Kapellekensroute

Colofon

‘Kapellekensroute’is een publicatie van het gemeentebestuur Denderleeuw.

• Publicatiedatum:september2012• Oplage:1000exemplaren• Redactie:CultuurdienstDenderleeuw• Eindredactie:CommunicatiedienstDenderleeuw• Vormgevingendrukwerk:ABCDrukkerij,Ninove• Foto’s:WillyD’hoe

D/2012/12.668/6

ContactinfoAfdelingVrijeTijdStationsstraat7,9470Denderleeuw053645400cultuur@denderleeuw.be www.denderleeuw.be

Voorwoord

BesteDenderleeuwenaar,

“WaarmengaatlangsVlaamsewegen…,komtmenvaakkapelletjestegen”.

Eigenaanonzegeschiedenis,gingonzeVlaamsevolksdevotiegepaardmetdeaan-biddingvantalvanheiligen.Smeekbedenwerdengerichtaantalvanbehoederstegenonheil,helpersinnoodenaanbeschermersvanpersonenenverenigingen.

Vaakgafditaanleidingtotdeoprichtingvanboomkapelletjes,gevelnisjes,heili-genbeeldeninkloostertuinenenveldkapelletjes.Vaakvergetenplekjes.Sommigemeteenopmerkelijkegeschiedenisenleukeweetjes.

OokinIddergem,WelleenDenderleeuwvindenwe,gelukkignog,talvandezeplekjesterug.Hetzijnverwijzingennaareenvolksgebruikuithetverleden.Dezekapelletjesmakendanookwezenlijkdeeluitvanonscultuurhistorischpatrimo-nium.

Concreteaanleidingvoorhetsamenstellenvandezegloednieuwebrochure,ishetverdwijnen–gelukkigmetheropbouw–vanhet‘Strokapelleken’.Dezekapelkentzowateeniedervanons.Uitgegroeidtoteentoponiem,wordtdezekapelgebruiktalsnaamvoorhetkruispuntvandeIddergemstraatmetdeSteenweg.Ditkruis-puntzalbinnenkorteengedaanteverwisselingondergaan,waarbijdekapeldientherplaatstteworden.

OpinitiatiefvandegemeentelijkecommissiePatrimoniumendedienstCultuurkwamdezemooigeïllustreerdebrochuretotstand.Zeiseenprachtigebundelingdieheelwatwetenswaardighedenonthult.

Wijwensenuveelleesgenot.Enbijeenmooiewandel-offietstochtontdektumogelijksplekjesdieuvoordiennognooithadgezien.

JanDeNul SchepenvanCultuurenPatrimonium

3

Gew

estweg

N45

Aststr.

Parochiestraat

Klarestraat

Landuitstraa

t

Braamland

straat

Groebel

RemiSegersplein

Boriaustraat

Nieuw

straat

Dorp

Geallieerdenstr.

Stations-

plein

Rodenbachstraat

Rodenba

str.ch

Welle-plein He

rtstraat

Katte

straat Elf Dagwand

KorteBroekstraat

Wild

ebeekstraat

Stee

nweg

N4 0

5

Bergstraat

Trapstr.

Guid

at

o

a

Gez

llestre

Langestraat

Kersenweg

Kapellestraat

Kapellestraat

Openve ldstr.

Broekstraat

Kerkstraat

Wildeb

a

eekstr

a t

Hoo sg traatSintAntoniusbaantje

Leliestraat

Steenwe

gN40

5

Bakergems-

molenstraatje

Well

estraat

VanLier

destraa

t

Sterrenboslaan

Bosstr.

Kruis

strt

aa

Wijm

ena

ierlan

Fabriekst

traa

J

er

aagpad

Dend

DeDende

r

Bouchtstr.

Joze f

Sonckstr.

2 3

4 5

6

7

8

11

12

13

14

15

16

1

9

10

1718

19

21

20

Gew

estweg

N45

Aststr.

Parochiestraat

Klarestraat

Landuitstraa

t

Braamland

straat

Groebel

RemiSegersplein

Boriaustraat

Nieuw

straat

Dorp

Geallieerdenstr.

Stations-

plein

Rodenbachstraat

Rodenba

str.ch

Welle-plein He

rtstraat

Katte

straat Elf Dagwand

KorteBroekstraat

Wild

ebeekstraat

Stee

nweg

N4 0

5

Bergstraat

Trapstr.

Guid

at

o

a

Gez

llestre

Langestraat

Kersenweg

Kapellestraat

Kapellestraat

Openve ldstr.

Broekstraat

Kerkstraat

Wildeb

a

eekstr

a t

Hoo sg traatSintAntoniusbaantje

Leliestraat

Steenwe

gN40

5

Bakergems-

molenstraatje

Well

estraat

VanLier

destraa

t

Sterrenboslaan

Bosstr.

Kruis

strt

aa

Wijm

ena

ierlan

Fabriekst

traa

J

er

aagpad

Dend

DeDende

r

Bouchtstr.

Joze f

Sonckstr.

2 3

4 5

6

7

8

11

12

13

14

15

16

1

9

10

1718

19

21

20

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

Strokapelleken

Kapel van de Heilige Anna

Onze-Lieve-Vrouw ter Noodkapel

Nis met Onze-Lieve-Vrouwbeeld

Grot met Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes

Heilige Antonius van Paduakapel

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van het Heilig Hart

Nis met Heilig Hartbeeld

Sint-Pieterskapel

Kapel van de Heilige Rita

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Zeven Smarten

Sint-Jozefkapel

Nis met Sint-Rochusbeeld

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Bijstand

Sint-Augustinuskapel

Sint-Annakapel

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes

Sint-Antoniuskapel

Nis met Onze-Lieve-Vrouwbeeld

Heilige Johanneskapel

Heilige Nicolaaskapel

Strokapelleken

LocatieKruispuntSteenweg-Iddergemstraat

HistoriekAlin1672stondhiereenkapel.Toenmetdenaam‘Capellekentedrij linden’. In1849wordtvoorheteerstdehuidigenaamvermeld:‘Stroeyenkapelleken’.

Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwHetaanbiddenvanOnze-Lieve-Vrouwwaslangetijddeenigetroostgeweestvoor leprozenenpestlijders.Zewerdookaangebedenopdatdehoendersgeenwindeierenzoudenleggen.

BeeldIn1939werdheteeuwenoudebeeldjeuitdekapelgehaaldenovergebrachtnaardenieuwekerkvanHuissegem.Hetstrodakvandekapelwasimmersweggerotenhetregendebinnen.In1953werdeencomitéopgerichtonderimpulsvanonderpastoorVanGeytomhetbeeldterugnaarzijnoorspron-kelijkeverblijfplaatsteverhuizen.ErkwameennieuwStrokapelleken,datop31mei1953werdingezegend.Demetsersdiedekapelopvrijwilligebasishaddenopgetrokken,mochtenhetbeeldnaardekapelterugdragen.

Weetjes•Hethuidigestraatbeeldbehoortbinnenkorttothetverleden.Dekapelwordtimmersafgebroken,samenmetdehuizenerachter.Dekapelwordtwelachterderooilijnheropgebouwd.

•Aandestavenvandemetalen deur hangt hetmonogram‘M’vanMaria.Hieraanbondendegelovigenwollendra-denoflintenenliependaarnaweg.Zededenditomdekoorts–let-terlijkdan–teontlopen.

[Denderleeuw]

1

6

Kapel van de Heilige Anna

LocatieNieuwstraat

HistoriekHeteerstekapelletjewaseenkleinhoutenkapelletjeopeenhoutenpaal.Hetwerddaaromhet ‘stokkapelletje’ genoemd.Nadienwerd een kapel in steen opgetrokken.Dezekapelisdederdeversie.

Ter ere vanHeiligeAnna(naamfeest26juli),moedervanOnze-Lieve-Vrouw.Ze wordt aangebeden tegen pijnlijke bevallin-gen en door vrouwen die trachten zwanger tegeraken.Ze isdepatronesvandeweduwenendehuisvrouwen.

BeeldDe Heilige Anna wordt altijd afgebeeld methoofddoek. Het valt op dat Anna zowel in IddergemalsinWellewordtafgebeeldinblauwenwit,dekleurendiemetMariawordengeas-socieerd. TraditioneelwordtAnnanochtans ingroene of rode kleuren afgebeeld. Groen ver-wijstnaarhoop,roodnaarliefde.Wellichtwerdhetbeeldindeloopderjarenoverschilderd.

Weetje•Hetmetalenmonogramopdedeurisereenomtekoesteren.Dergelijkemonogrammenvindenwebijrecenteropgerichtekapellennietmeerterug.HetverwijstnaarAveMaria(AM).

[Denderleeuw]

2

7

Onze Lieve Vrouw ter Noodkapel

LocatieZandplaatsstraat

HistoriekOorspronkelijkstondeenkapelopdeLichtenhoek,gebouwdindejaren1850.Degrondwaaropzestond,waseigendomvandefamilieSonck.Defamilieschonkdekapelaandekerkfabriek,opvoorwaardedatdepastoorjaarlijkseenmisaanhenopdroeg.Dekapelwerdin1977afgebrokenomdewegtekunnenverbreden.Hetgemeentebe-stuurschonkeenanderstukgrondenbouwdeerzelfeennieuwe,modernekapel.

Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwterNood

BeeldOnze-Lieve-Vrouwwordthieropeenklassiekemaniervoorgesteld:inblauwenwit,methetkindjeJezusophaarschoot.Hetkindgrijptdesluiervanzijnmoederenlijktangstig.Ditsymbo-liseertdemensinnood,zoekendnaarredding.

Weetje•Dekapelheeftdevormvaneenzadeldak.Voordekapelstaateenlosstaandkruisbeeldinarduin.

[Denderleeuw]

3

8

Nis met Onze Lieve Vrouwbeeld

LocatieMiddenstraat

HistoriekIn1956verhuisdedeschoolvandezustersFranciscanessenvanhetCrombeenvanhetDorpnaardeMiddenstraat.Op1september1956werden12klaslokalenvandelagereschoolingebruikgenomen.Eenjaarlaterstarttendebouwwerkenvoordemiddelbaremeisjesschool‘MaterDei’.

Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw

BeeldHetbeeld indenisvanhet IKSOverwijstnaardeoudebenamingvan de katholieke meisjesschool ‘Mater Dei’, wat ‘Moeder Gods’betekent.Nogal logischdusdaterhiereenbeeldvanOnze-Lieve-Vrouwprijkt.IntegenstellingtothetbeeldindeAststraat(ziepagina24)zienwehiereenzeereerbiedigeafbeeldingvanOnze-Lieve-Vrouw.

Weetjes• In1989fusioneerdendesecundairescholenvanhetMaterDeienhetHeiligKruiscollege.Denieuwe,gemengdeschoolkreegdenaamIKSOmee,voluithetInstituutvoorKatholiekSecun-dairOnderwijs.

• In1992beslistendezustersomhungemeen-schap in Denderleeuw te sluiten.

[Denderleeuw]

4

9

[Denderleeuw]

Grot met Onze LieveVrouw van Lourdes

LocatieSpeelpleinHofTerLeeuwe,Dorp

HistoriekIndejaren1840stichttendezustersFranciscanessenvanhetCrom-beenuitGenteenkloosterophetDorp.Degrotishiervannogeenrestant. Inde jaren 1950werdeennieuwklooster gebouwd indeMiddenstraat,samenmethetMaterDei.

Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw van Lourdes of Onze-Lieve-Vrouw OnbevlekteOntvangenis

BeeldOnze-Lieve-Vrouwwordthiermeteenslangafgebeeld,watniethetgevalisbijhetbeeldinLourdes.Eenmogelijkeverklaringisdatzedeslang–diezichkronkelendprobeertmeestertemakenvandewe-reldbol–vertrappeltomhetkwaadindewerelduitteroeien.MaarevengoedkanhetverwijzennaarhetvertrappelenvandeslanguitdeTuinvanEden.Indatgevalsymboliseertdithaar‘onbevlekteont-vangenis’,haaroverwinningopdeerfzonde.

Weetjes•DenaamvandegrotverwijstuiteraardnaardegrotvanMas-sabielleinLourdes,waarOnze-Lieve-Vrouwin1858verscheenaandeHeiligeBernadettevanSoubirous.

•Almeerdan30jaarhangtereenbordjemetdevraagomnietopdegrotteklimmen.Ietswatnietenkelvandaag,maarookdoorvorigegeneratiesvaakmetdevoetenwerdgetreden.

5

10

Heilige Antonius Van Paduakapel

LocatieLangestraat

HistoriekDekapelwerdin1926gebouwdopgrondvanEmanuelHoevelinckomdezegenaftesmekenvooreenvanzijnkinderendieernstigziekwas.

Ter ere vanHeiligeAntoniusVanPadua(naamfeest13juni)HijisdepatroonheiligevandeFranciscanen,bakkersenmijnwerkers.Hijwordtaange-bedenvoorhetterugvindenvanverlorenvoorwerpenentegenschipbreuken.

BeeldAntoniuswordtaltijdafgebeeldalsFranciscanermonnik,veelalmeteen leliestaf enmeteenkindopdearm.De leliestaf in zijnhandstaatsymboolvoorzijnzuiverheid.HetkindverwijstnaarJezus,dievolgensde legendemeermaals verscheenaanAntonius.HetboekwaarophetkindjeJezuszit,refereertaanzijnautoriteitalskerkle-raarenaandelegendevanhetverlorenboek.HetverhaalwildatAn-tonius’boekgestolenwasenhijGodomhulpsmeekteomhetterugtekrijgen.Zogeschiedde,wantdediefbrachthetboekzelfterug.

Weetje•Antonius Van Padua mag niet verward worden met AntoniusAbt,deSint-AntoniusdieinIddergemvereerdwordt.

[Welle]

6

11

LocatieLangestraat

HistoriekDekapelwerd in1897opgerichtdoorBenedictusDeMets,diezijnzusMariaverloortoenzijpas24jaarwas.Hetisechternietduidelijkofdekapelwerdgebouwdternage-dachtenisvanzijnzus.DedochtervanhetechtpaarDeMets-DeCleenekreegimmersookdenaamMariamee.Dehuidigeeigenaarslietendekapelrestaurerenin2005.Zo’n500Wellenaarswarenaanwezigbijde(her)inhuldiging.

Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw

BeeldMariawordthierafgebeeldterwijlzehaarzoonJezustoont.Zevertrap-peltdeslanguitdeTuinvanEden.Ditsymboliseertdeonbevlekteont-vangenis,deoverwinningvanMariaopdeerfzonde.

Weetjes•Onze-Lieve-VrouwvanhetHeiligHartiséénvandeaanroepna-menvanOnze-Lieve-Vrouw.Hetisookdenaamvaneenin1874gestichtecongregatie(FiliaDominaeNostraeaSacroCorde).

•HetorigineleMariabeeldwerdgerestaureerddoordeintussenoverledenkunstschilderRogerVandenAbeele.DekronendieMariaenJezusdragen,werdeninRoemeniëgemaaktenviaeenBrugsehandelaarverkregen.

•DeafkortingBVObovendedeurstaatvoor‘bidvoorons’.

[Welle]

7 Kapel van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart

12

[Welle]

8Kapel van Onze Lieve Vrouw van het Heilig Hart

Nis met Heilig Hartbeeld

LocatieWelleplein

HistoriekPastoorCoppensnamin1929dekostenvoordebouwvandeparochiezaalopzich.Dezewerdin1990verbouwdenuitgebreidenherdoopttotHuyzeSint-Pieter.

Ter ere vanJezus

BeeldIndenisstaateenzogenaamdHeiligHartbeeld.Dezebeeldendaterenmeestaluitdejaren‘20tot‘30enmaaktenduidelijkdateenparochieofgemeentewastoegewijdaanhetHeiligHart.AandeoorsprongvandeHeiligHartdevotieliggendevisioenenvandeHeiligeMaria Alacoque (1647-1690). Jezus zou zich verschillendema-lenaanhaargeopenbaardhebbenmetdevraagomeenspecialeere-dienstvoorzijnHeiligHarttehouden.Desymbolischevoorstellingvanhethart,metvlammen,doornenkroonenkruis,werdhaartijdenszo’n visioengeopenbaard.EenvoorstellingvanditvisioenvindtmenineenvandeglasramenindeparochiekerkvanIddergem.

Weetje•DedevotievoorhetHeiligHartwaszowelinWelle,IddergemalsDenderleeuwheelgroot.ErstaatookeenHeiligHartbeeldaandekerkvanDender-leeuwenindekerkvanIddergem.

13

Sint PieterskapelLocatieTerjodenstraat

HistoriekDeoorspronkelijkekapeluit1890werdafgebrokenin1961,nadeheraanlegvandeLan-gestraat.Indatjaarstondenereventweekapellen.Deoudemochtpaswordenafge-brokennadebouwvandenieuwe.ArchitectAlbertVerdoodtuitErembodegemtekendehetplanvandenieuwekapel.

Ter ere vanHeiligePetrus,indevolksmondSint-Pietergenoemd

BeeldPetruswordtvoorgesteldmetdesleutelvandehemelpoort,watverwijstnaarzijnau-toriteitomdehemelpoortteopenenvoorberouwvollezondaarsofzetesluitenvoordeonwilligen.Zijnhandenzijngeketendmetdezogenaamde ‘Sint-PietersBanden’.Volgenshetbij-belboek Handelingen was Petrus door Herodes ge-vangengenomenenwerdhijvastgeketendaantweesoldaten.Eenengelwektehemenvroeghemtevol-gen.Deketenenwerdenverbroken,tweewachtpos-tengepasseerdendeijzerenpoortvandegevangenisgingvanzelfopen.Eensopveiligeafstand,verdweende engel en realiseerde Petrus zich dat het bezoekvan de engel geen droom was, maar zich werkelijkhadafgespeeld.

Weetjes•Hetoudehoutenbeeld,datbovenopeenreliek-houdertroont,isgebeeldhouwddoorkunstenaarVanderHaegenenisafkomstiguitdeoudekerkvanWelle.

•Deplaatsnaam‘Kapelhoek’–inWellebetergekendalsde‘Kapel-lekeshoek’-iswellichtafgeleidvandeoorspronkelijkeoudekapel.

[Welle]

9

14

Kapel van de Heilige RitaLocatieBroekstraat

HistoriekDekapelkwamernadeheraanlegvandeBroekstraatindejaren1950.HetfeestcomitévandenBroekvroegaandepastooromdeBroekstraatvoortaanaantedoentijdensdeprocessie.Deafstandkerk–Neerstraat–Broekstraatwasechtertegroot,metslechtséénhalteaandeSint-Jozefkapel.Daarombeslistehetfeestcomitéomeeneigenkapelopterichten,naareenontwerpvanarchitectLanckmanuitDenderleeuw.DekapelwerdtijdensKermisDenBroekop12juli1959ingewijddoorbisschopCalewaertvanGent.

Ter ere vanHeiligeRita(naamfeest22mei)DeHeiligeRita,ofRitavanCascia (1380-1457), ispatronesvanhopelozegevallenenwordtaangeroepentegenexamenvreesenpokken.

BeeldDeHeiligeRitawordtafgebeeldinhetzwart-wittegewaadvandeAugustinessen.Ritawerdtegenhaarwildoorhaaroudersuitgehuwelijktaaneenmandiehaarvreselijkmishandelde.Zevroegomtemogentoetre-deninhetkloostervandeslotzustersAugustinessen.Haarverzoekwerddriemaalgeweigerd.DelegendewildatRitaineennachtelijkvisioenJohannesdeDoper,AugustinusenNicolaasvanTolentinozagverschijnenomhaarnaarhetkloostertebegeleiden,waaropdepoortenzichvanzelfopenden…

Weetjes•Bijdeinhuldigingvandekapelin1959vertolkteLucienneDeGromderolvandeHeiligeRitaindestoet.

• Jaarlijkswordtronddeperiodevanhaarnaamfeestnogeenno-veengehouden.

[Welle]

10

15

LocatieBroekstraat

HistoriekHetexactebouwjaarisnietgekend.Dewoningenkapelzijnzekermeerdan100jaaroud.Oorspronkelijkginghetomeeningebouwdenismetplaatsvoorenkelebeelden.Nuzitdekapelverscholenindefelrodegevelvandewoning.

Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwvanZevenSmarten

BeeldHetbeeldvanOnze-Lieve-Vrouwtoonteenanderevoorstellingdanwatdenaamvandekapeldoetvermoeden.Dewereldbolenhetspecifiekmonogramdoendenkenaande‘WonderdadigeMedaille’,eenmedailleontworpennaaraanleidingvandeMariaver-schijningenaanCatharinaLabouréin1830.NaasthetOnze-Lieve-Vrouwbeeldstaanhiernogenkeleandereheiligenbeelden.Ver-meldenswaardigishethoutenbeeldjevandegeboei-deengemarteldeChristusdatinalzijneenvoudeenontroerendbeeldvandegepijnigdemensweergeeft.

Weetje•Dezevensmartenzijnnogalomtegenwoordigindeiconografievanonzekapellenenkerken.Vroegermoestendekinderendezeuithethoofdkennen:1. devoorzeggingvanSimeon2. devluchtnaarEgypte3. Jezusverlorenindetempel4. MariaontmoetJezusopdelijdensweg5. MariastaatonderJezus’kruis6. MariaomhelstJezus’dodelichaam7. Jezuswordtbegraven

[Welle]

11 Kapel van Onze Lieve Vrouw van Zeven Smarten

16

Sint JozefkapelLocatieDrieselken

HistoriekTot1935stondereenChristusbeeldinhet‘sparrekapelleken’indeKerkstraat.Ditmoestverdwijnenomdestraatteverbreden.Hetkruisbeeldwerdingebouwdbovendeblauwepoortvandehuidigewoning.Hetverdwijnenvandit‘sparrekapelleken’wasdeaanleidingvoordebouwvandeSint-Jozefkapel.DegrondwerdgeschonkendoorMariadeSaedeleer, inWellegekendals‘MiekenuitDeKroon’.ArchitectwasJanVandenStorme.In1935werddenieuwekapeldoorpastoorCoppensingezegend.

Ter ere vanHeiligeJozef(naamfeest19maart)

BeeldDewitteleliebovenaandestafvanJozef iseenverwijzingnaarhetverhaalvanMariadienietwistmetwietehuwen.Dehogepriesterliettoenallegegadigdenhunwandelstokinhetzandsteken.DestokvanJozefbegononmiddellijktebloeien…HetkindjeJezusaanzijnhanddraagteenwereldbolmetdaaropeenkruis,hetklassiekesymboolvande‘SalvatorMundi’.Ditisdeverlos-singvandewerelddoordekruisdoodvanJezus.

Weetjes•HetoorspronkelijkebeeldvanSint-Jozefzouvanzijnsokkelzijngevallennadatmenhemvoordegrapeendashadomgedaan.

• In2010kreegFransD’Haeseleer–diesinds1977dekapelonder-houdt–op88-jarigeleeftijddemedaillevanSint-BavoopgespelddoorpastoorLucEngels.

• Jaarlijkswordternogeennoveengehoudenronddeperiodevanhetnaamfeest.

[Welle]

12

17

[Welle]

LocatieKorteBroekstraat

HistoriekRond1870werdindeKorteBroekstraateenkapeltererevanSint-Rochusgebouwd.Dekapelwerdin1968afgebroken,omdatzeinbouwvalligestaatverkeerdeeneenbelem-meringvormdevoordelandbouwvoertuigen.Hetoorspronkelijkebeelduitdekapelisspoorloosenwellichtgesneuveldenverdwe-nenonderhetpuin.Eennieuwbeeldwerdindegevelvandehuidigewoningverwerkt.

Ter ere vanSint-Rochus(naamfeest16augustus)Hij is de patroonheilige van gevangenen, boeren en dokters en wordt aangeroepen tegenpest,besmettelijkeziektenenhondsdolheid.

BeeldRochuswerdrond1298inMontpelliergeboren.Hijschonkalzijnbe-zittingenwegaandearmenomalspelgrimdewereldrondtereizen.Hijgenasziekenopzijnweg,tothijzelfdoordepestwerdgetroffen.Hijzonderdezichafomtesterven,maarkreegopnieuwmoednadeverschijning van een engel.Daarnabracht eenhondhemdagelijksvers brood. Gesterkt door gebed en voeding keerde hij terug naarMontpellier,maardaarwerdhijineenkerkergeworpenomdatmendachtdathijeenspionwas.Pastoenhijstierf,herkendemenhemaandemoedervlekbovenaanzijnbeen.

Weetje•VaakwordtSint-Rochusafgebeeldmeteenmoedervlekbovenderechterknie.

13 Nis met Sint Rochusbeeld

18

[Welle]

Kapel van Onze LieveVrouw van Bijstand

LocatieWildebeekstraat

HistoriekAandevroegerehoeve–dieafbrandde–stondoorspronkelijkeengroterekapel.Hetbeelduitdekapelwerduitdebrandgered.Dehuidigekapelisrond1930samenmetdewoninggebouwd.

Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwvanAltijddurendeBijstand

BeeldVroeger stond hier een blauw Onze-Lieve-Vrouw-beeldvanwel1meterhoog.Vandaagvindenweereenverzamelingkleinebeeldjes.Desymboliekvanhet eenvoudigeOnze-Lieve-Vrouwbeeldkomtnietovereenmetdenaamvandekapel.

Weetje•Dekapelgaatverscholenonderdeklimopbe-planting,wateenpittoreskenschilderachtigplaatjeoplevert.

14

19

Sint Augustinuskapel

LocatieIndeKouter,terhoogtevanhetkruispuntvandezeswegen

HistoriekOpdeFerrariskaart,dietussen1771en1778isopgemaakt,staataleenkapelopdezelocatie. In 1903werd de grondwaarop de kapel staat, verkocht door Adolf Bijl aanAmandusVanderstorme.Merkwaardigisdatopdeverkoopsaktegeensprakeisvaneenkapel.WellichtheeftAmandusVandenstormeofzijnzoondehuidigekapelgebouwd.

Ter ere vanSint-AugustinusvanHippo(naamfeest28augustus)Augustinus,eenvandegrotekerklerarenuitdechristelijkewereld,isdepatroonheiligevandrukkers,theologenenbierbrouwersenwordtaangeroepenvoorgoedeogen.

BeeldAugustinuswordtafgebeeldalsbisschop.HethartinzijnhandgeeftaandathijinhethartwerdgeraaktdoordeliefdevanGod.

Weetjes•HetkruisopdekapelzounaarverluidtafkomstigzijnvandeoudekerkvanWelle,diein1875werdafgebroken.

•DeSint-Augustinuskapelwaseenhalteopdetweededagvandekruisprocessie.Depriestergaferdezegenoverhetland,degewassen en de dieren.

•Dekapeliserggeliefdbijkunstschildersvoorhaarlandelijke ligging.

[Welle]

15

20

Sint Annakapel

LocatieHoekHoogstraat-Klarestraat

HistoriekDekapelwerdsamenmetdearbeiderswoningengebouwdendateertvolgensdekadas-tralegegevensuitdeperiode1850-1874.

Ter ere vanHeiligeAnna(feestdag26juli)‘Anna’ betekent ‘begenadigde’. Zewordt aangeroepen tegen pijnlijke bevallingen endoorvrouwendiemoeilijkhunkinderwenskunnenvervullen.Zeisdepatronesvandeweduwenendehuisvrouwen.

BeeldDeHeiligeAnna,demoedervanOnze-Lieve-Vrouw,wordtaltijdafgebeeld alsmatronemet hoofddoek. Het beeld in IddergemtoontdeHeiligeAnnametOnze-Lieve-Vrouwalskindaanhaarzijde,eentraditionelevoorstelling.

Weetje•NetzoalsdeverdwenenJoanneskapelindeHoekstraatisookdezekapellangsbeidezijdeningeslotendoorarbeiders-woningen.Losvanhetreligieuzeaspectwasditeenidealeoplossingomverlorenhoekenoptevullen.

16

[Iddergem]

21

Kapel van Onze LieveVrouw Van LourdesLocatieHoekHoogstraat-Kloosterstraat

HistoriekOorspronkelijkstondereengrotekapelmetzitgelegenheidindeHoogstraatterhoog-tevanhethuidigehuisnummer69.Dezekapeluit1876werddrukbezochtenmaaktedeeluitvanhetsocialeweefselvanIddergem.Tochmoestzewegensverkeershinderenbouwvalligheidwordenafgebroken.In 1976werddehuidigekapelgebouwd,eenmoderneconstructienaareenontwerpvanarchitectAlbertVerdoodtuitErembodegem.Dezekapelkwamernadateeneerderebouwaanvraagvooreenkapelmetzitgelegenheidin1972wasgeweigerd.

Ter ere vanOnze-Lieve-VrouwvanLourdes

BeeldDebeeldengroeptoontdeaanbiddingvandeHeiligeBernadettevanSou-birous(1844-1879)voorOnze-Lieve-Vrouwnahaarverschijningop25maart1858inLourdes.ToenBernadetteaande‘wittedame’vroegwiezewas,ant-woorddeze ‘quesoyera immaculadacouncepciou’: ‘ikbendeonbevlekteontvangenis’.Deoorspronkelijkekapelhadditopschrift.MerkwaardigisdatOnze-Lieve-Vrouwrondderechterhandeenpaternosterdraagtmetzestientjes,terwijldatergewoonlijkvijfzijn.Dezestientjespa-ternosterhoortnormaalbijdeheiligeBirgittavanZweden.

Weetje•Tentijdevandeinwijdingvandekapelop28mei1876wasBerna-dettenoginleven.Zeoverleedop16april1879.HaarlichaamligtopgebaardindekapelvanSaintGildardteNevers(Frankrijk)enisnogongeschonden.

[Iddergem]

17

22

Sint Antoniuskapel

LocatieSint-Antoniusbaantje

HistoriekVolgensdekadastralegegevensdateertdekapeluitdeperiode1875-1899.

Ter ere vanHeiligeAntoniusvanPadua(naamfeest13juni)Hijwordtondermeeraangeroepenvoorhetterugvindenvanverlorenvoorwerpen.DitheefttemakenmethetverhaaldatAntonius’boekgestolenwas.ToenhijGodomhulpsmeekte,brachtdediefhetboekeigenhandigterug.

BeeldAntoniusvanPaduawordtafgebeeldalsFrancisca-nermonnikmetinzijnarmenhetkindJezus(geze-tenopeenboek)eneenwittelelie.Hetboekinzijnhandenstaatsymboolvoorzijnautoriteitalskerk-leraar.Dewittelelieishetsymboolvoorzuiverheid.

Weetje• InIddergemwordternogeenandereAntoniusvereerd:dehiermeerbekendeSint-AntoniusAbt,ookgekendals‘Sint-Antoniusmethetvarken’.NaaraanleidingvanzijnnaamfeestinjanuariwordtinIddergemdeSint-Antoniusker-misgeorganiseerd.In2012wasernalangetijdopnieuweenvarkenskopverkoop,eentraditio-neelspektakel.

[Iddergem]

18

23

Nis met Onze Lieve Vrouwbeeld

LocatieAststraat

HistoriekOorspronkelijkstondopdezelocatieeenkapelmetdaarineenreplicavandeZwarteMadonnauitdeBasiliekvanHalle.Hetoorspronkelijkbeeldwastezwaarbeschadigdenkonnietopnieuwwordengebruikt.

Ter ere vanOnze-Lieve-Vrouw

BeeldDitbeeldiszeldzaam.Mariawordthiervoorgesteldzonderhoofddoek,zonderkroonenmetopgestokenhaar.HetkindjeJezushangthulpeloosopzijnmoederenheeftnietsvandestatigheiddiemendikwijls terug-vindtbijanderebeelden.

Weetje•Hetbeeldwasoorspronkelijkrood,maarwerdlaterinzwartoverschilderd.

[Iddergem]

19

24

Heilige Johanneskapel

LocatieHoekstraat

HistoriekDeoorspronkelijkekapelwerdgebouwdrond1912.Voordietijdwerdernaaraanleidingvaniedereprocessieinhetdorpeentijdelijkekapelinhoutgebouwd.In1992gingdeka-pelsamenmetdearbeiderswoningentegendevlakte.Erkwamweleenkleinerekapelin de plaats.

Ter ere vanHeiligeJohannes(naamfeest24juni)Hijisdepatroonheiligevandekleermakersenwerdaangeroepentegenkoorts,rugpijnen epilepsie.

BeeldDebeeldengroeptoontJohannesDeDoperdieJezusdooptindeJor-daan. Johannesdooptmeteenpareloester,hetsymboolvandeop-standing.Hijgaatgekleed ineenkamelenharenhuid.Dezeverwijstnaarzijnsobereenascetischeleven.Destafuitzijnhandisverdwenen.Meestalhingerookeenbanieraandestafmetdaaropdespreuk‘ecceagnusdeiquitollispeccatamundi’:‘ziehetLamGodsdatwegneemtdezondenderwereld’.

Weetjes•Wanneervroegeriemandoverleed‘opdenHoek’werdenhierrozenkransengebeden.

•Ookvandaagisdezekapelnogeenvastehaltetijdensdesacra-mentsprocessiediejaarlijksinjuniplaatsvindt.

[Iddergem]

20

25

Heilige Nicolaaskapel

LocatieSteenweg(Bakergem)

HistoriekDekapelwerdrond1870gebouwdenin1958volledigbepleisterd.

Ter ere vanSint-NicolaasvanTolentijnHijisdepatroonheiligevandescholierenenbeschermtdedierentegenmond-enklauw-zeer.Datlaatsteisooktemerkenaanhetopschriftbovendedeur.

BeeldSint-NicolaasvanTolentijnwordthieropdeklassiekemanierafgebeeldinhethabijtvandeAugustijnen,meteenlelieeneengoudensteropdeborst.Desterzouverschenenzijnbovenhetaltaarwaarhijooitdemisopdroeg.Hijwordtvaakafgebeeldmetdriebrodenaanzijnvoetenomdathijopwonderbaarlijkemaniergenasdoorhetetenvangebedeldbrood.Daarnaastwordthijookafgebeeldmeteendraakofslang(symboolvoordeduivel)omdathijdemachtzouhebbenomzielenuithetvagevuurtetrekken.

Weetje•Sint-Nicolaas van Tolentijn mag niet verwardwordenmetdieandereSint-Niklaas,degoedhei-ligmandieop6decemberbijdekindjeslangs-komt. Tollentijn verwijst naar het Italiaanse Tolentino,waarhijoverleed.

[Denderleeuw]

21

26

Bronnen- ArijsSylvain,De Kapelletjes Van Welle

- CalvocoresiPeter,Wie is wie in de bijbel(2004,UitgeverijElmar)

- ClaesJo,ClaesAlfons,VinckeKathy,Sanctus, meer dan 500 heiligen herkennen (2002,UitgeverijKokenDavidsfondsLeuven)

- Dr.denHeyerenDr.Schelling,Symbolen in de bijbel(2000,UitgeverijMeinema)

- GiorgiRosa,Heiligen,365 dagen kunst en geloof(2005,RoulartaBooks)

- MertensR.,Iddergem(verlofwerkBisschoppelijkeNormaalschoolSintNiklaas)

- TorrekensVeerleenDeSchamphelaireEric,Bidhuisjes in Denderleeuw(1992)

- VanderPerreKris,De zusters Maricollen te Iddergem(2004,HeemkundigeKringIddergem)

- VanMelloJacques,Van Schiptrekker tot pendelaar(1978)

- Het nieuwe testament van onze heere Jezus Christus(vertalingdoorBritschenBuitenlandschBijbelgenootschap,1890)

- Koran(vertalingdoorProfDrJ.Kramers,2005,DeArbeiderspers)

- Archief van de Heemkundige Kring Iddergem

- Wikipedia encyclopedie