De kansen & uitdagingen voor marcom zzp’ers

Mogelijk gemaakt door

Onderzoek

Samenvatting Inleiding In deze whitepaper vindt u de resultaten van een onderzoek naar zzp’ers in de Nederlandse marketingcommunicatiesector. Adfo Groep verrichtte het onderzoek in opdracht van USG Marcom Sales. In het onderzoek verwoorden zzp’ers die werkzaam zijn in de marketingcommunicatie hun grootste kansen en uitdagingen voor het komende jaar. En men beschrijft de huidige werksituatie. Hoe komt men aan opdrachten, hoe houdt men de kennis bij? Is het werk veranderd ten opzichte van een paar jaar geleden, heeft de crisis invloed op de beloning? Wordt men al somber bij de gedachte aan de komende 12 maanden, of is men juist positief? Onderdelen die voorbij komen in deze enquête: beweegredenen om te starten als zzp’er, specialismen en vakgebieden, het niveau van opdrachten, (on)tevredenheid over het zzp-bestaan, marketing en acquisitie, kennisontwikkeling, tarieven, werktijden, wel of niet thuiswerken. Speciaal onderdeel is ingeruimd voor vragen over het interim/detacheringbureau. Wat zijn de verwachtingen en worden deze ingelost door het bureau? Op welke manieren zou het interimbureau de zzp’er nog meer kunnen ondersteunen? Het onderzoek doet uitspraak over de activiteiten en verwachtingen van zzp’ers in de Nederlandse marketingcommunicatiesector. 415 respondenten vulden de enquête in.

Resultaten De meeste zzp’ers waren in dienst bij een werkgever voordat ze de grote sprong naar onafhankelijkheid maakten. 90 procent had hiervoor een baan in loondienst. Enkele redenen om te starten als zzp´er: ‘Niet gebonden zijn aan een werkplek’, net als ‘een betere beloning’. Maar voor de meeste lonkte het ondernemerschap, plus het feit dat het werk gevarieerder en interessanter geworden is. Maar ook de vrijheid om de werkuren flexibeler in te kunnen vullen. Toch geeft een groot deel ook aan dat men als grootste uitdaging ziet ‘het vinden van klussen die beter passen’. Het blijkt een van de grootste uitdagingen. Kennelijk wordt er vaak werk aangenomen dat niet matcht bij de specialisatie en ervaring. Veel zzp'ers geven aan dat ze -tegen wil en dank- blijven hangen in dezelfde soort opdrachten. Bedrijven zoeken vaak specialisten die snel een bepaalde klus kunnen klaren. Op marktplaatsen wordt gezocht op specifieke ervaring. Mensen zijn daarnaast bang om onder hun niveau te werken, en vrezen de komst van nog meer zzp´ers op een al overvolle markt. 55 procent van de respondenten verdient minder dan 2 jaar geleden. Daarvan verdient 35 procent tot 10 procent minder, 28 procent 11 tot 20 procent minder, en 18 procent 21 tot 30 procent minder. 8 procent verdient minder dan de helft in vergelijking tot twee jaar geleden. Van de 34 procent die meer verdient dan 2 jaar geleden, verdient 40 procent tussen de 11 en 20 procent meer. 29 procent verdient tussen de 21 en 30 procent meer, en 21 procent tot 10 procent. 8 procent verdient meer dan helft meer ten opzichte van 2 jaar geleden. Respondenten willen de komende tijd dan ook werken aan vakinhoudelijke ontwikkeling. Men haalt vooral kennis uit zijn directe, lokale omgeving: netwerken,

vooral veel netwerken. Praten met vakgenoten, (oud)collega’s, concullega ’s. De overgrote meerderheid (41 procent) geeft aan de meeste klussen via het zakelijke netwerk binnen te hengelen. Ver daarna komen vrienden en familie (15 procent). 14 procent van de respondenten wordt door klanten zelf gevonden. 9 procent roept de hulp in van een interim/detacheringbureau. Slechts 6 procent vindt vaak werk via zijn social media-kanalen. Is men van plan het in de toekomst anders te gaan doen? Ja. 12 procent denkt over twee jaar nog het netwerk van vrienden en familie in te kunnen zetten. 40 procent vertrouwt op het zakelijke netwerk, veel respondenten geven ook aan daar nieuwe kansen in te zien voor de komende tijd, ook qua samenwerkingsverbanden. 10 procent denkt meer social media-kanalen in te zullen zetten, een verdubbeling. Is men tevreden over zijn of haar tijd bij het interim/detacheringbureau? ‘Ja’, zegt 23 procent en geeft een 7. 16 procent geeft een 8. 21 procent heeft echter een mager zesje over voor het bureau, en 15 procent een 5 of minder. De grootste kansen die worden genoemd, liggen in lijn met de uitdagingen. Ondanks de tevredenheid die toch wel uit deze enquête naar voren komt, hoopt de meerderheid op meer en beter werk nu de markt weer wat aantrekt. Veel mensen zijn ook toe aan iets nieuws, en zoeken dat buiten hun vakgebied en dus ook vaak buiten het opgebouwde netwerk. Maar uiteindelijk draait het bij de meeste respondenten om het bereiken en behouden van onafhankelijkheid, toch hetgeen waarom de meeste mensen ooit voor zichzelf zijn begonnen.

Onderzoeksresultaten: Het merendeel van de respondenten geeft aan een ervaren zzp’er te zijn. 43 procent werkt langer dan 7 jaar voor zichzelf. 33 procent 3 tot 6 jaar, en 26 procent korter dan 2 jaar (zie tabel hiernaast). Marketingcommunicatie is een sector met heel veel specialiteiten. We vroegen de respondenten om aan te geven binnen welk vakgebied het meeste werk wordt verricht. Bij de meeste mensen ligt de focus op communicatie. 60 procent antwoordt qua werkzaamheden hier ‘veel’ mee bezig te zijn. 20 procent antwoordt ‘alleen maar’. Voor marketing geldt dat 44 procent zich hiermee veel bezighoudt, en 40 procent ‘een beetje’. Dat geldt ook voor media (respectievelijk 32 en 45 procent). 10 procent antwoordt ‘alleen maar’ met marketing bezig te zijn., voor media ligt dat percentage op 5 procent. Uitstapjes naar sales zijn zeldzaam bij het overgrote deel van de respondenten. 41 procent houdt zich helemaal niet bezig met sales, 43 procent ‘een beetje’. 15 procent houdt zich alleen maar bezig met creatieve functies. 34 procent een beetje, en 32 procent ‘veel’. En dan IT/online development. Maar liefst 40 procent verricht geen werkzaamheden op dit vlak, en 37 procent een beetje. 22 procent doet ‘veel’ met IT, en 1 procent antwoordt ‘alleen maar’. Respondenten die zich niet zo aangesproken voelden bij deze 5 werkgebieden, noemen onder andere identiteitsmarketing, sponsoradvies, contentmarketing, strategie en pr , innovatie, overheid maar ook tekstschrijven en copywriting.

De meeste zzp’ers waren in dienst bij een werkgever voordat ze de grote sprong naar onafhankelijkheid maakten (tabel 4). Maar liefst 90 procent van de respondenten antwoordt ‘loondienst’ op de vraag ‘wat deed je hiervoor?’ Slechts een kleine minderheid gaf aan geen baan te hebben. Op de vraag ‘Wat voor werk doe je nu?’ vulde het merendeel ‘communicatieadviseur’ in: 27 procent. Gevolgd door ‘marketingmanager’( 9 procent), en ‘copywriter’ (8 procent). 34 procent doet werk dat niet in de lijst met 40 banen voorkwam, zoals procurement, shoppermarketing, inkoop ICT, of ‘schrijven’. Of men geeft aan een combinatie van werkzaamheden te doen, zoals iemand aangeeft: ‘Strategie/concept/copy’, ‘Strateeg & conceptdenker’ , ‘Werk op het snijvlak van sales, business development en marketing’, oftewel ‘Vrij breed als gevolg van de ontwikkelingen in ZZP land consultancy’. 72 procent is full-time zzp’er. 14 procent werkt part-time, en slechts 9 procent is deels in loondienst en deels zzp’er. 5 procent heeft op dit moment geen opdrachten (zie tabel 5, bijlage I).

Waarom starten mensen eigenlijk als zzp’er? We schotelden de respondenten een aantal mogelijkheden voor. ‘Niet gebonden zijn aan een werkplek’ is voor de meeste een beetje tot redelijk belangrijk, net als ‘een betere beloning’, maar heeft niet de doorslag gegeven om zzp’er te worden. Het ondernemerschap bevalt ze, daarnaast vinden ze dat hun werk gevarieerder en interessanter geworden is. Zo geven de meeste aan. Maar ook de vrijheid om de werkuren flexibeler in te kunnen vullen (tabel 6). Toch geeft een groot deel aan dat men als grootste uitdaging ziet ‘het vinden van klussen die beter passen’. Maar daarover later meer. Opmerkelijk: wat betreft de crisis voelen respondenten zich het meeste thuis bij de stelling ‘Ik heb nooit last van de crisis gehad’ (35 procent), echter op de voet gevolgd door de stelling ‘Ik merk dat het beter begint te worden, maar ik ben nog niet terug op het niveau voor de crisis’ (29 procent). 7 procent heeft geen zicht op de gevolgen van de crisis voor zijn of haar baan. En bij 15 procent gaat het op dit moment echt niet goed (tabel 7).

Ben je meer tevreden over je leven, sinds je zzp’er bent? ´Ja´, zegt 72 procent. Zzp’ers in de marketingcommunicatie zijn tevredener over hun leven sinds ze voor zichzelf werken. ‘Hetzelfde’, antwoordt 14 procent. 8 procent zegt ‘nee’. 6 procent is niet zeker en antwoordt ‘weet niet’ (tabel 8).

Als je op bovenstaande afgaat, zou het merendeel bevestigend moeten antwoorden op de vraag of men hetzelfde blijft doen het volgende jaar. En dat klopt. ‘Ja’, zegt 76 procent. 11 procent denkt om iets totaal anders te doen, maar wel als zzp’er. 5 procent hoopt toch weer op een baan in loondienst, en 1 procent is volgend jaar met pensioen. Van de 5 procent die wel weer terug wil in loondienst, mist een gedeelte collega’s (tabel 9). Maar men wil vooral meer zekerheid wat betreft loon en zorgverzekeringen. Men kiest niet voor loondienst om makkelijker kennis te kunnen ontwikkelen middels opleidingen. Wel om qua carrière meer te kunnen groeien, en om niet steeds hetzelfde kunstje te hoeven doen.

Wel of niet thuiswerken Zpp’ers geven aan dat een van de redenen om zelfstandig te werken, is om de uren flexibeler in te kunnen vullen. Maar is dat ook zo? Het blijkt wel mee te vallen met het aantal uren dat wordt thuisgewerkt (tabel 10). Respondenten zeggen zelfs meer op bij de opdrachtgever op kantoor te werken dan thuis (30 procent). 25 procent werkt meer thuis dan bij de opdrachtgever. Voor 17 procent is de situatie fifty-fifty. En 11 procent werkt helemaal niet vanuit huis.

Hoe betrokken voelen zzp’ers zich bij hun opdrachtgevers? Redelijk tot sterk betrokken, zo blijkt: 84 procent vult dit antwoord in, waarbij 45 procent zich ‘zeer sterk betrokken’ voelt (zie tabel hierboven). Wanneer ze moeten beschrijven hoe hun werk dan ‘voelt’, zegt 48 procent ‘als een klus’. Bij 45 procent voelt het echter als zijn of haar eigen bedrijf. Slechts 1 procent is alweer bezig met de volgende opdracht (tabel 12). Heeft dit gevoel dan gevolgen voor eventuele vervolgopdrachten? Ja, kun je opmaken uit de antwoorden: 50 procent krijgt regelmatig een vervolgopdracht, en 30 procent ‘ vrijwel altijd’. 14 procent soms, en ook weer 1 procent nooit (tabel 13).

Kennisontwikkeling ‘Ik lees vooral veel in het Engels en doe veel aan permanente educatie in het Engels waaronder veel vormen van e-learning.’ Zoals verwacht ondernemen zzp’ers veel om op de hoogte te blijven van de ontwikkelingen in hun vak. Zo bezoekt tweederde vak gerelateerde evenementen, zoals congressen. 61 procent volgt cursussen en workshops. Veel mensen zoeken naar kennis via een social medianetwerk (87 procent), of koopt boeken (76 procent). Maar liefst 96 procent haalt zijn kennis uit vakbladen of -sites. Maar men haalt vooral kennis uit zijn directe omgeving: netwerken, vooral veel netwerken. Praten met vakgenoten, (oud)collega’s, concullega ‘s. Maar er wordt ook gestudeerd naast het werk, studies dier verder gaan dan een workshop of cursus. Al dan niet via brancheverenigingen (tabel 14). ‘Vaak goede gesprekken/uitwisseling van kennis met vakgenoten netwerken, veel netwerken, intervisie met collega’s, sparren’ ‘Ik ben lid van het NIMA RM netwerk’ ‘Ik heb een aanvullende master opleiding gevolgd Doelgerichte online tutorials zijn vaak de snelste methode om up to date te raken.’

Marketing en acquisitie Hoe plegen zzp’ers het liefste marketing en acquisitie? Verschilt hun aanpak veel met die van 2 jaar geleden, en denken ze het in de toekomst net zo te doen? 42 procent werkte de afgelopen 12 maanden voor 3 tot 5 werkgevers. 21 procent werkte voor 6 a 10 werkgevers. 15 procent verrichte werk voor meer dan 10 opdrachtgevers, 23 procent heeft wat uit te leggen aan de Belastingdienst (mocht de Belastingdienst daar tijd voor hebben) want werkte voor voor 1 a 2 werkgevers., waarvan 9 procent echt voor 1 werkgever (tabel 15). Was dat anders 2 jaar geleden? Nee, antwoordt 42 procent: ‘precies hetzelfde’. 24 procent geeft aan ’minder’, en 18 procent ’meer’ (tabel 16).

Hoe lang duren de opdrachten gemiddeld?

Bij 23 procent duurt een klus 1 tot 3 maanden. 25 procent heeft kortdurende opdrachten die minder dan een maand duren. Bij 22 procent duren de opdrachten juist langer: een half jaar tot een jaar, 19 procent geeft aan 4 maanden tot een half jaar, en 12 procent werkt langer dan een jaar voor een opdracht (tabel 17). De overgrote meerderheid (41 procent) geeft aan de meeste klussen via het zakelijke netwerk binnen te hengelen. Ver daarna komen vrienden en familie (15 procent). 14 procent van de respondenten wordt door klanten zelf gevonden. 9 procent roept de hulp in van een interim/detacheringbureau. Slechts 6 procent vindt vaak werk via zijn social media-kanalen. 4 procent scoort tijdens een netwerkevenement (tabel 18). En hoe was dat 2 jaar geleden? Ook toen gebruikte 41 procent zijn zakelijke netwerk. 5 procent had succes tijdens een netwerkevenement. 14 procent werd ook toen gevonden door de klant, en

14 procent gebruikte het netwerk van vrienden en familie. 8 procent zette het interim/detacheringbureau in, en 5 procent social media-kanalen.

Is men dan nog van plan het in de toekomst anders te gaan doen?

Ja, dat wel. 12 procent denkt over twee jaar nog het netwerk van vrienden en familie in te kunnen zetten. 40 procent vertrouwt op het zakelijke netwerk, veel respondenten geven ook aan daar nieuwe kansen in te zien voor de komende tijd, ook qua samenwerkingsverbanden. Ook weer 5 procent vertrouwt op netwerkevenementen, en 16 procent vertrouwt erop dat klanten zelf de weg naar hen zullen vinden. 10 procent denkt meer social media-kanalen in te zullen zetten, een verdubbeling. 7 procent probeert het via een interimbureau. ‘Werken met mensen binnen kwalitatieve kennisnetwerken, om nieuwe werelden te ontdekken en creatieve oplossingen te bedenken’ ‘Geen vaste partijen, maar samenwerken met specialisten en samen projecten scoren en invullen.’

Social en online Van de social media-kanalen worden Linkedin (46 procent) en Twitter (23 procent) het meeste ingezet als er wordt gespeurd naar opdrachten. 13 procent zegt overigens geen gebruik te maken van social media om te zoeken naar werk (zie tabel hiernaast). Het percentage mensen dat vaak interimsites en/of marktplaatsen inzet, is gering: 2 a 3 procent zegt hier het vaakst aan opdrachten te komen. Op de vraag ‘van welke interimsites/marktplaatsen maak je gebruik’, antwoordt 49 procent ‘geen’. De sites die het meeste worden ingezet door de mensen die er wel gebruik van maken: Freelance.nl (19 procent) en Zzp.nl (5 procent). Algemene vacaturesites worden door minder dan de helft van de respondenten bezocht. Van degene die dat wel doen, bezoekt 11 procent Monsterboard, gevolgd door Nationale Vacaturebank (9 procent) en Stepstone (7 procent). Welke netwerkevenementen worden bezocht? Dat varieert. 17 procent blijft er eigenlijk altijd weg. 23 procent zoekt het vooral bij lokale netwerkevenementen, en 20 procent bij vakbeurzen. 7 procent gaat graag naar een TedX bijeenkomst, 6 procent naar evenementen van Adfo Groep. En men zoekt de brancheverenigingen op: 4 procent bezoekt evenementen van het Nima, 4 procent Logeion, 3 procent MWG. Online Tuesday weet 4 procent van de respondenten te boeien (22). Al dat netwerken, twitteren en surfen online, hoeveel tijd gaat daar nu inzitten? De meerderheid, 36 procent, besteedt minder dan 5 procent aan marketing en acquisitie. 27 procent spendeert tussen de 6 en 10 procent, en 17 procent tussen de 11 en 20 procent. 10 procent besteedt meer dan 31 procent aan marketing, 3 procent meer dan de helft van hun werktijd (zie tabel hiernaast).

Het interim/detacheringbureau Net zoals er veel zzp’ers in de marcom zijn, zijn er ook vele interim/detacheringbureaus voor marketingcommunicatieprofessionals. De respondenten lieten zich met name inhuren via USG Marcom Sales (10 procent). 4 procent noemden SchaalX en Yacht. 3 procent werkte via Babbage, Only Human en Projactive. Respondenten die aangaven voor een interim/detacheringbureau gewerkt te hebben, deden dat kort: 19 procent werkte minder dan een jaar voor een bureau, en daarvan 10 procent minder dan een half jaar. 4 procent was langer dan 6 jaar bij een bureau aangesloten (tabel 25). ‘Maar een ervaring/opdracht’ ‘Geen goede opdrachten en te duur’ Is men tevreden over zijn of haar tijd bij het interim/detacheringbureau? ‘Ja’, zegt 23 procent en geeft een 7. 16 procent geeft een 8. 21 procent heeft echter een mager zesje over voor het bureau, en 15 procent een 5 of minder (tabel 26). ‘Goed contact met vaste contactpersoon’ ‘Bureau's selecteren nauwelijks tot geen 45+ professionals omdat ze die moeilijk kunnen plaatsen’ Waarom waren mensen dan ontevreden? Veelal omdat de opdrachten uitbleven, of de vervolgopdrachten tegenvielen. Het bureau deed in hun ogen niet zo heel veel om werk te regelen. Wellicht dat dit ook een reden was voor mensen om niet al te lang bij een bureau te blijven. Maar er was ook ontevredenheid over de administratie en de communicatie (tabel 27). ‘Vervolgopdrachten bij dezelfde werkgever waar bureau niets voor hoeft te doen, wil bureau toch hetzelfde tarief betaald krijgen in plaats van deel daarvan af te staan aan zzp'er’ ‘Faillissement, veel te grote marges voor het verschuiven van facturen zonder

enkele toegevoegde waarde, belachelijke concurrentiebedingen’ Bovenstaande quotes geven wellicht een ander beeld maar aan de beloning lag de ontevredenheid het niet: 85 procent vond dat men goed werd beloond door het bureau. Van de mensen die zich niet voldoende beloond vonden, vond 27 procent dat men niet genoeg kreeg voor de ervaring die men inbracht. 15 procent deed meer dan waar men voor betaald werd, en 12 procent stopte er meer tijd in dan de uren die werden vergoed. 13 procent miste goede secundaire vergoedingen (tabel 28, 29). ‘Intermediairs nemen een te grote marge van het tarief en leveren daarvoor geen toegevoegde waarde en proberen je onevenredig lang te beperken in je ondernemersvrijheid met concurrentiebedingen’ ‘Het is een ouderwets model, geen vernieuwing, lui, te reactief, geen waarde voor fee’ Het interim/detacheringbureau zou van 45 procent van de respondenten tussen de 5 tot 10 procent van het uurtarief mogen inhouden. 24 procent denkt iets meer: tussen de 11 en 20 procent. 23 procent heeft liever minder dan 5 procent.

Zou het interim/detacheringbureau de zzp’ers beter kunnen ondersteunen? ‘Ja’, geven de meeste aan. 65 procent bijvoorbeeld is ontevreden over de hulp bij het ontwikkelen van zijn of haar portfolio, 68 procent zou graag meer hulp willen bij het aanbrengen van variatie op het cv. en 89 is ontevreden over het niveau van de opdrachten. 66 procent zou graag vakspecifieke informatie van het bureau willen ontvangen, of korting op opleidingen (67 procent) (tabel 30)

Tarieven, toen en nu 55 procent laat op dit moment zich in uren uitbetalen, 27 procent rekent in een hybride vorm: deels uurloon, deels fixed fee. 15 procent laat zich volledig in fixed fee uitbetalen (tabel 31). Hoe was dat 2 jaar geleden? Toen maakte 11 procent gebruik van een fixed fee, en 55 procent gebruikte het uurloon. 19 procent deed het beide. Hoe denkt men het te doen over 2 jaar? dan denkt het merendeel (35 procent) aan een combinatie van fixed fee en uurloon. 43 procent alleen nog uurloon, en 23 procent fixed fee (tabel 32). 43 procent zegt tussen de 76 tot en met 100 euro per uur te verdienen. 31 procent iets minder: tussen de 51 en 75 euro. 14 procent strijkt tussen de 101 en 150 per uur op, 2 procent verdient meer dan 150 euro per uur. 7 procent werkt voor minder dan 50 euro per uur (tabel 33). Is dat meer of minder dan 2 jaar geleden? Van degene die minder antwoordt, verdient 77 procent tussen de 0 en 10 procent minder dan 2 jaar geleden. 28 procent verdient tussen de 11 en 20 procent minder, 18 procent tussen de 21 en 30 procent. 8 procent is maar liefst de helft achteruit gegaan (tabel 34, 35). Maar er zijn er ook die meer verdienen. 29 mag tussen de 21 en 30 procent meer opstrijken dan 2 jaar geleden, 30 procent tussen de 11 en 20 procent. 8 procent verdient meer dan 50 procent meer dan 2 jaar geleden (tabel 36).

Hoe wil men zijn of haar tarief positief gaan beïnvloeden?

Door verbetering van het zakelijke netwerk, met name, gevolgd door een betere online aanwezigheid. Of het beter etaleren van kennis, bijvoorbeeld door het

schrijven van blogs of het houden van presentaties (tabel 37).

Werktijden ‘Tijd is de grootste vijand. Er zijn zoveel kansen, alleen zitten er maar zo'n 700 uur in een maand.’ Op dit moment werkt 32 procent tussen de 31 en 40 uur per week als zzp’er. 2 procent werkt tot 50 uur per week, en 3 procent werkt langer dan 60 uur per week (tabel 38). 25 procent houdt het bij 30 uur, waarvan 18 procent minder dan 20 uur werkt. Is dat een verschil met het aantal uren dat je 2 jaar geleden werkte? ‘Nee’, zegt 45 procent, het zijn hetzelfde aantal uren gebleven. 23 procent zegt minder uren te werken, en 21 procent juist meer dan 2 jaar geleden (tabel 39). Van die uren is bij 42 procent meer dan 70 procent declarabel. Bij 24 procent tussen de 51 en 70 procent. Bij 34 procent is minder dan 50 procent declarabel (tabel 40). Hoeveel procent van de werktijd is men tenslotte kwijt aan uren-administratie en facturering? 54 procent minder dan 5 procent. 32 procent tussen de 6 en 10 procent. en 12 procent is er tussen de 11 en 20 procent van zijn tijd mee zoet (tabel 41).

Wat zijn het komende jaar de grootste uitdagingen als je kijkt naar je baan? De meeste zzp’ers geven aan op zoek te zijn naar klussen die beter bij hen passen. Kennelijk wordt er vaak werk aangenomen dat niet matcht bij de specialisatie en ervaring. Marktplaatsen worden hierin genoemd als grote hobbel: zij selecteren via harde eisen en geautomatiseerd systemen en daardoor zijn ervaring en kennis onzichtbaar, aldus een respondent. ‘Een voorbeeld van z’n harde eis: de afgelopen tien jaar minimaal vier jaar ervaring met x, die uiterlijk afgelopen twee jaar is afgerond.’ En: ‘Iets vinden waar ik echt zin in heb.’ Mensen zijn bang om onder hun niveau te werken. ‘Hoe blijf ik banen in het hogere segment vinden.’ ‘Ingehuurd worden voor opdrachten op niveau’, ‘Een baan in lijn met de ervaringen en daardoor van grotere waarde kunnen zijn voor klant’, Maar ook de competitie wordt genoemd als uitdaging. Competitie die de komende jaren alleen nog maar heviger wordt, als steeds meer zzp’ers toetreden tot de markt. Respondenten willen de komende tijd dan ook veel werken aan vakinhoudelijke ontwikkeling. Meer kennis, een beter netwerk.’ Grootste uitdaging is economische waarde behouden in markt met hevige competitie.’ ‘Mijn relevantie duidelijk maken bij opdrachtgevers/bureaus.’ ‘Positioneren en onderscheiden van de meute.’ Daarnaast willen mensen structureler werken om iets toe te voegen aan de groei van de organisatie waarvoor ze een opdracht doen. ‘Geen 'hap-snap' opdrachten, vanwege geld & noodzaak’. ‘Meer opdrachtgevers vergaren, maar ook meer inhoudelijke (en daarmee meer langdurige) opdrachten doen.’

Persoonlijke ontwikkeling Wellicht heeft het met de gemiddelde leeftijd te maken, maar veel mensen noemen ook persoonlijke ontwikkeling als uitdaging. ‘Mijn grootste uitdaging is het aantal projecten onder controle en in balans houden’, ‘Keuzes maken en op tijd nee zeggen’, ‘Efficiënter met mijn tijd omgaan om meer vrije tijd te creëren.’ En dan is er natuurlijk het veranderende medialandschap en het veranderde gedrag van consumenten, dat niet alleen marketeers in vaste dienst zorgen baart. Ook zzp’ers geven aan moeite te hebben met bijblijven. In ieder geval zien ze het als een uitdaging om de kennis up-to-date te houden. ‘Bijblijven in kennis, omdat alles zo ontzettend snel verandert in marketingcommunicatie.’ ‘Bijblijven met social media en kennis up to date blijven van de laatste ontwikkelingen in mijn vakgebied.’ En dan blijkt uit de vrij antwoorden op deze vraag toch ook dat veel mensen achteruit zijn gegaan in uurloon… ‘Weer terug naar een wat meer normaal tarief, dus ipv 65 naar 75 euro per uur’. ‘Opdrachten krijgen tegen een normaal tarief’, ‘voor een goed uurloon interessant werk blijven doen. blijven lachen en genieten.’ ‘Poen verdienen.’

Geen baan! Wat opvalt in de antwoorden is dat er twee soorten respondenten zijn: de ene groep kijkt naar het woordje uitdaging in de vraag, de andere naar het woordje baan. Voor de laatste groep is het zzp’erschap helemaal geen baan. ‘Ik heb geen baan, ik heb opdrachten’, zegt iemand. ‘Het ondernemerschap an sich: past het bij mij, word ik er blij van, kan ik er succesvol in zijn?’, zegt een ander. ‘Hoezo baan?’ ‘Het is geen baan, maar een leuke invulling van het leven.’ De grootste kansen die worden genoemd, liggen in lijn met de uitdagingen die eerder werden genoemd. Ondanks de tevredenheid die toch wel uit deze enquête naar voren komt, hoopt de meerderheid op meer en beter werk nu de markt weer wat aantrekt. ‘Ik hoop dat de aantrekkende markt (als ik de berichten mag geloven) ervoor zorgt dat ik mijn grootste uitdaging sneller/makkelijker kan realiseren.’ ‘Meeliften met de aanstaande groei van de bouwsector’ Veel mensen zijn toe aan iets nieuws: ‘Nieuwe dingen doen. Als ik niet kies komt er niks.’ ‘Geen marketingfunctie. Maar functie waar kennis bijhouden minder belangrijk is.’ ‘De scope van mijn werkveld verbreden door niet tekstschrijven te combineren met contentadvies, aan het begin van opdrachten, maar juist ook via een onderhoudscontract.’ ‘Ik maak op dit moment een 'move', weg van marktonderzoek en communicatie, richting dagvoorzitter, gespreksleider, en ook nog mediator (net opleiding afgerond)’. ‘Ik zie veel kansen op het gebied van contentmarketing, als freelancer voor met name wat kleinere organisaties, omdat ik veel kennis en kunde op dit vlak heb.’ Ja, contentmarketing wordt door meerdere respondenten genoemd als oplossing: ‘De

overstap van tekstschrijver naar content(marketing)specialist maken; inhoudelijk als professional, maar ook in het overtuigen van klanten voor de nut en noodzaak van een goeie content strategie (voor grote en kleine bedrijven)’. Veel mensen Veel mensen zien kansen in dit vak, daarnaast zoeken respondenten continu naar nieuwe werkvelden en hopen op opdrachtgevers buiten hun huidige netwerk. Echt onafhankelijk zijn, dat wil ook een groot deel van de respondenten. Onafhankelijk van een (parttime) baas, of van het interim/detacheringbureau. ‘Goed zijn in wat je doet onafhankelijk van interimbureaus dankzij mijn eigen netwerk en mijn eigen bureau.’ ‘Op de weg die ik ben ingeslagen is het erg rustig. Ik heb de unieke mogelijkheid een schaars goed te worden.’

Wie vulden deze enquête in? In totaal deden 415 zzp’ers aan de enquête mee. Daarvan werkten er echter 18 niet in de marketingcommunicatiesector, waardoor er uiteindelijk 397 overbleven. Deze groep vulde de gehele enquête in. Ongeveer even veel vrouwen (52 procent) als mannen (48 procent) deden mee aan het onderzoek. De leeftijd lag in 42 procent van de gevallen tussen de 41 en 50. 32 procent was jonger dan 40, 22 procent ouder dan 50.

De meeste respondenten wonen in de Randstad (61 procent). 12 procent woont in het oosten des lands, 11 procent in het zuiden. Van de mensen uit de Randstad komt 35 procent uit Amsterdam, 12 procent uit Utrecht. 33 procent woont wel in de Randstad maar niet in 1 van de 4 grote steden. De persoonlijke situatie: 51 procent is getrouwd met kinderen, 30 procent is getrouwd zonder kinderen. 16 procent is single.

Bijlage I Opvallendste quotes wat betreft uitdagingen: ‘Ik ben als zzp'er veel kwetsbaarder dan ik ooit had verwacht. (Potentiele) opdrachtgevers maken hiervan maar wat gebruik/misbruik van.’ ‘Ideeën/creativiteit/voorstellen worden meer dan eens sceptisch ontvangen, maar later blijkt dat men in aangepaste vorm er toch graag (onbetaald) gebruik van heeft gemaakt of men zich er door heeft laten inspireren. En dan door eigen mensen laat uitvoeren.’ ‘Relevante en interessante opdrachten verwerven, wordt steeds moeilijker door aanbestedingsregels.’ ‘Planbord volhouden, new business blijven genereren voldoende opdrachten binnenhalen tegen redelijk tarief.’ ‘ZZP’er blijven, geen personeel aannemen maar met goede en betrouwbare professionals samenwerken’ ‘Mij zien te verbinden aan een groter bureau als associatie, voor grotere en meer triggerende opdrachten / opdrachtgevers’ ‘Om online projecten / opdrachten te krijgen, mede ivm mijn leeftijd van bijna 50 jaar’ ‘Het leren omgaan met mijn boekhouding en administratie...’

‘Een goede boekhouder vinden...‘ ‘Voet aan de grond krijgen in het onderwijs’’ ‘De stap maken naar senior communicatie-adviseur. Ben bezig met een studie en wil deze nieuwe kennis optimaal gaan toepassen’ ‘Diensten ombouwen naar producten en daar klanten voor vinden’ ‘Dat ik kan groeien zodat ik minder afhankelijk ben van mijn huidige werkgever’ ‘Mijn klantenkring uitbreiden en meer vaste klantenrelaties opbouwen middels een daarbij behorend verdienmodel’ ‘Compleet als zzp'er te gaan werken, dus niet langer in een combi van vaste baan en zzp’ ‘Ontwikkelingen in vakgebied nauwlettend in de gaten houden - kennis bijspijkeren’ ‘Nieuwe opdrachten en dan vooral het overtuigen van klanten van mijn bijdrage aan hun doelstellingen. Daarnaast het besef kweken bij opdrachtgevers dat ze de crisis en hun verzwakte marktpositie toch echt zelf moeten doorbreken’ ‘Nog meer mooie dingen maken en uitgebreidere opdrachten te krijgen’ ‘Innovatie en passie in communicatie voor het MKB brengen.’ Plezier blijven houden in wat ik doe’ ‘Meer opdrachten met declareerbare uren’ ‘Leuk en gevarieerd werk houden, timing is altijd een uitdaging, waar zeg ik 'ja' tegen?’ ‘Ik zou graag meer van mijn ideeën voor de klanten verwezenlijken. Ik heb nu vaak het idee dat ze mij inhuren om hun klus te klaren - mijn inzichten wordt niet erg veel gebruik van gemaakt. Ik zal dus moeten

leren meer van mijn kennis als autoriteit te kunnen etaleren’ ‘De markt vraagt steeds meer zekerheid: interimmer die 'de afgelopen 5 jaar voor een onderzoeksbureau (zoals het RIVM) heeft gewerkt', iemand die eerder voor de provincie heeft gewerkt... ‘ ‘Het vinden van afwisseling v.e. andere sector of andere markt, dat gaat de grootste uitdaging worden’ Een gedegen algemene ontwikkeling en levens- en bedrijfservaring weer als een absolute kwaliteit positioneren!’ ‘Het vinden van- en succesvol worden in een andere (niet communicatie)branche’ ‘Acquireren van terugkerende opdrachtgevers, om mezelf enige regelmaat/vastigheid te geven’ ‘Ik ga naar een nieuwe baan, dat is al een nieuwe uitdaging!’ ‘Ook tijd voor jezelf vrijhouden. Zelf ruimte in agenda plannen waarop je geen klus aanneemt’ ‘Interessant blijven voor opdrachtgevers’ Leuke afwisselende baan (voorkeur in loondienst) te krijgen’ ‘Netwerk warm houden en een fijne flow aan opdrachten behouden’ ‘Ik heb geen baan, maar een bureau voor coaching en communicatie. Ik combineer interim-opdrachten met een goed lopende coachpraktijk. De uitdaging komend jaar is hier de juiste balans in te bewaren omdat ik beide (goed) wil doen, naast ondernemerschap, opleiding en gezin’’ ‘Het snelle veranderende marcomlandschap met de online/social media tools‘ ‘Combinatie vinden of keuze maken tussen werken voor een opdrachtgever en opzetten eigen werk/product’

‘Om de opdrachten afwisselend en passend bij mezelf te houden. Zeker in de zomerperiode zorgen voor voldoende inkomsten is een belangrijke’ ‘Op mijn 54e nog aan een baan komen... ‘ ‘Voldoende omzet draaien Een merk maken van mezelf’ ‘Grootste uitdaging is mijn start-up succesvol lanceren. Mezelf verder ontwikkelen op de nieuwe weg die ik ben ingeslagen en waar mijn roots en CV niet liggen’ ‘Op hetzelfde niveau blijven werken’ ‘Mijn kennis actueel houden om aantrekkelijk te blijven voor opdrachtgevers’ ‘Maximaal ervaring opdoen als projectleider. Extra opleiding projectleiding’ ‘Ik merk dat mijn leeftijd mij stuurt in mijn werk: meer ervaring => minder uitvoerend werk’ ‘Blijven groeien en ontwikkelen en plezier blijven hebben in wat ik doe’ ‘Het vinden van terugkerende opdrachtgevers’ ‘Persoonlijke marketing. Mij naar buiten toe laten zien’ ‘Niet alleen mondelinge waardering, maar ook bijpassende financiële waardering’ ‘Werk afstoten/delegeren, opdrachtgevers behouden’ ‘Genoeg opdrachtgevers krijgen en voor langere tijd aan mij te binden. Continuïteit in opdrachten’ ‘Acquisitie moeten gaan plegen’ ‘In de 'hectiek' van zzp zijn toch een eigen groeipad kunnen volgen en niet hap-snap op elk verzoek ingaan’

‘Betere balans tussen werkdruk en privéleven’ Nog lastig om werk uit te besteden (sterk gekoppeld aan mij als ondernemer)’ ‘Het daadwerkelijk tot stand laten komen van creatief werk, als zzp'er ben je toch doorgaans een passant. Als het idee verkocht is word de uitwerking vaak intern opgepakt continuïteit’ ‘Behoud van bestaande klanten en netwerk uitbreiden met nieuwe klanten’ ‘Geaccepteerd te blijven als 55+ in een wereld van 30+’ ‘In combinatie met een druk gezin, weinig tijd en opdrachtgevers die veel aandacht verdienen is bij blijven en eigen ontwikkeling de grootste uitdaging’ ‘De markt verandert snel. Tarieven liggen onder druk, je hebt in verhouding meer tijd nodig voor je werk, en kan minder declareren. Omdat je veel meer uit moet zoeken, lezen, bijhouden van je vak dan een aantal jaar geleden’ ‘Een opdracht vinden waar ik langer aan kan bouwen (ca 2 jaar) onafhankelijk worden van de intermediairs/ werving- en selectiebureaus’ ‘Dat de marketingbudgetten in 2013 voor de zomer zijn gemaakt door marketing directeuren in een periode waar er veel angst was en de crisis hoog was. daardoor zijn de budgetten nu nog de komende 9 maanden lager, en staat er meer de rem op, dit terwijl de 'gewone economie' we aantrekt. Wij lopen dus ietwat achter de feiten aan, maar de pitches zullen weer snel komen, en ik verwacht dat 2015 veel sterker zal zijn’ ‘Bezig blijven met acquisitie tijdens huidige opdrachten, tbv continuiteit Het acquireren, vinden van vervolgopdrachten’ ‘Ervaring opdoen in nieuwe branches’ ‘Vaste opdrachtgevers waar ik iedere maand activiteiten voor uitvoer en een factuur kan sturen’

‘Vervolgopdracht langere opdrachten in plaats van veel korte meer etaleren, beter zorgen dat mensen mij kennen’ ‘Acquisitie + nieuwe kansen pakken nieuwe klanten binnenhalen organisatie 3.0 tijd maken om mezelf beter te profileren op de website, projecten te etaleren, mezelf in the picture te zetten’ ‘Snel stijgende structurele werkeloosheid in NL en toenemende concurrentie op alle terreinen inclusief prijsdaling voor standaard diensten. opdrachten vinden - meer ontwikkeling in kennis en kunde en bijpassende opdrachten Strijd tegen bureaus. Ze denken dat een zzp'er voor niets kan werken door enorme marges te pakken. Terwijl ze niets meer doen dan CV schuiven. nieuwe contacten aanboren, grote bureaus verliezen terrein maar wat komt al dat werk terecht?’ ‘Versterking van mijn positie op het internet. Ik zit in een catch 22: beperkte inkomsten betekenen beperkte mogelijkheid tot versterking van mijn positie online. Al bijt ik mijzelf hiermee ook in de staart: linksom of rechtsom moet ik meer gaan bewegen. Mijn mindset is regelmatig een obstakel. Comfortzone - out of the comfortzone, ondertussen komen die koplampen dichterbij...De eigen paniek reguleren en vervolgens de juiste stappen zetten is, denk ik, de basis. Ik worstel door!’ ‘Het zijn nu toch de kleinere klusjes die bij mij terechtkomen’ ‘Meer leiding geven en minder uitvoerend’ ‘Continu aan het werk blijven tegen een meer dan marktconform tarief, dus nog betere contacten leggen en onderhouden om dat voor elkaar te krijgen’ ‘De grootste uitdaging is om aan het werk te blijven. Ik ervaar op dit moment geen continuïteit’ ‘Dit jaar nog een baan vinden’

En de opvallendste quotes wat betreft kansen: Tot nu toe word ik vooral ingeschakeld om iets 'uit te voeren'. Ik wil meer aan de voorkant staan, zelf diensten of producten te ontwikkelen (samen met de klant)’ ‘De afgelopen jaren heb ik steeds hele diverse klussen gedaan, dat maakt mijn CV sterk, ben breed inzetbaar en heb een goede naam’ ‘Het feit dat ik een young professional ben; dit biedt veel voordelen. Inhoudelijk verandert er veel en dat is leuk ‘ ‘Nog leukere klussen. Meer marketing automation en CRM inzetten om de transformatie van organisaties te faciliteren van social marketing naar social business’ ‘De toenemende behoefte aan communicatie, organisaties faciliteren in zichtbaarheid en (meer) structuur aanbrengen in de communicatie bij bedrijven’ ‘Internationale voortzetting van huidige opdracht mobiele marketing’ ‘Productontwikkeling en het feit dat de rol van mediabureaus zodanig anders wordt/verdwijnt dat externe mediastrategie een gewilde dienst gaat worden groeiende markt in mobile icm B2B en kennis van IT’ ‘Nieuwe kennis toepassen om mezelf steviger neer te zetten als communicatie-adviseur’ ‘Positieve ontwikkelingen in de regio’ ‘Er is een grote vraag naar mensen zoals ik, dus ik zie veel kansen’ ‘Meer specialisme aanbrengen / onderscheiden op een vakgebied (interne comm / social media)’

‘Managementvaardigheden verder ontwikkelen’ ‘Op dit moment werk ik voor een ander soort opdrachtgever, de ervaring die ik daar op doe zie ik als kans voor het krijgen van meer opdrachten binnen die hoek’ ‘Mezelf meer op de markt profileren via bestaande klanten’ ‘Mijn flexibiliteit, kennis en kunde’ ‘De opdracht waar ik nu mee bezig ben uitstekend afronden. Tevreden opdrachtgevers is voor mij de beste promotie’ ‘Mijn droomklant is het Groene Hart Ziekenhuis. Dus als ik die binnen zou kunnen halen als klant, is dat mijn grootste kans voor het komende jaar ‘ ‘Mezelf volledig vindbaar maken’ ‘De grootste kans is het opsteken van meer kennis en mijzelf als persoon verder te ontwikkelen in een omgeving waarin hiervoor de tijd wordt geschonken’ ‘Het realiseren van langetermijndoelstellingen ipv het realiseren van kortetermijndoelen als bijvoorbeeld het behalen van targets’ ‘Volledig het roer omgooien’ “Online marketing en crisiscommunicatie biedt mogelijkheden tevens snijvlak ict/communicatie specialisme uitdragen’ ‘Uitbreiden van mijn activiteitengebied, naar terreinen die ik wel beheers maar tot op heden professioneel weinig heb benut. ‘Het gebied waar ik me in vind qua PR & communicatie is momenteel veel behoefte aan. Dus dat is een mooie kans’ ‘Mijn grote netwerk en de branche waarin ik werkzaam ben en dus veel ervaring heb opgedaan (jeugdzorg)’

‘Leren vaker nee te zeggen en voor mijzelf te kiezen. mijn specialisme in community management en flexibiliteit’ ‘Grootste kans: andersoortige werkzaamheden meer ontplooien en meer geld mee verdienen’ ‘Steeds vaker (wel of niet samen met andere freelancers) rechtstreeks werken met adverteerders’ ‘Mezelf als persoon ontwikkelen. Meer senioriteit en overtuigingskracht’ ‘Marketingafdeling van een groot Nederlands bedrijf als klant binnen halen’ ‘Docent Hoge School’ ‘Na grotere interim klussen aanblijven als adviseur, bijvoorbeeld voor twee dagen in de maand’ ‘De vrijheid om klanten waar ik voor wil werken binnen te halen nieuwe mogelijkheden exploreren bij deze opdrachtgever ‘ ‘Zelf nieuwe initiatieven starten ipv werken voor een opdrachtgever’ ‘Mooie cases aan het opbouwen waardoor zichtbaarheid weer sterker wordt. ervaring!’ ‘Samenwerken met allerlei specialisten die ik heb weten te verzamelen in "mijn eigen pool" bestaande uit juristen,accountants,fiscalisten,creatieve functionarissen’ ‘Uitbreiden, samenwerkingsvormen met andere ZZP-ers kwaliteit en snelheid te leveren’ ‘Contractmanagement als zijnde een structurele vervanger van inkoop sec’ ‘Stabiliseren van economie waardoor er weer meer werk komt in de communicatie’

‘Veel mogelijkheden. Userexperience + technologie blijft groeien en zal meer doordringen tot andere gebieden van het zakenleven. als economie maar iets aantrekt dan wordt markt weer iets gezonder’ ‘Middelgrote bedrijven, die geen vaste kracht in huis hebben / nemen. Maar wel behoefte hebben aan tijdelijke expertise op regelmatige basis. Bijvoorbeeld een marketing-communicatie manager voor 16 uur per maand. Met garantie dat alle marketing-communicatie gerelateerde zaken geregeld zijn’ ‘Persoonlijk zie ik kansen in 'alles-kunners', deze zzp-er regelt alle online communicatie, website, social, vormgeving en campagne. een stroom aan opdrachten die gaat komen, omdat de crisis langzaam voorbij gaat en bedrijven te weinig mensen hebben’ ‘De groeiende schaarste aan ervaren copywriters/conceptmakers ‘ ‘Het opkrabbelen van de bedrijven uit de recessie, hopelijk is er toch op dtp / grafisch / huisstijl gebied wel wat achterstallig onderhoud bij deze bedrijven’ ‘Als filmmaker een documentaire maken’ ‘Op mijn 54e nog aan een baan komen...’ ‘Zwanger momenteel, combi van kind en zelfstandig ondernemerschap kennis bij blijven houden en een richting bepalen’ ‘De overstap van tekstschrijver naar content(marketing)specialist maken; inhoudelijk als professional, maar ook in het overtuigen van klanten voor de nut en noodzaak van een goeie contentstrategie (voor grote en kleine bedrijven)’ ‘Mezelf steeds weer opnieuw uitvinden in een snel veranderende markt’ ‘Om niet alleen te worden ingeschakeld om brandjes te blussen, maar ook voor het mooie werk’

Bijlage II: Tabellen

Noten Het onderzoek is in opdracht van USG Marketing, Communicatie & Sales verricht door Elsbeth Eilander en Richard Otto (Adfo Groep). In mei 2014 hebben 415 respondenten meegedaan aan dit onderzoek.