De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

58
Research by design as a methodology.

description

In 2012 won het Team Ontwerpend Onderzoek van de stad Antwerpen de VRP-Planningsprijs. Het team zit verankerd in de afdeling Ruimte van het bedrijf Stadsontwikkeling. Van daaruit werkt het faciliterend voor de hele stad en haar autonome gemeentebedrijven. De VRP organiseerde op 3 oktober 2013 een studienamiddag over ontwerpend onderzoek in samenwerking met de stad Antwerpen. Ontwerpend onderzoek is een creatieve en veel omvattende methode die het mogelijk maakt om verschillende ideeën te onderzoeken en uit te werken. Het kan een belangrijke rol spelen in het bereiken van ruimtelijke kwaliteit, het faciliteren van communicatie en het stimuleren van participatie. Antwerps stadsbouwmeester Kristiaan Borret en het Team Ontwerpend Onderzoek leggen aan de hand van recente voorbeelden uit hoe dit in de praktijk werkt. Andere voorbeelden uit Vlaanderen illustreren hoe ontwerpend onderzoek een succesvol en krachtig onderdeel kan vormen van het (stedelijke) planningsproces.

Transcript of De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Page 1: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology.

Page 2: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

1. Research by design within the planning capacity and planning process

1.a Planning capacity 1.b Planning process

2. Recent Projects

2.a Cultuurpark 2.b Deurne Expo 2.c Singel Noord 2.d Stadsvernieuwings- en verdichtingsonderzoek

Page 3: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

1. Research by design within the planning

capacity and planning process.

Page 4: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

Patrimonium-onderhoud

POCultuur, sport

en jeugd

CS

Municipal Agenciescity of Antwerp

SW

34

energie en milieuAntwerpen

Stadsontwikkeling

83

ontwerp en uitvoering

publieke ruimte

17

onroerend erfgoed

75

vergunningen

beheer en onderhoud

openbaar domein

81 ruimte en mobiliteit

53

Samenleven

SL Stads- enbuurtonderhoud

SBActievestad

ACT

anderestedelijke

bedrijfseenheden ...

TOO

1a. Planning capacity

Page 5: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

Autonomous municipal agencies

autonoom gemeentebedrijf

vastgoed enstadsprojecten

AG VESPA

AG ...ZorgbedrijfAntwerpen

autonoom gemeentebedrijf

stadsplanningantwerpen

AG STAN

46

External stakeholders

ontwerpers

studiebureau’s

externe

overhedenandere ...

onderwijs- instellingen

Patrimonium-onderhoud

POCultuur, sport

en jeugd

CS

Municipal Agenciescity of Antwerp

SW

34

energie en milieuAntwerpen

Stadsontwikkeling

83

ontwerp en uitvoering

publieke ruimte

17

onroerend erfgoed

75

vergunningen

beheer en onderhoud

openbaar domein

81 ruimte en mobiliteit

53

Samenleven

SL Stads- enbuurtonderhoud

SBActievestad

ACT

anderestedelijke

bedrijfseenheden ...

Team Stadsbouwmeester

Team StadsbouwmeesterTOO

1a. Planning capacity

Page 6: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

autonoom gemeentebedrijf

vastgoed enstadsprojecten

AG VESPA

AG ...ZorgbedrijfAntwerpen

autonoom gemeentebedrijf

stadsplanningantwerpen

AG STAN

46

ontwerpers

studiebureau’s

externe

overhedenandere ...

onderwijs- instellingen

External stakeholders

Autonomous municipal agencies

Patrimonium-onderhoud

POCultuur, sport

en jeugd

CS

SW

34

energie en milieuAntwerpen

Stadsontwikkeling

83

ontwerp en uitvoering

publieke ruimte

17

onroerend erfgoed

75

vergunningen

beheer en onderhoud

openbaar domein

81 ruimte en mobiliteit

53

Samenleven

SL Stads- enbuurtonderhoud

SBActievestad

ACT

anderestedelijke

bedrijfseenheden ...

Municipal Agenciescity of Antwerp

Team Stadsbouwmeester

Team StadsbouwmeesterTOO

1a. Planning capacity

Page 7: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

projectleiders

clusterverantwoordelijken

terreinmedewerkers

secretariaat

onderzoekers

mobiliteitsplanners

mobiliteitsonderzoek

ruimtelijke planners

projectleiders

medewerkers

programmaleiders

omgevingsinformatie team ontwerpend onderzoek

ruimtelijk beleid

Ruimte en mobiliteit AG STAN

mobiliteitsbeleid

1a. Planning capacity

Page 8: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

schema op basis van Draaiboek Complexe Stadsprojecten, Kenniscentrum Vlaamse Steden

UITVOEREN BEHERENPLANUITWERKINGONDERZOEKENINITIEREN EN VERKENNEN

INITIATION &EXPLORATION

RESEARCH PLAN DEVELOPMENT IMPLEMENTATION MANAGEMENT

1b. Planning process

Page 9: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

schema op basis van Draaiboek Complexe Stadsprojecten, Kenniscentrum Vlaamse Steden

UITVOEREN BEHERENPLANUITWERKINGONDERZOEKENINITIEREN EN VERKENNEN

INITIATION &EXPLORATION

RESEARCH PLAN DEVELOPMENT IMPLEMENTATION MANAGEMENT

1b. Planning process

Page 10: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

schema op basis van Draaiboek Complexe Stadsprojecten, Kenniscentrum Vlaamse Steden

UITVOEREN BEHERENPLANUITWERKINGONDERZOEKENINITIEREN EN VERKENNEN

INITIATION &EXPLORATION

RESEARCH PLAN DEVELOPMENT IMPLEMENTATION MANAGEMENT

1b. Planning process

Page 11: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design as a methodology. Stadsontwikkeling / Team Ontwerpend Onderzoek

2. Recent Projects

Page 12: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Cultuurpark

Deurne Expo

Singel Noord

Stadsvernieuwing- enverdichtingsonderzoek

Page 13: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

S Projectfiche_052_Clementina

CultuurparkOntwerpend Onderzoek: Koen De LangheProjectleider: Kitty Haine| AG Stadsplanning

Page 14: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Incentive

Page 15: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Incentive

Page 16: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

30000m² 50000m²

Page 17: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

30000m²

Research by design

Page 18: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

20000m²

Research by design

Page 19: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Deurne ExpoOntwerpend Onderzoek: Koen De LangheProjectleider: Karina Rooman| Stadsontwikkeling | Ruimte

Page 20: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Incentive

Page 21: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design Dichtheid omgeving

Binnen deze ambitie doet de vergelijkende studie van bouwblokken in omgeving vermoeden dat het gevraagde programma op basis dichtheid haalbaar is. Dit wordt verder onderzocht a.d.h.v. een ruimtelijke studie.

Vloeroppervlakte / terein

1.46

aantal wooneenheden / ha

134

Mattheus Corvensstraat Palinckstraat Bosuil Ter Rivierenlaan

Vloeroppervlakte / terein

1.48

aantal wooneenheden / ha

105

Vloeroppervlakte / terein

2.18

aantal wooneenheden / ha

180

Vloeroppervlakte / terein

2.48

aantal wooneenheden / ha

175

team ontwerpend onderzoek 2012

Page 22: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 23: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

FP school2500 m²publ. ruimte

3600 m²vloeropp. wonen

15527 m²

5

5

3

3

FP school2500 m²

publ. ruimte3600 m²

tot vloeropp. wonen15065 m²

wonen

83

FP school3550 m²

publ. ruimte3600 m²

tot vloeropp. wonen15993 m²

wonen

2 + 6

3

modellen

team ontwerpend onderzoek 2012

FP school2500 m²publ. ruimte

3600 m²vloeropp. wonen

15527 m²

5

5

3

3

FP school2500 m²

publ. ruimte3600 m²

tot vloeropp. wonen15065 m²

wonen

83

FP school3550 m²

publ. ruimte3600 m²

tot vloeropp. wonen15993 m²

wonen

2 + 6

3

modellen

team ontwerpend onderzoek 2012

FP school2500 m²publ. ruimte

3600 m²vloeropp. wonen

15527 m²

5

5

3

3

FP school2500 m²

publ. ruimte3600 m²

tot vloeropp. wonen15065 m²

wonen

83

FP school3550 m²

publ. ruimte3600 m²

tot vloeropp. wonen15993 m²

wonen

2 + 6

3

modellen

team ontwerpend onderzoek 2012

Research by design

Page 24: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Footprint school in modellen

stapelen binnen schoolprogramma gemengd stapelen

485m² sport en refter

709m² klassen, overdekte buitenruimte en speelplaats

1.291 m²buitenruimte

1194 m² 1.291 m²

2.485 m²

485m² sport en refter

1.065m² klassen, overdekte buitenruimte en wonen

2.000 m²buitenruimte

1.550 m² 2.000 m²

3.550 m²

team ontwerpend onderzoek 2012

Research by design

Page 25: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 26: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

30 m

won

en

context

Afbouwen bouwblok Palinckstraat- Herstellen private pit bouwblok- Afbouwen onafgewerkte randen- Beperken inkijk bestaande rand bouwblok- Optimaliseren beeldkwaliteit naar openbaar domein- mogelijkheid tot het integreren van grondgebonden woningen- de nieuwe bouwblokrand bestaat uit woningen- de basismaat voor het afbouwen van de bouwblokrand is 30m

Handhaven Frank Craeybeckxlaan als ruimtelijke as- hoogteaccent bebouwing- aandacht voor aansluiting gelijkvloers programma op publieke as

Publieke ruimte - Continuïteit, geen versnippering- Actieve randen – sociale controle- Duidelijke begrenzing- Duidelijke aantakking op openbaar domein en bestaande stratenpatroon- Gelegen op het maaiveld - toegankelijke, onbebouwde en niet verharde ruimte in een stedelijk weefsel. - buurtgebonden statuut op maat van de toekomstige gebruiker programmatie randen (wonen, basisschool, kleinschalige handel, kleinschalige horeca,…) - programmatie open ruimte - materi alisatie (onverhard - verhard) - Heeft potentie als veilige verzamelplek voor de school

Bouwhoogtes- Inharmoniemetdecontextenifvhetstraatprofiel- Palinckstraat 3 bouwlagen- Pieter De Ridderstraat 3 bouwlagen- Louis Wanbecqstraat 3 bouwlagen- Frank Craeybecklaan - Louis Wanbecqstraat 4 bouwlagen- Frank Craeybeckxlaan - Te Couwelaarlei 12 bouwlagen- ...

team ontwerpend onderzoek 2012

Research by design

Page 27: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

MP DEURNE EXPO - stedenbouwkundige randvoorwaarden (Stad Antwerpen _ R _ SBM _ SV _ MOB _ OD)

RUIMTELIJKE INPASSING IN DE OMGEVING

Projectgebied

De contour van het projectgebied omvat de kadastrale percelen van Woonhaven Antwerpen (blauwe zone) tussen het bouwfragment langs de Palinckstraat, de Pieter De Ridderstraat, Frank Craeybeckxlaan en Louis Wanbecqstraat. De straten zelf behoren niet tot het projectgebied. Wijzigingen van het statuut van deze straten (vb: verkeervrij maken) kunnen niet als uitgangspunt voor een ontwerpvoorstel aangenomen worden en zijn louter suggestief.

Het perceel met het schooltje (roze zone) is momenteel geen eigendom van Woonhaven Antwerpen. In het ontwerp moet er echter rekening mee gehouden worden dat dit perceel eveneens deel uitmaakt van het projectgebied. Het aantal wooneenheden op deze grond wordt geoptimaliseerd i.f.v. een mogelijke aankoop. Daarnaast moet aangetoond worden hoe het ontwerp kan aangepast worden indien het perceel geen onderdeel uitmaakt van het projectgebied. Er wordt rekening gehouden met het aanwezige gebouw en de bestaande eigendomsstructuur.

Programma

Sociale huurwoningen Publieke ruimte Sociale koopwoningen

ca. 134 wooneenheden min. 3.600 m² op begane grond ca. 20 wooneenheden (3 & 4 slpk)

Woonhaven Antwerpen

school

Outcome

Page 28: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Singel NoordOntwerpend Onderzoek: Tom Broes, Hélène Roose,Ward Van Aerschot, Toon VanobbergenProjectleider: Nele Plevoets | Ag Stadsplanning

Page 29: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Preliminary research

Page 30: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

BRON Tv Rots

Incentive

Page 31: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Incentive

Page 32: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 33: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

4

1897

Page 34: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 35: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 36: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 37: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 38: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research by design

Page 39: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Outcome

1

SINGEL NOORD: EEN DOORKIJK NAAR DE TOEKOMSTBeknopte samenvatting van de stedelijke visienota Singel Noord

juli 2012

9793263-77373-brochure-masterplan-singel-noord.(3)indd 1 14/08/12 08:06

Page 40: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

SINGEL NOORDANTWERPENGlobaal masterplan publieke ruimte

22 mei 2013

AG Stadsplanning AntwerpenTv MAKH I Maxwan a+u | Antea Group | Karres en Brands | Hub

Outcome

BRON Tv Makh

SINGEL NOORDANTWERPENGlobaal masterplan publieke ruimte

22 mei 2013

AG Stadsplanning AntwerpenTv MAKH I Maxwan a+u | Antea Group | Karres en Brands | Hub

Page 41: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

illustratieve doorsnede met materiaalgebruik per deel tussen Noorderlaan en Bredastraat

-2.0%

74

BRON Tv Makh

Outcome

Page 42: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

80

Outcome

BRON Tv Makh

Page 43: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Outcome

BRON Tv ROTS

Page 44: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Stadsvernieuwings- en verdichtingsonderzoekOntwerpend Onderzoek: Tom Broes, Toon VanobbergenProjectleider: Isabelle Verhaert

Page 45: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Incentive

714.434

621.253

564.073

300.000

350.000

400.000

450.000

500.000

550.000

600.000

650.000

700.000

750.000

800.000Aa

ntal

Jaar

Scenario 1 Scenario 2a Scenario 3a

Page 46: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Beveren

Brecht

Lier

Malle

Ranst

Wuustwezel

Sint-Niklaas

Nijlen

Mechelen

Putte

Temse

Bornem

Kalmthout

Puurs

Stekene

Zoersel

Herentals

Schilde

Heist-op-den-Berg

Rijkevorsel

Kapellen

Duffel

Kruibeke

Schoten

Zandhoven

Sint-Gillis-Waas

Brasschaat

Berlaar

Kontich

Rumst

Vorselaar

Bonheiden

Willebroek

Stabroek

Waasmunster

Boechout

Herenthout

Grobbendonk

Sint-Katelijne-Waver

Zwijndrecht

Keerbergen

Lint

Niel

Boom

Sint-Amands

Hove

Aartselaar

Mortsel

Edegem

Schelle

Wommelgem

Wijnegem

Hemiksem

Borsbeek

geen data

B C D E F G H I J K L M N

2

3

4

5

6

7

8

9

A

1

Incentive

Page 47: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Preliminary research

Page 48: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Hypothesis

Page 49: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Hypothesis

Page 50: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Historical analysis built space

1770 1930

1969 2000

Page 51: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Historical analysis infrastructural space

1770 1930

1969 2000

Page 52: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Historical analysis open space

1770 1930

1969 2000

Page 53: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research built space

Page 54: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research infrastructural space

Page 55: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Research open space

Page 56: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Hypothesis

Page 57: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

OutcomeB C D E F G H I J K L M N

2

3

4

5

6

7

8

9

A

1

LaboXXBijlage E2: Analyse van de stadsregio

Team ontwerpend onderzoek | Stadsontwikkeling | stad Antwerpen

Page 58: De kracht van ontwerpend onderzoek. Presentatie Team Ontwerpend Onderzoek stad Antwerpen

Helene RooseTeam ontwerpend onderzoek

Stad Antwerpen | StadsontwikkelingPostadres: Grote Markt 1 | 2000 Antwerpen

Kantooradres: Francis Wellesplein 1 | 2018 Antwerpentel + 32 3 338 11 46

[email protected] | www.antwerpen.be