In de Stoel: Lambert tenVelde en Eric Sülter

B2B beurs Liemerstrekt 2200 bezoekers

20 oktober 2012 | 11e jaargang | nr. 8| de Ondernemer is een commerciële uitgave van Uitgeversmaatschappij

* de Gelderlander

ArnhemAchterhoek

www.deOndernemer.nl

Nijmegen

Pagina 5

Huur relateren aan omzet

Pagina 7

8/9

Op de ArnhemseKetelstraat ligt hethuurniveau rond de1200, 1300 europer vierkante meterper jaar, exclusiefBTW. In de Steen-straat loopt hetniveau verderuiteen: dat varieertvan 125 euro perm2 tot 175 euro.Foto: Jacques Kok

Thema van ditnummer:

Commercieelvastgoed

KvK inside

www.businessmeetstwente.nl14 EN 15 NOVEMBERGO PLANET ENSCHEDE

TWEE DAGEN ALLES OVER HET NIEUWE ONDERNEMENTECHNIEK ECONOMIE MEDIA WERKEN MAATSCHAPPIJ

«infotorial

Advocaten gaan de straat op(vrolijken)

DE KEMPENAER ADVOCATEN N.V.WEERDJESSTRAAT 706811 JE ARNHEM

TEL: +31 (0)26 3522 888WWW.DEKEMPENAER.NL

Kantoordirecteur Els van Haalen-Koot heeft bewust gekozen voor het portfolio van Bram van Leeuwenstein om de Weerdjesstraat, waar advocatenkantoor De Kempenaer gevestigd is, op te vrolijken. Als oudste advocatenkantoor van Arnhem – in 2016 bestaat het tweehonderd jaar – is het gevestigd op een plek waar de meeste automobilisten gedachteloos voorbij razen.

Positieve associatieNiet té hard, want juist ter hoogte van De Kem-penaer staat een flitspaal, maar Van Haalen heeft liever een positievere associatie met het advoca-tenkantoor. En die komt er dan ook, doordat zij Bram van Leeuwenstein mee laat ‘pitchen’ in de door OKA uitgeschreven wedstrijd voor kunste-naars in het KunstIntern-project. Hij heeft als idee die twee kunstzinnige bloembakken, waarmee het kantoor letterlijk de straat op gaat, om het kantoor tevens een ‘landmark’ te kunnen geven, én om een verbinding te leggen met de omge-ving. Maar hij is op dit moment nog volop in de conceptuele fase, geeft hij aan. Op 1 november zal zijn idee echter concreet zijn, zodat hij mee kan dingen naar de OKA-cultuurprijs.

VertaalslagNet als de twee andere succesvolle afgestudeerde studenten van de Kunstacademie, die voor twee andere Arnhemse bedrijven voor KunstIntern

een vertaalslag maken van de onderneming en de kunst, gaat Bram van Leeuwenstein nu hard aan de slag met zijn ontwerpen, daarbij nauw samenwerkend met zijn opdrachtgever. Hij heeft voor de fotograaf zijn uitgebreide portfolio voor Els van Haalen uitgespreid op de vloer van de ontvangsthal van het advocatenkantoor gelegd, onder ‘toeziend oog’ van de zes generaties De Kempenaer die het kantoor in de afgelopen twee eeuwen hebben geleid.

LamborghiniBram van Leeuwenstein (bramvanleeuwenstein.nl) heeft inmiddels tal van projecten gerealiseerd, onder meer in het Velper ziekenhuis, waar hij de complete wand van het restaurant van zelf ont-worpen muurtegels heeft voorzien. In Veenendaal heeft hij in een nieuwbouwwijk de zogenaamde Guerilla Garden gemaakt, waarmee de bewoners kleur aan hun wijk en verbinding met elkaar hebben gekregen. Hij heeft ook een drijvende tuin met enorme bloembakken gemaakt; voor een muurdecoratie in een gebouw heeft hij een levensgrote Lamborghini gemaakt van honderden espressobekertjes, enzovoorts. Zijn fantasie is ongeremd, en zijn toepassingen ongekend.

Functionaliteit en esthetiek“Wat mij zo aanspreekt in zijn werk, is dat hij functionaliteit en esthetiek knap weet te combi-

neren”, aldus Van Haalen. “Daar ligt de link met hoe wij als advocatenkantoor in de markt willen staan. Daarbij sluit het helemaal aan bij onze wens wat voor de stad te doen. Die maatschappelijke gedachte leeft sterk in het kantoor. Met deze kunst-pitch kunnen we twee vliegen in één klap slaan.”

“Stel je voor: twee manshoge en opvallend vormgegeven bloembakken voor de deur. Door de Arnhemse kunstenaar Bram van Leeuwenstein ontworpen, en met daarin een wisselende ‘expo-

sitie’ van bloemen, planten, maar bijvoorbeeld ook eetbare producten, of andere elementen om een verbinding met de stad Arnhem te kunnen maken.”

« Groen en Creatief gaan hand in hand. Foto: Jacques Kok.

Adverteren in AutoIdeeDé autospecial van De Gelderlander verschijnt dit keer in een winters jasje. Zaterdag 3 november komt de lezer alles te weten over de laatste trends en ontwikkelingen in de autobranche. Zorg dat u als adverteerder zichtbaar bent en communiceer direct met uw doelgroep.

Met een advertentie in Auto Idee bereikt u 492.600 lezers. Geen ander medium in het ver-spreidingsgebied van De Gelderlander trekt zoveel lezers. Profiteer van de voordelige tarie-ven en van het feit dat uw advertentie ook online geplaatst wordt. Doordat er slechts 5,5% overlap is van lezers van de krant en bezoekers van dg.nl, heeft u een maximaal bereik. De special heeft altijd een hoge attentiewaarde onder onze lezers en wordt veelvuldig gebruikt als oriëntatiebron voor de aanschaf van een andere auto.

Informeer naar de verschillende advertentiemogelijkheden, de aantrekkelijke tarieven en de afsluitdatum en neem contact op met uw accountmanager of bel met één van onze re-giokantoren:

Verschijning: zaterdag 3 november 2012 Uitvoering: geheel in full colour en als bladerkrant onlineAdverteren en info: www.gelderlanderadverteren.nl of

De Gelderlander Doetinchem/Arnhem: 0314 – 37 21 11 De Gelderlander Nijmegen: 088 01 – 324 98

zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

nieuws | 3

door Francien van Zetten

N ederland geeft na deVerenigde Staten in-ternationaal gezienhet grootste deel vanhet nationaal inko-

men uit aan zorg. En kijk je nietnaar de curatieve zorg, maar naarde langdurige zorg (care) dan is Ne-derland internationaal absoluutkoploper, constateert Wouter Bos,directeur Gezondheidszorg bij ad-viesbureau KPMG en kabinetsin-formateur namens de PvdA. „Eenfundamenteel probleem is dat dezorgkosten sneller stijgen dan onsnationaal inkomen. Iedereen be-grijpt dat dit niet houdbaar is.”Alle politieke partijen zijn daarvan overtuigd en hebben in hunverkiezingsprogramma’s aangekon-digd van 700 miljoen (Groen-Links) tot 6 miljard euro (VVD) tewillen bezuinigen op de zorg. „In-teressant is dat geen enkele partijde AWBZ, waaruit onder meer degehandicapten- en ouderenzorgwordt betaald, in stand houdt”,constateert Bos. „Dat betekent dathet recht op bijvoorbeeld gehandi-capten- of ouderenzorg verandertin een door de gemeente beoor-deelde voorziening.” Ruim drie-honderd ondernemers uit de regioArnhem knopen die boodschapvan oud-minister van financiënBos in hun oren tijdens de Prins-jesdagbijeenkomst op 19 septem-ber in Burgers’ Zoo. Accountants-en adviesbureau KPMG, Dirkszwa-ger Advocaten en Notarissen en de

Rabobank Arnhem en Omstreken,organisatoren van de bijeenkomstmet als thema De financierbaar-heid van de zorg, hebben tevensjournalist en econoom MathijsBouman en Michel van Schaik, di-recteur Gezondheidszorg van deRabobank als sprekers uitgeno-digd. Bouman zit regelmatig aan ta-fel bij tv-talkshow Pauw & Witte-man.Hij vat, net als vorig jaar, op zijngeheel eigen wijze de belangrijkstepunten uit de Miljoenennota sa-men voor ondernemend Arnhem.Koningin Beatrix sprak in detroonrede niet voor niets over veer-kracht, houdt hij zijn gehoor voor.„Dat betekent dat u het zwaar gaatkrijgen. Dat is logisch, want we be-leven de heftigste financiële en eco-nomische crisis sinds de tweedeWereldoorlog.” Het Kunduz-ak-koord vormt de basis voor de be-groting van 2013. Een typische inte-rim- begroting met weinig extrabezuinigingen, wel met hogere las-ten, constateert Bouman. „De hy-

potheekrente wordt nauwelijksaangepakt, maar het is goed dat deAOW-leeftijd omhoog gaat. Daaris die veerkracht voor nodig.” Hetzijn lastige onderwerpen voor eenregering van VVD en PvdA, diehier heel verschillend over den-ken. Net als over de oplopende kos-ten van de zorg trouwens. DeVVD wil meer marktwerking en

een lagere zorgtoeslag, terwijl dePvdA geen marktwerking in dezorg wil, maar een inkomensafhan-kelijke zorgpremie.Bouman denkt er het zijne van:„Paars 3 zal struikelen struikelenover de zorg tijdens de formatie ofer na.” PvdA-prominent Wouter

Bos laat zich niet verleiden politie-ke uitspraken te doen in reactie ophet prikkelende betoog van Bou-man. Het enige dat hij kwijt wil, isdat hij informateur is, maar beslistgeen post in een VVD/PvdA-kabi-net ambieert. Bos benadrukt wel,net als Bouman, de ‘buitengewoonfragiele, volatiele (financieel be-weeglijke, FvZ) en politiek onzeke-re werkelijkheid’.Michel van Schaik, directeur Ge-zondheidszorg van de Rabobankziet in de door Bos voorspelde om-slag in de financiering van de zorgvooral kansen voor innovatieve(zorg) ondernemers. „Er is al eenbehoorlijke revolutie gaande in dezorgsector en er is nog ontzettendveel verbeterpotentie. Zowel ophet gebied van efficiënter werkenals in de preventieve zorg.” Niet al-leen het bedrijfsleven, ook de poli-tiek is zich daar van bewust geziende maatregelen die worden aange-kondigd om de zorg in de toe-komst betaalbaar te maken, meentBos. Iedereen gaat dat merken.

D e wereld verandert; veran-dert u mee? Dit is de titelvan de Dag van Vernieu-

wend Ondernemen. Deze dag, inhet teken van ondernemerschapin de veranderde wereld, vindtplaats op woensdag 24 oktobervan 16.30 uur tot 20.30 uur in Vander Valk Hotel Duiven bij Arnhem12. Ondernemers kunnen op dezedag informatie, inspiratie en nieu-we contacten opdoen. De dagwordt georganiseerd door Kamervan Koophandel Centraal Gelder-land, Syntens en Oost NV.Het programma begint met eenpresentatie van trendwatcher Vin-cent Everts. Daarna kunnen deaanwezigen workshops volgen ophet gebied van internationalisatie,arbeidsmarkt en financiering. Deafsluiting is in handen van astro-naut André Kuipers. Hij verteltover zijn ervaringen in de ruimte.kvk.nl/dvogelderland

André Kuipers:vernieuwendondernemen

E en rare kop zult udenken boven een co-lumn in een Onder-

nemer die als centraal the-ma commercieel vastgoedheeft. Ik zal u uitleggen hoeik hieraan kom. Omdat ikgeen kenner ben van vast-goedzaken, heb ik me sufgepiekerd hoe ik over ditthema iets zinnigs zou kun-nen schrijven. De enige ver-bintenis met dit thema dieme te binnen schoot washet feit dat ik begin oktoberdeel heb genomen aan eentweedaagse bijeenkomst‘Franciscaans Leiderschap’in het KapucijnenkloosterEmmaus te Velp-Grave.Een prachtig klooster uit1645 waar jaarlijks honder-den mensen komen, alsgast, op zoek naar bezin-ning, lezing of gebed. Endat alles op basis van geleef-de Franciscaanse spirituali-teit. Ik ken de financiële si-tuatie van dit klooster niet,maar gezien het feit dat ersteeds minder kapucijnenzijn en men mensen zoektvoor een leefgroep die affi-niteit hebben met Francis-cus denk ik dat hier nietsprake is van zeer commer-cieel vastgoed. Ik hoop ech-ter dat zij er in zullen sla-gen het klooster als bronvan Franciscaanse spirituali-teit te laten opbloeien. Hoekwam ik nu in dit kloosterterecht zult u zich afvragen.Dat kwam omdat ik eenhalf jaar geleden een recen-sie in De Gelderlander lasover een boekje van Jaap Lo-dewijks met de intrigeren-de titel: „Als het wassenvan andermans voeten.”De subtitel trok me echternog meer: „Franciscus ont-moeten in leidinggeven enwerk”. Het bleek een zeerinspirerend boekje te zijn.Een aanrader voor elke ma-nager en ondernemer dieopen staat voor de ideeënvan een monnik die meerdan 800 jaar geleden leefde.In een tweedaagse bijeen-komst mochten we proevenvan een aantal, nog steedszeer actuele aspecten vanhet Franciscaanse leider-schap zoals proefondervin-delijk werken, het relative-ren van leiderschap, het af-wezig (durven) zijn en delast van het leiderschap. Ikheb ervan genoten en veelnieuwe inzichten opge-daan. En u vindt het ‘vastgoed’ dat ik via dit wellichtwat vergezochte zijspronge-tje toch nog een linkje hebkunnen leggen met het the-ma van deze Ondernemer.

Stef Rietbergen,Uitgever De Gelderlanders.rietbergen@gelderlander.nltwitter: @riethills

Directeur-uitgeverStef Rietbergen

HoofdredacteurAd van Heiningen (wnd)

EindredacteurThed Maas06-53645103

RedactieAndré Sonneville (Nijmegen)Frank Thooft (Arnhem)Jacob Schreuder (Achterhoek)

AccountmanagersFrank Lamers024-3650584Martijn van Tent Beking0314-372124

Foto’sEdwin Stoffer, Mariska Hofman,Jacques Kok, Theo Kock

de Ondernemer is een uitgave vandagblad De Gelderlander die zichricht op ondernemers, beleidsma-kers en beslissers.

‘Zorgkosten stijgensneller dannationaal inkomen’

COLOFON

Franciscus

Zorg biedt volop kansen

Wouter Bos luistert geanimeerd toe. foto Marina Popova

Door Stef Rietbergen

Terzake

Een uitweg vinden uit de econo-mische crisis is één, het beheers-baar houden van de financieringvan de zorg is een minstens zo in-gewikkeld vraagstuk voor hetnieuwe kabinet. Sterker nog, debekostiging van de zorg vormtdé lakmoesproef voor een rege-ringsploeg van VVD en PvdA. Datkomt door het grote verschil vanmening tussen deze partijen overhoe de explosief stijgende zorg-kosten in de hand moeten wor-den gehouden.

Haalt de Flex BV alle weerstand weg?Dirkzwager zorgt dat u het weet.

De wetgever is al enige jaren bezig met nieuwewetgeving die de BV aanzienlijk flexibeler zal maken. Per 1 oktobertreedt deze nieuwe wetgeving in werking. Dit houdt onder anderein dat de statuten van uw BV veel beter kunnen aansluiten bij uwspecifieke wensen dan voorheen. Weten hoe flexibel die nieuweFlex BV is? Ga naar www.dirkzwagerondernemingsrecht.nl ofvolg ons via @dz_onderneming.

De Gelderlander zaterdag 20 oktober 2012

4| nieuws

door Yvonne Jansen

O ndernemers en bestuur-ders: ze ontmoetten el-kaar in de statige ambian-

ce van het voormalige zenderge-bouw op Radio Kootwijk, hartjeVeluwe. Gespreksonderwerp tij-dens het avondje ‘Netwerk Gelder-land’: de vitaliteit van de Gelderseeconomie. Hoe is het sentimentvan Gelderse ondernemers? AndréRutten (KvK) kan zijn gehoorgeen vrolijk plaatje voorschotelen.De ‘Triple Dip’ komt hard aan.Slechts 4,1% van de Gelderse on-dernemers gelooft dat het econo-misch klimaat binnenkort verbe-tert. De meerderheid – 63 procent– verwacht dat de zaken er niet opvooruit gaan. En 33 procent ver-wacht zelfs een verslechtering. Gel-derse ondernemers zijn iets meer

‘zwartkijker’ dan de rest van hetland. Het aantal faillissementen enbedrijfsbeëindigingen ligt iets ho-ger dan elders, het aantal startersblijft achter. Omzettechnischscoort de Gelderse economie ookin het tweede kwartaal van ditjaar lager dan het gemiddelde. Metuitzondering van de toeristischeVeluwe, waar zowel de binnen-landse als buitenlandse omzet zijntoegenomen. Jan Jacob van Dijk,gedeputeerde van de provincie Gel-derland (onder meer arbeidsmarkt-beleid) ziet dat bedrijven het moei-lijk hebben, maar volgens hem ishet vitaal genoeg. „Toch is onzegrootste zorg niet wat morgen ofvolgend jaar gaat gebeuren, maarwat over twee tot drie jaar ge-beurt. Daarbij denkt hij aan vergrij-zing en ontgroening en het daar-mee gepaard gaande tekort aan ar- beidskrachten, vooral hoger opge-

leiden. Volgens hem moet het be-drijfsleven de hand in eigen boe-zem steken, vooral het MKB. Daarzijn stageplekken nodig voor metname MBO’ers, die hun toekomsti-ge baan meestal binnen een straalvan 25 kilometer zoeken, terwijlHBO’ers en universitair opgelei-den een grotere actieradius heb-ben. Zelf bijdragen aan onderwijsdoet het MKB mondjesmaat: „Een

keer een gastcollege of les is nietzo moeilijk, maar op structurelewijze de kennis die voorhanden isoverbrengen blijkt lastig. Daarwreekt zich de omstandigheid datwij in Gelderland weinig grote be-drijven hebben. Maar ook in on-dernemingen met 30-35 mensenmoet het mogelijk zijn afsprakente maken.” Wat verwacht het mid-den- en kleinbedrijf van de provin-cie en uit ‘Den Haag’? Weinig,

blijkt al gauw. Jan-Paul Kimmel,manager duurzaamheid bij RoyalHaskoning DHV, vindt dat er inde verkiezingscampagne nauwe-lijks aandacht is geweest voorduurzaamheid. Een door meerde-re ondernemers geuite klacht isdat MKB-bedrijven – en zeker een-pitters, laat staan startende zzp’ers- nauwelijks profiteren van sub-sidies en fondsen. Die ruif wordtgrotendeels leeg gegeten door gro-te bedrijven, is de overtuiging. Enhet aanvragen van krediet of subsi-die wordt als ingewikkeld ervaren.Carel Daams, zelfstandig professio-nal: „Er ligt veel geld op de plank,maar ik krijg zo’n aanvraag ge-woon niet spits. Mijn idee: dat isvoor het grootbedrijf. Dat kanmensen vrij maken om toegangtot die middelen te krijgen.”Van Dijk beaamt dat waar het Eu-ropese fondsen betreft. „Die ko-men hun bed niet uit voor eenaanvraag van een ton. De admini-stratieve last is voor kleinere bedrij-ven te zwaar om daaraan mee tedoen. De provincie daarentegenheeft wél instrumenten voor klei-nere bedrijven. Zoals een MKBfonds voor kredieten, voor groei.Voor startende ondernemers is erIk Start Smart.”

Debat: MKB profiteert niet van fondsen

door Frank Thooft

E en leuk detail is datHans van Onzen, die sa-men met Geert-JanSweers het Centrumvoor Ondernemerschap

in 2002 oprichtte, na zijn pensione-ring onlangs zelf ook voor zichzelfis begonnen. Hij is daarmee eenvan de ongeveer 600 starters die inde afgelopen tien jaar vanuit deHAN voor zichzelf is begonnen.Bekende namen hierbij zijn PaulBongers, die het bedrijf Creafortioprichtte en Ruben Antvelink enFrank Schouten, de mannen ach-ter ecotuk. Inmiddels hebben ze inSri Lanka het plan om met een lo-kaal bedrijf de vele honderddui-zenden zwaar vervuilende tuktuksin Azië om te bouwen met een sys-teem naar een schone motor. Ben-jamin Brammer heeft een admini-stratiekantoor opgericht dat hijparttime runt, naast zijn werk bijeen groot accountantskantoor.En zo zijn er nog vele andere voor-beelden. Bekend is Anne MarijeBuckens, die met haar 50Compa-ny nu ook in het buitenland al pro-jecten voor de mobiliteit van50-plussers opzet. En wie herin-nert zich de Burton niet, de opval-lende sportwagen van IwanGöbel? Ook een adept van deHAN. Jorg Rijkschroeff bedacht demet de Jan Terlouw Innovatieprijsbeloonde SitAndHeat-kussensvoor café’s en terrassen; Rob Boog-

mans startte met Standing Strong(hufterproof buitenmeubels vooroutdoor training); Dirk Flohilbouwde met Blisss een succesvolstartersvolgsysteem, en Jeffrey An-tonie bedacht de Nijmeegse bier-taxi. Plus nog ongeveer vijfhon-derdnegentig andere succesvole, in-novatieve, onderscheidende jongeondernemers. Het Centrum voorOndernemerschap is in zekere zineen voortzetting van het al in 1994gestarte project ‘AKTOR’, dat van-uit de toenmalige HEAO studen-ten begeleidde naar zelfstandig on-

dernemerschap. Er zijn ook diver-se lesboeken voor ondernemers inhet MKB, in samenwerking metuitgever Noordhoff, geschreven,omdat de meeste boeken voor deHEAO voor het grootbedrijf wa-ren geschreven, vertelt Geert-JanSweers. Hij schreef zelf ook meeaan enkele boeken. „Hierdoor kon-den we de vertaalslag naar hetMKB beter maken.’’ In de aanloopnaar zelfstandig ondernemerschapbegeleidt het CvO de studenten invier fasen, legt hij uit. „Eerst is erde oriëntatiefase met de mini-on-

dernemingen, nu Student Compa-nies. Daar starten er elk jaar zo’n50 van, waarvan er twee a driezelfs een doorstart maken. Er zijn

onder meer ook gastsprekers uithet bedrijfsleven. In de tweede fa-se, de ontwikkelingsfase, zijn erminoren ondernemerschap, inno-vatie en adviseren beschikbaar. Dederde fase is de start zelf, compleetmet businessplan, en de vierde fa-se betreft de doorgroei naar eengroter bedrijf. In alle fasen onder-steunt het CvO.’’ Inmiddels is hetproject Go!, dat hier ook onder-steuning aan gaf, omgezet in hetproject Gelderland Valoriseert,waar Sweers ook projectleider vanis. Het prestatiecontract dat deHAN met staatssecretaris Zijlstragaat afsluiten heeft als een van detwee hogescholen in Nederland,net als de Hanzehogeschool, hetpredicaat ‘excellent’ gekregen. Ditplan van de HAN onderstreept hetbelang van ondernemersgerichtwerken, én de kwaliteit van de on-dersteuning die de HAN daadwer-kelijk biedt. De HAN heeft danook het ondernemerschap als éénvan de acht essentiële speerpun-ten voor de toekomst geformu-leerd, aldus Sweers.„Daarbij zijn ook diverse nieuwelectoren aangesteld, zoals de vorigjaar in deze krant geïnterviewdeSharda Nandram. Door de multi-disciplinaire aanpak, waarbij deverschillende opleidingen en afde-lingen samenwerken, kunnen stu-denten uit alle 70 opleidingsvarian-ten in aanmerking komen voor on-dersteuning door het CvO.’’www.han.nl

CvO: 600 starters in 10 jaar

Ruben Antvelink, Hans van Onzen, Frank Schouten, Geert-Jan Sweers, Paul Bongers en Benjamin Brammer. foto Jacques Kok

Het debat vond plaats in radio Kootwijk. foto Jacques Kok

Het Centrum voor Ondernemer-schap (CvO) van de Hogeschoolvoor Arnhem en Nijmegen(HAN) bestaat 10 jaar. Het heeftal zo’n 600 succesvolle onderne-mers ‘afgeleverd’. Eind vorigemaand werd het jubileum meteen boottocht gevierd.

VOOR MKB, PARTICULIER ENSTRAFRECHT

Jansbinnensingel 24-25 • Arnhem • 026 3551280 • info@nvgadvocaten.nl • www.nvgadvocaten.nl

zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

de stoel | 5

Hoe bent u op deze respectievelijkedirectiestoelen terecht gekomen?Ten Velde: „Ik heb het bedrijf ze-ventien jaar geleden opgericht. Ikwas toen al 48, en wilde na hetlaatste dienstverband bewust voormezelf aan de slag. Ik heb dat metveel plezier gedaan, en ook metzeer goed gevolg, want de naamTEVEL is inmiddels overal bekendwaar men om heel ingewikkeldeoplossingen in de besturing vanmachines zoekt. Langzamerhandwilde ik echter wel aan overdrachtgaan nadenken, en zo kwam ikEric tegen.’’Sülter: „Lambert en ik vullen el-kaar heel mooi aan, dat is het fijnevan deze samenwerking. En Lam-bert blijft zeker nog drie jaar aanhet bedrijf verbonden. Hij als ex-pert in de elektrotechniek; ik meteen passie voor de besturingstech-nologie en de machinebouw.’’

Heeft de samenwerking gevolgenvoor de groei?Ten Velde: „Ja. Waar ik vroegervaak slechts een deelopdracht koninvullen, kan ik nu een completeoplossing voor een bedrijf biedenomdat we het hele spectrum vande mechatronica beheersen. Datomvat immers elektronica, werk-tuigbouwkunde en informatica.”Sülter: „We worden daarom nuook eerder betrokken bij het ont-werp van complexe machinebouw-projecten.”Ten Velde verwacht dat deze groeizal aanhouden. „Juist doordat wein deze tijd van financiële kraptevoor klanten kunnen komen metoplossingen waardoor ze efficiën-ter kunnen produceren, maakt datvoor ons het werk blijft toestro-men.”

Merken jullie al de voordelen vande samenwerking?Sülter: „Ja, want we kunnen daar-om ook grotere projecten aan. Desamenwerking dateert van begindit jaar, hoewel pas officieel ditvoorjaar geëffectueerd, en we heb-ben sindsdien een verdubbeling

van het werknemersbestand gerea-liseerd, en een toename van deomzet met 80%. En dat ondanksde crisis. We zoeken zelfs naar nogmeer mensen op dit moment. Ende verhuizing naar Westervoortheeft er ook mee te maken. Nu zit-ten we in een pand waar die groeimogelijk is.We werken ook al samen met hetbuurbedrijf. Synergie en samen-werking is voor ons een belangrijkbegrip.’’

Waar vinden we het werk van TE-VEL allemaal terug?Ten Velde: „Dat is teveel om op te

noemen. Het bekendste voorbeeldis de besturing van de jurystoelenvan The Voice of Holland. Die op-dracht kregen we vorig jaar via hetbedrijf Yellowspot.Maar ook het glazenwassersbakjevan ‘de augurk’ in Londen, het im-posante gebouw van Swiss Re,heeft componenten van ons. Datgebouw heeft door de bijzonderevorm een steeds schuiner aflopen-de gevel, maar het glazenwassers-bakje raakt nergens de ramendankzij onze componenten. Metrails wilde men namelijk niet wer-ken.’’Sülter vult dan aan: „Bij deMRI-scanapparatuur die door Phi-lips Medical Systems is ontwik-keld, wordt de noodzakelijke vlek-keloze schuifbeweging van het bedvan de patiënt in de tunnel ookaangestuurd door componentenvan Tevel. Daar waar beweging ge-meten en gecontroleerd moetenworden, kun je ons vinden. Metde toenemende vraag naar flexibe-le automatisering zal Tevel haarkennis en ervaring breed kunneninzetten.’’

Het aantal verkochte woningen isin september uitgekomen op 7143,een daling van bijna 31 procent tenopzichte van september 2011. Datmeldt het Kadaster. Vergelekenmet augustus bedroeg de afname14,8 procent. Over de eerste driekwartalen registreerde het Kadas-ter 8 procent minder woningen.

Eerder werd al bekend dat het aan-tal door NVM-makelaars verkoch-te woningen in het derde kwartaalmet 17 procent is gedaald. Het ver-schil tussen de NVM-cijfers en dievan het Kadaster is dat laatstge-noemde de transacties pas regis-treert op ’t moment dat de koop-akte bij de notaris is verwerkt.

Weer minder huizen verkocht

S tarten met een eigenbedrijf is in Neder-land nog altijd popu-

lair, crisis of geen crisis.Ook al lag het aantal in-schrijvingen in de eerstehelft van dit jaar iets lager;ruim 71.000 mensen meld-den zich voor een inschrij-ving in het Handelsregister.Nederland staat wereldwijdin de top 10 van het aantalstarters. Voor een deel zijndat ook ‘hybride’ onderne-mers: ze combineren een ei-gen bedrijf met een partti-me baan in loondienst. Numoeten we ons ook weerniet blindstaren op dekwantiteit van het aantalstarters. De Kamer vanKoophandel vindt de kwali-teit van de startende onder-nemingen een stuk belang-rijker. Uit een studie vanhet ITS, een onderzoeksin-stituut van de RadboudUniversiteit Nijmegen,blijkt dat ondernemers dietijdens de opstartfase bege-leid worden door een coacheen grotere kans hebbenom te overleven. Preciesdaarom draait in Gelder-land al jarenlang het uiterstsuccesvolle begeleidingstra-ject IkStartSmart©, dat deKvK uitvoert in opdrachtvan Provincie Gelderlanden de deelnemende ge-meenten. Het voorziet ineen coach, toegang tot mi-crofinanciering, budgetvoor seminars en work-shops en netwerkmogelijk-heden. IkStartSmart©toont het gelijk van het ITSaan: 80% van de deelne-mers is na vijf jaar nog al-tijd actief met het bedrijf.Bij ondernemers die dezebegeleiding niet kregen,stopt de teller in Gelder-land bij slechts 53%. Medunkt dat IkStartSmart©zich dubbel en dwars terug-betaalt. Het natuurlijkestartpunt is de jaarlijkseStartersdag van de KvK diedit jaar plaatsvindt op 3 no-vember in GelreDome inArnhem en daarnaast op 17andere locaties in het land.Dankzij allerlei presenta-ties, een informatiemarkt,adviesgesprekken en tweenetwerkcafés kunnen star-ters er inspiratie opdoenom definitief uit de start-blokken te gaan. Of… mis-schien ook wel niet. Wantwie tot het inzicht komt dathet ondernemerschap tochniet zo’n goed idee is,neemt óók een positief be-sluit. Hij of zij bespaart zichdaarmee misschien wel eenhoop ellende. Ook dan heb-ben we bijgedragen aan eengoed ondernemingsklimaat.

Gert-Jan Oplaat, voorzitterKvK Centraal Gelderland

Mechatronica als passie

Overleven

� Bedrijf: TEVEL Components & Sys-tems

� Opgericht: 1995� Gevestigd te: Westervoort� Directie: Eric Sülter en Lambert

ten Velde

� Geboortedata: 7/6/67 en 5/12/46� Opleiding: werktuigbouwkunde en

electrotechniek� Personeel: 14� Motto: meten is weten� Tekst: Frank Thooft

Lambert ten Velde en Eric Sülter. foto Jacques Kok

Door Gert-Jan Oplaat

Terzijde

Engineersbureau TEVEL Compo-nents & Systems uit Westervoortis overgenomen door Eric Sülter.Lambert ten Velde, die het be-drijf in 1995 oprichtte, zal nog ze-ker drie jaar verbonden blijvenaan het bedrijf, dat o.a. voor TheVoice of Holland de besturingvan de jurystoelen verzorgde.

Doe ’t nou!Geef me nou die order, dat krediet, die vergunning. Een gedachte die elke ondernemer heeft in het contact met een potentiële klant, de bank, overheid of welke instantie dan ook. Een perfecte presentatie van je bedrijf, het aanbod en je persoon is dan een vereiste.In werk of privéleven word je soms gevraagd een speech te houden.Bij ‘rouw en trouw’, een jubileum, pensionering. Je krijgt geen tweede kans voor een eerste indruk.Presenteren kun je leren. Iedereen kan het. Ook jij. Zakelijk en privé. Meld je aan voor een korte training van twee dagdelen bij Adesse. 06 47957140 of info@adesse-ad.com. Het is de moeite waard!

Beweging meten en kunnen beheersen

Wilma Kleiboer:

‘Schrijven is méér dan woorden achter elkaar zetten’Ze is zelfbenoemd ‘communicatiefreak’. “Ik doe aan ‘aandacht’. Of je nou bezig bent met marketing, pr of sales… je wilt dat de boodschap gelezen, gezien of ge-hoord wordt”, aldus Wilma Kleiboer uit Arnhem.

Wilma Kleiboer liet zich met haar bureau Kleiboer Communicatie in 2009 inschrijven in het Handelsregister. “Inschrijving voor on-dernemers met een zogenaamd vrij beroep werd toen verplicht, maar ik was al veel lan-ger als freelancer actief. Groot voordeel van die inschrijving was dat ik ‘starter’ werd waar-door het begeleidingstraject IkStartSmart© mijn pad kruiste. Daar heb ik heel veel van geleerd.”

AfwisselingWilma Kleiboer volgde de School voor Jour-nalistiek, werd ‘opgevoed’ in de praktijk van een pr- en tekstbureau en later ook nog bij-geschoold als senior communicatieadviseur. “Dat is de mix die in me zit. Daarmee ben ik later freelance gaan werken voor communica-tieafdelingen. Bovendien schreef ik voor per-soneelsmagazines en bladen in de gezond-heidszorg. Je kunt wel zeggen dat schrijven mijn eerste liefde is, ja. Het is méér dan een aantal woorden achter elkaar zetten. Je moet weten wat iemand wil en wat hij wil bereiken. Of het nou gaat om een product of een poli-tieke boodschap die op de agenda moet ko-men, je kruipt steeds weer in de huid van de boodschapper. Die afwisseling van mensen, boodschappen en situaties maakt dit werk zo boeiend.”

Persoonlijke invalshoekEn ja, dat geldt zelfs voor het jaarverslag. Wilma Kleiboer: “Dat is één van mijn spe-cialiteiten. ‘Dat leest toch geen hond, zo’n verplicht nummer?’ hoor je altijd… Nou, als ik hem schrijf wel hoor. Bedrijven en instellin-

gen zijn geen abstracte organisaties, ze wor-den gemáákt door mensen. Laat het verhaal achter de cijfers bij voorkeur vertellen door je klanten, de mensen die het aan den lijve ervaren. Dat maakt het jaarverslag zoveel le-vendiger. Die persoonlijke invalshoek probeer ik altijd te verwerken, ook in mijn werk voor zelfstandige ondernemers. Ik help ze met hun online aanwezigheid: webteksten, vindbaar-heid voor zoekmachines en het gebruik van sociale media. Ik verzorg daar ook trainingen en workshops in. Het gaat erom de juiste mix te vinden van relevante zakelijke informatie en de persoon achter de ondernemer. Wie alleen maar zijn product loopt te spammenop Twitter komt niet ver. Ik zie sociale media vooral als aanvulling op de contacten in real life want die verrijken je leven enorm. Reden waarom ik in Arnhem ook een netwerk voor zzp’ers heb opgericht: DNO Arnhem.”

Goede dealWat heeft IkStartSmart© toegevoegd aan de beroepspraktijk van Wilma Kleiboer? “Vooral financieel inzicht. Ik koos bewust voor eencoach met een bedrijfskundige achtergrond, Jan Strating. Uitstekend zoals hij me naar eenfinancieel plan heeft geleid. Je kunt nog zogoed zijn in je vak, maar als je niet weet hoe je een uurtarief moet vaststellen, kun je alsnoghet schip in gaan. Hij praatte me bij over al die zaken waar ik eigenlijk niet zo veel zin inhad, waarvan ik wist dat ik ze anders voor meuit zou schuiven. Los daarvan ben ik toen ook zaken als huisstijl, logo en vindbaarheid gaan regelen. Ik deed toen eindelijk wat ik een an-der altijd al adviseerde, haha. Meedoen aanIkStartSmart©… dat was voor mij een hele goede deal.” (www.kleiboercommunicatie.nl)

3 november: Startersdag!Elk jaar starten 100.000 mensen in Ne-derland met een eigen bedrijf. Ze zorgen voor dynamiek in de lokale, regionale en nationale economie en houden de ar-beidsmarkt in beweging. Hét vertrekpunt voor een succesvolle start is de gratis toe-gankelijke Startersdag van de Kamer van Koophandel, of u zich nu alleen maar wilt oriënteren of al vastomlijnde plannen heeft. En zelfs voor wie recent al gestart is, biedt de Startersdag hele nuttige, aan-vullende informatie. Op zaterdag 3 no-vember vindt hij plaats in GelreDome in Arnhem van 10.00 tot 16.00 uur.

Bezoekers krijgen er alle informatie over de start van een eigen bedrijf. Maar waar moet je beginnen? Na binnenkomst kunt u deelnemen aan een rondleiding zodat u precies weet waar u later op de dag uw licht kunt opsteken. Deze rondleidingen vinden plaats tussen 10.00 en 13.00 uur. De hele dag door zijn er interessante pre-sentaties over onderwerpen als belastin-gen, het gebruik van sociale media, nut en noodzaak van een ondernemingsplan, het financieel plan, marketing, microfi-nanciering, merkregistratie van een han-delsnaam of logo, en netwerken: hoe doe je dat? Veel presentaties vinden meerdere keren plaats tijdens de Startersdag zodat bezoekers niets hoeven te missen. Op het Coachplein kunnen starters in een één-op-ééngesprek vragen stellen aan een coach. Er zijn coaches aanwezig met al-lerlei specialismen. En natuurlijk is er een informatiemarkt met deelname van be-drijven, dienstverleners, adviseurs, bedrij-vencentra, organisaties voor zzp’ers en diverse gemeenten. In twee netwerkcafés kan verder uitgebreid genetwerkt worden met collega-ondernemers.

Wie naar de Startersdag wil komen, kan zich aanmelden op www.kvk.nl/startersdag (klik op de juiste locatie). Daar vindt u ook het uitge-breide programma van de Startersdag in GelreDome.

Wilma Kleiboer: “Goede communicatie maakt het leven en het werk een stuk gemakkelijker en plezieriger.” (Foto: APA-foto)

Dag van Vernieuwend Ondernemen in DuivenOp 24 oktober vindt de Dag van Vernieu-wend Ondernemen plaats in Duiven. Onder het motto ‘De wereld verandert; verandert u mee?’ zal deze dag in het teken staan van het ondernemerschap in een verande-rende wereld. Het programma begint met een presentatie van trendwatcher Vincent Everts.

Daarna zijn er workshops op het gebied van internationalisatie, arbeidsmarkt en fi-nanciering. Tijdens het hele evenement is er ook een informatiemarkt. De afsluiting is in handen van Karl Raats, innovatie-expert en -trainer in toegepast creatief denken. Tot slot is er een netwerkborrel.

De Dag van Vernieuwend Ondernemen vindt plaats op woensdag 24 oktober in Van der Valk Hotel Duiven A12 van 16.30 tot 20.30 uur. De toegang is gratis. Aanmel-den kan op www.kvk.nl/DVOgelderland.

International Business Lounge op Food Valley ExpoOp donderdag 25 oktober vindt de Food Valley Expo plaats in Hotel & Congrescen-trum Papendal in Arnhem. De KvK, Agent-schap NL en Food Valley richten daar sa-men een International Business Lounge in. Daarmee willen ze bedrijven in de agrofood stimuleren hun activiteiten verder te inter-nationaliseren en samen te werken met bedrijven over de grens. Ondernemers kunnen er terecht voor allerlei vragen over internationaal zakendoen. Bovendien zijn er specifieke landendesks voor Duitsland, China, India, de Verenigde Staten en Brazi-lië. De desks worden bemand door experts van de KvK en Agentschap NL.Tijdens de Food Valley Expo wordt ook de Food Valley Award uitgereikt aan het bedrijf dat het meest innovatieve concept, product of proces heeft ontwikkeld. De deelname-prijs aan Food Valley Expo bedraagt € 200,- (excl. btw). Voor uitgebreide info en aanmeldingen zie www.foodvalleyexpo.nl.

Kamer van Koophandel in de regio

NIEUWS

KvKNIEUWS

KvK-SHOP

IkStartSmart©IkStartSmart© is een begeleidingstraject voor startende ondernemers. Het ondersteunde al meer dan 1600 deelnemers in Gelderland. Het traject voorziet in een eigen coach, een budget voor seminars en trainingen, begeleiding in het opbouwen van een netwerk en toegang tot een microkrediet. IkStartSmart© staat open voor ondernemers in spe én voor ondernemers die tot maximaal vijf jaar geleden begon-nen zijn. Voorwaarde is dat het bedrijf gevestigd wordt, of is, in één van de deelnemende gemeenten aan IkStartSmart©. Meer info: www.ikstartsmart.nl.

StartersnieuwsbriefDe KvK brengt diverse digitale nieuwsbrie-ven uit. Er is er ook één voor startende on-dernemers. Deze Startersnieuwsbrief bevat alle mogelijke informatie die van belang is voor een succesvolle start. Abonneren? Dat kan via www.kvk.nl/nieuwsbrievengel-derland. U kunt zich op deze website ook op andere nieuwsbrieven abonneren.

Internationaal ondernemen met de CE-markeringOp 1 november houdt de KvK een seminar over de CE-markering. Die markering geeft aan dat een product voldoet aan essentiële Europese richtlijnen op het gebied van veilig-heid, gezondheid en milieu. Voor een aantal productcategorieën is hij verplicht. Als fabri-kant moet u zelf vaststellen of uw product voldoet aan de richtlijnen. Bovendien bent u zelf verantwoordelijk voor het aanbren-gen ervan. Bent u distributeur of importeur? Ook dan moet u controleren of het product aan de eisen voldoet om het vrij te mogen verhandelen. De bijeenkomst start met een plenaire sessie, waarna de richtlijnen voor machines en medische hulpmiddelen nader worden besproken. De bijeenkomst vindt

plaats op 1 november van 14.00 tot 17.00 uur. Deelname kost € 35,-. Voor info en aan-meldingen: www.kvk.nl/cemarkering.

Meer doen in minder tijdHoge werkdruk, tijdrovende e-mails, dead-lines, interrupties en andere tijdverslindende zaken… Er blijft van alles liggen en soms lijkt het of u meer dan 24 uur nodig hebt in een dag. Terwijl u eigenlijk veel meer zou kunnen realiseren zonder al die overuren en stress. Herkenbaar? Richard van Houten geeft u tijdens een boeiend seminar genoeg handvatten om met deze problematiek om te gaan. Het vindt plaats op 5 november van 19.30 tot 22.30 uur. De deelnameprijs is € 100,-. Voor info en aanmeldingen: www.kvk.nl/meerdoengelderland.

Volg ons

op Twitter:

@KvK_CentraalGld

zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

nieuws | 7

De Nijmeegse Renée de Haan po-pelt om half november haar nieu-we café-restaurant Diehl aan hetWillemsplein in Arnhem te ope-nen. ‘Het pand heeft lang leeg ge-staan, maar het is een geweldigelocatie waar veel mensen langskomen op weg naar de binnen-stad.’

door Francien van Zetten

E igentijdse horeca met eennostalgische sfeer, die herin-nert aan het succesvolle ca-

fé- restaurant Royal dat tot de ja-ren zeventig van de vorige eeuwaan het Willemsplein was te vin-den. Met dat beeld in gedachtenheeft Renée de Haan (30) het planvoor de verbouwing en de inrich-ting van het voormalige ABN Am-ro-bank aan de noordkant van deArnhemse binnenstad uitgewerkt.„Het wordt een gezellig en vooraltoegankelijk café-restaurant.”De Nijmeegse had al geruime tijdeen oogje op het bankgebouwwaar ze op weg naar haar werkwerk in de Witte Villa in parkSonsbeek langs liep. „Het is zo’nmooi pand op een punt waar

zo veel mensen langs komen datik niet lang na hoefde te denkenwaar ik mijn eerste eigen zaak wil-de beginnen.” Renée de Haanweet zich gesteund door haar va-der Peter de Haan. Hij is sinds der-tien jaar eigenaar van restaurantde Witte Villa in park Sonsbeek

en had daarvoor diverse horecabe-drijven in Nijmegen, zoals brasse-rie The Scêne en café-restaurantBeaubourg. „Ik ben opgegroeid inde horeca en dacht dat ga ik nooitvan mijn leven doen”, biecht DeHaan lachend op. Na het gymna-sium vertrok ze naar de dansacade-

mie in Amsterdam. Dat was hetniet en op de universiteit kon zehaar draai ook niet vinden. Van-daar dat ze vijf jaar geleden aan deslag ging in de Witte Villa.„Het is onwijs leuk om samen tewerken met mijn vader. Het gaater af en toe hard aan toe, maar ikkan natuurlijk veel van hem le-ren.” Café-restaurant Diehl bestaatuit een open keuken, café (90 zit-plaatsen) met bar, stamtafel enloungehoek (inclusief vleugel), res-taurant (70 zitplaatsen), terras(100 zitplaatsen) voorzien van lui-fel met verwarming en een verga-der- en feestzaal voor maximaaltweehonderd mensen. De menu-kaart vermeldt naast een aantalklassiekers, zoals fruits des mer eneen steak tartare, wekelijks wisse-lende gerechten met keuze uit vis,vlees en vegetarisch. „Kwalitatiefgoed, mooie smaken en betaal-

baar”, belooft Renée de Haan. Eenhoofdgerecht gaat rond de twintigeuro kosten. Met de naam Diehllegt ze de link met de historie. Wil-lem Diehl (1876-1959) was de be-kende Arnhemse architect die ka-rakteristieke panden ontwierp, zo-als het Vestagebouw aan de Jans-buitensingel, theater Luxor aan hetWillemsplein en het eerste pandwaar Royal zich in 1925 in vestig-de. Waar komt het lef en vertrou-wen vandaan om deze econo-misch moeilijke tijd zo’n groot ho-recabedrijf te starten? „Het is voor-al een goed onderbuikgevoel, waar-door ik er alle vertrouwen in hebdat het in dit pand op deze plekgaat lukken”, verklaart Renée deHaan. „Mensen willen juist nu er-gens gezellig een kop koffie drin-ken of een keer lekker uit etenvoor een reële prijs.” www.caferes-taurantdiehl.nl

door Frank Thooft

D e Bedrijvenbeurs B2B deLiemers die onlangs in hetVan der Valk Hotel Dui-

ven werd gehouden, was met 2200bezoekers een doorslaand succes.De Nijmeegse BKD die voor dit na-jaar gepland stond, is echter afge-last. Hoe kon het in de Liemers zosucces worden? Anouk de Valoisvan @Work Uitzendbureau in Ze-venaar, is één van de organisato-ren. Gevraagd naar ‘het geheim’van de Liemerse beurs, legt ze uit:„We hebben met vijf MKB-vereni-gingen én met Lindus samenge-werkt. Zes organisaties dus, die al-lemaal heel veel directe contactenhebben met hun leden en er ooknog eens veel moeite in hebben ge-

stoken om die 1300 leden te en-thousiasmeren. De Liemers heeftal veel samenhang door ondermeer het project Liemers Hele-maal Goed, een succesvolle Tech-niekdag, noem maar op. We doenal heel veel samen, en dat heeft re-sultaat. Daarbij maken de onderne-mers hier de crisis tot kracht: als jeelkaar beter kent kun je daar alle-maal van profiteren. Bovendienhebben we de beurs heel laagdrem-pelig gemaakt. Gratis toegang voorbezoekers, en een lage bijdragevoor de standhouders: 295 eurovoor een kleine stand en 495 vooreen grote, ex btw. En alles valt ofstaat ook met je planning en orga-nisatie. Elke ondernemersvereni-ging had een bestuurslid in debeursorganisatie zitten. Dat is alle-

maal liefdewerk oud papier, maariedereen heeft zich het vuur uit desloffen gelopen. We hebben weleen paar professionals ingescha-keld. Maar door de grote bereidwil-ligheid van vrijwilligers en spon-sors hebben we de kosten kunnendrukken. En: het levert ook op. Ik-zelf heb gemerkt dat veel meer on-dernemers uit deze regio mijn uit-zendbureau nu kennen, en benade-ren met opdrachten. En voor ieder-een geldt dat. Het kost je mis-schien wel een uur per dag in deorganisatie, maar het levert eenveelvoud op aan contacten, good-will, en werk. En wat het helemaalgoed maakt, is dat het zo leuk is.De beurs gaf iedereen een soortreunie-gevoel, en dat versterktehet enthousiasme weer.’’

Renée de Haan opent zaak aan Willemsplein

De handen inéén bracht B2BLiemers succes: 2200 bezoekers

Machiel Beke en Patricia de Vries.

Vlnr Ronald Migo, Gert-Jan Oplaaten Bert Jansen.

Een goochelaar zorgt voor entertain-ment.

Edwin Sap en Anouk de Valois.

Opening van B2B beurs door de 5 burgermeesters en sponsor Rabobank.

Rondlopende voetgangersairbaggen trokken de aandacht.

Renée de Haan opent binnenkort haar nieuwe zaak. foto Jacques Kok

BEDRIJFSJURIDISCH ADVIES VOOR MKB

Jansbinnensingel 24-25 • Arnhem • 026 3551280 • info@nvgadvocaten.nl • www.nvgadvocaten.nl

De Gelderlander zaterdag 20 oktober 2012 zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

8| thema thema | 9

Prijs winkelsWat kost een winkel in het centrumvan Arnhem?

JANSSTRAAT ARNHEM

KETELSTRA

ATA

RNH

EM

VIJZELSTRAAT

ARN

HEM

ROG

GESTRA

ATA

RNH

EM

KON

ING

STRAAT

ARN

HEM

BAK

KERSTRAAT

ARN

HEM

STEENSTRAATARNHEM

NIEUWSTADARNHEM

GROTE OORD ARNHEM

STATION VELPERPOORT

Jansstraat

Grote Oord

Vijzelstraat

Ketelstraat

Roggestraat

Rijnstraat ¹

Rijnstraat ²

Kortestraat

Weverstraat

Bakkerstraat 3

Bakkerstraat 4

Kerkstraat

Koningstraat 5

Koningstraat 6

De Gruyterpassage

Brouwersplein

Nieuwstad

Klarestraat

Steenstraat

12001100

1000900

800700

600500

400300

200100

12001100

1000900

16001500

14001300

16001500

14001300

800700

600500

400300

200100

prijs per m2 per jaar 1-1-2011 1-1-2012

Straat

Rijnstraat ¹

Rijnstraat ²

Bakkerstraat 3

Bakkerstraat 4

Koningstraat 5

Koningstraat 6

: vanaf Kortestraat- Grote Oord

: tot aan Kortestraat

: tot aan Bentinckstraat

: vanaf Bentinckstraat

: tot Klarestraat

: vanaf Klarestraat

1

infographic AvR | fotobewerking DG bron Strijbosch Thunnissen Consultancy

door Jacob Schreuder

Z estig procent van de Ach-terhoekse boeren is ouderdan 55 jaar. De komende ja-

ren stopt de helft. Wat moet er ge-beuren met de vrijkomende agrari-sche bedrijfsgebouwen? Zondernieuwe bestemming is het bezitzonder waarde. Verval ligt op deloer. Ja, er zijn kaas-, vlees en ijs-boerderijen. Museum- en wijn-boerderijen. Verschillende voorma-lige agrarische gebouwen wordennu gebruikt als: galerie, forellen-kwekerij, streekproductenwinkel,houtwerkplaats, kinderopvang,bed & breakfast en (vrij vaak) alsrecreatie- en kampeerboerderij.Maar op een gegeven moment isdie markt verzadigd en wordt despoeling dun.Maar wat dan te doen met die tien-tallen, zo niet honderden, vaak ka-rakteristieke maar soms ook spuug-lelijke agrarische gebouwen in het

zo veelgeprezen Achterhoekselandschap? Heel vaak zit het pen-sioen van de boer juist in die ge-bouwen en grond. De grond ismeestal wel te gebruiken voor voe-dingsgewassen, veevoer of restge-wassen voor de biomassa. Maar devrijkomende agrarische bedrijfsge-bouwen (VAB’s) zijn bijna aangeen koper te slijten.Tenzij er meer mogelijkheden ko-men om dit specifiek commercieelvastgoed een nieuwe bestemmingte geven. Dat is nog niet zo eenvou-dig, zo bleek op een werkconferen-tie, die 27 september bij BeusinkRecreatie in Lievelde werd gehou-den.Hier werden niet alleen de moge-lijkheden besproken, ook de dilem-ma’s die daardoor kunnen ont-staan. Extra economische activitei-ten in het buitengebied kunnenten koste gaan van de kleine ker-nen, die toch al moeite hebben deleefbaarheid overeind te houden.

En is het in deze tijd van recessieüberhaupt wel aan de orde om hetover grote investeringen in het bui-tengebied te hebben?En dan zijn er ook nog gemeente-lijke en provinciale overheden, diede hand aan de pols willen hou-den bij nieuwe bestemmingen vanVAB’s. Die weten soms zelf nietgoed wat wel en niet kan of magen dat leidt weer tot frustratie bijinitiatiefnemers. Robert Wassinkvan Megapret Lievelde begon metzijn vrouw Karin vijftien jaar gele-den al plannen te maken. Elf jaargeleden werd bescheiden begon-nen in een bedrijfshal. Twee jaar la-ter werd een buitenpark gereali-seerd. Megapret trekt jaarlijks tus-sen de 80.000 en 105.000 bezoe-kers. Er werken 22 mensen.„Het was een lange, moeizameweg”, herinnert Robert Wassinkzich. „Mensen hebben er geenidee van hoe veel ambtelijke hin-derpalen je voorbij moet.”

De Hochschule in Kleef heefteind vorige maand een nieuwecampus in gebruik genomen. Hettoenemend aantal studenten inKleef stuwt de vastgoedprijzenop.

door Thed Maas

D e huurprijzen van wonin-gen in Kleef lagen onderde vijf euro per vierkante

meter. Inmiddels zijn ze de vijf eu-ro ruimschoots gepasseerd. Bin-nen enkele jaren zullen duizendenjongeren in Kleef studeren. Datmerk je aan de huurprijzen.”Ruud Kraaij is directeur van de Ne-derlandse vastgoedfirma NerbentaDeutschland. Dit bedrijf heeft ookwoningen, winkels, bedrijfsruim-tes en kantoren in onder meerKleef, Emmerich, Bocholt, Huckel-hove en Rees. Zo verwierf Nerben-

ta enkele jaren geleden het Kleefsewinkelcentrum Neue Mitte en mo-menteel wordt de laatste hand ge-legd aan de renovatie van een se-rie winkels met daarboven apparte-menten tegenover het winkelcen-trum. „Daar zijn 41 wooneenhe-den voor studenten gerealiseerd,in prijs variërend van net geen 200tot 500 euro per maand.” Afgelo-pen jaren investeerde Nerbentatientallen miljoen in het Duitsevastgoed: dit jaar en in 2013 wordter telkens drie miljoen in geïnves-teerd. En begin deze maand werdbekend dat een onbekende groepNederlandse investeerders inKleef-zuid een complex van ruim100 woningen (7600 en 10.300m2) gekocht heeft. Volgens Kraaijzijn de vooruitzichten op de Duit-se vastgoedmarkt beter dan op deNederlandse. „Hier in Duitslandzit nog groei. In Nederland de ko-mende jaren niet. Het rendementper geïnvesteerde euro zal in Duits-

land de komende jaren hoger zijndan in Nederland.” Volgens Kraaijis het vastgoed in de regio Kleefnog redelijk goedkoop. „Het ver-schil in prijs met die van het Ne-

derlandse vastgoed is bijna niet tebevatten. Dat komt omdat degrond in Duitsland goedkoper is.In Nederland is de grondprijs doorde gemeenten opgedreven, met al-

le gevolgen vandien.” Ook inDuitsland wordt er momenteel on-derhandeld over de huurprijs vancommercieel vastgoed. „Als eenhuurcontract afloopt, dan wil dehuurder een nieuwe, lagere, prijs.Maar in Duitsland heb je het danover enkele procenten, terwijl inNederland sprake is van huurverla-gingen van 30 tot 40 procent.Maar dat moet je als verhuurderwel kunnen trekken natuurlijk.”Als je wil investeren in Duits vast-goed moet je dat met eigen gelddoen, vindt Ruud Kraaij. „Het tra-ject tussen aankoop en opleveringduurt soms langer. Dat komt om-dat de Duitse regelgeving heel spe-cifiek is.” Nederlandse onderne-mers reageren volgens Kraaij snel-ler dan Duitse. „Maar een Duitseondernemer kent alle valkuilendie hij tegen kan komen, als hijzijn handtekening zet. Een Neder-lander komt die valkuilen vaak pasdaarna tegen.”

Sneller plan lege boerderijNederlandse investeerders zijn tuk op Kleef

Vier mensen die van geld hunwerk maken, schoven op eenstormachtige herfstavond aan ta-fel voor een goed gesprek in hetInspiratiehuis Arnhem, gelegenop Arnhems Buiten, bekend alshet voormalig KEMA terrein.Over ‘Vertrouwen in banken’moest het gaan. Zouden bankennog steeds hun geld stoppen inontwikkelingen zoals in het Ener-gy Business Park Arnhems Bui-ten?

door onze verslaggever

B anken reiken je een parapluaan als de zon schijnt en vra-gen hem terug als het be-

gint te regenen. De toon is gezet.Waar vertrouwen verdwijnt, ont-staat angst. „Ga maar eens na,” no-digt gastvrouw Maria Mazarakisde sprekers en het publiek uit,„wanneer jouw vertrouwen is ge-schaad. Wat deed dat met je? Enhoe kreeg je het vertrouwen weerterug?”Henk Berg, commissaris bij Rabo-bank en partner bij KPMG, be-grijpt wel dat het vertrouwen inde banken verdwenen is. „Er zijnveel toezichthouders, elk met zijneigen belang en beleid. Dat geeftonrust en angst, de grootste tegen-hangers van vertrouwen. Het fi-nanciële systeem is een systeemzonder eigenaar. Niemand voeltzich verantwoordelijk voor wat ergebeurt. Risico’s worden verme-den. De heersende activiteit vanbanken is op dit moment: checkenof we aan de regeltjes voldoen.Dan kunnen ze ons in elk gevalniks maken als het mis gaat. Mijninschatting is dat ruim 30% van deuren daaraan besteed wordt endaarmee is er te weinig tijd omechte aandacht aan de klant te ge-ven.”Hans Kwakman, interim managerbinnen de bancaire sector: „Alleproblemen zijn ontstaan door hetnemen van extreme risico’s dooreen paar banken. Daardoor is demaatschappij banken gaan zien als

graaiers dieteveel risicohebben geno-men. Als demedia begin-nen over de-rivaten, danzijn er met-een vragenin de Kamer.Iedereen ziter bovenopen geenbank durftmeer te ondernemen. Banken ver-schuilen zich ook achter deze re-gels, want we mogen niets meervan de toezichthouders. De vraag‘waarom’ zou meer gesteld moe-ten worden. Het gaat vooral overcijfers, ratio en controle. In die zinis de bankier niet immoreel maaramoreel: moraliteit komt te weinigaan de orde. Binnen de bankwe-reld zouden we meer moeten luis-teren, doorvragen, de tijd nemenvoor elkaar. Het contact met el-kaar is vrijwel verdwenen. En datkrijg je niet alleen terug door meerregels in het systeem te pompen.”„Het werk van een bank zou weerterug moeten komen in menselij-ke proporties”, volgens Roy vanDalm, lecturer Urban Identity.Buurman Bart heeft wat geld extraen wil dat uitlenen aan buur-vrouw Annie die een timmerbe-drijf wil opzetten. Bart zal waarmogelijk Annie ondersteunen mettips om dat bedrijf succesvol te ma-ken. Annie wil Bart niet teleurstel-len en hard werken om zijn geldgoed te investeren. Sandra Boervan Art Partner interviewde zestigbankiers over het thema ‘vertrou-wen’. „Wat opviel was dat ‘vertrou-wen’ een heel concreet begrip wasop het persoonlijke vlak; bij gezin,vrienden. Maar die betekenis ver-dwijnt ergens op de weg tussenthuis en kantoor. Op de bankkomt het thema niet meer ter spra-ke, wordt er geen tijd gemaakt omhet met elkaar te hebben over ietsdat zo wezenlijk is.”De conclusie is: „Vertrouwen ineen systeem is een farce, het gaatom vertrouwen in de mensen dieermee werken.”

O p de Arnhemse Ke-telstraat ligt hethuurniveau rondde 1200, 1300 europer vierkante me-

ter per jaar, exclusief BTW, op ba-sis van de ITZAmethode (InTerms of Zone A; red.)”, aldusChris Lanting, winkelmakelaar bijvan Strijbosch Thunnissen Be-drijfsmakelaars. „Bij de Steenstraatloopt het niveau verder uiteen: datvarieert van 125 euro per m2 tot175 euro. Dat laatste geldt ook voorhet Velperplein.” Hans-Robert vander Doe, directeur van DK Make-laars, noemt iets andere getallen:tussen de 800 en de 1200 eurovoor de Ketelstraat, tussen de 150en de 300 euro voor de Steenstraaten 200 euro voor het Velperplein.De verschillen hebben als oorzaakeen verkoopoppervlakte op de be-gane grond of de eerste verdie-ping, een smalle of een brede win-kel, en of een zaak groot of kleinis. Van der Doe: „Er spelen nogmeer redenen een rol bij het totstand komen van een huurprijs;de looptijd van de huurovereen-komst, de kwaliteit van de huur-der, etc. De taxatiewaarde moet al-tijd per pand worden bepaald endat kun je niet op 100 euro bepa-len voor een hele straat; dat is al-tijd indicatief.”Rob Hengeveld, directeur vanMVGM bedrijfshuisvesting, kanzich in deze ranges wel vinden,geeft hij aan, maar hij wijst ook opde mogelijkheid van flinke ver-

schillen die al 25 meter verderopin dezelfde straat kunnen plaats-vinden. „De loopstromen, dus dedrukte door winkelend publiek,zijn daarbij doorslaggevend.” Vander Doe beaamt dat: „Op de Jans-binnensingel en het Gele Rijders-plein en in de Looierstraat, opsteenworp afstand van V&D notabene, is te veel leegstand. De huur-prijzen staan onder druk door hetafsluiten voor autoverkeer en hetparkeren alleen voor vergunning-houders.”Jos Wegdam, voorzitter onderne-mersvereniging City Centrum Arn-hem, vindt dat de huurprijzen opde schop moeten en (meer) omzetgerelateerd moeten worden. „Hetwinkelcentrum CentrO in Ober-hausen kent een omzet gerelateer-de huur”, weet Hengeveld.

In het buitenland is een huurprijsdie afhankelijk is van de omzet,veel meer geaccepteerd. „Dat komtonder meer doordat er in het bui-tenland veel vaker sprake is van(grote) winkelcentra”, verklaartLanting. „Je ziet het in Nederlandnauwelijks; ik ken wel een voor-beeld in Almere, maar dat is danook een groot winkelcentrum, enin eigendom bij één eigenaar. Ikvind de gedachte ook sympathiek,omdat er naar mijn mening sprakeis van een wederzijds belang.”Dat belang wordt echter door-kruist door de veel te stringenteNederlandse huurwetgeving, vultVan der Doe aan. Hij pleit dan ookvoor een tussenvorm, waarbij ereen basishuur wordt afgesproken,plus een deel dat gerelateerd is aan

de omzet. „Dat vergt wel dat je alswinkelier met je boekhoudingopen moet zijn naar je verhuur-der.”Hengeveld denkt dat ook solitairewinkels steeds meer richting om-zet gerelateerde huur zullen gaan.„Verhuurders zullen daar gewoonaan móeten.”„Een ingroei-huur kan een andereoplossing zijn”, stelt Van der Doe.„Maar ook dan moet er een basisvan vertrouwen en openheid zijntussen huurder en verhuurder.”Lanting geeft daarop aan dat deverhuurder, door marktwerking,bereid kan zijn, gunstiger condi-ties voor de huurder te scheppen,zoals een tegemoetkoming en dewinkelinrichting, of een in-groei-huur. „Door de ingroei-huurkan het juist makkelijker worden,tot een huurovereenkomst te ko-men.” Van der Doe noemt ook hetverschil tussen huurders die ver-trouwen uitstralen door hun histo-rie of imago, en huurders die datniet of minder hebben. „De eerstecategorie heeft een betere onder-handelingspositie naar een ver-huurder.” Lanting wijst in dit ka-der op de margeverschillen die erbestaan.„De horeca kan tot 7 à 10% van deomzet aan huur betalen; de retailtussen de 10 en de 15%. Daar reke-nen banken ook weer mee.” Deopkomst van de webwinkels, waar-bij fysieke winkels tevens overwebwinkels beschikken, kan eenomzetgerelateerde huur nog lasti-ger maken. Dan is immers nogmoeilijker aan te geven of de om-zet via internet wordt gerealiseerd,of door de fysieke winkel. Een an-der probleem is de houding vande banken, legt Van der Doe uit.„Banken hebben op dit momentweinig vertrouwen in de retail, endat maakt dat winkels lastiger totfinanciering of een krediet kun-nen komen.”Lanting beaamt: „De banken finan-

cieren de voorraden niet meer.”Een waarschuwend geluid komtvan mr. Bart van Meer, vastgoedad-vocaat bij Dirkzwager advocatenen notarissen in Arnhem.„De belegger kan de dupe zijn vaneen omzet gerelateerde huur. Dierekent immers bij aanvang van hetcontract met bepaalde rendemen-ten, en moet die dan bijstellen als

de verhuurder tussentijds overgaattot een huur gebaseerd op (deels)omzetverloop. Dat betekent dat debelegger ook zijn aandeelhoudersniet meer volledig kan uitbetalen.De grote boosdoener is echter debank; die een veel te strenge normaanhoudt bij commercieel vast-goed. Als de huurinkomsten afne-men (waardoor de waarde ook

minder zal worden) kan de bankverzoeken om extra aflossing danwel de lening niet verlengen.Meestal kan de belegger cq ver-huurder aan deze eis niet voldoenomdat hij minder huurinkomstengeniet. Er ontstaat een patstelling.De banken hebben hierin een sleu-telpositie en zouden beleggersmeer tegemoet moeten komen.”

‘Financiële systeemheeft geen eigenaar’‘Winkelhuur relateren

aan omzet’

‘Een ingroei-huur kanandere oplossing zijn’

Henk Berg

We spreken elkaar

U besteedt uw loonadministratie uit aan uw accountant of administrateur. U levert maandelijks de periodemutaties aan. De overuren, de extra kilometers enzovoort. Daarnaast meldt u de adreswijzigingen, loonsverhogingen en andere mutaties in stamgegevens van uw medewerkers.Wellicht voert u deze acties uit in een online programma. Het zou ook kunnen zijn dat u deze mutaties mailt of faxt naar uw contactpersoon voor de loonadministratie. Nu u in de meeste gevallen de loonadministratie ook digitaal retour ontvangt of kunt downloaden uit een digitaal archief bestaat de mogelijkheid dat u deze persoon zelden of nooit spreekt.De mogelijkheden uw loonadministratie te digitaliseren zijn talrijk. Maar hoe belangrijk vindt u regelmatig telefonisch contact of een persoonlijk gesprek?Contactmomenten tussen u en de loonadministrateur zijn naar mijn mening onmisbaar. Veel van wat u opgeeft, wordt verwerkt zoals u dat wenst. 100 overuren zijn tenslotte 100 overuren. Maar wat als u vraagt of de prijsindexatie kan worden toegepast op het loon van uw werknemer? Zou u van tevoren willen weten hoe hoog deze is? Of wat te doen als u vraagt of de extra kilometers kunnen worden uitbetaald? Zou u willen weten welke vergoeding hier tegen over staat? En wat betekent de werkkostenregeling voor u?U bent bezig met uw core business: ondernemen. Op zijn beurt weet een professionele salarisverwerker alles van afspraken in de CAO die bij u van toepassing zijn en van de(fiscaal-)wettelijke kaders.Afstemming over de verwerking van de lonen van uw werknemers is van essentieel belang. Dit geldt ook voor de regels en (on)mogelijkheden op het gebied van bijvoorbeeld belaste en onbelaste vergoedingen. U komt dan niet voor verrassingen te staan op het moment dat u de loonstroken ziet terwijl deze al (digitaal) in bezit zijn van uw medewerker!

Accountancy

DoorLeonie Vredegoor-KornegoorVitacon HR Services

Reageren? Mail naar: l.vredegoor@vitaconhrservices.nl

De vastgoedprijzen in de Arnhem-se winkelstraten liggen niet meervast zoals bij Monopoly. In éénstraat kunnen zelfs flinke verschil-len optreden. Bovendien klinktde roep om omzet gerelateerdehuurprijzen. Is dat verstandig?

door Frank Thooft

Ruud Kraaij in zijn kantoor in Kleef . foto Eigen foto

De vitale arbeidsmarkt

De recessie zorgt voor een toe-nemende problematiek voor wat betreft werkloosheid. Er zijn meer uitkeringslasten en minder kansen (minder werkgelegen-heid, minder budget) om die problemen op te lossen. Op langere termijn is sprake van vergrijzing en ontgroening. Dit vraagt om nieuwe eisen op de arbeidsmarkt; een vitale arbeids-markt.

Een vitale arbeidsmarkt maakt het mogelijk dat talent zich kan ontwikkelen, is door individueel ondernemerschap flexibel en tevens dynamisch genoeg om economische veranderingen (verschuiving naar een ken-niseconomie) op te vangen en concurrerend te blijven. Een vitale arbeidsmarkt moet beschikken over (steeds) hoger opgeleide beroepsbevolking met goede doorstroming in het onderwijs. De aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt is dan ook van vitaal belang.

Daar liggen dus verantwoorde-lijkheden voor de beroepsop-leidingen maar ook voor het bedrijfsleven. De roc’s zullen in onderling overleg moeten afstemmen dat lokaal die oplei-dingen worden aangeboden die nodig zijn en dat er niet meer studenten worden opgeleid dan de arbeidsmarkt aan kan. Samen met het bedrijfsleven zullen zij invulling moeten geven aan de onderwijsprogramma’s.

Om medewerkers te scholen en deskundiger te maken, kan het bedrijfsleven kiezen uit twee mogelijkheden. Enerzijds de reguliere, door de overheid bekostigde, beroepsopleidingen waar de inhoud op hoofdlij-nen vastligt. Deze inhoud is overigens wel in samenspraak met het bedrijfsleven opgesteld. Anderzijds kan men kiezen voor vele vormen van vak- en functietrainingen, die vaak niet door het ministerie bekostigd worden, maar soms geheel of gedeeltelijk worden vergoedt uit de O&O–fondsen van de diverse sectoren. Natuurlijk zijn combinaties van beiden ook mogelijk.

Rijn IJssel, maar ook andere kennisinstellingen zijn bereid om samen met u een bijdrage te leveren aan een vitale arbeids-markt.

commerciële column

DoorWouter Groothedde

Directeur Rijn IJssel Training & Opleiding

Reageren? Mail naar:cvb@rijnijssel.nl

De Gelderlander zaterdag 20 oktober 2012 zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

8 | thema thema | 9

Prijs winkelsWat kost een winkel in het centrumvan Arnhem?

JANSSTRAAT ARNHEM

KETELSTRA

ATA

RNH

EM

VIJZELSTRAAT

ARN

HEM

ROG

GESTRA

ATA

RNH

EM

KON

ING

STRAAT

ARN

HEM

BAK

KERSTRAAT

ARN

HEM

STEENSTRAATARNHEM

NIEUWSTADARNHEM

GROTE OORD ARNHEM

STATION VELPERPOORT

Jansstraat

Grote Oord

Vijzelstraat

Ketelstraat

Roggestraat

Rijnstraat ¹

Rijnstraat ²

Kortestraat

Weverstraat

Bakkerstraat 3

Bakkerstraat 4

Kerkstraat

Koningstraat 5

Koningstraat 6

De Gruyterpassage

Brouwersplein

Nieuwstad

Klarestraat

Steenstraat

12001100

1000900

800700

600500

400300

200100

12001100

1000900

16001500

14001300

16001500

14001300

800700

600500

400300

200100

prijs per m2 per jaar 1-1-2011 1-1-2012

Straat

Rijnstraat ¹

Rijnstraat ²

Bakkerstraat 3

Bakkerstraat 4

Koningstraat 5

Koningstraat 6

: vanaf Kortestraat- Grote Oord

: tot aan Kortestraat

: tot aan Bentinckstraat

: vanaf Bentinckstraat

: tot Klarestraat

: vanaf Klarestraat

1

infographic AvR | fotobewerking DG bron Strijbosch Thunnissen Consultancy

door Jacob Schreuder

Z estig procent van de Ach-terhoekse boeren is ouderdan 55 jaar. De komende ja-

ren stopt de helft. Wat moet er ge-beuren met de vrijkomende agrari-sche bedrijfsgebouwen? Zondernieuwe bestemming is het bezitzonder waarde. Verval ligt op deloer. Ja, er zijn kaas-, vlees en ijs-boerderijen. Museum- en wijn-boerderijen. Verschillende voorma-lige agrarische gebouwen wordennu gebruikt als: galerie, forellen-kwekerij, streekproductenwinkel,houtwerkplaats, kinderopvang,bed & breakfast en (vrij vaak) alsrecreatie- en kampeerboerderij.Maar op een gegeven moment isdie markt verzadigd en wordt despoeling dun.Maar wat dan te doen met die tien-tallen, zo niet honderden, vaak ka-rakteristieke maar soms ook spuug-lelijke agrarische gebouwen in het

zo veelgeprezen Achterhoekselandschap? Heel vaak zit het pen-sioen van de boer juist in die ge-bouwen en grond. De grond ismeestal wel te gebruiken voor voe-dingsgewassen, veevoer of restge-wassen voor de biomassa. Maar devrijkomende agrarische bedrijfsge-bouwen (VAB’s) zijn bijna aangeen koper te slijten.Tenzij er meer mogelijkheden ko-men om dit specifiek commercieelvastgoed een nieuwe bestemmingte geven. Dat is nog niet zo eenvou-dig, zo bleek op een werkconferen-tie, die 27 september bij BeusinkRecreatie in Lievelde werd gehou-den.Hier werden niet alleen de moge-lijkheden besproken, ook de dilem-ma’s die daardoor kunnen ont-staan. Extra economische activitei-ten in het buitengebied kunnenten koste gaan van de kleine ker-nen, die toch al moeite hebben deleefbaarheid overeind te houden.

En is het in deze tijd van recessieüberhaupt wel aan de orde om hetover grote investeringen in het bui-tengebied te hebben?En dan zijn er ook nog gemeente-lijke en provinciale overheden, diede hand aan de pols willen hou-den bij nieuwe bestemmingen vanVAB’s. Die weten soms zelf nietgoed wat wel en niet kan of magen dat leidt weer tot frustratie bijinitiatiefnemers. Robert Wassinkvan Megapret Lievelde begon metzijn vrouw Karin vijftien jaar gele-den al plannen te maken. Elf jaargeleden werd bescheiden begon-nen in een bedrijfshal. Twee jaar la-ter werd een buitenpark gereali-seerd. Megapret trekt jaarlijks tus-sen de 80.000 en 105.000 bezoe-kers. Er werken 22 mensen.„Het was een lange, moeizameweg”, herinnert Robert Wassinkzich. „Mensen hebben er geenidee van hoe veel ambtelijke hin-derpalen je voorbij moet.”

De Hochschule in Kleef heefteind vorige maand een nieuwecampus in gebruik genomen. Hettoenemend aantal studenten inKleef stuwt de vastgoedprijzenop.

door Thed Maas

D e huurprijzen van wonin-gen in Kleef lagen onderde vijf euro per vierkante

meter. Inmiddels zijn ze de vijf eu-ro ruimschoots gepasseerd. Bin-nen enkele jaren zullen duizendenjongeren in Kleef studeren. Datmerk je aan de huurprijzen.”Ruud Kraaij is directeur van de Ne-derlandse vastgoedfirma NerbentaDeutschland. Dit bedrijf heeft ookwoningen, winkels, bedrijfsruim-tes en kantoren in onder meerKleef, Emmerich, Bocholt, Huckel-hove en Rees. Zo verwierf Nerben-

ta enkele jaren geleden het Kleefsewinkelcentrum Neue Mitte en mo-menteel wordt de laatste hand ge-legd aan de renovatie van een se-rie winkels met daarboven apparte-menten tegenover het winkelcen-trum. „Daar zijn 41 wooneenhe-den voor studenten gerealiseerd,in prijs variërend van net geen 200tot 500 euro per maand.” Afgelo-pen jaren investeerde Nerbentatientallen miljoen in het Duitsevastgoed: dit jaar en in 2013 wordter telkens drie miljoen in geïnves-teerd. En begin deze maand werdbekend dat een onbekende groepNederlandse investeerders inKleef-zuid een complex van ruim100 woningen (7600 en 10.300m2) gekocht heeft. Volgens Kraaijzijn de vooruitzichten op de Duit-se vastgoedmarkt beter dan op deNederlandse. „Hier in Duitslandzit nog groei. In Nederland de ko-mende jaren niet. Het rendementper geïnvesteerde euro zal in Duits-

land de komende jaren hoger zijndan in Nederland.” Volgens Kraaijis het vastgoed in de regio Kleefnog redelijk goedkoop. „Het ver-schil in prijs met die van het Ne-

derlandse vastgoed is bijna niet tebevatten. Dat komt omdat degrond in Duitsland goedkoper is.In Nederland is de grondprijs doorde gemeenten opgedreven, met al-

le gevolgen vandien.” Ook inDuitsland wordt er momenteel on-derhandeld over de huurprijs vancommercieel vastgoed. „Als eenhuurcontract afloopt, dan wil dehuurder een nieuwe, lagere, prijs.Maar in Duitsland heb je het danover enkele procenten, terwijl inNederland sprake is van huurverla-gingen van 30 tot 40 procent.Maar dat moet je als verhuurderwel kunnen trekken natuurlijk.”Als je wil investeren in Duits vast-goed moet je dat met eigen gelddoen, vindt Ruud Kraaij. „Het tra-ject tussen aankoop en opleveringduurt soms langer. Dat komt om-dat de Duitse regelgeving heel spe-cifiek is.” Nederlandse onderne-mers reageren volgens Kraaij snel-ler dan Duitse. „Maar een Duitseondernemer kent alle valkuilendie hij tegen kan komen, als hijzijn handtekening zet. Een Neder-lander komt die valkuilen vaak pasdaarna tegen.”

Sneller plan lege boerderijNederlandse investeerders zijn tuk op Kleef

Vier mensen die van geld hunwerk maken, schoven op eenstormachtige herfstavond aan ta-fel voor een goed gesprek in hetInspiratiehuis Arnhem, gelegenop Arnhems Buiten, bekend alshet voormalig KEMA terrein.Over ‘Vertrouwen in banken’moest het gaan. Zouden bankennog steeds hun geld stoppen inontwikkelingen zoals in het Ener-gy Business Park Arnhems Bui-ten?

door onze verslaggever

B anken reiken je een parapluaan als de zon schijnt en vra-gen hem terug als het be-

gint te regenen. De toon is gezet.Waar vertrouwen verdwijnt, ont-staat angst. „Ga maar eens na,” no-digt gastvrouw Maria Mazarakisde sprekers en het publiek uit,„wanneer jouw vertrouwen is ge-schaad. Wat deed dat met je? Enhoe kreeg je het vertrouwen weerterug?”Henk Berg, commissaris bij Rabo-bank en partner bij KPMG, be-grijpt wel dat het vertrouwen inde banken verdwenen is. „Er zijnveel toezichthouders, elk met zijneigen belang en beleid. Dat geeftonrust en angst, de grootste tegen-hangers van vertrouwen. Het fi-nanciële systeem is een systeemzonder eigenaar. Niemand voeltzich verantwoordelijk voor wat ergebeurt. Risico’s worden verme-den. De heersende activiteit vanbanken is op dit moment: checkenof we aan de regeltjes voldoen.Dan kunnen ze ons in elk gevalniks maken als het mis gaat. Mijninschatting is dat ruim 30% van deuren daaraan besteed wordt endaarmee is er te weinig tijd omechte aandacht aan de klant te ge-ven.”Hans Kwakman, interim managerbinnen de bancaire sector: „Alleproblemen zijn ontstaan door hetnemen van extreme risico’s dooreen paar banken. Daardoor is demaatschappij banken gaan zien als

graaiers dieteveel risicohebben geno-men. Als demedia begin-nen over de-rivaten, danzijn er met-een vragenin de Kamer.Iedereen ziter bovenopen geenbank durftmeer te ondernemen. Banken ver-schuilen zich ook achter deze re-gels, want we mogen niets meervan de toezichthouders. De vraag‘waarom’ zou meer gesteld moe-ten worden. Het gaat vooral overcijfers, ratio en controle. In die zinis de bankier niet immoreel maaramoreel: moraliteit komt te weinigaan de orde. Binnen de bankwe-reld zouden we meer moeten luis-teren, doorvragen, de tijd nemenvoor elkaar. Het contact met el-kaar is vrijwel verdwenen. En datkrijg je niet alleen terug door meerregels in het systeem te pompen.”„Het werk van een bank zou weerterug moeten komen in menselij-ke proporties”, volgens Roy vanDalm, lecturer Urban Identity.Buurman Bart heeft wat geld extraen wil dat uitlenen aan buur-vrouw Annie die een timmerbe-drijf wil opzetten. Bart zal waarmogelijk Annie ondersteunen mettips om dat bedrijf succesvol te ma-ken. Annie wil Bart niet teleurstel-len en hard werken om zijn geldgoed te investeren. Sandra Boervan Art Partner interviewde zestigbankiers over het thema ‘vertrou-wen’. „Wat opviel was dat ‘vertrou-wen’ een heel concreet begrip wasop het persoonlijke vlak; bij gezin,vrienden. Maar die betekenis ver-dwijnt ergens op de weg tussenthuis en kantoor. Op de bankkomt het thema niet meer ter spra-ke, wordt er geen tijd gemaakt omhet met elkaar te hebben over ietsdat zo wezenlijk is.”De conclusie is: „Vertrouwen ineen systeem is een farce, het gaatom vertrouwen in de mensen dieermee werken.”

O p de Arnhemse Ke-telstraat ligt hethuurniveau rondde 1200, 1300 europer vierkante me-

ter per jaar, exclusief BTW, op ba-sis van de ITZAmethode (InTerms of Zone A; red.)”, aldusChris Lanting, winkelmakelaar bijvan Strijbosch Thunnissen Be-drijfsmakelaars. „Bij de Steenstraatloopt het niveau verder uiteen: datvarieert van 125 euro per m2 tot175 euro. Dat laatste geldt ook voorhet Velperplein.” Hans-Robert vander Doe, directeur van DK Make-laars, noemt iets andere getallen:tussen de 800 en de 1200 eurovoor de Ketelstraat, tussen de 150en de 300 euro voor de Steenstraaten 200 euro voor het Velperplein.De verschillen hebben als oorzaakeen verkoopoppervlakte op de be-gane grond of de eerste verdie-ping, een smalle of een brede win-kel, en of een zaak groot of kleinis. Van der Doe: „Er spelen nogmeer redenen een rol bij het totstand komen van een huurprijs;de looptijd van de huurovereen-komst, de kwaliteit van de huur-der, etc. De taxatiewaarde moet al-tijd per pand worden bepaald endat kun je niet op 100 euro bepa-len voor een hele straat; dat is al-tijd indicatief.”Rob Hengeveld, directeur vanMVGM bedrijfshuisvesting, kanzich in deze ranges wel vinden,geeft hij aan, maar hij wijst ook opde mogelijkheid van flinke ver-

schillen die al 25 meter verderopin dezelfde straat kunnen plaats-vinden. „De loopstromen, dus dedrukte door winkelend publiek,zijn daarbij doorslaggevend.” Vander Doe beaamt dat: „Op de Jans-binnensingel en het Gele Rijders-plein en in de Looierstraat, opsteenworp afstand van V&D notabene, is te veel leegstand. De huur-prijzen staan onder druk door hetafsluiten voor autoverkeer en hetparkeren alleen voor vergunning-houders.”Jos Wegdam, voorzitter onderne-mersvereniging City Centrum Arn-hem, vindt dat de huurprijzen opde schop moeten en (meer) omzetgerelateerd moeten worden. „Hetwinkelcentrum CentrO in Ober-hausen kent een omzet gerelateer-de huur”, weet Hengeveld.

In het buitenland is een huurprijsdie afhankelijk is van de omzet,veel meer geaccepteerd. „Dat komtonder meer doordat er in het bui-tenland veel vaker sprake is van(grote) winkelcentra”, verklaartLanting. „Je ziet het in Nederlandnauwelijks; ik ken wel een voor-beeld in Almere, maar dat is danook een groot winkelcentrum, enin eigendom bij één eigenaar. Ikvind de gedachte ook sympathiek,omdat er naar mijn mening sprakeis van een wederzijds belang.”Dat belang wordt echter door-kruist door de veel te stringenteNederlandse huurwetgeving, vultVan der Doe aan. Hij pleit dan ookvoor een tussenvorm, waarbij ereen basishuur wordt afgesproken,plus een deel dat gerelateerd is aan

de omzet. „Dat vergt wel dat je alswinkelier met je boekhoudingopen moet zijn naar je verhuur-der.”Hengeveld denkt dat ook solitairewinkels steeds meer richting om-zet gerelateerde huur zullen gaan.„Verhuurders zullen daar gewoonaan móeten.”„Een ingroei-huur kan een andereoplossing zijn”, stelt Van der Doe.„Maar ook dan moet er een basisvan vertrouwen en openheid zijntussen huurder en verhuurder.”Lanting geeft daarop aan dat deverhuurder, door marktwerking,bereid kan zijn, gunstiger condi-ties voor de huurder te scheppen,zoals een tegemoetkoming en dewinkelinrichting, of een in-groei-huur. „Door de ingroei-huurkan het juist makkelijker worden,tot een huurovereenkomst te ko-men.” Van der Doe noemt ook hetverschil tussen huurders die ver-trouwen uitstralen door hun histo-rie of imago, en huurders die datniet of minder hebben. „De eerstecategorie heeft een betere onder-handelingspositie naar een ver-huurder.” Lanting wijst in dit ka-der op de margeverschillen die erbestaan.„De horeca kan tot 7 à 10% van deomzet aan huur betalen; de retailtussen de 10 en de 15%. Daar reke-nen banken ook weer mee.” Deopkomst van de webwinkels, waar-bij fysieke winkels tevens overwebwinkels beschikken, kan eenomzetgerelateerde huur nog lasti-ger maken. Dan is immers nogmoeilijker aan te geven of de om-zet via internet wordt gerealiseerd,of door de fysieke winkel. Een an-der probleem is de houding vande banken, legt Van der Doe uit.„Banken hebben op dit momentweinig vertrouwen in de retail, endat maakt dat winkels lastiger totfinanciering of een krediet kun-nen komen.”Lanting beaamt: „De banken finan-

cieren de voorraden niet meer.”Een waarschuwend geluid komtvan mr. Bart van Meer, vastgoedad-vocaat bij Dirkzwager advocatenen notarissen in Arnhem.„De belegger kan de dupe zijn vaneen omzet gerelateerde huur. Dierekent immers bij aanvang van hetcontract met bepaalde rendemen-ten, en moet die dan bijstellen als

de verhuurder tussentijds overgaattot een huur gebaseerd op (deels)omzetverloop. Dat betekent dat debelegger ook zijn aandeelhoudersniet meer volledig kan uitbetalen.De grote boosdoener is echter debank; die een veel te strenge normaanhoudt bij commercieel vast-goed. Als de huurinkomsten afne-men (waardoor de waarde ook

minder zal worden) kan de bankverzoeken om extra aflossing danwel de lening niet verlengen.Meestal kan de belegger cq ver-huurder aan deze eis niet voldoenomdat hij minder huurinkomstengeniet. Er ontstaat een patstelling.De banken hebben hierin een sleu-telpositie en zouden beleggersmeer tegemoet moeten komen.”

‘Financiële systeemheeft geen eigenaar’‘Winkelhuur relateren

aan omzet’

‘Een ingroei-huur kanandere oplossing zijn’

Henk Berg

We spreken elkaar

U besteedt uw loonadministratie uit aan uw accountant of administrateur. U levert maandelijks de periodemutaties aan. De overuren, de extra kilometers enzovoort. Daarnaast meldt u de adreswijzigingen, loonsverhogingen en andere mutaties in stamgegevens van uw medewerkers.Wellicht voert u deze acties uit in een online programma. Het zou ook kunnen zijn dat u deze mutaties mailt of faxt naar uw contactpersoon voor de loonadministratie. Nu u in de meeste gevallen de loonadministratie ook digitaal retour ontvangt of kunt downloaden uit een digitaal archief bestaat de mogelijkheid dat u deze persoon zelden of nooit spreekt.De mogelijkheden uw loonadministratie te digitaliseren zijn talrijk. Maar hoe belangrijk vindt u regelmatig telefonisch contact of een persoonlijk gesprek?Contactmomenten tussen u en de loonadministrateur zijn naar mijn mening onmisbaar. Veel van wat u opgeeft, wordt verwerkt zoals u dat wenst. 100 overuren zijn tenslotte 100 overuren. Maar wat als u vraagt of de prijsindexatie kan worden toegepast op het loon van uw werknemer? Zou u van tevoren willen weten hoe hoog deze is? Of wat te doen als u vraagt of de extra kilometers kunnen worden uitbetaald? Zou u willen weten welke vergoeding hier tegen over staat? En wat betekent de werkkostenregeling voor u?U bent bezig met uw core business: ondernemen. Op zijn beurt weet een professionele salarisverwerker alles van afspraken in de CAO die bij u van toepassing zijn en van de(fiscaal-)wettelijke kaders.Afstemming over de verwerking van de lonen van uw werknemers is van essentieel belang. Dit geldt ook voor de regels en (on)mogelijkheden op het gebied van bijvoorbeeld belaste en onbelaste vergoedingen. U komt dan niet voor verrassingen te staan op het moment dat u de loonstroken ziet terwijl deze al (digitaal) in bezit zijn van uw medewerker!

Accountancy

DoorLeonie Vredegoor-KornegoorVitacon HR Services

Reageren? Mail naar: l.vredegoor@vitaconhrservices.nl

De vastgoedprijzen in de Arnhem-se winkelstraten liggen niet meervast zoals bij Monopoly. In éénstraat kunnen zelfs flinke verschil-len optreden. Bovendien klinktde roep om omzet gerelateerdehuurprijzen. Is dat verstandig?

door Frank Thooft

Ruud Kraaij in zijn kantoor in Kleef . foto Eigen foto

De vitale arbeidsmarkt

De recessie zorgt voor een toe-nemende problematiek voor wat betreft werkloosheid. Er zijn meer uitkeringslasten en minder kansen (minder werkgelegen-heid, minder budget) om die problemen op te lossen. Op langere termijn is sprake van vergrijzing en ontgroening. Dit vraagt om nieuwe eisen op de arbeidsmarkt; een vitale arbeids-markt.

Een vitale arbeidsmarkt maakt het mogelijk dat talent zich kan ontwikkelen, is door individueel ondernemerschap flexibel en tevens dynamisch genoeg om economische veranderingen (verschuiving naar een ken-niseconomie) op te vangen en concurrerend te blijven. Een vitale arbeidsmarkt moet beschikken over (steeds) hoger opgeleide beroepsbevolking met goede doorstroming in het onderwijs. De aansluiting onderwijs-arbeidsmarkt is dan ook van vitaal belang.

Daar liggen dus verantwoorde-lijkheden voor de beroepsop-leidingen maar ook voor het bedrijfsleven. De roc’s zullen in onderling overleg moeten afstemmen dat lokaal die oplei-dingen worden aangeboden die nodig zijn en dat er niet meer studenten worden opgeleid dan de arbeidsmarkt aan kan. Samen met het bedrijfsleven zullen zij invulling moeten geven aan de onderwijsprogramma’s.

Om medewerkers te scholen en deskundiger te maken, kan het bedrijfsleven kiezen uit twee mogelijkheden. Enerzijds de reguliere, door de overheid bekostigde, beroepsopleidingen waar de inhoud op hoofdlij-nen vastligt. Deze inhoud is overigens wel in samenspraak met het bedrijfsleven opgesteld. Anderzijds kan men kiezen voor vele vormen van vak- en functietrainingen, die vaak niet door het ministerie bekostigd worden, maar soms geheel of gedeeltelijk worden vergoedt uit de O&O–fondsen van de diverse sectoren. Natuurlijk zijn combinaties van beiden ook mogelijk.

Rijn IJssel, maar ook andere kennisinstellingen zijn bereid om samen met u een bijdrage te leveren aan een vitale arbeids-markt.

commerciële column

DoorWouter Groothedde

Directeur Rijn IJssel Training & Opleiding

Reageren? Mail naar:cvb@rijnijssel.nl

Te huur WageningenHoogwaardige kantoor-/praktijkruimte

Hesselink van Suchtelenweg 6Rijksmonument ‘De Hooghe Stee’ ligt aan de zuid-oost kant van Wageningen op een unieke locatie met vrij uitzicht over de uiter-waarden van de Rijn en de Betuwe. Het gebouw is in 2003 geheelgerenoveerd.

� ����� �� � �� ������������������� ������ �� �� ���� � ��� �� ������� ������� � ����� ���� ���� ��������� ���������� �� ������ �

een oefenzaal� ����� � �������������� � � �� ���� ������ � �������������� ��� ���� �� ���� ���� �� ����� � �������� �� !" � �� !#�� �������� �� ��������� �� �� ������ � ��� ������

Huurprijs: EUR 150,- per m² per jaar

Te huur | te koop WijchenFunctionele bedrijfsruimte

Bijsterhuizen 2425Een representatief bedrijfscomplex gelegen op een ruime kavel, datvolledig bestraat en omheind is door middel van een hekwerk voorzienvan een toegangspoort.

� ����� �$" � ������������� � ����� % � �� ���������� ����������� �������� ��� ������ �� ������������� ���� �� ���� ������ � �������� �� �������������� ��� ���� ���� ����� � �������� �� !" � !&' � �� ������ � � �������

Huurprijs: op aanvraagKoopsom: op aanvraag

Te huur WageningenWinkel- en/of kantoorruimte in het centrum van Wageningen

Plantsoen 25Representatieve winkel- en/of kantoorruimte in het stadscentrum vanWageningen.

� ����� #� � �$�$�$ �� �� ���� � ��� �� ������� � � �(�� �� ���� � ��� �������� ��������� � ������� ��� ����� # � �� ��������� �� �� ������ �������� �� � ��� � ���� ������� �� ��������� �� ������ ������������ � � ����������� �������������� ��� ���� �� ���� � �������� �� ��������� �� �� ������ � ��� ������

Huurprijs: EUR 130,- per m² per jaar

Duidelijk.De beste objecten vindt u bij DTZ Zadelhoff.

DTZ Zadelhoff komt u overal tegen. Op de belangrijkste Nederlandse en

buitenlandse kantoorlocaties, maar ook in winkelstraten, op industrie-

terreinen, in boardrooms en natuurlijk in de Ondernemer. DTZ Zadelhoff weet

altijd wat er speelt in uw omgeving en wat het beste bij uw situatie

past. Als u hoge eisen stelt, is de keuze helder. Duidelijk. DTZ Zadelhoff

Alle

bed

rag

en z

ijn e

xclu

sief

BT

W.

Voor meer informatie: 026 445 2 445 of www.dtz.nl

DTZ Zadelhoff. Ook duidelijk in . aankoop . beheer . belegging . due diligence . ) � ����� � . haalbaarheidstudie herontwikkeling . huisvestingsadvies kantoren/retail/distributie- en productiebedrijven/horeca . huurcontract . internationaal . marktanalyse . portefeuille-taxatie . programma van eisen . research . verhuur . verkoop .werkplekinnovatie . WOZ-taxatie

Op deze vraag geeft de Ondernemer in november antwoord. Traditioneel bevat dit businesskatern dan de veelgelezen eindejaarstips op financieel en fiscaal gebied voor het volgende jaar. Al in november, zodat u als ondernemer nog tijd heeft om u te bezinnen en mogelijk geld kunt besparen. Het thema van december van de Ondernemer is transport, logistiek & distributie.

Elke derde zaterdag van de maand verschijnt de Ondernemer, de B2B-bijlage van De Gelderlander, boordevol ondernemersnieuws. Met de Ondernemer hebt u het allerhoogste zakelijke bereik in de regio: er is geen zakelijk medium dat zoveel lezers trekt. Van de 492.000 lezers van De Gelderlander leest 70% de Ondernemer altijd. Niet zo vreemd als u bedenkt dat de helft van de bevolking met de gedachte speelt voor zichzelf te beginnen. Zo’n 40.000 Ondernemerlezers zijn bovendien zelf ondernemer.

Verder treft u vertrouwde rubrieken aan zoals de Barometer, de Stoel, de Kwestie, Pas Begonnen, Faillissementen en Geknipt alsmede een agenda met de voor ondernemers belangrijke bijeenkomsten.

In de Ondernemer vindt u ook de pagina Kamernieuws waarop de Kamer van Koophandel informatie verstrekt.

Wilt u uw bedrijf in de Ondernemer presenteren?Bel met Frank Lamers 06-51668037 of met Martijn van Tent Beking, 06-51796784 voor meer informatie.

Fiscale tips voor ondernemersWaar moet u als ondernemer even naar kijken voor het nieuwe jaar begint?

De Ondernemer

november 2012

zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

de kwestie | 11

O p dit moment is de Arn-hemse maquettebouwerBram Otten bezig met

een lichtsculptuur voor een kun-stenaar, zoals op de foto zichtbaaris. Niet verwonderlijk, want hijzelfstudeerde ook als kunstenaar af opArtEZ.Hij is er nu tevens docent techni-sche bouwkunde. Hij is onder an-dere gespecialiseerd in maquette-bouw, 3D prototyping, 3D teken-werk, lasersnijden, cnc program-mering en modellering. Er zijntwee soorten maquettebouwers,legt hij uit: diegenen die minuti-eus een ontwerp van een architectin drie dimensies vormgeven, endiegenen die in het conceptuelevlak werken, en die meer metbeeldvorming, advisering en oplos-singen bezig zijn. Als vertegen-woordiger van deze laatste catego-rie heeft Bram onlangs een oplos-

sing gevonden voor onverwachtmeetrillende spots in auto-showrooms door de snelweg dieerlangs liep. In samenwerking metanderfe partijen ontwierp hijkunststof kasten voor de stapelsrouters en computers, omdat diedoor de oorspronkelijke stalenkast niet storingsvrij te bedienenbleken.„Op die manier ben je bijna alsWilly Wortel bezig.’’ Dichter bijhuis is hij in Arnhem op het Stads-eiland bezig geweest, waar hijweer de wat meer traditionele ont-werpen voor maquettes van de wo-ningbouw heeft gemaakt. „Ik bener echter geen voorstander vanom een klein Madurodam als ma-quette te maken. Bij mij zie je nietalle details nauwgezet op zijnplaats; bij mij gaat het om het gro-tere beeld. Gaat het bijvoorbeeldom een nieuw gebouw in een ge-

heel van gebouwen, dan zijn dieander gebouwen bij mij van plexi-glas, dus transparant, en ook wegte nemen. Anders valt de focus ver-keerd. Andersom maak ik ook ma-quettes van gebouwen waar je metlicht in kunt spelen. Om de scha-duwwerking te kunnen zien, omde stand van de zon na te kunnenbootsen, enzovoorts. Dat sprak meook aan bij dit lichtsculptuur: daar-bij kijken twee mensen elk aaneen anded kant naar binnen, alsbij een camera obscura, en ze zienelk wat anders. Die kunstzinnigeinvalshoek is in mijn werk belang-rijk. Je moet de kijker prikkelen,niet een voorgekauwd beeld voor-spiegelen, vind ik.’’

www.maquettebouwotten.nlMaquettes om beeldte helpen visualiseren

G oed beschouwd zijn dedeelnemers aan het onder-nemersontbijt het eens

met de maandelijkse stelling. Dieluidt: ‘Het is maatschappelijk nietgewenst om kwalitatief goede kan-toorgebouwen te slopen’.Zoals bekend staan momenteel denodige kantoorgebouwen leeg ende vraag is wat je daar nou meeaanmoet. De ontbijtgasten plaat-sen er wel een kanttekening bij.„Je moet eerst de huidige (kan-toor)locaties ontwikkelen of her-ontwikkelen (andere bestemming,red.) en dan pas op nieuwe loca-ties gaan bouwen. Zo voorkom jedat er gesloopt moet worden”,zegt Bob Rutgers van R’Estate -R’Invest uit Nijmegen.Hubert Hendriks, de voorzittervan het Huis voor de Binnenstadin Nijmegen, pleit voor het crea-tief nadenken over oplossingen.„We moeten proberen ‘andersom’te denken. Waarom zitten er in debinnenstad van Nijmegen zoveelambtenaren? Denk aan de kanto-ren boven de Molenpoortpassage.Kun je die ruimtes niet beter be-nutten voor het nieuwe winkelenen de ambtenaren elders onderdakbieden? En ja, ook voor de com-merciële vastgoedmarkt geldt, netzoals voor de huizenmarkt, dat dewaarde onder druk staat.”Maar als kantoorpanden herbe-stemd moeten worden, dan moetde gemeente wel het bestemmings-plan aan willen passen?William Willems van SLAK (ver-huurt scholen, kazernes e.d. als tij-

delijke atelierruimte, red.) uit Arn-hem stelt vast er wat dat betreft ‘te-genwoordig meer kan’. „Maar wijproberen wel zo dicht mogelijk bijde bestaande bestemming te gaanzitten. Stel dat een kunstenaar eenwinkelruimte betrekt: als hij danook schilderijen verkoopt, zit je altegen de oorspronkelijke bestem-ming aan. Zo kun je er ook aandenken dat een leeg kantoorge-bouw betrokken wordt door ‘crea-tieve ondernemers’.”

„Als je de duurzaamheidsgedachteop kantoorpanden loslaat”, zegtFokke Voerman van Bax Advoca-ten uit Doetinchem, „dan is slo-pen natuurlijk uit den boze. Erwordt heel veel energie in debouw van een kantoorpand gesto-ken. We moeten dus eerst zoekennaar herinvulling. Maar voor eendeel van de leegstaande kantoor-panden zal dat niet lukken. Daarmoeten we samen een oplossingvoor zoeken. In Amsterdam bij-

voorbeeld leggen gemeente en be-drijfsleven samen geld op tafel ombepaalde panden te saneren. Enmisschien moeten we wel afspre-ken dat we alleen een nieuw kan-toorpand gaan bouwen als er el-ders eentje wordt afgebroken. Zo-iets als de ruimte-voor-ruimterege-ling in de agrarische sector.”„We moeten de waardering vande panden meenemen in nieuweontwikkelingen”, knikt HubertHendriks. En Bob Rutgers zegt:„Als je naar het KAN-gebied kijkt,dan zie je dat er veel kantoorpan-den gebouwd worden door de cor-poraties en de gemeenten. Als hetpand er staat, worden er huurdersvoor gezocht. Dat moet je tegen-woordig natuurlijk net andersomdoen. Wij bouwen op maat. Kijk,het is natuurlijk raar dat Nijmegenin de Waalsprong kantoorpandenzou willen gaan bouwen, terwijler op bedrijventerrein Bijsterhui-zen nog hectares leeg zijn. Maakeerst Bijsterhuizen af en steek jegeld in sociale woningbouw in deWaalsprong. Want daar is veel be-hoefte aan, lees ik steeds. Maarvooral: bekijk de problemen sa-men. Met overheid en bedrijfsle-ven. Dan zie je andere oplossin-gen.” Fokke Voerman valt hem bij.„Je moet in regionaal verband kij-ken wat er nog nodig is aan ruim-te voor nieuwe kantoorpanden envooral eerst benutten wat je noghebt voordat je als gemeente weergrond gaat kopen. De overheidmoet hierin een voorbeeldfunctievervullen.”

‘We moeten nu bouwen op maat’

De Kamer van Koophandel Cen-traal Gelderland verzorgt, in sa-menwerking met diverse organisa-ties, tal van seminars. Hierondervindt u het programma voor de ko-mende tijd. Tenzij anders vermeld,vinden de bijeenkomsten plaats inhet gebouw van de Kamer vanKoophandel aan de Kronenburg-singel 525 in Arnhem. De vermel-de prijzen zijn per persoon. Aan-melden vooraf is noodzakelijk enis mogelijk via genoemde link.

Start een eigen bedrijfHet is van groot belang dat u zichals startende ondernemer goedvoorbereidt zodat uw bedrijf ookeen succesvolle ondernemingwordt. Dit seminar biedt u een eer-ste indruk van de stappen die u alsstartende ondernemer zet. Overvestigingseisen, wetten en regels,marktmogelijkheden en - informa-tie, begroten van omzet, kosten enwinst.Data: 25 oktober in Nijmegen, 8november in Arnhem, 22 novem-ber in Doetinchem, 6 december inEde. kvk.nl/seminarstart (19.00 tot22.00 uur, kosten 35 euro.)

Werkkostenregeling, regel het nu!Bent u een ondernemer met perso-neel? Verstrekt u bijvoorbeeldkerstpakketten of hebben uwwerknemers een kostenvergoedingof een telefoon van de zaak? Dandient u rekening te houden metnieuwe regels. Uiterlijk per 1 janua-ri 2014 moet u overstappen naarde nieuwe werkkostenregeling(WKR). kvk.nl/wkrgelderland.Datum: 25 oktober Arnhem,19.30-22.00. Kosten 35 euro.

Balans in BalansOndernemers zien de jaarrekeningvaak als een verplicht archiefstuk,een noodzakelijk kwaad alleen be-stemd voor bank en Belasting-dienst. Dat is jammer, want uwjaarrekening is een bron van infor-matie en daarmee een belangrijksturingsinstrument voor uw be-drijf. Na deze avond kunt u uw ei-gen financiële cijfers beter verkla-ren en krijgt u een betere beheer-sing van uw bedrijfsvoering. Da-tum: 30 oktober in Arnhem,19.30-22.00. Kosten 35 euro.

UitvoeraangifteU heeft als exporteur de keuze deuitvoeraangifte uit te besteden ofhet in eigen beheer te doen. Welkemethode het meest aantrekkelijkis hangt van meerdere factoren af.Tijdens deze voorlichtingsbijeen-komst die de Kamer van Koophan-del in samenwerking met Fenedexorganiseert wordt ingegaan op vra-gen over deze kwestie.kvk.nl/uitvoeraangiftegelderlandDatum: 31 oktober in Arnhem,13.00-16.30. Kosten 385 euro.

Internationaal ondernemenDe CE-markering geeft aan dateen product voldoet aan de essen-tiële eisen van Europese richtlij-nen op het gebied van veiligheid,gezondheid en milieu en is nood-zakelijk voor een aantal productca-tegorieën. Als fabrikant bent u ver-antwoordelijk voor het vaststellenof uw product voldoet aan richtlij-nen van de CE-markering en hetaanbrengen ervan. We starten meteen plenaire sessie, waarna derichtlijnen voor de machines enmedische hulpmiddelen wordenb e s p r o k e n .www.kvk.nl/cemarkering. Datum:1 november, van 14.00 tot 17.00uur. Kosten 35 euro.

Seminars

Hubert HendriksBob RutgersFokke VoermanWilliam Willems

Bram Otten: ‘Probeer mensen teprikkelen met een beeld.’

DeKwestie

Het is maatschappelijk niet gewenst om kwalita-tief goede kantoorgebouwen te slopen.

Deze stelling kwam aan de orde tijdens hetmaandelijkse ondernemersontbijt.

tekst Thed Maas foto’s Edwin Stoffer

Vacature: MKB-advocaat

Jansbinnensingel 24-25 • Arnhem • 026 3551280 • info@nvgadvocaten.nl • www.nvgadvocaten.nl

Duidelijk.De beste objecten vindt u bij DTZ Zadelhoff.

DTZ Zadelhoff komt u overal tegen. Op de belangrijkste Nederlandse en

buitenlandse kantoorlocaties, maar ook in winkelstraten, op industrie-

terreinen, in boardrooms en natuurlijk in de Ondernemer. DTZ Zadelhoff weet

altijd wat er speelt in uw omgeving en wat het beste bij uw situatie

past. Als u hoge eisen stelt, is de keuze helder. Duidelijk. DTZ Zadelhoff

Alle

bed

rag

en z

ijn e

xclu

sief

BT

W.

Voor meer informatie: 026 445 2 445 of www.dtz.nl

DTZ Zadelhoff. Ook duidelijk in . aankoop . beheer . belegging . due diligence . ���������� . haalbaarheidstudie herontwikkeling . huisvestingsadvies kantoren/retail/distributie- en productiebedrijven/horeca . huurcontract . internationaal . marktanalyse . portefeuille-taxatie . programma van eisen . research . verhuur . verkoop .werkplekinnovatie . WOZ-taxatie

Te koop EdeModern bedrijfspand

Darwinstraat 25Het betreft een recentelijk gebouwd (2009)representatief bedrijfsobject op het nieuwebedrijventerrein ‘BTA12’.

����� �� �� �������������� �� ����� �� �� ������������� �� ��������������� �� ���� ������� �������������� ��� ���� �� ��� ���� ���� �������� ��

��! �� �"� ��� ���������� �� �� �� �������� �� ����������� ����� ���#������ ��� ������

Koopsom: op aanvraag

Te huur NijmegenRepresentatief bedrijfsgebouw

Hogelandseweg 40Representatief bedrijfsgebouw gelegen op hetbedrijventerrein ‘Westkanaaldijk’. Het gebouwbeschikt over opslag-, kantoor-, kantine- enkleedruimte en een showroom.

����� �$%�� �� �������������� �� ����� �! ��kantoorruimte

����� ���������������� ��� �� #���&���� ����������� �������������� ���#������ �� �#����

Huurprijs: op aanvraag

Te huur EdeZeer representatieve kantoorruimte

Pascalstraat 18In kantoorgebouw ‘De Triomfoor’ op het bedrijven-terrein ‘Frankeneng’ zijn diverse representatievekantoorruimten te huur vanaf circa 70 m².

����� �" �� ������������� ���� ��������������� �� ������������� �� ��&������

parkeerplaatsen voor het gebouw �������������� ��� ���� �� ��� ���� �� ���� ��������

�� �����'� ��! �� �"� ��������� �� �� ������� ���#�� ���#������ ��� ������

Huurprijs: EUR 110,- per m² per jaarEUR 350,- per parkeerplaats per jaar

Te huur NijmegenKantoorruimte in stadscentrum

Oranjesingel 1Representatieve kantoorruimte op een van demooiste locaties van het centrum van Nijmegen.Het object ligt aan het Keizer Karelplein naastconcertgebouw ‘De Vereeniging’.

����� !$��� �� ������������� ����#������ ������� � ��������������� �� �� ������������� ����������� �������������� ��� ���� ��

per openbaar vervoer ���#������ �� �#����

Huurprijs: EUR 130,- per m² per jaar

Te huur EdeRepresentatief kantoorgebouw

Zuidplein 6 t/m 10Tegenover het NS-station Ede-Wageningen ligt dezefraaie kantoorruimte in het representatieve kantoorgebouw ‘Intercity’.De gemeenschappelijke entree, het trappenhuis ende toiletten worden Q4 2012 gerenoveerd.

����� �� ��( #������� �#�� ���� #���������� % ��������������� �� ���� ������� ���� ������ #��

parkeerbeugels gereserveerd ���� �������������� ��� ���� ���#������ ��� ������

Huurprijs: EUR 125,- per m² per jaarEUR 350,- per parkeerplaats per jaar

Te huur TielHoogwaardig en modern logistiek gebouw

De Geer 2Prachtig modern bedrijfsgebouw gelegen op het hoogwaardige bedrijvenpark ‘Medel’.

����� $��� �� ��������� �������������� �� ����� ��� ��kantoorruimte

#�������� ���������������� #��� ����� � ����)� ����������� �������������� ��� ���� ���� ���� ������

��� �� �� ���#������ �� �#����

Huurprijs: EUR 380.000,- per jaar

Te huur TielRepresentatieve kantoorruimte

Laan van Westroijen 2Markant kantoorgebouw gelegen op het kantoren-park ‘Westroyen’, direct bij de af- en toerit naar deA15. Momenteel is er kantoorruimte beschikbaar opde derde en vierde verdieping.

����� � �� ������������� #�������� ���������������� �� ���� ������� ���� �������������� ��� ���� �� ��� ��������

vervoer ���#������ ��� ������

Huurprijs: EUR 125,- per m² per jaarEUR 450,- per parkeerplaats per jaar

Te huur Veenendaal*����������' +,� -�������)

Plesmanstraat 62Fraai kantoorgebouw met allure vormgegeven enuitgevoerd in hoogwaardige en duurzamematerialen. Op een goed bereikbare locatie directaan de A12.

����� �$� � �� ������������� �� ����� #���� � � �� ����� ������������������� �� ���� ������� ����������� �������������� ��� ���� �������� ./0������� +1��������� ,� *����) ���#������ �� �#����

Huurprijs: EUR 120,- per m² per jaarEUR 200,- per parkeerplaats per jaar

Te huur | te koop TielRepresentatieve kantoorruimte

Veemarkt 2Aan de rand van het oude stadscentrum en oploopafstand van het NS-station gelegen kantoor-ruimte.

����� �$��2 �� ������������� !! ��������������� �� ���� ������� ���� �������������� ��� ���� �� ��� ��������

vervoer ���#������ ��� ������

Huurprijs: op aanvraagKoopsom: op aanvraag

Te huur VeenendaalModern kantoorgebouw

Vendelier 65-69Hoogwaardige kantoorruimte op een zichtlocatieaan de A12.

����� !�� �� ������������� ����� �� �� ������verdieping

� ��������������� �� ��� ������������ �������������� �������������� ��� ���� ���������� ���� �������� #���������� ��� ��� ��������

vervoer ���#������ ��� ������

Huurprijs: EUR 125,- per m² per jaarEUR 300,- per parkeerplaats per jaar

Te huur VeenendaalKantoorruimte op zichtlocatie

Plesmanstraat 58-60Een representatief kantoorgebouw met ruime parkeervoorziening op eigen terrein. Het gebouwligt op een prominente zichtlocatie aan derondweg in Veenendaal, bij de op- en afrit van deA12.

����� !$22! �� ������������� �� ����� #���� ! � �� ����������� �������������� ��� ���� �������� ./0������� +1��������� ,� *����) ���#������ ��� ������

Huurprijs: EUR 80,- per m² per jaar

Te koop VelpHoogwaardig kantoorgebouw met winkelruimte

Hoofdstraat 133-139Een kantoorgebouw met winkelruimte ligt inhet centrum van Velp aan de rand van het A1-winkelgebied.

����� � " ��( #������� �#�� ���� ���'���� �2 ��������������� �� ���� ������� �������������� ��� ���� �� ��� ���� �� ���� ��������

�� � � �� �� ��! �������� �� ����������� ���#������ �� �#����

Koopsom: EUR 1.250.000,- k.k.

zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

nieuws | 13

door Frank Thooft

T hree is a crowd’, luidt eenEngels spreekwoord. Maarals het aan de Arnhemmers

Tine van de Weerdhof, Cora Be-ijer en Frank Janssen ligt, wordendat er wel driehónderd.Ze zijn een groots offensief begon-nen om de komende maanden viacrowdfunding de financiering vaneen nieuw Arnhems lunchcafé bij-een te sprokkelen. Een lunchcafémet een echt Arnhemse signatuur,met (h)eerlijke gerechten, eerlijkeprijzen en vooral ook een eerlijkeaanpak.We zitten in Manu, waar Tinehaar culinaire ervaring heeft opge-daan, om het plan te bespreken.Een kopje koffie van het huistoont de sympathie voor hun aan-pak.Frank en Cora hebben beide bij

Touché gewerkt, en alledrie heb-ben ze de nodige papieren op zak.Plus een berg vol ambitie en goed-gezindheid. En zo ook zit de Arn-hemmer Louk Heimans in het ver-

haal, want hij is bereid om als ver-huurder van het pand dat de drieop het oog hebben, een korting opde huur te geven.Het bewuste pand zit op de We-

verstraat, tegenover de muziek-school, en had tot voor kort Modemet een Missie als huurder. Juistdeze plek, tussen Ketelstraat en Eu-sebiusplein, en waar in de directetoekomst veel passanten zullenlangskomen, is voor Cora, Tine enFrank heel aantrekkelijk.Het pand heeft behalve de ruimeen lichte begane grond twee ver-diepingen, waardoor er ook gezel-schappen kunnen worden gefe-teerd.Ze hebben bewust gekozen voor fi-nanciering via crowdfunding omdaarmee een eerste financieringvia Qredits aan te kunnen vullen.Een aanvraag bij de bank en de ge-meente zelf liep op niets uit, om-dat men daar, gezien het verledenvan de Weverstraat, onvoldoendepassanten zag komen.Zelf kijken ze echter naar de toe-komst, en willen ze - durven ze -

te investeren in die toekomst. „An-ders wordt het een kip en ei-ver-haal. Wij zeggen: je moet durvente investeren in die mooie straat.Dan volgen vanzelf meer winkels,waardoor je een hefboomeffectcreëert.’’En zelf hebben ze er ook al dertigmille ingestoken. Omdat ze alle-drie een groot Arnhems netwerkhebben, hopen ze op veel vrien-den en kennissen die voor een klei-ner of groter bedrag willen mee-bouwen om Arnhem nog meer opde culinaire kaart te zetten.Bij mee-financieren via crowdfun-ding worden de gestorte geldeneerst op een aparte rekening verza-meld. Pas als er genoeg (een ton)binnen is, gaat men van start, métkortingen als beloning; en anderskrijgt ieder zijn deel gewoon te-rug.www.damesenheren.eu

H et voormalige transforma-torhuis van de PGEM isletterlijk getransformeerd

in nieuwe woon- en werkruimtes.Het heet dan ook De Transforma-tie. De bekende New Yorkse stads-vernieuwer Jane Jacobs, die in2006 overleed, inspireerde tot deverandering. Haar ideeën zijn nogsteeds actueel: breek oude gebou-wen niet af als ze hun oorspronke-lijke functie verliezen, maar ge-bruik ze opnieuw. En zo blijft ookhet voormalige PGEM-complex ge-spaard. Het complex heeft een tijdlang gediend als kantoor van dedienst Stadsbeheer (Milieu enOpenbare Werken) van de ge-meente Arnhem. Tegenwoordigbiedt dit complex ruimte aan 60creatieve huurders. In het oudeschakelstation zijn drie nieuwe ge-bruikers gehuisvest, waarondereen architectenbureau. Bouwbe-drijf KuiperArnhem verzorgde de

restauratie voor Volkshuisvesting,dat de ruimtes verhuurt aan dekunstenaars. De werkzaamhedenzijn gesubsidieerd door de Rijks-dienst voor Cultureel Erfgoed. Kui-perArnhem wil als partner voordeze partijen bijdragen aan de in-vulling van deze taken. Om ditgoed uit te kunnen voeren kanKuiperArnhem bogen op de beno-digde restauratiekennis, zoals hetcertificaat Monumentenwacht Gel-derland. Een klik is belangrijk, al-dus de woordvoerder van Kuiper-Arnhem, want het doel is samen-werken op basis van transparantie,vertrouwen en gelijkwaardigheid.Een gedeelde passie voor cultuur-historie helpt daarbij. De Transfor-matie ontwikkelt zich tot het crea-tieve hart van de nieuwe wijk Cen-trum Oost. Samen met Volkshuis-vesting ontwikkelt en realiseertKuiperArnhem een ‘creatieve, hip-pe wijk’ met circa 800 woningen.

De toekomstige doelgroep komt afop de sfeer, waarvoor een bepaal-de kritische massa nodig is. Het be-gint met de inrichting van ateliersen ruimten voor starters. Wanneerin de buurt ook aantrekkelijke hui-

zen beschikbaar zijn, vestigt eendeel van de doelgroep zich ook inhet gebied. Dit soort mensenvraagt tegelijkertijd om ontmoe-tingsgelegenheden zoals cafés envoorstellingsruimten. Zo groeit de

activiteit. De werkwijze gaat in te-gen de traditionele vorm van ont-wikkeling, die bestaat uit achter el-kaar planvorming, uitvoering enoplevering. Dat is overzichtelijk enwerkt op een uitleglocatie. Eenbinnenstedelijke herontwikkelingvraagt om een andere aanpak, legtde woordvoerder uit. Met oogvoor alle belangen en belangheb-benden, én in een open planpro-ces, wordt de kwaliteit van het ge-bied benut. Iedereen wordt de mo-gelijkheid gegeven om mee te den-ken en te praten over de mogelijk-heden in dit gebied.Dat kan via Facebook.com / Cen-trumOostArnhem, via twitter op@CentrumOost of op de websitewww.centrumoostarnhem.nl.Dinsdag 23 oktober van 17.00 tot20.00 is er een inloopbijeenkomst.De initiatiefnemers geven dan eentoelichting op de toekomstplan-nen voor het gebied.

Crowdfunding voor een bijzonder lunchcafé

Transformatie van electra naar woon/werk

door Frank Thooft

A lex Veen heeft de windmee, letterlijk. De gemeen-te Arnhem heeft prioriteit

toegekend aan duurzame logistiek,en meer en meer winkeliers gaanvandaag de dag over op Het Nieu-we Winkelen, waarbij de klantvanuit zijn luie stoel de artikelenvan zijn keuze bestelt, waarna dewinkelier het gekochte goed bij deklant laat thuisbezorgen. En dietaak neemt Binnenstadservice ookop zich, om optimaal met de logis-tiek om te kunnen gaan.En zelfs het afvoeren van oud pa-pier - de dozen waarin de winke-

liers hun bestellingen van hun le-veranciers krijgen - nemen de be-zorgers van zzzoof mee als ze hungoederen hebben afgeleverd. Debesteller van 2Switch, Dennis Hee-ren, wordt overigens ook doorAlex Veen overgenomen, zodat de

winkeliers hetzelfde vertrouwdegezicht blijven zien.De gemeente heeft er nog eenschepje bovenop gedaan door zz-zoof twee uur meer bezorgtijd tebieden op een doordeweeksedagdan de andere toeleveranciers krij-

gen: die mogen maar tot 11.00 uurde stad in, terwijl zzzoof tot 13.00uur de stad in mag.

Aardgas

Zzzoof heeft daartoe de beschik-king over een bestelauto op aard-gas en enkele elektrische scooters.Hiermee wordt de CO2-uitstootdus tot een minimum beperkt.„Maar nog belangrijker is de uit-stoot van NOX, ook welk fijnstofgenoemd’’, aldus Tom Huntink,die namens Binnenstadservice Ne-derland het franchisecontract metAlex Veen heeft getekend. Hun-tink is van huis uit milieutechno-loog en kent de rapporten hier-over op zijn duimpje.„Vroeg of laat gaan Nederlandsesteden het Duitse voorbeeld ach-terna, daar kun je op wachten.Een vervuilende vervoerder mager dan niet meer in. Amsterdamheeft zelfs nu al een milieuzone in-gevoerd, waarbinnen je alleen methele schone auto’s mag komen.’’Binnenstadservice heeft haar con-

cept van duurzame binnenstads-distibutie op dit moment in eentiental steden in Nederland uitge-rold, en heeft nog eens tien stedenin de planning.„Ook daar gaan we met franchise-nemers als Alex Veen in zee’’, al-dus Huntink. Het concept van deBinnenstadservice speelt ook inop het gemak voor de leveranciersmet hun grotere vrachtwagens.„Die hoeven nu niet meer de stadin, en dat scheelt hen tijd en geld’’,aldus Alex Veen. Binnenstadservi-ce is daarmee eigenlijk al aan hetvooruitlopen op de ‘groene hub.„Wij werken samen met Presik-haaf Bedrijven op de Driepoorten-weg. Daar hebben wij ons over-laadcentrum. Vanaf die plek rijdenwij met ofwel de bestelauto, dan-wel met de scooters, de binnen-stad in. Bij deze samenwerking isiedereen winnaar: de leverancierswinnen tijd, de winkeliers winnengemak, en het milieu wint doorminder vervuiling.’’

www.binnenstadservice.nl

Binnenstadservice overgenomen én schoner

Dennis Heeren, Alex Veen en Tom Huntink. foto Jacques Kok

Het drietal (in het wit) met een klein deel van hun netwerk. foto Jacques Kok

Eén van de twee gebouwen van De Transformatie. foto Jacques Kok

De exploitatie van de binnenstad-service Arnhem is per 1 oktobervan 2Switch overgenomen doorAlex Veen, die al eerder met zijnbedrijf zzzoof.nl in Arnhem eenduurzaam initiatief startte doormet elektrische scooters een be-zorgdienst op te zetten.

De Gelderlander zaterdag 20 oktober 2012

14| de barometer

Annemarie van den Berg: heroriën-tatieDe aanhoudende laagconjunctuurdwingt tot heroriëntatie in debouwsector. In 2011 was hier eentijdelijke opleving door gunstigeweersomstandigheden en extrawerk door een tijdelijke BTW-ver-laging op arbeid. In 2012 daalt deproductie in de bouwsector naarverwachting met circa 7 procent.Pas vanaf 2014 neemt de nieuw-bouwproductie naar verwachtingweer iets toe. Ondernemingen diezich aan de malaise kunnen ont-trekken zijn bouwers die de inter-ne organisatie goed op orde heb-ben, hun klant centraal stellen eneen antwoord hebben op het duur-zaamheidsvraagstuk.Guido Dierick: campusGoed nieuws: na jaren van plan-nen maken was het begin oktobereindelijk zover: de officiële startvan de Novio Tech Campus Nijme-gen. NXP Semiconductors, Provin-cie Gelderland, Gemeente Nijme-gen, Kadans Vastgoed en NovioTech Campus B.V. hebben een sa-menwerkingsovereenkomst gete-kend om een groot gedeelte vanhet huidige grote bedrijfsterreinvan NXP om te vormen tot NovioTech Campus, een nieuw technolo-gisch bedrijvenpark in Nijmegen,waar innovatie en samenwerkingtussen de halfgeleiderindustrie(chips) en medische technologiecentraal staan. Met de Novio TechCampus ontstaat een inspirerendewerkomgeving voor medewerkers

die bovendien dankzij het nieuwestation vanaf 2014 uitstekend be-reikbaar is.Jan Blokland: stroeve handelAl eerder dit jaar heb ik gemelddat de vrieshuizen vol liggen en indie toestand is over het algemeennauwelijks iets veranderd. Vollevrieshuizen een goede zaak zult umisschien denken, echter we wor-den er niet echt vrolijk van. Dekers op de appelmoes moet in on-ze sector verdiend worden metveel in- en uitslag. In de handelingrondom een product werd veelgeïnvesteerd en dat rendementkomt er nu even niet uit. Het ge-zegde ‘als je geschoren wordt moetje stilzitten’ doet nu opgeld.Hein van der Pasch: krimpDe groei komt al jaren niet van in-dustrie of bouw. Sinds het eind

van de vorige eeuw zijn die secto-ren ruim de helft van hun werkge-legenheid in de regio kwijt ge-raakt. Het antwoord is dezemaand gegeven: open innovatieop de Novio Tech Campus. Daar-bij faciliteert NXP samen met over-heden, bedrijven en de universi-teit nieuwe diensten en jonge be-drijven op de locatie NovioTechCampus. Afgelopen jaren hebbennieuwe bedrijven vanuit universi-teit en hogeschool al laten zien datgroei mogelijk is: samen ruim5000 arbeidsplaatsen.Ronald Migo: fors lagerWe zitten in een tijdperk van af-bouw van risico’s en schulden. Ditgeldt voor banken, overheden, be-drijven en huishoudens. Dat bete-kent op termijn weer groei waar-bij het vertrouwen ook de impulsmoet geven. In die zin is het gewel-dig dat in Brussel samenwerkendepartijen uit bedrijfsleven en over-heid de handen op elkaar kregenvoor de Liberation route waarmannen als Juriaan de Mol vanhet RBT en Wiel Lenders van hetbevrijdingsmuseum een stevig fun-dament wisten te organiserenvoor het daadwerkelijk realiserenvan het nieuwe museum.Esther-Mirjam Sent: IMFDe aanhoudende Europese schul-dencrisis en de dreigende finan-ciële problemen in de VerenigdeStaten maken de kans op een aan-zienlijke vertraging van de wereld-economie alarmerend groot. Euro-pese en Amerikaanse politici moe-ten er nu voor zorgen dat de terug-val niet omslaat in een nieuwe in-ternationale recessie, waarschuwthet IMF. In Europa betekent ditvolgens het fonds dat er snel beslis-singen moeten worden genomenover de opzet van de beloofde ban-kenunie en over verdere economi-sche integratie. Voor Nederlandvoorziet het fonds in 2012 een

krimp van 0,5 procent, gevolgddoor een groei met 0,4 procent vol-gend jaar. De werkloosheid looptdaarbij naar verwachting op, maarzou met 5,7 procent in 2013 tot delaagste in de eurozone blijven ho-ren.Henk Berg: oud denkenOud denken nekt de economie enmaatschappij. Denken dat hetweer wordt zoals het was en doenof er niet veel aan de hand is. Wezullen alle sectoren en bedrijvenmoeten heruitvinden en oud den-ken vertraagt dat proces. Financie-ren doe je niet meer bij een bank,je regelt het via crowdfunding, kre-dietunies of bootstrapping. Als jedeze alternatieven niet kent, dandenk je nog steeds ‘oud’. Bouwon-dernemers zullen op zoek moetennaar betere manieren van financie-ren. En de faalkosten moeten dras-tisch omlaag door compromisloosop een LEAN manier te werken.Dat vergt niet alleen techniek enorganisatie maar vooral een ande-re cultuur en gedrag.Ed Velthuis: gure herfstDe Nederlandse economie ver-slechterd in ras tempo en daaraanontkomt Gelderland niet. Het iseen gure herfst. Nu investeringenworden uitgesteld, hebben onder-nemingen die hun geld verdienenmet duurzame investeringsgoede-ren, zoals de bouw, het zwaar. Eenware saneringsslag is gaande. Ditzal daarna ongetwijfeld verder ef-fect hebben op bestedingen in con-sumptiegoederen. En daarmeehoudt de negatieve spiraal zichzelfin stand. Om uit die spiraal te ko-men zijn investeringen nodig. Hoe-wel ondernemers niet vooraanstaan te roepen als het om over-heidsbestedingen gaat, zal eendoorbraak toch uit die hoek moe-ten komen.Bart van Meer: orkaanDe barometer van het vastgoed

verschuift van een zware stormlangzaam maar zeker naar een or-kaan. De NVM meldde dat het laat-ste kwartaal het slechtste is sindslange tijd. Grote ontwikkelaars alsEurocommerce en Phanos zijnbankroet. Gerenommeerde bouw-bedrijven vallen om. Vorige weekdinsdag heeft Gerritsen Bouw-groep, een bedrijf met 110 werkne-mers, haar eigen faillissement aan-gevraagd. Een bouwbedrijf meteen staat van dienst van meer dan80 jaar. Natuurlijk speelt de malai-se in de bouw hierbij een belangrij-ke rol, maar de rol van de bankenmag niet onbesproken blijven. Hetheeft er alle schijn van – ik drukmij zachtjes uit – dat banken metname bezig zijn om orde op zakente stellen in hun eigen boekhou-ding en daarbij hun belangrijkemaatschappelijke positie aan zichvoorbij laten gaan.Eline Koers: blijf bij je leestGemeenten hebben veel geld verlo-ren door te investeren in land-bouwgrond met de verwachtingdeze te kunnen gebruiken voorwoningbouw. Bovenaan staat degemeente Apeldoorn met een ge-boekt verlies van 124 miljoen euro.Dat heeft gevolgen voor andereopenbare voorzieningen in de be-treffende gemeenten. Te denkenvalt o.a. aan zwembaden en biblio-theken die het met minder moe-ten doen of erger nog soms hundeuren moeten sluiten. Waarkomt toch die behoefte vandaanom te ‘ondernemen’? De ene ge-meente stopt het in landbouw-grond, de andere kiest voor een‘veiligere’ route en zet zijn geld opbuitenlandse banken. Schoenma-ker blijf bij je leest.Jan Jonker: starheidTerwijl het IMF ons laat weten datde crisis in Europa (en de wereld)voorlopig nog niet bezworen is,groeit ook internationaal het in-zicht dat starheid van begrotings-discipline remmend is voor de op-lossing. Ondertussen lopen de for-matiegesprekken tussen VVD enPvdA voorspoedig. Gaat er daneen nieuwe wind waaien om deeconomie te stimuleren? De erva-ring van Paars 1 toont in ieder ge-val een stimuleringsbeleid voor in-novatie en investeren in de (ken-nisintensieve) ondernemer van detoekomst, afgezet tegen het huidi-ge dorre landschap voor het finan-cieren van vernieuwend onderne-merschap.Roy Tilmann: restschuldDe bouwsector heeft recentelijkeen uitgebreid steunpakket aange-vraagd bij de tweede kamer om debouwsector en de huizenmarktvlot te trekken. Een van de maatre-gelen die zijn aangevraagd is demogelijkheid om de financieringvan restschuld aftrekbaar te ma-ken. Een dergelijke regeling zou dedoorstroming op de woningmarktten goede komen. Opvallend is datook de FNV voor dat voorstel isterwijl deze voor het beperkenvan de hypotheekrenteaftrek was.

Novio Tech: straaltje zonIris Hendrickx

Bart van Meer

Jacob Fontijne

Hein van de Pasch

Jan Jonker

Henk Berg

Annemarie van den Berg

Roy Tillman

Ed Velthuis

Eline Koers

Hanno Littink

Esther-Mirjam Sent

Jan Blokland

Theo Lemmen

Ronald Migo

GuidoDierick

Jan Blokland: ‘Als je geschoren wordt, moet je stilzitten’. archieffoto Theo van Zwam

6,1-6,0BarometerNaam BedrijfRoy Tillman Chemische bouwstoffen 6,8-6,7Henk Berg KPMG 6,8-6,8Ronald Migo KvK 6,2-6,4Annemarie vd Berg Rabobank 5,0-4,5Theo Lemmen Ondernemerscafe 6,4-6,4Jan Blokland Cold Stores 5,5-5,5Jacob Fontijne KEMA 6,3-6,3Hein van der Pasch Mercator Incubator 6,0-6,0Jan Jonker Health Valley 6,5-6,5Ed Velthuis VNO-NCW 5,0-4,5Hanno Littink Bax Advocaten 6,0-6,0Esther-Mirjam Sent Radboud Universiteit 5,5-5,5Iris Hendrickx Quiris Adviesgroep bv 6,8-6,8Eline Koers Weeghel Doppenberg Kamps 6,5-6,5Bart van Meer Dirkzwager 5,5-4,0Guido Dierick NXP -,--,8,0

De opening van de NijmeegseNovio Tech Campus zorgt vooreen straaltje zonneschijn tussende sombere vooruitzichten, diehet Barometerpanel deze maandschetst. Want het vastgoed en debouw komen van een zwarestorm in een orkaan terecht.

zaterdag 20 oktober 2012 De Gelderlander

geknipt | 15

Faillissement uitgesprokenWoonplaza Gendringen bv te Gen-dringen, curator mr. C.A. Prinsen,Doetinchem.Touchdown Biomarketing bv teGendt, curator mr. A.O.C.A. vanSchravendijk, Arnhem.Stasan En Haar Vennoten te Nij-megen, curator mr. J.H. SteverinkArnhem.K3 Architectuur en Stedenbouwbv te Arnhem, curator mr. S.J.B.Drijber, Velp.Bendie Management bv te Arn-hem, curator mr. S.J.B. Drijber,Velp.Vigoroso bv te Lichtenvoorde, cura-tor mr. C.B. Geurink, Doetinchem.Café Twins vof te Groenlo, curatormr. V.L.M. Verweijen, Doetin-chem.Linq Boats bv, Linq Projects bv teArnhem, curator mr. A.O.C.A. vanSchravendijk, Arnhem.J.N. van Wingerden te Ede hodnDe Bosrand, curator mr. W.R.H. Ja-ger, Ede.

Movico Foods bv te Gendt, hodnJoop Moen Markten, curator mr.J.H. Steverink, Arnhem.Friguay-Holland Holding bv teOmmeren, curator mr. J.J.J.A.M.van Emstede, Tiel.Vof Lichtenberg Bouwservice teGendt, curator mr. E.A.S. Jansen,Nijmegen.Belchaseborch bv te Arnhemhodn Aannemersbedrijf VanAmerongen/Varboch, curator mr.R.J. Borghans, Arnhem.Bouwbedrijf Huisman bv te Epse,curator mr. A.A. Dooijeweerd, Zut-phen.Steenarend International bv teHummelo, curator mr. P.H. Ves-tiens, Doetinchem.SKG bv te Zieuwent, curator mr.G.W. Wullink, Doetinchem.Garantbouw Montferland bv te Di-dam, curator mr. J.A.M. Egberink,Doetinchem.Golden Age Beheer bv te Gendt,curator mr. J.H. Steverink, Arn-hem.

Flex Montage bv te Groenlo, cura-tor mr. D.J.J. Vrijbergen, Doetin-chem. L. Scherrenburg v/h hodnLLS Koeriers- en Expressdienstente Ede, curator mr. W.R.H. Jager,Ede.Het Gildehoekje vof te Arnhem,curator mr. A.O.C.A. van Schraven-dijk, Arnhem.Gerritsen Kleinbouw bv, Gerrit-sen Bouwgroep bv hodn Aanne-mersbedrijf W.H. Gerritsen, cura-tor mr. E.R. Looyen, Arnhem.Bongers Tweewielers bv te Bem-mel, curator mr. T. van der Mee-ren, Nijmegen.Smits Transport Gendt te Gendt,curator mr. C.A.M. Nijhuis, Arn-hem.

vereenvoudigde afwikkeling faillis-sementenNatuursteenbedrijf De Corbeel bvte Winterswijk hodn De CorbeelNatuursteen; De Corbeel Monu-menten, curator mr. Th.R.M. Wel-ling, Doetinchem.

Economische agendaTijdens de presentatie van het rap-port: Wonen, werken en winkelenvan Rabobank de Liemers in het Mu-siater op 24 april jl. werd vastgestelddat een economische agenda voor deLiemerse gemeenten ontbreekt.Alle betrokkenen waren het erovereens dat de Liemers een belangrijkebijdrage levert aan de economischeslagkracht van centraal Gelderland.Om deze een extra impuls te gevenmoet worden gewerkt aan een econo-mische agenda voor de Liemers.Lindus, de ondernemersverenigingvan de Liemers, acht het hierbij vangroot belang dat de inbreng van onder-nemers is gewaarborgd en er ook bijhen commitment en draagvlak voorbestaat. Om deze economische agendate realiseren is veel tijd, inzet en over-leg vereist. Het bestuur van Lindusheeft besloten tot het aanstellen vaneen adviseur voor de noodzakelijk ge-achte coördinatie en afstemming. Inde bestuursvergadering van 10 septem-ber 2012 is Wim Bless hiervoor aange-steld. Charles van Ditshuizen infor-meerde de leden van Lindus hierovertijdens de bijeenkomst voor de ledenop 18 september. Wim Bless is van2005 tot 2010 wethouder geweest inde gemeente Zevenaar met als porte-feuille Financiën en Economische Za-ken. Op dit moment is Wim Bless be-stuurslid van diverse verenigingen enstichtingen in de Liemers en lid vande Raad van Toezicht van zorginstel-ling Liemerije.

Beste hypotheekkantoorDe Hypotheekshop Arnhem-Noord isdoor Independer als beste hypotheek-kantoor van de regio uitgeroepen.Dick van der Lee, Petra Otten-Baarsen Jelle Schilstra: proficiat!

Executive Home RentalsEHR heeft er weer een nieuwe vesti-ging bij. Na Arnhem, waar het meerdan 15 jaar geleden begon, is er nuook een vestiging in Nijmegen, Apel-doorn, Ede-Wageningen, Haarlem,Rotterdam, Tilbburg en Utrecht. Denieuwste vestiging is Haaglanden.

Wazzup is verhuisdWazzup, dat software voor onder an-dere de makelaardij ontwikkelt (metdochter Housenet), is verhuisd naar

de Energy Club op Arnhems Buiten.

Color Business CentersS+G Ondernemerscentra, met ondermeer het Lorentz en het FacilityPoint (+7 andere centra), gaan verderonder de kleurrijke naam Color Bu-sienss Centers. www.colorbc.nl

De Buzz bij VelperbroeckDinsdag 23 oktober komt DeBuzz, derijdende redactie van de Gelderlanderen Omroep Gelderland, bij Business-club Velperbroeck op bezoek om aller-lei verhalen over ‘de Ondernemer an-no 2012’ op te tekenen.

KeerpuntOp 26 oktober opent burgemeesterPauline Krikke de nieuwe praktijkvan gewichtsconsulente Desiree vanCleef en José Marie ter Haar in InsulaDei op de Velperweg 139a in Arn-hem.

Meester ontmoet MaestroOp 31 oktober is er eenOKA/HAN-miniconferentie bij de PA-BO over Ondernemerschap in de dopvoor ondernemers, docenten en stu-denten. Info opondernemendlerenarnhem

@gmail.com

Duurzame regioOp 3 oktober kwamen de onderne-mersverenigingen VERON en OCO

bij elkaar om aandacht te geven aanduurzaamheid. Samen met het Plat-form Creatieve Technologie en HetGroene Podium werd een bijeen-komst opgezet waar meer dan 100 re-

gionale ondernemers op afkwamen.Winnaar van de MVO-quickscan, eenprijs gemaakt door Nancy Klomp,was Golfclub Landgoed Welderen uitElst.

Startersprijs ToerismeGroepsaccommodatie Gerkenshof inEmmerik heeft de Startersprijs Toeris-me Gelderland gewonnen. EigenarenAnita Peters en Fred Prinssen hebbendaarmee een weekendje in een bunga-lowpark gewonnen. Het bedrijf ligt500 meter over de grens. De juryroemt het bedrijf onder andere omde nieuwe creatieve workshops en ar-rangementen die beschikbaar zijn. Bijde Gerkenshof kun je die workshopscombineren met een high tea of eenfietstocht.

Span SchilderwerkenBello heeft het driehonderdste lid inde bloemetjes gezet. Met de aanmel-ding van Span Schilderwerken uitBeek werd een mijlpaal bereikt in decollectieve beveiliging van bedrijven-terreinen in de Liemers. Henry Spanwerd gefeliciteerd door Jurrien Lijf-togt en Leo Haentjes van beveiligings-bedrijf Securitas en voorzitter JohnAaldering van de Stichting Belangen-behartiging Bedrijventerreinen de Lie-mers (SBBL), beter bekend als Bello.„We zijn heel blij met deze mijlpaal”,zegt John Aaldering. „Met inmiddels310 deelnemende bedrijven zijn wenu de vijftig procents deelname ruim-schoots gepasseerd. We blijvengroeien. Dat is bijzonder, maar nogniet ons ultieme doel. We blijven ver-dere groei nastreven.”Bello startte enkele jaren geleden,met steun van de Liemerse gemeen-ten, een nieuw offensief om meer on-dernemers aan Bello te binden. Aalde-ring: „Het is een Liemers belang dater zoveel mogelijk bedrijven mee-doen aan de collectieve beveiliging.Dat houdt het voor iedereen betaal-baar. Met steun van onze beveiligings-partner Securitas kunnen we daar-door meerdere auto’s in de Liemersrond laten rijden.” Aangesloten be-drijven betalen voor basisbeveiliging(surveillance en alarmopvolging) eenminimaal bedrag. Op het momentdat het ledenaantal groeit, worden debeveiligingsactiviteiten verder opge-schaald.

Faillissementen MaatschappijMaandag 22 oktober,Keizer Karel Foyer inde Vereeniging, van12.00 tot 14.00 uur.Lunch (kosten €15,-)in het teken van ‘Deontwikkeling van deNovio Tech Campus’.Aanmelden viainfo@de-maatschap-pij.nl.

VNO-NCWZaterdag 27 oktober,terrein AkzoNobel,Velperweg 76, Arn-hem. VNO-NCW re-gio Arnhem-Nijmegenorganiseert in nauwesamenwerking methet regionale bedrijfsle-ven en onderwijs-instellingen de Tech-niekdag Arnhem. Opde Techniekdag wordtde boeiende wereld

van bèta en techniekin alle sectoren uitno-digend aan een breedpubliek getoond.

de OndernemerVrijdag 2 november,de Vereeniging, Nijme-gen, vanaf 17.00 uur.Uitreiking van de jaar-lijkse prijs de Nijmeeg-se Ondernemer vanhet Jaar tijdens het Nij-meegs Ondernemersca-fé (netwerkborrel).i: www.nijmeegsonder-nemerscafe.nl

OKAMaandag 5 november,wijncafé ‘Le Jardin’ bijRobbers & Van denHoogen, Velperweg 23te Arnhem, vanaf 17.30uur. Business Borrelvoor leden en introdu-cé’s . i: www.oka.nl

VERONDonderdag 8 novem-ber, Kasteel Doornen-burg, Kerkstraat 27 teDoornenburg, vanaf17.00 uur.Netwerkborrel met rid-derlijke kijk achter deschermen van het kas-teel. Aanmelden viawww.ver-on.nu/aanmelden

Onderne-mers-SociëteitKANMaandag 12 novem-ber, rest. De Hucht teElst, 16.00 uur. Jaarlijk-se wijnavond en work-shop ‘Durf te proeven’m.m.v. wegvanwijn.nlvan Henk Put en Robvan der Waals.i en aanmelden:info@ondernemers-societeitkan.nl

AGENDA

Groepsaccommodatie Gerkenshof in Emmerik van Anita Peters (rechts)heeft de Startersprijs Toerisme Gelderland gewonnen. De ‘algemene’ star-tersprijs ging naar Willemijn van Leeuwen (links).

Bello vierde het bereiken van de mijlpaal met een grote taart. Op de foto vanaf links: Jurrien Lijftogt (Securitas),Henry Span, John Aaldering (SBBL) en Leo Haentjes (Securitas).

geknipt en geschorenTips of informatie? deondernemer@gelderlander.nl

Door Frank Thooft