De Professor, de Boer en

,juffrouw Neutraal .

SAl/2ENSM=M 161

VOOR

D1lE PERSONEN,

TEN DIENSTE VAN DE

硃hristeliike Jonael . en Jonged .-Vereenigingen,

DOOR

Z. J. KONING.

Tweede giltk.

OOSTWOLDE (OLDAMBT), Z. J. KONING GZN .

1 ex. f 0.15 ; 3 ex. f 0.30 .

De Professor, de Boer en

juffrouw Neutraal .

S .~.ZZ E MT SPRA .AK

VOOR

,Drie 6Jerionen,

TEN DIENSTE VAN

de C/irie(e4ike Jonge(ing&.. en JongedocMers- 27ereenigingen,

DOOR

Z. J. KONINCi-.

TWEEDS DR UK.

OOSTWOLDE (OLDAMBT) . -- Z. J . KONING GZN .

1:503:003:193:1 :

1 . DE PROFESSOR .

2. DE BOER.

3. JUFFROUW FREDERIKA NEUTRAAL .

Waar dit beter gelegen komt, kan Juf7rouw Frederika Neutraalvervangen worden door mij nheer Frederik Neutraal .

y Y terSamenspraak tusschen drie personen

Professor .Zoo, boertj e ! gaat ge naar de kerk ?

Boer.Hoe denkt u dat zoo, mijnheer ?

Professor .Wel ! omdat ge eon kerkboek onder den arm houdt.

Boer.En toch ga ik van daag niet naar de kerk .

Professor .Maar waarheen gaat ge dan ? Ge gaat met uw kerkboek toch

geen visite maken bij een uwer vrienden of farnilieleden ?B o e r .

Neen, ook al niet, mijnheer ! Ik ga naar het Zendingsfeest .P r o f e s s o r (spottend lachende .)

Naar 't Zendingsfeest ? Gaat ook gij mededoen aan zulke dwaas-heid ? Gaat ook gij uw tij d en geld daaraan verkwisten ? Dwaas-heid, alles dwaasheid !

B o e r (met nadruk vragende.)

Dwaasheid ? mijnheer ! Alles dwaasheid ?Professor .

Zeker, man ! Laat de heidenen hun eigen goden en behoud zelfvoor mij n part de uwen . Dat komt toch op hetzelfde veer .

B o e r (met geestdri f t.)

Mijnheer ! is dat hetzelfde of een mensch een steen of een boomaanbidt, of wel den God, die then steen of boom geschapen heeft?Is dat hetzelfde, of hij zijn medernensch besteelt, doodslaat en opeet,of dat hij ter eere Gods en tot heil van zij n naasten leeft ? Is dathetzelfde of iemand in den hemel of in de hel komt ? Is dat het•zelfde of . . . .

P r o f e s s o r (hem in de rede vallende .)

Och, dwaasheid, godde man ! louter domheid ! 't Is onzin wat gij

4

en velen met u zich van de dominee's dag aan dag laten voor-praten.

B o e r .Wel zoo ! Ja, ik merk het al, u bent van de ,,nieuwe leer ."

Professor .

Ik ben professor en natuuronderzoeker en laat mij geen leugensop de moues spelden .

Boer.

Ja maar, mij nheer ! het spreekwoord zegt

„Hoe geleerder, hoe verkeerder ."

Mij dunkt, dat onze dominee en onze schoolmeester toch wel zooknap kunnen zijn als u .

Professor.

En wat leert uw schoolmeester dan wel ?

Boer.

0, zeer veel, mijnheer ! Iij onderwijst in het lezen, in hotschrijven, in het rekenen ; hij behandelt de Bijbelsche-, de kerke-lijke- en de vaderlandsche geschiedenis ; geeft onderwijs in de natuur-kunde, in . . . .

P r o f e s s o r (hem in de rede vallende .)Halt, boertje! als 't je belieft . Geeft uw meester ook onderwijs

in de natuurkunde en in de natuurlij ke historie ?

Boer.

Dat zou ik meenen, mijnheer ! De natuur is door den HeereGod geschapen en wordt door Hem nog dagelijks onderhouden enzou de meester Gods almacht en genade in het rij k der natuurdan niet bespreken ?

Professor.

Zoo, zoo! Ja, ik merk het wel, uw meester is ook nog een vanden ouden stempel. Hij is met zij n tij d niet meegegaan . Hij gelooftzeker alles wat er in den Bijbel staat ?

B o e r .Ja, mij nheer ! En daar ben ik recht blij de om en den Heere

dankbaar voor. Aan zulk een onderwijzer alleen mogen christen-ouders hun kinderen toevertrouwen . Maar, mijnheer ! waarom ver-werpt u Gods Woord ? U zijt, dat zegt u zelf, zeer geleerd en uitden Bijbel zijn toch alle wetenschappen to beoefenen .

Professor .

Ho, ho, wat, boertje ! Verkeerde wetenschappen, meent; ge zeker !

Wat er in den Bijbel over de natuurkunde geleerd words, is geheelbezij den de waarheid en geheel in strij d met de tegenwoordigewetenschap .

Ik zal u twee voorbeelden geven .Er staat ergens dat Mozes sprak : , Zon, sta stil !" En de zon

stand stil.Boer.

Dat heeft Mozes niet gezegd, mij nheer ! Gij, die then Bijbelverwerpt, kent den Bijbel niet. Wel staat die tekst in de HeiligeSchrift, maar ze werd door Jozua uitgesproken .

Professor .

Nu, dat doet er ook minder aan toe. Wat ik wilde beweren,is dus waar. Volgens den Bijbel beweegt de zon zich dus en staatonze aarde stil . Dat is geheel in strijd met de hedendaagschewetenschap .

B o e r.

Ik verbaas me over uw onwetendheid, professor ! Vat u danniet dat Jozua zich van de gewone spreektaal bediende ? Of zeiu van morgen, toen de zon opkwam, tot Mevrouw, uw echtge-noote, de aarde komt op ? En u bent toch een professor, watJozua niet was . Als a echter aan de letter wilt blij ven hangen,dan moet u ook beweren, dat het land naar Paulus toekwam, toenhij op de Middellandsche zee voer . Er staat toch ook in de Han-delingen_ der Apostelen dat de schepelingen -eenig land zagen naderen .Wij weten toch wel beter, nietwaar ? Het schip kwam dichter bijhet land .

Professor.

Maar laat mij nog eens iets noemen . Op de eerste bladzijde vanden Bijbel staat, dat het heelal in zes dagen geschapen is. Goederrlan ! denk eens na, kan dat ?

B o e r .

U hebt niet goed gelezen, mijnheer ! Er staat : „ In den beginneschiep God hemel en aarde. De aarde nu was woest en ledig enduisternis was op den afgrond . En de Geest Gods tweefde op dewateren.

En God zeide : daar zij licht ! en daar werd licht ."Hieruit lees ik, dat de Heere God ,in den beginne" het heelal

geschapen heeft . Wanneer dat geweest is, weet niemand en hoe-lang die schepping geduurd heeft kan ook niemand anders dan deHeere God zeggen .

Maar ik vat u wel, wat u wilt zeggen, mij nheer ! u bedoelt datonze aarde Diet in zes dagen kan geschapen zijn .

6

Professor .Ja, j uist ! Dat h oud ik vol . Het kan onmogelij k !

Boer.Dat u ze niet maken kunt, weet ik . Dat ik ze niet voortbrengen

kan, weet ik ook. Dat er geen mensch is, die de aarde kan for-meeren, geven we allebei gaarne toe . Met alle mogelijke hulpmid-delen zouden we to zamen niet een graankorrel kunnen voortbrengenof een bloempje samenstellen al waren we er ook duizend jaar aanw erkzaam .

Professor .Och, vriend ! dat begrij p j e niet ! Je bent er to dom voor. Wij,

geleerden, kunnen precies uitrekenen hoeveel tij d er noodig is, omeen berg met al zijn gesteenten en metaalsoorten to vormen . Daarverloopen duizenden jaren over, want het moet door water en vuurgeschieden . Alle gesteenten zijn dan ook langs den waterigen ofden vurigen weg ontstaan na verloop van ettelijke jaren .

B o e r .Mijn vrouw legt wat sneer vuur onder den pot als hij harder

koken moet. Zoo heeft de Schepper slechts wat weinig zonnewarmtenoodig om boter to doen smelten . In de vuurspuwende bergendaarentegen maakt hij zooveel vuur dat de steenen en metalensmelten. Tegen de hitte van Zij n hemelvuur is niets bestand. Enals Hij spreekt : , Er zij !" dan komt het terstond .

Neen, mij nh eer ! als uw wij sheid dat ni et beaamt, dan zou ik weldurven wedden, dat gij hot niet van mij wint, hoewel ik maar eeneenvoudig boertje ben .

P r o f e s s o r (lachende.)

Mij dunkt, ik moet u eens bij uw woord houden . Wij zullenelkaar een vraag voorleggen . Kunt gij de mij ne beantwoorden, zoohebt ge van mij een guld en verdiend . Blij ft gij het antwoordschuldig, dan krijg ik van u een gulden .

Op dezelfde voorwaarden doet ge mij ook een vraag.Boer.

Ik twijfel er aan of deze handelwijze wel recht geoorloofd is,maar omdat ge mij uittart, wil ik mij ook niet onttrekken .

Welaan dus ! 1k geef u een vraag uit de natuur op en u doetmij een vraag uit den Bij bel.

Professor (lachende.)

Dat is zeer billijk, dan zijn de wapenen gelijk !Toe, begin maar !

B o e r .

Mij nheer ! daar komt j uffrouw Neutraal aan, laat zij getuige zij n,dat alles eerlijk toegaat en zij kan al vast de guldens vasthoudenom ze den winner to geven .

Professor .

Dat is goed ! (Zich wendende tot ju frouw Neutraal die by henis gekomen) : Wil u, mejuffrouw ! een oogenblik naar ons gesprekluisteren ? We hebben een weddenschap en verzoeken u vriendelijkaan diegen e van ons beiden, die het wint, doze guldens ter handto stellen .

Juffrouw Neutraal .

0 zeer gaarne. rij nheer ! maar ik moot u vooraf zeggen dat ikFrederika Neutraal heet . Ik bemin dus den vrede en ben onpar-tij dig.

Professor (tot den boer) :Nu uw vraag, boertje ! Juffrouw Neutraal is op de rechtbank

gezeten .B o e r .

U wilt van het scheppingsverhaal niets weten, heb ik gehoord,en . . . .

Professor (den boer in de rede val-lende. )

Neen, heelemaal niets . Ieder ding moot zich volgens de wettender natuur ontwikkelen. Uit niets komt niets .

B o e r .

Zoo, zoo ! Een eikeboom kon dus, volgens u, alleen van eeneikel komen . Dus als ik een eik wil laten groeien, moot ik eeneikel planten .

Professor .Zeer juist !

B o e r.

Ziehier dan nu Ynijn vraagWat is er het eerst geweest een eikel of een eikenboom .

Professor .

Dat is een vraag, die niemand beantwoorden kan . Is me dateen vraag ? Ge zoudt evengoed hebben kunnen vragen, wat or heteerst geweest is, een ei of een kip ! Dat kan geen mensch weten .

B o e r.

Wel zeker, dat kan ieder wel weten ! Geen natuur kan zich ont-wikkelen, of naar vaste wetten gaan, eer zij gemaakt is . De Bijbel

I

8

leert inij, dat God alles eerst heeft geschapen en toen de wijze vanontwikkeling en voortplanting heeft bezorgd .

De eikeboom is er het eerst geweest en daarvan kwamen deeikels. De kippen zijn met de andere vogels geschapen, en welzoo, dat ze het vermogen bezitten om eieren to leggen, waaruitdoor het broeden weder kippen voo rtkomen.

Professor .

Wie heeft gelij k, j uffrouw ?

Juffrouw Neutraal.

Ja, wie heeft gelijk ! ! Wie den gulden toekomt, wil ik welzeggen. Het is toch zoo klaar als water, dat U, mijnheer Pro-fessor ! bekend hebt deze vraag niet to kuni ten beantwoorden . (Totden boer zegt ze :) Ziehier een gulden !

P r o f e s s o r (spottend en eenigszins boos .)En gij, boertj e, die den Bij bel zoo goed weet, zeg, beantwoord

gij mij nu deze vraagHoe heette Noach's vrouw ?

B o e r .

Daarvan staat niets beschreven, maar ik zou ze ,, vrouw Noach"genoernd hebben.

Professor.

Ja, dat is wel zoo, maar . . . .Juffrouw Neutraal (hem in de redeval-

lende .)Nu ge zelf bekent, „dat is wel zoo," behoeft ge er niets meer

bij to voegen, dus heeft onze vriend de boer ook aanspraak op dentweeden gulden . (Tot den boer :) Ziehier ook den tweeden gulden .

B o e r (tot jufrouw Neutraal :)Dank voor uw moeite. Ik zal de beide guldens straks in de

Zendingsbus werpen, dan heeft de zending ook nog voordeel vanons gesprek. Maar ik moet weg .

Dag, mij nheer de Professor !Dag, juffrouw Neutraal !

Uitgaven van Z . J. KONING GZN . t o OuaiwuLDE (0 1 d-ainbt.)

SAMENSPI'AKEN .Voor 硃hi -. Jongelings- en Knapenvereenigingen.

J. Keuning . Twee studenten en eon boor. Voor 3 personen .Tweede druk. 1 ex. f 0.30 ; 3 ex . f 0.75 .

J. Verhagen Jr. Het beleg van Leiden . Tweede diuk . Voor4 personen. 1 ex . f 0.25 ; 4 ex . f 0 .80 .

W. K. H. Magendans. Vrienden en vijanden . Tweede druk .Voor 6 pers. 1 ex. f0.25 ; 6 ex. f 1 .25

P. J. Weeterhoff. Waar blijft toch al mijn geld? Voor 5 per-sonen. Tweede druk . 1 ex . fO.20; 5 ex. f O.80.

J. Wildvank . Hot uurwerk van Straatsburg . Voor 3 personen .1 ex . f 0.20 ; 3 ex . f 0.50.

Z. J. Koning . De professor, do boor en juffrouw Neutraal . Voor3 personen . - 1 ex . f0.15 ; 3 ex . f0.30.

W. K. H. 1lliagendans. Jozef en zijne brooders . Voor 7 per-sonen . - 1 ex . f 0.20 ; 7 ex. f 1 .10 .Jozef in Egypte . Voor 7 personen . 1 ex .f 0.20 ; 7 ex. f 1 .10.

. IUogeweg. Jan v. d. Kornput of hot beleg van Steenwijk .Voor 6 personen. En de pater on de biechteli :,e .Voor 2 personen. Tweede druk. 1 ex. f 0.20 ;6 ex . f 0 .90.

Z. J. Koning . Maarten Luther in riddergewaad. Tweede druk .Voor 6 personen . 1 ex . f 0.20; 6 ex . f 1 .00 .

. Hogeweg. De inneming van den Briel . Vierde druk. Voor8 personen. 1 ex . f0.15 ; 8 ex . f 1 .00 .

H. to Kolete Jr. De strijd ontweken. Voor 4 personen . 1 ex.f 0.20 ; 4 ex . f 0.60 .

L. Koopinan . Eon bjjbelcolporteur en eon moderns school-meester. Voor 2 personen . 1 ex. f 0.25 ; 2 ex . f 0.40 .

. Hogeweg. Luther's strijd en overwinning in 1521 . Voor10 personen . 1 ex . f 0.20 ; 10 ex f 1 .50.

T. J. Hendriks . Do euzenvergadering vdor den Briel . Voor8 personen. 1 ex . f 0.25 ; 8 ex . f 1 .50 .

. Hogeweg. Van Alkmaar begint do victorie. Voor 5 per-sonen. 1 ex . f 0.30 ; 5 ex. f 1 .25 .

. J Mac Lean . Hot bele ; van OudewAter. Voor 7 personen .1 ex. f 0 20 ; 7 ex. f 1 .20.

. Hogeweg. Do triumf der Prinsgozinden in ]797 . V-

201091038

koni062profOl

De professor, de boor en juffrouw Neutraal

De grant. Voor 6 personen . I ex . f 0.30 ; 6 ex . f 1 .50.Baas Holderdebolder en z jn knechts . Voor 4 per-sonen. 1 ex . f 0 30 ; 4 ex . f 1 .00 .