De Mythe van HITLERS PAUS – Hubert_Luns

8/3/2019 De Mythe van HITLERS PAUS Hubert_Luns

1/13

- 1 -

De Mythe van Hitlers PausDe Pastor Angelicus

Pius XII redde 860.000 Joden van een wisse dood

Het Vaticaan, Sint Pieterplein, Rome

1 Rome is in het beeld van Esau

Rome staat voor het rijk van Ezau. Jacobs broer Ezau werd verraderlijk buitengesloten van devaderlijke beloftes waardoor hij en zijn nakomelingschap door jaloezie en haat werden verteerd.Het Christendom wordt in de Joodse traditie vaak met Ezau vergeleken. (1) Geen wonder als wijer acht op slaan dat de Christenen zich dikwijls op een uiterst vijandige manier tegenover deJoden hebben misdragen. De gettos waren een pauselijke uitvinding. In de bul Cum nimis ab-surdum (1555) werd verkondigd dat het absurd was de Joden toegang tot onze samenleving te

geven en zelfs onder ons te laten wonen, zij die door eigen schuld en daden door God tot deeeuwige slavernij zijn verdoemd. In deze bul stelde paus Paulus IV voor de Joden in gettos af tezonderen, die nadien overal in Europa ontstonden. Zijn aanbeveling werd pas in 1870 officieelherroepen. Hiermee trad hij in de voetsporen van paus Eugenius IV, die in 1442 verbood datJoden en Christenen gezamenlijk maaltijd hielden, hetgeen aansloot bij een menigte besluiten uitvroeger tijden. Het dictaat van Paulus IV paste ook bij de besluiten van het Vierde LateraansConcilie uit 1215. Sinds de Joden in de tweede eeuw van Godsmoord werden beschuldigd hebbende anti-Judastische tendenzen binnen de christelijke kerk een rol van betekenis gekregen, maardat werd pas acuut sinds kerk en staat tot eendrachtige samenwerking waren gekomen. Toch kan


2/13

- 2 -

ook worden teruggekeken op een andere, tegengestelde traditie. De paus die hier het voortouw innam was Gregorius de Grote (590-604). Daarvan zegt Jules Isaac: Paus Gregorius de Groteinstalleerde ten aanzien van de Joden een politiek van menselijkheid, gelijkberechtigdheid en

betrekkelijke bescherming, hetgeen hem ten voordeel strekt en dat ook doet voor de pausen na-

dien; want aldus werd een traditie gevestigd waaruit velen maar niet allen vanuit goedheid

van geest en hart inspiratie zouden putten.(2) Ik wijs erop dat de bul Sicut Judeis, die in 1122

door paus Calixtus II werd uitgegeven, een beschermingsstatuut gaf, dat vervolgens door pausClemens III (1187-1191) in de canonieke wet werd verankerd. Dit statuut is tot aan de 15 e eeuwdoor wel twintig pausen aangehaald en verduidelijkt. Er zijn immers veel goede voorbeelden van

pausen die de taak op zich hebben genomen de Joden te beschermen, ook in onze recente ge-schiedenis, met name tijdens de laatste wereldoorlog toen vierduizend Joden onderdak vonden inItaliaanse kloosters. Maar de heersende houding was anders. Om Esther Dorflinger te citeren uiteen interview in Ein Kerem mei 1989 (zij was een bekeerlinge uit het Jodendom): Zelden heefthet Joodse volk liefde ondervonden van de kant der Christenen. In feite associren de meeste

Joden de holocaust met het Christendom. Het is daarom weinig verrassend dat het Ezaubeeldook het beeld van het Christendom is geworden.

De controverse rondom paus Pius XII, die tijdens de Tweede Wereldoorlog fout zou zijn geweest, is nog lang niet uitgewoed. Dat blijkt uit onderstaand krantenbericht. De misvattingenrond deze herosche paus dienen nodig recht te worden gezet, wat wij met ons artikel trachten tedoen. Er moet nu maar eens een eind komen aan al die lasterpraat. Een rehabilitatie is gewenst.

Wat ons betreft mag het zaligverklaringsproces van de Pastor Angelicus, als voorbode van zijnheiligverklaring, gewoon doorgaan.

Benedictus XVI verklaart Pius XII niet zalig (postulator)

ROME 18-10-2008 (AFP nieuws): Paus Benedictus XVI heeft het decreet over de herosche deugden van Pius XII, de eerste stap naar canonisatie, niet ondertekend, omdat hijgoede relaties wil onderhouden met de Joden. Dat heeft pater Peter Gumpel, de postu-lator voor de heiligverklaring van Pius XII aan het Italiaanse nieuwsagentschap ANSA mee-gedeeld. Pius XII was paus van 1939 tot 1958 en wordt passiviteit verweten tegenover de

vervolging van de Joden door de Nazi's. Onlangs nog verdedigde Benedictus XVI oorlogs-paus Pius XII. De paus heeft het decreet nog niet ondertekend en acht het nodig de tijd tenemen voor reflectie, aldus Vaticaan-woordvoerder Frederico Lombardi.

Tegenstanders van de zaligverklaring van paus Eugenio Pacelli (zo was de echte naam van de oorlogspaus) bevinden zich niet enkel binnen de Joodse gemeenschap, maar ook binnen de Katholieke Kerk. Volgens pater Gumpel doet de Katholieke Kerk haar uiterstebest om goede relaties te onderhouden met Isral, maar kunnen vriendschappelijke ban-den pas tot stand komen als ze wederzijds zijn. We merken dat de paus met een grootgevoel voor gastvrijheid een rabbijn uitnodigt naar onze synode en dat die laatste mis-bruik maakt van onze goedheid, door tot drie keer toe Pius XII aan te vallen. De rabbijnmag uiteraard zeggen wat hij wil, maar op die manier zal hij zijn steentje niet bijdragentot verbeterde relaties, aldus pater Gumpel.

We zijn gekant tegen de zaligverklaring van Pius XII. We kunnen zijn stilzwijgenover de holocaust niet vergeten, liet Shear-Yashuv Cohen, de opperrabbijn van de Isra-lische stad Haifa, eerder deze maand weten aan een Italiaanse krant.

Er is ook een andere kant. Voor een indrukwekkende historische opsomming van het handelender Kerk ten gunste van haar Joodse broeders kan men bij de notulen terecht van de eerste enenige bijeenkomst van Napoleons Sanhedrin uit 1807, die uit 71 afgevaardigden bestond vanJoodse origine. Zie de appendix voor een opsomming daarvan. Naast het institutioneel kerkelijk


3/13

- 3 -

handelen zijn er in de geschiedenis ook veel priv initiatieven geweest van mensen die zich aande volkshysterie wisten te onttrekken. Israls Yad Vashem organisatie van het holocaustmonu-ment voor martelaren en helden bewaart verslagen van de nobele heidenendie ongeacht geloofof afkomst hun leven riskeerden om tijdens de Tweede Wereldoorlog Joden te redden. Gewetenen Moed van Eva Fogelman biedt een systematisch verslag over waarom en hoe mensen vanvaak eenvoudige komaf met groot risico voor zichzelf en hun families de Joden hielpen aan de

Nazis te ontsnappen.

2 De paus verhief zijn stem voor Hitlers slachtoffers

Dit is het verhaal van hoe een paus hielp een menigte Joden in de Tweede Wereldoorlog te red-den. Op welke wijze paus Pius XII actief betrokken was bij het redden van Joden staat beschre-ven in Pius XII en de Tweede Wereldoorlog naar de archieven uit het Vaticaan, van de handvan de Jezuet Pierre Blet en confraters. Het oorspronkelijke twaalfdelig boekwerk werd in de

periode tussen 1965 en 1982 samengesteld. In 1997 verscheen een verkorte uitgave. (3) Dit volgthet werk van Pius XII en zijn naaste medewerkers van dag tot dag en soms van uur tot uur, vanafhet moment in mei 1939 toen de Duitsers Praag binnenvielen precies drie dagen nadat hij pauswas geworden, tot het aan eind van de oorlog. Het bevat zijn openbare mededelingen, toespraken,

boodschappen en briefwisseling met de burgelijke en kerkelijke autoriteiten, alsmede details vanzijn geheime gemanoeuvreer om de ineenstorting van Europa te voorkomen en waar mogelijkhulp te bieden. Hierin komen zijn twijfels tot uiting over de toelaatbare grenzen van zijn inter-venties. Tevens blijkt daaruit zijn grote waardering voor hedendaagse staatsmannen als Churchill.

Door zijn schandalig zwijgen zou Pius XII de Duitse boeven-bende in de kaart hebben gespeeld. Ondanks de tegenstellingen diedit thema oproept, geeft het verslag van pater Blet ontwijfelbaaraan dat de paus juist heeft gehandeld en onze bewondering af-dwingt. Realiseer wel dat niet alleen de Joden slachtoffer warenvan de meedogenloze Nazi-vervolging, maar ook vele duizenden

priesters, religieuzen en veel meer leken die zich vanuit hun chris-

telijke principes tegen de Nazis afzetten. Dit was een groot dilem-ma! Alhoewel de Pastor Angelicus een directe confrontatie met hetDerde Rijk ontweek, moest ontwijken, deed hij veel pogingen, inhet bijzonder via de diplomatieke kanalen, die gunstig uitwerkten.Hij was echter niet alleen maar de zwijgende paus, want anders

zou Golda Meir, de minister van Buitenlandse Zaken van Isral, in haar officile toespraak voorde Verenigde Naties op de dag dat de paus in 1985 overleed, niet hebben gezegd: Toen een ver-

schrikkelijk martelaarschap ons volk trof, verhief de paus zijn stem voor de slachtoffers. DeJoodse complimenten aan zijn adres worden meestal gezien als komend van mensen die slechtwaren genformeerd. De kwestie is te uitgebreid om daar in het kader van dit artikel op in te gaan.Laat het volgende volstaan. Is het mogelijk hetzelfde van Isral Zoller (of Zolli) te zeggen, dietijdens de oorlogsjaren opperrabbijn van Rome was? Hij werd aan het eind van de oorlog Chris-

ten. Toen hij omgeven door zijn familie op 13 februari 1945 uit handen van monseigneur LuigiTraglia het sacrament van het Doopsel ontving, koos hij de christelijke naam Eugenio ter ere van

paus Eugenio Pacelli. Dit was ook blijk van dankbaarheid omdat deze paus door zijn voor-beeldig optreden zoveel Joodse levens had gered. Volgens de gereputeerde Joodse historicus Pin-chas Lapide heeft de Katholieke kerk onder het pontificaat van Pius XII ervoor gezorgd dat min-stens 700.000 maar waarschijnlijk 860.000 Joden van een zekere dood zijn gered, maar dit konZolli toen niet hebben geweten! Lapide gaat verder: Het was alsof deze reddingskruistocht als

gedeeltelijke verzoening was bedoeld voor de haatdragende onderwijzingen uit het verleden.(4)


4/13

- 4 -

Met zijn beroemde Kerstboodschap van 1942, die door onder andere The New York Times werdgeprezen, was Pius XII de eerste persoon van internationaal allure die zinspeelde op wat in deholocaust uitmondde. Hij zei, omgeven door de Duitse bezettingsmacht: De gemeenschap naar

zijn zwaartepunt terugvoeren, wat Gods wet is, dat is de dure plicht die de mensheid tegenover

honderdduizenden mensen heeft, die soms enkel op grond van hun nationaliteit of ras de dood in

worden gejaagd of gedoemd zijn op deerniswekkende wijze weg te kwijnen. Hiermee had de

paus ook de Duitse kampen op het oog, alhoewel hij niet op de hoogte zal zijn geweest en niet opde hoogte kn zijn van de volle omvang der verschrikkingen aldaar begaan.

Auschwitz was tijdens de oorlog een industriestad waar het vernietigingskamp vlakbij stond. Viaeen Nederlander die daar werkte, hoorde de Joodse Raad wat daar plaatsvond. (In de Raad zaten

prominenten uit de Joodse gemeenschap.) Het illegale Parool van 27 september 1943 geeft eenprecieze beschrijving van het gebeurde (5): Veel mensen konden en wilden dit soort berichten,zegt verslaggever Rob Trip, als ze die al onder ogen kregen, niet geloven. Er deden allerlei ge-ruchten de ronde in de oorlog en dit was simpelweg te bizar. De feiten spreken, zegt het Parool,

het zijn geen geruchten. Maar ze zetten het niet op de voorpagina. Het staat middenin op de

binnenpaginas. Op de voorpagina staat een artikel over landsbestuur in overgangstijd Ziefilmfragment: Dagblad Het Parool schrijft in 1943 over de vernietigingskampen

Om aan te geven dat de paus toen nog niet van de stelselmatige uitroeiing kan hebben geweten,citeer ik nu uit een hoofdstuk van Richard G. Davis in Het bombarderen van Auschwitz had-den de geallieerden dat moeten doen?, dat in 2000 in samenwerking met het United States Ho-locaust Memorial Museum werd uitgegeven (Het Holocaust Herdenkingmuseum van Amerika):

In april 1944 was het Anglo-Amerikaanse leiderschap nog niet tot een volledige evaluatiegekomen van de functie en ligging van Auschwitz. Natuurlijk, Richard Breitman toontglashard aan dat in sommige sectoren van de geallieerde overheden men over allenoodzakelijke informatie beschikte om de exacte ligging en rol van het kampen(complex)reeds medio 1943 vast te stellen, en wellicht nog eerder. Hij weet echter niet aan te tonen datde geallieerden deze informatie volledig hadden geanalyseerd en op zijn merites beoordeeld.De Ultra codebrekers van Bletchley Park wisten van de reeks Duitse politierapporten af enhadden deze routinematig gedecodeerd. Daarin stonden gedetailleerde gegevens over hetverloop van de holocaust. De Ultra organisatie had echter beperkte middelen en andereurgentere informatiebehoeften. Derhalve concentreerde men zich op de evaluatie van

politieberichten over de door bommen aangerichte schade en van andere berichtenstromendie een meer directe invloed hadden op de militaire strategie en operaties. Breitman toontniet aan dat de geallieerde leiders, die de bombardementen konden aansturen, op de hoogtewaren van alle essentile informatie en daarna voor een beslissing stonden om daar al of nietop te reageren. Vanzelfsprekend bereikte bepaalde informatie over de holocaust hetleiderschap, en zij reageerden daarop met een aantal verklaringen en radio uitzendingen diezich daarop richtten en dat afkeurden. Twee bijkomende omstandigheden noopten Churchillertoe om op 7 juli 1944 tussenbeide te komen. Ten eerste verschafte het Vrba-Wetzlerrapport, dat pas vanaf juni 1944 aan de Anglo-Amerikaanse overheden bekend was,expliciete en overtuigende details van de verschrikkingen in Birkenau-Auschwitz, waarvansamenvattingen in handen van het hoogste leiderschap kwamen. Ten tweede wist hetgeallieerde leiderschap van de Hongaars-Joodse transporten, die medio mei 1944 warengestart. Nu konden zij zich een voorstelling maken van waar die toe dienden. (pp. 222-23)

De paus heeft door zijn initiatieven veel Joodse levens gered, maar dit is niet het geval geweestvoor de christelijke kerk in zijn geheel. Lapide citeert Friedrich Heer, wat ik onderschrijf:


5/13

- 5 -

Het christelijke verzet tegen Hitler tijdens het Derde Rijk had vanaf het begin het karaktervan het unieke, het onwenselijke () in 1945 was de toestand zo kritiek dat alleen eengigantische poging tot verdoezeling () in staat was het gezicht van het officilechristendom in Duitsland te redden en herstellen () ik moet vaststellen dat alleKatholieken, van de hoogste tot laagste rang priesters, kapelaans, burgers (tot op vandaagantisemitisch) medeverantwoordelijk zijn voor de massamoord op de Joden. (6)

Toch bestonden gunstige uitzonderingen op de collaboratie tussen de Nazis en de Duitse Katho-lieke geestelijkheid, want uitzonderingen zijn er altijd. Zie daartoe het getuigenis van Pater Ge-reon Karl Goldmann OFM. Hij werkte tijdens de oorlog als verpleger bij de Waffen-SS. Zijnautobiografie heet Tegen de stroom in. (7)

3 De mythe van Hitlers paus

John Cornwell, een bekend commentator van al wat de Rooms-Katholieke Kerk beroert, geeft inhet vileine Hitlers Paus uit 1999 (8) een vernietigend oordeel over de paus die zich zo moedigtoonde de Joden te helpen. Dit boek is door pater George Cottier, de pro-theoloog van het Vati-

caan, als smaad bestempeld, en terecht. (9) Cornwellsconclusies waren zogenaamd op de archieven van hetVaticaan gebaseerd, die speciaal voor hem werden open-gesteld. Hij kon niet nalaten in datzelfde boek pausJohannes Paulus II een veeg uit de pan te geven alszouden door hem, in een heropleving van het ultramon-tanisme van Pius XII, de schismatische krachten binnende Kerk opnieuw zijn ontketend - waarmee de schrijveraangeeft dat hij tot de modernisten behoort.

Criticasters als Cornwell zijn op hun plaats gezet in hetgoed gedocumenteerde boek van rabbijn David Dalin uit2005: De Mythe van Hitlers Paus - hoe Pius XII min-

stens 700.000 Joden van een zekere dood redde. (10)Mary Ann Glendon van Harvard Universiteit schreef inhaar recentie, dat op de omslag prijkt:

David Dalins onderzoek naar de waarheid overpaus Pius XII leidde hem tot de ontdekking dat detragedie van het Joodse volk op schaamteloze wijze

door de vijanden van de traditionele religie is misbruikt. Met gerechtvaardigdeverontwaardiging zet Dalin de zaken weer in het gareel. Hij documenteert de oneerlijkheidvan de belangrijkste aanvallers van Pius en bewijst dat de oorlogspaus in de tijd van hungrootste nood een vriend en beschermer was van het Joodse volk.

De waarheid is dat Hitler de paus haatte. Dankzij onderzoek van de journalist Dan Kurzman,auteur van De dapperste strijd: de achtentwintig dagen van de Warsaw Getto Opstand, werdontdekt dat de paus afwist van Hitlers dreigende opdracht hem te kidnappen en het Vaticaan te

bezetten. Het Vaticaan had zelfs stappen ondernomen een bestuur in ballingschap te vormen ingeval de opdracht zou worden uitgevoerd. Dit werd in 2007 in zijn boek gepubliceerd: TheSecret Plot (de geheime samenzwering).

In het najaar van 1943 raakte Duitsland steeds meer aan de verliezende hand. Terwijl het Rus-sische leger steeds verder vanuit het oosten oprukte, bombardeerden de westerse geallieerde


6/13

- 6 -

machten de Duitse steden. In uiterste wanhoop had Hitler vaakwilde, roekeloze en onpraktische plannen. En zon plan betrofde invasie van het Vaticaan. Dan Kurzman vertelt hoe eenHitler-Himmler bevel uit 1943 om de paus te kidnappen en dedocumenten en schatten van het Vaticaan in beslag te nementot tweemaal toe werd uitgesteld en tenslotte door een groep

hoge Duitse officieren en ambtenaren in Rome werd verijdeld.De tegenkanting stond onder leiding van de SS-Obergruppen-fhrer van de Waffen-SS, Karl Friedrich Otto Wolff. Aan heteind van de oorlog trachtte Wolff met Allen Dulles de over-

gave van de Duitse troepen in Itali te onderhandelen onder de codenaam Operation Sunrise(operatie zonsopkomst). Zes dagen voordat op 8 mei 1945 de algemene capitulatie van Duitslandeen feit was, werd een accoord bereikt. Dan Kurzman nam uitgebreide persoonlijke interviews afvan Karl Wolff, de commandant indertijd van Itali en Himmlers gevolmachtigde. Dat was vlakvoordat deze in 1984 overleed. Kurzman toont aan dat Hitler het Vaticaan wilde neutraliserenomdat hij dacht dat de paus had meegewerkt aan het ten val brengen van Mussolini in 1943. Meerin het bijzonder vreesde Hitler dat de kerkleider de Endlsung (de holocaust) in het volle licht

zou stellen en pogingen ondernemen de geplande deportatie van de Joden van Rome te dwars-

bomen. In dat laatste had Hitler helemaal gelijk. Aan wat Pius voor Rome heeft gedaan dankt hijde naam defensor civitatis (verdediger der stad).

Hitlers plan tot inname van het Vaticaan en ontvoering van de paus

Nieuwe gegevens zijn in 2009 naar voren gekomen door het getuigenis van Niki FreytagLoringhoven, dat het verhaal onderbouwt dat Hitler van plan was de paus hetzij te ontvoe-ren of van het leven te beroven. Niki Freytag Loringhoven, 72 jaar oud, is de zoon van deoppercommandant van de Duitse strijdkrachten. Volgens zijn getuigenis heeft Hitler, enke-le dagen nadat Mussolini in opdracht van koning Victor Emmanuel III was gearresteerd, deReichssicherheitshauptamt (de belangrijkste veiligheidsdienst van het Derde Rijk) ver-zocht een plan samen te stellen om het Italiaanse volk te straffen door Pius XII te ontvoeren

of te vermoorden evenals de Italiaanse koning. Toen admiraal Wilhelm Canaris, hoofd vande Duitse contraspionnage, van de samenzwering hoorde, heeft hij zijn Italiaanse collegageneraal Cesare Am tijdens een geheime ontmoeting in Veneti op 29 en 30 juli 1943 gen-formeerd. Daarbij waren ook Erwin von Lahousen en Wessel Freytag von Loringhoven aan-

wezig, die beide in Sectie II van de Duitse contraspionnage werkten, die zich voornamelijk bezighield met sabotage. Toen Am in Rome terugkwam, verspreidde zich het nieuws vande samenzwering om de paus de kidnappen, wat opzettelijk was om het plan zo te dwars-

bomen, hetgeen bleek te werken.

4 Het Maak de Weg Vrij onderzoek

De organisatie van Pave the Way Foundation - PTWF (Maak de Weg Vrij Stichting) is niet reli-gieus gebonden en probeert obstakels tussen godsdiensten uit de weg te ruimen ter bevorderingvan een betere onderlinge samenwerking. Ook willen ze godsdienstmisbruik uitbannen dat als

basis dient voor geweld en terrorisme. Dit indachtig hebben ze een onafhankelijk onderzoek naarhet pausschap van Pius XII ingesteld. Ze waren zelf verbaasd over de resultaten daarvan. Nadatze geconfronteerd werden met tegenstrijdige informatie over hetgeen Pius XII tijdens de TweedeWereldoorlog had gedaan, wat een voortdurende bron van wrijving is tussen Joden en Katho-lieken, begonnen ze met ooggetuige-interviews en begonnen ze alle vrij beschikbare documentente verzamelen en krantenartikelen. Nadat hij een jaar lang had gepraat met deskundigen aan beide


7/13

- 7 -

kanten van het debat, kwam PTWF voorzitter Gary Krupp, die zelf een Jood is, een grote hoe-veelheid informatie op het spoor die gewoon toegankelijk was voor het publiek, maar die niet be-kend was. Er zijn veel krantenverslagen, zo blijkt, die de heersende negatieve opinie over dit

pausschap weerspreken. Een probleem om de waarheid naar boven te brengen is dat tijdens deoorlog alle belangrijke initiatieven van het Vaticaan en de paus geheim moesten blijven en viamondelinge instructies of codes werden doorgegeven. Desondanks kan op basis van de openbare

archieven een overtuigend argument worden gevormd.

Tot op heden heeft het onderzoek veel gebeurtenissen naar voren gebracht die een heel anderbeeld schetsen dan algemeen aanvaard. Ze zijn nu op hun website beschikbaar. (11) In het kadervan hun opdracht zijn Gary en Meredith Krupp naar verscheidene landen gereisd om video-inter-views af te nemen van de direct betrokken ooggetuigen, geschiedkundigen en andere mensen van

belang. Ze ontdekten dat voordat het gefantaseede toneelspel De Plaatsvervanger was uitgeko-men, de Joden en veel Isralische leiders deze paus bewonderden. Gary Krupp bevestigt:

De gegevens die we hebben verzameld zijn totaal onafhankelijk van enig officieelVaticaans archiefstuk, alhoewel zulks niet absoluut noodzakelijk is om erachter te komenwat tijdens de oorlogsjaren is gebeurd. We hebben veel persoonlijke tussenkomsten van pausPius XII ontdekt die de indruk absoluut tegenspreken dat hij bleef zwijgen en niets deed omJoodse levens te redden.

Het video-interview van de 95-jarige monseigneur Giovanni Ferrofino, dat in de eerste maandvan 2008 plaatsvond, is maar een voorbeeld van het verrichte werk. Begin 1942 bracht Ferrofinosamen met de Vaticaanse ambassadeur voor Hati en de aartsbisschop van de Dominicaanse Re-

publiek, monseigneur Maurilio Silvani, persoonlijk een mondeling verzoek van paus Pius XII aangeneraal Rafal Trujillo over om 400 visas uit te geven van de Dominicaanse Republiek voor Jo-den die uit Europa trachtten weg te komen. Het verzoek werd eerst geweigerd, maar later heeft degeneraal zijn beslissing herzien nadat hij mondeling de vraag van de paus kreeg voorgeschoteld: Hoe kan ik mijn paus iets weigeren? Dit toont opnieuw de persoonlijke en directe betrokken-heid van Pius XII aan.

5 Een communistische samenzwering

De lastercampagne tegen de paus was in feite een communistische samenzwering, waarvan dedetails voor het eerst bekend werden gemaakt in een artikel in de National Review van 25 januari2007, geschreven door luitenant-generaal Ion Mihai Pacepa. Hij was de hoogste geheime-dienst-man die ooit vanuit het Sovjet-Blok naar het Westen is overgelopen (wat volgt is verbatim en ingecondenseerde vorm aan dit artikel ontleend). Hij stond aan het hoofd van de DIE, het Roe-meense equivalent voor de Amerikaanse CIA of Russische KGB. (12)

Het begon allemaal in februari 1960 toen de president van de Sovjet-Unie, NikitaChroesjtsjov, een supergeheim plan goedkeurde om de morele autoriteit van het Vaticaan inWest-Europa te vernietigen. Moskou wilde het Vaticaan door zijn eigen priesters in

discrediet laten brengen, op zijn eigen thuisbasis, als bastion van het Nazisme. Omdat PiusXII als de pauselijke nuntius in Mnchen en Berlijn had gediend toen de Nazis met hunmachtsovername begonnen, wilde de KGB hem als een antisemiet afbeelden die Hitlersholocaust had aangemoedigd. En het was Pacepa die instructie kreeg het Vaticaan te

benaderen onder het mom van herstel van de diplomatieke betrekkingen tussen Roemeni enhet Vaticaan, zodat hij toegang kon hebben tot de archieven van het Vaticaan. Maar in feitekwam geen enkel belastend materiaal tegen de pontief naar voren in alle in het geheimgefotografeerde documenten. In 1963 vertelde generaal Ivan Agayants, het befaamde hoofdvan het KGB disinformatie departement, dat de samenzwering was uitgemond in een


8/13

- 8 -

krachtig toneelstuk dat paus Pius XII aanviel en dat Der Stellvertreter (de plaatsvervanger)heette, een dubbelzinnige heenwijzing naar de paus als Christus vertegenwoordiger opaarde. Agayants pochte het scenario voor het stuk te hebben bedacht en vertelde Pacepa dathet dikke bijlages had met achtergrondinformatie die door zijn deskundigen warensamengesteld dankzij de stukken die uit het Vaticaan waren ontvreemd. Het zou wordengebracht alsof Rolf Hochhuth, een onbekend schrijver, de bedenker was. Het moest worden

geproduceerd door Erwin Piscator, een toegewijde communist die reeds een lange relatie metMoskou had. In 1929 had hij het Proletarische Theater in Berlijn opgericht. Toen Hitler aande macht kwam, zocht hij politiek asiel in de Sovjet-Unie en enkele jaren later emigreerdehij naar de Verenigde Staten. In 1962 keerde Piscator, wiens communistische symphatienonbekend waren, naar West-Berlijn terug om Der Stellvertreter te produceren. Degrondslag van dit spel was dat Pius XII Hitler had gesteund en aangemoedigd de Joodseholocaust ten uitvoer te brengen. Niets stond verder af van de waarheid.

Het spel veroorzaakte een enorme deining rondom Pius XII die als een koude hartelozeman werd afgebeeld, die zich meer bekommerde om de eigendommen van het Vaticaan danom het lot van Hitlers slachtoffers. De oorspronkelijke tekst kwam overeen met een acht uurdurend spel en werd ondersteund door wat Hochhuth historische documentatie noemde. Ineen krantenartikel dat in 1963 in Duitsland werd gepubliceerd, verdedigt Hochhuth zijn

karakterschets van Pius XII met de woorden: De feiten liggen daar veertig paginas voldocumentatiemateriaal dat als appendix aan het spel is toegevoegd. In een radio-interviewdat in 1964 in New York werd uitgezonden toen The Deputy daar zijn debuut maakte, zeiHochhuth: Ik vond het nodig een historische appendix aan het spel toe te voegen, zonvijftig tot tachtig paginas (afhankelijk van de lettergrootte). In de oorspronkelijke uitgaveheet de appendix Historische Streiflichter (historische strijklichten).

Der Stellvertreter is in een twintigtal talen vertaald, aanzienlijk verkort en de appendixontbreekt meestal. Tijdens de eerste tien jaren van zijn bestaan veroorzaakte DerStellvertreter een vloed van boeken en artikels, sommige die de pontief beschuldigden enandere die het voor hem opnamen. Enkele gingen zover de schuld voor de Auschwitzgruwelijkheden op de schouders van de paus te leggen, andere maakten grondig pulp vanHochhuths argumenten, maar alle werkten mee aan de enorme aandacht die dit nogalhoogdravende stuk in zijn tijd kreeg. Tegenwoordig (schrijft Pacepa) hebben veel mensennog nooit van Der Stellvertreter gehoord en zijn er vast van overtuigd dat Pius XII eenkoude slechte man was die Joden haatte en Hitler hielp ze kwijt te raken; het is zoals KGB-voorzitter Yury Andropov, de ongevenaarde meester van Sovjet misleiding, mij vaak zei:mensen zijn eerder geneigd in troep te geloven dan heiligheid

Hubert Luns[gepubliceerd in De Brandende Lamp 4e kwartaal 2008 - Nr. 116]

Noten

Wie of wat is Babylon, die grote stad, de moeder der hoeren?(1) Rome werd in de eerste eeuwen door de Christenen vergeleken met het Babylon uit de oud-heid, getuige de afscheidswoorden van de eerste Petrusbrief: Zij (de christelijke kerk) in Babylongroet U.De oorspronkelijke zo geheten stad was toen een onbetekenend gehucht. Men is door-gaans van mening dat het Babylon uit de Petrusbrief Rome voorstelt. Deze brief dateert volgensmij uit het jaar 59. De apostel Petrus, in feite de eerste paus (Mt. 16:18, Joh. 21:15-19), is in Romegekruisigd tijdens de festiviteiten van het jaar 64 toen vele Christenen de marteldood vonden (M.Guarducci / zie Wikipedia onder Saint Peter). Dit gebeurde na Romes grote brand waarvan keizerNero de Christenen de schuld gaf. In zijn symbolische betekenis komt Bablon in het NieuweTestament alleen in Openbaring voor, vooral in het 17e en 18e hoofdstuk:


9/13

- 9 -

En de vrouw was bekleed met purper en scharlaken, en versierd met goud en kostelijkgesteente, en paarlen, en zij had in haar hand een gouden drinkbeker vol van gruwelen en

van de onreinheid van haar hoererij. En op haar voorhoofd was een naam geschreven:Verborgenheid, het grote Babylon, de moeder van de hoeren en de gruwelen van de geheleaarde.En ik zag dat de vrouw dronken was van het bloed van de heiligen en de getuigen vanJezus. () De vrouw, die u hebt gezien, is de grote stad, die heerschappij heeft over dekoningen van de aarde.

Er is veel over gespeculeerd wie deze grote hoer wel mag zijn. Velen denken dat zij Rome voor-stelt, het oude Rome waar het kwaad in zijn ultieme gedaante heerste. Dit beeld wordt in eengebruikelijke protestantse uitleg ook op de toekomst geprojecteerd. Wie anders dan de RoomseKerk, het Vaticaan? - zo zeggen ze; via de inquisitie is zij dronken van het bloed van de heiligen.Honderdduizenden, zo niet miljoenen, zouden door de inquisitie zijn vermoord. Maar dat is eenergere verdraaiing der feiten dan dat Pius XII Hitlers paus zou zijn geweest. Het past ook niet

bij de slotzin van Openbaring 17. Daarin staat dat zij heerschappij heeft over de koningen van deaarde. Het is juist het tegendeel. Zij gaat heden gebukt onder de dwingelandij van een geseculari-seerde en God-hatende maatschappij en het is heden, nu in deze tijd, waar de profetie op doelt.Ook Openbaring 11:8 spreekt over de grote stad: En de dode lichamen van de twee getuigen

zullen op de straat liggen van de grote stad, die geestelijk Sodom en Egypte wordt genoemd,alwaar ook onze Heer is gekruisigd.Hier is de grote stad ineens Jeruzalem. Er rest maar n

uitleg: Babylon, die grote stad, zittend op de vele wateren van volken, scharen, natin en talen, ishet beeld van de wereld. Zo ook het hemelse Jeruzalem uit Openbaring 21:1-2: En ik zag eennieuwe hemel en een nieuwe aarde. Want de eerste hemel en de eerste aarde was voorbijge-gaan, en de zee was niet meer. En ik, Johannes, zag de heilige stad, het nieuwe Jeruzalem,nederdalende van God uit de hemel, toebereid als een bruid, die voor haar man versierd is.

(2) Citaat ontleend aan The Anguish of the Jews van Edward Flannery # 1985, die refereertaan Gense (p. 234) van de franse auteur Jules Isaac.

(3) Pius XII and the Second World War - according to the archives of the Vatican door PierreBlet S. J. - Paulist Press, USA # 1997. Het boek is ook in het frans vertaald: Pie XII et la SecondeGuerre mondiale daprs les archives du Vatican - Librairie Acadmique Perrin (LAP) # 1997.

(4) The Last Three Popes and the Jews (De laatste drie pausen en de Joden) door Pinchas E.Lapide - Souvenir Press, London # 1967 (pp. 214-15). Een van deze drie pausen is JohannesXXIII, die de schrijver een Paus van de Jodennoemt. Hij heeft hem persoonlijk gekend. Kortnadat ik dit artikel beindigd had, kwam ik het volgende nieuwsfeit tegen, dat ik met u wil delen:

ROME, 4 nov. 2008 (Zenit.org) De oprichter van de Raoul Wallenberg Stichting wildat paus Johannes XXIII de eretitel krijgt die wordt toegekend aan hen die zich uitzonderlijkhebben ingezet om Joden van de holocaust te redden. Baruch Tenembaum stelt voor dat deYad Vashem Holocaust Herdenkingsautoriteit voor Martelaren en Helden de paus de titeltoekent van Rechtvaardige onder de naties. Indien we paus Johannes XXIII niet als

Rechtvaardige onder de naties erkennen, zullen onze kinderen dat doen, zei hij. Hetverzoek van de Joodse leider kwam toen de kerk de 50 e verjaardag herdacht van deverkiezing op 28 oktober 1958 van Johannes XXIII tot de zetel van Petrus.

Tenembaum merkte op dat voordat bisschop Angelo Roncalli tot paus werd verkozen hij

ten gunste van de Bulgaarse Joden had gepleit bij koning Boris van Bulgarije en hijhetzelfde deed bij de Turkse overheid ten gunste van de Joodse vluchtelingen die hun landwaren ontvlucht. Hij deed ook al het mogelijke om de deportatie van de Joden uitGriekenland te voorkomen en hij werd een informatiebron voor het Vaticaan voor devernietiging van miljoenen Joden uit Polen en Oost Europa. () In die tijd, in 1944, was hijaangesteld als de apostolische afgevaardigde voor het Vaticaan in Istanboel enorganiseerde hij de redding van Joden en andere mensen die door de Nazis werdenvervolgd, ging hij verder. Dankzij zijn initiatieven werden de levens van duizendenmensen gespaard, die anders een zekere dood tegemoet gingen. Zijn daden en historische

figuur staan daarom dicht bij zoveel andere diplomatieke redders van de holocaust.


10/13

- 10 -

De stichtingsoprichter juichte ook de vooruitgang toe in de Joods-Katholieke dialoogonder leiding van Johannes XXIII: Een nieuw tijdperk in de katholiek-Joodse dialoogontspon zich toen Johannes XXIII tot paus werd gekozen.

(5) Uit De Oorlog Deel 5 tv-documentare uit 2009 over de Tweede Wereldoorlog.

(6) Zur Frage der Freiheit van Friedrich Heer - Wenen # 1962; alsook Commonweal # Febr.20, 1964, door Lapide op p. 241 geciteerd.

(7) Tegen de stroom in van Pater Gereon Goldmann OFM - De Roode Toren, Nederland #1997. Duitse uitgave Tdliche Schatten - Trstendes Licht ND-Freundeskreis, Bergisch Glad-

bach # 1994.

(8) Hitlers Pope the secret history of Pius XII door John Cornwell, Viking (Penguin Group),London # 1999.

(9) Georges Cottier, in 1922 geboren, sloot zich aan bij de Dominicaanse Orde. Hij was professoraan de universiteiten van Genve en Fribourg. In 1989 werd hij secretaris van de InternationaleTheologische Commissie. In 1990 werd hij aangesteld als de pro-theoloog van het PontificaleHuishouden (vertrouweling van de paus). In 2003 werd hij titulaire aartsbisschop en in datzelfde

jaar is hij tot kardinaal verheven.

(10) The Myth of Hitlers Pope how Pope Pius XII rescued Jews from the Nazis door rabbijnDavid G. Dalin - Regnery Publ., Washington D.C. # 2005.

(11) Het paus-project is op de website van Pave the Way Foundation:http://www.ptwf.org/ (opHomepage druk op Projects en vervolgens onder Education op Pope Pius XII). Hieronder

volgen enkele diepte-interviews die op hun website staan:

a) PTWF audintie met paus Benedictus XVI op 18 juni 2008.

b) Interview met de historicus Sir Martin Gilbert die wereldwijd reputatie geniet als TweedeWereldoorlog expert.

c) Interview met de Vaticaanhistoricus pater Peter Gumpel S. J., die veel belangrijke vragenbeantwoordt.

d) Interview met bisschop Sergio Pagano, prefect van de geheime archieven van het Vati-caan, waarin hij uitlegt waarom deze archieven nog niet zijn geopend. De reden is dat het eenontzettend groot project is alles te catalogiseren, wat tijd kost, heel veel tijd.

e) Interview met monseigneur Giovanni Ferrofino, die 96 jaar oud was ten tijde van hetinterview. Als priester voerde hij persoonlijk de mondelinge richtlijnen uit van paus Pius XIIom Joden tijdens de oorlog te redden.

f) Een Radio Vaticaan interview met Joodse overlevenden.

g) Video-interview met Michael Tagliacozzo, een Isralische Jood die in Rome door het Vaticaan werd gered en archivarus is van de grootste verzameling oorlogsdocumenten aan-gaande Itali in de Beth Lohame Haghettaot in Isral.

(12) Pacepa schreef een boek over zijn ervaringen. Het werd in 27 landen gepubliceerd en verteltover de intriges van het communisme. Het is Red Horizons chronicles of a communist spychief (Rode Horizonnen de chronieken van een communistische spionleider), door Ion MihaiPacepa - Regnery Publ., Washington D.C. # 1987 / William Heinemann Ltd, London # 1988.


11/13

- 11 -

APPENDIX .

NapoleonsGroteSanhedrinspreektzich

tengunsteuitvandeSouverein-Pontiefs

Het meest prestigieuze lid van het Grote Sanhedrin, door Napoleon bijeen geroepen om twaalfvragen te beantwoorden betrekking hebbend op het burgelijk- en bestuursrecht, was ongetwijfeldAbraham van Keulen, die tot aan 1826 de voorzitter van de Joodse gemeenschap zou zijn eneerste opperrabbijn van Frankrijk. Het Grote Sanhedrin vond in de maand februari 1807 in hetstadhuis van Parijs plaats. Le Chevalier P. L. B. Drach die, voordat hij Katholiek werd, op de no-minatie stond om opperrabbijn van Parijs te worden, schreef in 1843 over dit Sanhedrin (ontleendaan: De lharmonie entre lglise et la Synagogue Over de overeenkomst tussen Kerk enSynagoge, Deel 1 noot 40: pp. 237- 41):

() Men moet beamen dat de Joden te allen tijde erkentelijkheid hebben betoond voorhet feit dat zij gedurende al de wederwaardigheden van hun verstrooide natie immertoevlucht en bescherming bij de Katholieke geestelijkheid hebben gevonden. Tijdens deeerste vergadering (sinds hun verstrooiing onder de volken) die een officieel karakter droeg,welke door Napoleon bijeen was geroepen, hebben ze van de gelegenheid gebruik gemaaktom plechtig en publiekelijk van hun dankbaarheid jegens de Souverein-Pontiefs (de pausen)te getuigen, alsook jegens de prelaten en andere leden van de geestelijkheid. Men kan zekerniet beweren dat zij waren benvloed; (de Franse revolutie had zich immers tegen de kerkgekeerd). Deze verklaring is nauwelijks gekend (en nog steeds, nu meer dan 200 jaar later).Het verdient een plaats in de annalen der geschiedenis. Het is in de archieven gelegd van leMinistre des Cultes (ministerie der erediensten).

Ziehier de tekst van dit belangrijke document dat integraal in de notulen is opgenomen, devergadering betreffend van 5 februari 1807:

De afgevaardigden van de Hebreeuwse synode van het Franse keizerrijk en het Italiaansekoninkrijk hebben op 30 mei jongstleden verordend, in dankbare herinnering aan al deopeenvolgende weldaden die de christelijke geestelijkheid aan de Isralieten van deverschillende naties in Europa in de voorbije eeuwen heeft bewezen;

Met grote erkentelijkheid voor de ontvangst die verscheidene Pontiefs en een aantalandere kerkleiders de Isralieten in verschillende perioden hebben bereid, terwijl de

barbaarsheid, gekoppeld aan vooroordelen en onwetendheid, de Joden binnen hunmaatschappijen hebben vervolgd en verjaagd;

Dat de uitdrukking van deze gevoelens in de notulen van deze dag worden vastgelegd,opdat ze voor altijd een authentiek getuigenis blijven geven van de dankbaarheid van deIsralieten van deze vergadering voor de weldaden die aan de voorgaande generaties zijnbewezen door kerkleiders in allerlei landen van Europa;

Dat bovendien een afschrift van deze gevoelens aan zijne excellentie de minister dererediensten zal worden toegezonden.

Dit besluit (schrijft Drach) werd na een zeer opmerkelijke toespraak van de heer Isaac-SamuelAvigdor aangenomen, afgevaardigde van (het Franse departement) Alpes-Maritimes, waaraan wij


12/13

- 12 -

de volgende passage hebben ontleend:

St Athanasius, boek I, zegt: Het is een verfoeilijke ketterij om door geweld en slagen engevangennemingen hen te willen overhalen die men niet door de rede heeft kunnen

overtuigen. Niets is meer tegen de godsdienst gericht zegt St Justinus martelaar boekV, dan geweld. Zullen wij hen vervolgen zegt St Augustinus - die God duldt?

Lactancius, boek III, zegt hierover: De gedwongen godsdienst is geen godsdienst meer; wemoeten overtuigen en niet opleggen; godsdienst laat zich ten genenmale bevelen. StBernhard zegt: Raad aan en dwing niet.

Derhalve hebben gewoonlijk alleen de onwetendheid en het vooroordeel schuld aan dekwellingen en vervolgingen waar u zo dikwijls slachtoffer van bent geweest, aangezien dechristelijke moraal overal de liefde en broederschap tot de naaste leert. Dat is zo waar datdeze sublieme menselijke en rechtvaardige deugd vaak door de werkelijk onderlegdeChristenen in de praktijk is gebracht en vooral door de waardige vertegenwoordigers vandeze zuivere moraal, die hartstochten dooft en deugdzaamheid aanwakkert. Het is op grondvan deze heilige en morele principes dat in andere tijden de vervolgde en verjaagde Jodenuit verscheidenen delen van Europa door de Romeinse Pontiefs in de (pauselijke) statenwerden beschermd en verwelkomd en dat de kerkleiders van alle landen ze vaak hebben

verdedigd in allerlei naties van dit werelddeel.Tegen het midden van de zevende eeuw heeft

de heilige Gregorius de Joden verdedigd en henin de gehele christelijke wereld beschermd. In detiende eeuw hebben de bisschoppen van Spanjezich met al hun energie tegen het volk verzet dathen wilde afslachten. De pontief Alexander IIschreef een brief aan zijn bisschoppen waarin hijhen prees om hun verstandige opstellingdienaangaande. In de elfde eeuw werden deJoden in groten getale in de diocesen van Uzs enClermont met kracht door de bisschoppen

verdedigd. St Bernhard verdedigde hen in detwaalfde eeuw tegen de razernij der kruistochten.Innocentius II en Alexander III hebben eveneenshun verdediging op zich genomen.

Gregorius IX behoedde hen in de dertiendeeeuw in zowel Engeland als Frankrijk en Spanjevoor het grote onheil dat hen bedreigde: opstraffe van excommunicatie verbood hij hun

gewetens te dwingen en hun feesten te verstoren.

Clemens V deed meer dan hen verdedigen; hij verschafte ze middelen voor hetonderwijs. Clemens VI gaf hen asiel in Avignon (waar de paus toen verblijf hield), terwijl ze

in heel de rest van Europa werden vervolgd. Tegen het midden van diezelfde eeuw (de 14

e

)belette de bisschop van Spire de bevrijding (van de Joden uit het bisschoppelijk paleis waarze een toevlucht hadden gezocht), wat de shuldeisers van de Joden op hoge toon eisten onderhet zo vaak gebruikte voorwendsel van woekerrente. Wat de volgende eeuwen betreft,

Nicolaas II schreef de inquisitie om te beletten dat ze de Joden onder dwang tot hetChristendom brachten. Clemens XIII kalmeerde de ongerustheid van de gezinshoofden, diewaren gealarmeerd over het lot van hun kinderen die vaak van de borst van hun eigenmoeder waren weggerukt. Het zou eenvoudig zijn een eindeloze reeks op te sommen van deoverige liefdeblijken van kerkleiders, die zich in verschillende tijden voor de Isralieten


13/13

- 13 -

hebben ingezet en doordrongen waren van wat een mens, in het bijzonder een religieusmens, te doen staat.

Reeds het sterk menselijk medegevoelen had in de voorbije eeuwen de benodigde moedkunnen opbrengen om ongelukkige mensen te verdedigen die op barbaarse manier aan deverschrikkelijke hypocrisie en het woeste bijgeloof waren overgeleverd. Deze nobelemensen konden desondanks niet, als toegift van hun menslievende moed, naar die zoetevoldoening in zichzelf uitzien die de werken van broederlijke liefde in pure hartenteweegbrengt. (Waaraan Drach toevoegt:) In een religieuze vergadering over het hoofd ziendat er voorbij het graf nog iets anders bestaat, is toch wel een vreemde onnadenkendheid.

Het altijd ongelukkige en bijna voortdurend onderdrukte volk van Isral heeft nooiteerder het middel gehad noch de gelegenheid zijn erkentelijkheid voor zoveel weldaden tetonen; des te zoeter is het daar nu van te getuigen omdat het mensen betreft die niet uiteigenbelang hebben gehandeld en dus dubbel respect verdienen. Sinds achttien eeuwen is deomstandigheid waarin wij ons (nu hier) bevinden de enige die zich heeft voorgedaan om degevoelens die in onze harten leven naar voren te brengen. Deze bijzondere en gelukkigeomstandigheid, die wij aan onze verheven en onsterfelijke keizer te danken hebben, is ook demeest geigende, de mooiste, alsook de glorierijkste om onze totale dankbaarheid aan de

weldoeners van alle landen uit te drukken, inzonderheid de kerkleiders en hun voorgangers.Mijne heren, laten wij onszelf daarom toeleggen om van deze memorabele gelegenheidgebruik te maken en hen deze terechte gave van dankbaarheid aan te bieden, waartoe wij onsgedrongen voelen; laat in deze ruimte onze totale dankbaarheid weergalmen: laten wijplechtig uiting geven aan onze welgemeende dank voor de opeengestapelde weldadenwaarmee ze de voorgaande generaties hebben overstelpt.

(De notulen eindigen aldus:) De vergadering heeft na de toespraak van de heer Avigdorgeapplaudiseerd: zij heeft beraadslaagd het in zijn geheel in de notulen op te nemen en telaten drukken, en heeft het daaropvolgende besluit aanvaard.

Dit (schrijft Drach) is de uitdrukking van de vergadering, van het officile orgaan van deJoodse natie. De huidige paus (Gregorius XVI), deze souverein met een gevoelig hart, groot,

edelmoedig, goedertieren, geeft zoveel gunstbewijzen aan de Joden van Rome, dat zij alsblijk van hun erkentelijkheid een geweldig geschenk hebben gegeven, dat uit een werkbestaat van verschillende Hebreeuwse calligrafien, zo samengebonden dat de afwerking derijkdom aan goud in de schaduw stelt. Al de openbare pamfletten (de dagbladen) hebben dit

prachtige werk indertijd becommentarieerd. De delen van deze verzameling zijn potischecomposities die de deugden bezingen van de vorst die genade heeft betoond aan deverstrooiing van Juda, en bevat gebeden voor het behoud en voorspoed van de souverein,een zo goede vader voor al zijn onderdanen. Wat de Isralieten in Rome in dit boekwerkhebben uitgedrukt, willen zij met grote overtuiging in alle gesprekken met Christenenherhalen.

Begin dit jaar (1843) heeft de Tiber de Joodse woonwijk van Rome overstroomd. Tijdensalle rampdagen stuurde de Heilige Vader boten met overvloedige voorraden naar de talrijke

Isralische bevolking die naar de hogere verdiepingen van hun huizen waren gevlucht.

De Mythe van HITLERS PAUS – Hubert_Luns

Documents

Transcript of De Mythe van HITLERS PAUS – Hubert_Luns