De lokale bedrijfsfiscaliteit in Vlaanderen lokale fiscaliteit.pdf · Vlaanderen moet vegen voor...

De lokale

bedrijfsfiscaliteit in

Vlaanderen

Ivan Sabbe

Vlaams parlementslid &

ondernemer

Ivan Sabbe 10-04-2013

2

Vlaanderen moet vegen voor eigen deur en zelf initiatief nemen om

provinciale en lokale bedrijfsbelastingen te verminderen

De globale fiscale druk in ons land behoort tot de hoogste van Europa. Uit een recente

studie van de Wereldbank en consultant PricewaterhouseCoopers (PwC) blijkt dat een

doorsnee Belgische kmo 57,7 procent van haar winst op de een of andere manier naar de

fiscus of socialezekerheidsdiensten ziet vloeien. Ons land staat daarmee op plaats 155

van 185 landen, waarbij het 185ste land de hoogste fiscale druk heeft.

Die hoge belastingdruk bezorgt onze ondernemingen een concurrentieel nadeel ten

opzichte van de ons omringende landen. Een deel van die fiscale druk wordt veroorzaakt

door gewestelijke heffingen, en provinciale en lokale belastingen.

Deze studie focust op het in kaart brengen van de hoeveelheid aan gewestelijke

heffingen, provinciale en lokale belastingen opgelegd aan zelfstandigen en

ondernemingen, en geeft ook een beeld van de financiële last die dergelijke heffingen en

belastingen meebrengen voor de zelfstandigen en ondernemingen in Vlaanderen.

De aandacht wordt vooral gevestigd op de lokale bedrijfsfiscaliteit, omdat die

belastingen door ondernemers het vaakst als onrechtvaardig aanzien worden en soms

zelfs als ‘pestbelastingen’ worden bestempeld. Het is niet alleen de belasting an sich die

weerstand oproept, maar nog meer de opeenstapeling van heffingen en het gebrek aan

transparantie.

Dit dossier is geenszins bedoeld om de lokale besturen aan de schandpaal te nagelen,

want in het licht van de fiscale autonomie hebben lokale overheden nood aan eigen

geïnde middelen om hun dienstverlening naar burgers en ondernemers toe te

financieren.

Het doel van deze nota is veeleer om in de nieuwe lokale bestuursperiode, die sinds 1

januari 2013 van start is gegaan, het debat over de lokale bedrijfsfiscaliteit aan te

zwengelen met een cijfermatig onderbouwde analyse, want de lokale bedrijfsfiscaliteit is

een onderwerp dat de gemoederen beroert. Dat blijkt ook duidelijk uit het feit dat zowel

ondernemers als lokale politici het item van de lokale belastingen – vaak via de media –

op de politieke agenda brengen.


3

HOOFDSTUK 1: FISCALE AUTONOMIE

Fiscale autonomie verwijst naar het recht van overheidsbesturen om in hun eigen financiering

te voorzien. Wie het beleid maakt moet ook (tenminste voor een deel) verantwoordelijk zijn

voor dat beleid door de financiering ervan.

Volgens Konings (2011) gaat fiscale autonomie gepaard met lagere globale

overheidsuitgaven, terwijl dotatiefinanciering aanleiding geeft tot een minder restrictief

begrotingsbeleid. Dit wordt verklaard door de economische theorie over fiscaal federalisme:

voorzieningen en financiering van publieke goederen worden het best geregeld op dat niveau

dat het best samenvalt met de vraag ernaar (Oates, 1999).

Vlaamse gemeenten mogen in principe elke belasting heffen die niet is verboden. Dat is

grondwettelijk vastgelegd. De artikelen 41, 162 en 170 §4 van de Grondwet verlenen de

gemeenten de autonome bevoegdheid om de belastingen vast te stellen die ze noodzakelijk

achten (Smolders & Goeminne, 2010).

De idee daarachter is dat politici op het lokale niveau beter de lokale behoeften kunnen

inschatten, er zijn minder informatieproblemen, er is minder fiscale illusie1, de burgers staan

dichter bij het beleid, lokale politici dienen meer verantwoording af te leggen en de

concurrentie speelt meer tussen lokale besturen. Dit alles is minder het geval op het centrale

niveau.

In die optiek kunnen lokale belastingen dan ook gezien worden als een noodzakelijk kwaad.

Boorsma et al. (2004) zien vijf functies van fiscale autonomie en lokale belastingen:

1. Democratische functie: een bepaalde mate van fiscale autonomie kan goed zijn voor

het functioneren van de lokale democratie. Geven inwoners van een gemeente bij

verkiezingen de voorkeur aan sobere voorzieningen, dan vallen de lokale belastingen

lager uit. Kiezen zij voor ruimere voorzieningen, dan loopt de gemeentelijke

belastingdruk op.

2. Allocatiefunctie: door meer of minder lokale belastingen te heffen, kunnen gemeenten

het lokale voorzieningenniveau precies afstemmen op plaatselijk uiteenlopende

voorkeuren en behoeften.

3. Regulerende functie: gemeenten kunnen lokale belastingen gebruiken om het gedrag

van gezinnen en bedrijven te beïnvloeden.

4. Compensatiefunctie: wanneer dotatiefinanciering onvoldoende blijkt om de uitgaven

van taken, die de lokale besturen uitvoeren in opdracht van hogere overheden, te

financieren, dan hebben ze de opbrengsten van eigen lokale belastingen nodig om die

financiële tekorten te compenseren.

5. Bufferfunctie: ingeval van onverwachte tegenvallers op de begroting of blunders van

de lokale bewindsvoerders, kan het financiële probleem opgelost worden door eigen

belastingen te heffen in plaats van de rekening door te sturen naar de hogere overheid.

Steden en gemeenten proberen de lokale belastingen te verantwoorden als middelen voor de

dienstverlening of als een compensatie voor externaliteiten veroorzaakt door bedrijven (bvb.

1 Belastingplichtigen weten vaak niet hoeveel belasting ze betalen noch wat ze daarvoor terugkrijgen.


4

milieuhinder, zwaar vervoer, etc.), toch ervaren ondernemers die heffingen vaak als

pestbelastingen.

Lokale belastingen ondervinden veel weerstand bij zelfstandigen en ondernemers, omdat ze

onvermijdelijk (bovenop de belastingen van andere overheden) een opwaartse verschuiving

van de kostencurve van bedrijven veroorzaken en resulteren in een vermindering van de

bestedingsruimte van ondernemingen.

Belastingen kunnen op die manier ondernemerschap ontmoedigen, de economische activiteit

van bestaande bedrijven fnuiken en tot delocaliseren van de onderneming leiden (Smolders et

al., 2006b).

De veelheid aan belastingreglementen komt ook de transparantie voor bedrijven allerminst ten

goede. Op die manier kunnen ondernemers – ingeval van verschillende exploitatiezetels – nog

nauwelijks de fiscale druk berekenen. Er is verder niet alleen de kostprijs van de belasting

zelf, maar ook de grote administratieve druk die op de bedrijven wordt gelegd; ook die heeft

een financiële kost.

Met andere woorden: ‘trop d’impôt tue l’impôt’. Ondanks het feit dat het belangrijk is de

fiscale autonomie van de lokale besturen te respecteren, moet nauwlettend gewaakt worden

over de billijkheid en de administratieve haalbaarheid van de belastingen, en mogelijke

concurrentieverstoring dient beperkt of zelfs vermeden te worden.

Vanhaverbeke & Wetzels (2005) brachten in opdracht van Voka de bedrijfsvriendelijkheid

van de Vlaamse gemeenten in kaart. Uit die studie komen (in die volgorde) volgende redenen

naar voor waarom bedrijven zich in een andere regio/gemeente zouden vestigen:

1. bedrijfsvriendelijkere omgeving (21,4%);

2. betere bereikbaarheid (13,3%);

3. meer beschikbare grond / uitbreidingsmogelijkheden (11,2%);

4. betere ligging (8,0%);

5. minder fiscale druk (6,8%).

Uit een lijst van 23 redenen komt de fiscale druk dus als vijfde reden naar voren waarom

bedrijven zich in een andere regio/gemeente zouden vestigen. Dat bewijst meteen het belang

dat bedrijven hechten aan de lokale belastingen bij het beoordelen van de

bedrijfsvriendelijkheid van een gemeente.

Uit de studie van Vanhaverbeke & Wetzels (2005) blijkt ook dat bedrijven in hoofdzaak

vragen om aandacht voor de wegeninfrastructuur en een herziening van de

bedrijfsbelastingen, waarbij die laatste de hoofdvogel afschiet, omdat geen enkel bedrijf dat

uiteraard onbelangrijk vindt.

Opvallend is ook dat gemeenten het belang dat bedrijven hechten aan een verlaging en

herziening van de bedrijfsbelastingen sterk onderschatten (grafiek 1). Bedrijven hechten dus

veel meer belang aan de lokale fiscaliteit dan de lokale bewindsvoerders wel denken.


5

Grafiek 1: belang dat de bedrijven resp. gemeenten hechten aan de verschillende items in het

economisch beleid van de gemeente

Bron: Vanhaverbeke & Wetzels (2005), p. 136


6

HOOFDSTUK 2: VLAAMSE BEDRIJFSFISCALITEIT – CIJFERMATIGE ANALYSE

In wat volgt bekijken we welk deel van de ontvangsten van de Vlaamse overheid, de

provincies en de gemeenten afkomstig is uit eigen belastingen. Op die manier krijgen we een

beeld van de fiscale autonomie van de desbetreffende bestuursniveaus.

Tegelijk brengen we in kaart welk deel van de verschillende eigen belastingen geheven

worden op zelfstandigen en ondernemers. We analyseren achtereenvolgens de belastingen en

heffingen die geheven worden door de Vlaamse overheid, de provincies en de lokale besturen.

Die analyse geeft ons een duidelijk cijfermatig overzicht van de belastingen en heffingen die

zelfstandigen en ondernemers verschuldigd zijn aan het Vlaamse, provinciale en lokale

bestuursniveau.

Onderstaande paragrafen vermelden uiteraard tal van bedragen. Voor sommige van die

rubrieken zijn er maar gegevens beschikbaar tot en met 2010. Daarom kiezen we voor de

periode 2007-2010 als referentieperiode (tenzij anders vermeld), dat zijn de eerste vier jaren

van de vorige lokale bestuursperiode.

2.1. Gewestbelastingen

De gewesten hebben autonomie over twaalf vroegere federale belastingen:

1. de belasting op spelen en weddenschappen;

2. de belasting op automatische ontspanningstoestellen;

3. de openingsbelasting op de slijterijen van gegiste dranken;

4. het successierecht en het recht van overgang bij overlijden;

5. de onroerende voorheffing;

6. het registratierecht op de overdrachten ten bezwarende titel van onroerende goederen;

7. het registratierecht op de hypotheekvestigingen, verdelingen en aanverwante handelingen;

8. het registratierecht op schenkingen;

9. het kijk- en luistergeld2;

10. de verkeersbelasting op autovoertuigen;

11. de belasting op de inverkeerstelling;

12. het eurovignet.

Tabel 1 geeft een duidelijk beeld van het aandeel van bovenstaande gewestbelastingen in de

totale ontvangsten van de Vlaamse overheid. Op die manier krijgen we ook een zicht op de

mate van fiscale autonomie voor de eigen Vlaamse overheid.

Tabel 1: totale ontvangsten Vlaamse overheid – 2007-2010

Bron: antwoord van Vlaams minister Philippe Muyters op SV nr. 793 van Ivan Sabbe d.d. 25 juli 2012

2 Het kijk- en luistergeld is op nul gezet

2007 2008 2009 2010

Totaal ontvangsten 22.781.077.218 23.754.368.404 28.179.400.000 24.338.473.000

w.o. belastingontvangsten 4.565.200.725 20% 4.547.813.725 19% 4.382.728.000 16% 4.689.049.000 19%

- gewestelijke belastingen BFW 4.265.599.093 93% 4.321.188.966 95% 4.124.869.739 94% 4.447.149.610 95%


7

Als maatstaf voor het meten van de fiscale autonomie nemen we de verhouding tussen de

totale inkomsten van de Vlaamse overheid en het deel daarvan dat afkomstig is uit eigen

belastingen.

Daarbij is het belangrijk te vermelden dat uit de aard van de autonomie volgt dat Vlaanderen

zijn belastingen kan verhogen of verlagen. Echter, in het geval bijvoorbeeld een

belastingverlaging wordt doorgevoerd, vermindert de opbrengst van betreffende belasting, en

lijkt het alsof de fiscale autonomie afneemt (Decoster & Sas, 2012). Het meten van de fiscale

autonomie is en blijft aldus een arbitrair gegeven, maar geeft ons wel een idee in welke mate

Vlaanderen zelf verantwoordelijk is voor zijn fiscaliteit.

Uit tabel 1 blijkt dat de fiscale autonomie van de Vlaamse overheid eerder beperkt is. In 2010

haalde de Vlaamse overheid 19 procent van haar totale ontvangsten uit belastingontvangsten.

Van die belastingontvangsten was 95 procent afkomstig van de twaalf hierboven vermelde

belastingen waar Vlaanderen autonomie over heeft. Het grootste deel van de ontvangsten

komt uit transferten die betrekking hebben op de dotaties die krachtens de bijzondere

financieringswet aan de Vlaamse overheid worden overgemaakt.

Tabel 2 geeft een overzicht van de opbrengst van elk van de twaalf gewestbelastingen waar

Vlaanderen autonomie over heeft.

Tabel 2: overzicht van de jaarlijks gerealiseerde opbrengsten per gewestbelasting – 2002-2011 (in duizend euro) 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Kijk- en luistergeld 36.863 1.684 418 220 70 55 29 22 0 0

Spelen en weddenschappen 17.279 16.596 16.737 19.444 19.031 19.706 22.887 24.556 26.555 29.150

Aut ontspanningstoestellen 29.176 27.265 28.209 28.936 30.896 31.816 32.607 33.982 30.877 31.483

Openingsbelasting 528 280 246 173 212 102 127 99 0 0

Registratierechten 921.205 1.003.187 1.152.265 1.348.911 1.561.236 1.687.364 1.661.417 1.456.429 1.513.950 1.740.638

Hypotheekrechten 84.969 110.799 119.219 151.430 148.202 139.661 128.958 141.261 160.052 151.756

Verkeersbelasting 594.744 736.124 710.106 799.766 769.431 853.001 845.038 905.207 912.635 1.007.928

Belasting op inverkeerstelling 137.284 158.284 163.125 178.694 191.256 219.579 221.755 214.827 219.768 254.636

Eurovignet 54.224 59.302 68.239 82.200 71.643 76.678 58.391 93.348 94.316 118.832

Schenkingsrechten 32.919 41.278 122.559 184.878 207.909 228.106 209.661 178.831 224.148 216.924

Successierechten 629.363 642.502 803.250 793.313 870.073 932.875 1.056.272 997.457 1.022.595 1.107.791

Onroerende voorheffing 143.484 124.316 78.348 81.333 78.540 76.658 84.047 78.787 79.353 79.599

Totaal 2.682.040 2.921.617 3.262.721 3.669.297 3.948.498 4.265.599 4.321.189 4.124.806 4.284.249 4.738.737 Bron: antwoord van Vlaams minister Philippe Muyters op SV nr. 73 van Lode Vereeck d.d. 28 oktober 2010

In het kader van de focus van deze nota zou het interessant zijn om te bekijken welk bedrag

zelfstandigen en ondernemingen jaarlijks betalen voor belastingmateries en transacties die

onder de gewestbelastingen ressorteren.

Echter, uit het antwoord van Vlaams minister Philippe Muyters op schriftelijke vraag nr. 777

van Ivan Sabbe (d.d. 20 juli 2012) blijkt dat de Vlaamse regering niet beschikt over cijfers

met betrekking tot het deel van de verschillende soorten gewestbelastingen ten laste van

gezinnen respectievelijk ondernemingen. De financiële last van de gewestbelastingen op

ondernemingen kan daardoor dan ook niet opgenomen worden binnen het bestek van deze

nota.

We leggen in de volgende paragraaf wel de focus op een van de gewestbelastingen: de

onroerende voorheffing. Deze belasting, die door het Vlaamse Gewest wordt geïnd, is niet

alleen een inkomstenbron voor de Vlaamse overheid, maar ook voor de provinciale en lokale

overheden (via de opcentiemen geheven op de basisheffing).


8

2.4. Onroerende voorheffing

De onroerende voorheffing is een heffing op onroerende goederen. Dit kunnen gronden,

gebouwen of sommige soorten van bedrijfsuitrusting (materieel en outillage) zijn. De inning

van de onroerende voorheffing voor de onroerende goederen die in het Vlaamse gewest

gelegen zijn, gebeurt sinds 1999 door het Vlaamse Gewest zelf.

De te betalen onroerende voorheffing bestaat uit 3 delen:

de basisheffing bestemd voor de Vlaamse overheid;

de door de provincies geheven opcentiemen op deze basisheffing;

de door de gemeenten geheven opcentiemen op deze basisheffing.

In het kader van het Lokaal Pact tussen de Vlaamse Regering en de Vlaamse gemeenten en

provincies van 1 februari 2008 werd beslist om de onroerende voorheffing op nieuw materieel

en outillage af te schaffen.

Uit het antwoord van Vlaams minister Philippe Muyters op schriftelijke vraag nr. 779 van

Ivan Sabbe (d.d. 23 juli 2012) blijkt dat het niet mogelijk is om de cijfers op te splitsen in

gezinnen en ondernemingen. Om toch een schatting te kunnen maken van het deel van de

onroerende voorheffing dat betaald wordt door ondernemingen, maken we gebruik van de

opsplitsing van de cijfergegevens in natuurlijke personen en rechtspersonen.

We trekken deze verhouding tussen natuurlijke personen (64 procent) en rechtspersonen (36

procent) door en nemen het bedrag van de onroerende voorheffing ten laste van

rechtspersonen als financiële last voor de ondernemingen.

Bij de interpretatie van deze gegevens dient men steeds in het achterhoofd te houden dat er

ook natuurlijke personen zijn die ondernemer zijn, zoals er rechtspersonen zijn die geen

onderneming zijn. De cijfers in tabel 3 zijn dus maar een benadering van de werkelijkheid.

Er dient ook opgemerkt dat een rechtspersoon vanaf aanslagjaar 2004 geen onroerende

voorheffing meer betaalt aan het Vlaams gewest. Enkel de opcentiemen aan de gemeenten en

provincies blijven verschuldigd.

Tabel 3: opbrengst (in euro) van de onroerende voorheffing ten laste van bedrijven opgesplitst

naar de verschillende delen van de onroerende voorheffing – 2007-2010

Jaar Gemeenten Provincies Totaal

2007 619.176.686,07 152.269.731,87 771.446.417,95

2008 643.232.436,06 156.919.271,39 800.151.707,45

2009 663.288.764,64 149.157.240,72 812.446.005,36

2010 672.088.634,80 163.810.409,23 835.899.044,03

Bron: eigen berekeningen op basis van het antwoord van Vlaams minister Philippe Muyters op SV nr. 779 van

Ivan Sabbe d.d. 23 juli 2012

Het overgrote deel van de onroerende voorheffing komt toe aan de gemeenten. Tussen 2007

en 2010 is de opbrengst van de onroerende voorheffing – voor de gemeenten en provincies

samen – gestegen met 8 procent.


9

De Vlaamse overheid heft ook nog een aantal eigen heffingen, die een impact hebben op de

kostencurve van zelfstandigen en ondernemers: de heffing op de leegstand van

bedrijfsgebouwen en de milieuheffingen.

2.3. Leegstandsheffing bedrijfsruimten

De leegstandsheffing bedrijfsruimten werd ingevoerd bij decreet van 19 april 1995 houdende

maatregelen ter bestrijding en voorkoming van leegstand en verwaarlozing van

bedrijfsruimten, en werd recent nog gewijzigd bij decreet van 22 juni 2012.

De leegstandsheffing bedrijfsruimten heeft tot doel de bestrijding en het voorkomen van

leegstand en verwaarlozing van bedrijfsruimten. Het gaat om een jaarlijkse heffing

verschuldigd door elke eigenaar van een leegstaande en/of verwaarloosde bedrijfsruimte. De

heffing wordt berekend op basis van het kadastraal inkomen of op basis van het

grondoppervlak.

Voor 2011 zijn 73 procent van alle inkohieringen gebeurd in hoofde van rechtspersonen en de

andere 27 procent in hoofde van natuurlijke personen. We trekken deze verhouding ook door

voor de jaren 2007 tot en met 2010.

Hier moet dezelfde opmerking gemaakt worden als bij de onroerende voorheffing (cfr. supra).

Bij de interpretatie van deze gegevens dient men steeds in het achterhoofd te houden dat er

ook natuurlijke personen zijn die ondernemer zijn, zoals er rechtspersonen zijn die geen

onderneming zijn. De cijfers in tabel 4 zijn dus maar een benadering van de werkelijkheid.

Tabel 4: opbrengst (in euro) van de leegstandsheffing bedrijfsruimten (LSB) ten laste van

bedrijven – 2007-2011

Jaar Vernieuwingsfonds LSB

2007 3.619.112,34

2008 2.287.663,30

2009 2.489.013,75

2010 3.653.099,22

2011 3.631.059,70


Sommige gemeenten heffen opcentiemen op de gewestelijke belasting op de leegstand en

verwaarlozing van bedrijfsruimten. De opcentiemen op de gewestbelasting op leegstand en

verkrotting zitten in deze nota vervat in de paragraaf ‘Gemeentebelastingen – burgers &

ondernemingen’.

2.4. Milieuheffingen

De gewesten maken steeds meer gebruik van fiscale instrumenten in het milieubeleid. Daarbij

wordt het instrument milieuheffingen regulerend ingezet, voor een deel ter (partiële)

financiering van een aantal milieu-uitgaven.

Binnen het beleidsveld Leefmilieu en Natuur worden milieuheffingen gevestigd door: de

Vlaamse Milieumaatschappij (VMM), de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij

(OVAM) en de Vlaamse Landmaatschappij (VLM).


10

Er worden vijf milieuheffingen geheven op ondernemingen:

1. heffing op de waterverontreiniging;

2. heffing op de winning van grondwater;

3. heffing op afvalstoffen;

4. heffing tegen de verontreiniging van meststoffen;

5. heffing tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen.

Tabel 5 toont het bedrag aan milieuheffingen dat jaarlijks wordt geïnd bij ondernemingen. De

bedragen in de kolommen ‘heffing op de waterverontreiniging’ en ‘heffing op de winning van

grondwater’ zijn mogelijks een overschatting van het bedrag aan heffingen ten laste van

bedrijven, omdat ook gezinnen een deel van die last dragen.

De vermelde bedragen houden echter geen rekening met de bovengemeentelijke

saneringsbijdrage en de saneringsvergoeding. Als we ook de financiële last daarvan in

rekening brengen, dan kunnen we ervan uit gaan dat onderstaande tabel een goed beeld geeft

van de financiële last die milieuheffingen (incl. bovengemeentelijke saneringsbijdrage en de

saneringsvergoeding) leggen op ondernemingen.

Tabel 5: opbrengst (in euro) van de milieuheffingen ten laste van bedrijven – 2007-2010

Jaar Heffing op de

waterverontreiniging

Heffing op de

winning van

grondwater

Heffingen in het

kader van het

mestdecreet3

Afvalheffingen Totaal

2007 58.232.549 19.170.574 18.229.134 45.960.021 141.592.278

2008 65.055.724 20.724.852 *** 42.625.306 128.405.882

2009 66.898.823 24.897.623 *** 29.181.598 120.978.044

2010 70.510.861 27.132.969 *** 32.119.803 129.763.633

Bron: antwoord van Vlaams minister Joke Schauvliege op SV nr. 635 van Ivan Sabbe d.d. 23 juli 2012

2.5. Provinciale belastingen

De vijf Vlaamse provincies halen hun uitkomsten uit: ontvangsten uit prestaties, de

opbrengsten uit de (eigen) provinciebelastingen, toelagen van de Vlaamse overheid uit het

Provinciefonds, wedde- en werkingstoelagen voor het onderwijs, overige toelagen, en

intresten en dividenden.

Tabel 6 is een overzichtstabel van de totale provinciale ontvangsten voor de periode 2007-

2010. Deze tabel toont de totale ontvangsten en het deel daarvan afkomstig uit

belastingontvangsten (opgesplitst naar totale aanvullende belastingen en totale specifieke

belastingen4).

3 De inkomsten in de periode 2007-2011 zijn in hoofdzaak afkomstig van het laatste aanslagjaar, nl. 2007,

waarvoor heffingen zijn opgelegd in het kader van het mestdecreet. 4 Specifieke provinciebelastingen zijn belastingen waarvan de provinciebesturen het tarief, de grondslagen, de

vrijstellingen en de modaliteiten autonoom vastleggen via een belastingreglement.


11

Tabel 6: totale provinciale ontvangsten – 2007-2010

2007 2008 2009 2010

Totaal ontvangsten 789.820.544 815.802.613 855.601.353 860.455.940

w.o. belastingontvangsten 576.808.538 73% 567.203.292 70% 566.927.472 66% 581.945.497 68%

- aanvullende belastingen 395.419.024 50% 416.428.825 51% 430.969.262 50% 438.654.287 51%

- specifieke belastingen 181.389.514 23% 150.774.467 19% 135.958.210 16% 143.291.210 17%


Bovenstaande tabel toont dat de vijf Vlaamse provincies het overgrote deel van hun

inkomsten halen uit belastingen. De fiscale autonomie van de provincies is dus groot, maar er

is wel een afname merkbaar van 73 procent in 2007 tot 68 procent in 2010. Die terugval is

vooral te wijten aan een daling van de ontvangsten uit specifieke belastingen van 181 miljoen

in 2007 naar 143 miljoen in 2010.

De provincies heffen over het algemeen twee soorten belastingen. De voornaamste

belastingopbrengst voor de provincies zijn de opcentiemen op de onroerende voorheffing (cfr.

supra). Een tweede belastingsoort is de algemene provinciebelasting.

De provincie Vlaams-Brabant heft geen algemene provinciebelasting. Tabel 7 toont voor de

vier andere provincies het deel van de algemene provinciebelasting ten laste van bedrijven.

Tabel 7: opbrengst (in euro) van de algemene provinciebelasting ten laste van bedrijven –

2007-2010

Jaar Antwerpen Limburg Oost-Vlaanderen West-Vlaanderen Totaal

2007 18.437.208 9.799.883 26.540.000 14.715.881 69.492.972

2008 25.849.204 9.624.024 28.150.000 15.099.804 78.723.032

2009 27.855.801 9.887.089 30.500.000 15.489.046 83.731.936

2010 28.527.438 6.710.262 30.270.000 15.886.593 81.394.293

Bron: antwoord van Vlaams minister Geert Bourgeois op SV nr. 592 van Ivan Sabbe d.d. 20 juli 2012

Uiteraard haalt ook de provincie Vlaams-Brabant inkomsten uit belastingen. Vlaams-Brabant

is de enige provincie die belastingen heft specifiek ten laste van ondernemingen, met name:

de belasting op aanplakborden;

de belasting op vergunningsplichtige inrichtingen.

Tot en met het aanslagjaar 2009 was er in de provincie Vlaams-Brabant ook een belasting op

banken en financieringsinstellingen.

Tabel 8 geeft voor elk van voormelde specifieke provinciebelastingen van de provincie

Vlaams-Brabant de opbrengst weer.


12

Tabel 8: opbrengst (in euro) van de specifieke belastingen van de provincie Vlaams-Brabant

ten laste van bedrijven – 2007-2010

Jaar

Belasting op

vergunningsplichtige

bedrijven

Belastingen op

aanplakborden

Belastingen op banken en

financieringsinstellingen Totaal

2007 1.625.436 365.489 681.516 2.672.441

2008 1.610.172 361.757 798.168 2.770.097

2009 1.529.980 324.162 685.960 2.540.102

2010 1.488.407 306.050 *** 1.794.457


De provincie West-Vlaanderen heft nog een belasting op tweede verblijven. Deze belasting is

zowel ten laste van burgers als ondernemingen. Tabel 9 toont het deel van de belasting op

tweede verblijven ten laste van bedrijven (rechtspersonen). Het gaat hierbij om een

onderschatting, omdat ongetwijfeld ook een deel van de belastingen ten laste van natuurlijke

personen geheven wordt op zelfstandigen en ondernemingen.

Tabel 9: opbrengst (in euro) van de belasting op tweede verblijven ten laste van bedrijven –

provincie West-Vlaanderen – 2008-2010

Jaar Belasting op tweede

verblijven

2008 408.662

2009 593.834

2010 661.499


2.6. Gemeentelijke belastingen

De steden en gemeenten halen hun inkomsten uit: ontvangsten uit prestaties, de opbrengsten

uit de (eigen) gemeentebelastingen, toelagen van de Vlaamse overheid uit het Steden- of

Gemeentefonds, subsidies van de Vlaamse of federale overheid, en intresten en dividenden.

Tabel 10 is een overzichtstabel van de totale gemeentelijke ontvangsten voor de periode 2007-

2010. Deze tabel toont de totale ontvangsten en het deel daarvan afkomstig uit

belastingontvangsten (opgesplitst naar totale aanvullende belastingen en totale specifieke

belastingen5).

Tabel 10: totale gemeentelijke ontvangsten – 2007-2010

2007 2008 2009 2010

Totaal ontvangsten 8.173.358.361 8.291.758.657 8.895.604.072 8.921.968.142

w.o. belastingontvangsten 3.802.614.302 47% 3.764.328.725 45% 4.215.198.528 47% 4.261.085.368 48%

- aanvullende belastingen 3.292.141.779 40% 3.251.599.393 39% 3.713.885.331 42% 3.744.969.649 42%

- specifieke belastingen 510.472.523 7% 512.729.332 6% 501.313.197 5% 516.115.719 6%


Bovenstaande tabel geeft ons een beeld over de mate van fiscale autonomie van de Vlaamse

gemeenten. Gedurende de eerste vier jaar van deze lokale bestuursperiode is het relatieve deel

5 Specifieke lokale belastingen zijn belastingen waarvan de lokale besturen het tarief, de grondslagen, de

vrijstellingen en de modaliteiten autonoom vastleggen via een belastingreglement.


13

van belastingontvangsten in de totale ontvangsten nauwelijks gewijzigd: 47 procent in 2007

en 48 procent in 2008. Dat wijst op een belangrijke mate van fiscale autonomie voor de

gemeenten. Ook de verhouding tussen aanvullende belastingen en specifieke lokale

belastingen is zo goed als gelijk gebleven tussen 2007 en 2010.

De twee belangrijkste gemeentebelastingen zijn:

de opcentiemen op de onroerende voorheffing;

en de aanvullende personenbelasting6.

Net als bij de provincies zijn voor de gemeenten de opcentiemen op de onroerende

voorheffing de voornaamste belastingopbrengst (cfr. supra).

Meer en meer heffen lokale besturen ook een algemene belasting op bedrijven. Die algemene

gemeentebelasting ten laste van bedrijven volgt dikwijls het voorbeeld van de algemene

provinciebelasting waarbij het basisbedrag per vestiging verhoogd wordt in functie van de

oppervlakte van de bedrijfsvestiging.

Volgens de meest recente cijfers op de website van het Agentschap voor Binnenlands

Bestuur7 registreerde het agentschap voor het aanslagjaar 2011 in totaal in 85 Vlaamse

gemeenten een algemene gemeentebelasting. Ook in de rubriek ‘diverse belastingen op

ondernemingen’ zitten enkele algemene gemeentebelastingen.

Het Agentschap voor Binnenlands Bestuur beschikt niet over data van de belastingplichtigen

van gemeentebelastingen. Om te achterhalen welk deel van de algemene gemeentebelasting

kan worden toegeschreven aan zelfstandigen en ondernemingen, volgen we de

veronderstelling van werkgeversorganisatie Voka dat 40 procent van de algemene

gemeentebelasting wordt bijgedragen door bedrijven (Voka, 2012). Verder gaan we er tevens

van uit dat de helft van de ‘diverse belastingen op ondernemingen’ bestaat uit algemene

gemeentebelastingen (de andere helft van die rubriek nemen we verder mee bij de ‘eigen

gemeentelijke belastingen’).

Tabel 11: algemene gemeentebelasting(en) ten laste van zelfstandigen en ondernemers

Jaar

Algemene

gemeentebelasting

ten laste van

bedrijven

Algemene

gemeentebelastingen

als onderdeel van de

diverse belastingen

op ondernemingen

Totaal

2007 14.171.096,29 12.050.682,26 26.221.778,55

2008 17.766.612,86 14.048.594,13 31.815.206,99

2009 17.835.771,32 14.521.294,25 32.357.065,57

2010 18.083.637,54 14.879.000,69 32.962.638,23

Bron: eigen berekeningen op basis van de cijfers op de website van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur

Daarnaast heffen de gemeenten ook nog heel wat eigen gemeentelijke belastingen:

belastingen waarvan de lokale besturen het tarief, de grondslagen, de vrijstellingen en de

modaliteiten autonoom vastleggen via een belastingreglement.

6 Deze gemeentebelasting valt buiten het bestek van deze nota, omdat deze enkel ten laste is van burgers.

7 http://binnenland.vlaanderen.be/


14

Vooreerst bekijken we de evolutie van het aantal lokale heffingen gedurende de voorbije

bestuursperiode. Daarvoor vergelijken we het aantal lokale belastingen op 31 januari 2007

met de toestand op 31 december 2012.

Er kan een onderscheid gemaakt worden tussen belastingen die enkel gericht zijn op burgers,

belastingen die enkel gericht zijn op bedrijven, en belastingen die van toepassing zijn op

zowel burgers als bedrijven. De belastingen die enkel gericht zijn op burgers laten we in deze

nota buiten beschouwing. In wat volgt wordt dus een opsplitsing gemaakt tussen:

1. Gemeentebelastingen die uitsluitend door ondernemingen worden gedragen.

2. Lokale belastingsoorten die zowel door burgers als ondernemingen worden betaald.

De tabel in bijlage 1 geeft een oplijsting van de verschillende belastingsoorten volgens

voormelde opdeling. Daarbij wordt gebruik gemaakt van de opsplitsing zoals vastgelegd in de

dataset van de Vlaamse overheid ‘Verdeling gemeentebelastingen burgers-ondernemingen

naar RSV-gebieden’.

2.6.1. Gemeentebelastingen - ondernemingen

In de 308 Vlaamse gemeenten werden op 31 januari 2007 in totaal 42 verschillende soorten

lokale belastingen en retributies8 geheven die enkel op ondernemingen gericht zijn. Op 31

december 2012 waren dat er 41. De gemeenten werden in het kader van het lokaal fiscaal pact

verplicht om de belasting op tewerkgesteld personeel en de belasting op kantoorruimten af te

schaffen, en kwamen die verplichting ook na, maar er kwam een belasting op nachtwinkels en

telefoonwinkels bij.

Onderstaande tabel toont per provincie het aantal verschillende lokale heffingen en retributies

die enkel gericht zijn op ondernemingen, en dat zowel op datum van 31 januari 2007 als op

datum van 31 december 2012.

Tabel 13: aantal verschillende lokale heffingen (uitsluitend op ondernemingen) in de vijf

Vlaamse provincies

Provincie 31/01/2007 31/12/2012

Antwerpen 37 36

Limburg 32 31

Oost-Vlaanderen 34 36

Vlaams-Brabant 36 34

West-Vlaanderen 37 37


De cijfers uit bovenstaande tabel bewijzen dat er in de vorige lokale bestuursperiode

nauwelijks iets veranderd is voor wat betreft het aantal verschillende lokale heffingen op

ondernemingen.

8 Er is een onderscheid tussen belastingen en retributies. Bij een retributie moet er een duidelijke link zijn tussen

de betaling en een geleverde prestatie door de overheid; bij een belasting niet. Het onderscheid tussen een

belasting en een retributie is echter vaak erg klein.


15

2.6.1.1. Situatie op 31/01/2007

In de top-5 van meest geheven heffingen uitsluitend op bedrijven (op datum van 31/01/2007)

vinden we twee retributies en drie belastingen:

1. Belasting op afgifte van stukken voor gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke

inrichtingen (belasting).

2. Belasting op plaatsrecht op markten (belasting).

3. Belasting op kermissen, kermiskramen en –wagens (retributie).

4. Belasting op reclameborden (belasting).

5. Belasting op het ophalen van nijverheidsvuil en grof vuilnis (retributie).

De fel gecontesteerde belasting op drijfkracht staat op nummer 6 en werd op 31 januari 2007

geheven in 127 van de 308 Vlaamse gemeenten.

Er is wel een verschil tussen de vijf Vlaamse provincies:

In de provincie Antwerpen heffen 51 van de 70 gemeenten ‘Andere belastingen op

openbare hygiëne’, een belasting die in de rest van Vlaanderen in amper 16 gemeenten

wordt geheven.

In de provincie Limburg worden bedrijven voornamelijk belast op reclameborden en

op de afgifte van stukken voor gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke inrichtingen.

Opvallend is dat in de provincie Limburg in geen enkele gemeente wordt belast op het

ophalen van nijverheidsvuil en grofvuil, een belasting die in de rest van Vlaanderen

nochtans vaak wordt toegepast.

In de provincie Oost-Vlaanderen wordt de lijst van meest geheven belastingen op

ondernemingen aangevoerd door de belasting op afgifte van stukken voor gevaarlijke,

ongezonde en hinderlijke inrichtingen.

In de provincie Vlaams-Brabant heffen 90 procent van de gemeenten een belasting

op het ophalen van nijverheidsvuil en grof vuilnis. Dat is dan ook meteen de meest

geheven belasting op ondernemingen in Vlaams-Brabant.

In de top-5 van meest geheven belastingen in de provincie West-Vlaanderen staan 4

van de 5 belastingen uit de algemene top-5 hierboven. De belasting op het plaatsen

van terrassen, tafels en stoelen staat op nummer 5 in West-Vlaanderen.

Bijlage 2 toont voor elk van de 308 Vlaamse gemeenten het aantal verschillende lokale

belastingen uitsluitend op ondernemingen. In wat volgt worden enkele conclusies getrokken.

Gemiddeld genomen worden er in 2007 in Vlaanderen per gemeente 7,25 verschillende lokale

belastingen geheven uitsluitend op ondernemingen. Antwerpen en Menen spanden in het

begin van deze lokale bestuursperiode de kroon met 18 verschillende lokale heffingen

uitsluitend op bedrijven. Grafiek 2 toont de steden en gemeenten met het hoogste aantal lokale

heffingen uitsluitend op bedrijven.


16

Grafiek 2: aantal verschillende lokale heffingen (uitsluitend op ondernemingen) – 31/01/2007

18 18

17 17 17 17

16

15 15 15 15

13,5

14

14,5

15

15,5

16

16,5

17

17,5

18

18,5

Ant

wer

pen

Men

en

Sint-P

ieters

-Lee

uw

Wem

mel

Oos

tend

e

Sint-T

ruiden

Lied

ekerk

e

Grim

berg

en

Opw

ijk

Bru

gge

Gen

t


Vijf gemeenten heffen op datum van 31 januari 2007 geen enkele belasting, die uitsluitend

door ondernemingen wordt betaald: Wielsbeke, Wortegem-Petegem, Zwalm, Hechtel-

Eksel en Herstappe.

2.6.1.2. Situatie op 31/12/2012

We maken dezelfde oefening op basis van de cijfers van 31/12/2012. In de top-5 van meest

geheven heffingen uitsluitend op bedrijven vinden we dezelfde belastingen en retributies terug

als op 31/01/2007. De belasting op het ophalen van nijverheidsvuil en grof vuilnis is wel

‘gestegen’ van plaats 5 naar plaats 4 en de belasting op reclameborden maakt de omgekeerde

beweging. De belasting op drijfkracht is ‘gezakt’ van plaats 6 naar plaats 8, omdat ze tussen

31/01/2007 en 31/12/2012 afgeschaft is in 28 gemeenten. Desondanks heffen op datum van

31/12/2012 nog steeds 99 Vlaamse gemeenten een belasting op drijfkracht.

Wanneer we de cijfers provincie per provincie bekijken, dan zien we dat er nauwelijks iets

veranderd is ten opzichte van 2007, op enkele opmerkelijke verschuivingen na:

In de provincie Limburg wordt in 2012 in bijna 7 keer zoveel gemeenten een

belasting geheven op het vervoer met taxi’s ten opzichte van in 2007 (toename van 3

in 2007 naar 19 in 2012). Een gelijkaardige stijging heeft zich voorgedaan in de

provincie West-Vlaanderen. Het aantal gemeenten dat een belasting heft op het

vervoer met taxi’s nam toe van 8 in 2007 naar 20 in 2012.

In de provincie Vlaams-Brabant is het aantal gemeenten dat een belasting heft op het

ophalen van nijverheidsvuil en grof vuilnis meer dan gehalveerd in 2012 ten opzichte

van 2007 (van 58 naar 24). Daarentegen was er zowel in de provincie Oost-

Vlaanderen als in de provincie West-Vlaanderen een sterke toename in het aantal

gemeenten die een belasting heffen op het ophalen van nijverheidsvuil en grof vuilnis

(Oost-Vlaanderen: van 18 in 2007 naar 38 in 2012 / West-Vlaanderen: van 6 in 2007

naar 26 in 2012).

Het gemiddeld aantal heffingen per gemeente (uitsluitend op ondernemingen) is in 2012

gedaald naar 7,21. Antwerpen is met 19 lokale heffingen nog steeds koploper wat betreft het

aantal lokale belastingen uitsluitend geheven op ondernemingen. Menen staat met 18

heffingen (evenveel als in 2007) op plaats 2 samen met Oostende en Gent.


17

Grafiek 3: aantal verschillende lokale heffingen (uitsluitend op ondernemingen) – 31/12/2012


Opvallend is dat er in 2012 nog amper 1 gemeente is – namelijk Herstappe – die geen enkele

belasting heft uitsluitend op bedrijven.

2.6.1.3. Evolutie 2007-2011

Een vergelijking van het aantal lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen toont dat het

aantal lokale heffingen tijdens de voorbije lokale bestuursperiode in 189 gemeenten (of 61

procent van de gemeenten) gelijk is gebleven of zelfs gestegen is en dat er in 119 Vlaamse

gemeenten (of 39 procent van de gemeenten) een daling van het aantal lokale heffingen valt

waar te nemen.

Het aantal lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen is het meest gestegen in de

gemeenten Kortrijk, Veurne, De Pinte en Hechtel-Eksel (+5).

Grafiek 4: steden en gemeenten waar het aantal verschillende lokale heffingen (uitsluitend op

ondernemingen) het meest is gestegen tussen 2007 en 2012



18

De grootste daling in het aantal lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen doet zich voor

in de gemeenten Drogenbos (-9), Dilbeek (-7) en Hove (-6).

Grafiek 5: steden en gemeenten waar het aantal verschillende lokale heffingen (uitsluitend op

ondernemingen) het meest is gedaald tussen 2007 en 2012


2.6.1.4. Lokale belastingen uitsluitend op ondernemingen – in euro

Tegenover dat hoge aantal aan lokale heffingen op ondernemingen staat natuurlijk ook een

financiële last op ondernemingen. Tabel 13 toont de opbrengst van de lokale heffingen

uitsluitend op ondernemingen in de 308 Vlaamse gemeenten samen.

Tabel 13: totale opbrengst van de lokale heffingen (uitsluitend op ondernemingen) in de 308

Vlaamse gemeenten – 2007-2010

Jaar Bedrag

2007 194.927.422

2008 201.379.229

2009 198.151.818

2010 198.628.094


Als we de opbrengst van lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen consolideren op het

niveau van de vijf Vlaamse provincies, dan zien we dat een groot deel van die heffingen geïnd

worden in de provincie Antwerpen (tabel 14).

Tabel 14: totale opbrengst van de lokale heffingen (uitsluitend op ondernemingen) per

provincie – 2007-2010

Provincie 2007 2008 2009 2010

Antwerpen 84.826.429 88.536.656 87.182.724 86.568.163

Vlaams-Brabant 24.776.033 25.845.326 24.515.346 24.440.234

West-Vlaanderen 21.925.894 21.934.839 21.691.026 22.792.514

Oost-Vlaanderen 42.031.312 43.977.297 44.549.902 43.798.626

Limburg 21.367.754 21.085.111 20.212.821 21.028.559



19

Bijlage 3 toont per gemeente de opbrengst uit lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen.

Uit die bijlage blijkt dat zowel in 2007 als in 2010 de top-3 van steden en gemeenten met de

hoogste opbrengst uit dergelijke lokale heffingen wordt gevormd door Antwerpen, Gent en

Beveren.

Tabel 15a: top-10 van gemeenten met de

hoogste totale opbrengst van lokale heffingen

(uitsluitend op ondernemingen) – 2007

Bron: eigen berekeningen op basis van de cijfers op de

website van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur

Antwerpen 53.651.153

Gent 16.225.073

Beveren 9.108.806

Zwijndrecht 5.730.766

Genk 4.354.264

Oostende 2.849.234

Leuven 2.821.156

Aalst 2.788.264

Machelen 2.656.538

Londerzeel 2.623.363

Tabel 15b: top-10 van gemeenten met de

hoogste totale opbrengst van lokale heffingen

(uitsluitend op ondernemingen) – 2010

Bron: eigen berekeningen op basis van de cijfers op de

website van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur

Antwerpen 51.918.963

Gent 15.429.176

Beveren 9.678.387

Zwijndrecht 5.848.178

Genk 5.094.633

Aalst 3.896.296

Mechelen 3.478.624

Leuven 2.918.564

Machelen 2.804.281

De Haan 2.466.510

Op zich zeggen die cijfers natuurlijk niet zoveel. Daarom gaan we de totale opbrengst uit

lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen afwegen ten opzichte van:

1. het aantal inwoners9;

2. het aantal ondernemingen10

;

3. het aantal arbeidsplaatsen11

.

Op die manier krijgen we een beter beeld van de financiële last van de lokale heffingen.

Als we de totale opbrengst van de lokale heffingen gericht op ondernemingen afwegen ten

opzichte van de grootte van de gemeente (op basis van het aantal inwoners), dan zien we dat

de lokale heffingen per inwoner zowel in 2007 als in 2010 het hoogst liggen in de gemeenten

Zwijndrecht, Machelen, Kluisbergen, Beveren en Dessel.

De weging van de totale opbrengst van de lokale heffingen uitsluitend op ondernemingen ten

opzichte van het inwonersaantal per gemeente geeft echter maar een beperkt beeld van de

financiële last van die lokale heffingen op zelfstandigen en ondernemingen. Omdat de

heffingen uitsluitend betrekking hebben op ondernemingen wegen we de totale opbrengst af

ten opzichte van het aantal ondernemingen in de gemeente.

In 2007 betaalde een onderneming in Vlaanderen gemiddeld 458 euro aan lokale heffingen

uitsluitend op ondernemingen. In 2010 was dat licht gedaald tot een gemiddelde van 439 euro

per onderneming.

Dat gemiddelde per onderneming ligt het hoogst in de gemeente Zwijndrecht (6.051 euro)

gevolgd door Machelen (3.212 euro) en Dessel (3.188 euro). Grafiek 6 toont de top-10 van

9 Bevolking volgens het Rijksregister (www.lokalestatistieken.be).

10 Aantal ondernemingen (SVR-definitie), opsplitsbaar naar natuurlijke versus rechtspersonen

(www.lokalestatistieken.be). 11

Totale bezoldigde tewerkstelling, naar gemeente (www.lokalestatistieken.be).


20

gemeenten met de hoogste gemiddelde opbrengst aan lokale heffingen (uitsluitend op

ondernemingen) per onderneming.

Grafiek 6: steden en gemeenten met de hoogste gemiddelde opbrengst uit lokale heffingen

(uitsluitend op ondernemingen) per onderneming – 2007

6051

3212 3188 3173

25382263 2261 2133

1730 1650

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Zwijn

drech

t

Mac

helen

Dess

el

Bev

eren

Kluisbe

rgen

Dro

genbo

s

Bre

dene

Lond

erze

el

Ant

wer

pen

Hem

ikse

m

Bron: eigen berekeningen op basis van de cijfers op de website van het Agentschap voor Binnenlands Bestuur en

de website www.lokalestatistieken.be

Het beeld is gelijkaardig voor 2010. Machelen wordt in de top-3 dan wel vervangen door

Beveren (3.216 euro), maar Zwijndrecht (5.825 euro) en Dessel (3.209 euro) blijven

bovenaan de lijst prijken op basis van de cijfers van 2010.

Grafiek 7: steden en gemeenten met de hoogste gemiddelde opbrengst aan lokale heffingen

(uitsluitend op ondernemingen) per onderneming – 2010

5825

3216 32092853 2775

2499 24712199

1913 1901

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

Zwijn

drech

t

Bev

eren

Dess

el

Mac

helen

Kluisbe

rgen

As

De H

aan

Bre

dene

Dro

genbo

s

Lond

erze

el



Ook de gemiddelde opbrengst per onderneming geeft echter maar een beperkt beeld van de

financiële last die deze belastingsoorten leggen op zelfstandigen en ondernemers, want een

grote onderneming met 200 werknemers zal uiteraard meer (lokale) belastingen betalen dan

een eenmanszaak.

http://www.lokalestatistieken.be/



21

Daarom wegen we tot slot de totale opbrengst van lokale heffingen uitsluitend op

ondernemingen af ten opzichte van het aantal arbeidsplaatsen in de gemeente. In 2007

betaalden ondernemingen gemiddeld 91 euro aan lokale heffingen (uitsluitend op

ondernemingen) per arbeidsplaats. Dat gemiddelde is in de eerste vier jaar van de voorbije

lokale bestuursperiode nauwelijks gewijzigd, want in 2010 lag het gemiddelde per

arbeidsplaats op 92 euro.

Als we de top-10 bekijken van gemeenten met de hoogste gemiddelde opbrengst per

arbeidsplaats, dan zien we een licht gewijzigd beeld ten opzichte van de vorige maatstaven.

Beveren, Dessel en Zwijndrecht staan nog steeds in de top-10, maar de top-3 wordt nu

gevormd door 3 kustgemeenten: Bredene (975 euro), Middelkerke (723 euro) en De Haan

(717 euro).


(uitsluitend op ondernemingen) per arbeidsplaats – 2007

975

723 717 707

641586 579 559 544

514

0

200

400

600

800

1000

1200

Bre

dene

Midde

lker

ke

De H

aan

Kluisbe

rgen

Lo-re

ninge

Bev

eren

Dess

el

Mee

rhou

t

Zwijn

drech

t

Lond

erze

el



Ten opzichte van 2007 verdwijnt enkel Zwijndrecht in 2010 uit de top-10. Zwijndrecht wordt

vervangen door As dat ‘klimt’ van plaats 68 naar plaats 2 met een toename van 97 euro in

2007 tot 947 euro in 2010. De twee andere gemeenten in de top-3 zijn De Haan (1.182 euro)

en Bredene (906 euro).


(uitsluitend op ondernemingen) per arbeidsplaats – 2010

1182

947906

857

721

644582 576

520460

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

De H

aan

As

Bre

dene

Kluisbe

rgen

Midde

lker

ke

Lo-re

ninge

Bev

eren

Dess

el

Mee

rhou

t

Lond

erze

el






22

2.6.2. Gemeentebelastingen – burgers & ondernemingen

Naast de lokale heffingen die uitsluitend op ondernemingen worden geheven zijn er ook nog

heel wat lokale heffingen die minstens ten dele ten laste zijn van bedrijven (en voor een ander

deel ten laste van burgers). In 2007 ging het in de 308 Vlaamse gemeenten samen om 36

verschillende belastingen en retributies. Door de belasting op niet-bebouwde gronden (wet

29/3/1962 art 70bis) en de belasting op krotwoningen, onbewoonde of verwaarloosde

gebouwen en onafgewerkte bouw, telkens in twee deelbelastingen op te splitsen, komen we

voor 2012 op een aantal van 38 verschillende lokale heffingen gericht op zowel burgers als

bedrijven.

Onderstaande tabel toont het aantal verschillende lokale heffingen en retributies per provincie

die zowel door burgers als ondernemingen worden betaald, en dat zowel op datum van 31

januari 2007 als op datum van 31 december 2012.

Tabel 16: aantal verschillende lokale heffingen (zowel op burgers als op ondernemingen) in

de vijf Vlaamse provincies

Provincie 31/01/2007 31/12/2011

Antwerpen 33 31

Limburg 29 29

Oost-Vlaanderen 26 32

Vlaams-Brabant 32 35

West-Vlaanderen 31 30


Bijlage 2 toont per gemeente het aantal verschillende lokale belastingen, die zowel op burgers

als ondernemers worden geheven.

Gemiddeld genomen worden er in 2007 in Vlaanderen per gemeente 9,14 verschillende lokale

heffingen geheven, die zowel door burgers als ondernemingen worden betaald. Waar er bij de

lokale heffingen op ondernemingen nog een daling van het gemiddelde valt waar te nemen in

2012 ten opzichte van 2007, neemt het aantal lokale heffingen gericht op zowel burgers als

bedrijven in 2012 gemiddeld genomen toe tot 10,02 per Vlaamse gemeente.

Op datum van 31 januari 2007 vonden we van deze belastingsoorten het hoogste aantal terug

in Brasschaat (19), De Haan (18) en Sint-Pieters-Leeuw (18). Om en bij de 6 jaar later – op

datum van 31 december 2012 – prijkt Turnhout (20) bovenaan de lijst van gemeenten met

het hoogste aantal lokale heffingen, gericht op zowel burgers als ondernemers. Turnhout

wordt gevolgd door Hoeilaart, Lokeren en Temse met elk 19 van dergelijke lokale

heffingen.

Het aantal lokale heffingen, die zowel door burgers als ondernemingen worden betaald, is

tijdens de voorbije lokale bestuursperiode in 223 gemeenten (of 72 procent van de gemeenten)

gelijk gebleven of zelfs gestegen, terwijl er in 85 gemeenten (of 28 procent van de

gemeenten) een daling valt waar te nemen.

Van bij het begin van de lokale bestuursperiode in 2007 tot eind 2012 is het aantal van deze

categorie van lokale heffingen het meest toegenomen in Ingelmunster (+9), gevolgd door

Denderleeuw, Sint-Niklaas en Poperinge waar de lokale heffingen, gericht op zowel burgers


23

als ondernemingen, toenemen met 7 eenheden. De grootste daling tussen 2007 en 2012 valt

waar te nemen in Boechout (-5).

2.6.2.1. Lokale belastingen zowel gericht op burgers als ondernemingen – in euro

Voor wat betreft de lokale belastingen die maar voor een deel door ondernemingen worden

betaald, maken we enkel een analyse naar grootteorde geconsolideerd op Vlaams niveau. De

reden daarvoor is dat er, voor wat betreft de lokale belastingen zowel gericht op burgers als

ondernemingen, geen specifieke cijfers bekend zijn per categorie van belastingplichtigen

(burgers en bedrijven). Daarom gaan we uit van de arbitraire veronderstelling dat 40 procent

van de lokale belastingen gericht op zowel burgers als ondernemingen ten laste komen van

bedrijven.

Tabel 17 toont enerzijds het totaalbedrag dat in de 308 Vlaamse gemeenten wordt geïnd uit

lokale belastingen die zowel gericht zijn op burgers als ondernemingen (kolom A). Anderzijds

toont betreffende tabel ook het arbitrair gedeelte van die belastingsoorten dat ten laste is van

ondernemingen (kolom B).

Tabel 17: totale opbrengst van de lokale heffingen (gericht op zowel burgers als

ondernemingen) – 2007-2010

Jaar A – Bedrag B – Bedrag * 0,4

2007 314.913.706,73 125.965.482,69

2008 297.940.494,12 119.176.197,65

2009 290.193.724,74 116.077.489,90

2010 307.418.421,25 122.967.368,50


Op basis van deze cijfers kunnen we besluiten dat bedrijven bovenop de lokale belastingen

uitsluitend op ondernemingen nog eens gemiddeld 272 euro per onderneming of 57 euro per

arbeidsplaats moeten betalen aan lokale heffingen gericht op zowel burgers als ondernemers.


24

2.7. Totaalbeeld

In deze laatste paragraaf van de cijfermatige analyse maken we de som van alle belastingen

die in Vlaanderen (Vlaamse overheid, provincies en gemeenten) worden geheven op

ondernemingen. Door het ontbreken van cijfers met betrekking tot de elf belastingen (andere

dan de onroerende voorheffing) waar de Vlaamse overheid autonomie over heeft, valt deze

categorie van belastingen buiten het bestek van deze nota.

Tabel 18: overzicht van de financiële lasten op ondernemingen opgesplitst per belastingsoort

– 2007 vs. 2010

Belastingsoort 2007 2010

Onroerende voorheffing 771.446.417,95 835.899.044,03

Leegstandsheffing bedrijfsruimten 3.619.112,34 3.653.099,22

Milieuheffingen 141.592.278 129.763.633

Provinciale belastingen 72.165.413 83.889.841

- algemene provinciebelasting 69.492.972 81.394.293

- specifieke provinciebelastingen 2.672.441 2.455.956

Gemeentelijke belastingen 347.114.683,24 354.558.100,73

- algemene gemeentebelasting 26.221.778,55 32.962.638,23

- specifieke gemeentebelastingen

uitsluitend op ondernemingen 194.927.422 198.628.094

- specifieke gemeentebelastingen

gericht op zowel burgers als

ondernemingen

125.965.482,69 122.967.368,50

Algemeen totaal 1.335.937.905 1.407.763.718

Bovenop de belastingen van de federale overheid en de elf gewestbelastingen (andere dan de

onroerende voorheffing) moesten Vlaamse zelfstandigen en ondernemingen in 2007 nog eens

1,3 miljard euro ophoesten aan allerlei verschillende Vlaamse, provinciale en lokale

heffingen. Dat komt neer op een gemiddelde van 3.142 euro per zelfstandige en ondernemer

of 624 euro per arbeidsplaats.

In 2010 is het bedrag aan Vlaamse, provinciale en lokale heffingen opgelopen tot 1,4 miljard.

Dat komt neer op een gemiddelde van 3.110 euro per zelfstandige en ondernemer of 649 euro

per arbeidsplaats.

Een onderneming met 100 werknemers moest in 2010 dus naar schatting jaarlijks 64.500 euro

betalen aan Vlaamse, provinciale en lokale heffingen bovenop de belastingen van de federale

overheid en de elf gewestbelastingen (andere dan onroerende voorheffing), die een veelvoud

zijn van die Vlaamse, provinciale en lokale heffingen.


25

HOOFDSTUK 3: INITIATIEVEN VAN DE VLAAMSE REGERING

3.1. Lokaal fiscaal pact

Op 1 februari 2008 werd het lokaal fiscaal pact afgesloten: een politiek akkoord tussen de

Vlaamse Regering en de Vlaamse gemeenten en provincies onder meer bedoeld om te komen

tot een meer bedrijfsvriendelijke lokale fiscaliteit. Het lokaal fiscaal pact, dat eind 2009

afliep, hield engagementen in voor zowel de Vlaamse Regering als voor de lokale besturen:

De Vlaamse Regering nam in 2008 voor 612 miljoen euro schulden over van de

gemeenten en/of de OCMW’s.

De Vlaamse Regering zorgde voor een 100%-compensatie voor het wegvallen van de

opcentiemen op onroerende voorheffing op materieel outillage.

De gemeenten verbonden zich ertoe de belastingen met betrekking tot het budgettair jaar

2009 niet te verhogen.

De gemeenten moesten onder andere de gemeentelijke huisvuilbelasting afschaffen of

hervormen en de belasting op kantoorruimten en tewerkgesteld personeel afschaffen.

De gemeenten moesten werk maken van een meer transparante fiscaliteit onder andere

door beslissingen betreffende nieuwe bedrijfsbelastingen of verhogingen van

gemeentelijke bedrijfsbelastingen te nemen minstens twaalf maanden voor de effectieve

inwerkingtreding ervan.

Het lokaal fiscaal pact bracht geen verbetering op het terrein. Het basisprobleem, de wildgroei

aan lokale belastingen, werd niet aangepakt.

Het lokaal fiscaal pact is echter een verwezenlijking van de regering-Peeters I. Hierna gaan

we dan ook dieper in op de beloftes en realisaties van de regering-Peeters II op het vlak van

de lokale bedrijfsfiscaliteit.

3.2. Beleidsintenties minister van Financiën en Begroting Philippe Muyters

Minister Muyters stelt in zijn beleidsnota Financiën en Begroting 2009-2014 duidelijk dat

sommige belastingen echt niet meer van deze tijd zijn of meer administratieve kosten

veroorzaken bij de gemeente én de belastingplichtigen (vooral bedrijven) dan dat ze

opbrengsten genereren.

Om dat aan te pakken wil de minister van Financiën en Begroting streven naar een

bedrijfsvriendelijk lokaal fiscaal klimaat. In zijn beleidsnota Financiën en Begroting geeft de

minister in die optiek duidelijk aan dat hij samen met zijn collega bevoegd voor Binnenlands

Bestuur en de lokale partners op zoek zal gaan naar de geschikte beleidsinstrumenten om het

Vlaamse, provinciale, stedelijke en gemeentelijke beleid zo optimaal mogelijk te kunnen

verwezenlijken, zonder daarbij de inkomsten van de verschillende bestuursniveaus te schaden.

In antwoord op een aantal schriftelijke vragen zette de minister van Financiën en Begroting

zijn goede voornemens nog eens extra in de verf: “Ik dring aan op een drastische

vereenvoudiging van de lokale bedrijfsbelastingen. Dat komt niet alleen de bedrijven ten

goede, het kan ook zorgen voor aanzienlijke efficiëntiewinsten op gemeentelijk vlak.”

Daarmee herhaalt minister Muyters zijn pleidooi van toen hij nog topman was van Voka.

De minister van Financiën en Begroting gaf ook nog mee dat ‘hij zijn administratie de

opdracht had gegeven de verschillende opties te analyseren en hem bijkomende voorstellen

aan te reiken voor een bedrijfsvriendelijk klimaat, met als finale doel een nieuw


26

afsprakenkader met goede afspraken die uitmonden in een bedrijfsvriendelijk lokaal fiscaal

klimaat.’

In zijn beleidsbrief Financiën en Begroting 2010-2011 waarschuwde de minister dat de

bestedingsmogelijkheden van nieuwe beleidsruimte moeten worden bekeken in een

gewijzigde budgettaire context (ten gevolge van de financieel-economische crisis) dan tijdens

het lokaal fiscaal pact van 2008. In die optiek zouden de accenten van het nieuwe

afsprakenkader ruimer gaan.

In zijn beleidsbrief Financiën en Begroting 2011-2012 toont de minister zich dan weer bewust

van het feit dat de buurlanden en –regio’s de voorbije jaren sterk gefocust hebben op de

gemeentelijke bedrijfsfiscaliteit. De minister wil naar eigen zeggen dat gegeven aangrijpen

om in een nieuw lokaal fiscaal pact te focussen op de problematiek van de lokale

bedrijfsbelastingen met een harmonisatie van het groot aantal, zeer diverse lokale en

resultaatsonafhankelijke bedrijfsbelastingen als basis.

Het departement Financiën en Begroting heeft daartoe enkele pistes opgelijst die op korte

termijn zouden uitmonden in een voorstel tot onderzoek voor bedrijfsvriendelijkere - en

zoveel als mogelijk uniforme - alternatieven.

In zijn beleidbrief Financiën en Begroting 2012-2013 lijkt zijn bezorgdheid met betrekking tot

een rationalisering en vereenvoudiging van de lokale bedrijfsbelastingen helemaal van de

baan. Erger nog, de minister minimaliseert het probleem van de lokale (bedrijfs)fiscaliteit

door te stellen dat de micro-economische impact van de lokale belastingen op de productie, de

werkgelegenheid, de innovatie en de investeringen vrij beperkt is.

3.3. Beleidsintenties minister van Binnenlands Bestuur Geert Bourgeois

De minister van Binnenlands Bestuur Geert Bourgeois bleef in zijn beleidsintenties eerder op

de vlakte over de lokale bedrijfsfiscaliteit. In de beleidsnota Binnenlands Bestuur 2009-2014

stipuleerde de minister dat hij in uitvoering van het lokaal pact in de toekomst alle lokale

belastingverordeningen van gemeenten en provincies op een gebruiksvriendelijke wijze zou

willen ontsluiten via een gemeentelijke fiscale databank.

De minister gaf in zijn beleidsbrief Binnenlands Bestuur 2010-2011 aan dat het agentschap in

overleg met de VVSG en de externe outsourcer EDS in 2010 een finaal voorstel had

besproken voor de ontwikkeling van een gebruiksvriendelijke database voor de ontsluiting

van alle gemeentelijke belastingreglementen via de website van het Agentschap.

De voorbereiding van het IT traject was toen opgestart en de databank zou in de loop van

2011 operationeel zijn. Volgens het antwoord van minister Bourgeois op SV nr. 477 van Lode

Vereeck zou de database pas in 2012 operationeel zijn; er zit dus blijkbaar wat vertraging op

die deadline.

De minister geeft echter niet op. In zijn beleidsbrief Binnenlands Bestuur 2012-2013 geeft hij

aan dat bijzondere aandacht zal gaan naar het gebruiksvriendelijk ontsluiten van de lokale

belastingverordeningen. Over de timing rept de minister met geen woord.


27

3.4. Interne Staatshervorming

Om de lokale democratie te versterken en de slagkracht van de overheid te verhogen, voert de

Vlaamse Regering een interne staatshervorming door. De principes van die interne

staatshervorming werden geconcretiseerd in het Groenboek Interne Staatshervorming dat door

de Vlaamse regering op 23 juli 2010 werd goedgekeurd. Na het Groenboek volgde een

Witboek Interne Staatshervorming (goedgekeurd op 8 april 2011): de start van de

implementatie van de interne staatshervorming.

In het Groenboek Interne Staathervorming wordt op p. 70 voorgesteld om in overleg met de

lokale besturen te streven naar een rationalisering en harmonisering van de lokale belastingen.

Deze nobele doelstelling is echter niet meer terug te vinden in het Witboek Interne

Staatshervorming.

3.5. Evaluatie

De Vlaamse regering verbergt zich al te vaak achter de fiscale vrijheid van steden en

gemeenten als haar wordt gevraagd naar het waarom van de grote diversiteit van

belastingsoorten op het lokale niveau. Uiteraard is het belangrijk dat het lokale bestuur

optimaal kan inspelen op de specifieke lokale situatie. Het is echter nog maar de vraag of daar

zo’n grote verscheidenheid aan belastingsoorten voor nodig is.

Ondanks het feit dat Vlaams minister Philippe Muyters zich bewust is van het feit dat een

rationalisering en vereenvoudiging van de lokale bedrijfsbelastingen leidt tot een win-

winsituatie en de minister aldus een harmonisering van lokale belastingen ten laste van

bedrijven wenselijk acht, is hij nog niet verder gekomen dan een onderzoek met:

1. een analyse en gradatie van de micro-economische impact van lokale belastingen en

retributies op bedrijfsactiviteiten;

2. een uitwerking van een juridisch realistisch alternatief voor de lokale bedrijfslasten,

teneinde globaal een budgettair neutraal resultaat te bereiken.

Uit de resultaten van het betreffende onderzoek blijkt dat de lokale belastingen die relatief het

meest administratieve lasten veroorzaken de volgende zijn: de belasting op verspreiding van

reclame, de belasting op drijfkracht, de belasting op reclameborden en de belasting op

wegwijzers. De studie plaatst ook vraagtekens bij bedrijfsbelastingen die slechts in een

beperkt aantal gemeenten voorkomen of een relatief lage opbrengst genereren.

In plaats van in zijn beleidsbrief Financiën en Begroting 2012-2013, op basis van de

resultaten van voormelde studie, meteen enkele duidelijke beleidslijnen uit te zetten, komt

minister Muyters niet verder dan te stellen dat hij de aanbevelingen uit dat onderzoek samen

met collega-minister Bourgeois zal bespreken met de lokale besturen, zodat die aanbevelingen

een concrete invulling krijgen.

Ondanks de vele grote woorden van minister Muyters in zijn beleidsnota en beleidsbrieven

ontbreekt het na drieënhalf jaar onder zijn bewind nog steeds aan concrete maatregelen met

het oog op een rationalisering en vereenvoudiging van de lokale bedrijfsfiscaliteit.

We hoopten vurig dat minister Bourgeois wel al een concrete realisatie zou kunnen

voorleggen, zeker gezien zijn belofte dat in de loop van 2011 een gemeentelijke fiscale

databank (met het oog op een gebruiksvriendelijke ontsluiting van alle lokale


28

belastingverordeningen van gemeenten en provincies) operationeel zou zijn. Nu blijkt echter

dat de gemeentelijke fiscale databank pas in 2013 zal kunnen voltooid worden.

Minister Muyters heeft de zelfstandigen en ondernemers in Vlaanderen eigenlijk een rad voor

de ogen gedraaid door in het begin van deze regeerperiode een drastische vereenvoudiging

van de lokale bedrijfsbelastingen te beloven, terwijl hij besluit dat:

1. het streven naar rationalisering en harmonisering van de lokale belastingen niet

tegelijkertijd kan worden verwezenlijkt met een versterking van de fiscale autonomie, en

wel omdat de fiscale autonomie van de lokale besturen gegarandeerd is door de grondwet

en directe ingrepen belet;

2. een nieuw fiscaal pact op vandaag niet meer mogelijk is, gezien de budgettaire situatie van

de Vlaamse overheid.


29

HOOFDSTUK 4: ACTIEPLAN

De finaliteit van elke hervorming van de lokale bedrijfsfiscaliteit is tweeledig:

1. een reële lastenverlaging teweegbrengen voor de zelfstandigen en ondernemingen;

2. een verlaging van de administratieve lasten zowel voor de zelfstandigen en

ondernemers als voor de gemeenten.

Wat zijn de bottlenecks van de lokale bedrijfsfiscaliteit in Vlaanderen:

1. De lokale belastingen zorgen voor een extra fiscale druk op zelfstandigen en ondernemers

bovenop de provinciale, gewestelijke en federale belastingen. Doordat de fiscale druk in

ons land zo hoog is, kan een marginale verlaging van de fiscale lasten (bvb. door

rationalisering van de lokale belastingen) de zelfstandigen en ondernemers al wat meer

zuurstof geven om te ondernemen.

2. De wildgroei aan lokale fiscale maatregelen – een van de negatieve neveneffecten van de

lokale fiscale autonomie – remt de investeringen en de werkgelegenheid af en zorgt (onder

andere via de handel) voor hogere prijzen voor de consument.

3. Het kost bedrijven te veel moeite om de gemeentelijke belastingreglementen te bekomen.

Daarenboven zorgt de verscheidenheid aan belastingreglementen er voor dat bedrijven die

in verschillende steden en gemeenten actief zijn, al die reglementen moeten kennen en

door de bomen het bos niet meer zien.

4. De grote verschillen in lokale belastingreglementen kunnen er voor zorgen dat voor

bedrijven met dezelfde kenmerken (actief in dezelfde sector) de fiscale druk sterk kan

verschillen van gemeente tot gemeente. Die verschillende fiscale behandeling kan

aanleiding geven tot ongewenste concurrentieverstoring.

5. Sommige lokale belastingen veroorzaken meer administratieve kosten bij de gemeente

(bvb. kosten verbonden aan de administratieve afwikkeling van het proces

belastingheffing en –inning) dan dat ze opbrengsten – onder de vorm van ontvangsten

voor de lokale overheid – genereren.

6. De aangifte van lokale belastingen brengt voor de zelfstandigen en ondernemers veel

administratieve lasten met zich mee, wat zorgt voor kostbaar tijdverlies voor de

zelfstandige of een hogere personeelskost voor ondernemingen.

7. De administratieve rompslomp voor de belastingplichtige is het gevolg van zoeken

informatiekosten, advieskosten, tijd nodig om de belastingprocedure te respecteren, de

aangifte in te vullen en de aanslag te controleren.

8. Gemeentebesturen onderschatten sterk het belang dat bedrijven hechten aan een verlaging

en herziening van de lokale bedrijfsbelastingen. De lokale bedrijfsfiscaliteit is dus veel

meer een item voor de bedrijven dan de lokale beleidsmakers wel denken.

9. Het lokaal fiscaal pact van 2008 heeft niet gezorgd voor een verlaging van de lokale

fiscale druk noch voor een vermindering van het aantal lokale bedrijfsbelastingen. Het

lokaal fiscaal pact bracht dus geen verbetering op het terrein.

10. De lokale belastingen worden – meer dan andere belastingen – het vaakst als

onrechtvaardig aanzien, en die belastingen vormen daardoor een onuitputtelijke bron van

ergernis bij zelfstandigen en ondernemers.


30

Bij het begin van de nieuwe lokale bestuursperiode moet de Vlaamse Regering – samen met

de lokale besturen – zijn verantwoordelijkheid opnemen en meer expliciet richting geven aan

het fiscaal beleid van de lokale besturen. Dit kan door onderstaande acties te ondernemen.

1. Lokale besturen moeten er naar streven om met gemeentebelastingen enkel het eigen

beleid te financieren. Gemeentebelastingen op motoren, exploitaties of automaten hebben

op zich niets met een beleid te maken, maar dienen alleen om financiële middelen te

verwerven.

2. Vanuit de Vlaamse overheid moet een afweging gemaakt worden van de kosten en baten

van alle lokale heffingen. Belastingen die gekenmerkt worden door een marginale

opbrengst moeten gradueel afgeschaft worden evenals belastingen die voor de lokale

overheid zelf administratief te belastend zijn.

3. De Vlaamse regering moet werk maken van een nieuw pact met de lokale besturen om te

komen tot een meer bedrijfsvriendelijke lokale fiscaliteit. De middelen hiervoor kan de

Vlaamse regering vinden door het schrappen van een heleboel subsidies op Vlaams

niveau, die veel te vaak à la tête du client worden toegekend aan bedrijven.

4. Het aantal belastingen per belastingplichtige moeten sterk ingeperkt worden door

belastingplichtigen samen te brengen in sectoren of categorieën en te komen tot een lokale

fiscaliteit waarbij per sector maximaal 5 heffingen opgelegd worden (inclusief de

opcentiemen op de onroerende voorheffing en de algemene gemeentebelasting). Deze

bundeling van verschillende lokale belastingen moet gebeuren zonder verhoging en/of

verschuiving van de fiscale druk..

5. Belastingreglementen moeten tijdig en elektronisch (op een website) ter beschikking

worden gesteld van de belastingplichtigen. Hiermee gepaard gaande moet er een

duidelijke communicatie zijn over belastingreglementen vanuit de lokale besturen naar de

bedrijven toe (o.a. over het waarom van een belasting), zeker in het geval van een

wijziging van een belastingreglement.

6. De afhandeling van de aangifte van lokale belastingen moet elektronisch kunnen

gebeuren. Daarvoor moet de Vlaamse regering de aanbeveling uit de studie van Ernst &

Young uitgevoerd in opdracht van de Vlaamse overheid (d.d. 6 juli 2012) – om een

centraal platform te voorzien voor inning en elektronische aangifte van lokale belastingen

– binnen de kortst mogelijke tijd realiseren.

7. Er is nood aan meer eenvoud en uniformiteit van de belastingreglementen, en inzicht in

wat er met de opbrengst van de belastingen gebeurt. Dit kan door dringend werk te maken

van meer optimale en transparante belastingreglementen over alle lokale besturen heen.

Door die zes ingrepen door te voeren, moeten we in Vlaanderen komen tot een verlaging van

de lokale fiscale druk en een harmonisatie en vereenvoudiging van de lokale

bedrijfsfiscaliteit, zonder daarbij afbreuk te doen aan de fiscale autonomie van de gemeenten.

Als we de fiscale autonomie van lokale besturen meten op basis van het percentage van de

ontvangsten die de gemeenten halen uit lokale belastingen, dan blijkt uit een vergelijking met

andere Europese landen (Dexia, 2008) dat het beperken van het aantal lokale heffingen de

fiscale autonomie niet hoeft aan te tasten. Zo halen Duitse en Franse gemeenten

respectievelijk 44 en 52 procent van de ontvangsten uit lokale belastingen (vergelijkbaar met

de Vlaamse gemeenten), terwijl het aantal types van lokale heffingen beperkt is.


31

De lokale besturen leveren degelijk werk en kunnen dan ook rekenen op het vertrouwen van

de Vlaming (meer dan andere bestuursniveaus). Uiteraard moeten lokale besturen over

voldoende inkomsten beschikken om hun kerntaken te kunnen uitvoeren.

Een rationalisering en vereenvoudiging van de lokale bedrijfsbelastingen mag echter

geenszins tot gevolg hebben dat de fiscale druk op andere belastingplichtigen (o.a. burgers)

toeneemt.

Daarom is er nood aan een doorgedreven efficiëntieverhoging van de gemeentelijke overheid

en het afschaffen van het provinciale niveau om aldus een besparing te realiseren op het

lokale overheidsapparaat. Het credo van deze Vlaamse Regering is toch om ‘meer met

minder’ te doen?

Werk maken van efficiëntieverbeteringen is in de volgende legislatuur de belangrijkste

uitdaging voor de lokale besturen. De daarbij beoogde vermindering van de planlasten12

zou

moeten zorgen voor een eerste stap naar een efficiënter lokaal bestuur.

Een bestuurlijke vereenvoudiging, een daling van de planlasten, een reductie van de

overheadkosten en een doorgedreven benchmarking tussen de lokale besturen moet er voor

zorgen dat er op lokaal vlak budgettaire ruimte vrijkomt voor een lastenverlaging op lokaal

niveau in combinatie met een verregaande harmonisering en vereenvoudiging van de lokale

fiscaliteit.

Elke gemeente moet dan ook aan het begin van de nieuwe legislatuur een kerntakendebat

voeren waarbij vanaf een nulbasis wordt nagegaan welke taken de gemeente nog verder moet

waarnemen en wat zij aan de private sector kan overlaten. Hierbij moet het ‘Gouden-Gids-

principe’ worden gevolgd: voor elke taak waar er een operationeel aanbod bestaat in de

private sector moet de taak aan die private sector overgelaten worden. De rol van de overheid

is dan ook eerder van faciliterende dan wel van uitvoerende aard.

Gemeenten moeten meer dan ooit optimaal omspringen met de financiële middelen waarover

ze beschikken en tegelijk moeten nog meer keuzes gemaakt worden. Als de gemeenten bij het

maken van die keuzes dezelfde creativiteit aan de dag leggen als bij het zoeken naar eigen

gemeentebelastingen, dan moet een voldoende efficiëntieverhoging tot de mogelijkheden

behoren. Enkel en alleen op die manier kunnen lokale besturen meer met minder doen en is er

ook ruimte voor een verlaging en harmonisering van de lokale fiscaliteit.

En dan zijn er natuurlijk ook nog de provincies: het meest overbodige van alle

overheidsorganen in ons land met 11 gouverneurs (de 10 gouverneurs van de provincies en de

gouverneur van het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad), 60 gedeputeerden, 10

provinciegriffiers, 678 provincieraadsleden (als we de gedeputeerden niet meer meerekenen)

en om en bij de 17.000 provinciale ambtenaren.

De provincies kosten jaarlijks ongeveer 2 miljard euro. Als we de provinciebudgetten van

2012 eens van naderbij bekijken dan zien we dat de 5 Vlaamse provincies samen in totaal

881,8 miljoen euro aan uitgaven hebben gebudgetteerd ten opzichte van 945 miljoen euro aan

gebudgetteerde uitgaven in de 5 Waalse provincies (Belfius Bank, 2012).

12

Een planlast is de last die de lokale besturen moeten opbrengen om aan de verschillende planverplichtingen

(het opstellen van allerhande (beleids)plannen om voornamelijk subsidies te kunnen krijgen) van de Vlaamse

overheid te voldoen.


32

Gegeven de maatschappelijke uitdagingen die zich stellen, moet dan ook bespaard worden op

de werking van de overheid zelf. Wij pleiten dan ook voor het afschaffen van overtollige

politieke niveaus zoals de provincies. Dat kan zonder het creëren van een bloedbad door een

wervingsstop door te voeren tot de provinciale ambtenaren herplaatst zijn.

Na afschaffing van het provinciale niveau kan de autonomie van de gemeenten

gemaximaliseerd worden en kunnen de gemeenten samenwerken in regionaal verband, zonder

dat een nieuw beslissingsniveau met verkozen mandatarissen en bijhorende administratie

wordt gecreëerd.

Het is aan de Vlaamse Regering – met de ministers Muyters en Bourgeois op kop – om

bovenstaand actieplan te initiëren door de efficiëntie van de lokale overheden te verhogen, de

provincies af te schaffen en de lokale bedrijfsfiscaliteit te harmoniseren en te vereenvoudigen.

Op het einde van zijn ambtsperiode als topman van Voka pleitte minister Muyters voor het

afschaffen van de belasting op drijfkracht en het in stand houden en vernieuwen van het

lokaal fiscaal pact met het oog op een drastische vereenvoudiging van de lokale

bedrijfsbelastingen. De minister heeft nog twee jaar om die dure woorden in daden om te

zetten.


33

BIBLIOGRAFIE

Belfius Bank (2012) Lokale financiën – Gemeenten en provincies. Brussel, 50 blz.

Boorsma, P.B., de Kam, C.A., & van Leeuwen, L. (2004) Belasten op niveau. Meer fiscale

armslag voor gemeenten. Den Haag, 75 blz.

Decoster, A., & Sas, W. (2012) De nieuwe financieringswet: anders, maar ook beter?

Leuvense Economische Standpunten 2012/137, Centrum voor Economische Studiën,

K.U.Leuven, 35 blz.

Dexia (2008) Sub-national governments in the european Union. Organisation, responsabilities

and finance: Dexia Editions, 655 blz.

Konings, J. (2011) Fiscale autonomie en het beheersen van de overheidsuitgaven.

K.U.Leuven VIVES, 9 blz.

Oates, W.E. (1999) An Essay on Fiscal Federalism. Journal of Economic Literature 37(3), p.

1120-1149.

Smolders, C., Goeminne, S., & Bloemen, L. (2006a) Gemeentelijke fiscaliteit:

aandachtspunten uit het regeerakkoord. Studie van de lokale bedrijfsheffingen: deel 1.

Steunpunt Beleidsrelevant onderzoek Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen (SBOV), 49 blz.

Smolders, C., Goeminne, S., & Bloemen, L. (2006b) Lokale bedrijfsbelastingen: vormen, zin

en wenselijkheid. Samenvattende inzichten & beleidsaanbevelingen. Steunpunt

Beleidsrelevant onderzoek Bestuurlijke Organisatie Vlaanderen (SBOV), 40 blz.

Smolders, C., & Goeminne, S. (2010) Fiscale beperkingen en fiscaliteit: de verwachte impact

van het fiscaal pact op de financiën en schuldenlast van Vlaamse gemeenten.

Documentatieblad - Federale Overheidsdienst Financiën 70(3), p. 91-124.

Vanhaverbeke, W., & Wetzels, M. (2005) De bedrijfsvriendelijke gemeente – Eindrapport.

Technische Universiteit Eindhoven in opdracht van Voka en in samenwerking met de

Administratie Economie van de Vlaamse Gemeenschap, 432 blz.

Voka (2012) Voka-memorandum lokale verkiezingen – Lokale besturen moeten tering naar de

nering zetten. Vlaams netwerk van Ondernemingen, 35 blz.


34

BIJLAGE 1: overzicht van de lokale heffingen opgedeeld naar belastingsoorten enkel gericht

op ondernemingen en belastingsoorten gericht op zowel burgers als ondernemingen.

Belastingen ondernemingen

- 36102 Belasting op afgifte van stukken voor gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke inrichtingen

- 36305 Belasting op het ophalen van nijverheidsvuil en grof vuilnis

- 36348 Andere belastingen op openbare hygiëne

- 36401 Belasting op tewerkgesteld personeel

- 36402 Belasting op barpersoneel

- 36403 Belasting op drijfkracht

- 36404 Belasting op tanks en vergaarbakken

- 36407 Belasting op steenbakkerijen

- 36409 Belasting op groeven

- 36411 Belasting op de ontwatering

- 36412 Belasting op drankslijterijen

- 36413 Belasting op tabakslijterijen

- 36414 Belasting op venduzalen

- 36415 Belasting op leurhandel

- 36416 Belasting op agentschappen voor weddenschappen

- 36417 Belastingen op openblijven van drankgelegenheden na sluitingsuur

- 36418 Belasting op privé-clubs

- 36420 Belasting op vergunning van visverkoop

- 36421 Belasting op vervoer met taxi's

- 36422 Belasting op uithangborden en lichtreclames

- 36423 Belasting op reclameborden

- 36424 Belasting op verspreiding van reclame

- 36425 Belasting op wegwijzers

- 36426 Verblijfsbelasting

- 36427 Belasting op kampeerterreinen

- 36428 Belasting op stapelplaatsen voor materialen

- 36429 Belasting op stapelplaatsen voor schroot, oude en achtergelaten voertuigen

- 36430 Jaarlijkse belasting op gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke inrichtingen

- 36431 Andere belastingen op gevaarlijke, ongezonde en hinderlijke inrichtingen

- 36432 Belasting op banken en financieringsinstellingen

- 36433 Belasting op stortplaatsen

- 36434 Belasting op kamers

- 36435 Belasting op rendez-voushuizen

- 36448 Andere belastingen op ondernemingen

- 36501 Belasting op vertoningen

- 36507 Belasting op spelen en weddenschappen

- 36508 Belasting op verhuring van boten

- 36509 Belasting op verhuring van rijdieren

- 36510 Belasting op lunaparken

- 36548 Ander belastingen op vertoningen en vermakelijkheden

- 36601 Belasting op plaatsrecht op markten

- 36603 Belasting op kermissen, kermiskramen en -wagens

- 36605 Belasting op kaairechten

- 36606 Belasting op het plaatsen van terrassen, tafels, stoelen

- 36608 Belasting op standplaatsen taxi's en huurrijtuigen

- 36609 Belasting op dagbladkiosken, frituurkramen enz

- 36610 Belasting op strandexploitaties

- 36612 Belasting op benzine-, olie- en persluchtpompen

- 36613 Belasting op automatische verdelers

- 36615 Belasting op los- en laadtoestellen

- 36716 Belasting op nijverheidsbouwvallen

- 36719 Belasting op kantoorruimten


35

Belastingen burgers en ondernemingen

- 36101 Belasting op bewaring van door politie in beslag genomen voertuigen

- 36103 Belasting op afgifte van verkavelingsgunningen

- 36104 Belasting op afgifte van administratieve documenten

- 36148 Belasting op andere administratieve prestaties

- 36201 Belasting op verwerving van de wegbedding

- 36202 Belasting op bestrating

- 36203 Belasting op het leggen van trottoirs

- 36204 Belasting op het leggen van riolen

- 36205 Belasting op de aansluiting op riolen

- 36207 Urbanistiebelasting

- 36208 Belasting op inritten in trottoirs

- 36301 Belasting op de op het watervoorzieningsnet aangesloten ofaansluitbare gebouwen

- 36302 Belasting op het tot stand brengen van de aansluitingen op de waterleiding

- 36303 Belasting op het ophalen van huisvuil

- 36304 Belasting op de ruiming van aalputten

- 36306 Belasting op het ophalen en bergen van de op de openbare weg gevonden voertuigen en goederen

- 36308 Belasting op de op het rioolnet aangesloten of aansluitbare gebouwen

- 36309 Belasting op het onderhoud van het rioolnet

- 36316 Belasting op afgifte van huisvuilzakken, -recipiënten en -zelfklevers

- 36317 Milieubelasting

- 36318 Belasting op het gebruik van gemeentelijke containers

- 36502 Belasting op openbare bals

- 36607 Belasting op parkeren

- 36614 Belasting op ander gebruik van de openbare weg

- 36648 Andere belastingen op het gebruik van het openbaar domein

- 36702 Belasting op het bouwen verbouwen en schutsels

- 36709 Belasting op niet-bebouwde gronden (wet 29/3/1962 art 70bis)

- 36710 Belasting op buitenantennes

- 36711 Belasting op ontstentenis van parkeerruimte

- 36712 Belasting op tijdelijk van onroerende voorheffing vrijgestelde goederen

- 36715 Belasting op krotwoningen, onbewoonde of verwaarloosde gebouwen en onafgewerkte bouw

- 36802 Belasting op luxepaarden

- 36804 Belasting op honden

- 36817 Belasting op valse alarmmeldingen

- 37301 Aanvullende belasting op de belasting op motorrijtuigen

- 37701 Aanvullende belasting op de milieuheffing


36

BIJLAGE 2: overzicht van het aantal verschillende lokale heffingen in elk van de 308

Vlaamse gemeenten.

De drie kolommen onder ‘A’ tonen per gemeente het aantal verschillende heffingen

uitsluitend gericht op ondernemingen, en dat zowel op datum van 31/01/2007, 31/12/2011 als

31/12/2012.

De drie kolommen onder ‘B’ tonen per gemeente het aantal verschillende heffingen, die

zowel geheven worden op burgers als ondernemingen, en dat zowel op datum van

31/01/2007, 31/12/2011 als 31/12/2012.

A B

31/01/2007 31/12/2011 31/12/2012 31/01/2007 31/12/2011 31/12/2012

Provincie Antwerpen

Aartselaar 10 9 11 5 8 7

Antwerpen 18 19 19 16 15 13

Arendonk 9 10 10 12 14 14

Baarle-Hertog 4 3 3 11 8 10

Balen 14 14 15 9 7 7

Beerse 8 5 7 7 7 7

Berlaar 8 7 9 5 6 6

Boechout 11 6 6 15 10 10

Bonheiden 3 3 4 9 8 8

Boom 12 13 14 15 16 17

Bornem 8 7 8 10 9 8

Borsbeek 9 9 10 8 7 7

Brasschaat 11 6 7 19 18 17

Brecht 9 7 8 7 9 8

Dessel 9 10 11 12 10 11

Duffel 10 9 11 9 8 9

Edegem 8 8 10 9 10 10

Essen 8 6 7 10 11 9

Geel 13 12 13 16 14 14

Grobbendonk 8 6 7 9 7 7

Heist-op-den-berg 11 9 10 10 9 9

Hemiksem 10 12 13 5 6 5

Herentals 12 14 16 11 9 9

Herenthout 7 8 8 8 8 9

Herselt 8 4 6 7 8 7

Hoogstraten 10 5 9 11 9 8

Hove 13 6 7 8 8 10

Hulshout 9 6 9 6 6 8

Kalmthout 6 6 6 7 6 7

Kapellen 5 5 8 10 9 9

Kasterlee 12 9 10 11 14 13

Kontich 9 10 10 14 13 13

Laakdal 10 9 9 8 7 6

Lier 13 14 15 10 12 12

Lille 7 5 6 6 5 4

Lint 4 4 5 8 8 7

Malle 7 7 7 8 12 12

Mechelen 12 13 15 14 14 16


37

Meerhout 9 7 8 11 8 7

Merksplas 7 3 3 6 5 6

Mol 12 11 12 9 9 10

Mortsel 12 11 12 11 10 10

Niel 14 11 12 11 9 9

Nijlen 7 7 7 7 5 5

Olen 5 11 9 7 10 9

Oud-Turnhout 7 3 4 11 10 11

Putte 10 6 8 12 10 10

Puurs 9 7 11 10 9 9

Ranst 2 2 3 6 6 6

Ravels 5 5 6 8 4 4

Retie 7 7 7 13 10 9

Rijkevorsel 9 7 8 10 11 11

Rumst 5 8 9 8 8 6

Schelle 12 9 10 9 7 8

Schilde 5 4 5 10 11 12

Schoten 13 13 13 11 9 10

Sint-Amands 6 7 8 5 3 3

Sint-Katelijne-Waver 7 8 9 14 12 13

Stabroek 10 10 11 14 16 15

Turnhout 10 11 11 16 17 20

Vorselaar 8 6 8 9 5 6

Vosselaar 6 4 6 7 5 6

Westerlo 12 6 8 6 5 5

Wijnegem 5 5 4 8 7 6

Willebroek 10 10 12 14 10 11

Wommelgem 10 13 12 12 10 9

Wuustwezel 7 5 5 6 6 5

Zandhoven 6 5 6 8 5 4

Zoersel 6 4 5 14 12 14

Zwijndrecht 9 8 9 6 8 8

Provincie Vlaams-Brabant

Aarschot 7 6 6 12 10 10

Affligem 7 6 6 9 11 11

Asse 8 8 8 16 18 18

Beersel 8 9 9 13 15 15

Begijnendijk 9 7 7 6 7 7

Bekkevoort 5 3 4 7 6 7

Bertem 8 11 10 6 9 9

Bever 3 2 2 6 7 7

Bierbeek 7 5 4 8 8 9

Boortmeerbeek 5 5 5 7 9 9

Boutersem 3 2 2 9 7 7

Diest 10 10 10 11 13 13

Dilbeek 10 3 3 11 9 9

Drogenbos 10 1 1 6 2 2

Galmaarden 3 1 2 6 7 7

Geetbets 3 3 3 7 8 8

Glabbeek 2 2 2 7 6 6

Gooik 1 1 1 7 8 7

Grimbergen 15 14 17 15 16 15


38

Haacht 6 6 6 8 8 8

Halle 13 12 12 11 14 14

Herent 10 8 8 12 12 13

Herne 3 5 5 8 7 7

Hoegaarden 4 4 4 7 8 9

Hoeilaart 14 9 9 17 19 19

Holsbeek 2 1 1 6 6 6

Huldenberg 8 7 7 6 8 8

Kampenhout 4 4 4 9 10 10

Kapelle-Op-Den-Bos 5 5 5 8 9 9

Keerbergen 3 2 2 7 7 7

Kortenaken 3 2 2 7 7 7

Kortenberg 10 11 11 7 11 11

Kraainem 2 1 1 6 8 7

Landen 8 7 7 11 9 9

Lennik 8 11 10 10 10 10

Leuven 13 10 10 15 16 16

Liedekerke 16 12 12 11 11 14

Linkebeek 3 5 5 7 7 8

Linter 4 3 3 4 9 9

Londerzeel 8 6 6 10 11 11

Lubbeek 4 3 3 9 10 10

Machelen 7 8 9 4 6 9

Meise 11 8 9 16 15 15

Merchtem 6 5 5 10 12 12

Opwijk 15 10 12 13 12 12

Oud-Heverlee 3 2 2 6 8 8

Overijse 10 8 7 14 15 15

Pepingen 3 2 2 7 9 9

Roosdaal 7 6 4 12 10 11

Rotselaar 3 3 3 7 10 10

Scherpenheuvel-Zichem 11 9 9 10 10 10

Sint-Genesius-Rode 8 7 7 12 12 13

Sint-Pieters-Leeuw 17 12 15 18 13 14

Steenokkerzeel 10 9 9 7 8 9

Ternat 8 6 6 9 7 7

Tervuren 8 6 6 13 13 13

Tielt-Winge 4 5 5 7 8 8

Tienen 12 11 11 14 12 12

Tremelo 5 5 5 9 11 11

Vilvoorde 11 9 9 13 12 14

Wemmel 17 13 13 14 15 15

Wezenbeek-Oppem 8 9 9 16 14 14

Zaventem 12 10 10 16 13 14

Zemst 11 7 9 10 11 11

Zoutleeuw 11 8 8 7 9 9

Provincie West-Vlaanderen

Alveringem 3 3 3 5 10 11

Anzegem 4 4 4 6 8 8

Ardooie 1 4 4 5 6 5

Avelgem 2 2 2 7 11 11

Beernem 1 2 2 5 5 6


39

Blankenberge 11 6 7 16 15 15

Bredene 12 9 9 15 17 17

Brugge 15 13 13 11 13 13

Damme 7 8 8 9 9 10

De Haan 12 12 12 18 15 15

De Panne 13 11 11 15 15 15

Deerlijk 2 3 3 10 11 12

Dentergem 1 4 4 5 10 10

Diksmuide 9 9 9 11 13 13

Gistel 7 11 11 14 15 15

Harelbeke 7 7 8 8 12 12

Heuvelland 2 2 2 6 8 8

Hooglede 5 5 5 3 5 5

Houthulst 5 3 3 6 6 6

Ichtegem 5 4 4 12 14 14

Ieper 8 9 9 11 15 15

Ingelmunster 3 5 5 4 13 13

Izegem 9 7 7 8 11 11

Jabbeke 5 8 8 10 13 13

Knokke-Heist 5 6 6 10 12 12

Koekelare 1 1 1 5 6 6

Koksijde 13 10 11 14 18 18

Kortemark 2 3 3 5 7 9

Kortrijk 12 17 17 13 16 16

Kuurne 8 9 9 6 9 10

Langemark-Poelkapelle 1 3 3 7 7 8

Ledegem 3 4 4 6 7 7

Lendelede 1 5 5 4 6 5

Lichtervelde 4 4 4 8 12 13

Lo-reninge 2 2 2 6 8 8

Menen 18 18 18 13 15 15

Mesen 4 3 4 4 7 8

Meulebeke 5 5 5 5 8 8

Middelkerke 6 4 4 11 17 17

Moorslede 6 8 7 9 10 10

Nieuwpoort 14 15 15 14 14 14

Oostende 17 18 18 17 18 18

Oostkamp 4 4 4 12 14 14

Oostrozebeke 4 3 3 7 9 9

Oudenburg 7 5 5 7 10 10

Pittem 3 4 4 7 10 10

Poperinge 7 11 11 8 15 15

Roeselare 8 9 9 11 15 15

Ruiselede 3 5 5 7 8 8

Spiere-Helkijn 3 4 4 4 8 5

Staden 5 4 4 8 12 12

Tielt 9 11 11 10 12 12

Torhout 4 5 5 11 12 12

Veurne 5 10 10 9 14 14

Vleteren 1 2 2 5 8 6

Waregem 5 4 4 10 14 14

Wervik 10 10 10 11 15 15


40

Wevelgem 6 7 8 13 15 15

Wielsbeke 0 3 3 5 8 9

Wingene 3 5 5 7 10 11

Zedelgem 7 6 6 9 11 11

Zonnebeke 4 1 1 9 12 12

Zuienkerke 3 3 3 9 6 8

Zwevegem 6 6 6 8 10 10

Provincie Oost-Vlaanderen

Aalst 12 13 13 10 15 15

Aalter 7 6 6 7 9 12

Assenede 4 6 6 8 9 9

Berlare 8 7 6 12 8 8

Beveren 7 8 8 13 12 12

Brakel 5 5 5 6 8 8

Buggenhout 6 7 7 7 10 10

De Pinte 4 9 9 5 10 10

Deinze 6 6 6 8 8 8

Denderleeuw 8 12 12 9 15 16

Dendermonde 5 3 3 9 8 8

Destelbergen 4 6 6 10 11 11

Eeklo 10 10 11 10 12 11

Erpe-Mere 7 6 6 8 7 7

Evergem 6 6 6 8 11 11

Gavere 5 5 5 8 9 9

Gent 15 18 17 10 14 14

Geraardsbergen 7 10 10 11 12 12

Haaltert 4 5 5 7 8 8

Hamme 7 6 6 15 18 18

Herzele 8 9 9 9 11 11

Horebeke 1 1 1 5 6 6

Kaprijke 6 4 4 7 10 10

Kluisbergen 2 4 4 6 6 6

Knesselare 5 3 3 7 11 11

Kruibeke 8 6 6 10 14 14

Kruishoutem 4 7 7 6 6 5

Laarne 5 5 6 8 9 10

Lebbeke 7 11 11 13 13 12

Lede 5 5 5 10 11 11

Lierde 2 2 2 8 7 7

Lochristi 4 4 4 11 15 15

Lokeren 6 8 9 15 19 19

Lovendegem 3 4 4 8 11 11

Maarkedal 4 2 2 8 8 8

Maldegem 6 8 8 9 10 10

Melle 8 8 8 7 12 12

Merelbeke 10 12 12 14 17 17

Moerbeke 5 5 5 6 10 10

Nazareth 5 5 5 6 7 7

Nevele 7 7 7 9 10 11

Ninove 11 10 10 11 13 13

Oosterzele 2 6 6 4 8 8

Oudenaarde 7 10 10 9 10 10


41

Ronse 12 14 15 10 11 11

Sint-Gillis-Waas 9 9 9 6 9 9

Sint-Laureins 1 2 2 6 8 8

Sint-Lievens-Houtem 11 14 14 9 14 14

Sint-Martens-Latem 7 8 8 6 7 7

Sint-Niklaas 12 16 15 10 17 17

Stekene 10 9 9 10 8 8

Temse 10 11 11 15 19 19

Waarschoot 4 4 4 5 5 5

Waasmunster 6 7 7 12 16 16

Wachtebeke 5 4 4 9 10 10

Wetteren 5 6 7 14 17 15

Wichelen 4 5 5 6 9 10

Wortegem-Petegem 0 2 2 8 9 9

Zele 4 6 6 9 11 11

Zelzate 10 12 13 11 12 12

Zingem 6 6 6 9 7 7

Zomergem 8 5 5 6 7 8

Zottegem 5 7 7 10 15 15

Zulte 5 7 7 8 10 10

Zwalm 0 3 3 4 7 7

Provincie Limburg

Alken 5 3 3 7 6 6

As 3 6 6 6 6 6

Beringen 10 10 10 7 9 10

Bilzen 11 10 11 10 11 11

Bocholt 5 6 6 7 6 7

Borgloon 6 4 4 8 10 10

Bree 9 6 6 10 6 6

Diepenbeek 11 8 8 10 11 13

Dilsen-Stokkem 11 9 9 9 9 9

Genk 7 8 8 11 11 11

Gingelom 6 5 5 8 7 7

Halen 8 3 3 8 9 9

Ham 8 5 5 11 10 10

Hamont-Achel 5 6 6 7 7 7

Hasselt 13 8 10 12 10 10

Hechtel-Eksel 0 5 5 5 6 7

Heers 4 4 4 8 6 6

Herk-de-Stad 6 7 7 6 8 8

Herstappe 0 0 0 2 2 2

Heusden-Zolder 4 6 6 10 9 9

Hoeselt 8 5 5 9 8 8

Houthalen-Helchteren 11 11 11 7 7 7

Kinrooi 5 4 4 8 8 8

Kortessem 12 8 8 7 7 7

Lanaken 11 13 13 6 9 9

Leopoldsburg 9 7 7 9 9 9

Lommel 14 15 15 11 13 13

Lummen 5 6 6 7 7 7

Maaseik 10 11 11 13 11 11

Maasmechelen 14 15 15 11 8 9


42

Meeuwen-Gruitrode 5 6 6 10 7 7

Neerpelt 4 5 5 9 9 9

Nieuwerkerken 4 2 2 6 7 7

Opglabbeek 9 5 5 10 6 6

Overpelt 5 8 8 4 6 6

Peer 10 7 8 9 9 9

Riemst 6 5 5 8 6 7

Sint-Truiden 17 13 13 13 9 9

Tessenderlo 12 9 9 9 7 7

Tongeren 9 7 7 8 8 8

Voeren 5 6 6 4 5 5

Wellen 4 3 3 7 6 7

Zonhoven 11 7 7 10 6 6

Zutendaal 11 10 10 10 7 8


43

BIJLAGE 3: overzicht van het de opbrengst van de lokale heffingen uitsluitend op

ondernemingen in elk van de 308 Vlaamse gemeenten.

2007 2008 2009 2010

Provincie Antwerpen

Aartselaar 245.531 275.064 369.538 274.864

Antwerpen 53.651.153 53.725.599 52.587.143 51.918.963

Arendonk 200.091 196.249 188.728 194.824

Baarle-Hertog 4.979 9.733 22.559 17.176

Balen 457.914 476.018 480.820 266.720

Beerse 405.097 411.411 365.268 349.818

Berlaar 240.662 257.722 243.919 258.092

Boechout 40.022 35.774 33.853 41.050

Bonheid 3.072 5.401 4.244 2.945

Boom 298.793 334.139 327.135 334.586

Bornem 503.150 437.892 476.863 488.748

Borsbeek 34.699 220.233 281.061 233.030

Brasschaat 206.504 170.870 160.581 161.620

Brecht 69.338 70.546 69.819 76.044

Dessel 1.740.433 1.889.597 1.828.438 1.902.671

Duffel 977.514 993.169 1.000.971 1.063.451

Edegem 237.498 229.090 216.583 247.924

Essen 79.845 73.060 62.819 73.465

Geel 1.916.513 1.882.433 1.466.868 1.692.431

Grobbendonk 96.477 89.384 91.376 89.523

Heist-op-den-berg 290.195 287.972 279.791 1.364.778

Hemiksem 696.380 707.623 715.754 515.376

Herentals 871.107 1.495.374 1.829.607 1.852.738

Herenthout 60.041 54.166 53.534 49.508

Herselt 59.530 31.773 44.211 46.423

Hoogstraten 79.686 73.757 75.786 76.460

Hove 28.607 16.601 20.738 21.318

Hulshout 244.217 208.771 175.080 300.537

Kalmthout 38.246 37.866 37.571 40.685

Kapellen 747.664 22.575 24.618 24.698

Kasterlee 307.113 300.678 299.817 270.003

Kontich 706.778 1.172.789 1.209.373 1.257.284

Laakdal 564.782 545.206 557.616 632.441

Lier 1.210.326 1.390.034 1.223.329 1.019.939

Lille 14.637 11.497 13.729 12.235

Lint 174.446 75.188 137.743 125.628

Malle 28.656 30.082 28.378 30.494

Mechelen 880.363 3.467.822 3.856.957 3.478.624

Meerhout 897.072 906.742 883.370 892.329

Merksplas 97.509 109.135 104.672 105.049

Mol 1.208.611 1.927.259 1.821.174 1.618.410

Mortsel 1.374.525 1.210.155 1.117.804 1.115.712

Niel 95.109 297.647 74.298 59.863

Nijlen 33.112 35.913 37.434 37.617

Olen 443.959 19.065 26.266 26.733

Oud-Turnhout 9.562 13.172 17.562 18.266

Putte 144.679 151.325 152.440 92.043


44

Puurs 795.117 791.202 851.549 855.511

Ranst 243.396 249.843 262.404 315.525

Ravels 279.457 249.807 300.394 85.623

Retie 41.150 36.365 38.145 38.347

Rijkevorsel 52.521 86.405 72.985 85.982

Rumst 6.775 6.225 8.300 4.323

Schelle 111.563 87.719 83.014 70.261

Schilde 48.392 44.627 30.848 19.586

Schoten 748.453 565.526 672.162 761.629

Sint-Amands 226.568 223.548 29.412 26.915

Sint-Katelijne-Waver 583.788 613.244 660.645 650.118

Stabroek 8.033 9.843 10.267 9.536

Turnhout 802.254 815.086 818.103 818.162

Vorselaar 13.837 12.716 13.291 13.501

Vosselaar 8.926 9.273 10.429 3.396

Westerlo 1.082.001 1.077.166 968.531 808.839

Wijnegem 151.151 137.807 145.091 147.836

Willebroek 463.185 518.966 507.221 516.272

Wommelgem 387.052 397.169 571.302 403.280

Wuustwezel 259.743 259.501 261.047 283.495

Zandhoven 10.617 10.832 10.016 9.444

Zoersel 55.489 21.472 20.909 19.268

Zwijndrecht 5.730.766 5.928.742 5.739.423 5.848.178

Provincie Vlaams-Brabant

Aarschot 66.255 47.383 48.232 61.644

Affligem 137.897 135.122 169.834 168.331

Asse 1.411.623 1.503.575 1.568.482 1.567.048

Beersel 241.528 292.145 297.051 305.440

Begijnendijk 63.367 46.490 43.007 44.470

Bekkevoort 68.314 61.666 25.066 30.678

Bertem 47.771 49.787 47.045 41.857

Bever 2.281 2.190 2.167 1.729

Bierbeek 11.167 15.650 14.813 16.857

Boortmeerbeel 91.086 92.522 90.858 84.987

Boutersem 300 300 125 300

Diest 145.405 146.166 118.904 91.520

Dilbeek 132.223 559.305 420.940 401.813

Drogenbos 617.799 655.737 525.790 522.225

Galmaarden 1.851 2.554 3.115 2.502

Geetbets 2.650 3.963 2.988 4.275

Glabbeek 50 0 0 0

Gooik 0 0 0 0

Grimbergen 939.757 975.724 899.952 954.259

Haacht 56.310 51.284 58.908 50.581

Halle 1.102.393 1.112.637 1.167.184 1.220.332

Herent 112.587 328.302 235.538 319.029

Herne 2.760 114.676 103.978 91.947

Hoegaarden 0 1.550 0 1.209

Hoeilaart 244.170 267.750 118.653 131.374

Holsbeek 1.461 969 750 686

Huldenberg 164.467 159.633 155.762 147.340

Kampenhout 91.051 88.547 84.679 99.538


45

Kapelle-Op-Den-Bos 82.245 86.774 62.714 42.801

Keerbergen 93.905 33.292 34.101 44.394

Kortenaken 29.676 32.021 30.385 15.075

Kortenberg 265.150 23.067 261.929 240.332

Kraainem 0 0 0 10.374

Landen 213.130 205.985 174.475 127.282

Lennik 103.953 250.306 191.706 234.078

Leuven 2.821.156 2.742.035 2.719.700 2.918.564

Liedekerke 141.904 130.578 140.933 143.803

Linkebeek 1.466 3.629 4.104 4.624

Linter 29.264 69.204 69.601 65.461

Londerzeel 2.623.363 2.884.218 2.855.398 2.448.292

Lubbeek 11.620 12.670 8.550 3.780

Machelen 2.656.538 2.755.849 2.882.029 2.804.281

Meise 31.649 41.914 32.969 37.921

Merchtem 105.683 121.028 149.149 136.699

Opwijk 65.182 64.147 61.039 64.354

Oud-Heverlee 373.666 421.781 424.982 227.621

Overijse 213.340 231.204 191.134 182.082

Pepingen 13.334 14.033 14.470 17.535

Roosdaal 79.920 79.238 142.695 232.226

Rotselaar 6.001 5.496 4.505 4.980

Scherpenheuvel-Zichem 158.512 162.943 162.504 161.786

Sint-Genesius-Rode 92.479 83.251 90.197 88.665

Sint-Pieters-Leeuw 1.342.483 1.792.457 1.304.628 1.330.371

Steenokkerzeel 377.995 456.470 428.839 390.081

Ternat 772.151 742.851 758.812 706.615

Tervuren 144.917 145.935 107.629 150.653

Tielt-Winge 134.620 125.650 125.250 131.108

Tienen 1.147.515 1.218.102 1.024.203 1.062.462

Tremelo 20.475 21.350 19.100 17.150

Vilvoorde 1.995.477 1.965.631 1.972.501 2.001.680

Wemmel 68.224 71.276 42.695 63.040

Wezembeek-Oppem 43.621 62.589 136.626 218.456

Zaventem 2.612.961 1.947.509 1.513.425 1.646.510

Zemst 46.690 26.483 71.840 11.648

Zoutleeuw 99.248 98.733 96.715 91.480

Provincie West-Vlaanderen

Alveringem 11.620 9.957 10.681 14.732

Anzegem 51.919 55.856 57.105 57.922

Ardooie 5.010 5.760 5.762 5.535

Avelgem 23.837 22.556 24.416 22.488

Beernem 11.420 11.664 10.610 13.349

Blankenberge 1.374.747 621.812 632.445 601.871

Bredene 1.695.533 1.700.854 1.952.029 1.827.214

Brugge 866.902 726.106 713.939 730.332

Damme 26.971 34.269 31.674 49.999

De Haan 1.547.110 1.647.843 1.604.849 2.466.510

De Panne 440.990 402.467 403.935 400.542

Deerlijk 6.943 6.657 5.862 5.178

Dentergem 113.025 112.683 107.368 121.830

Diksmuide 216.422 308.968 314.652 315.857


46

Gistel 86.728 94.164 98.093 37.788

Harelbeke 811.490 779.745 779.228 751.914

Heuvelland 46.812 42.907 29.471 40.698

Hooglede 250.215 257.105 269.427 306.352

Houthulst 15.208 18.497 21.714 16.276

Ichtegem 9.618 11.037 13.414 13.091

Ieper 215.195 213.600 269.252 250.197

Ingelmunster 34.888 33.499 25.958 28.423

Izegem 573.833 387.175 378.063 627.072

Jabbeke 125.426 1.625 184.868 160.375

Knokke-Heist 908.219 985.555 1.038.668 1.012.698

Koekelare 24.923 24.125 23.956 29.997

Koksijde 244.418 411.507 405.606 524.716

Kortemark 158.949 158.793 152.008 166.285

Kortrijk 1.825.558 1.820.865 1.703.768 2.164.554

Kuurne 40.863 46.289 46.847 53.869

Langemark-Poelkapelle 49.937 67.990 46.244 51.046

Ledegem 12.431 12.115 8.701 12.273

Lendelede 4.884 4.221 3.529 4.237

Lichtervelde 55.455 66.379 62.405 51.518

Lo-reninge 519.318 514.906 516.928 517.305

Menen 143.288 210.969 193.183 183.582

Mesen 12.095 12.076 28.751 21.837

Meulebeke 38.726 43.017 33.312 43.955

Middelkerke 2.131.631 2.110.818 2.040.100 2.088.320

Moorslede 41.322 43.019 45.408 40.956

Nieuwpoort 762.484 910.957 869.614 916.922

Oostende 2.849.234 2.971.043 2.738.421 2.361.467

Oostkamp 84.442 7.838 10.901 14.055

Oostrozebeke 14.270 16.536 14.011 19.252

Oudenburg 139.398 173.804 175.790 170.146

Pittem 2.025 2.495 3.094 2.775

Poperinge 170.175 163.756 230.563 180.955

Roeselare 597.704 1.130.036 813.933 861.995

Ruiselede 77.935 80.678 79.115 81.566

Spiere-Helkijn 4.896 3.758 3.388 2.648

Staden 16.625 11.302 12.985 13.506

Tielt 279.197 276.200 255.688 260.730

Torhout 157.562 157.439 161.558 161.304

Veurne 92.731 196.968 227.168 295.401

Vleteren 2.178 2.550 3.406 6.862

Waregem 194.185 47.606 44.467 51.186

Wervik 91.730 80.821 65.110 73.179

Wevelgem 108.058 137.121 180.978 82.296

Wielsbeke 868 868 868 868

Wingene 15.750 14.262 13.680 14.298

Zedelgem 698.032 708.905 713.155 717.399

Zonnebeke 403 0 0 0

Zuienkerke 6.960 6.960 6.960 7.099

Zwevegem 785.179 793.486 771.943 663.913

Provincie Oost-Vlaanderen

Aalst 2.788.264 4.055.669 3.937.699 3.896.296


47

Aalter 894.871 15.544 26.143 25.946

Assenede 15.813 18.495 19.930 19.994

Berlare 65.010 64.571 63.390 65.453

Beveren 9.108.806 9.424.533 10.031.160 9.678.387

Brakel 20.358 21.185 20.429 19.065

Buggenhout 604.761 630.042 644.054 662.380

De Pinte 2.470 2.509 3.761 3.661

Deinze 423.179 411.594 398.139 408.097

Denderleeuw 822.233 1.105.659 934.040 955.296

Dendermonde 1.590.515 1.582.928 1.572.396 1.597.593

Destelbergen 19.278 14.882 21.689 20.446

Eeklo 142.236 135.749 123.105 153.910

Erpe-Mere 18.051 18.657 14.244 21.111

Evergem 519.966 474.491 474.801 453.291

Gavere 193.037 307.713 311.337 307.377

Gent 16.225.073 16.178.167 16.073.182 15.429.176

Geraardsbergen 268.713 290.976 379.002 275.234

Haaltert 24.775 24.427 24.414 23.840

Hamme 6.290 5.920 424.580 391.249

Herzele 62.411 67.107 45.900 68.560

Horebeke 50 1.834 2.489 300

Kaprijke 7.437 11.638 12.923 13.215

Kluisbergen 1.251.082 1.585.134 1.501.063 1.479.240

Knesselare 12.482 12.789 25.232 34.413

Kruibeke 19.865 17.361 19.353 20.655

Kruishoutem 195.508 184.070 167.583 160.883

Laarne 89.437 89.058 90.881 91.384

Lebbeke 326.696 593.265 621.695 554.623

Lede 67.854 70.853 66.254 65.526

Lierde 3.105 1.850 1.790 2.280

Lochristi 17.440 9.400 17.328 15.082

Lokeren 70.893 73.810 72.725 60.809

Lovendegem 6.836 13.364 7.419 4.212

Maarkedal 99.001 45.206 49.398 40.789

Maldegem 416.506 350.138 32.488 339.246

Melle 27.547 35.115 30.861 30.342

Merelbeke 137.058 160.788 168.625 165.327

Moerbeke 83.017 84.624 10.923 10.695

Nazareth 85.156 109.665 131.125 111.177

Nevele 4.749 4.362 8.159 10.625

Ninove 262.332 249.168 212.996 232.935

Oosterzele 99.445 98.098 93.637 97.059

Oudenaarde 3.177 750 600 550

Ronse 865.877 802.069 925.367 783.026

Sint-Gillis-Waas 16.963 20.164 19.161 16.459

Sint-Laureins 3.577 4.842 8.567 5.562

Sint-Lievens-Houtem 105.868 108.848 98.658 104.682

Sint-Martens-Latem 54.185 518.620 534.348 539.434

Sint-Niklaas 1.359.366 1.452.069 1.233.113 1.293.240

Stekene 241.142 226.029 228.250 237.356

Temse 1.020.920 992.154 1.002.513 986.198

Waarschoot 1.900 0 338 511


48

Waasmunster 3.214 9.798 9.400 9.956

Wachtebeke 12.465 10.924 9.744 9.811

Wetteren 90.412 112.280 133.858 100.246

Wichelen 50.451 51.442 52.476 45.195

Wortegem-Petegem 0 0 0 0

Zele 316.716 321.405 322.948 322.106

Zelzate 445.878 349.556 757.004 1.020.067

Zingem 56.551 56.753 9.833 10.660

Zomergem 9.126 10.744 8.478 7.128

Zottegem 247.447 249.837 279.782 261.171

Zulte 26.474 26.603 26.226 27.193

Zwalm 0 0 894 897

Provincie Limburg

Alken 8.058 6.017 7.204 7.339

As 110.908 124.416 383.889 1.094.412

Beringen 1.680.624 1.453.677 1.435.644 1.435.247

Bilzen 54.269 54.287 53.430 55.078

Bocholt 13.833 13.080 12.526 25.929

Borgloon 13.192 14.900 10.345 10.160

Bree 427.962 1.068.818 1.075.553 1.135.630

Diepenbeek 158.697 149.265 153.049 210.466

Dilsen-Stokkem 668.776 406.024 119.575 85.157

Genk 4.354.264 4.710.770 4.271.078 5.094.633

Gingelom 27.260 26.209 23.880 26.850

Halen 10.712 51.906 9.527 46.066

Hamme 278.552 282.569 266.276 273.358

Hamont-Achel 100.269 90.666 89.836 91.812

Hasselt 1.247.610 214.346 246.644 283.790

Hechtel-Eksel 32.768 32.934 38.775 36.955

Heers 24.068 26.773 26.603 26.113

Herk-de-Stad 100.794 77.034 134.386 170.081

Herstappe 0 0 0 0

Heusden-Zolder 341.308 505.453 532.492 570.137

Hoeselt 7.523 7.192 7.525 9.354

Houthalen-Helchteren 446.410 474.098 455.013 497.136

Kinrooi 649.555 681.142 184.887 153.830

Kortessem 99.528 115.723 124.309 124.255

Lanaken 1.295.008 1.309.167 1.309.676 1.312.366

Leopoldsburg 237.955 233.723 225.427 243.353

Lommel 892.834 966.878 916.268 804.429

Lummen 124.394 117.217 121.192 121.807

Maaseik 208.457 188.108 234.269 222.060

Maasmechelen 1.669.583 1.783.681 1.597.383 795.636

Meeuwen-Gruitrode 72.206 73.727 68.993 63.412

Neerpelt 61.675 92.202 145.779 81.408

Nieuwerkerken 1.468 2.660 3.642 3.645

Opglabbeek 76.773 6.758 8.166 8.712

Overpelt 631.616 460.062 621.853 683.994

Peer 724.662 724.102 639.225 636.115

Riemst 33.567 34.111 34.823 33.881

Sint-Truiden 2.034.571 2.074.906 2.100.262 2.127.611

Tessenderlo 1.571.810 1.523.039 1.491.921 1.511.864


49

Tongeren 530.671 509.182 615.301 541.591

Voeren 43.321 35.989 42.806 2.957

Wellen 65.195 64.641 64.668 65.378

Zonhoven 69.902 157.263 156.898 168.558

Zutendaal 165.149 140.397 151.825 135.995

De lokale bedrijfsfiscaliteit in Vlaanderen lokale fiscaliteit.pdf · Vlaanderen moet vegen voor...

Documents

Transcript of De lokale bedrijfsfiscaliteit in Vlaanderen lokale fiscaliteit.pdf · Vlaanderen moet vegen voor...