithematische projecten, die

diepgaander en vernieuwender zijn;

partnerschappen doen ontstaan en versterken met lokale spelers zoals de gemeente en het

OCMW, verenigingen, private bedrijven, andere groepen van burgers...;

een participatieve aanpak benadrukken, waarbij iedereen vrij is om te komen of te gaan en

waar iedereen zijn eigen projecten en vaardigheden mag aanbrengen;

2. Wat is een participatieve duurzame wijk?

De participatieve duurzame wijken omvatten de drie principes van deze projectoproep in hun

doelstellingen: burger zijn, iets samen doen, duurzaam zijn. In een 'participatieve duurzame wijk'

nemen de inwoners initiatief met het oog op het leven aangenamer, respectvoller naar het milieu toe

en solidair te maken. Een vergeten openbare ruimte inrichten, fietsenrijen organiseren, een kippenhok

bouwen en een collectieve moestuin aanleggen, een plaatselijk uitwisselsysteem opzetten, een

weggeefwinkel, een Repair-café of aanplanting van straten,... samen zorgen ze ervoor dat Brussel

een meer duurzame stad wordt.

Sinds 2008 voegde zowat veertig Brusselse wijken zich bij de beweging van de participatieve

duurzame wijken. Ze zijn allemaal met hun projecten terug te vinden op

www.quartiersdurablescitoyens.be.

3. Welke ondersteuning stelt de begeleiding u voor?

A. Een begeleiding in drie fasen

Eens de selectiefase voorbij is kunnen de wijken op hun eigen tempo evolueren, waarbij de

sleutelfasen wel doorlopen dienen te worden:

Fase 1 'Voorbereiding van de projecten': met de steun van een coach en experts,

mobiliseren de proefgroepen inwoners en gebruikers van hun wijk met het oog op het samen

uitwerken van een stappenplan dat de acties en projecten die ze willen realiseren bevat. De

projecten worden onder andere geïdentificeerd op basis van een plaatsbeschrijving van de

wijk. Er worden partnerschappen geïdentificeerd (gemeentelijke administratie, verenigingen,

scholen, rusthuizen, …).

Fase 2 'Indienen en selecteren van de projecten': De wijken dienen een stappenplan in om

een financiering te krijgen in het kader van het participatieve budget (zie hieronder).

PAGINA 8 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Fase 3 'Realiseren van de projecten en evaluatie': uitvoeren van de projecten en evaluatie

door de proefgroep.

In principe is de gemiddelde duur van een volledige cyclus 2 jaar. Deze duur kan echter variëren in

functie van de beschikbare middelen en de geschiedenis van elke wijk.

Onderhavige kandidatuur gaat dus niet over concrete projecten met budget, die tijdens een

(eventuele) vraag voor financiering zullen plaatsvinden met een participatief budget (fase 2) en

voorbereid worden tijdens fase 1 van de begeleiding. Wat in dit stadium gevraagd wordt is het

samenstellen van een gemotiveerde proefgroep die wil werken aan het opzetten van een dynamiek

voor een participatieve duurzame wijk. Enkel de identificatie van de beheerders van de wijk, een

intentiebrief en de perimeter van de wijk worden gevraagd.

Voor wijken die reeds deel uitmaken van de beweging van de Duurzame Wijken, kunt u een

nauwkeurige vraag indienen voor coaching en/of deskundigheid om nieuwe projecten te lanceren of

uw collectieve dynamiek te verbeteren. Deze begeleiding zal te uwer beschikking gesteld worden in

functie van de beschikbaarheid van de coaches/experts.

B. Ondersteuning

Concreet betekent ondersteuning:

Een coach die methodologische en praktische ondersteuning geeft bij het uitwerken van

projecten op basis van een plaatsbeschrijving van de wijk, maar ook bij het toepassen van het

project. Zijn acties zijn gericht op het versterken van de capaciteiten van de duurzame wijken

en zijn een ondersteuning voor het mobiliseren van de wijk, het opzetten van projecten die

verband houden met de bijzonderheden van de wijk, het structureren van de groep, het

toepassen van animatie- en mobilisatietools, de begeleiding van participatieve processen, het

organiseren van verschillende activiteiten en de communicatie binnen de wijk. De coach zal

het opzetten van een goede samenwerking met de gemeente, bevoorrechte partner van de

Participatieve duurzame wijken, bevorderen, maar ook met andere feitelijke verenigingen of

privépartners. De begeleiding heeft eveneens als doel het ontwikkelen van kennisnetwerken

en het bevorderen van het opzetten van een netwerk.

De mogelijkheid financiële ondersteuning te krijgen tot 15.000 euro in het kader van een

participatief budget (zie hieronder), om de burger te stimuleren zich te engageren voor zijn

wijk. Deze subsidie is bestemd om uitgaven te financieren voor het opzetten van projecten

(aankopen van materiaal, huur, ruwbouwwerken, communicatie,...).

Het ter beschikking stellen van thematische experts (water, biodiversiteit, duurzame voeding,

stedenbouw, openbare ruimten, communicatie...) waarop de wijken zowel tijdens het

voorbereiden als bij het uitvoeren beroep kunnen doen;

Het toekennen van een startfonds van maximum 400 euro: dat is steun die ter beschikking

gesteld wordt om te starten, mensen te mobiliseren en de inzet van de wijk beter te begrijpen

met het oog op het opzetten van concrete projecten, op basis van de plaatselijke realiteit en

ruimschoots gedeeld (wijkvergadering, wandeling voor plaatsbeschrijving...). Het bedrag wordt

bepaald in functie van de beschikbare middelen en het aantal wijken dat weerhouden wordt.

Regelmatige ontmoetingen tussen de verschillende participatieve duurzame wijken

bieden de mogelijkheid projecten te ontdekken en kennis en ervaringen uit te wisselen met het

oog op het versterken van de projecten en de dynamiek van elke wijk om zo nog duurzamer te

worden.

PAGINA 9 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Het opzetten van een netwerk van rechtstreekse contacten, een internetplatform en het

meewerken aan het jaarlijks 'Forum des Initiatives Citoyennes', een moment voor uitwisselen,

delen en nadenken.

De intensiteit van de begeleiding varieert in functie van het aantal weerhouden wijken, de door de

wijken uitgedrukte behoeften en de sterke punten van de projectoproep.

C. Participatief proces

De projectoproep wil evolutief en participatief zijn. De groep neemt de ervaringen van de burgers mee

via de Vergadering van Duurzame wijken, die aanbevelingen doet voor de modaliteiten van de

projectoproep. De vergadering bepaalt eveneens de selectiecriteria voor de projecten die gefinancierd

zullen worden met het participatief budget. De burgers maken deel uit van het proces en nemen deel

aan de beslissingen over de manier waarop het budget toegekend wordt.

Het participatief budget

Het participatief budget bestaat erin samen te beslissen over de bestemming van het beschikbare

budget om zo het realiseren van een deel van de projecten van de Duurzame participatieve wijken te

ondersteunen. Het verdelen van het budget gebeurt op basis van prioriteiten en criteria die vastgelegd

werden door de Vergadering. Deze is steeds toegankelijk voor de Participatieve duurzame wijken.

Het toekennen van dit participatief budget gebeurt twee keer per jaar, door de Raad van de

Participatieve duurzame wijken, die uit maximum 5 wijken, een vertegenwoordiger van de minister,

Leefmilieu Brussel en de begeleiding bestaat. Deze raad zal de projecten selecteren die van financiële

ondersteuning kunnen genieten om zo bepaalde projecten op te zetten (financiering is niet altijd

nodig).

De criteria en de werkingsregels van het participatief budget worden elk jaar opnieuw geëvalueerd.

4. Wat zijn de specifieke criteria voor de ontvankelijkheid van de kandidaturen?

Opdat uw kandidatuur ontvankelijk zou zijn, dient de proefgroep (met minstens 5 personen), naast de

generieke criteria,

eveneens minstens 3 inwoners van de wijk te tellen.

De kandidatuur dient door minstens 10 personen en/of partners gesteund te worden, naast de

proefgroep, maar zij dienen een band te hebben met de wijk.

Er wordt een actieperimeter vastgelegd. Deze perimeter dient zich verplicht op het

grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest te bevinden en zich over een deel van

het grondgebied uit te strekken waarvan de schaal het gebouw of de groep woningen

overschrijdt. De perimeter wordt eveneens gekozen in functie van de capaciteit van de groep

om acties op te zetten binnen deze oppervlakte. Ter illustratie, er kan een kaart (bijvoorbeeld

Google Maps) die de actieperimeter van de Participatieve duurzame wijk aantoont, bij de

kandidatuur gevoegd worden.

Alle Brusselse wijken kunnen zich kandidaat stellen, ook diegene die reeds bij voorgaande edities

geselecteerd werden.

5. Wat zijn de selectiecriteria voor de wijken?

Er zijn geen selectiecriteria voor de kandidaturen van wijken, alle wijken die voldoen aan de

ontvankelijkheidscriteria worden geselecteerd. Er dient wel opgemerkt te worden dat:

in de mate van het mogelijke de projectoproep bedenkingen van wijken over projecten

waarover gedebatteerd wordt, kan steunen. Indien uw project echter voornamelijk opgebouwd

PAGINA 10 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

is rond een oppositie tegen een gemeentelijk of gewestelijk project, dan behouden de

administratie van Leefmilieu Brussel en het bevoegde kabinet zich het recht voor te evalueren

of er ondersteuning geboden kan worden.

Ter herinnering, het aantal wijken dat weerhouden wordt, is afhankelijk van de

begeleidingsmogelijkheden, maar de prioriteit wordt gegeven aan wijken die nog nooit eerder

ondersteuning kregen in het kader van een projectoproep 'Participatieve duurzame wijken'.

De ontvankelijkheids- en selectiecriteria van de gefinancierde projecten zullen overwogen worden

tijdens fase 2 van het overmaken van de projecten voor het participatief budget.

Het luik van het formulier dat voor deze optie ingevuld dient te worden, is luik 1.

PAGINA 11 VAN 19 – MODALITEITEN 2016

GEEF JE WIJK EEN NIEUWE ADEM – DE PROJECTOPROEP VAN DE COLLECTIEVE EN DUURZAME INITIATIEVEN VAN BURGERS

Optie 2. Collectieve moestuinen

1. Wat zijn de bijzondere doelstellingen die nagestreefd worden?

De projectoproep heeft als doel de opstartfase van collectieve stadsmoestuinen te begeleiden zoals

bepaald:

een groene hoek waar de natuur het voor het zeggen heeft, waar er meer biodiversiteit en

waar men zich goed voelt!

een plek waar allerlei soorten groenten en fruit geteeld worden, ook de vergeten soorten,

aromatische en geneeskrachtige planten, bloemen en vooral gezelligheid!

de kans om met de handen in de grond te wroeten en zich voedsel opnieuw toe-eigenen;

een plek om kennis en motiveringen te delen en uit te wisselen, een mix van middelen die het

project mogelijk maken...

Een collectieve moestuin, dat is een plek waar het goed leven is, met de natuur, met andere tuiniers

en met de wijk...

2. Wat is een collectieve moestuin?

Een collectieve moestuin Deze kan de vorm aannemen van een groot perceel dat samen bewerkt

wordt of verdeeld worden in individuele percelen, of een combinatie van deze twee mogelijkheden.

Elke groep dient zijn eigen werkwijze te bepalen! Wat belangrijk is, is dat het algemeen beheer van

het project collectief is en dat de moestuin toegankelijk is voor de wijk.

Het project kan verschillende aspecten ontwikkelen zoals:

De materiële uitrusting, zaad, bomen,

afdaken, teelaarde, bebouwbare

grond,...

Het bouwen van kweekbakken;

Het recupereren van regenwater;

Het aanleggen van een poel;

Het organiseren van evenementen;

Het uitwerken van creatieve ideeën

3. Welke ondersteuning stelt de begeleiding u voor?

De weerhouden projecten kunnen genieten van:

een methodologische begeleiding doorheen het jaar, concreet betekent dit 2 tot 8

ontmoetingen gespreid van maart tot november (in de week, overdag of aan het begin van de

avond gedurende 2 tot 3 uur). Het doel van deze ontmoetingen is hulp bieden aan de tuiniers

met het oog op het autonoom maken van het project. Naargelang de verwachtingen kunnen

deze ontmoetingen de vorm aannemen van vergaderingen, theoretische opleidingen,

bezoeken aan de moestuin en/of praktische workshops op het terrein. Doorgaans wordt een

combinatie van deze mogelijkheden aanbevolen.

Informatie en nuttige contacten voor de collectieve moestuinen worden eveneens ter

beschikking gesteld van de projecten in functie van hun specifieke behoeften.

Bij het begin van het jaar worden alle geselecteerde groepen uitgenodigd voor een activiteit

om de projecten te starten en op het einde van het jaar is er een gezellige activiteit voorzien

om het moestuinseizoen af te sluiten. Er worden eveneens andere opleidingen en

uitwisselingsmomenten voorgesteld in het kader van het opzetten van een netwerk van

collectieve moestuinen in het Brussels Gewest.

12

Een financiële ondersteuning van maximum €2.000, op basis van een gedetailleerde

voorbegroting. De selectiejury zal beslissen over het bedrag dat wordt toegekend.

4. Wat zijn de specifieke criteria voor de ontvankelijkheid van de kandidaturen?

Opdat uw kandidatuur ontvankelijk zou zijn, dient het project naast de generieke criteria,

zich in een opstartfase te bevinden, maar dient het reeds gestart te zijn, door minstens twee

organisatievergaderingen, die reeds plaatsgevonden dienen te hebben en waarvan één

vergadering toegankelijk is voor mogelijke deelnemers. De notulen van deze vergaderingen

dienen bij het kandidaatsdossier gevoegd te worden.

er dient onmiddellijk een terrein beschikbaar te zijn (overeenkomst voor inname dient

opgesteld te zijn of concreet gemaakt te worden). Er is minstens het schriftelijk akkoord van

de eigenaar nodig (document in bijlage toevoegen).

indien het om een moestuin in volle grond gaat, wordt het schriftelijk akkoord van de eigenaar

gevraagd voor een bodemanalyse (document in bijlage) die door Leefmilieu Brussel betaald

zal worden. Lees dit document aandachtig door vooraleer aan de eigenaar van de betrokken

site te vragen dit te ondertekenen.

zich engageren ecologisch te tuinieren en geen chemische producten te gebruiken.

5. Wat zijn de selectiecriteria voor de projecten?

De Jury zal de projecten, naast de generieke criteria, selecteren op basis van volgende specifieke

criteria:

De betrouwbaarheid van de groep: betrokkenheid en beschikbaarheid van de leden van de

proefgroep en/of de tuiniers om de coördinatie van het project op zich te nemen, het opvolgen

van de vergaderingen, het organiseren van permanentie in de moestuin, communicatie, het

organiseren van evenementen,...

De wil om het project te starten en te laten leven door het organiseren van activiteiten

(sociale, pedagogische, artistieke,...): permanentie, bezoeken, buurtfeesten, tentoonstellingen,

animaties,...

De schaarste van de groene ruimtes in de wijk waarin het project gestart wordt.

N.B.: het bedrag van het gevraagde budget is geen selectiecriterium!

Het luik van het formulier dat voor deze optie ingevuld dient te worden, is luik 2.

13

Optie 3. Collectief Compost

1. Wat zijn de bijzondere doelstellingen die nagestreefd worden?

De projectoproep heeft als doel een groepering van burgers te helpen bij het ontwikkelen en beheren

van wijkcompost, om zo:

organisch afval in kort circuit te recycleren;

sociale banden te doen ontstaan tussen de buren en de inwoners van de wijk;

planten en groenten op natuurlijke wijze en plaatselijk voeden.

2. Wat is collectief compost?

Collectief wijkcompost is compost dat collectief beheerd wordt en gevoed wordt door een groep

inwoners van de wijk, op een openbare of privéplaats die hiervoor ter beschikking gesteld werd. De

deelnemers worden uitgenodigd op een site het biologisch afbreekbare deel van hun keukenafval en

indien mogelijk ook tuinafval samen te brengen. Dit afval wordt vervolgens gecomposteerd, d.w.z.

behandeld om de ontbinding ervan mogelijk te maken en zo natuurlijke meststoffen te verkrijgen.

Het gaat er dus om het compost te organiseren, een terrein te vinden, de omvang van het project te

bepalen bij de aanvraag ervan, regels op te stellen voor het goede beheer, aandacht te hebben voor

informatie van buren en andere mogelijke deelnemers en zorg te dragen voor het engagement en de

motivatie van de deelnemers.

3. Welke ondersteuning stelt de begeleiding u voor?

De ondersteuning in het kader van de ontwikkeling van collectief compost vertaalt zich in:

het financieren van materiaal voor een budget van maximum €1.000. Dit budget kan gebruikt

worden om het volgende aan te kopen;

vaten, composteerbakken of materiaal om deze zelf te maken;

het materiaal dat nodig is voor het onderhoud en beheer (schop, vermaler, gaffel...);

een berghok, een regenwatercollector;

communicatiemateriaal;

materiaal om de site af te maken (omheining...).

de specifieke begeleiding vertaalt zich in:

een algemene opleidingssessie voor alle inwoners van de betrokken wijk;

een opleiding over het beheer van de collectieve composteersite in combinatie met een

bezoek aan een collectieve composthoop in de buurt (facultatief);

voorbereidende vergaderingen van de groep;

hulp en tips voor het leveren van het materiaal (bakken, gereedschap, enz.)

hulp bij het monteren van de composteerbakken;

een communicatiekit

pistes voor bronnen van houtschilfers of haksel;

deelnemen aan de begeleiding van een eerste volledige composteercyclus (van de 1ste

keer omkeren tot het zeven);

deelnemen aan het opzetten van een composteernetwerk door:

het met elkaar in contact brengen van meestercomposteerders en plaatselijke spelers

(gemeente, verenigingen, enz.);

een vermelding op de kaarten en gids van het Gewest;

14

een uitnodiging om deel te nemen aan een overkoepelend evenement voor

composteren in de Brusselse wijken.

Voor elk project dat weerhouden wordt, zal een overeenkomst aangegaan worden tussen de vzw

WORMS en de beheerder van de site waarbij deze laatste zich ertoe verbindt:

het toegekende budget enkel te gebruiken voor de aankoop van materiaal voor het

composteren;

de site als een goed huisvader te beheren;

Leefmilieu Brussel en de vzw WORMS een jaarverslag te bezorgen over de activiteiten van de

site: gecomposteerde hoeveelheid, gebruik van het compost, aantal gezinnen dat meedoet …

Leefmilieu Brussel en de vzw WORMS of de gemeente 1 tot 2 keer per jaar toegang te

verschaffen tot de site om kennis te delen;

een milieuvergunning aan te vragen wanneer de voor het composteren gebruikte oppervlakte

groter is dan 50m2;

een ondertekende overeenkomst te verkrijgen van de eigenaar voor de inname van het

terrein.

4. Wat zijn de specifieke criteria voor de ontvankelijkheid van de kandidaturen?

Opdat uw kandidatuur ontvankelijk zou zijn, dient het project naast de generieke criteria,

Een principeakkoord van de eigenaar van het terrein voor het installeren van de

composteersite dient reeds verkregen te zijn.

5. Wat zijn de selectiecriteria voor de projecten?

Naast de generieke criteria dient het project de volgende specifieke criteria na te leven:

De betrokkenheid en de beschikbaarheid van de leden van de proefgroep;

De schaarste van de composteeroplossingen in de wijk waarin het project opgezet wordt;

Het aantal gezinnen dat mogelijk kan composteren op de site;

Het identificeren van één of meerdere meestercomposteerders die zich ertoe verbinden het

project op te volgen;

De mogelijkheid voor de site om te voorzien in haksel (houtschilfers).

Het luik van het formulier dat voor deze optie ingevuld dient te worden, is luik 3.

15

Optie 4. Good Food - duurzame voeding

1. Wat zijn de bijzondere doelstellingen die nagestreefd worden?

Onderhavige projectoproep wordt gelanceerd met het oog op het aanmoedigen van burgers om zich

te groeperen en samen projecten op te zetten op het vlak van duurzame voeding volgens de Good

Food-strategie.

De Good Food-strategie werd eind 2015 door de regering van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

goedgekeurd. Ze is gericht op het ontwikkelen van gezonde, kwaliteitsvolle voeding dichtbij, op basis

van korte circuits en beantwoordt aan de behoeften en aan de kwaliteitsvoorschriften met het oog op

sociale vooruitgang en vooruitgang op het vlak van milieu.

Good Food is beter produceren: lokale en kwaliteitsvolle voeding; gezonde producten met respect

voor het milieu.

Good Food is ook goed eten: voeding in combinatie met plezier en welzijn; lokale producten en voor

iedereen toegankelijk; een evenwichtig bord.

Op het vlak van milieu is het doel van de overgang de consumptiewijzen van iedereen om te

buigen in onderstaande principes:

het promoten van consumptie gericht op gezonde voedingsproducten die minder invloed hebben op het vlak van grondstoffen en CO2-uitstoot (oorspronkelijke criteria/productiewijze/bewerking/bevoorrading):

het gaat er dus om het voedselregime te wijzigen door de algemene impact te verminderen, door op verschillende aspecten te focussen: de globale hoeveelheid, het bord opnieuw evenwichtig maken, het soort en de kwaliteit van het vlees, de keuze van de vis, de voorkeur voor verse groenten en fruit, lokaal, volgens het seizoen en kwaliteitsvol;

in het bijzonder, een stijging van de consumptie van plantaardige eiwitten in combinatie met het verminderen van het consumeren van producten met dierlijke eiwitten, waardoor er evenwichtig bord gegarandeerd wordt;

minder voedselverspilling

Kortom, de belangrijkste concrete criteria zijn: lokaal, nieuw evenwicht tussen dierlijke en

plantaardige eiwitten en minder verspilling.

De oproep gaat specifiek over volgende doelstellingen:

1. De lokale voedselproductie verhogen in de stad met respect voor het milieu;

2. Ervoor zorgen dat Good Food meer beschikbaar, beter zichtbaar en toegankelijker is voor

iedereen;

3. Bijdragen tot een verandering in het voedselconsumptiegedrag naar meer Good Food;

4. Bijdragen tot het losmaken van interesse en deelname van burgers voor de

voedselproblematiek en Good Food;

5. Beperking van voedselverspilling

De Good Food-strategie en de doelstellingen ervan kunnen geraadpleegd worden op het portaal Good

Food.

2. Wat is een Good Food-project?

Onderstaande lijst met weerhouden projecten is niet beperkend, maar is ter illustratie. Projecten met

een vernieuwend karakter kunnen vermeld worden voor een analyse geval per geval.

1. Lokale productie van duurzame producten

16

Elk collectief project voor duurzame voeding of die de productie ervan vergemakkelijkt, met

uitzondering van het opzetten van collectieve moestuinen (zie luik 2 - Collectieve moestuinen). Een

voorbeeld:

collectief kippenhok voor het kweken van (bio) legkippen;

specifieke collectieve productie in de stad zonder de collectieve moestuin (op de

balkons van een appartement, verticaal, collectieve aquaponics...);

een plaatselijke dynamiek voorstellen om samen te tuinieren (www.cojardinage.be);

collectieve boomgaarden

collectieve aromatische spiralen / in de stad

Ongelofelijk en eetbaar (www.incredibleediblebelgium.wordpress.com) in openbare

ruimtes

plaatselijke zadenbibliotheek

2. Projecten om het duurzaam aanbod te vergroten:

Elk collectief project dat toelaat het plaatselijk aanbod meer te richten op duurzaamheid, bijvoorbeeld;

collectieve lobby-acties bij kruideniers, grootwarenhuizen, evenementen, om zo een

ruimer aanbod aan lokale en kwaliteitsvolle producten te hebben, …;

kleine plaatselijke marktjes / buurtwinkels / straat;

gemeenschappelijke of participatieve kruideniers.

NB: de collaboratieve consumptie door het opzetten van een aankoopgroep (SAGAL...) zal niet

ondersteund worden in de mate waarin dit het voorwerp is van de vzw SAGAL om SAGAL te

ontwikkelen op vraag van plaatselijke groepen.

3. Bijdragen tot een verandering in het voedselconsumptiegedrag

Elk collectief project dat toelaat de duurzame 'good food'-consumptie te bevorderen, veranderingen in

het concrete gedrag van plaatselijke groepen kan veroorzaken, bijvoorbeeld:

gedeelde keukens om ervaringen te delen en uitwisselingen te doen op het vlak van

duurzame voedselconsumptie / collectieve kookworkshops...;

collectieve dynamiek (bedenkingen, kennisuitwisseling, verbintenissen,

kookworkshops, in combinatie met een concreet project voor het veranderen van het

individueel of collectief gedrag).

4. Bijdragen tot het wekken van interesse en het deelnemen aan het voedselsysteem;

Elk collectief project waarbij de bevolking betrokken is en/of andere spelers van de geografische zone,

bijvoorbeeld:

evenementen/plaatselijke dynamiseringsacties (beurzen waar plaatselijke spelers op

het vlak van voeding elkaar kunnen ontmoeten, film/debat/collectief engagement voor

acties in de wijk;

participatieve zoektocht naar vernieuwende projecten.

5. Bijdragen in de strijd tegen voedselverspilling

Elk collectief project dat kan bijdragen tot het verminderen van de voedselverspilling aan de bron en/of

het verminderen van verliezen / onverkochte voeding, bijvoorbeeld:

opzetten van plaatsen waar de productie uitgewisseld kan worden (bv.: herfstfruit);

17

opzetten van plaatselijke recuperatie/herverdelen van het overschot (binnen de

beperkingen van de regels van de AFSCA).

3. Welke ondersteuning stelt de begeleiding u voor?

De weerhouden voedselprojecten krijgen:

een financiering van maximum 5.000 euro bij het indienen van een budget. Deze subsidie is

bestemd om investeringen te financieren voor het opzetten van projecten (aankopen van

materiaal, huur, communicatie,...).

een methodologische ondersteuning via de diensten van een expert zal voorgesteld worden

om de spelers bij het opzetten van het project te begeleiden en te coachen.

4. Wat zijn de specifieke criteria voor de ontvankelijkheid van de kandidaturen?

Opdat uw kandidatuur ontvankelijk zou zijn, dient het project naast de generieke criteria,

te voldoen aan één of meerdere prioriteiten die in de bijzondere doelstellingen opgenomen

zijn;

de criteria van de Good Food respecteren

5. Wat zijn de selectiecriteria voor de projecten?

De Jury zal de projecten selecteren op basis van generieke criteria: Er zijn geen andere specifieke

criteria.

Het luik van het formulier dat voor deze optie ingevuld dient te worden, is luik 4.

18

Optie 5. De Zero Waste-projecten

1. Wat zijn de bijzondere doelstellingen die nagestreefd worden?

De Zero Waste-projectoproep heeft als doel te werken op het beheer van de grondstoffen en het afval

en dit in een kringloopeconomie. Men wil zo de burgerinitiatieven stimuleren om projecten op te zetten

die voor een overgang naar sobere levenswijzen willen zorgen en het nadenken over behoeften willen

stimuleren, alternatieven voor het aankopen van nieuwe goederen (functionele economie, huren,

lenen, delen, do it Yourself, hergebruik en herstellen) zowel op het vlak van uitrustingen als op het

vlak van verpakking (in bulk kopen, herbruikbare verpakkingen, promoten van leidingwater en

alternatieven voor homemade drankjes) of de papierstroom (gevecht tegen reclamedrukwerk).

De assen die verband houden met afvalpreventie en verwerking van organisch afval worden niet door

dit luik gedekt, maar door luik 3 - collectief compost.

De projecten willen zo:

Een levenswijze stimuleren die het gebruik van grondstoffen minimaliseert;

Alternatieven promoot voor het aankopen van nieuwe goederen en het hergebruik en

herstellen maximaliseren;

Burgers toelaten nieuwe kennis op te doen en te leren;

Sociale banden bevorderen en ontwikkelen, het uitwisselen, het schenken en het delen;

De betrokkenheid van de burgers in hun wijk stimuleren;

Plaatselijke systemen ontwikkelen.

2. Wat is een Zero Waste-project?

De Zero Waste-projecten kunnen erg gevarieerd zijn. Onderstaande lijst met weerhouden projecten is

niet beperkend, maar is ter illustratie. Projecten met een vernieuwend karakter kunnen vermeld

worden voor een analyse geval per geval.

1. Voorbeelden van acties om het project op te zetten

1.1. Dynamiek tussen burgers voor veranderingen in het gedrag

Zero waste challenge

Verpakkingsuitdaging

…

1.2. Kennisworkshops en andere Do It Yourself

Herstelworkshop

Fablab

Maken van cosmetica en onderhoudsproducten

Kookworkshops zonder afval: huisgemaakte siropen

'declutter workshops'

Opleidingen voor furoshikis en het maken van andere herbruikbare verpakkingen

…

NB: het opzetten van een repair-café zal niet ondersteund worden in die mate dat het een project is

van de vzw Repair Together om Repair-Cafés op te zetten op vraag van de lokale groepen.

19

1.3. Infrastructuren voor het lenen, uitwisselen, schenken

Bookbox

Givebox

Gereedschap-o-theek / uitrusting (doe-het-zelf, tuinieren, koken, kinderspelletjes,

vrijetijdsmateriaal, enz.)

Uitleendienst

SEL

Installeren waterfonteinen

…

1.4. 'Zero waste-evenementen'

Gratiferia

Salon du troc

Zero waste tour

…

1.5. Informeren en sensibiliseren

Inventariseren van de Zero waste-winkels (facebook, appli, …)

Conferentie / workshop voor het sensibiliseren en nadenken over alternatieven voor

het standaardgedrag (bulk, hergebruik, promoten van tweedehands, stickers 'geen

reclamedrukwerk', huren en delen, Peerby, leidingwater, invloed van reclame op ons

gedrag, verbruik en welzijn,...)

Uitwerken, promoten en verdelen van een Zero Waste Starter Kit

…

3. Welke ondersteuning stelt de begeleiding u voor?

De weerhouden projecten krijgen:

een financiering van maximum 5000 euro bij het indienen van een budget. Deze subsidie is

bestemd om uitgaven te financieren voor het opzetten van projecten (aankopen van materiaal,

huur, communicatie,...).

een methodologische ondersteuning via de diensten van een expert zal voorgesteld worden

om de spelers bij het opzetten van het project te begeleiden en te coachen.

4. Wat zijn de specifieke criteria voor de ontvankelijkheid van de kandidaturen?

Opdat uw kandidatuur ontvankelijk zou zijn, dient het project naast de generieke criteria,

te voldoen aan één of meerdere prioriteiten die in de bijzondere doelstellingen opgenomen

zijn;

5. Wat zijn de selectiecriteria voor de projecten?

De Jury zal de projecten selecteren op basis van generieke criteria: Er zijn geen andere specifieke

criteria.

Het luik van het formulier dat voor deze optie ingevuld dient te worden, is luik 5.