Veiligheidsbeleid AKN Ledenvergadering Februari 2014 Audax Klub Nederland.
De impact van het beroepsgeheim op de uitwerking van een integraal veiligheidsbeleid
description
Transcript of De impact van het beroepsgeheim op de uitwerking van een integraal veiligheidsbeleid
21 mei 2010 1
De impact van het beroepsgeheim op de uitwerking van een integraal veiligheidsbeleid
Tom Goosen Directeur Justitiehuis TurnhoutBron: I. Van der Straete en J. Put (‘beroepsgeheim en hulpverlening’)
21 mei 2010 2
Beroepsgeheim
Wettelijk kader van beroepsgeheim Uitzonderingen beroepsgeheim Beroepsgeheim versus discretieplicht Gedeeld en gezamenlijk beroepsgeheim Beschikking over het beroepsgeheim De impact van het BG op de uitwerking
van een integraal veiligheidsbeleid
21 mei 2010 3
Wettelijk kader: Art. 458 Sw
“Geneesheren, heelkundigen, officieren van gezondheid, apothekers, vroedvrouwen en alle andere personen die uit hoofde van hun staat of beroep kennis dragen van geheimen die hun zijn toevertrouwd en deze bekendmaken
buiten het geval dat ze worden opgeroepen om in rechte of voor een parlementaire onderzoekscommissie getuigenis af te leggen en buiten het geval dat de wet hen verplicht die geheimen kenbaar te maken,
worden gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen tot zes maanden en een geldboete van honderd tot vijfhonderd euro”.
21 mei 2010 4
Wettelijk kader: Art. 458 Sw – algemeen Beroepsgeheim heeft een publiekrechtelijk karakter (relatie hulpverlener –staat) Beroepsgeheim dateert van 1867 is ontstaan vanuit een individueel en
maatschappelijk belang (toegankelijkheid van bv. de welzijnszorg) Beroepsgeheim is ontstaan vanuit een absolute interpretatie (beroepsgeheim
staat boven elk ander openbaar of particulier belang waar nog de overheid, hulpverlener of cliënt aan kan raken)
Beroepsgeheim evolueert naar een meer pragmatische en functionalistische invulling waarbij de cliënt centraal komt te staan
Een meer horizontale maatschappij waarbij wordt samengewerkt in het belang van de cliënt Meer geformaliseerde samenwerkingsverbanden tussen verschillende
hulpverleners/partners Emancipatie van de cliënt zelf Informatisering van dossiers
21 mei 2010 5
Art. 458 Sw: toepassingsgebied
- Personen die belast zijn met een vertrouwensopdracht en deze hoedanigheid van vertrouwensfiguur vloeit voort uit het beroep of de staat die zij vervullen
Criterium: noodzakelijke vertrouwensfiguren Ruim toepassingsgebied: ook vrijwilligers, stagiairs, ondersteunend personeel,
inspecteurs, pleeggezinnen- Geen limitatieve lijst van beroepen
- Bijzondere wettelijke bepalingen O.C.M.W.-Wet: art. 50 Jeugdbeschermingswet Decreten Bijzondere Jeugdbijstand CLB-decreet Decreet Geestelijke Gezondheidszorg Decreet Algemeen Welzijnswerk …
21 mei 2010 6
Art. 458 Sw: knelpunten in het toepassingsgebied Ondersteunend personeel (secretariaat, onderhoudspersoneel…):
soms vertrouwensfiguur maar NOOIT noodzakelijke vertrouwensfiguur
=> geen beroepsgeheim, wel discretieplicht
=> geen zwijgrecht voor rechter: informatiestroom tot minimum beperken uitz.: beroepsgeheim in bijzondere wettelijke bepaling
Hulpverleners met dubbele hoedanigheid (bv. justitieassistenten): Geen beroepsgeheim t.a.v. opdrachtgever; alles wat verband houdt met opdracht moet
worden gerapporteerd Vertrouwensrelatie versus beroepsrelatie
nood aan strikte afbakening van mandaat cliënt bij aanvang in kennis stellen van mandaat en van rapportageplicht aan
opdrachtgever
21 mei 2010 7
Art. 458 Sw: geheim
alles wat uitdrukkelijk of stilzwijgend aan de hulpverlener werd toevertrouwd
ook wat wordt gezien of gehoordook informatie over derdenook na beëindiging vertrouwensrelatieniet: geanonimiseerde informatie (bv.
situatiebeschrijving in algemene termen)
21 mei 2010 8
Art. 458 Sw: bekendmaking
Aan één of meerdere personen, andere dan de cliënt
Wijze van bekendmaking is niet relevant:
mondeling, laten meekijken op computerscherm, doorgeven van document of dossier, e-mail…
Ook bevestiging van reeds bekend feit Bijzonderheden: ouders, leidinggevenden
21 mei 2010 9
Beroepsgeheim en discretieplicht
Discretieplicht: “verplichting om bij het uitoefenen van een ambt of functie geen gegevens vrij te geven aan anderen dan diegenen die gerechtigd zijn er kennis van te nemen”
Op éénzelfde hulpverlener kan zowel beroepsgeheim als discretieplicht rusten
21 mei 2010 10
Discretieplicht en beroepsgeheim verschilpunten In belang van de dienst of
onderneming (geen maatschappelijk belang)
Krijgen geen informatie ten persoonlijken titel (geen vertrouwensrelatie)
Geldt niet t.a.v. collega’s of overste
Geen zwijgrecht t.a.v. rechter
Arbeids- of tuchtrechtelijke sanctie of schadevergoeding
In belang van vertrouwensrelatie
Geldt t.a.v. van iedereen Zwijgrecht Strafsanctie
21 mei 2010 11
Uitzonderingen beroepsgeheim
Artikel 458 Sw. Artikel 458bis Sw. Rechtspraak Rechtsleer
21 mei 2010 12
Uitzonderingen BG: art. 458 Sw.: getuigenis in rechte
“…buiten het geval dat ze worden opgeroepen om in rechte of voor een getuigenis af te leggen…” tav (onderzoeks)rechter; niet t.a.v. politie of parketspreekrecht én zwijgrechtzwijgen of spreken:
hulpverlener beslist (belang van de cliënt) toetsing door rechtbank (misbruik van zwijgrecht)
21 mei 2010 13
Uitzonderingen BG: art. 458 Sw. (2)
Wettelijke verplichting tot bekendmaking:“…buiten het geval dat de wet hen verplicht
die geheimen kenbaar te maken …”Bv: de algemene aangifteplicht van artikel 30 Sv
- Aangifteplicht versus geheimhoudingsplicht- Problematiek ‘schuldig verzuim’ (art 422 bis
Sw)
21 mei 2010 14
Uitzonderingen BG: artikel 458bis Sw.
Mogelijkheid tot aangifte bij parket van kindermishandeling of –verwaarlozing mits bepaalde voorwaarden
=> voor intrafamiliaal misbruik of mishandeling
21 mei 2010 15
Uitzonderingen BG: rechtspraak
Aangifte van strafbare feiten ? slachtoffer is cliënt dader is geen cliënt
Noodtoestand (rechtvaardigingsgrond)Doorbreken van BG is noodtoestand indien:enige mogelijkheid tot vrijwaring van een hogerewaarde die bedreigd wordt door actueel en ernstig gevaar
=>Cassatie acht de bescherming van de fysieke of seksuele integriteit hoger dan bescherming BG
21 mei 2010 16
Uitzonderingen BG: rechtspraak (2)
Eigen verdediging van hulpverlener equality of arms: om zich optimaal te kunnen
verdedigen moet informatie doorstromen naar advocaat en andere procespartijen
Dwaling schulduitsluitingsgrond: feit blijft strafbaar
maar dader wordt verontschuldigd
21 mei 2010 17
Gedeeld beroepsgeheim: uitzondering BG vanuit de rechtsleer (1)
Geen wettelijke basis voor de toepassing van het gedeeld beroepsgeheim
Enkel t.a.v. collega’s die ook gebonden zijn aan het beroepsgeheim (met dezelfde beroepsfinaliteit) en in het belang van de hulpverlening (betrokken in het hulpverleningstraject)
De geïnformeerde cliënt
21 mei 2010 18
Gezamenlijk beroepsgeheim: uitzondering BG vanuit de rechtsleer (2) Heeft betrekking op het ‘team’ van
hulpverleners als dusdanig in plaats van op elk teamlid afzonderlijk.
Belang van de ‘relevantiefilter’ ‘team’ als duidelijk afgelijnde
hulpverleningseenheid (verschil gedeeld beroepsgeheim)
21 mei 2010 19
Instemming van de cliënt: uitzondering BG vanuit de rechtsleer (3)
Beschikking over het beroepsgeheim Kan de cliënt de hulpverlening bevrijden of
ontslaan van zijn geheimhoudingsplicht? Instemming van de cliënt:
weinig erkenning in rechtspraakkrijgt steeds meer bijval in de rechtsleersijpelt door in wetgeving
21 mei 2010 20
Beschikking over het beroepsgeheim (3)
Instemming van de cliënt enkel aanvaardbaar indien:VoorafgaandVrijSpecifiekGeïnformeerdUitdrukkelijk
21 mei 2010 21
BG en het integraal veiligheidsbeleid
Meer diensten, functies, finaliteiten en beroepsgroepen betrokken bij één concreet dossier Horizontale samenwerking inzake welzijnsproblemen
(politie, hulpverlening en justitie) ‘Vertroebelen’ van beroepsfinaliteiten (bv. politie)
Veel verwarring rond begrippen gedeeld en gezamenlijk
beroepsgeheim, discretieplicht, …
21 mei 2010 22
BG en het integraal veiligheidsbeleid (2) Geen of weinig wettelijke ondersteuning voor de
regeling van informatiestromen Samenwerkingsakkoord ‘daders seksueel misbruik’:
regeling van de informatiestromen tussen justitie en de hulpverlening
Data en uren van de gemaakte afspraken Afwezigheden die niet gerechtvaardigd waren Eenzijdig stopzetten van de behandeling door de betrokken persoon Mate waarin betrokken persoon een inspanning levert om nuttig
gebruik te maken van de begeleidingssessies Situaties van acute sociale gevaarlijkheid met ernstig risico voor
derden
21 mei 2010 23
BG en het integraal veiligheidsbeleid (3) Nood aan actualisering van de wetgeving inzake
beroepsgeheim in het belang van de individuele cliënt
Notie ‘beschikking over het beroepsgeheim’ Specifieke aandacht voor de gedwongen hulpverlening (respect
voor het beroepsgeheim, opnameverplichting na advies,…) met oog voor de veranderde maatschappelijke context
Meer kennis en respect voor elkaars werkwijze doorheen de verschillende beroepsfinaliteiten
Gevaar van vertroebeling van de beroepsfinaliteiten Werken aan samenwerkingsakkoorden
21 mei 2010 24
BG en het integraal veiligheidsbeleid (4) Toename van ‘veiligheidsprojecten’ op lokaal vlak
Te weinig kennis en samenwerking m.b.t. de bestaande alternatieve maatregelen → druk vanuit de burgers op het lokale beleid om ‘iets’ te ondernemen tegen ‘criminaliteit’
Probleem van ‘straffeloosheid’
Voorbeeld: Project ‘veelplegers’ ger. ar. Turnhout Politie, parket, stadsbestuur, OCMW en hulpverlening Documenten
Beknopt voorlichtingsverslag (justitiehuis) Instemmingsverklaring over de ‘toegankelijkheid’ van deze documenten
Zorgplan Evaluatie
21 mei 2010 25
BG en het integraal veiligheidsbeleid (5)
Zorgplan (hulpverlening) Omschrijving zorgtraject met doelstellingen en
einddatum Veelpleger overhandigt dit document aan de case-
manager Evaluatie
Aanwezigheden Reden afwezigheid Meewerken van de cliënt Stopzetting op initiatief van de cliënt Positieve afronding
21 mei 2010 26
BG en het integraal veiligheidsbeleid (6)
Nadeel van het project veelplegers Doorkruisen met de praktijk van de justitiehuizen
(bemiddeling in strafzaken, elektronisch toezicht, probatie,…)
Geen eenheid in de ‘trajectbegeleiding’ Geen wettelijk kader van het project
Rechtswaarborgen?