De nieuwe stad - NAi uitgevers
date post
28-Mar-2016Category
Documents
view
227download
1
Embed Size (px)
description
Transcript of De nieuwe stad - NAi uitgevers
NAi Uitgevers
De nieuwe stad
Stedelijke centra als brandpunten van interactie
Eerdere publicaties
de nieuwe s tad s tedelijke centr a al s br andpunten van inter ac tie
Rob van Engelsdorp GastelaarsDavid Hamers
NAi Uitgevers, RotterdamRuimtelijk Planbureau, Den Haag2006
Krimp en ruimte. Bevolkingsafname,
ruimtelijke gevolgen en beleid
Van Dam et al. (2006)
isbn 90 5662 5276
Vele steden maken nog geen Randstad
Ritsema van Eck et al.(2006)
isbn 90 5662 5059
Files en de ruimtelijke inrichting van
Nederland
Hilbers et al. (2006)
isbn 90 5662 5519
Betaalbaarheid van koopwoningen en
de ruimtelijke ordening
Renes et al. (2006)
isbn 90 5662 5322
Economische vernieuwing en de stad.
Kansen en uitdagingen voor stedelijk
onderzoek en beleid
Van Oort (2006)
isbn 90 5662 5071
Indelen en afbakenen
De Vries et al. (2006)
isbn 90 5662 5470
Kennishubs in Nederland. Ruimtelijke
patronen van onderzoekssamenwerking
Ponds & van Oort (2006)
isbn 90 5662 508 x
Monitor Nota Ruimte. De opgave in beeld
Snellen et al. (2006)
isbn 90 5662 509 8
Economische netwerken in de regio
Van Oort et al. (2006)
isbn 90 5662 477 6
Verkenning van de ruimte 2006. Ruimtelijk
beleid tussen overheid en markt
Van der Wouden et al. (2006)
isbn 90 5662 506 3
Wegen naar economische groei
Thissen et al. (2006)
isbn 90 5662 502 0
De prijs van de plek. Woonomgeving en
woningprijs
Visser & Van Dam (2006)
isbn 90 5662 479 2
Woningproductie ten tijde van Vinex.
Een verkenning
Jkvi et al. (2006)
isbn 90 5662 503 9
Vinex! Een morfologische verkenning
Lrzing et al. (2006)
isbn 90 5662 475 x
Bloeiende bermen. Verstedelijking langs
de snelweg
Hamers et al. (2006)
isbn 90 5662 476 8
Achtergronden en veronderstellingen bij
het model pearl . Naar een nieuwe regio-
nale bevolkings- en allochtonenprognose
De Jong et al. (2005)
isbn 90 5662 501 2
Winkelen in Megaland
Evers et al. (2005)
isbn 90 5662 416 4
Waar de landbouw verdwijnt. Het
Nederlandse cultuurland in beweging
Pols et al. (2005)
isbn 90 5662 485 7
Tussen droom en retoriek.
De conceptualisering van ruimte in
de Nederlandse planning.
Zonneveld & Verwest. (2005)
isbn 90 5662 480 6
Het gras bij de buren. De rol van planning
bij de bescherming van groene gebieden
in Denemarken en Engeland
Van Ravesteyn et al. (2005)
isbn 90 5662 481 4
De LandStad. Landelijk wonen in de
netwerkstad
Van Dam et al. (2005)
isbn 90 5662 440 7
Het gedeelde land van de Randstad.
Ontwikkelingen en toekomst van het
Groene Hart
Pieterse et al. (2005)
isbn 90 5662 442 3
Verkenning regionale luchthavens
Gordijn et al.(2005)
isbn 90 5662 436 9
Inkomensspreiding in en om de stad
De Vries (2005)
isbn 90 5662 478 4
Nieuwbouw in beweging. Een analyse van
het ruimtelijk mobiliteitsbeleid van Vinex
Snellen et al. (2005)
isbn 90 5662 438 5
Kennisassen en kenniscorridors. Over de
structurerende werking van infrastructuur
in de kenniseconomie
Raspe et al. (2005)
isbn 90 5662 459 8
Schoonheid is geld! Naar een
volwaardige rol van belevingswaarden in
maatschappelijke kosten-batenanalyses
Dammers et al. (2005)
isbn 90 5662 458 x
De markt doorgrond. Een institutionele
analyse van de grondmarkt in Nederland
Segeren et al. (2005)
isbn 90 5662 439 2
A survey of spatial economic planning
models in the Netherlands. Theory,
application and evaluation
Van Oort et al. (2005)
isbn 90 5662 445 8
Een andere marktwerking
Needham (2005)
isbn 90 5662 437 7
Kennis op de kaart. Ruimtelijke patronen
in de kenniseconomie
Raspe et al. (2004)
isbn 90 5662 414 8
Scenarios in Kaart. Model- en ontwerp-
benaderingen voor toekomstig
ruimtegebruik
Groen et al. (2004)
isbn 90 5662 377 x
Unseen Europe. A survey of eu politics
and its impact on spatial development in
the Netherlands
Van Ravesteyn & Evers (2004)
isbn 90 5662 376 1
Behalve de dagelijkse files. Over betrouw-
baarheid van reistijd
Hilbers et al. (2004)
isbn 90 5662 375 3
Ex ante toets Nota Ruimte
cpb, rpb, scp (2004)
isbn 90 5662 412 1
Tussenland
Frijters et al. (2004)
isbn 90 5662 373 7
Ontwikkelingsplanologie. Lessen uit
en voor de praktijk
Dammers et al. (2004)
isbn 90 5662 374 5
Duizend dingen op een dag. Een tijdsbeeld
uitgedrukt in ruimte
Galle et al. (2004)
isbn 90 5662 372 9
De ongekende ruimte verkend
Gordijn (2003)
isbn 90 5662 336 2
De ruimtelijke effecten van ict
Van Oort et al. (2003)
isbn 90 5662 342 7
Landelijk wonen
Van Dam (2003)
isbn 90 5662 340 0
Naar zee! Ontwerpen aan de kust
Bomas et al. (2003)
isbn 90 5662 331 1
Energie is ruimte
Gordijn et al. (2003)
isbn 90 5662 325 7
Scene. Een kwartet ruimtelijke scenarios
voor Nederland
Dammers et al. (2003)
isbn 90 5662 324 9
inhoud
Samenvatting 7
Vooraf 13
Compacte steden als brandpunten van interactie 19Het stedelijke politiek-bestuurlijke centrum 21Het stedelijke knooppunt van internationale handel 22Het stedelijke industriecentrum 24Compact-stedelijke standplaatskwaliteiten 26De agglomeratiegraad van een nederzetting 28Het centraliteitsniveau van een nederzetting 31Slotsom 35
Compacte stedelijkheid onder druk; probleemstelling 41Fysiek-ruimtelijke transformaties sinds 1960: deconcentratie en uitsortering 43Zes onderzoeksvragen rond compact-stedelijk ruimtegebruik 45
Gentrification: een hernieuwde opbloei van het stedelijk wonen 53Gentrification als thema in de literatuur 53Amsterdamse jonge starters en hun binding aan de stad 71Slotsom 85
Kenniswerk: een groeisector binnen de stedelijke economie 93Kenniswerk als thema in de literatuur 93Zakelijke dienstverleners en hun binding met Amsterdam 115Beeldend kunstenaars in Amsterdam en hun binding aan de stad 129Slotsom 135
Publieke interactie: een blijvende stedelijke kwaliteit 151Interactie als thema in de literatuur 151Publieke interactie in Amsterdam 171Slotsom 181
Compacte stedelijkheid als voorwaarde voor directe interactie 191De specifieke kwaliteiten van directe interactie 193Directe interactie en ruimtelijke clustering 197Regionale clustering: regionaal-stedelijke daily systems 199Lokale clustering: geprofileerde werk-, winkel-, onderwijs- en uitgaanscentra 203De stedelijkheid van steden 209
Lokaal, regionaal-stedelijk en rijksbeleid 217The center of things 217Wees creatief! 218Kennis van creativiteit en innovatie 221Regionale samenwerking 231Oude en nieuwe paden 238
Compacte stedelijkheid als toekomstig beleidsthema 235
Literatuur 255
Over de auteurs 263
d e ni eu w e s ta d
Sa menvat ting
Drie groepen maken de nieuwe stad: de hoog opgeleide, alleenstaande starters die in de stad wonen, de kenniswerkers die in de stad werken en het publiek dat massaal de voorzieningen van de stad bezoekt. Zij allen zijn afhankelijk van intensief rechtstreeks contact met soortgenoten.
Het zijn vooral de hoog opgeleide jonge alleenstaanden, die een profes-sionele carrire starten en uitbouwen, die bewust kiezen voor een leven als fulltime stedeling. Doordat een deel van deze mensen in de stad blijft wonen nadat ze hun status als starter voor een andere hebben verruild, zullen de steden op den duur niet alleen aanzienlijke aantallen jonge starters herbergen, maar een meer gemengd bewonersbestand vertonen.
Het beleid van de overheid voor deze steden moet daarom in de eerste plaats gericht zijn op het in stand houden en verder uitbouwen van de roltrapfuncties van de stad: scholingsmogelijkheden en een ruim bestand aan banen voor kenniswerkers.
De ruimtegebruikers die minder op frequente interactie gericht zijn, vertrekken daarentegen steeds vaker naar woon- en werkmilieus aan de stadsranden of in het suburbane ommeland. De voorheen gemengde stadscentra veranderen daardoor: door de selectieve uittocht van ruimte-gebruikers ontstaan specifiek geprofileerde (sub)centra.
Ook kenniswerk is duidelijk gebonden aan compacte stedelijke centra. Dit geldt met name voor kenniswerkers met een alfa- of gammaspecialisatie. Dit houdt echter niet in dat alle naar revitalisering snakkende steden zich de komende tijd moeten richten op het aantrekken van creatieve industrien of kleinschalige, op zakelijke of politiek-bestuurlijke dienst-verlening gerichte bureaus. De mogelijkheid dat een dergelijke poging succes oplevert, is namelijk over het geheel genomen tamelijk beperkt. Slechts enkele steden per land lijken in dit opzicht kansrijk.
De aanwezigheid van instellingen voor universitair en hoger beroeps-onderwijs, de aanwezigheid van kennisintensieve bedrijvigheid en de aanwezigheid van een monumentale oude stadskern dragen ertoe bij dat een stad een florerende winkel- en uitgaansfunctie heeft.
Goed functionerende publiekscentra worden gekenmerkt door intensieve interactie buitenshuis en door een telkens wisselend omvangrijk publiek. Deze centra functioneren