Samenwerking van Ziekenhuizen in dunbevolkte gebieden

De maakbaarheid door samenwerking is beperkt

02 031. Twee ziekenhuizen voor

planbare en acute zorg

2. Gedrag en keuzevrijheid patiënten (België, huisartsen)

3. Van concurrentie naar samenwerkingsmodel

Samenwerking binnenZeeland

011. Complexe zorg

2. Focus op transmuraal zorgpad tussen Adrz en Erasmus MC

3. Arbeidsmarkt en beschikbaarheid specialistische kennis en kunde in Zeeland

Samenwerking met het Erasmus MC

Zeeland in Vogelvlucht:

1. Geografie

2. Demografie

3. Toegankelijkheid van zorg

Zeeland

01 Zeeland in vogelvlucht• 380.000 inwoners, aantal inwoners verdubbelt in de zomer met toeristen

• 13 gemeenten waarvoor de grootste 55.000 inwoners en de kleinste 8000, met beperkte samenwerking op WMO gebied, bemoeienis Provincie met de zorg.

• (voormalige) eilanden structuur, lange afstanden en veel water

• Grote toeristensector, zware en chemische industrie, kerncentrale, havens en traditie in landbouw en visserij

• Ziekenhuis boven en onder Westerschelde

• 45 min norm wordt overal gehaald, mits wegen niet verstopt

• Openbaar vervoer is minimaal geregeld

• Aantal grote zorgaanbieders die Zeelandbreed werken met meerdere locaties en zeer veel kleine zorgaanbieders

• Schadelast per verzekerde boven de Westerschelde is laag, onder de Westerschelde is deze hoog

01. Geografie

01. Demografie: dunbevolkt en snel vergrijzende populatie

Bevolkingsdichtheid[inwoners per km2]

Bevolkingsopbouw[geïndexeerd, 2018 = 100]

16%13%

99

26%

2018

59%64% 62%

10%

25%

2024

100

25%

2034

100

2024

64% 62%

28%28%

10%8%

2018

27%

60%

13%

2034

100

<25

25-74

75+

102 104

1) Laagst = gemeente behoort tot 20% gemeentes in Nederland met laagste percentage ouderen, laag = aandeel ouderen in de gemeente zit tussen 20e en 40e percentiel, midden = tussen 40e en 60e percentiel, hoog = 60e tot 80e percentieel, hoogst = boven het 80e percentiel

Bron: CBS

01. Vergrijzing per gemeente

Ouderen in het werkgebied

[% 75+ers (als percentiel), 2018]

8,0%

10,1%

9,7%

Nederland

Werkgebied Adrz

Zeeland

Aandeel ouderen in gemeente (t.o.v. NL) 1

laagst laag midden hoogsthoog

1) De Spanningsindicator Arbeidsmarkt wordt berekend door dit aantal openstaande vacatures te delen door het aantal personen met een WW-uitkering met een verstreken WW-duur van minder dan een half jaar. Indeling: • 0 tot 0,25: zeer ruim • 0,25 tot 0,67: ruim • 0,67 tot 1,5: gemiddeld • 1,5 tot 4,0: krap • 4,0 of meer: zeer krap

01 Zeeuwse arbeidsmarkt Zorg en Welzijn

Spanningsindicator arbeidsmarkt Zorg- en Welzijnberoepen in Zeeland1

[spanningsscore, kwalificatie, 4e kwartaal 2018. = krap, = zeer krap]

8,8

7,3

6,7

5,0

4,6

4,3

2,8

1,9

1,8

Artsen

Psychologen en sociologen

Verpleegkundigen (mbo)

Apothekersassistenten

Gespecialiseerd verpleegkundigen

Fysiotherapeuten

Medisch praktijkassistenten

Verzorgenden

Laboranten

Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders

Maatschappelijk werkers

Medisch vakspecialisten

Niet bekend

01. Drie uitdagingen om zorg toegankelijk te houden

1. Topklinisch of academisch ziekenhuis op grote reisafstand

2. Acute zorg op grens van 45 minuten

3. Voor ZBC’s geen interessante markt, behalve kleinschalig op specifieke poliklinische gebieden (dermatologie, reumatologie), concurrentie met name uit België.

4. Zorgvraag neemt toe en zorgpersoneel neemt af. Noodzakelijk: lokale samenwerking in netwerken voor chronisch zieken en verhogen zelfredzaamheid door steun (en preventie) in maatschappelijk domein.

01. Topklinisch en academisch ziekenhuis op grote reisafstand

• Erasmus MC voor Zeeuwen boven de Westerschelde het academisch ziekenhuis.

• UZ Gent voor Zeeuwen onder de Westerschelde het academisch ziekenhuis

1) Per PC4

Bron: Geodan, analyse Gupta Strategists

01. Lange reistijd voor acute zorg

Reistijden Zeeland naar dichtstbijzijnde ziekenhuis met SEH

[reistijd tot hoofdlocatie, per postcode]

0-10 min

11-20 min

21-30 min

31-40 min

Reistijd

01 Toekomstige zorgvraag stijgt het hardst door vergrijzende bevolking

6

14

2

2

118

2018 2024 2034

Omzet 2018

Demografie

Ziektelast

Toerisme

100

108

Toekomstige zorgvraag

[geïndexeerd, 2018 = 100, gebaseerd op omzet]

Zorgvraag stijgt en dientte worden omgebogen

01 Bevolking van 380.000 naar 360.000 in 2050

Niet voldoende jongeren dievan scholen afkomen om depensioengerechtigden in dezorginstellingen op te volgen. Productiviteit personeelmoet omhoog en zorgvraag naar beneden.

02 Erasmus MC & Adrz• Van oudsher kijken inwoners boven Westerschelde naar het Noorden

voor academische zorg.

• Voor de Zeeuw is toegankelijke en goed georganiseerde zorg in netwerken belangrijker dan keuzevrijheid.

• Dit vormt de basis voor de samenwerking tussen het Adrz en het Erasmus MC.

• Adrz is sinds 2017 een 100% dochter van het Erasmus MC met eigen contractering zodat intensievere vormen van samenwerking mogelijk zijn.

02 SamenwerkingsdoelstellingenHet versterken en verbeteren van de tweedelijnszorg in het Adrz voor de

Zeeuwse regio

Het verstevigen van de keten tussen tweedelijnszorg in het Adrz en de

academische derdelijnszorg zorg in het Erasmus MC

Impuls voor klinisch wetenschappelijk onderzoek door samenwerking tussen

Adrz en Erasmus MC

02. Dat betekent concreet

De juiste zorg op de juiste plek realiseren door samen te werken

1. Continuïteit, beschikbaarheid en kwaliteit van zorg in Adrz gewaarborgd.

2. Zeeuwse patiënten direct toegang en beschikking over academische derdelijnszorg in Rotterdam en waar mogelijk dicht bij huis door of met de Erasmus MC specialist.

3. Verbetering van zorg, vergoot expertise medisch specialist en randvoorwaarde voor leveren specifieke zorg

02. Voorbeeld van Samen

03 Samenwerking binnen Zeeland• 1 Provincie en 13 gemeenten

• CZ marktleider met 60-65% marktaandeel

• Alleen algemene ziekenhuizen in de regio

• Dunbevolkt uitgestrekt gebied heeft geleid tot meerdere ziekenhuislocaties en HAP’sdie ver uiteen liggen

• Veel Belgische ziekenhuizen aan grens

• Huisartsen apotheekhoudend en tegen pensioenleeftijd

• Verbinding tussen Zeeuws Vlaanderen en de rest van Zeeland alleen via toltunnel

Samenwerking is noodzakelijk: de oplossing voor het toegankelijk houden van de zorg in Zeeland wordt niet opgelost binnen de ziekenhuismuren.

03. twee ziekenhuizen met ieder 3 locaties in dunbevolkt gebied (350.000 inwoners* en veel toeristen)

* Tholen valt buiten adherentiegebied

03 Nederlandse ziekenhuizen in de regio

Ziekenhuizen op volgorde van omzet

[2017]

03. Veel ziekenhuizen aan grens in België

03. Rol van België voor Zeeland 1. Intensieve samenwerking met ZorgSaam

2. Keuzevrijheid patiënt (vooral in Zeeuws Vlaanderen en in mindere mate planbare zorg in de rest van Zeeland)

3. Belgische inwoners en artsen in Zeeuws Vlaanderen

4. Geen oplossing voor eerstelijnsdiagnostiek, farmacie, psychiatrie en bijvoorbeeld borstkankerzorg

5. Geen oplossing voor 45 minuten norm acute zorg binnen Nederland, in praktijk rijdt ambulance de grens over. Derhalve twee kritieke SEH’sin Zeeland. In Goes (30.000 patiënten per jaar) en Terneuzen (8000 patiënten per jaar).

6. Dottercentrum voor heel Zeeland gevestigd in Terneuzen waarbij complexe/beademde patiënten per ambulance doorrijden naar Gent.

03 Rol van Huisartsen in ZeelandVeel kleine apotheekhoudende praktijken

Vervullen prima poortwachter functie en breed zorgaanbod dichtbij

Twee huisartsencoöperaties

Nadelen zijn:

• fragmentatie houdt zorgvernieuwing tegen

• Opvolgingsproblemen en problemen tijdens piekbelasting in zomermaanden

• belangentegenstelling beperkt samenwerking tussen eerste en tweede lijn

Conclusie: het huidige systeem van huisartsenzorg in Zeeland is niet houdbaar voor de toekomst.

Zeeland: 6% minder huisartsen dan gemiddeld in NL, maar ruim 5x zoveel apotheekhoudende huisartsen

Bron: https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/eerstelijnszorg, cbs, Prismant, analyse Gupta Strategists

Huisartsendichtheid

[# fte per 10.000 inwoners, 2017]

Apotheekhoudende huisartsen [# apotheek-

houdende huisartsen per 10.000 inwoners, 2017]

5,65,9

NederlandZeeland

-6%

1,9

0,3

NederlandZeeland

>5x

Binnen 5 jaar stroomt in Zeeland 24% van de huisartsen uit

03 Rol van Huisartsen in Zeeland

03 Rol van gemeenten in Zeeland

• 13 gemeenten met beperkte capaciteit en deskundigheid in het Zorgdomein

• Wethouders niet bezig met de lange termijn oplossing om zorg in Zeeland toegankelijk te houden

• Weinig vertrouwen tussen gemeenten

Conclusie: om de zorg in de keten rondom de patiënt te organiseren dienen gemeenten gezamenlijk met de zorgaanbieders aan oplossingen te werken.

03 Samenwerking in Zeeland• Commissie Toekomstige Zorg Zeeland 2016: advies om lateralisatie

van zorg tussen de ziekenhuizen te laten plaatsvinden is niet gelukt.

• Reden hiervoor is dat de patiënt hier geen baat bij heeft en zich beperkt laat sturen door de tunnel

• Gevolg: Adrz zocht samenwerking met Rotterdam en ZorgSaam met België.

• Op de dossiers waar ZorgSaam niet met België kan samenwerken wordt samenwerking gezocht met Adrz of Bravis.

03. Samenwerking in Zeeland: Nieuwe initiatieven• Adrz en ZorgSaam werken samen aan toegankelijk houden van zorg in Zeeland

• Adrz heeft strategietraject opgestart met Gupta voor visie op komende 5 tot 15 jaar. Het strategietraject richt zicht op: netwerkzorg, locatieprofielen, vastgoed, meerjarencontractering, arbeidsmarkt en leiderschap.

• Zeeuwse coalitie opgericht met 4 bestuurders en vertegenwoordiging CZ voor afstemming over:

• arbeidsmarktproblematiek,

• zorgconcepten voor dunbevolkte gebieden (i.s.m. Sociaal Domein)

• zelfredzaamheid inwoners Zeeland,

• inzet van ehealth

• druk op huisartsen en gemeenten in Zeeland om zichzelf beter te organiseren

• …

• CZ wil naar meerjarencontract (5 jaar) met ziekenhuizen om zorgconcepten verder uit te werken en zorg in de toekomst toegankelijk te houden