De Oogst juni 2015

36
Joden opnieuw in verdrukking Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | juni 2015 | jaargang 78 | 914 Mooie woorden, bizarre theologie Krimpende kerk is geen noodlot

description

 

Transcript of De Oogst juni 2015

Page 1: De Oogst juni 2015

Joden opnieuw in verdrukking

Maandblad van Tot Heil des Volks Evangelisatie, hulpverlening en profetisch geluid | juni 2015 | jaargang 78 | 914

Mooie woorden, bizarre theologie

Krimpende kerk is geen noodlot

Page 2: De Oogst juni 2015

‘We kapten de wortel en stalen de vrucht.’

30

‘Ik geloof in de geheimenis die Hij in het Jodendom heeft gelegd.’

22TheMa ‘David is een terrorist, Jona een Palestijnse bevrijdingstheoloog.’

24

TheMa ‘Die grijze meute in Nederland staat toe dat dit gebeurt’

14

TheMa ‘Ik reis bijna niet meer met de trein. Te gevaarlijk.’

48‘Een Bijbelstudie maak je niet,die wordt geboren.’

inHoud

4 Strijd tegen de eeuwige Interview met Rabbijn Jacobs

8 Uit en thuis op De Sikkenberg Interview met Jacques Brunt

11 De fietsende tak

Matthijs Hoogenboom

12 arbeiden door Zijnen kracht Matthijs Hoogenboom

13 Met lege maag naar school Gertjan de Jong

14 De grote, grijze meute Matthijs Hoogenboom

17 een ongekende wending

Arend Pleysier

18 De vergeten genocide Herman Meijer

20 Geen weg meer terug Jaap Spaans

22 In de schaduw van Uw vleugels Gertjan de Jong

24 Mooie woorden, bizarre theologie Kees Kant

26 De politie greep mijn zoonFilip Uijl

27 Ontmoeting als medicijnMichael Mulder

28 Krimpende kerk is geen noodlot Marten Visser

30 Voorspel op de verlossingWillem Glashouwer

33 Seculiere overheersingMatthijs de Blois

Page 3: De Oogst juni 2015

3

Onlogisch volk

Hoofdredactioneel Gertjan de Jong de oogst juni 2015

de oogsT

Uitgave Oogst PublicatiesOnderdeel van Stichting ‘Tot Heil des Volks’, sinds 1855 actief in evangelisatie-arbeid en hulpverlening.

Redactie

Matthijs HoogenboomGertjan de Jong (hoofdredacteur)Krijn de Jong

Vormgeving, opmaak en drukBuijten & Schipperheijn, Amsterdami.s.m. Aperta, Hilversum

Jaargang 78 | nummer 914 | juni 2015

MedewerkersArie AmbachtsheerMatthijs de BloisWillem GlashouwerLilian MadernHerman MeijerMichael MulderArend PleysierJaap SpaansFilip UijlMarten VisserMarijke WillemsMarijke de Wit-Bakker

Omslagfoto en stockfoto’sDreamstime

Redactie en administratieOogst Publicaties, O.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam.

www.totheildesvolks.nl 020 344 6310 [email protected] 020 420 2394

De Oogst is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in gesproken vorm. Nadere informatie bij de CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden te Ermelo.

0341 565 499.

abonnementDe Oogst kost € 22,50 per jaar inclusief verzendkosten. Nieuwe abonnees kunnen zich aanmelden via de coupon elders in dit blad of via www.totheildesvolks.nl

Ook een verschrikkelijke boodschap kun je leuk verpakken. Zo heeft Hamas enkele maanden terug – in een creatieve bui – een video gemaakt met een tekenfilm en een liedje. Het oogt als een vrolijk kin-derfilmpje, maar de boodschap van het liedje is niet echt vrolijk. Zo zingt de Hamas-zanger: Zionist man, run away. Zionist woman, run away.Any moment now, you will be killed by a car. (…)It gives you a ride straight to your grave.You will be killed any moment now, by any possible

means.

Wat ze bedoelen met dat ‘killed by a car’? De afge-lopen tijd zijn diverse Joden om het leven gekomen door aanrijdingen. Geen ongelukjes, ze werden bewust dood gereden.Het blijft verbazen, dat de haat tegen het Joodse volk zo diepgeworteld is en zo wijdverbreid. Eeuwenlang al. Eigenlijk is er geen rationele verkla-ring voor. Het verbaast me dan ook dat er chris-tenen zijn die geloven dat het Joodse volk heeft afgedaan als uitverkoren volk, dat het nu een volk is zoals alle volken. Maakt alleen het nieuws al niet duidelijk dat de werkelijkheid anders is?

De Duitse lieddichter Jochen Klepper (1903-1942) trouwde als christen met een Jodin. Zijn levenslot raakte zo verbonden met het lot van het Joodse volk, wat hem uiteindelijk de dood in dreef. Op don-derdag 30 maart 1933 schreef hij in zijn dagboek: ‘Ik ben geen antisemiet, omdat geen enkele gelovige christen dat kan zijn. Ik volg Joden ook niet zonder meer, omdat geen enkele gelovige dat kan doen.

Maar ik geloof in de geheimenis van God, die Hij in het Jodendom heeft gelegd.’ Dat het Joodse volk vandaag nog bestaat, is ei-genlijk al een Godswonder. De Joodse schrijver en Nobelprijswinnaar Isaac Bashevis Singer (1904-1991) kon zich daar ook over verwonderen. Hij zei eens: ‘Heb je ooit van een volk gehoord dat uit zijn land in ballingschap ging, tweeduizend jaar in den vreemde rondzwierf en niet in andere volken is opgegaan? De meeste ballingen assimileerden zich in hun nieuwe omgeving na een of twee generaties. Miljoenen Italianen die naar de VS emigreerden, gaan vandaag door voor real Americans. De tweede en de derde generatie spreken al geen Italiaans meer. De Joden echter hebben na tweeduizend jaar ballingschap zowel het Hebreeuws, het Aramees en het Jiddisch bewaard. Hun cultuur zwierf met hen mee van land tot land. Zij lieten hun geloof niet vallen en keerden na tweeduizend jaar weer naar Palestina terug, naar Eretz-Yisraël. Zie jij hier iets van logica in? We hebben hier te maken met een uniek geval in de geschiedenis van de mensheid, een volk dat overleefde en niet onderging. Alle theorieën over het nationalisme kunnen het overleven van het Joodse volk niet verklaren.’Eigenlijk begon het al onlogisch. De Schepper die één volk uitkiest, een eeuwig verbond met hen sluit, door dat volk de andere volken wil zege-nen. Vermoedelijk geeft de Eeuwige niet zo om logica. Wat Hij wel belang-rijk vindt? Trouw.

Page 4: De Oogst juni 2015

Binyomin Jacobs komt uit een familie met veel artsen. Ook Jacobs wilde gaan werken in de ver-zorgende sector. ‘Tijdens het gymnasium ging ik al naar de Talmoedschool. Toen ik mijn diploma had gehaald, wilde ik graag twee jaar gaan studeren in het buitenland. Mijn vader vond het prima dat ik over de grens ging studeren, maar hij vond twee jaar tekort. Dan kun je geen studies afmaken, zei hij. Uiteindelijk heb ik vijf jaar in Frankrijk gestu-deerd, één jaar in Amerika en drie jaar in Israël.’

Ik laat me niet wegjagen door terreur

De wereldreiziger Jacobs keert na al die jaren terug naar zijn roots. ‘Men had mij nodig in Nederland. Ik ben gevraagd om lokaal rabbijn van Amersfoort te worden. Dat heb ik gedaan. Na zes jaar vroeg de toenmalige opperrabbijn of ik zijn assistent wilde worden. Toen de opperrabbijn na zeven jaar overleed, vroeg men mij om hem waar te nemen. Dat heeft 23 jaar geduurd. Waarom zo lang? Dat is ingewikkeld. Men wilde dat de vier opperrab-binaten (Amsterdam, Den Haag, Utrecht en het interprovinciale rabbinaat) samen één opperrabbijn voordroegen. Dat is niet gelukt. Na 23 jaar proef-draaien werd ik opperrabbijn van het interprovinci-ale resort.’

MediagevechtTwee pientere ogen kijken mij vanachter een bril aan. Rabbijn Jacobs is een scherpzinnig man. Een man met humor. ‘Wat een opperrabbijn allemaal doet? Haha, helemaal niets. De hele dag een beetje koffie drinken.’ Een grap natuurlijk. Jacobs: ‘Ik ben druk met problemen in de Joodse gemeenschap, over wetgeving bijvoorbeeld. Representatie wordt ook belangrijker. Er komt steeds meer publiciteit. Dat heeft te maken met de opkomst van antisemitis-me. Ik word veel gebeld door Nederlandse Joden die zich grote zorgen maken. De strijd tegen antisemi-tisme is een mediagevecht. Eén verkeerd woord uit mijn mond kan veel schade aanrichten. Daarnaast moet ik snel reageren.’Jacobs is uiterst geschikt voor zijn rol als woord-

voerder van de Nederlandse, Joodse gemeenschap. Hij heeft overal een mening over. De oproep van Netanyahu aan alle Europese Joden om naar Israël te komen, vindt hij warm. ‘Deze oproep is niet nieuw. Het heeft alles te maken met Israël. Joden bidden ook voor de terugkeer naar het Beloofde Land. Nu er een thuisland is, kunnen Joden te-rugkeren naar een veilige plek. In de Tweede Wereldoorlog was die er niet. Daarom vind ik de oproep van Netanyahu warm. Zelf geef ik er geen gehoor aan, ik laat me niet wegjagen door terreur.’

TerreurToch heeft Jacobs in zijn leven regelmatig te maken met geweld. Er waren incidenten rond zijn huis, er werd een keer op hem ingereden en hij wordt regel-matig bewaakt. ‘Het wordt erger. Ik kan niet veilig meer door bepaalde wijken lopen. Dat is toch van den zotten? Een Joodse school in Nederland kan niet zonder bewaking. Sinds kort staat er naast een politiehokje voor de Joodse school in Amsterdam, ook marechaussee voor de deur. Bewapend. Veel Joden zijn bang. Herhaalt de Tweede Wereldoorlog zich? Hoe moet het met mijn kleinkinderen?’ De toekomst van de Joodse gemeenschap in Nederland schat de opperrabbijn somber in. ‘Het wordt steeds ingewikkelder. Vooral Joodse jongeren vragen zich af wat ze hier nog moeten doen.’

Wat een opperrabbijn allemaal doet? Haha, helemaal niets

Zelf is Jacobs niet bang. Vanachter zijn baard kijkt hij mij bijna verontwaardigd aan. ‘Ik ben gewoon niet bang. Ik ben wel alert. Vroeger deed ik de deur van mijn huis zomaar open, nu kijk ik eerst wie er voor de deur staan. Als ik het niet vertrouw, doe ik de deur niet open. Ik reis bijna niet meer met de trein. Te gevaarlijk. Maar aan vertrekken denk ik niet. Ik ben hier de verantwoordelijke kapitein. Die verlaat het schip niet. Ik snap wel dat mensen wegvluchten. Zeker uit Frankrijk. De Joden die uit Frankrijk naar Israël gaan, komen veelal oorspron-kelijk uit Algerije. Dertig jaar geleden kwamen die

4 de oogst juni 2015 interview Herman Meijer

Zijn huis in Amersfoort wordt streng bewaakt. Toch is Rabbijn Jacobs niet bang. Al waren er

verschillende incidenten – onlangs werd er een ruit ingegooid. ‘Een christelijke jongerenclub

kwam toen langs om een enorme bos bloemen af te leveren. Dat heb ik enorm gewaardeerd.

Zoiets vergeet ik niet.’

Strijd tegen de eeuwige

Page 5: De Oogst juni 2015

naar Frankrijk, zij zijn al eens gevlucht en vluchten dan ook makkelijker. ’

StrijdWaar komt al dat antisemitisme toch vandaan? De rabbijn: ‘Ik denk niet dat dit opkomend antisemi-tisme is. Ik denk eerder dat het antisemitisme dat er altijd al is geweest, weer zichtbaar wordt. Het heeft ook niets te maken met de staat Israël. In de Tweede Wereldoorlog was er ook veel antisemitis-me, toen bestond de staat Israël nog niet. Het is een strijd tegen religie, denk ik, ten diepste zelfs een strijd tegen de Eeuwige. In veel islamitische landen waar Jodenhaat is, zie je dat ook de christenvervol-ging steeds heviger oplaait. Dat is dezelfde strijd.’De groep antisemieten is maar klein, volgens Jacobs. ‘Net als in de Tweede Wereldoorlog. Er was een kleine groep echt fout. Er was ook een kleine groep goed, zij zaten in het verzet. Daarvan kwa-men er overigens veel uit jullie kring (christenen, HM.). Ertussen zit een grote groep meelopers. Zij volgen het nieuws. Zij zien de beelden uit Gaza.

Zij horen de berichtgeving in de media. Die is niet neutraal. Media hebben het steevast over bezette gebieden. Dat is een oordeel, ze moeten zeggen dat de gebieden betwist zijn.’ De ogen van de rab-bijn beginnen te fonkelen. Hij gaat voorover zitten. Met verheven stem vervolgt hij zijn betoog: ‘Men heeft het in de media over kolonisten in plaats van bewoners. Men zegt dat Israël vecht met de Palestijnen, dat is onjuist, het Israëlische leger is in oorlog met Hamas. Men filmt in de Gazastrook de kapot geschoten huizen. Niet de enorme palei-zen twee kilometer verderop van de leiders van Hamas. Gebouwd van ons belastinggeld. Het Reformatorisch Dagblad is een uitzondering. Schrijf maar op dat ik daar een abonnement op heb.’

Ik als Jood zou niet kunnen werken in Gazastad

De vraag rijst op of de rabbijn niet een beetje over-drijft. Sommige Palestijnen lijden toch ook onder de maatregelen van Israël? Er zijn Palestijnen die

5interview Herman Meijer de oogst juni 2015

FOTO’S JAN DE ROOIJ

Page 6: De Oogst juni 2015

6

dat het een collega van mij was, een geestelijke. Toen ik hem aansprak, bleek Pastoor echter zijn achternaam te zijn. Hij had gediend in Libanon. Ik vroeg aan hem wat hij er van vond dat Israël land aan de Palestijnen gaf. Hij vond dat onverant-woord. Ik ben dat met hem eens. Alles is kapot. De Palestijnen hebben elke synagoge in dat gebied vernietigd. Maar wat hebben de inwoners terugge-kregen? Helemaal niets. Terwijl er elk jaar miljarden aan subsidies vanuit Europa die kant opgaan. Het probleem zit hem niet in de gemiddelde Palestijn. Die wil ook vrede. Het probleem zit bij the leader-ship, bij de regering, bij Hamas.’

OpetenTegenover het huis van de opperrabbijn is een speeltuin. ‘Soms als ik de voordeur opendeed, ren-den al de kinderen weg. Die kinderen krijgen thuis te horen dat ik, als Jood, hen op zou eten. Daar zit een groot probleem. En de politiek doet weinig. Die zijn bang voor hun stemmen. De politiek bewaakt en beveiligt. Dat is goed, maar niet genoeg. De politiek moet ook opvoeden en educatie geven. Om te beginnen bij de inburgeringscursus. Veel immi-granten komen uit landen waar antisemitisme heel gewoon is. Zij nemen dat mee. Ik ken een aantal Russische Joden die in Rusland tegen veel antise-mitisme aanliepen en daarom naar Nederland zijn gevlucht. In de asielzoekerscentra werden zij weer gediscrimineerd, nu door andere immigranten. Bij de inburgeringscursus moet men aan deze immi-

in Israël werken en elke dag uren in de rij moeten staan bij de grens. ‘Die grenscontroles moet Israël wel doen. Dat is puur voor de veiligheid. Anders ko-men er moordenaars binnen. Palestijnen mogen nog werken in Israël, als Arabier. Die mogelijkheid is er. Ik als Jood zou niet kunnen werken in Gazastad. Zodra ik me daar in het openbaar laat zien, word ik vermoord.’

WijsheidDe opperrabbijn woont tot mijn grote verassing in een eenvoudige rijtjeswoning. Op zijn deur hangt een bordje met daarop een Hebreeuwse tekst: ‘Huis van de wijsheid’. Weet de bewoner van het huis van de wijsheid misschien een oplossing voor het Palestijns-Joodse conflict? Jacobs lacht: ‘Nee, dat heb ik ook niet. Zolang de kinderen in Arabische landen op school te horen krijgen dat Joden moorde-naars zijn, zolang er haat ingepompt wordt, zal dit conflict doorgaan.’

Eén verkeerd woord uit mijn mond kan veel schade aanrichten

De rabbijn was ooit bij het defilé in Wageningen. Met een twinkeling in zijn ogen: ‘Allemaal van die militairen met enorme rijen aan medailles. Ik heb een keer mijn medaille van de avondvierdaagse opgespeld, dat maakte niet veel indruk. Ik zag toen een militair lopen met een bordje ‘Pastoor’. Ik dacht

de oogst juni 2015 interview Herman Meijer

Page 7: De Oogst juni 2015

7Column Marijke de Wit-Bakker de oogst juni 2015

Ze tilt haar hoofd iets van het kus-sen op en wenkt ons om binnen te komen. Diana zit niet op haar hoge stoel achter het raam, maar hangt over de stoel heen.

Ze heeft een kussen op het zitvlak gelegd. Als we binnenkomen fluistert ze: ‘Ik ben ziek. Alles doet me zeer, ik voel me echt beroerd.’ Ze laat haar hoofd weer zakken op het kussen.Het is dinsdagmiddag. Samen met Marina bezoeken we de vrouwen op de Wallen. We maken ons zorgen om Diana. Ze rilt af en toe van de kou en kijkt moe en moe-deloos uit haar ogen. Ze laat een doosje Paracetamol en Nurofen aan ons zien. Er is al flink wat van gebruikt. Als we vragen waarom ze niet naar huis gaat om lekker onder de wol te kruipen, begint ze zenuwachtig met haar zakdoekje te friemelen en antwoordt: ‘Ik heb

dit raam voor een week gehuurd en ik moest vooraf betalen. Als ik niet werk, ben ik het kwijt en ik heb al schulden.’ Ze praat snel en met een klein kuchje. ‘Ik moet wel.’Diana komt langzaam overeind en vraagt of wij mee naar achteren willen gaan. Ze loopt sloffend voor ons uit. In de achterkamer staat een bed met daarnaast een was-tafel. Een rood lampje verlicht de zogeheten peeskamer. Diana sluit de deur, draait zich om en vraagt: ‘Willen jullie met mij bidden voor beterschap?’ Ze pakt onze hand. Haar handpalmen voelen klam en warm aan.Als wij weer buiten staan en langs de ramen al die jongens, mannen en toeristen zien lopen, vraag ik mij af wat een man drijft als hij bij een vrouw als Diana komt voor zijn behoeften. Hij moet toch ook zien dat hij haar niet gelukkig maakt?

granten vertellen dat ze de multiculturele samen-leving moeten accepteren. Als ze dat niet willen, hebben ze hier niets te zoeken, dan sturen we ze maar terug.’

Ten diepste gaat het om een strijd tegen de Eeuwige

Ook scholen hebben een taak, vindt Jacobs: ‘Als een leerkracht het vermoeden heeft van huiselijk geweld of seksueel misbruik maakt hij daar melding van. Binnen no-time loopt het hele huis dan vol met hulp-verleners. Dat is goed. Maar als kinderen op school antisemitische uitspraken doen, gebeurt er niets. Er zijn scholen waar niet meer over de Tweede Oorlog wordt lesgegeven. Er zijn kinderen die den-ken dat die hele oorlog een zionistisch verzinsel is. Dat zijn kinderen van vijf. Wat doen zij als zij vijftien zijn? Of twintig?’

PierrotDe rabbijn wordt er soms depressief van. ‘Ik voel me soms net Pierrot. Ik moet uitstralen, overeind blijven, anderen inspireren. Maar moet ik niet ook eerlijk en realistisch zijn en waarschuwen? Ja, onze voorouders werden door Mozes bevrijd uit de slaver-nij van Egypte, maar tot die bevrijding? Maar, dat

besef ik ook, in feite is alles goed. Ook dat wat wij mensen als negatief ervaren. De Eeuwige is goed! Alleen wij ervaren dat niet altijd zo. Iedere beproe-ving heeft zijn waardevolle betekenis, maar helaas is die waardevolle betekenis vaak erg onzichtbaar.’

De Eeuwige is goed! Alleen wij ervaren dat niet altijd zo

Tot slot wil Jacobs nog iets kwijt aan de lezers van De Oogst, vooral aan de jongeren: ‘Ik hoop dat jul-lie vasthouden aan de normen en aan de waarden van de Bijbel. Die zijn goed! Als een samenleving de Eeuwige verlaat, krijg je een samenleving van echtscheiding en vreemdgaan. Alles draait dan om jezelf. Open de ogen en laten wij in gezamenlijkheid de Eeuwige dienen, ieder vanuit zijn of haar geloof. Weet echter ook dat passief achterover leunen niet tot een overwinning kan leiden. Wij zullen moeten bidden en tegelijkertijd luidkeels aan de wereld ken-baar moeten maken dat de vervolging van onschuldi-gen louter en alleen om hun geloof onacceptabel is.’

info

Een kortere versie van dit interview verscheen eerder in In-

Contact, het blad van de jongerenafdeling van de SGP (SGPj).

Wat ben ik blij met het nieuwe wetsvoorstel van ChristenUnie, PvdA en SP om klanten strafbaar te stellen als zij redelijkerwijs hadden kunnen weten dat een vrouw uitgebuit wordt of ge-dwongen haar werk doet. Ik hoop en bid dat dit voorstel door de Tweede Kamer komt.Goed ook om te bidden voor een ander, beter leven voor vrouwen als Diana.

Marijke de WiT-Bakker

Manager van Scharla-

ken Koord. Deze co-

lumn verscheen eerder

in De Waarheidsvriend,

het tijdschrift van de

Gereformeerde Bond in

de Protestantse Kerk in

Nederland.

Bidden voor beterschap

Page 8: De Oogst juni 2015

88 de oogst juni 2015 dichtbij Gertjan de Jong

Afgelopen zomer sprak Jacques tijdens de Bijbelstudie over het leven van Mozes, de man Gods. De kern van de Bijbelstudies was de innerlijke karaktervorming die Mozes heeft ondergaan voor hij het volk van Israël uitleidde uit het slavenhuis van Egypte. ‘De eerste veertig jaar aan het hof bij de Farao heeft hij een geweldige intellectuele vorming ondergaan’, vertelt Jacques. ‘Hij werd iets. De tweede periode van veertig jaar werd hij schaapherder bij zijn schoonvader Jethro. Hij werd gesteld over een kudde eigenwijze en eigenzinnige schapen. Deze periode heeft de intellectuele en machtige Mozes innerlijk gevormd en zijn trots gebroken. Hij werd niets. De laatste veertig jaren van het leven van Mozes laten zien wat de Heere kan doen door iemand die niets is geworden. Van deze door God gevormde leider van Israël getuigt de Bijbel in Numeri 12:3 dat hij de zachtmoe-digste mens op aarde was! Op diezelfde wijze wil de Heere ook in onze persoonlijke levens wer-ken. Hij vormt ons zodat we bruik-baar zijn voor Hem. Ondergaan we die vorming of ontlopen we die?’ harten bereikenDoor de jaren heen wordt er op de Bijbelstudies verschillend gerea-geerd, merkt Jacques. ‘Over het algemeen worden de studies erg gewaardeerd. Het is Gods ver-langen om het hart van mensen aan te raken. Om mensenlevens te veranderen naar het beeld

van Zijn Zoon, zoals Romeinen 8:29 zegt. Na een stuk exegese en Bijbeluitleg trek ik de lijnen door naar het persoonlijk gees-telijk leven. Ik probeer harten te bereiken. En ik merk dat sommige bezoekers dat niet gewend zijn en eng vinden. Dat levert soms kri-tiek en weerstand op.’

Mozes werd gesteld over een kudde eigenwijze schapen

‘Ik herinner mij een man die tijdens mijn eerste toespraak op zondagavond zich al groen en geel ergerde aan de boodschap. Hij wilde het liefst uit de samen-komsttent vertrekken. Toch bleef hij zitten en kwam ook naar de doordeweekse Bijbelstudies. Op woensdagavond kwam hij in de schemer naar het sprekerschalet en wilde mij spreken. Hij zei: “Ik ergerde me aan je afgelopen zon-dagavond. Je boodschap raakte de kern van mijn probleem, maar ik wilde ten diepste de waarheid niet horen. Ik kan niet meer ver-der en moest naar je toekomen om mijn zonden in het licht brengen.” Samen hebben we gebeden en on-der tranen bracht hij zijn zonden in het licht. Hij verliet het spre-kerschalet met een “rond gezicht” zoals Corrie ten Boom dat zo mooi verwoordde. De Waarheid maakt vrij!’

Een man ergerde zich groen en geel aan de boodschap

‘Waar ik de komende zomer over ga spreken? Dat weet ik nog niet. Ook vind ik het lastig om te ver-woorden hoe ik mij voorbereid op een Bijbelstudieweek. Ik zeg

sikkenBerg

Het is deze zomer alweer de vierde keer dat evangelist Jacques Brunt met zijn gezin de vakantie

doorbrengt op camping De Sikkenberg. Ook dit jaar hoopt hij er een aantal Bijbelstudies te

geven. Hij ziet ernaar uit. ‘Het is heerlijk om er twee weken tussenuit te zijn in de natuur.

Tegelijk hebben we, zodra we de camping oprijden, het gevoel dat we thuiskomen.’

Uit en thuis op De Sikkenberg

‘Vul Mij en zend Mij’

Jacques Brunt werkte jarenlang in de makelaardij, maar is sinds enkele jaren fulltime actief als evangelist en Bijbel-leraar. ‘Direct na mijn bekering kreeg ik een diep verlangen zoals verwoord in een oud lied: Heer, neem mij, breek mij, vul mij en zend mij’, zo schrijft Jacques op zijn website. ‘De Heere legde niet alleen dit verlangen in mijn hart, maar vulde dat verlangen ook op een wonderlijke manier in. Na ruim tien jaar werkzaam te zijn geweest in het bedrijfsleven, gaf de Heere ons leven een andere wending. Er volgde een periode waarin we als gezin biddend zochten naar het plan van de Heere met ons leven. Stap voor stap werd voor ons duidelijk dat de Heere de weg baande naar een fulltime bediening, waarbij de enige zekerheid die wij heb-ben de Heere Jezus zelf is. Zowel mijn vrouw Annette als ikzelf ontvingen en hebben rust, vrede en vrijmoedigheid om deze weg te gaan. Hiermee stapten wij als gezin in een geloofsbediening. Dat wil zeggen dat we geen vast inkomen meer hebben. We vertrouwen er op dat onze God in al onze behoeften – dus ook in onze financiële behoeften – naar Zijn rijkdom zal voorzien (Filip. 4:19). Vanuit onze thuisgemeente dienen wij op veel plaatsen in ons land in tal van samen-komsten.’ Voor meer info zie

www.jacquesbrunt.nl.

Page 9: De Oogst juni 2015

99dichtbij Gertjan de Jong de oogst juni 2015

altijd: Een preek of een Bijbel-studie maak je niet, die wordt geboren. Ik bemerk in de omgang met de Heere en al nadenkend over de Bijbel studieweek, dat Hij mij bepaalt bij een hoofdthema. En stukje bij beetje krijg ik ge-dachten over subthema’s en zo ontstaat er een serie Bijbelstudies die ik mag doorgeven.

Een Bijbelstudie maak je niet, die wordt geboren

Het is mijn verlangen om ook in de vakantieperiode de breedte van het lichaam van Christus te dienen, ongeacht welke kerke-lijke achtergrond men heeft. En dat is elk jaar weer een mooie uitdaging.’

Westerwolde‘Jaarlijks verwonder ik mij weer over de sfeer op de camping.

Het is er gezellig, ontspannen en gemoedelijk. Oud en jong trekken met elkaar op. Mijn kinderen vermaken zich elk jaar weer uitstekend. Ook buiten de camping kun je je goed verma-ken. De Sikkenberg is gelegen in het prachtige natuurgebied Westerwolde. Een schitterende omgeving en een oase van rust. Prachtige fietsroutes, karakteris-

tieke stadjes, interessante musea, het is allemaal in de nabije om-geving van de camping te vin-den. Kortom, de Sikkenberg is de camping om er echt helemaal uit te zijn en tegelijk een plaats waar christenen vanuit heel verschil-lende achtergronden zich thuis voelen!’

WelkoM in onsTWedde!

Christelijk recreatiepark De Sikkenberg is een ideale uitvalbasis voor fietsers en wandelaars en gezellig voor het hele gezin. Elke zomer hebben we kinder- en jeugdactiviteiten, concerten en studies voor volwassenen. Voor boekingen en meer info zie www.sikkenberg.nl of bel ons: 0599-661144.

Jacques Brunt: ‘Het is mijn verlangen om de breedte van het lichaam van Christus te dienen’.

Page 10: De Oogst juni 2015

10 de oogst juni 2015 dichtbij

Voor het gezin van Ewout en Lianne de Vries met hun vier kinderen zijn we op zoek naar tijdelijke woonruimte. Ewout en Lianne werken voor Wycliffe Bijbelvertalers in Maleisië en komen eind juli voor ruim vijf maanden terug naar Nederland. Kunt u helpen, neem dan contact op [email protected]. (Ewout werkte, voor hij voor Wycliffe ging werken, jarenlang in de Shelter City, een van de twee youth hostels van Tot Heil des Volks.)

gezoCHT: Tijdelijke WoonruiMTe

Op 29 en 30 augustus vindt op het ter-rein van De Sikkenberg in Onstwedde een nieuw christelijk evenement plaats: Volleyfest. Het evenement is een initiatief van een groep enthousiaste mensen uit de regio Stadskanaal/Veendam. Zij wilden graag een laagdrempelig evenement organiseren voor bijvoorbeeld jeugd-groepen, groepen vrienden en vereni-gingen met sport, goede muziek en tijd voor ontmoeting. Ze werken samen met Compassion Nederland en Atletes in Action. Naast dat het hele weekend in het teken staat van muziek maken met elkaar, concerten en andere activiteiten, is er uiteraard ook een volleybaltoernooi.

VolleyfesT: Muziek en VolleyBal

Er zijn twee categorieën: voor jongeren tot ongeveer twintig jaar en voor acht-tienplus. Op vrijdagavond is er voor de vroege vogels een akoestisch concert bij het kampvuur en op zaterdagavond is er een groot concert met onder andere Sha-ron Kips en InSight. Op zondagmorgen is er een praisedienst met Matthijn Buwalda. Een ticket voor 29 en 30 augustus, het concert op zaterdagavond en één overnachting kost € 17,50. Er zijn ook losse kaartjes verkrijgbaar. Een extra overnachting van vrijdag op zaterdag of van zondag op maandag kost € 5,- per persoon per nacht extra. Alle info over het evenement is te vinden op www.volleyfest.nl.

Boekje Henk Van rHee

In februari overleed onverwachts onze oud-directeur Henk van Rhee. Tijdens zijn tijd hier bij het Heil schreef hij tal van columns voor de opiniewebsite Habakuk.nu. We hebben vijftig van deze columns gebundeld in een boekje. Op deze manier gedenken wij Henk op een naar ons idee waardige en passende manier. Als je interesse hebt, kun je dit boekje gratis (zolang de voorraad strekt) bij ons aanvragen. Stuur een mailtje met je adresgegevens naar [email protected]

Op zaterdag 20 juni – Wereldvluchtelin-gendag – houden Stichting Gave en Tot Heil des Volks de bijeenkomst ‘Buiten de boot’. Tijdens deze bijeenkomst nemen we met elkaar de tijd om te bidden voor vluchtelingen wereldwijd en in ons land. Er zijn verschillende sprekers, waaronder een vluchteling en Gert Hutten (directeur Tot Heil des Volks). Muziek wordt o.a. verzorgd door de groep Schrijvers voor Gerechtigheid. De bijeenkomst vindt plaats in de Grote Kerk in Harderwijk. Iedereen is van harte welkom. Het programma en meer informatie vindt u op www.totheildesvolks.nl.

BuiTen de BooT

Page 11: De Oogst juni 2015

Slechts een kwartiertje fietsen vanaf Centraal Station strekt de Amstel met haar groene oevers zich voor je uit. ‘De Amstel is één der vermaaklykste stroomen welke men in Holland vindt’, getuige een reisgids uit 1713. Veel rijke Amsterdammers vluchtten in de zomer de stad uit, omdat in hun stadspaleizen de stank die opkwam uit de gracht niet te har-den was. Meer dan zestig buiten-plaatsen werden langs de Amstel gebouwd. Maar een enkele is bewaard gebleven. Dit is mede te danken aan Frederik Kaal die in de achttiende eeuw buitenplaat-sen opkocht en sloopte om de vrijgekomen bouwmaterialen te kunnen verkopen. Een verarming voor de landschapsarchitectuur, een verrijking van onze taal; we hebben er de term ‘kaalslag’ aan te danken.

Veel rijke Amsterdammers vluchtten ‘s zomers de stad uit

Landgoed Wester-Amstel is één van de weinige overgebleven

buitenplaatsen. Vanaf de dijk volgt een afdaling van anderhalve meter. De grond is afgegraven voor veenwinning, wat natuurlijk te maken heeft met het ontstaan van het nabije Amstelveen. De tuin is vrij toegankelijk en uiter-mate geschikt voor een picknick in de open lucht, geheel verzorgd door uw gids.

Joodse begraafplaatsDe volgende stop is in het pitto-reske Ouderkerk aan de Amstel. Daar ligt de meer dan vierhonderd jaar oude Portugees-Joodse be-graafplaats Beth Haim: Huis des Levens. Een plek die indruk maakt door een combinatie van serene rust, de grote cultuurhistorische waarde en, niet in de laatste plaats, de boodschap die er van uit gaat: het geloof in de wederop-standing is voor joodse gelovigen reden om hun graven met rust te laten. Van de 27.000 graven zijn er daardoor maar enkele graven zichtbaar. De rest is weggezakt in de zachte veengrond. In 1923 was de begraafplaats vol en werd een nieuwe laag aangebracht om, zo

schatte men in, weer te kunnen begraven tot 1963. De Tweede Wereldoorlog maakte alles anders. De komende tachtig jaar is er nog ruimte genoeg.Het opvallendst zijn de rijk ver-sierde grafstenen: de uitgehouwen familiewapens, symbolen en zelfs afbeeldingen uit de Thora. Veel beeldhouwwerk vertoont grote gelijkenis met ornamenten op Amsterdamse grachtenpanden die door de beste beeldhouwers uit die tijd, zoals vader en zoon Van Logteren, zijn vervaardigd. Met hun gevoel voor hoge cultuur drukten de rijke Joden uit Zuid-Europa een grote stempel op het Amsterdam van hun dagen. Nog veel interessanter is de vraag hoe deze decoraties zich verhouden tot de handhaving van het tweede gebod: ‘Gij zult u geen gesneden afbeeldingen maken.’ Voor we de fietstocht langs de andere oever van de Amstel maken, worden we rondgeleid door één van de vrijwil-ligers van de begraafplaats die ons daar alles over kan vertellen.

11dichtbij Matthijs Hoogenboom de oogst juni 2015

de Wandelende Tak

‘Doen jullie ook fietstochten? Maar is dat niet heel gevaarlijk, fietsen in Amsterdam?’ Het klopt,

De Wandelende Tak is soms ook een fietsende tak. Het klopt dat fietsen in Amsterdam best

gevaarlijk kan zijn, zeker als je met een groep bent. Daarom, en omdat er buiten Amsterdam ook

veel moois te ontdekken valt, nemen wij u graag mee naar Ouderkerk aan de Amstel.

De f ietsende tak

fieTsToCHT

De eerstvolgende fietstocht naar Ouder-kerk aan de Amstel staat gepland op woensdag 8 juli. De tocht duurt van 10.00 tot 17.00 uur en de kosten bedragen 25 euro (inclusief rondleiding door gids op de begraafplaats, exclusief fietshuur). Een diner bij inloophuis AHA is optioneel (extra kosten: 12,50). Voor meer informatie en inschrijven zie

www.ontmoetamsterdamanders.nl.

De Portugees-Joodse begraafplaats Beth Haim.

Page 12: De Oogst juni 2015

12 de oogst juni 2015 dichtbij Matthijs Hoogenboom

uiT de arCHieVen

eerste ledenvergadering van de kersverse vereniging Tot Heil des Volks geopend met het zingen van het zevende en elfde vers uit psalm 118 en het lezen van Galaten 5 door de voorzitter, do-minee Jan de Liefde.Het verslag van deze vergadering is bewaard gebleven. Zestien losse, afgebladderde blaadjes geven ons een idee van de sfeer waarin men samenkwam. Na het openingswoord doet de secretaris uit de doeken hoe de vereniging tot stand is gekomen. Dominee de Liefde is in de Jordaan al een aan-tal jaren werkzaam onder de ‘min-dere stand’ waar het Algemeen Handelsblad over schrijft en heeft samen met een aantal vrienden de wens te kennen gegeven om een vereniging op te richten. Aan die wens is gehoor gegeven in janu-ari 1855. In korte tijd werden op verschillende plaatsen afdelingen gevestigd. De eerste afdeling, die van Delft, telde al snel drieënder-tig leden. Spoedig volgden Alphen aan den Rijn (dertig leden), Rotterdam (eenenvijftig leden) en Amsterdam (zesenzeventig leden). De organisatie is klein: nog geen tweehonderd leden, een begroting van vijfhonderd en een tekort van vijftig gulden. De doelstelling is groot: ‘…om met vereenigde krach-ten zamen te werken ter hand-having van de waarheden des Evangelies (…) Doch niet in ons is daartoe de bekwaamheid of de kracht. Het is de Heer zelf, en Hij alleen, die genezen en behouden kan, en wij wenschen door Zijnen Geest en kracht te arbeiden, steu-nende op de trouwe beloften van Zijn woord, verzekerd dat wij door en met Hem zullen triomferen.’

Het is 25 augustus 1855, de dag waarop in het Algemeen Handelsblad het tweede deel van de ‘stedelijke rekening’ over 1854 wordt meegedeeld. De ope-ningszin spreekt boekdelen: ‘De mindere stand in Amsterdam verarmt op ene schrikbarende en verontrustende wijze…’ Dit wordt in de eerste plaats onderschreven door het positieve saldo van de leenbank, waar talloze armen hun laatste bezittingen als onderpand hebben ingeleverd. Daarnaast ziet de stad de subsidies aan ‘gasthui-zen en andere liefdadige instellin-gen’ schrikbarend toenemen.Op steenworp afstand van de plaats waar de krantredactie is gevestigd, komt in Jan de Liefdes kerkgebouw ‘Eben-Haëzer’ aan de Spuistraat een groep mensen samen. Om half twaalf wordt de

Gezellige toonBoeiend zijn de bijdragen van de voorzitters van de diverse afde-lingen. Eduard Gerdes, leerling en ‘bekeerling’ van Jan de Liefde en voorzitter van de afdeling Amsterdam, vertelt hoe men daar een ‘bewaarschool voor haveloze kinderen’ is opgericht. Voor de tweehonderd toegelaten kinderen is het gebouw eigenlijk al te klein. De afdeling Alphen aan den Rijn heeft een ideeënbus waarin leden vragen kunnen achterlaten. Deze komen vervolgens in de bijeen-komsten ter sprake.De voorzitter van de afdeling Rotterdam vindt het belangrijk dat de bijeenkomsten ‘eenen gezelligen toon’ hebben. Ze hebben daarom besloten ook vrouwen toe te laten tot de vergaderingen. Zo wordt hen tegelijk de gelegenheid gege-ven ‘om naar hare roeping mede te werken tot het nuttige doel der Vereeniging’. Bovendien acht hij het ‘hoogst onbillijk en zelfs on-christelijk, dat de man des avonds uitgaat, om zich in christelijke gezelschappen aan Gods Woord te voeden en te laven, terwijl de vrouw eenzaam te huis gelaten wordt, alsof zij niet evenzeer door hetzelfde voedsel behoort versterkt te worden’. Dominee Jan de Liefde onderstreept deze woorden van harte en verzoekt broeder Meijer uit Rotterdam de vergadering te sluiten. Dat doet hij door te laten zingen uit psalm 33 vers 11: ‘Opdat wij op Zijn naam vertrouwen, die naam, zo heilig, groot en goed.’

MaTTHijs HoogenBooM

Medewerker communicatie en coördina-

tor van De Wandelende Tak.

arbeiden door Zijnen krachtDe archieven van Tot Heil des Volks bieden een schat aan informatie en indrukwekkende verhalen.

In deze rubriek belicht Matthijs Hoogenboom belangrijke en opvallende gebeurtenissen uit de

160-jarige geschiedenis van Tot Heil des Volks. Deze maand: de eerste leden vergadering.

Page 13: De Oogst juni 2015

13dichtbij Gertjan de Jong de oogst juni 2015

bij de mensen die arm zijn in Nederland, gaat het in één op de drie gevallen om een kind (cijfers van het CBS, 2013). De afgelopen jaren is er een duidelijke stijging te zien in het aantal gezinnen dat in armoede leeft.

Gezegende plekBij De Bewaarschool ( zie kader) merken de medewerkers dat veel gezinnen worstelen met eenzaam-heid, opvoedvragen, maar in toene-mende mate dus ook met armoede en materiële nood. Het kinder-werk van De Bewaarschool wordt vaak ervaren als een ver ademing. ‘Onlangs noemde een moslim-moeder, die met haar zoontje onze spelinloop bezoekt, dit een geze-gende plek’, vertelt Mieke Honing, coördinator van De Bewaarschool. ‘We zien dat ouders graag bij ons komen, ons hun verhaal vertellen en nieuwe ideeën opdoen om te spelen met hun kind.’Een belangrijk doel van De Bewaar school is kinderen een vei-lige plek bieden. Een plek waar ze

gezien en gekend worden, waar ze zichzelf mogen zijn en kunnen genieten van de kleine dingen die het leven zo mooi maken: spelen, plezier maken met vriendjes, een complimentje krijgen, naar een verhaal luisteren of samen koken en eten. Mieke: ‘Deze “gewone” dingen zijn voor de kinderen die bij ons komen helemaal niet zo vanzelfsprekend.’ ‘We hebben het op ons hart om echt iets te betekenen voor de vele kinderen in Amsterdam die opgroeien in armoede’, vertelt Mieke. ‘Wij willen terug naar onze wortels, zoals Jan de Liefde ooit begonnen is: brood uitdelen, kinde-ren voorzien in hun nood. Vertellen over Gods liefde én die liefde con-creet handen en voeten geven.’

De gevolgen van armoede voor een kind zijn groot. Veel arme kinderen schamen zich voor hun thuissituatie en durven geen vriendjes mee naar huis te nemen. Zo raken ze steeds meer in een sociaal isolement. Armoede leidt bij kinderen vaak tot angst en depressie, maar ook tot agressief en grensoverschrijdend gedrag. De stress die wordt veroorzaakt door armoede, heeft bovendien gevolgen voor de hersenontwikke-ling van kinderen. Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat kinderen die op jonge leeftijd in armoede leven als volwassenen een minder goede emotieregulatie hebben. Daarnaast hebben kinderen die opgroeien in een arm gezin een grotere kans om slachtoffer te worden van kindermishandeling.De economische crisis heeft er-voor gezorgd dat het percentage mensen die onder de armoede-grens leeft flink is toegenomen, zo blijkt uit cijfers van het CBS. Daarmee is ook de armoede onder kinderen aanzienlijk gegroeid;

Met lege maag naar schoolKinderarmoede is niet alleen iets dat in verre landen voorkomt. In Amsterdam groeien maar liefst

35.000 kinderen op in armoede. Honderden van deze kinderen gaan zonder ontbijt en lunch

naar school, zo berichtte RTL Nieuws onlangs. Bij De Bewaarschool, het kinderwerk van Tot Heil

des Volks, zoeken medewerkers naar wegen om deze kinderen te helpen.

de BeWaarsCHool

oVer de BeWaarsCHool

De Bewaarschool is momenteel op twee locaties actief: in Amsterdam-Noord, samen met de kerk ‘Hoop voor Noord’ en in Amsterdam-Oost, samen met de Elthetokerk. Hier willen wij kinderen een veilige plek bieden. Dat doen we door middel van kinderclubs, spelinlopen voor kleine kinderen en activiteiten in de zomervakantie. Voor meer informatie zie

www.debewaarschool.nl

Meedenken?

Het is een uitdaging om kinderen in armoe-de op een goede manier te helpen, want armoede is een verborgen probleem. Kinde-ren zullen het niet laten merken en armoede isoleert arme gezinnen. Hoe kunnen wij deze kinderen het beste bereiken? En hoe zorgen we ervoor dat kinderen hulp niet als bescha-mend ervaren? Heeft u hier ideeën over of ervaring mee? Wij horen het graag! Deel uw kennis via [email protected] of

www.debewaarschool.nl

Meer lezen oVer kinderarMoede?

www.nji.nl/Armoede-in-gezinnen-Achter-gronden-Cijfers

www.nji.nl/Gevolgen-voor-ontwikkeling www.nji.nl/Opgroeien-in-armoede

Page 14: De Oogst juni 2015

Rabbijn Evers sprak deze woorden in 2010 nadat Frits Bolkestein de Joodse gemeenschap had op-geroepen te emigreren naar Israël omdat het daar voor hen veiliger zou zijn. Ik heb mij sindsdien vaak afgevraagd: die grote, grijze meute, wat doen die precies? Of wat doen ze niet? En hoor ik daar bij?De rabbijn mijdt inmiddels de tram. ‘Daar ga ik zo min mogelijk inzitten. Je gaat het niet opzoeken. Ik hou rekening met Jodenhaat elke keer als ik de straat opga. Als ik maar iets langer buiten ben, is het gegarandeerd dat ik mensen tegenkom die be-ginnen te schelden, sissen, spugen en “Joden aan het gas” roepen. En dan zijn er bepaalde buurten in Amsterdam, waar ik maar helemaal niet meer kom. Voor Joden in Amsterdam, in ons Amsterdam, zijn er inmiddels echte no-go-area’s. Geen Jood die zich daar nog vertoont.’

Ik hou rekening met Jodenhaat elke keer als ik de straat opga

Ook dit zijn woorden uit 2010. Inmiddels is het er niet beter op geworden. Wie had toen kunnen den-ken dat vijf jaar later bij alle Joodse instellingen in Amsterdam politiebewaking zou staan? Sinds de schietpartij in het Joods Historisch Museum in Brus-sel zijn de witte bewakingsgebouwtjes gezichtsbe-palend in de buurt van het Anne Frankhuis, de Por-tugese Synagoge en de Hollandsche Schouwburg. In Buitenveldert is het nog erger. Rond de Joodse scholen staan hoge hekken met camera’s en zwaar bewapende militairen ervoor. In de Hollandsche Schouwburg woonde ik een paar weken geleden de herdenking van de Shoa bij. De hele Plantage Mid-denlaan was afgezet en stond vol bewaking. Na afloop werd ons geadviseerd ‘voor uw eigen veilig-heid’ niet voor het gebouw in groepen te blijven staan.

Terroristen‘Amsterdam in het vizier terrorristen’, kopte De Telegraaf met de kenmerkende koeienletters op 13 januari van dit jaar, een paar dagen na de terreur-aanslag op het blad Charlie Hebdo in Parijs. De bur-gemeester van Amsterdam, Eberhard van der Laan,

zat die avond aan tafel bij De Wereld Draait Door. Hij beaamde dat de dreiging van een terroristische aanslag in Amsterdam substantieel is. In de stad zitten enkele honderden potentiële terroristen die in de gaten worden gehouden, gaf hij toe. Toch had de burgemeester een geruststellende boodschap: ‘Ik weet dat het een keer ophoudt en dat het eerder ophoudt naarmate wij ons hoofd rechtophouden en blijven zeggen wat we willen zeggen.’ In het licht van bovenstaande citaten van Rabbijn Evers en de groeiende Jodenhaat wereldwijd, herkende ik mij in de verbazing van tafelheer Jort Kelder: ‘Waar haalt u dat vandaan? We zijn in staat van oorlog!’ ‘Ook oorlogen houden een keer op. Ik ben toch niet naïef als ik zeg: dit richt onze samenleving niet ten gronde?’ was de verbijsterende reactie van de Am-sterdamse burgemeester.Als ik de actualiteit wereldwijd en specifiek rond Amsterdam volg, zie ik geen grond om aan te ne-men dat het wel weer een keer ophoudt. En als ik de Bijbel naast de krant leg al helemaal niet. ‘In de wereld zult u verdrukking hebben’, zei de Heiland tegen Zijn discipelen (Johannes 16). ‘Ze zullen u uit de synagoge werpen; ja, de tijd komt dat ieder die u doodt, denkt God een dienst te bewijzen.’

Rond de Joodse scholen staan hoge hekken met camera’s

De discipelen hebben dit aan den lijve ondervon-den. Maar als ik het goed lees, zijn deze woorden nog niet ten volle vervuld. Ook als ik doorlees in de Openbaringen aan Johannes wordt duidelijk dat het er niet beter op wordt. Het geweld en de haat nemen alleen maar toe. Al eeuwenlang treft het kwaad in het bijzonder het Joodse volk. Ook daar is een verklaring voor: ‘Maar al deze dingen zullen zij u aandoen omwille van Mijn Naam, omdat zij Hem niet kennen Die Mij gezonden heeft.’Johan Frinsel, voormalig directeur van Tot Heil des Volks, heeft dit prachtig verwoord in zijn boekje ‘Fluiten naar Sallie’. Freek, op bezoek bij Opoe Klomp, vraagt zich af wat Hitler toch van de Joden wil. ‘Ze keek hem vreemd aan. “Hij haat de Joden.” “Maar waarom dan?” vroeg Freek vertwijfeld. “Ik

14 de oogst juni 2015 Thema Matthijs Hoogenboom

‘Die jongens die uitschelden, spugen, vernielen en dreigen is een heel erg aanwezige, maar niet

zo’n grote groep. Maar misschien zijn zij niet het ergst. Die heel grote, grijze meute in Nederland

staat toe dat dit allemaal gebeurt. Die maakt dit mogelijk.’

De grote, grijze meute

Page 15: De Oogst juni 2015

denk, omdat hij bang voor ze is”, zei ze. “Bang? Waarvoor dan? Hoe kan dat nou?” Die Duitsers met hun vliegtuigen, geweren en kanonnen. Die zou-den bang zijn voor Sallie en zijn familie? Kom nou! “De Joden zijn het volk van God, jongen”, zei opoe Klomp, “onthoud dat maar goed. Daarom zal Hitler ook verliezen, al zou hij nog zoveel veldslagen win-nen. De Heere God zegt dat al wie Zijn volk aan-raakt, Zijn oogappel aanraakt.’”

Dobberen Wie in het licht van de Bijbel de feiten onder ogen ziet, is dan misschien niet optimistisch, maar wel hoopvol. ‘Maar deze dingen heb ik tot u gesproken, opdat, wanneer de tijd komt, u zich herinnert dat Ik ze u gezegd heb.’ Waarom vindt Jezus het zo be-langrijk dat wij ons op het moment dat het geweld toeneemt herinneren wat Hij gezegd heeft? Het antwoord op die vraag geeft Hij ons er zelf bij: ‘Deze woorden heb Ik tot u gesproken, opdat u in Mij vrede zult hebben. In de wereld zult u verdrukking hebben, maar heb goede moed: Ik heb de wereld overwonnen.’ In dat kader staan dus de woorden over verdrukking. Nu is er één gevaar en dat is dat ik achterover leun, met de armen over elkaar wachtend op een betere

toekomst. Dat is wat, achteraf gezien, veel Neder-landers in de Tweede Wereldoorlog deden. In het Reformatorisch Dagblad las ik pas een citaat uit het boek ‘Grijs verleden’ van Chris van der Heijden: ‘De houding van de overgrote meerderheid was er geen van “luctor et emergo”, ik worstel en kom bo-ven, maar van “non luctor et emergo, sed fluctuo et fluo”: ik vecht niet en kom niet boven, maar ik dob-ber en blijf drijven. Het devies van velen was: Niet opvallen en zorgen dat je zelf zo goed mogelijk door de oorlog heen komt.’

De reactie van de Amsterdamse burgemeester was verbijsterend

‘Ik dobber en blijf drijven’, het is de overlevings-strategie van veel christenen – en terwijl ik het schrijf, steek ik de hand in eigen boezem. Dietrich Bonhoeffer, afgelopen april zeventig jaar geleden opgehangen door de nazi’s, schrijft: ‘Er zijn men-sen die het lichtzinnig, en christenen die het niet vroom vinden, te hopen op een betere aardse toe-komst en zich daarop voor te bereiden. Zij geloven dat chaos, wanorde en catastrofes typerend zijn voor deze tijd en onttrekken zich door passieve

15Thema Matthijs Hoogenboom de oogst juni 2015

Die grote, grijze meute, hoor ik daar ook bij? FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Page 16: De Oogst juni 2015

berusting of vrome wereldvlucht aan de verant-woordelijkheid voor de komende generaties een toekomst te bouwen. Misschien breekt de jongste dag morgen aan, dan zullen we graag het werk voor een betere toekomst neerleggen, maar eerder echter niet.’

Bang voor de Joden? Hoe kan dat nou?

Hoe voorkom ik dat ik bij die grote, grijze menigte hoor? Ik kom net als Bonhoeffer steeds meer uit bij het leven in navolging. Niet in de zin dat ik Jezus probeer na te doen, maar in de concentratie op wat Hij deed voor mij en voor de wereld, in de focus op wat Hij gezegd heeft. Meer en meer laaf ik mij daar-aan, voed ik mij daarmee. Steeds probeer ik mijn hart, mijn verlangens, mijn gedachten te richten op Hem. Het verandert mijn kijk op de wereld, op wat ik belangrijk vind, op mijn naaste. Het doet iets met hoe ik mijn tijd indeel en hoe ik met mijn geld om ga. En doe ik dat niet, dan schiet het er bij in, wat helaas nog maar al te vaak het geval is. Dan maak ik nul komma nul verschil, hoe christelijk mijn leventje er ook uit ziet. Dan ben ik niet meer dan een overle-ver die dobbert op de golven van mijn welvaart en goede gevoel. De andere kant van het verhaal is dat

ik meer en meer leer dat ik met mijn inzet een ver-schil kan maken. Dat het effect heeft als christenen, als de kerk zich hard maakt voor recht en gerechtig-heid. Voor het Joodse volk en voor de mensen om mij heen.

Hoe voorkom ik dat ik bij die grote, grijze menigte hoor?

Bonhoeffer verwoordde het zo: ‘Maar ik geloof nu eindelijk te weten, tenminste één keer op het rechte spoor te zijn gekomen – voor het eerst in mijn leven. (…) Ik geloof te weten dat ik pas innerlijk zuiver en werkelijk oprecht zal zijn als ik echt zou beginnen ernst te maken met de Bergrede. Hierin ligt de enige krachtbron (…) Er zijn nu eenmaal zaken waarvoor het loont zich compromisloos in te zetten. En het komt mij voor, dat vrede en sociale gerechtigheid, of eigenlijk Christus, zoiets is.’

MaTTHijs HoogenBooM

Medewerker communicatie en coördinator van De Wandelen-

de Tak, zie ook www.ontmoetamsterdamanders.nl.

16 de oogst juni 2015 Thema Matthijs Hoogenboom

Het Joodse volk: al eeuwenlang mikpunt van geweld FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Ik vecht niet, maar ik dobber en blijf drijven

Page 17: De Oogst juni 2015

Uit naam van de islam worden oorlogen gevoerd en aanslagen gepleegd. Maar achter dat nieuws is er ook een tegengestelde bewe-ging die de krant niet haalt: een groeiende groep moslims komt tot geloof in de Here Jezus. Al bijna veertien eeuwen lang zijn moslims en christenen verwikkeld in een geestelijke strijd om de zielen van honderden miljoenen mannen, vrouwen en kinderen. In de eerste twaalf eeuwen van deze periode was de islam de duide-lijke winnaar. Sinds de Arabische profeet Mohammed in het jaar 622 zijn godsdienst stichtte, zijn tientallen miljoenen christenen het ‘Huis van de islam’ binnenge-gaan. ‘Huis van de islam’ is een term die moslims geven aan hun wereldwijde religieuze imperium dat vandaag de dag meer dan 1,6 miljard aanhangers telt.

Sinds 2000 bekeren steeds meer moslims zich tot Christus

Maar hoe zit het met het tegen-overgestelde? Zijn er ooit bewegin-gen geweest van ten minste dui-

zend gedoopte gelovigen, die zich van de islam naar het christendom hebben bekeerd? In de eerste driehonderdvijftig jaar van de islamitische geschiedenis verover-den islamitische krijgsmachten het Midden-Oosten tot aan Spanje. De christelijke bevolking be-keerde zich massaal tot de islam. In deze periode was er slechts één uitzondering op de expansie van de islam: in 982 bekeerden twaalfduizend Arabische moslim-mannen (waarschijnlijk met hun families) zich tot het christendom en lieten zich dopen. Twee andere opwekkingen vonden plaats in de twaalfde en dertiende eeuw, in het gebied dat vandaag bij Libanon en Libië hoort. Deze twee bewegin-gen werden opgevolgd door zes eeuwen van droogte, zonder enige gedocumenteerde bekeringsbewe-ging van islam naar christendom, terwijl de islam onverminderd doorgroeide. In 1870 vond de eer-ste moderne golf van bekeringen van islam naar christendom plaats op het afgelegen eiland Java. Decennia later volgde tussen 1890 en 1920 een tweede bekerings-golf in Ethiopië. Het begin van de twintigste eeuw kenmerkte zich door een wereldwijde afleiding door twee wereldoorlogen en een diepe wereldwijde economische depressie.

Nieuwe bewegingPas in 1967 kwam een nieuwe beweging op gang, wederom in Indonesië, door de bekering en doop van meer dan twee miljoen moslims. Dit resulteerde in de stichting van honderden nieuwe kerken. Het feit dat er tot voor kort

geen noemenswaardige beke-ringsbewegingen van islam naar christendom plaatsvonden, maakt de ontwikkeling in de 21ste eeuw, onze eeuw, des te opmerkelijker. Sinds het jaar 2000 ontstaat er een nieuwe beweging richting het christendom, van West-Afrika tot Indonesië. In onze tijd mogen we getuige zijn van de grootste en meest wijdverspreide bekeringsbe-weging in de wereldgeschiedenis!Het boekje en de app van dit jaar helpen, vanuit bovenstaande achtergrond, specifiek te bidden voor moslims. ‘Biddend mogen we onderdeel zijn van dit bijzondere werk dat God achter de schermen doet onder moslims’, zegt Ton Hamming van 30 Dagen. En dat niet alleen in Nederland. Dit mate-riaal komt in tientallen landen uit en naar schatting bidden miljoe-nen mensen mee, aldus Ton. ‘In een periode waarin zij zich meer dan anders richten op hun geloof, mogen wij voor moslims bidden dat God zich aan hen openbaart als hun Vader en redder.’

arend Pleysier

Woordvoerder van Open Doors.

17actueel Arend Pleysier de oogst juni 2015

geBed

een ongekende wendingAl 23 jaar wordt de moslimvastenmaand ramadan door christenen aangegrepen om te bidden

voor de moslimwereld. Dat kan met een gebedsboekje en dit jaar voor het eerst ook met een

gebedsapp. Toen dit gebedsinitiatief in 1993 begon, was de islam geen dagelijks onderwerp in

het nieuws. Dat is nu totaal anders.

30 dagen Van geBed

‘30 dagen van gebed voor de moslim-wereld’ is een initiatief van Frontiers en Open Doors. Naast een gedrukt gebedsboekje is voor het eerst ook een gebedsapp gratis beschikbaar. De rama-dan duurt dit jaar van 18 juni tot en met 17 juli 2015.

www.30dagen.nl

Page 18: De Oogst juni 2015

Het is heet. De zon brandt meedo-genloos op het Turkse landschap. We schrijven het jaar 1915. In de lucht cirkelen gieren, zij wach-ten op hun avondmaaltijd. Die maaltijd loopt onder hen: het is een lange stoet mensen, vooral vrouwen en kinderen. De man-nen zijn al gedood. De hitte eist slachtoffers, mensen bezwijken en blijven liggen. De stoet trekt verder, alsmaar verder. De lijken blijven achter. ’s Avonds doen de gieren en andere roofdieren zich tegoed aan de inmiddels zwart geworden, gezwollen lichamen. De stank is ondragelijk. Deze grote groep mensen is op weg naar de dood. Het zijn Armeniërs. Christenen die in

het Ottomaanse rijk wonen, het huidige Turkije. Dit grote rijk is in grote problemen gekomen. In de Eerste Wereldoorlog heeft het de kant gekozen van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije. Daardoor is het in oorlog gekomen met het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en vooral Rusland. Als de Ottomaanse legers zware ver-liezen lijden tegen de Russische militairen, geven veel Turken de Armeniërs de schuld. De Armeniërs zouden samen heulen met de vijand. Op 25 februari 1915 worden alle militairen met een Armeense afkomst gedemobili-seerd. Zij moeten gaan werken in zogenaamde arbeidsbataljons. Het aanleggen van wegen, het

bouwen van militaire verdedi-gingswerken en militair transport behoort tot de taken. Dit alles onder zeer slechte arbeidsom-standigheden. Velen komen om of worden vermoord.

De Armeniërs zouden samen heulen met de vijand

De spanning loopt op. Op 24 april worden in Constantinopel, het huidige Istanbul, honderden personen van de Armeense elite opgepakt. Het gaat om journa-listen, kunstenaars, zakenlieden en intellectuelen. Enkele dagen later worden zij vermoord. Door de wereldwijde Armeense gemeen-

18 de oogst juni 2015 actueel Herman Meijer

De twintigste eeuw was een brute, bloedige eeuw. Vorig jaar herdacht de wereld hoe precies

honderd jaar geleden de Eerste Wereldoorlog uitbrak. Tijdens deze oorlog vond er in Turkije

een genocide plaats. Een vergeten genocide.

De vergeten genocide

Een Armeense vrouw knielt neer bij een gestorven kind (1915).

Page 19: De Oogst juni 2015

ben de Armeense volkerenmoord inmiddels als genocide erkent. Dat is tegen het zere been van Turkije.

Druk van TurkijeIn april dit jaar ontstond er een rel tussen Turkije en het Vaticaan toen de huidige paus naar de Armeense genocide verwees. Hij durfde tenminste, veel landen zwichten voor de Turkse druk. Zelfs een land als de Verenigde Staten buigt. Twee keer zou het Huis van Afgevaardigden stem-men over een mogelijke erken-ning, in 2007 en in 2010. Allebei de keren werd de motie onder druk van het Witte Huis weer in-getrokken. Men was bang voor de reactie van bondgenoot Turkije.Nederland heeft de Armeense genocide weliswaar erkent, maar het huidige kabinet duikt weg. Het spreekt bewust over de Armeense ‘kwestie’. Volgens onze minister van Defensie, de VVD’er Hennis-Plasschaert, moeten de Turken en Armenen zelf tot een oplossing komen. Onze premier ging nog een stap verder. Rutte zei dit jaar, nota bene op 24 april, dat het kabinet zich bewust vaag uitlaat: het wil geen partij kiezen (tussen Turkije en de Armenen, HM). Waarom niet? Dat kan geld kosten! Turkije is een belangrijke handelspartner.

Ons kabinet spreekt bewust over de Armeense ‘kwestie’

Dat Turkije de moordpartij niet als genocide wil erkennen, is pijnlijk. Vooral voor de nabestaanden. Dat de Nederlandse regering het woord genocide niet meer in de mond durft te nemen, is misschien nog wel pijnlijker. De moord op honderdduizenden is niet iets dat wij onder het tapijt mogen vegen. Zeker niet vanwege financiële belangen. Laten we het verhaal van de Armeense geno-cide daarom blijven vertellen. Opdat wij niet vergeten.

HerMan Meijer

Gids en spreker voor o.a. Tot Heil des

Volks, zie ook www.meijerherman.nl.

schap wordt deze dag, dit jaar precies een eeuw geleden, nog altijd herdacht als het begin van de volkerenmoord. Het Ottomaanse regime besluit vervolgens om alle Armeniërs te deporteren naar de provincie Syrië. Syrië was in 1915 nog geen zelfstandig land, maar onderdeel van het Ottomaanse Rijk. Het is de bedoeling dat de Armeense christenen eerst naar de stad Aleppo worden gebracht om ver-volgens naar de Deir ez-Zor woes-tijn te worden getransporteerd.

DeportatieTreinen zijn er in deze periode nauwelijks; veel Armeniërs moe-ten te voet de enorme afstand overbruggen. Voor eten en drin-ken wordt niet gezorgd. Het is in de Turkse en Syrische gebieden meedogenloos heet. Volgens oog-getuigen bezwijken de Armenen bij bosjes. Mensen die het tempo niet bij kunnen houden, worden door de Turkse gendarmerie dood-geschoten. Armeense vrouwen en meisjes worden onderweg regel-matig verkracht. In de rivier de Eufraat drijven honderden lijken. Sommige karavanen vertrokken met ruim tienduizend mensen uit Turkije. Soms haalden slechts een paar honderd de eindbestemming.

In de rivier de Eufraat drijven honderden lijken

Een groot deel van de slachtof-fers van deze Armeense ge-nocide worden in of nabij hun woonplaats vermoord. Langs de deportatieroute staan milities die de opdracht hebben om zoveel mogelijk mensen te vermoorden. Vaak worden zij geholpen door de plaatselijke moslimbevolking. Vreselijke taferelen spelen zich af. Mensen worden levend begraven in graven die zij zelf hebben ge-graven. Elders worden Armenen opgehangen, massaal in brand ge-stoken of verdronken. Er worden vrouwen verkocht als slaven. Hoeveel christenen er tijdens deze deportaties zijn omgekomen, is onbekend. Er zijn ongeveer tus-sen de 1,2 en 1,4 miljoen men-

sen gedeporteerd vanuit Turkije naar met name Syrië. Van hen is waarschijnlijk meer dan driekwart omgekomen. De meeste geleerden houden het erop dat er tussen de achthonderdduizend en de één miljoen Armenen zijn vermoord.

VergetenDeze massale moordpartij heeft de nodige overeenkomsten met de holocaust. Hitler heeft zelfs eens verwezen naar de Armeense ge-nocide. Het schijnt dat de Duitse dictator op een gegeven moment het doel van de oorlog als volgt omschreef: ‘Het doel van de oor-log is niet om de linies te herdefi-niëren, maar om de vijand fysiek te vernietigen. Door deze methode zullen wij de vitale levensruimte verkrijgen die wij nodig hebben.’ En om de mensen ervan te over-tuigen dat het geen probleem is om hele bevolkingsgroepen uit te moorden, voegde Adolf Hitler aan dit doel toe: ‘Wie spreekt vandaag nog over het bloedbad onder de Armenen?’

Armenen worden opgehangen, in brand gestoken of verdronken

Deze retorische vraag was mak-kelijk te beantwoorden: nie-mand. Lang was de Armeense genocide een vergeten geno-cide. Overschaduwd door de Shoah. Maar ook omdat velen de Armeense volkerenmoord niet als genocide erkennen. Het gaat te ver om in dit artikel uit te werken waarom de Armeense groepsuit-roeiing wel degelijk een genocide was. Op internet zijn er genoeg artikelen te vinden die dit zeer duidelijk uitwerken. De afgelopen decennia neemt de aandacht voor de Armeense genocide echter weer toe. In 2004 neemt de Tweede Kamer een motie van de ChristenUnie aan waarin het de genocide erkent en de regering verzoekt de kwes-tie aan de orde te stellen bij de Turkse regering. Dat is 89 jaar (!) na de genocide. Onze zuiderbuur, België, was eerder, maar ook zij er-kenden de genocide laat, in 1998. Ook andere westerse landen heb-

19actueel Herman Meijer de oogst juni 2015

Page 20: De Oogst juni 2015

20

pen heerst grote verdeeldheid, zoals de milieuproblematiek, ontwikkelingssamenwerking, het streven naar duurzaamheid en het groeidenken. Door globalisering en harder wordende mondiale concurrentieverhoudingen, neemt de druk op verantwoorde arbeids-voorwaarden eerder toe dan af.

Negeren kan niet langerArmoede is er altijd geweest op de wereld. Het verschil met de huidige situatie is de omvang van het probleem en de moderne mas-samedia, die ons direct en inten-sief getuige maken van misstan-den en calamiteiten. Kinderarbeid bij de productie van onze con-sumptiegoederen, gewetenloze mensenhandelaren die misbruik maken van de situatie en wankele bootjes overladen met vluchtelin-gen de Middellandse Zee opstu-ren. Wanhopige mensen die de oversteek van Noord-Afrika naar Europa niet volbrengen en een watergraf vinden op zee.

Grote vraag is: hoe pak je hebzucht en egoïsme aan?

In de week dat ik aan deze bij-drage werk, vond er een grote scheepsramp plaats, waarbij honderden mensen op tragische wijze verdronken, vooral vrou-wen en kinderen die opgesloten zaten in een scheepsruim. Al dat nieuws bepaalt ons bij de harde realiteit en brengt ons in verwar-ring. Degenen die Europa wel bereiken en de vluchtelingensta-tus krijgen, komen we tegen in de woonplaats, het winkelcentrum

Centraal Bureau voor de Statistiek over de vermogenspositie van Nederlanders. Ook daaruit blijkt dat de vermogens van de rijken groeien, terwijl er aan de onder-kant van de samenleving sprake is van toenemende armoede en groeiende schuldenlasten. Laat ik voorop stellen dat ik geen moeite heb met rijkdom of mensen die de vruchten plukken van goed ondernemerschap. Zorgen maak ik mij wel over de graaicultuur en excessen op het gebied van zelf-verrijking die zich de afgelopen jaren hebben voorgedaan in onze samenleving. Vaak in sectoren die overeind zijn gehouden met pu-blieke gelden, zoals de banken en woningcorporaties. Grote vraag is: hoe pak je de hebzucht en het egoïsme aan die aan dergelijke ex-cessen ten grondslag liggen?

Groeiende vermogenskloofWereldarmoede en de groeiende vermogenskloof vormen een groot probleem. Mondiaal bezien heeft één op de zeven mensen niet genoeg te eten en meer dan een miljard mensen moeten het doen met minder dan 1,25 dollar per dag. Van een bedrag dat ik achte-loos in de parkeerautomaat werp, moeten gezinnen in arme landen een dag leven. In een zeven pun-ten tellend actieplan roept Oxfam Novib regeringen op iets te doen aan de armoede, bijvoorbeeld door belastingontwijking aan te pakken, zorg te dragen voor voldoende sociale vangnetten voor de allerarmsten en garantie op een minimuminkomen. Of zo’n actieplan kans van slagen heeft, is de vraag. Over veel onderwer-

Hoewel ik niet altijd enthousiast ben over de visie en werkwijze van de internationale organisatie voor ontwikkelingssamenwerking Oxfam Novib, werd ik onlangs ge-raakt door een onderzoeksrapport dat deze organisatie publiceerde: ‘Wealth: Having it all and wanting more’. Het gaat over rijkdom en armoede en komt er vrij vertaald op neer dat de rijken der aarde die al zoveel hebben steeds meer wil-len. Het onderzoek wees uit dat het vermogen van de rijkste één procent van de wereldbevolking, nagenoeg gelijk is aan het vermo-gen van de overige 99 procent. De allerrijksten zagen het geza-menlijke vermogen stijgen van 44 procent in 2009 naar 48 procent in 2014. Als deze groeiende ongelijk-heid geen halt wordt toegeroepen, zal dat aandeel in 2016 boven de vijftig procent uitkomen.

Met goed ondernemerschap en rijkdom heb ik geen moeite

Het is illustratief voor de snel groeiende kloof tussen rijk en arm. Veel actuele wereldproblemen houden verband met deze basis-problematiek. Leiders als Obama en IMF-directeur Christine Lagarde hebben al aangegeven dat deze verbijsterende ongelijk-heid in welvaart moet worden aangepakt. Hoewel Nederland nog steeds een verzorgingsstaat is met een goed sociaal vangnet, zien we hier een vergelijkbare ontwikkeling. Onder de kop ‘Vermogenskloof groeit snel’, publiceerde De Volkskrant op 20 januari 2015 cijfers van het

de oogst juni 2015 samenleving Jaap Spaans

Schokkende beelden van vluchtelingen op weg naar veiligheid en de vleespotten van het rijke

Westen overspoelen dagelijks onze huiskamers. Op de vlucht voor oorlog en geweld, maar ook

voor armoede, uitbuiting en geloofsvervolging.

Geen weg meer terug

Page 21: De Oogst juni 2015

21

zekerheid lijken te bieden, on-verwachts kunnen veranderen. De Bijbel bevat veel praktische wijsheden en houdt je een spie-gel voor. Wijze lessen die mensen kunnen helpen hun hebzucht en egoïsme te bedwingen, je leren op God te vertrouwen en uit te zien naar Zijn wederkomst. Uiteindelijk ligt daar de oplossing voor de armoede op de wereld.

jaaP sPaans

Schrijver en publicist, zie ook

www.jaapspaans.nl.

Operatie Manna Het is zeventig jaar geleden dat ons land werd bevrijd. In het kader van operatie Manna vonden in april/mei 1945 op vele plaat-sen voedseldroppings plaats. In Rotterdam is daarvoor een monument geplaatst. Het herin-nert ons aan de periode dat hier een oorlogssituatie was en de daaropvolgende wederopbouw, die ons welvaart bracht. Het begrip ‘manna’ heeft een diepe symbolische betekenis. In Exodus 16 wordt beschreven hoe het volk Israël op weg naar het Beloofde Land door God werd voorzien van voedsel. Het volk mocht zoveel manna verzamelen als men voor een dag nodig had. Op de zesde dag mocht men voor twee dagen manna verzamelen. In Genesis 12 wordt de roeping van Abram beschreven. Direct daarna lezen we dat Israël wordt getroffen door een hongersnood en diezelfde Abram vluchteling (vreemdeling) is in Egypte. Zijn geloof wordt op de proef gesteld. Het voorbeeld leert ons dat situaties die ons

samenleving Jaap Spaans de oogst juni 2015

Wereldwijd groeit de kloof tussen arm en rijk. FOTO ARIE AMBACHTSHEER

of de plaatselijke bibliotheek. Het leidt hier tot verdeeldheid onder de bevolking. Een deel ziet de komst van grote aantallen vluch-telingen als een bedreiging voor onze welvaart. De kosten van opvang zijn hoog, het tekort aan betaalbare huurwoningen wordt erdoor versterkt en in de stroom vluchtelingen zouden mensen met radicale opvattingen kun-nen ‘meeliften’. Xenofobie en angst voor het onbekende spelen daarbij een belangrijke rol. Toch zullen we moeten beseffen dat er sprake is van een harde realiteit, waarmee we rekening moeten blijven houden. In een wereld die steeds complexer wordt en waarin grenzen vervagen, is geen enkel land nog in staat om de vele grensoverstijgende proble-men op te lossen zonder hulp van buitenaf. De recente calamiteiten die plaats vonden in de wateren tussen Noord-Afrika en Italië, vormden de directe aanleiding voor de Europese regeringen om de samenwerking te intensiveren. Een weg terug is er niet meer.

Meer lezen?

Het onderzoeksrapport ‘Wealth: Having it all and wanting more’ van Oxfam Novib is te lezen via deze link:

www.oxfamnovib.nl/Vermogen-rijkste-1-in-2016-groter-dan-dat-van-de-rest-van-de-wereldbevolking.html

Page 22: De Oogst juni 2015

Predikantszoon Jochen Klepper wordt op 22 maart 1903 geboren, in het stadje Beuthen an der Oder. Hij studeert theologie in Breslau, maar breekt zijn studie voortijdig af. In Breslau wordt hij verliefd op de Joodse weduwe Johanna Stein, met wie hij in 1931 trouwt. Het stel gaat in Berlijn wonen, samen met de twee dochters van Johanna.De opkomst van het nationaal socialisme heeft grote gevolgen voor het gezin Klepper. In juni 1933 wordt Jochen ontslagen, kort daarna moet hij ook zijn functie als redacteur bij uitgeverij Ullstein-Verlag opgeven. Johanna’s oudste dochter, Brigitte, weet in 1939 naar Engeland te emigreren. De jongste, Renate, blijft voorlopig thuis wonen. Het echtpaar Klepper zet alles op alles om Renate (Renerle) te laten emi-greren, maar tevergeefs. Jochen, Johanna en Renate beseffen dat de deportatie van moeder en dochter onvermijdelijk is. Als in december 1942 voor Renate het deportatiebevel in de bus valt, besluit het gezin om zich gezamenlijk om het leven te brengen.

Steeds opnieuw dringt het tot je door: eeuwen stellen niets voor

De laatste tien jaar van zijn leven hield Jochen dag-boeken bij. Een deel van die dagboeken is nu bijeen-gebracht in de bundel ‘Onder de schaduw van Uw vleugels’. Het is een bundel die je naar de keel grijpt en diepe indruk maakt. Hieronder volgen enkele citaten die enige indruk geven van de diepgang en vaak profetische zeggingskracht van de dagboeken.

21 september 1932‘Ik zal nooit kunnen deelnemen aan de nieuwe nationalistische opkomst van het protestantisme, ik kan en wil zijn “toon” niet vinden. Deze kerk is mijn doodsvijand. Maar ik kan mij niet laten uitschrijven. Er is iets wat mij tegenhoudt en dat iets gaat terug op de eerste kring van discipelen.’

30 maart 1933, donderdag‘Ik ben geen antisemiet, omdat geen enkel gelovige christen dat kan zijn. Ik volg Joden ook niet zonder

meer, omdat geen enkele gelovige christen dat kan doen. Maar ik geloof in de geheimenis van God, die Hij in het Jodendom heeft gelegd. Daarom kan ik er alleen maar onder lijden dat de kerk de huidige ge-beurtenissen tolereert. Ik vermoed wat het betekent om “Knecht van God” te zijn.’

3 augustus 1933, donderdag‘Wat zullen de nieuwe wetten voor schrijvers en journalisten brengen? Zoveel staat intussen vast, dat Joodse schrijvers in Duitsland geen boeken mogen publiceren. Zou ik dat alles ook moeten doorstaan? Waarom zou het voor mij gemakkelijker gaan?Soms denk ik: alles wat ik ter hand genomen heb, heeft een ongelukkige uitwerking gehad.Soms denk ik: telkens wanneer er in een bepaalde hoek van mijn leven gevaar dreigde, heeft God mij behoedzaam naar een beschutte plek gedragen.’

12 december 1934, woensdag‘Al die vriendelijke dingen rondom de kersttijd gaan door, omdat ik niet ondankbaar en verbitterd wil zijn. Maar ze kunnen mij niet meer in het hart raken. Het werkelijke kersfeest dringt zich steeds meer aan mij op: die kerstgeschiedenis waarop de kindermoord van Bethlehem en de vlucht naar Egypte volgden.’

21 mei 1935, dinsdag‘Het is zo verschrikkelijk zwaar dit mee te beleven, hoe techniek, chemie en de grote propaganda zich alleen op dit ene thema schijnen te storten: de totale oorlog. Alles is ervoor klaargemaakt – moeten al deze krachten niet worden waargemaakt!? We moeten op een steeds smaller pad verdergaan en vasthouden aan wat men de “volksgeest” noemt. Op een steeds smaller, steeds gevaarlijker pad.’

30 augustus 1935, vrijdag‘Morgen worden de laatste Joodse werknemers die nog bij uitgeverij Ullstein konden worden behouden, ook op de kleinste posten, ontslagen. En iedereen is afgestompt, het is al de gewoonste zaak van de wereld geworden. Dat is het meest verschrikkelijke.Het was niet onze “wereldbeschouwing”, niet onze wil, niet het resultaat van onze overdenkingen.

22

Als ‘volbloed’ Duitser heeft schrijver en lieddichter Jochen Klepper (1903-1942) in principe

weinig te vrezen van het nazi-regime. Maar zijn huwelijk met de Joodse Johanna (Hanni) maakt

alles anders. Hij wil niet van haar scheiden en het gezin wordt steeds verder in het nauw

gedreven. Van zijn dagboeken verscheen onlangs een bundeling.

Onder de schaduw van Uw vleugels

de oogst juni 2015 Thema Gertjan de Jong

Page 23: De Oogst juni 2015

Toch zijn we terechtgekomen in deze situatie: dat we dagelijks de dood voor ogen zien, langdurig van en zeer dichtbij. Ik klamp me vast aan woorden als deze: “En God is getrouw: Hij zal niet toelaten dat u verzocht wordt boven wat u aankunt, maar Hij zal met de verzoeking ook de uitkomst geven om die te kunnen doorstaan.” Steeds opnieuw dringt het tot je door: eeuwen stellen niets voor. De menselijke tragedie verandert niet, en het mysterie van het Joodse volk is überhaupt alleen met Bijbelse woor-den uit te drukken. “Moderne” woorden daarvoor bestaan niet. Wat er nu gebeurt, verneem je niet uit de krant of van de radio, maar alleen uit de Bijbel.’

28 maart 1939, maandag‘Zeven jaar getrouwd. Zulke zware jaren die, zoals Hanni zegt, toch steeds mooier zijn geworden. Vandaag stonden zelfs Hanni, die nooit huilt, de tranen in de ogen.’

18 augustus 1939, donderdag‘We worden helemaal ziek van de anti-Joodse maat-regelen en van alles waar zij symptoom van zijn. Het voelt alsof we weldra niet meer kunnen praten

23Thema Gertjan de Jong de oogst juni 2015

met anderen en niet meer kunnen lachen, behalve met Renerle. Met ontzetting merk ik hoe het nihi-lisme zich rondom ons verbreidt. Er is nog maar een kleine kring die zich niet ontwikkelt tot nihilisme, maar tot overgave aan God.’

8 december 1941, maandag‘Het onheil groeit en groeit. Deze vloedgolf over-spoelt ons misschien wel als eerste.Nu het grote werk niet meer kan ontstaan, zal ik ook geen gedicht of kerkelijk lied meer kunnen schrijven. Het gaat niet meer, niet meer vanbinnen en niet meer vanbuiten, hoewel mijn liefde tot God niet verandert. Maar er is iets gebroken in mijn ver-trouwen, in mijn gehoorzaamheid en in mijn hoop.’

20 januari 1942, dinsdag‘Hoe kunnen we deze oorlog doorkomen met zijn bij-zondere last voor Hanni, Renerle en mijzelf?! Steeds weer, op de stilste en mooiste wandelpaden, huiver je voor wat gebeurd is, nog gebeurt, nog gebeuren kan. En toch – hoewel we blijven vallen en falen – deze onbegrijpelijke vrede met God.’

10 december 1942‘Wij sterven nu – ach, ook dat hebben we bij God neergelegd.Wij gaan vannacht samen de dood in.Boven ons staat in de laatste uren het beeld van de zegende Christus,Die voor ons strijdt.In Diens aanblik eindigt ons leven.’

Verder lezen

Jochen Klepper, ‘Onder de schaduw van Uw vleugels, een selectie uit zijn dagboeken (1932-1942) bezorgd door Titia Lindeboom, uitgeverij Royal Jongbloed, Heerenveen, 2015, ISBN 978-90-6353-706-7.

Renate, Jochen en Johanna Klepper.

Page 24: De Oogst juni 2015

Palestijnse christenen worden hartelijk ondersteund door ker-ken in Nederland, zowel moreel als ook financieel. Bij het lezen van hun literatuur blijkt echter dat er achter hun mooie woorden een bizarre en weerzinwekkende theologie schuilgaat. Zo vervalt bij de meeste Palestijns christelijke theologen het gezag van het Oude Testament. Naim Ateek noemt de meeste oudtestamentische Bijbel-boeken in zijn boek ‘Roep om ver-zoening,’ (Boekencentrum, 2012) ‘bekrompen, nationalistisch, xeno-foob en racistisch’. Over Ezechiël zegt hij dat ‘zijn theologie zeer

bekrompen kan zijn’. Bij Ezra en Nehemia is volgens hem sprake van ‘conservatisme, exclusiviteit en xenofobie’. De Thora, de eerste vijf boeken van het Oude Testa-ment, is voor hem het hart van het bekrompen en nationalistische denken. Het Oude Testament is slechts geschiedschrijving over hoe Joden in de geschiedenis een volstrekt verkeerd en bekrompen beeld hadden van God. Alle tek-sten in het Oude Testament die spreken van een verbond met Is-raël, verkiezing of landbelofte zijn volgens veel Palestijnse christe-nen uitdrukking van een volstrekt

verkeerd begrijpen van God. Jona is dan ook het enige boek in het Oude Testament waarin ‘sporen zichtbaar worden van een nieuwe manier van denken’. Daarin wordt niet gesproken over Israël, maar daar heeft God de wereld op het oog. Jona wordt dan ook de ‘eer-ste Palestijnse bevrijdingstheo-loog’ genoemd. Jona zou het ware gezicht van God laten zien.

DezioniserenPalestijns christelijke theologen menen dan ook dat de Bijbel ‘ge-dezioniseerd’ moet worden. Alles wat duidt op Israël als land

24

Verzoening, gerechtigheid en geweldloosheid. Deze woorden klinken veelvuldig bij het luisteren

naar Palestijns christelijke theologen. ‘Roep om verzoening’, zo luidt de titel van het boek van de

meest vooraanstaande Palestijns christelijke theoloog Naim Ateek. Zijn theologie van geweld-

loosheid klinkt als een verademing, maar schijn bedriegt.

Mooie woorden, bizarre theologie

de oogst juni 2015 Thema Kees Kant

Het jodendom: bron van alle problemen?

Page 25: De Oogst juni 2015

en volk, op Joden en jodendom, alsmede op het zionisme als Joods verlangen naar het land van hun vaderen, is volgens veel Palestijn-se christenen een verkeerd begrij-pen van God en hoort niet in de Bijbel thuis. Het grootste deel van het Oude Testament moet hier-door verwijderd worden. Maar ook het Nieuwe Testament moet gerei-nigd worden door deze methode van dezionisering. Zo noemt Naim Ateek de geslachtsregisters in Matteus en Lucas als voorbeelden. Ook het aanspreken van Jezus als ‘Zoon van David’ door Bartimeus en de Kanaänitische vrouw is een foute aanduiding. Dit zou een ‘messiaanse titel zijn die duidde op een koninklijk voorouderschap’. Dat moet volgens hem wel leiden tot het ‘vormen van een leger met militaire macht’. Want David was volgens hem een ‘terrorist’.

De Thora is voor Ateek het hart van nationalistisch denken

Dit proces van zuiveren van de Bijbel hebben Palestijnse christe-nen niet zelf bedacht. We zagen dit al eerder bij de Deutsche Christen in de jaren dertig in nazi-Duitsland. Duitse Lutherse theologen die achter het nazi-regime stonden pleitten toen ook al voor een zuivering van de Bijbel om specifiek joodse elementen en zienswijzen te verwijderen. Zij noemden dit niet dezioniseren, maar ontjoodsen van de Bijbel (zie ‘Die Entjudung des religiösen Lebens‘ van Walter Grundmann, Weimar 1939). Ds. Siegfried Leffler, voorman van deze kerk-beweging zei dat het Oude Testament wel betekenis heeft voor de kennis van de religiege-schiedenis, maar dat het ‘voor het religieuze leven voor nietig verklaard kan worden’. De Joodse geschiedenis is niet goed voor de Duitse kinderziel (zie ‘Christus im dritten Reich der Deutschen‘ van Siegfried Leffler, Weimar 1935).

Schokkende overeenkomstenBestudering van Palestijns chris-telijke literatuur en literatuur van de Deutsche Christen uit de jaren

dertig en veertig brengt nog veel meer schokkende overeenkomsten aan het licht.

Palestijnse theologen willen de Bijbel ‘dezioniseren’

Theologen van de Deutsche Chris-ten noemden de Joden ‘gevaar-lijk, ontaard, gecorrumpeerd en machtswellustig’. Ook Palestijnse christenen menen dat de Joden, die zij als zionisten aanduiden, en het jodendom de bron van alle pro-blemen zijn. Zowel politiek in het Midden Oosten als ook in de theo-logie. Velen menen dan ook dat Jezus geen Jood kon zijn. Ateek noemt Jezus een ‘Palestijn die on-der bezetting leefde’. Ook stelt hij dat ‘Israël terreur nodig heeft om zijn wezenlijke immoraliteit te ver-bergen’. Alles wat Joods is, is dus ten diepste in zichzelf immoreel. De Palestijns christelijke theoloog Mitri Raheb schrijft dat het Joodse volk eigenlijk nooit bestaan heeft. De bevolking van het land Pales-tina zou in Bijbelse tijden al een bonte mengeling van stammen van diverse afkomst zijn geweest. De huidige Palestijnen zouden de afstammelingen zijn van de eeu-wenoude bevolking uit Bijbelse tijden. De gedachte dat zij die zich vandaag Joden noemen op één lijn zouden staan met de bevolking van Palestina uit Bijbelse tijden noemt hij een ‘christen-zionisti-sche mythe’ (zie ‘The Biblical Text in the Context of Occupation’ van Mitri Raheb, Betlehem 2012). Hij spreekt dan ook van een DNA-match tussen David, Jezus en de huidige Palestijnen en niet met Netanyahu.

David was een terrorist, aldus Ateek

De evangelicale Palestijns christe-lijke theoloog Yohanna Katanacho stelt ook dat er nooit een demo-grafisch volk Israël bestaan heeft. De Jood bestaat in feite niet en wie zich toch een Jood noemt ‘be-hoort tot de synagoge des satans, van hen die zeggen dat zij Joden zijn en het niet zijn, maar liegen’

(zie ‘The Land of Christ, A Palesti-nian Cry’ van Yohanna Katanacho, Betlehem 2012).Hij stelt dat de ware Bijbelse be-tekenis van het woord Jood duidt op hen die door het geloof in Jezus horen bij de christelijke kerk. ‘Wie zich tegen de christelijke kerk ver-zet, is niet waardig een Jood ge-noemd te worden, want zij staan tegenover Christus.’ Hij zegt ook dat de bezetting van Palestina niet is begonnen in 1967 of in 1948, maar al bij de komst van Abraham. Hij was de eerste bezetter.

Abraham was de eerste bezetter

Niet alle Palestijnse christenen zijn deze overtuiging toegedaan, maar de genoemde boeken weer-spiegelen wel wat breed onder Palestijnse christenen leeft. Een andere opvallende overeenkomst met de Deutsche Christen is dat in beide theologieën nergens wordt opgeroepen tot geweld jegens Jo-den. Men beperkt zich tot theolo-gie. Het is echter wel een bizarre theologie waarin de Jood, het jo-dendom en Israël volledig worden gedelegitimeerd en er geen enkele betekenis of waarde van overblijft. De geschiedenis heeft geleerd dat met dit soort denken wel een ba-sis wordt gelegd waar anderen op voortbouwen die het geweld niet schuwen. Het valt zeer te betwij-felen of dat anders zal zijn in het Israël zoals Palestijnse christenen zich dat ten doel stellen.

ds. kees kanT

Predikant in Katwijk aan Zee

25Thema Kees Kant de oogst juni 2015

Meer lezen?

In het boek ‘Van Eisenach naar Betlehem’ geeft ds. Kees Kant een historische uit-eenzetting van het anti-joodse denken in de geschiedenis van de christelijke kerk, in de kerkbeweging van de Deutsche Christen en in kringen van Palestijnse christenen. Het boek is uitgegeven door Uitgeverij Toetssteen, telt 230 bladzijden en kost € 14,95.

Page 26: De Oogst juni 2015

Zo ook nu. Rustam en ik raken in gesprek over zijn leven als chris-ten in Oezbekistan. Hij vertelt verhalen over zijn taak in de gemeente en de manier waarop de overheid hem lastig probeert te vallen. ‘Het is nog niet eens zo lang geleden. De jeugdgroep van onze gemeente zat hier en net als nu dronken we thee. Het was een heerlijke avond en een van de jongeren stelde voor om te zingen en God te prijzen. Iemand anders gaf een lied op en er volgden meer liederen. Het was heerlijk! Tegen elven vertrokken de meeste jon-geren en niet lang daarna kwam de politie. Die drong zich naar binnen.’ ‘Hoewel het al laat was, liepen mijn kinderen nog rond. Plotseling grepen de agenten mijn kinderen. Ze draaiden hun armen op hun rug en boeiden hun handen. Zelf werd ik ook geboeid en afgevoerd. Ik moest mee naar het politiebu-reau en de cel in. Daar realiseerde ik mij pas echt wat er gebeurd

was. Het was voor mij heel ingrij-pend. Toch ben ik dankbaar dat ik dit heb meegemaakt.’‘In de politiecel voelde ik pijn in mijn lichaam. Daar waar ik gesla-gen was, deed het zeer. Mijn pol-sen voelde ik voortdurend. Maar het ergste was de pijn in mijn gedachten over wat ik had gezien. Ik zag voor me dat die agent mijn zoon beetpakte, zijn arm om-draaide en zijn handen boeiden. Steeds weer dacht ik: hoe is het nu met mijn zoon? Wat hebben ze met hem gedaan? Die gedachte kwelde mij.’

Gebonden‘Tegelijkertijd was het alsof de Heere God in de politiecel naar mij toekwam. Ik weet nog goed dat ik voor het eerst in mijn leven ervoer dat God mijn zonden had vergeven, vanwege het lijden en sterven van de Heere Jezus. Maar daar in die politiecel keek ik naar mijn eigen handen die gebonden waren en ineens dacht ik aan de handen van Jezus die eens waren

vastgebonden. Het was alsof God dit mij liet zien. Ik besefte: zoals ik nu gebonden ben, zo en dan nog veel erger, was eens mijn Heiland gebonden en dat omdat ik tegen God gezondigd heb. Mijn hart brak en ik heb me opnieuw helemaal overgegeven aan de Heere.’

Mijn eigen zoon moest lijden vanwege mijn dienst aan Christus

‘Er is één ding dat ik nog steeds heel moeilijk vind. Het is niet de angst om opgepakt te worden. Zelfs niet de angst om misschien voor enkele jaren de gevangenis in te moeten. Toen ik de laatste keer in de cel zat, rekende ik daar op. Ik dacht: nu krijg ik tien jaar. Maar het waren vijf dagen. Nee, wat ik het moeilijkst vind, is dat mijn kinderen moeten meelijden als ik moet lijden. Zij kunnen er niets aan doen dat hun vader de gemeente van Christus dient. Maar zij dragen wel de gevolgen. Nog steeds komt dat beeld vaak in mijn gedachten: hoe mijn zoon-tje door die agent gepakt werd. Een weerloos kind, mijn kind, moet lijden vanwege mijn dienst. Daar heb ik het soms heel moeilijk mee. Wat ik dan doe? Dan herin-ner ik mijzelf aan de woorden van Jezus: “Wie vrouw of kinderen liefheeft boven Mij is Mij niet waardig.” En ik wil graag dichtbij Jezus blijven.’

filiP uijl

Voorlichter bij stichting Friedensstim-

me, zie ook www.friedensstimme.nl.

26 de oogst juni 2015 Christenvervolging Filip Uijl

Op de binnenplaats van zijn huis heet Rustam ons met een wijds gebaar welkom. Hij maant me te

gaan zitten. Op de tafel staat Oezbeekse rijst te dampen en andere lekkernijen worden op tafel

neergezet. Een gesprek vindt in Oezbekistan altijd aan tafel plaats. Liefst half liggend en nooit

zonder een schaaltje groene thee.

De politie greep mijn zoon

Page 27: De Oogst juni 2015

Ik vernam van een opgroeiend gezin dat vroeg om een veilig heenkomen op een anoniem adres op de Veluwe, voor het geval dat nodig zou zijn. Telkens wanneer er uit Israël onwelgevallige be-richten komen, worden zij daarop aangesproken en bedreigd; enkel omdat zij Joden zijn. Wat is dat toch met Israël? Kennelijk wordt er een emotionele snaar geraakt als het over dit volk gaat. Ik heb het voorrecht om het vak ‘kerk en Israël’ te doceren op de Christelijke Hogeschool in Ede en op de Theologische Universiteit in Apeldoorn. In dat verband bezin-nen we ons op de unieke relatie die de kerk met Israël heeft. Die relatie is uniek, omdat gelovigen uit de heidenen mogen delen in wat hun oudste broer al veel eer-der kreeg: een speciale band met God. De vraag is vervolgens: heeft God die speciale band met het volk Israël doorgesnedensinds heidenen er in mogen de-len? Naar mijn overtuiging zegt Romeinen 11 onmiskenbaar dat dat niet zo is. Misschien is het juist daarom niet zo vreemd dat mensen aanvoelen dat er nog steeds iets bijzonders is met dat volk Israël, zodat Joden zelfs in Nederland op een irrationele manier worden aan-gesproken op het gedrag van een regering waar zij formeel niet eens een band mee hebben. Helaas staat elk gesprek tussen Joden en christenen in Nederland – tot op de dag van vandaag – on-der de druk van deze situatie. Die bepaalt vaak de agenda van veel ontmoetingen. Daardoor komen we maar moeilijk toe aan rustig doorspreken over waar

27Thema Michael Mulder de oogst juni 2015

het in de relatie met God wezen-lijk om gaat.

Ontmoetingen in JeruzalemAfgelopen maand verscheen een boek dat daar wél over gaat, met als titel: Hoe zullen we Hem ontmoeten? Het doet verslag van ontmoetingen van Nederlandse studenten en predikanten met Joodse studenten en rabbijnen in Jeruzalem. Ze deden de Bijbel open en stelden vragen. ‘Hebben jullie een speciale plek waar je God kan ontmoeten?’ ‘Wat merk je van zijn aanwezigheid?’ De teksten die zij lazen gingen over de tempel, maar het gesprek ging verder. Nadrukkelijk vroegen zij naar elkaars hart: ‘Hoe beleven jullie wat je leest over de ontmoe-ting met God in de tempel’? Het boek laat zien hoe Joden en christenen van elkaars traditie kunnen leren. Christenen geven bijvoorbeeld aan dat zij van Joden kunnen leren als het gaat over de vormgeving van de huisgods-dienst. Daarnaast maken de gesprekken duidelijk dat, als er rust en gelegenheid is om met Joden te spreken over onze relatie met God, zij dichterbij komen. Vooringenomen beelden kunnen veranderen, er kan waardering groeien. Wanneer dat wordt be-seft en uitgedragen, is dat al een eerste medicijn tegen het diepge-wortelde antisemitisme.

dr. MiCHael Mulder

Directeur van het Centrum voor Israël-

studies (CIS).

Heeft God die speciale band met het

Joodse volk doorgesneden?

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Ontmoeting als medicijnNiet eerder waren er zo veel Joden in Nederland die overwegen om te emigreren naar Israël:

jonge gezinnen, gesettelde mensen. Het wordt hen hier te onveilig. Die onrust is gebaseerd op

concrete feiten. Opperrabbijn Jacobs vertelt in deze Oogst over zijn eigen ervaringen, die er niet

om liegen. Kunnen we iets doen om het oprukkend antisemitisme tegen te gaan?

syMPosiuM

Ter gelegenheid van het verschijnen van de bundel ‘Hoe zullen we Hem ontmoe-ten?’ komt de rector van de rabbijnen-opleiding van het Schechterinstituut in Jeruzalem naar Nederland. Hij zal een bijdrage leveren aan een symposium dat op maandag 15 juni in de Theologische Universiteit te Apeldoorn wordt gehou-den (van 10.00 tot 15.30 uur). Voor meer info over het symposium en de publicatie ‘Hoe zullen we Hem ontmoeten?’ zie

www.centrumvoorisraelstudies.nl. U kunt zich voor het symposium opgeven via [email protected] (de kosten bedragen 15 euro, inclusief lunch).

Page 28: De Oogst juni 2015

In 1900 was krap zestig procent van de bevolking lid van de ker-ken die later opgingen in de PKN. Nu is dat nog twaalf procent. Het aantal kerkgangers in de PKN is nog maar zo’n vier procent van de bevolking.Nu is de PKN, na de Rooms-katholieke kerk, ook wel het meest

dramatische voorbeeld van de in-storting van de kerk in Nederland. Maar ook in andere kerkgenoot-schappen gaat het niet goed. De Christelijke Gereformeerde Kerken krimpen. De getallen over 2014 lieten zien dat er vijftien keer zoveel mensen de kerk verlieten als dat nieuwe gelovigen zich aan-

sloten. Evangelische gemeenten lijken zich aan de algemene ma-laise te onttrekken, hoewel daar geen betrouwbare getallen over zijn. Maar ze zijn te klein om op het totaal veel verschil te maken.Wat een drama. Het is extra pijnlijk vanuit mijn gezichtspunt in Thailand. De kerk hier is klein,

28

In 2014 verloor de Protestantse Kerk in Nederland gewoontegetrouw weer 60.000 leden.

Er overleden twee keer zoveel leden als er kinderen geboren werden. En nog schokkender:

er waren meer mensen die zich uitschreven als lid van de kerk, dan dat er overleden.

Dit alles zorgde voor een krimp van drie procent. Doen we iets fout in Nederland?

Krimpende kerk is geen noodlot

de oogst juni 2015 zending Marten Visser

Is er toekomst voor de kerk in Nederland? FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Page 29: De Oogst juni 2015

veel kleiner dan in Nederland. Slechts een half procent van de bevolking hoort bij een protes-tantse kerk. Maar de ontwikkeling is totaal anders. Elk jaar neemt het aantal christenen met vijf procent toe. Elke zondag worden er vijf nieuwe kerken geopend. Twee derde van alle christenen zijn geboren in een boeddhistisch gezin.

Verschil in klimaatBegin juni is er weer een groot nationaal congres waaraan de meeste Thaise voorgangers deel-nemen. Duizenden mensen komen bij elkaar. De belangrijkste vraag is: in welke districten en welke dorpen is er nog geen kerk? En wat doen we eraan? Onbereikte gebieden zullen geadopteerd wor-den door bestaande kerken, die beloven er kerkplantingsteams heen te sturen.

Het aantal kerkgangers in de PKN is nog maar vier procent van de bevolking.

Wat een verschil in klimaat: somberheid en rekenen op verder verval in Nederland, enthousi-asme en werken aan verdere groei in Thailand. Hoe komt dat? Het is gemakkelijk om te wijzen op het ‘geestelijk klimaat’. In Thailand staan mensen open voor het Evangeliehoor je dan. En in Nederland wil bijna niemand er-over horen. Nu is het ongetwijfeld zo dat er verschillen zijn tussen verschillende landen en verschil-lende tijdperken in de openheid voor het Evangelie. Maar er is waarschijnlijk ook wat anders aan de hand.

Elke zondag worden er in Thailand vijf nieuwe kerken geopend

Ooit vroeg ik in een enquête on-der duizenden Thaise christenen met hoeveel niet-gelovigen ze de afgelopen maand over Jezus gesproken hadden. Het verbaasde me hoeveel Thaise christenen het Evangelie deelden. Ongeveer

twee derde van hen had met een of meer ongelovigen over Jezus gesproken. Onlangs kwam ik op de gedachte om die getallen af te zetten tegen het jaarlijkse aantal nieuwe gelovigen. Dat leverde een op het eerste gezicht verba-zende statistiek op: er moeten vijftienhonderd gesprekken over het Evangelie gevoerd worden voordat er iemand tot geloof komt. En daarbij worden dan meerdere gesprekken met dezelfde persoon binnen een maand niet meegere-kend. Dit wil dus niet zeggen dat iemand vijftienhonderd keer het Evangelie gehoord moet hebben voor hij tot geloof komt. Maar wel dat de kerk vijftienhonderd keer het Evangelie moet delen in een persoonlijk gesprek voordat één persoon christen wordt.

Thaise christenen zijn ervan overtuigd dat iedereen Jezus nodig heeft

Dat zou gemakkelijk een ont-moedigende gedachte kunnen zijn. Zelfs als je twee keer per week het Evangelie deelt, mag je verwachten dat er maar eens in de vijftien jaar iemand tot geloof komt. Wie zou dan niet opgeven en maar helemaal niet meer evangeliseren? Het ant-woord is: Thaise christenen. Zij verkeren in deze situatie. Ze zijn deel van een gemeenschap die niet naar God vraagt. Maar ze zijn ervan overtuigd dat iedereen Jezus nodig heeft, dat er alleen in Hem redding te vinden is. Ze zijn enthousiast over wat ze zelf in Hem gevonden hebben. Daarom gaan ze door met het Evangelie delen – week na week, maand na maand, jaar na jaar – ook al zien ze niemand door hun persoonlijk getuigenis tot geloof komen.Met elkaar hebben ze een grote impact. Want ook dat laten de cijfers duidelijk zien: mensen komen niet in de eerste plaats tot geloof door zendelingen, door voorgangers of door me-dia. Driekwart van alle nieuwe gelovigen komt tot geloof door gewone gemeenteleden die hun geloof met anderen delen. Door

hen groeien kerken en ontstaan nieuwe kerken.Toen dat tot me doordrong, vroeg ik me opeens af: is dat mis-schien het grote verschil tussen Nederland en Thailand? Niet het geestelijke klimaat, maar de vijftienhonderd gesprekken die Thaise christenen wel en Nederlandse christenen niet voe-ren? Ligt het misschien niet aan de wereld, maar aan de kerk dat de kerk in Thailand groeit en die in Nederland krimpt? Ik weet het niet zeker, en het zal wel ook niet alleen het een of alleen het ander zijn. Maar ik zou het graag willen zien.

Smaad verdragenWat zou er gebeuren als twee derde van alle Nederlandse chris-tenen elke maand het Evangelie deelt met een of meerdere onge-lovigen? Wat zou er gebeuren als we zo onder de indruk zouden zijn van Christus en van de verloren-heid van mensen die Hem niet kennen, dat we onze mond niet over Hem zouden kunnen houden? Wat zou er gebeuren als we, net als Thaise christenen, de smaad die je over je heen krijgt als je het over Jezus hebt niet zo belangrijk zouden vinden? In ieder geval minder belangrijk dan de kans dat iemand eeuwig leven ontvangt – al is het maar eens in de vijftien-honderd gesprekken!

Ik heb wel een vermoeden, want de krimp van de kerk is geen noodlot. Het lot van de kerk ligt in de eerste instantie niet in handen van de wereld, maar in handen van God. En in tweede instantie hangt het lot van de kerk af van wie zij zelf is en wat zij zelf doet.Laten we ons voornemen die vijftienhonderd gesprekken te voeren.

MarTen Visser

Zendeling en kerkplanter in Thailand,

zie ook www.vissers.me.

29zending Marten Visser de oogst juni 2015

Page 30: De Oogst juni 2015

Gaat het om een geestelijk koninkrijk dat leeft in de harten van de mensen? Dat behoort er ongetwijfeld ook toe. Paulus zegt: ‘Want het Koninkrijk Gods bestaat niet in eten en drinken, maar in rechtvaar-digheid, vrede en blijdschap, door de Heilige Geest. Want wie door deze Geest een dienstknecht is van Christus, is welgevallig bij God, en in achting bij de mensen.’ Door wedergeboorte ontvangt een mens de Heilige Geest. En zo is de kerk een vorm van het Koninkrijk Gods, een gemeenschap van mensen die, door het geloof in Christus en de inwoning van de Heilige Geest, in de wereld Christus dient en in woord en werk tekenen opricht van het Koninkrijk dat komt. Zoals Hij dat Zelf tijdens Zijn leven deed. De wonderen die Hij verricht, noemt Hij ‘tekenen van het Koninkrijk’: voorbeelden, richtingaanwij-zers naar het Koninkrijk dat in de toekomst komt. Lichtplekken in de duisternis. Zieken worden gene-zen, doden worden opgewekt, hongerigen worden gevoed, blinden gaan zien en doven gaan horen en zonden worden vergeven.

Verborgen KoninkrijkHoewel het Koninkrijk Gods dus bij Christus’ eerste komst in Israël heel dichtbij gekomen was, is het op dat moment nog niet de tijd dat het ook werkelijk wereldwijd zal aanbreken. Eerst is er de verkondiging van het Evangelie wereld-wijd, daarna het oordeel en het Koninkrijk. Eerst de verborgen vorm van het Koninkrijk in de harten van de mensen, daarna het Koninkrijk in zijn uiterlijke, zichtbare, wereldwijde gestalte. Maar dit Koninkrijk zal wel onlosmakelijk met Israël verbonden zijn.

Wonderen zijn richtingaanwijzers naar het Koninkrijk

Als de Here Jezus Zijn grote kruislijden volbracht heeft, als de zonden der wereld verzoend zijn, als de zonde als macht gebroken is, als de duivel en de machten der duisternis verslagen zijn, als Hij triomferend opgestaan is uit de doden, dan vragen Zijn discipelen ook terecht met reikhalzend verlan-gen: ‘Here, herstelt Gij in deze tijd het koningschap

voor Israël?’ En de Here Jezus zegt dan niet: Wat een domme vraag. Begrijpen jullie nu nog niet dat het niet om een aards koninkrijk gaat waarbij voor Israël een vooraanstaande plaats zal zijn ingeruimd, maar dat het om een hemels, een geestelijk konink-rijk gaat? Nee, Hij zegt alleen: ‘Het is niet uw zaak de tijden of gelegenheden te weten, waarover de Vader de beschikking aan Zich gehouden heeft, maar gij zult kracht ontvangen, wanneer de Heilige Geest over u komt, en gij zult Mijn getuigen zijn te Jeruzalem en in geheel Judea en Samaria en tot het uiterste der aarde.’ Het zijn Zijn laatste woorden, want daarna neemt de wolk, de omhulling van de heerlijkheid Gods, Hem weg.

Dwarsliggers moeten worden omgeschoold

De verkondiging van het Evangelie van het Koninkrijk is geen prediken van de revolutie. Als het Jezus gegaan was om een koninkrijk dat met ge-weld opgericht zou kunnen of moeten worden, dan zou Hij nooit tegen Pilatus gezegd hebben: ‘Mijn Koninkrijk is niet van deze wereld.’ In het Grieks staat er voor wereld ‘aioon’, wat betekent: van deze wereldperiode, deze fase waar de wereldgeschiede-nis doorheen gaat. Eerst moest het doodsprincipe dat in de door de mens gevallen schepping was gaan heersen, overwonnen worden. ‘Want wij weten, dat tot nu toe de ganse schepping in al haar delen zucht en in barensnood is’, zegt Paulus. ‘Want de schepping is aan de vruchteloosheid onderwor-pen, niet vrijwillig, maar om (de wil van) Hem, die haar daaraan onderworpen heeft, in hope echter, omdat ook de schepping zelf van de dienstbaarheid van de vergankelijkheid zal bevrijd worden tot de vrijheid van de heerlijkheid der kinderen Gods.’ Niet een opgaande lijn, een evolutie, beheerst de schep-ping, maar een neergaande lijn, uitsterven en uit-doven. De dood heerst over de schepping als gevolg van de zonde van de mens. We kunnen ons nauwe-lijks voorstellen hoe de schepping eruit had gezien als we God hadden gehoorzaamd. Zelfs nu nog, als mensen naar Gods Woord, de Thora, zouden luiste-ren, die Zijn richtlijnen voor het leven weergeven,

30 de oogst juni 2015 israël Willem Glashouwer

Als de Here Jezus aan Zijn discipelen het ‘Onze Vader’ leert, dan begint het gebed hiermee:

‘Onze Vader, die in de hemelen zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Koninkrijk kome, Uw wil

geschiede, gelijk in de hemel alzo ook op de aarde.’ Het zijn overbekende regels, maar wat

bedoelt Hij eigenlijk met het bidden om de komst van het Koninkrijk?

Voorspel op de verlossing

Page 31: De Oogst juni 2015

was de aarde een veel aangenamer plaats om te wonen, ondanks de zonde. De prachtige natuur lijdt door ons. En we gaan maar door met het vervuilen van de aarde en het uitputten van de natuurlijke bronnen. We laten niets over voor onze kinderen en kleinkinderen. Moge het Koninkrijk en de vernieu-wing van alle dingen spoedig komen!

OverwinningHet omslagpunt heeft in de geschiedenis plaats-gevonden: Christus is gestorven, en, wat meer is, opgestaan uit de doden! Het bruggenhoofd van de overwinning is gevestigd. Vanuit dat punt zullen de dingen anders worden. Eerst in de harten van de mensen, in heel Zijn gemeente, door de Heilige Geest. Daarna ook openbaar, wanneer Hij weder-komt en Zijn Koninkrijk zichtbaar zal oprichten. En daar heeft Israël alles mee te maken. Daar heeft de terugkeer van het Joodse volk, zoals wij die al tientallen jaren voor onze ogen zien voltrekken, al-les mee te maken. Het is het begin, het voorspel op de verlossing. Wereldwijd. Israël is op weg naar zijn rust. Van Jeruzalem zal de wet uitgaan. De volkeren zullen de oorlog niet meer leren. Vrede zal de ganse aarde bedekken. Dan zal het Koninkrijk gekomen zijn. Omdat dan ook de Koning van dat Koninkrijk gekomen zal zijn. De Messias van Israël, de Koning der koningen en de Here der heren Jezus Christus. Gaat de geschiedenis van deze wereld ‘naadloos’, geleidelijk aan over in dat Koninkrijk? Zal de weder-komst van Christus het proces van vrede dat door de mensheid zal worden opgezet als het ware afronden,

voltooien? De sluitsteen van het menselijk bouw-werk? Nee, dat zal de antichrist zijn. De christus-in-de-plaats-van-Christus. Want het Griekse woord ‘anti’ betekent ‘in de plaats van’. Maar het betekent ook: ‘tegen’. Tegen Christus, tegen God, tegen de christenen en tegen de Joden. Omhuld in schone schijn. Er zullen mooie beloftes worden gedaan: de staat garandeert voorspoed, welvaart en geluk voor ieder-een. Medische zorg en ziekenhuizen zullen voor ieder gratis ter beschikking zijn. Geen grenzen of beperkin-gen. De wetenschap garandeert onze toekomst en zal al onze problemen overwinnen. Seksuele lusten mo-gen als nooit tevoren bevredigd worden. Maar geen dwarsliggers meer. Die moeten worden omgeschoold, heropgevoed, omgeturnd en als ze niet willen, zullen ze gedwongen in psychiatrische ziekenhuizen opge-nomen worden (zoals in de voormalige Sovjetunie), of in concentratiekampen vernietigd. En we zullen deze mensen weten op te sporen, want onze administratie-ve systemen zullen feilloos zijn. De computers zullen machtig zijn. En onze politie-eenheden zullen, zowel nationaal als internationaal, zeer nauwgezet wer-ken. Iedereen zal gedwongen worden mee te doen, voor zijn of haar bestwil en voor dat van allen. Het beest wil door allen aanbeden worden, en zal door allen aanbeden worden. Wie niet wil, zal eerst van het economisch systeem uitgesloten worden. Velen zullen hun trouw aan Christus en aan het woord van God met de dood moeten bekopen. De vrouw, de hoer, is dronken van het bloed der heiligen. ‘Maar wie volhardt tot het einde, die zal behouden worden.’

31israël Willem Glashouwer de oogst juni 2015

Is er een geestelijke relatie tussen synagoge en kerk? FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Page 32: De Oogst juni 2015

32 de oogst juni 2015 israël Willem Glashouwer32

Zwarte nachtKeer op keer heeft de geschiedenis laten zien wat het betekent als de mens zelf dat rijk tracht op te richten. Vrijheid, gelijkheid en broederschap, waren de schone leuzen van de Franse Revolutie, maar er vloeiden stromen bloed en de revolutie at haar eigen kinderen op. De communistische revolutie zou vanzelf uitmonden in het vrederijk van de klassen-loze maatschappij, leerde Karl Marx. Vele tientallen miljoenen slachtoffers in Rusland en China, totale verarming en ineenstorting van de maatschappij waren het gevolg. Hitler zou het Derde Rijk oprich-ten, het vrederijk. Nimmer is Europa en tenslotte de gehele wereld door zo’n zwarte nacht gegaan. Vele slachtoffers door de oorlogshandelingen, maar de haat richtte zich vooral tegen de Joden en de christenen, de mensen van het Boek. Niet tegen de islam, hoewel die ook mensen met een boek, de Koran, zijn. Integendeel. De Arabische wereld stond pal achter Duitsland en hoopte dat Hitler met zijn Endlösung, het uitmoorden van alle Joden ter we-reld, succes zou hebben. Nee, het Koninkrijk, het vrederijk, komt pas als Christus wederkomt. Voorafgegaan door wereld-wijde rampen en apocalyptische oordelen Gods, die de grote ziener Johannes aan zich zag voorbij trekken en die hij neerschreef in het Bijbelboek de Openbaring van Jezus Christus aan Johannes. Wanneer de demonie welhaast haar volle omvang lijkt te kunnen krijgen en wereldwijd lijkt te zege-vieren, zal Hij komen en alle dingen nieuw maken. Hij zal alle beloften aan Zijn volk Israël gedaan, ook aan Israël in vervulling doen gaan. Net zoals Hij alle beloften aan Zijn kerk in vervulling zal doen gaan.

Synagoge en kerk‘Maar het Koninkrijk is voor de wereldwijde kerk’, zegt men. Een gereformeerde theologie, onder-schreven door Abraham Kuyper, leerde ooit dat het Evangelie over de gehele wereld verspreid zou worden en daardoor de hele wereld kerstenen. Dan zou Christus wederkomen, als kroon op de evangelieverkondiging. Het oordeel zou volgen en

de nieuwe hemel en de nieuwe aarde zouden een aanvang nemen. Rome leerde dat de kerk zowel het geestelijk als het wereldlijk zwaard bezat. Het geestelijk zwaard hanteerde ze zelf, het wereld-lijk zwaard moesten in haar opdracht de staat, de keizer, de overheden, hanteren. Voor een eigen weg van God met Israël was geen plaats, laat staan voor een koninkrijk met Israël als middelpunt.Maar nu gebeurt precies het tegenovergestelde van wat verwacht werd. Het christendom in het Westen stort in, maar Israël keert terug naar huis. Het Evangelie wordt nog steeds tot aan de einden der aarde verkondigd en rijke zegeningen volgen. Echter, de vervolging neemt toe. En hoewel elke christen vervolging zal moeten doormaken, zal dit het Koninkrijk niet dichterbij brengen. Het enige dat zou kunnen gebeuren is dat tekenen van dat Koninkrijk gezien worden.

We kapten de wortel en stalen de vrucht

Zou er zelfs een verband kunnen bestaan tussen het sluiten van de synagogen wereldwijd (omdat de Joden naar Israël terugkeren) en het verval van het christendom? Vooral in Europa doet zich dit voor, waar hele Joodse gemeenschappen en hun synago-gen werden weggevaagd. Misschien is er altijd al een geestelijke relatie (geweest) tussen de synagoge en de kerk, die wij christenen nooit hebben gezien of beseft. De synagoge zag dat geestelijke verband niet (en kon dat ook niet zien, door de christelijke theolo-gie) en de kerk heeft dat ongetwijfeld helemaal niet beseft. Paulus zegt, dat wij op de oude wortel geënt zijn, maar de kerk heeft die wortel gekapt. In de kerkgeschiedenis gebeurde dat eerst in theologische zin en toen in letterlijke zin, door het aanmoedigen van Jodenvervolging. De Nazi’s konden bijvoorbeeld Luther citeren, die vreselijke dingen over de Joden had gezegd. En tijdens de inquisitie werd Joden een crucifix voorgehouden terwijl ze op de brandstapel stonden. De Russisch-orthodoxe kerk bevorderde de pogroms, vooral tijdens de heilige week voor Pasen, enzovoort. We kapten de wortel en stalen de vrucht. Maar als de wortel ontbreekt, sterft de plant, en brengt zeker geen vrucht meer voort. Het christen-dom is stervende, zeker in Europa.Eén ding is zeker: de kerk zal niet het Koninkrijk brengen. Nee, nog iets is zeker: God zal het Koninkrijk brengen. Christus zal het Koninkrijk brengen. En dat misschien al spoedig. Dat zegt ons de terugkeer van het Joodse volk naar het eigen land, naar Israël, in onze dagen. Israël keert terug, omdat Jezus komende is. Wie weet hoe spoedig reeds. Maranatha!

ds. WilleM j. j. glasHouWer

President Christians for Israel International

De prachtige natuur lijdt door ons.

FOTO ARIE AMBACHTSHEER

Page 33: De Oogst juni 2015

33

Geen vanzelfsprekendheidDe mensenrechten zijn voor het eerst geformuleerd in de tijd van de Reformatie, toen de overheids-macht werd ingezet om soms door middel van brandstapels de leer van de heersende (Rooms-katholieke of Anglicaanse kerk) af te dwingen. In kringen van met name de Doperse protestanten werden toen op Bijbelse gronden gepleit voor wat men nu is gaan noemen ‘scheiding van Kerk en Staat’. Aan de wereldlijke over-heid komt geen gezag toe op het geestelijk terrein. Vele gelovigen in Europa moesten vluchten naar Amerika, waar zij in de daar ge-vestigde koloniën in vrijheid hun godsdienst konden belijden. Die vrijheid wordt langzamer-hand ook onder woorden ge-bracht in juridische teksten. In de Nederlanden was dat al eerder gebeurd in de Unie van Utrecht (1579), die de gewetensvrijheid en de huisgodsdienst vrij stelt van overheidsinmenging. In de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden was relatief gezien een vrij grote mate van tolerantie. In verschillende steden hadden bijvoorbeeld Joden vrijheid van godsdienst en ook de vrijheid om in eigen kring naar de Joodse wet te leven. Na de Bataafse revolutie (1795) werd de vrijheid van gods-dienst in algemene termen vast-gelegd. Maar toch was de deze vrijheid in de negentiende eeuw geen vanzelfsprekendheid. Denk aan het harde optreden tegen de Afgescheidenen (1834). En in die eeuw moest er nog een ware strijd gestreden worden om de vrijheid van onderwijs, die pas in 1917 volledig grondwettelijk verankerd kon worden. Deze vrijheid moest door onder andere Groen van Prinsterer bevochten worden op

Blijft er nog ruimte voor bijzonder

onderwijs?

Inmiddels ziet het ernaar uit dat er niet voldoende draagvlak is voor het plan van de minister. Toch is het de moeite waard om er nog even over door te denken. Er zijn blijkbaar politici in dit land die menen dat de overheid zich ervoor moet inzetten om het denken en doen in religieuze kringen over seksualiteit en relaties te beïn-vloeden zodat het gaat sporen met wat de overheid en ongetwijfeld de meerderheid van het volk daarvan vindt. Het is natuurlijk bekend dat er actiegroepen zijn die luid en duidelijk hun mening op dit punt uitdragen en met een welhaast religieuze ijver zich ervoor inzet-ten dat iedereen gaat denken zoals zij. Die vrijheid hebben ze. Maar dat dit een taak voor de overheid zou zijn, gaat wel heel ver. En het wordt helemaal merkwaardig als dat gebeurt onder de vlag van de mensenrechten. Misschien heb-ben we inderdaad wel behoefte aan mensenrechtenambassadeurs, maar dan niet vanuit Den Haag het land in, maar richting Den Haag om onze politici nog eens geduldig uit te leggen waar het bij de men-senrechten om gaat: de beperking van de macht van de overheid ten aanzien van de burgers.

achtergrond Matthijs de Blois de oogst juni 2015

Seculiere overheersing

33

de liberalen van zijn tijd. De kern is dat de overheid zich niet be-moeit met de godsdienstige of le-vensbeschouwelijke signatuur van de bijzondere scholen. Zij hebben de vrijheid om hun visie op mens en wereld, en dus ook op bijvoor-beeld de geschiedenis (schepping en evolutie!), maar ook op relaties en seksualiteit uit de dragen.

Vrijheid onder drukWe hebben in dit land geestelijke vrijheid. Dat houdt in dat de over-heid zich onthoudt van ingrijpen in de vrijheidssfeer van de burger en in die van het gezin, van kerken, scholen en andere organisaties die op grond van godsdienst of levensovertuiging zijn opgericht. Het lijkt er op dat in onze tijd dit belangrijke uitgangspunt steeds meer onder druk komt te staan. De overheersende ideologische signatuur van politiek en media is seculier-humanistisch, en velen zien er blijkbaar geen been in om deze ideologie door de overheid te laten opdringen aan de minderhe-den die hardnekkig weigeren zich te voegen. Denk aan de Haagse voorstellen voor mensenrechte-nambassadeurs. Het is goed voor onze politici om nog eens het volgende puntdicht van de ne-gentiende-eeuwse remonstrantse predikant-dichter P.A. de Génestet (1829-1861) te overwegen:

Waarschuwend voorbeeldDe Liberalen van gisteren – ach’t Zijn de kettermeesters van den

dag.Gij, Liberalen van heden,Zult ge in hun voetspoor treden?

MaTTHijs de Blois

Hoogleraar recht aan de Universiteit

Utrecht

De minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap kwam begin 2015 met een opmerkelijk plan.

In streng religieuze kringen zouden ‘mensenrechtenambassadeurs’ moeten worden ingezet om

de acceptatie van homoseksualiteit te bevorderen

Page 34: De Oogst juni 2015

34

Ik ga voor je uit

In februari verscheen de verha-lenbundel ‘Ik ga je voor uit’, een uitgave van Trans World Radio (TWR). Het boekje bestaat uit zeventien goed leesbare korte ver-halen van medewerkers en luiste-raars van TWR. De verhalen laten een diepe indruk achter. Neem het verhaal van de elfjarige Krishna uit Nepal. Haar moeder zit in de gevangenis, maar heeft daar door een programma van TWR de Here Jezus aanvaard als haar Redder. Nu luistert Krishna zelf graag naar een kinderprogramma waar-in ook zij het Evangelie hoort. ‘Ik kijk uit naar de dag dat mijn moe-der vrijkomt, zodat ik samen met haar naar de kerk kan gaan.’ ‘Ik ga voor je uit’ is verschenen in het kader van het vijftigjarig bestaan van TWR. De verhalen

zijn opgesteld als aanmoedi-ging om ‘te wandelen vanuit de werken die God heeft voorbereid’. In het voorwoord schrijft direc-teur Bernard Oosterhoff hierover: ‘In Efeze 2:10 staat: “Want wij zijn Zijn maaksel, geschapen in Christus Jezus om goede wer-ken te doen, die God van tevoren bereid heeft, opdat wij daarin zouden wandelen.” Dat te we-ten geeft rust te midden van het werk dat we doen. God bereidt de werken voor en wij mogen daarin wandelen. We hoeven niet te ren-nen en te vliegen en ons zorgen te maken, al doen we dit soms wel. Misschien lopen we te vaak voor God uit in plaats van andersom. De werken die Hij van ons ver-wacht, daarin gaat Hij ons voor.’ TWR wil mensen wereldwijd

1

Opgeven kan ook via www.deoogst.nlDeze bon kunt u gratis (zonder postzegel) opsturen naar: Tot Heil des Volks Antwoordnummer 9389 1000 XH AMSTERDAM

Aan het einde van het abonnementsjaar wordt uw abonnement automatisch verlengd, tenzij u een maand van tevoren het abonnement opzegt. Cadeau- en proefabonnementen worden niet automatisch verlengd.

Door ondertekening van dit formulier geeft u toestemming aan Stichting Tot Heil des Volks (incassant-ID NL97ZZZ405302330000) om een eenmalige of doorlopende incasso-opdracht van het abonnementsgeld naar uw bank te sturen en aan uw bank om deze afschrijving comform de opdracht van Tot Heil des Volks uit te voeren.

Tot Heil des Volks incasseert in de laatste week van elke maand. Als u het niet eens bent met deze afschrijving, kunt u deze binnen 8 weken eenvoudig laten terugboeken door contact op te nemen met uw bank.

Ik geef een cadeau-abonnement of een gratis exemplaar aan:

3

Ja, ik wil een abonnement op De Oogst!Ik neem een jaarabonnement (22,50 euro per jaar) en kies voor welkomstgeschenk nummer :

Ik geef een jaarabonnement cadeau (eenmalig 22,50 euro).

Ik neem een gratis proefabonnement van drie maanden.

Ik geef iemand een exemplaar van De Oogst cadeau.

Mijn gegevens:

M/V Naam

Straat

Postcode Plaats Geb.datum

Telefoon E-mail

IBAN-rekeningnummer

Datum Handtekening

Straat

Postcode Plaats

Telefoon E-mail

Ik ontvang graag de e-mailnieuwsbrief van: Tot Heil des Volks De Wandelende Tak Scharlaken Koord Waypoint Urk Waypoint Kampen De Sikkenberg Shelter Youth Hostel Ministry

Welkomstcadeaus bij een jaarabonnement

1. Gratis wandeling met De Wandelende Tak,www.ontmoetamsteranders.nl 2. Dat jij nog leeft! Het levensverhaal van Rooie Bram, internaatsjongen, drugsdealer en hulpverlener.3. Eva. Het verhaal een ex-prostituee en haar nieuwe leven samen met God.4. Tijdloze bureaukalender in de lijn van FEM! (Ark Media). Met mooie uitspraken van vrouwen, inspirerende oneliners, zegenbeden en quotes.

24

M/V Naam

Abonneren sept 2014.indd 1 04-08-14 11:35

bereiken met het Evangelie en maakt daarbij gebruik van twintig grote- en duizenden lokale radio-zenders met uitzendingen in meer dan 230 talen. Er is een actieweb-site rondom het boekje gelanceerd: www.ikgavoorjeuit.nl. Op deze website is het boekje gratis te bestellen.

Marijke WilleMs

de oogst juni 2015 Boek Marijke Willems

Trans World radio

Titel Ik ga voor je uitOmvang 100 pagina’sPrijs GratisUitgever Trans World Radio, 2015.ISBN 9789080331907

Page 35: De Oogst juni 2015

35

Hoofdkantoorevangelisatie, hulpverlening en profetisch geluidO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 020 420 2394 [email protected] www.totheildesvolks.nl facebook.com/totheildesvolks twitter.com/thdvamsterdam

Bereikbaar: ma.-do. 9.00-16.30 uur (behalve de lunch); vr. 9.00-12.30 uur.

de shelterYouth hostel Ministry

[email protected] www.youthhostelministry.org facebook.com/shelteryouth.hostelministry Shelters twitter.com/shelterams

The Shelter CityBarndesteeg 21, 1012 BV Amsterdam

020 625 3230 020 623 2282 [email protected] www.shelter.nl

The Shelter JordanBloemstraat 179, 1016 LA Amsterdam

020 624 4717 020 627 6137 [email protected] www.shelter.nl

scharlaken koordStraatwerk, preventie en hulp verlening rond prostitutieBarndesteeg 25, 1012 BV Amsterdam

020 622 6897 020 330 2224 [email protected] www.scharlakenkoord.nl twitter.com/bewareloverboys

Preventiewerk 020 626 0845 [email protected] www.preventiescharlakenkoord.nl

Second StepTweedehandskleding en accessoiresWillemsstraat 39, 1015 HW Amsterdam

020 622 6897 [email protected] www.secondstepshop.nl

CHaPChristelijke hulpverlening bij seksverslavingGoudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam

020 420 9203 [email protected] www.chap-nederland.nl www.benikseksverslaafd.nl

differentChristelijke hulpverlening rond seksuele identiteit en relatiesGoudsbloemstraat 38, 1015 JR Amsterdam

020 625 6797 [email protected] www.different.nl

Waypoint urkVerslavingzorg en preventieVliestroom 9, 8321 EG Urk

0527 690 073

[email protected] www.waypoint-urk.nl twitter.com/waypointurk

Kringloop WaypointVliestroom 21, 8321 EG Urk

0527 239 924 [email protected] www.kringloopwaypoint.nl facebook.com/kringloopwaypoint

Waypoint kampenVerslavingszorg en preventie Boven Nieuwstraat 105-1, 8261 HC Kampen

038 331 6660 [email protected] www.waypoint-kampen.nl facebook.com/waypointkampen twitter.com/waypoint_kampen twitter.com/thecapekampen

Winkel Waypoint Kampen Tweedehandskleding en accessoiresOudestraat 136, Kampen

[email protected] www.waypoint-kampen.nl

de sikkenbergChristelijk recreatieparkSikkenbergweg 7, 9591 TD Onstwedde

0599 661 144 [email protected] www.sikkenberg.nl facebook.com/sikkenberg twitter.com/sikkenberg

aHaDagopvang voor dak- en thuislozenO.Z. Voorburgwal 125, 1012 EP Amsterdam

020 627 4422 [email protected] www.aha-dagopvang.nl

de Bewaarschool Buurgericht kinderwerkO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 [email protected] www.debewaarschool.nl

de Wandelende TakStadswandelingen en fietstochten in (de regio) amsterdamO.Z. Voorburgwal 241, 1012 EZ Amsterdam

020 344 6310 [email protected] www.ontmoetamsterdamanders.nl facebook.com/ontmoetamsterdamanders twitter.com/gidsmatthijs

Habakuk.nueen helder christelijk geluid

020 344 6310 [email protected] www.habakuk.nu twitter.com/habakuknu

U vindt ons op sociale media

Onder dank ontvingen wij in april 2015 de volgende giften:

Algemeen 20.696,23AHA 2.591,32Different 1.028,54Habakuk 20,00CHAP 315,00De bewaarschool 460,00De Oogst 442,50Scharlaken Koord Amsterdam 10.471,99Scharlaken Koord Nederland 12.089,37Scharlaken Koord Second Step 65,00The Shelter City 90,00De Wandelende Tak 187,50Waypoint Kampen 215,00Waypoint Twenterand 125,00Waypoint Urk 1.088,92Youth Hostel Ministry 335,00 - - - - - - - - - -Totaal E 50.221,37 - - - - - - - - - -

Testament Wilt u onze stichting testamentair gedenken? De tenaamstelling dient te luiden: Stichting Tot Heil des Volks te Amsterdam. De stichting bezit rechtsgeldigheid en is inge-schreven in het stichtingenregister bij de Kamer van Koophandel, dossiernummer 40530233.

Giften Stichting Tot Heil des Volks Bankrekening 104944 IBAN code: NL34INGB0000104944 De stichting beschikt over een ANBI-verklaring.

Giften en abonnementsbetalingen buiten europaABN-Amro te Amsterdam: 4667.85.992 t.n.v.: Stichting Tot Heil des Volks, AmsterdamIBAN code: NL38ABNA0466785992BIC code: ABNANL2A (Beide codes vermelden)

Mochten er in deze publicatie afbeeldingen staan waaraan rechten kunnen worden ont-leend, dan verzoeken we u contact op te nemen met de uitgever.

ToT Heil des Volks dank Voor uW sTeun

Tot Heil des Volks de oogst juni 2015

TesTaMenT en gifTen

Page 36: De Oogst juni 2015

De Wandelende Tak | project van Tot Heil des Volks

Wandelt of fi etst u ook een keer mee?

We hebben een ruim aanbod aan wandelingen en fi etstochten waar u zich direct voor in kunt schrijven via onze website. Voor groepen vanaf 8 personen kunt u een wandeling aanvragen die

speciaal voor u op maat is gemaakt.

U kunt zich via onze website inschrijven voor:

Woensdag 10 juni - Oude Jodenbuurt 1Woensdag 8 juli - Fietstocht naar Ouderkerk

telefoonnummer: (020) 344 63 10 [email protected]

De Wandelende TakOntmoet Amsterdam anders!

De Wandelende Tak

Zaterdagavond 20 juni: speciale ‘kerkennacht’-wandeling!

Scharlaken Koord | project van Tot Heil des Volks

Gezocht: vrijwilliger atelier en winkel Second Step

In het hart van de Jordaan in Amsterdam bevindt zich Second Step, een tweedehands kledingwinkel met atelier. Het atelier biedt vrouwen die aan het

uitstapprogramma van Scharlaken Koord meedoen een goede dagbesteding en helpt hen met het opbouwen

van een vast dagritme en het vergroten van hun sociale netwerk.

Kijk voor de vacature op www.scharlakenkoord.nl

telefoonnummer: (020) 622 68 [email protected]

Scharlaken Koord

Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie

Scharlaken Koord | project van Tot Heil des Volks

Gezocht: maatschappelijk werker

24 uur per week voor regio Amsterdam en Haarlem/Haarlemmermeer

Scharlaken Koord bezoekt prostituees op hun werkplek achter de ramen of in de clubs. We leggen contact, luisteren en bieden de vrouwen hulp aan. Naast straatwerk en hulpverlening, geeft

Scharlaken Koord ook preventielessen op scholen. Voor onze afdeling straatwerk/maatschappelijk werk

zoeken we een nieuwe collega.

Kijk voor de vacature op www.totheildesvolks.nl/vacatures

telefoonnummer: (020) 622 68 [email protected]

Scharlaken Koord

Straatwerk, preventie en hulpverlening rond prostitutie

De Sikkenberg | project van Tot Heil des Volks

Sikkenbergweg 7, [email protected]

De Sikkenbergchristelijk recreatiepark

leuk voor jeugdgroepen!

Volleyfest 2015Op 29 en 30 augustus vindt er op het terrein van De

Sikkenberg een nieuwe muziekfestival plaats: Volleyfest. Naast dat het weekend in het teken staat van muziek (onder andere van Sharon Kips en Matthijn Buwalda)

wordt er ook een volleybaltoernooi georganiseerd.

KostenDe kosten voor één overnachting, het grote concert op

zaterdagavond en deelname aan het toernooi bedragen slechts € 17,50.

Alle informatie staat op www.volleyfest.nl

Sikkenbergweg 7, [email protected]

De Sikkenbergchristelijk recreatiepark

wordt er ook een volleybaltoernooi georganiseerd.

KostenDe kosten voor één overnachting, het grote concert op

zaterdagavond en deelname aan het toernooi bedragen slechts € 17,50.

Alle informatie staat op www.volleyfest.nl