14 ROM 2

Lang leve de liefde! TEKST RENATE MAMBER FOTO’S PETJA BUITENDIJK

DE HOGE BRUG GEEFT BESTE LESSEN SEKSUELE VORMING

VSO De Hoge Brug heeft de Lang Leve de Liefde Award gewonnen

voor hun lessen en beleid rond relaties en seksualiteit. Al ruim

tien jaar investeert de school in structureel onderwijs in meerdere

leerjaren voor het vak relationele en seksuele vorming. ‘We willen

onze leerlingen een gedegen basiskennis meegeven.’

Leerlingen van VSO De Hoge Brug krijgen

van het eerste tot en met het laatste leerjaar

wekelijks les in het vak relationele en seksu-

ele vorming (RSV). ‘Het eerste half jaar in de

brugklas doen ze er lacherig over, dan moet

eerst de gekkigheid eraf’, vertelt Danize Ku-

perus, docent RSV. ‘Daarna wordt het heel

normaal, omdat de les RSV elke week terug-

komt. Sommigen zeggen zelfs dat ze dit het

leukste vak vinden.’

Het vak is net als andere vakken opgenomen

in de leerlijnen van de school en gekoppeld

aan het leerlingvolgsysteem. ‘Op die manier

kunnen we goed bijhouden wat leerlingen al

hebben gehad en wat past bij hun ontwik-

kelingsfase’, zegt Danize. ‘Daarnaast hebben

we gezorgd voor een visie en beleidsplan,

zodat ook administratief alles op orde is.’

JE EIGEN LIJF

Danize en haar collega Katja Verwijs laten

alle aspecten van het vak aan de orde ko-

men. ‘We beginnen bij je eigen lijf. Hoe ziet

dat eruit?’ vertelt Danize. ‘Daarna gaan we

naar de puberteit, de geslachtsdelen en het

voorkómen van geslachtsziekten. Het the-

ma diversiteit, waaronder homoseksualiteit

en transgenders, komt ook aan de orde. En

weerbaarheid: wat vind ik fijn, wat niet en

hoe geef ik dat aan?’

Voor de lessen maken Danize en Katja gebruik

van verschillende erkende programma’s,

waaronder Hallo ik en Lang Leve de Liefde.

ROM 2 / 15

AWARD

Soa Aids Nederland en Rutgers reiken de Lang Leve de Liefde Award jaarlijks uit aan scholen die uitblinken in lessen en beleid rond relaties en seksualiteit. VSO De Hoge Brug won de prijs in de categorie vso. Andere categorieën zijn: praktijkonderwijs, vmbo/havo/vwo en mbo.

Danize: ‘Veel programma’s zijn gemaakt

voor het regulier onderwijs. Mede daarom

combineren we verschillende methodes. Per

les bekijken we wat we van welke methode

gebruiken en indien nodig passen we onder-

delen aan. Onze leerlingen lopen qua ontwik-

keling erg uiteen. Met de ene groep leerlin-

gen kan ik meer uit een boekje werken, bij

de andere meer met werkvormen, spelletjes

of een filmpje. De kracht daarbij blijft altijd:

herhalen, herhalen en herhalen.’

KWETSBAAR

Danize vindt voor alle leerlingen seksuele

voorlichting essentieel, maar voor leerlingen

in het speciaal onderwijs in het bijzonder.

‘Onze leerlingen hebben vaak geen vrienden

of vriendinnen die meer over het onderwerp

weten dan zij en aan wie ze iets kunnen vra-

gen. En ook niet iedereen kan thuis praten

over seksualiteit en diversiteit. Ook is niet

elke leerling in staat om informatie hierover

op internet op te zoeken. Daar komt bij dat

sommige van onze leerlingen hulp nodig heb-

ben bij de dagelijkse lichamelijke verzorging.

Daardoor zijn ze gewend dat andere mensen

hen aanraken, maar waar ligt de grens? Dat

maakt deze groep kwetsbaar.’

Danize en Katja willen de leerlingen een ge-

degen basiskennis meegeven. ‘Dat doen we

door het onderwerp heel vaak aan bod te la-

ten komen en vanuit verschillende invalshoe-

ken te benaderen. Ook geven we aan dat het

goed is om over deze onderwerpen te praten,

maar niet met iedereen. We proberen ze te

leren luisteren naar hun gevoel.’

VEEL HUMOR

Het geheim van een goede les RSV is vol-

gens Danize om het heel relaxed en met

veel humor te doen. ‘Ik ben zelf niet snel uit

het veld geslagen door gekke vragen. Ik ben

heel open. Ik vind het juist mooi om ervarin-

gen te delen met anderen. Het helpt om de

taboes eraf te halen.’ Ze begrijpt dat niet van

elke docent kan worden verwacht dat ze hier

even vrij mee omgaan. ‘Dat is een argument

om dit soort lessen bij een vakdocent te

leggen.’

‘Eerst moet de gekkigheid eraf. Daarna vinden ze het heel normaal’

LES OP EIGEN VERZOEK

Uit onderzoek van Rutgers en Soa Aids Nederland blijkt dat jongeren zelf expliciet vragen

om meer aandacht voor seksuele vorming van de brugklas tot de bovenbouw. Marianne

Cense, onderzoeker bij Rutgers: ‘Samen met jongeren hebben we onderzocht wat ze willen

in seksuele vorming. Ze vinden dat ze nu veel te beperkte lessen krijgen. “Het gaat te

veel over eierstokken en te weinig over diversiteit, plezier en relaties”, was het algemene

gevoel. Juist als de jongeren zelf aan relaties en seks beginnen in de bovenbouw, krijgen

ze geen seksuele vorming meer. Daarom pleiten we voor een doorlopende leerlijn, met

brede aandacht voor seksualiteit, identiteit, relaties en weerbaarheid.’

Meer informatie over lesmateriaal vind je op: seksuelevorming.nl.