DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van...

34
DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN I DOOR FRED. OUDSCHANS DENTZ Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van plantages in Suriname. De eerste kolonisten, die zich in Suriname vestigden en daar plantages aanlegden, waarop zij tropische gewassen verbouwden — in de eerste plaats suiker — hebben vanzelf hun eigendommen namen moeten geven. Wanneer zulks is geschied, is moeilijk meer na te gaan. Als men de oudste kaarten van Suriname raadpleegt, treft men daarop niet steeds de plantagenamen aan. Bij de over- neming der kolonie door de Zeeuwen op 1 Mei 1668 telde zij 24 plantages, „Parham Hill" medegerekend, dat aan lord Wil- loughby of Parham, den vroegeren eigenaar van Willoughby- land, zooals de kolonie toen heette, toebehoorde. In den op voornoemden datum opgemaakten inventaris komen niet de namen van de plantages, wel die van de beheerders, voor t.w. 4in de „Oplantse"divisie, 9 in de divisie vanThorarica, 5 in die van de Para, 1 in die van Surinoo en 4 in die van Paramaribo. In die namen treffen ons als Nederlandsche namen alleen Venman, Munnick, Westdorp en Bruiningh. De overige waren namen van Engelschen en Joden. Kort na de verovering van Suriname op 27 Februari 1667 werden twee landmeters naar de kolonie gezonden, nl. Pieter van Beaumont, die het land van bestemming nimmer bereikte, daar hij in handen der Engelschen viel, en Willem Mogge, wiens instructie 12 Augustus 1667 werd vastgesteld. Hem werd op- gedragen, op een traktement van 30 gulden 'smaands (met vrije kost), een kaart van Suriname te vervaardigen, na afloop waar- van hij als vrij man in het land mocht blijven wonen. Deze kaart in koperdruk, heette: Caerte ofte vertooninghe van de Rivieren — 147 —

Transcript of DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van...

Page 1: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VANSURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN

I

DOOR

FRED. OUDSCHANS DENTZ

Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen eenbijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen vanplantages in Suriname.

De eerste kolonisten, die zich in Suriname vestigden en daarplantages aanlegden, waarop zij tropische gewassen verbouwden— in de eerste plaats suiker — hebben vanzelf hun eigendommennamen moeten geven. Wanneer zulks is geschied, is moeilijk meerna te gaan. Als men de oudste kaarten van Suriname raadpleegt,treft men daarop niet steeds de plantagenamen aan. Bij de over-neming der kolonie door de Zeeuwen op 1 Mei 1668 telde zij 24plantages, „Parham Hill" medegerekend, dat aan lord Wil-loughby of Parham, den vroegeren eigenaar van Willoughby-land, zooals de kolonie toen heette, toebehoorde.

In den op voornoemden datum opgemaakten inventaris komenniet de namen van de plantages, wel die van de beheerders, voort.w. 4in de „Oplantse"divisie, 9 in de divisie vanThorarica, 5 in dievan de Para, 1 in die van Surinoo en 4 in die van Paramaribo.In die namen treffen ons als Nederlandsche namen alleen Venman,Munnick, Westdorp en Bruiningh. De overige waren namen vanEngelschen en Joden.

Kort na de verovering van Suriname op 27 Februari 1667werden twee landmeters naar de kolonie gezonden, nl. Pieter vanBeaumont, die het land van bestemming nimmer bereikte, daarhij in handen der Engelschen viel, en Willem Mogge, wiensinstructie 12 Augustus 1667 werd vastgesteld. Hem werd op-gedragen, op een traktement van 30 gulden 'smaands (met vrijekost), een kaart van Suriname te vervaardigen, na afloop waar-van hij als vrij man in het land mocht blijven wonen. Deze kaartin koperdruk, heette: Caerte ofte vertooninghe van de Rivieren

— 147 —

Page 2: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

148 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

van Suriname en Commewijne met verscheijde creken uijt deselvespruijtende, als Para, Surinoo en Cottica ende Ander meer ge-lijck die nu tegenwoordich bewoont werden. Anno 1671, schaalvan 6 mijlen of 4 Uyren gaens = 140 strepen. De kaart is groot0,515 bij 0,40 M en berust in de verzameling-Six in het Rijks-archief (No. 1666). Hierop komen alleen de namen der eigenaarsvoor. Een latere uitgave van deze kaart, eenigszins aangevuld,uit het jaar 1677 is gekleurd en met de pen bijgewerkt.

Toen Cornells van Aerssen van Sommelsdijck als gouverneur inSuriname aankwam, vond hij 50 plantages, welk getal onderzijn bestuur tot 200 steeg. Alleen in 1684 werden er 52 nieuweplantages aangelegd. Niet weinig droeg daartoe de komst van devele Franschen bij, die zich onder zijn bewind in Suriname ves-tigden.

Op een kaart uit het jaar 1686, behoorende bij een beschrijvingvan een reis van eenige Labadisten, welk handschrift met kaartin de koloniale boekerij te Paramaribo aanwezig is •), vindt mende namen der plantages niet aangegeven, alleen de nummers, meteen verwijzing naar de namen der eigenaars. Deze nagenoeg ver-bleekte kaart heb ik doen overteekenen in tweevoud en een ervan aan genoemde boekerij geschonken. De andere berust in dedoor mij geschonken verzameling kaarten in het Koloniaal Insti-tuut. Men kan een afdruk er van vinden in het artikel „De Laba-disten in Suriname" van de hand van prof. dr. L. Knappert *).

De oudste naamgeving der plantages is klaarblijkelijk in VanSommeldijcks tijd geschied. Daaruit blijkt dikwijls de nationali-teit van den eigenaar en de plaats van zijn herkomst. Deze her-inneren aan het oude vaderland, zoodat men plantages aantreftmet namen van plaatsen in Nederland, Frankrijk, Duitsch-land, Engeland, Schotland, Ierland, Polen, Zwitserland, België,Bohemen, Spanje, Italië, de Levant, Rusland, Noord-Amerika,Oost- en West-Indië.

Andere, godvruchtige, kolonisten, gaven hun plantages Bijbel-sche namen. Velen — en deze waren niet van een zekere ijdelheidvrij te pleiten — verbonden hun eigen familienamen of de voor-namen van familieleden aan hun plantages. Aan een aantal plan-tages werden Indiaansche namen geschonken, een klein aantalkreeg Negerengelsche namen, enkelen herinneren aan het Oranje-huis. Planten, gewassen, grondsoort, vruchten, voedsel werdenniet vergeten, evenmin diersoorten. Het grootste deel der eige-

») No. C 100.«) £>« WM/-/niwcA« Güfr, 1926/7 blz. 197-218.

Page 3: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 149

naars gaf de voorkeur aan abstracte namen, waaruit rust, vrede,vrijheid, de goede keuze, de ligging, vriendschap, dankbaarheid,eendracht, geluk, harmonie, geduld, hoop, toekomst, vertrouwen,rijkdom, zorg, eenzaamheid, beproeving, twijfel, haat en twee-dracht of een andere gemoedsgesteldheid spraken. Uit enkelenamen bleek het onaangename karakter van een eigenaar, diezijn plantage Nijd-ten-Spijt of Spijtige Bakkes noemde, terwijlmij slechts één plantagenaam bekend is, welke aan het ambt vanden gouverneur verbonden is. Ten slotte zij n er een aantal fantasie-namen en namen, welke er op duiden, dat twee of drie gebroeders,vier gezusters of zes erven gezamenlijke eigenaars of eigenaressenwaren. Van al deze soorten namen is een indeeling aan dit artikeltoegevoegd als bijlage 1.

In de oude Surinaamsche almanakken *), uitgegeven voor re-kening van het departement Amsterdam van de Maatschappijtot Nut van 't Algemeen komt een opsomming voor der plantagesin alphabetische volgorde met ligging en negernaam. Wij hebbendeze lijst gekozen voor de genoemde bijlage I.

De uit Afrika aangevoerde negerslaven waren de werkkrachtenop de plantages, niet ten onrechte „effecten" genoemd. Dezearbeiders, die vanzelf de taal der meesters, Nederlanders, Fran-schen of andere buitenlanders, niet konden spreken of ver-staan (de kennis van de Nederlandsche taal was hun zelfs ver-boden), hebben zich als middel van gedachtenwisseling van eenomgangstaal bediend, welke wij Negerengelsch noemen, een taal,uit vele andere talen samengesteld. Deze negerslaven konden deNederlandsche en Fransche namen der plantages niet uitspreken.Om echter den naam van de plantage, waaraan zij waren toebe-deeld of verkocht, te kunnen aanduiden, wisten deze Afrikaanscheslaven vernuftig een Negerengelschen klank aan dien naam tegeven; deze Negerengelsche namen zijn door de eeuwen heenbewaard gebleven, en soms duidelijk, soms vaag, verrieden zijden werkelijken naam. De kennis van die Negerengelsche namenis een middel geworden om den naam van den oorspronkelijkeneigenaar of aanlegger terug te vinden. In andere gevallen doeldede Negerengelsche naam op grondsoort, cultuur, vruchten ofplanten, welke in het bijzonder op de plantages voorkwamen,op de daarop aangetroffen diersoorten, of op kerk en godsdienst.Soms werd het ambt of het beroep aan dien Negerengelschennaam verbonden. Een merkwaardig geval is de naam van eenplantage, die het karakter van den eigenaar onthulde.

') Wij raadpleegden de SurinawmscAe yl/wanaA 1837, bl. 103-124.

Page 4: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

150 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Mr. H. G. Focke's Neger-Engelsch woordenboek >) bevat eenalphabetische lijst der Negernamen van 253 plantages.waarachterde ons bekende Nederlandsche namen zijn opgenomen. Een ver-klaring dezer negernamen geeft Focke niet, en evenmin hebbenwij die elders aangetroffen. Vrijwel onbegrijpelijk zijn vele dezernamen voor den oningewijde, tenzij men in 's lands historie thuisis of door archiefstudie van Suriname op de hoogte van velenamen van planters en kolonisten is gekomen. Het bleek ons,dat het grootste deel der plantagenamen aan die van Neder-landsche of Fransche eigenaars ontleend is, op zijn Negerengelschuitgesproken, en voor den oppervlakkigen lezer vrijwel onher-kenbaar.

Een groot aantal plantagenamen vertoonen een klankafleiding,overeenkomende met het Negerengelsch, zoodat de naam denindruk van een Negerengelsch woord geeft, wat het in werkelijk-heid niet is.

In de hierachter opgenomen bijlage II zijn 7 rubrieken vanplantagenamen opgenomen, t.w. 1. die van eigennamen zijnafgeleid, 2. die met een klankafleiding, 3. die aan een beroep ofambt zijn ontleend, 4. die opgrondsoort, cultuur, vruchten, dier-soort duiden, 5. die op kerk en godsdienst betrekking hebben,6. die zinspeelt op karaktereigenschappen van den eigenaar, en7. die in verband met een geschiedkundig feit staan.

In bijlage III nemen wij de Negerengelsche namen op, welkerbeteekenis niet kon worden nagespoord. Voor inlichtingen daar-omtrent houden wij ons zeer aanbevolen.

In een aantal noten worden in de bijlagen bijzonderheden overenkele personen en plantages opgenomen, voorzoover ons diebekend zijn. Het is ondoenlijk, in verband met de uitgebreidheidder stof, bij alle plantage- of eigenaarsnamen iets bijzonders tevermelden. Vandaar dat een 39-tal in het artikel zelf verwerktzijn . Tevens wordt in die noten verwezen naar de 49ste, 50steen 51ste jaargangen van het maandblad De Afa&r/aniscAe £,««:««'1941, 1942 en 1943, waarin een uittreksel opgenomen is van mijninventaris van Nederlandsche grafzerken in den Nieuwen Oranje-tuin te Paramaribo, waarbij naar het nummer van genoemdeninventaris wordt verwezen met bijvoeging van de letter N.L.Waar achter het nummer de letters NAV. wordt vermeld, zijverwezen naar de afleveringen 2, 3 en 4 van den ólsten jaargangvan De NavorscAw (1912), waarin mijn inventaris der grafzerken

') 1855, Blz. 153-160.

Page 5: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 151

in en om de Ned. Hervormde kerk van Paramaribo is opgenomen.Zij, die van een der in die nummers genoemde personen iets meerwillen weten, kunnen genoemde maandbladen raadplegen. Devolledige inventaris is in ons bezit.

Ten slotte mogen wij hier gewagen van een werk van den Rev.James Williams in Britsch Guyana, D«te/( P/rt/tto/ions o« //»<?fiawAs o/ tóe Bcrètcc and Caw/c /Wiws, uitgegeven door de Z)a»7yCAro«tc/(5 te Georgetown in 1940. De heer C. H. de Goeje schreefer een voorwoord bij en zag de drukproeven na. Aangezien debuitenlandsche verbindingen verbroken werden, is dit werk,waaraan de heer Williams zijn beste krachten heeft gewijd, inNederland niet ontvangen. Slechts kwam er een Roode Kruis-bericht binnen, dat de schrijver was overleden.

Eenige bijzondere voorbeelden van Negerengelsche plantage-namen, afgeleid van den klank van des eigenaars naam mogenhier worden gegeven.

1. Goerfoe/roM voor plantage Alkmaar. Eigenaar was CharlesGodefroy, van wien de grafzerk achter het plantagehuis ligt.Hij was 10 Mei 1704 te Berlijn in het Brandenburgsche geboren.In Suriname huwde hij 2 December 1747 met Catharina de Lies,weduwe Hengelvelt, in de Commewijne geboren, en na haaroverlijden, op 21 April 1758 met Elisabeth Danforth, weduweA. Lemmers, die in 1715 geboren was en 9 Januari 1796 overleed.Godefroy, die 9 Juli 1773 overleed, werd in 1742 tot raad vanpolitie gekozen.

2. KoAowassi. Deze naam heeft tot allerlei vermoedens aan-leiding gegeven. Velen dachten aan den naam Nassy, van eenbekende Joodsche familie in Suriname, die een groote rol in haargeschiedenis heeft gespeeld. Maar niemand dacht aan den eersteneigenaar Jacques Caucanas, die te Paramaribo in het hoekhuisGravenstraat en Tourtonnelaan woonde. Volgens het huwelijks-register was hij geboortig van Ganges, en trad hij 15 September1775 op 35-jarigen leeftijd in het huwelijk met Mathilda Lijn-slager, geboren te Leiden. Op 4 Augustus 1780 werd hij tot commis-saris van Kleine Zaken en op 15 December 1783 tot raad vanciviele justitie benoemd. Naar hem ontving eerst de weg en later,de plantage Tourtonne van de bevolking den naam Kokonassi.Dat hij zijn plantage ook Caucanasburg noemde, bleek ons eenigejaren geleden, toen in de loods van de plantage een bord werdgevonden, waarop die naam was uitgesneden. In het voorjaar van1788 vertrok Caucanas naar Nederland en adverteerde in £>«

van 15 Maart 1787, dat hij in ver-

Page 6: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

152 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

band daarmede een verkooping zou houden van meubelen,slaven enz. waaronder „bekwame huismeiden, wachters, koks enkokkinnen, voetebooys en pruyckemaakers".

3. Jfrt/>/>i. Even buiten Paramaribo ligt op den hoek van deKwattaweg en den weg naar den grond Charlesburg een politie-post in den volksmond als Krippi bekend. Niemand kon ons datvreemde woord verklaren, totdat ik in de archieven vond, datdaar voorheen een fraaie buitenplaats, Charlesburg geheeten,had gelegen, toebehoorende aan Charles Francois Isaac de Crépy,zoon van Jacques de Crépy, geboren volgens het kerkregister teL'Isle in Flandrie en met attestatie van de Hervormde Gemeentevan 't Sas van Gent op 4 Juni 1722 in Suriname ingeschreven. Hijwas met Sara Francina Hertzbergen gehuwd. Charles FrancoisIsaac, naar wien de buitenplaats werd genoemd, werd in 1728te Paramaribo geboren en overleed in 1775. Hij was met Maria dela Brune gehuwd, die in 1772 op het buitengoed een hypotheekvan / 15.000.— nam. Jacques de Crépy was eigenaar van plan-tage Vreeland.

4. /£oer£«£an. In dien naam zou men weinig den familienaamKühlenkamp Lemmers herkennen. De familie Kühlenkamp wasafkomstig uit Holstein en eigenaresse van plantage Wederzorg.Dorothea Marie Kühlenkamp, in 1720 in Holstein geboren,huwde in Suriname met Lemmers. Hun zoon vereenigde beidenamen en was raad van civiele justitie.

5. .4nso of //attso was de Negerengelsche naam voor plantageMeerzorg, vlak tegenover de stad Paramaribo aan de Suriname-rivier gelegen. Deze plantage heeft op tweeërlei gebied historischevermaardheid. In de eerste plaats door den inval van den Fran-schen vlootvoogd Cassard, die met 9 groote en 30 kleine schepenmet 3000 man in 1712 een inval in Suriname deed met het oog-merk zich van het fort Zeelandia en dus van de kolonie meesterte maken. Hij voer de rivier op, bezette plantage Meerzorg,waar de eigenaar Paul Amsincq, geboortig uit Rouaan, in denvroegen ochtend in nachtgewaad met vrouw en kinderen moestvluchten, zonder kans te hebben een schot te lossen. Amsincqwas gehuwd met Anna Verboom, die te voren met Jean Neaïgehuwd was geweest. Cassard vestigde zijn hoofdkwartier opMeerzorg met 300 man. De eigenaar en zijn gezin werden vanParamaribo uit gered. Op deze plantage werd 27 December deovereenkomst tusschen den Franschen vijand en de gedeputeerdender Surinaamsche overheid geteekend, t.w. door de raadsledenPaul Amsincq, Willem Pedy, Adriaan Wiltens en Abraham Kink-

Page 7: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 153

huizen. De brandschatting bedroeg 15.000 oxhoofden suiker,benevens goud, zilver en slaven, alles ter waarde van / 747.350Sur. Courant (/ 622.800.— Ned. Courant).

Een tweede vermaardheid kreeg Meerzorg door de koffie. Deeerste persoon, die in Suriname gekweekte koffie verscheepte wasde ontvanger Nicolaas van Sandick. Deze koffie was van Meer-zorg afkomstig. Aan de weduwe Amsincq te Amsterdam werdende eerste 50 ponden koffie gezonden en bij aankomst goed vansmaak bevonden »).

6. Sa/te was de negernaam voor plantages Schoonoord, Wel-gelegen en Lustrijk, toebehoorende aan den Franschman JeanDavid Cellier, geboren te Saint Hypolite in Languedoc, die in1745 raad van civiele justitie en in 1747 raad van politie en cri-mineele justitie werd. Volgens gouverneur Mauricius was hij eenman van goede manieren en van goede afkomst, en ofschoon hijop goeden voet met den gouverneur stond, heeft hij dezen heelwat moeilijkheden bezorgd door zijn tweede huwelijk. Nadat zijneerste echtgenoote Hester Cornelia de Rayneval in Nederlandwas overleden, wilde hij een tweede huwelijk met ConstantiaMaria Pichot aangaan, weduwe van den fiscaal mr. W. G. vanMeel. Het huwelijk had met groote plechtigheid te Paramariboop 21 April 1748 plaats en werd door den Waalschen predikantDuvoisin ingezegend. De gouverneur verklaarde het echterwegens het verzuim van eenige formaliteiten ongeldig, waarovereen langdurig proces ontstond. Cellier had te Paramaribo eenhuis in de Gravenstraat, waarin men thans nog de letters J.D.C,boven de deur ziet uitgesneden, en dat aan de R.K. missie toe-behoort.

7. /fno/roc. Aan de rivier de Commewijne liggen de plantagesFrederiksdorp, Johan en Margaretha en Knoffelsgift. Zij behoor-den aan de familie Knöffel, een Duitsch-Luthersche familie.Frederiksdorp kreeg den Negerengelschen naam Knoffroe. Be-halve Theodoras Knöffel, die in het midden der 18de eeuw„keurmeester der suyckeren" was, woonde in Suriname JohanFriederich Knöffel. Deze gaf aan de Luthersche kerk een stukgrond ten geschenke, in de Commewijne gelegen, om daarop eenkoffieplantage aan te leggen. De gemeente heeft daarbij nietwel gevaren, maar geraakte in de schuld bij den hypotheekhouderM. Broen te Amsterdam. Deze plantage, door Knöffel Johan enMargaretha genoemd naar hem zelven en de almanakheilige,

') Mr. C. F. Gülcher „Een Surinaamsche koffieplanter uit de 18deeeuw (S. L. Neale)" D.W./.G. 25ste jrg., blz. 41 e.v.

Page 8: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

154 FRED. OUDSCHAN'S DENTZ, DE HERKOMST EN DE

op wier naamdag, 20 Juli, hij het besluit tot de schenking ge-nomen had, kreeg den naam van Kerkigron (kerkgrond). Ook isde Knuffelgracht te Paramaribo naar Knöffel genoemd.

8. Plantage Beekhuizen, in het Negerengelsch Be'&om, ontleentleent haar naam aan Benjamin Beeke, raad van politie en crimi-neele justitie, aanlegger van deze suikerplantage. Zij is ,,gelegenin Duivelskreek in de rivier Suriname aan de rechterhand in hetopvaren, belendend met de beneden scheidlinie aan de GemeeneWeide van Paramaribo en met de bovenlijn aan de plantageWoudvliet", volgens den inventaris van 1720. Op deze plantagetroffen wij een grafzerk aan met het volgende opschrift:

Pleng vrij een droeve traan O' wandelaar op dese zerkWiens stof bedekt eens Mans weleer een vriend der kerk,Weleer een lid van 't Hof; een deugdzaam Echtgenoot,Een teder Vader en een Hulpzaam vriend in nood.Dan ach', de dood kon zelve dit Waardig pand niet sparen,Hij Jakob Stöckel stierf oud zeven en vijftig jaren,En nu rust zijn stof; zijn ziel, hoop ik daarbovenWaar de eng'lenschaar om strijd hunne schepper eeuwig

loven.

Geboren te Wasselhorn bij Straatsburg, den 29 Maart 1752aan den Rhijn, overleden te Paramaribo den 7 September 1809.

9. Pt'sofoe duidt op den naam Pichot, een der vele Fransche fa-milies, welke zich in Suriname nederzette. Als eerste dezer familiezien wij Daniel Pichot vermeld, te Bergerac geboren 18 Oct.1677, raadsheer, die eerst — 8 Juli 1708 — huwde met Sara (de)Swart en na haar overlijden, 18 April 1728 met Catharina Marcus,weduwe van Willem Pedy (zie bij no. 5). Hun dochter Sara huwdemet Francois Schas (zie bij no. 22).

Samuel Paulus Pichot i), 3 Sept. 1714 te Paramaribo geboren,raadsheer van civiele justitie in 1743, van politie in 1744 en prov.raad-fiscaal in 1751, overleed 30 Sept. 1763 te Paramaribo. Hijhad zijn plantage tegenover die van mevrouw Grand geb. Du-plessis. Om Pichot te ergeren en uit kwaadaardigheid veranderdezij den naam harer plantage Grand Plaisir in Nyd-ten-Spijt (zieno. 30). Hij was een zwager van mr. Salomon Duplessis en van J.D. Cellier en eigenaar van plantages Mon Trésor, Zorg en Hoop enPatience, een zeer invloedrijk man, gehuwd met een juffrouwL'Espinasse en een tegenstander van Mauricius. Op zijn met wa-

i) D.lf./.G., 24ste jrg. blz. 270.

Page 9: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 155

pen versierde marmeren grafzerk in den Nieuwen Oranjetuinlezen wij ' ) :

Ofschoon de Dood PichotDie hier Nu legt begraavenVerraste en al ontsloegVan al zijn bezighcijt,Nogthans zal zijnen naamBekend bij veele BraavenSteeds in Gedagte zijnDer afgunst tot een Spijt.

Isaac Pichot was met Alida (de) Swart gehuwd. Hun zoon Ar-mand werd op 29 Nov. 1699 geboren en hun zoon Daniel PichotIsaaczoon, die 22 Sept. 1734 overleed, was met Johanna Margarethavan Strijp gehuwd en eigenaar van plantage Vlucht en Trouw. Dezerijke weduwe hertrouwde met mr. Salomon Duplessis (zie no. 30).

Constantia Maria Pichot, zuster van Samuel Paulus, huwdeeerst met den fiscaal W. G. van Meel en daarna met J. D. Cellier.Men ziet hieruit, hoe het kleine aantal Nederlandsche families inSuriname aan elkaar was vermaagschapt en invloed op den gangvan zaken kon uitoefenen. Sommigen der familie Pichot voegdenof den naam Lespinasse öf Duplessis bij den hunnen 2).

10. öoffit»!, voor de plantage Sorgvliet, kreeg zijn naam vanden eigenaar dominé Phaf f. Deze was in October 1742 in Surinameaangekomen als predikant van de Luthersche gemeente, dochreeds een jaar daarna ontstond er een groote verdeeldheid tus-schen hem en den kerkeraad, welke zóó hoog liep, dat de vele,door gouverneur Mauricius aangewende, pogingen tot verzoeningvruchteloos bleven en de predikdienst werd gestaakt. Zijn hu-welijk met de rijke weduwe Thouron werd in Augustus 1744 doorden kerkeraad gestuit op grond van verzuim in dienstvervullingen eerst in Februari van het volgend jaar voltrokken. Hetconsistorie ontsloeg hem 9 November 1745 uit zijn ambt. Toenzijn rijke echtgenoote overleden was, hertrouwde hij in 1749 metM. E. de la Rivière, weduwe van den fiscaal Halewijn van Wer-ven, en het echtpaar vertrok naar 's-Gravenhage. Door haarkreeg hij Sorgvliet in eigendom. Ds. Phaf f keerde in 1757 naarSuriname terug.

11. .Benm' is Negerengelsch voor Benelle, naar wien de plan-tage Lugtenburg heet. Paul Gabriel Benelle was raad van politie

') No. 224 N.L.*) Zie voor Pichot Lespinasse No. 663 N.L., voor Pichot Duplessis

No. 664 N.L. en voor Pichot no. 2, 47 en 60 NAV.

Page 10: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

156 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

en crimineele justitie; hij werd 17 Mei 1746 geboren en overleedop 5 December 1787. Zijn marmeren grafzerk met wapen ligt opplantage Nieuwzorg in de Commetewanekreek en vermeldt:

De ziel der kerk, de steun der Raad,Der Weew en Weezen toeverlaat,Der Lett'ren Vriend, des landbouws staf,Rust in den omtrek van dit graf.

Naast deze zerk ligt er een van mr. Charles Paulus Benelle dela Jaille (zoon van Henriette Anna de la Jaille) die den 22stenNovember (vermoedelijk in het jaar 1780) „moorddadig in eenTweegevecht omgekomen" is. P. F. Roos zinspeelt daarop in zijnf^rste/ingen van SwrmaamscAc Afcnge//)oë2i>, Amsterdam, 1783,waarin hij een grafschrift aan hem wijdt >).

12. /fa&rte, voor de plantage Harmonie, brengt ons tot deneigenaar dr. Cadell. Deze geneesheer, dr. Walther Cadell, verricht-te het eerst in Suriname de koepokinenting in 1801 op de plantageAmsterdam van P. Berrenger in dePerica*), doch het vooroordeeltegen deze kunstbewerking was zoo groot, dat zij geen navolgingvond. En ofschoon in 1805 door den stadsgeneesheer dr. Wölfingmet goed gevolg herhaald, werd de koepokinenting alweer ge-staakt, totdat het Hof op 17 December 1806, in verband met deuitbreiding der pokken, bij notificatie maatregelen daartegen nam

13. Plantage Hofwijk heet in het Negerengelsch .KVe^sj. Hiervindt men den naam Kreps terug. Christiaan Kreps, die inDresden, Saksen, geboren was, huwde als 35-jarige jonkman op14 Juli 1769 in de Luthersche kerk met Elisabeth MagdalenaGrijze, een 15-jarige in Suriname geboren jongedochter van degereformeerde religie. Een zijner nakomelingen bekleedde hetambt van bedienaar der begrafenissen in Paramaribo, naarwien het ambt thans de „Kreps" genoemd wordt, evenals detamboer-majoor de „Boaz" heet, naar een functionaris van diennaam in 1854.

14. //al/rtman wijst op den naam Hatterman, eigenaar van deplantages Meerzorg aan de Tapoeripa en Beninenburg aan deCommewijne.

15. 7>o/o«, voor plantage Ellen, wijst op den naam Tourtonne.Tourtonne de directeur van de Sociëteit van Suriname was blind,zijn zoon Jean André was aanlegger van de plantage van dien

') Blz. 14.») Pierre Berrenger, commissaris-generaal en secretaris in 1793,

later gouverneur 1803-1804.

Page 11: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 1 57

naam nabij de stad Paramaribo en in 1745 tot raad van politieen crimineele justitie benoemd.

16. 7>gvassj is de Negerengelsche naam voor de plantage Elkhet Zijn, waarin men vrij gemakkelijk Trévache herkent. DanielTrévache werd 8 Juli 1695 tot boekhouder van het hospitaal ofgasthuis te Paramaribo aangesteld. Hij was gehuwd met AgnitaHoutcoper.

17. In den naam Zfar/rome voor plantage Leyerdorp herkent menden naam Bartholomey. Jan Daniel Bartholomey in 1748 teNeufchatel in Zwitserland geboren, huwde 12 Mei 1775 in Suri-name met Anna Catharina Mardorff, die in 1747 in Surinamegeboren was. In tweede echt was zij met Johannes Andre, weduw-naar van Geertruy Baldina Axel, gehuwd geweest.

18. ifrawAanst is de naam voor plantage Elisabethshoop, waar-van eigenares was de familie Kleij nhans. Carel Casimir, weesmeestervan deHervormdegemeente.diein 1786op zijn plantage Elisabeths-hoop in de Commewijne overleed, was gehuwd met Sabina Gott-holt. Zij hadden 2 kinderen, Johannes Adamus, 7 Juni 1750 in deLuthersche kerk gedoopt, en Johanna Henrietta, in 1753 te Para-maribo geboren. De laatste huwde 3 Februari 1769 met JanDijman Dutrij, in Mei 1736 geboren en 1 April 1789 te Haarlemoverleden. Na diens overlijden huwde zij 7 April 1797 met PierreFrancois Rod, een gereformeerd Zwitser, uit Ropra afkomstig ente Paramaribo woonachtig, oud 40 jaar. Uit het eerste huwelijkwaren er 2 dochters, Christina Elisabeth, op 28 November 1769geboren (14 Dec. gedoopt), en Maria Carolina 3 Augustus 1771geboren (gedoopt 13 Augustus), die met J .F . graaf van Hogendorpin het huwelijk trad.

19. S£a/>0£ voor Schaapstede, waarvan de Duitscher JohannHeinrich Schafer, die zijn naam in Suriname verhollandschte inSchaap, de aanlegger was, gaf aanleiding tot talrijke processenover diens millioenenerfenis, welke van zijn dood in 1765 totheden ten dage nog loopen. Zie ons artikel: ,,Is het in Surinamesteeds een armoedige boel geweest ?" (een blik in het verleden)»).

20. De plantagenaam iVamreA is het omgekeerde van den eigen-naam Kerman. Deze familie woont nog in Suriname.

21. Pafra staat voor Pater. De beide broeders Pater, G. en C.Pater, waren de rijkste ingezetenen der kolonie en bezaten talvan plantages, zooals Beekhuizen, La Jalouzie en De Goede

') De Pmscoo^ van 19 December 1925, verschenen te Paramaribo,overgenomen door De Wes/-/nd»scAe Girfs, 8ste jrg. 1926, blz. 92/93.

Page 12: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

158 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Vrede. Gerrit overleed 5 April 1750. Cornelis werd vergiftigd. Zijwaren gehuwd met de zusters van kapitein Herman Nicolaasvan de Schepper, eenigen zoon van den gouverneur van dien naamGillis Pater had een fraaien tuin in de Saramaccastraat, waarophet volgende vers betrekking heeft >).

In Saramakkastraat, die stad en buiten scheid,Waarin 's lands werven, met een juiste zindelijkheidEn grootsche lootsen, om het houtwerk te bewaaren,Gesticht zijn aan den kant, waar noeste handelaarenDe Americaansche brik ontladen van haar vracht,En laaden met hetgeen ons land heeft voortgebracht,Waar Suriname ruischt met wemelend geklaterVertoont, in 't midden, zich de tuin van Gillis Pater.

22. De familie Schas, een oud-Vlaamsche familie, die zich inSuriname, Ned.-Indië en Amerika vestigde, gaf haar naam aaneen aantal plantages in Suriname, welke in het NegerengelschSAasst heeten, t.w. Barbados, Esthersrust, Goudmijn en Ostage.Bovendien bezat zij Blackkreek, Welbedacht en Schassenburg.De eerste dezer kolonisten was Francois Schas, zoon van Hendrikin diens tweede huwelijk met Anna Greenwood, dochter van eenEngelschen koopman te Rotterdam 2). Hij werd 9 Maart 1698 teWassenaar geboren en kwam als planter naar Suriname, waarhij rechter in de hoven van civiele en crimineele justitie en raadvan politie werd. Bovendien was hij kerkmeester in de divisieCommewijne. Raad van politie werd hij op 23 Januari 1725. Hijoverleed te 's-Gravenhage en werd daar in de Kloosterkerk be-graven den 26sten Februari 1761. Hij was in de Beneden-Comme-wijne op 20 Januari 1722 gehuwd met Geertruida van Vheelen,dochter van den planter-raadsheer in beide hoven, die kinderloosoverleed op 8 Augustus 1731, waarna hij op 3 Februari 1743hertrouwde met Sara Pichot, dochter van Daniel, raadsheer enraad in de drie Hoven, en Sara (de) Swart. Zij was op 7 October1717 te Paramaribo gedoopt en overleed te 's-Gravenhage, waarzij naast haar echtgenoot werd begraven. Daniel Pichot, 18 Oc-tober 1677 te Bergerac geboren, hertrouwde na den dood vanzijn echtgenoote op 18 April 1728 met Catharina Marcus, weduwevan den raadsheer Willen Pedy (zie bij Hanso). Met tal van an-dere invloedrijke families is de familie Schas vermaagschapt

') P. F. Roos, Surinaamse** A/e«gc/poë«e, 1804, blz. 152.*) De naam werd in Suriname vernederlandscht tot Groenewoud.

Page 13: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGEN'AMEN 1 59

geweest, als Koepel, Fontane, De Vree en Kuvel. Maria Schas,zuster van Francois, huwde met Jacques Saffin; hun broer Roe-land overleed ongehuwd te Paramaribo.

De kleinzoon van Francois is Daniel Francois, die weer naarSuriname vertrok, huwde daar met Juliana Andreza Roepel,weduwe van Jan Kuvel, dochter van den raadsheer Jan en AnnaFontane, en werd eveneens raad en rechter in de drie hoven,heemraad in verschillende districten en gecommitteerde over dezaken van de gezamenlijke stammen der bevredigde Boschnegers.In het midden der 19de eeuw overleed hij te Utrecht. Hij was delaatste van zijn geslacht, die in Suriname woonde. De namenRoepel en Marcus bleven daar voortleven onder eenige kleur-lingen, hetgeen niet bewijst, dat zij afstammelingen van de ge-noemde families waren, want dikwijls namen slaven van deplantages de namen der meesters aan. De bovengenoemde plan-tages zijn gesloopt, verlaten of verkaveld.

23. /an Xot'w. Deze naam voor de plantage Geyersvlijt isdikwijls ten onrechte afgeleid van het woord kuieren, hetgeenonjuist is. Johan Christiaan Geyer, geboren in Groszs Rudestedtin het vorstendom Eisenach op 19 Juli 1751, kwam op 17-jarigenleeftijd als militair in Suriname, huwde 23 Juni 1775 metAnna Ester Pinsbergen, geb. Zollern en overleed daar op 5 Juni1823 na een verblijf van 55 jaren in zijn tweede vaderland (ziezijn grafzerk no. 406 in de Ned. Leeuw). Zijn zoon Jan Hendrik,te Paramaribo op 8 Juni 1785 geboren, overleed 11 Juni 1814.Hij was kapitein der 4de burgercompagnie te Paramaribo engezworen klerk ter gouvernements-secretarie (zie zijn grafzerkno. 405 N.L.). Zijn dochter Anna Catharina, 5 November 1795te Paramaribo geboren, huwde 9 Juni 1811 met Carl LudwigWeissenbruch, geb. te Berghem in Waldeck, raad van politieen crimineele justitie, en na diens overlijden met Didrich JansenEyken Sluyters, lid van den kolonialen raad (zie zijn graf-zerk no. 403 N.L.). In 1837 staat deze als eigenaar van plantageGeyersvlijt aangegeven. De planter E. J. Bartelink, die in 1914een aardig werkje uitgaf /foe rfe lt/'<fcn veranderen, deelt mede,dat hij in de plantagepapieren op Geijersvlijt het paspoort vanden eersten Geijer heeft aangetroffen *).

24. 5an<£t&t is de negernaam van de suikerplantage Roosen-burg in Boven-Commewijne, eens het eigendom van de familieVan Sandick, een der oudste en meest invloedrijke kolonisten-

') Blz. 83.

Page 14: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

• ' f

160 BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN

families in Suriname, waarvan de bekendste zijn Gerbrand, Johanen Nicolaas. Ook de koffieplantage Mon Byjou aan de Boven-Cottica was eigendom van de Van Sandicks. Twee zoons vanJohan van Sandick en Abigaël Schaghen vertrokken uit hun ge-boorteplaats Wijk bij Duurstede naar Suriname. Gerbrand,geboren 20 Januari 1660, overleden te Paramaribo 17 Februari1702, was 1ste gecommitteerde der W.I. Compagnie in Suriname,burgerkapitein en raad van civiele justitie. Hij trad 22 Mei 1700te Paramaribo in het huwelijk met Judith Breton, geboren inGardonne (dep. Guyenne). Zijn beide zoons waren Johan, ookwel Jean genoemd, 25 Februari 1701 te Paramaribo geboren,raad in het hof van politie en crimineele justitie, op 21 April 1731in de plaats van Francois Schas gekozen, provisioneel raad-fiscaal en gecommitteerde tot het gouvernement-generaal inSuriname. Hij huwde te Paramaribo op 9 Mei 1725 met MarieDroilhet, te Paramaribo geboren op 14 Mei 1702. In 1742 verliethij de kolonie en vestigde zich als rentenier te 's-Gravenhage,waar hij een huis op het Spui bewoonde. Hij overleed aldaar30 Maart 1745. Zijn echtgenoote was hem 7 October 1744 voor-gegaan. Hun te Paramaribo op 16 October 1727 geboren zoonJohan Alexander, die 15 April in Den Haag overleed, was gede-puteerde ter Staten-Generaal, bewindhebber der W.I.C. en lidvan de Staten van Friesland. De 2de zoon van Gerbrand, eveneensGerbrand geheeten, werd op 5 Maart 1702 te Paramaribo geboren16 dagen na het overlijden zijns vaders. Hij huwde aldaar in 1727met Johanna van der Meulen. Ook hij was raad van civielejustitie en overleed in 1731. Zijn eenigst kind Gerbrand overleedop 13 Juni 1737 op 6-jarigen leeftijd te Paramaribo. Diens graf-zerk ligt in de Hervormde kerk (no. 42. NAV.).

K 2597

Page 15: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VANSURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN

II (Stof)

DOOR

FRED. OUDSCHANS DENTZ.

Na het overlijden van Gerbrand in 1702 huwde zijn weduweop 17 Juli 1706 te Paramaribo met Samuel Bernardeau. teFontainelle (comté en Poitou) geboren. Aangezien Bernardeauop zijn huwelijksdag ernstig ziek was, trouwde ds Saurin hem,volgens de kerkregisters, te zijnen huize in tegenwoordigheid vantalrijke getuigen. Uit dit huwelijk is een dochter Judith geboren.De tweede, uit Wijk bij Duurstede naar Suriname vertrokken,zoon van Johan was Jacob, 12 October 1644 geboren en 2 April1694 te Paramaribo overleden, „naer dat Syn Ed, omtrent aghtdagen daer te lant was geweest". Hij was gehuwd op 17 Novem-ber 1678 met jonkvrouwe Agnes Ploos van Amstel. Jacob was2de gecommitteerde der W.I.C. in Suriname. Uit hun huwelijkwas Allarda Hillegonda 10 Dec. 1679 te Wijk bij Duurstede ge- ^ ,boren, die in Suriname op 24 Maart 1700 huwde met Joan *PÏMuenixc uit Middelburg, raad in de drie hoven van politie,crimineele en civiele justitie en burgerkapitein. Tevens was hijprovisioneel raad-fiscaal. Hun kinderen stierven jong of keerdennaar Nederland terug. De andere dochter, Abigaël Agatha, 19Maart 1682 in Wijk bij Duurstede geboren, overleed in Surinamein 1714, als echtgenoote van Gerard de Vree, eveneens raad inde drie hoven en burger kapitein, weduwnaar van Emilie ReginaBroen. Nicolaes, een zoon van Jacob, 9 Augustus 1683 te Wijk •*•*bij Duurstede geboren, werd ontvanger te Paramaribo en com-missaris van Kleine Zaken. Hij huwde aldaar 10 December 1710 - ^ ,met Anna Henriette Neale, dochter van Jan Neale, de vader vangraaf S. L. de Neale, en Anna Verboom. Anna Henriette was 29December 1691 in Suriname geboren en overleed 3 Juni 1730.

West-Indische Gids XXVI 11

Page 16: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

162 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Nicolaas was eigenaar van plantage Aurora en verkreeg onster-felijken roem door zijn pogingen tot het kweeken van koffie-stekken. Hij was de eerste, die in Suriname gekweekte koffieals proefje op 2 Sept. 1718 met het schip „De Vrijheid", schip-per Jan Schouten, aan de directeuren te Amsterdam verscheepte.Zie verder bij 5. Anso. Nicolaas had twee dochters Agnes Anna,met dr. Pieter Buteaux gehuwd, en Geertruyda Jacoba, „die doorden hand des almachtigen" bezocht was.

Voorts nemen wij hieronder enkele bijzonderheden op vanplantages, welke den naam van den eigenaar dragen, van plan-tages die namen bezaten, aan bijzondere karaktereigenschappenvan den eigenaar ontleend, en van plantages, welker namen opplanten, vruchten, dieren enz. betrekking hebben of op eengeschiedkundige bijzonderheid slaan.

25. Over den naam Cornet, gegeven aan de gronden van devoorstad Zeelandia te Paramaribo tot de redoute Purmerend,is veel verschil van meening geweest. Teenstra noemde dezen eenouden Indiaanschen naam; pater Rikken een negernaam. Maarten slotte is gebleken, dat de naam een oorspronkelijke familie-naam is, toebehoord hebbend aan Nicolaas Combé, die metAbraham Crynssen in 1667 naar Suriname kwam en door dezenop 23 Juni van dat jaar tot secretaris van den commandeur enden krijgsraad werd aangesteld, en een maand later, op 23 Julitot „commys van magazijnen van vivres en amonutie van oor-loge". Hij was gehuwd met Anthoinette Douterlan, als lidmaatvan de Hervormde gemeente te Paramaribo in 1692 ingeschreven.Zij hertrouwde na zijn dood, op 29 September 1692 met Johannesvan Dijk. Volgens Hartsinck was het huis van den bevelhebberder bezetting geheel van steen en weleer de woning van den eer-sten commies van de W.I. Compagnie Combé. In 1669 werd ereen instructie vastgesteld „voor degene die gestelt is om de uijt-en inkomende schepen te visiteeren" en daartoe Nicolaas Combéaangewezen (Pol. Notulen 15 Maart). In 1690 wordt hij als kerk-meester der Hervormde gemeente vermeld, ten minste in dat jaardoet hij als zoodanig een voorstel aan het hof, dat op 8 Aprilbesluit, dat van ieder van Suriname vertrekkend schipper metzijn schip of bark / 5.— in plaats van aan de armen, aan hem(Combé) als kerkmeester zal moeten worden betaald. De armen-kas was blijkbaar goed voorzien. Combé werd 28 December 1690tot commissaris van de desolate boedelkamer gekozen. De gron-

Page 17: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURIANAMSCHE PLANTAGENAMEN 163

den van de eerste buitenwijk van Paramaribo worden in 1830Combé genoemd; zij waren in 1799 bebouwd. In het Rijksarchiefis een plan van de voorstad Combé van den luitenant-ingenieurA. H. Hiemcke*) uit het jaar 1796 (no. 1717). Men sprak in 1798van Combeesgracht (SwrmaamscAe /4/wan«A) Er is in Paramariboeen Groote en een Kleine Combé.

Hoe luchtig, hoe gezond, Combé, zijn uwe dreeven!'k voel hier de zaligheid van 't land in mij herleven 2).

26. De plantage Fe/tz ontleent haar naam aan den heer JohanFelix, geboren in Anhalt Serbst, die op 21 Juli 1752 huwde metPetronella Geertruyda Oudenrogge, in Suriname geboren. Hijwas met de kolonisatie van De Bussy in Suriname gekomen,werd raad van civiele justitie en maakte groote winsten met denaanplant van katoen op zijn plantage, ofschoon die plant zelfs opde meest dorre en magerste gronden groeit. Hij was een man vanveel doorzettingsvermogen en onvermoeibaar.

27. / « « iïott#Km gaf zijn naam aan een plantage in de Para.Hij was in 1766 adelborst in de compagnie van Jacques Roulleau.Uit Hoorn in Suriname gekomen, huwde hij aldaar in de Luther-sche kerk op 30 Mei 1765, oud 24 jaar, met Maria MagdalenaJanssen. Zij was gereformeerd en in Suriname geboren. In 1775wordt hij als president-ouderling van de Luthersche kerk ge-noemd. Zijn plantage in de Para werd een redoute, en werd alszoodanig later verlaten.

28. Willem Hendrik baron Piek van Zoelen en Brakel gaf zijnnaam aan de plantage Zoe/en. Hij werd in Juli 1752 in het fortZeelandia gevangen gezet zonder opgaaf van redenen. In 1732was hij met Johanna van Aerssen gehuwd, een dochter van denadmiraal Francois van Aerssen, commandeur van de Duitscheorde, als afgevaardigde in de ridderschap van Gelderland gecom-mitteerd in de Staten-Generaal.

29. Lijkt het op het oog, dat de plantage 5oice/ haar naamontleent aan de plaats Boxtel in Nederland, toch is zulksniet het geval. Zij werd aangelegd door Maria Magdalena vanGelre, weduwe van den kapitein in het Staatsche leger AndréBoxel en in 1733 3) geïnventariseerd. De plantage behoorde aanhaar en haar zwager, den gouverneur mr. Paulus van der Veen.

') Albrecht Helmuth Hiemcke, 1ste luit. der genie, kwam in 1790in Suriname en overleed te Paramaribo 16 April 1839, oud 69 jaar.

*) SwrinaamscAa Menge/£o£?te, 1804, blz. 168.') D.W./.G., 3de jrg, 1921, blz. 325; 4de jrg, 1922, blz. 53.

Page 18: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

164 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

30. De plantage Mf/rf-fen-S^*/'/ heette aanvankelijk Grand-Plaisir, waarvan F. L. W. Grand die in 1762 overleed, de aan-legger en eigenaar was. Hij was met Maria Suzanna Duplessisgehuwd, die op 10 Maart 1739 te Paramaribo geboren was enaldaar 6 October 1795 overleed. Zij was de dochter van mr.Salomon Duplessis *) en Johanna Margaretha van Strijp enhad den woeligen en heerschzuchtigen aard van haar vaderen heeft als hoofd van de „Cabale" tegen Mauricius een treu-rige vermaardheid verworven. Na het overlijden van Grandhertrouwde zij met J. F. Stolkert, stiefzoon van den gouver-neur Jan Nepveu, die met diens moeder, de weduwe Stolkert,eigenares van de plantage Hecht en Sterk, was hertrouwd. Ophaar grafzerk in de Hervormde kerk van Paramaribo staat gebei-teld: „Eindelijk ben ik tot rust gekomen". Na den dood vanGrand wijzigde zij uit pure kwaadaardigheid den naam van deplantage Grand Plaisir in Nijd-ten-Spijt, om een plantage-eigenaaraan de overzijde nl. Samuel Paulus Pichot te ergeren (zie 9).

Mr. Salomon Duplessis, secretaris van den gouverneur Van deSchepper was gehuwd met de rijke weduwe Pichot, wier eigen-naam was, Johanna Margaretha van Strijp, eigenares van de plan-tages Penoribo, Siparipibo, La Paix en De Hoop. In 1741 werd hijraad van civiele justitie en in 1745 van politie en crimineelejustitie. Over hem leze men de i?ece«i7 van £gte siw££ew ioorSa/owon Dt^fessis tege» me. ƒ. _ƒ. MaMnciMs, Amsterdam, 1752(5 deelen).

31. .<4n<2r£ iV/'am /oe 0/>/><? is de Negerengelsche naam voorplantage Frederikslust in de Warappakreek. Dit beteekent:André eet je op. Eigenaar was Jan Frederik André, geboren in1732 in Neuwith. Hij werd in 1778 raad van politie en crimi-neele justitie, en was gehuwd met Anna van Bijland, die in 1752te Giesendam geboren was. Deze Anna van Bijland was te vorengehuwd geweest met Jean Nicolas 2) en met Albert us JacobusWiltens. De zoon van Jan Frederik, geheeten Pieter Martinus,te Paramaribo geboren en 6 Augustus 1797 op Frederikslustoverleden, vereenigde de namen André en Wiltens. De naamAndre njam joe oppo duidt aan, dat hij een lastig mensch moetzijn geweest.

32. Afafoia/rwm. De plant van dien naam, afkomstig van dekust van Malabar, komt ook in Suriname voor. In het Neder-

>) Alsvoren, 23ste jrg, 1941, blz. 270/1.') Nicolas is een achternaam.

Page 19: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 165

landsch noemt men het blad Indiaansch blad. Het riekt als kruid-nagel. De vrucht is rond als een erwt, zuur en geurig van smaak.Jan Wreesman noemde zijn plantage aldus. Te Paramaribo komteen straat van dien naam voor.

33. De Negerengelsche naam Z)n' /Iran/a voor plantage Monitorlaat zich, naar te vermoeden is, verklaren, doordat bij het voor-bijvaren drie sinaasappelboomen een aanwijzing ter herkenningwaren.

34. Dat de plantage St. Eustatius 2?aèoe« genoemd werd, is teverklaren uit het aantal apen, dat daarop voorkomt. Bruiaapis in het Negerengelsch baboen.

35. Zoo wordt de plantage Kortenduur Zfafoenlm genoemd,d.i. apenboom. De baboontrie is een boomsoort, welke als timmer-hout wordt gebruikt; zij kwam op genoemde plantage veel voor.

36. .Boe&oe is een negerwoord voor plantage Leonsberg, de laat-ste plantage op den weg van Paramaribo naar zee langs de Suri-namerivier. Hier was een Boschnegerdorp, waarvan de naambeteekende, dat het eerder tot stof zou vervallen, dan door deblanken worden veroverd. Een Europeesch legercorps onderkapitein Mayland, bijgestaan door het korps vrije guides onderluitenant De Friderici (den lateren gouverneur) tastte hier demarrons aan, die door den neger Baron, bijgestaan door zijnwreeden adjudant Jolicoeur werden aangevoerd, en richtte eenvreeselijk bloedbad aan. De overwinning op het dorp Boekoe op17 September 1772 werd op Zondag 27 September in de kerken inSuriname plechtig herdacht. In 1837 was A. de Leon eigenaarvan de plantage, en gaf haar zijn naam.

37. Wo///en&M#e/, Eigenares van dezen grond was in 1798 deboedel Hatterman. In 1737 wordt vermeld een „coffiegrondWolffenbuttel aan het reypad". Op den 27sten Maart van datjaar werd aan Willem Daems een erf afgestaan in de „Waagen-straat beginnende aan de hoek van 't rijpad aan den koffiegrond„Wolffenbuttel". Het is vreemd, dat deze naam hier met 2 lettersf gespeld wordt, terwijl de hertog van Brunswijk Wolfenbuttel,die in 1764 het ontwerp samenstelde voor de expeditie tot dem-ping van den slavenopstand in Berbice, zijn naam met één f spelt.

38. Free/anrf. Deze plantage ontving haar naam van de familieDe Vree. Gerard of Gerrit de Vree, zoon van den commandantvan Arnhem, Dirk en van Ermgard Helena Tulleken, kwam uitArnhem in Suriname, legde 21 Maart 1706 belijdenis in de Her-vormde kerk af. Hij was 20 Mei 1705 gehuwd met Emilie ReginaBroen, weduwe van Adriaan de Graaf, te Amsterdam geboren,

Page 20: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

166 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

en na haar overlijden, op 9 October 1708, opnieuw in het huwelijkgetreden met Abigael Agatha van Sandick (zie bij Sandiki 24).In 1713 werd hij raad van civiele justitie en in 1727 raad vanpolitie en crimineele justitie. Hij was burger kapitein in de Beneden-Commewijne en eigenaar van de plantages Vossenburg enWayam-pibo; hij overleed in 1726.

Zijn broer Wijnand kwam met attestatie van de Hervormdegemeente tegelijk met Sara Swart en Nicolaas van Sandick uitArnhem op 16 September 1708 te Paramaribo aan. Hij was13 Augustus 1705 gehuwd met Esther Espessel, weduwe vanPierre Chevallier, te Monpellier in Languedoc geboren. Voortswoonde er in Suriname nog Nalida de Vree, die met AdriaanBloos gehuwd was.

39. Sowwé/siyA. Het fort gelegen aan de samenvloeiing vande rivieren Cottica en Commewijne heette aanvankelijk fortCommewijne. Tot den aanleg daarvan werd 7 Maart 1685 in eenvergadering van raden van politie besloten. Bij den aanleg vanfort Nieuw-Amsterdam werd het in 1747 verlaten. Later komtdie naam als plantage voor. Er was toen een chirurgijnsetablisse-ment op gevestigd. De directeuren van de Sociëteit hadden bijbrief van 29 Mei 1688 aan den gouverneur Van Aerssen vanSommelsdijck kennis gegeven, dat men besloten had het fortzijn naam te schenken. Dien brief kreeg de gouverneur nietmeer in handen. Op 19 Juli 1688 werd hij vermoord. De grondkwam later in handen van de Herrnhutters (EvangelischeBroedergemeente) en het etablissement werd het uitgangspunteener uitgebreide werkzaamheid der zending op de omliggendeplantages; in 1817 werd het opgeheven. In het Negerengelschheet Sommelsdijk nog steeds Arnitri (Herrnhutter).

De gouverneur schreef zijn naam met ck, het fort, later deplantage, werd met een k geschreven.

Page 21: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 167

BIJLAGE I.De cursief gedrukte namen zijn afzonderlijk behandeld.

PLANTAGENAMEN GE-NOEMD NAAR NEDER-LANDSCHE PLAATSNA-MEN.

AmsterdamArnhemBergen op ZoomBloemendaalBredaBreukelerwaardDen BrielBrouwershavenCrommenie

CuylenburgDomburgDordrechtDwingelooEgmondGeertruidenbergGelderland's-Gravenhage ')GroningenGroningerlandHaarlemKatwijkLaar wijkLeiden

De LemmertLeyerdorpDe MaasstroomMunnikendamNaaldwijkOvertoomPoelwijkPurmerendRotterdamRozenburgScheveningenSchoonauwen

Utrecht

•) Plantage 's-Gravenhage in de Perica heette vroeger Rozendael enbehoorde aan Andries Seiffert, genaamd Wossink, die als gereformeerdofficier op 20 Juli 1730 in Suriname kwam, raad van politie en crimi-neele justitie en raad van civiele justitie werd. Hij huwde met MariaAnna Lemmers, dochter van Jacob en Johanna Sorgdragers, geboren18 Januari 1705, overleden 28 Juli 1789. Wossink overleed in 1746.Op de grafzerk van Maria Wossink-Lemmers, liggende op plantage's-Gravenhage lezen wij:

Hier rust een WeduwvrouwVan meer dan veertig jaaren

i : En meer dan tachtig jaar: Gesteegd in ouderdom

...•:.,.-*-••• 't Was al geen voorspoed,die Marie is wedervaaren.

Neen wandelaar zij voelde ook zielsmart van alomdan zag zij keer op keer haar lieve panden stervenzij leefd en stierf tot Heil van Bedloo's drie paar Erve.

Mevrouw Wossink was eigenaresse van het huis hoek Gravenstraaten Plein te Paramaribo, waarin thans de gouvernements-secretarie isgevestigd. Bedloo's drie paar erven waren de zes kinderen, die de plan-tage ,,De zes kinderen" bezaten. Alida Maria Wossink, haar dochter,geboren in 1733 overleed in 1785. Zij was drie malen gehuwd: 1stemet Christiaan de Nijs, 2de met J. W. G. van Meel geb. 1 Mei 1740overleden 20 Juli 1771 ((no. 72 N.L.), 3de met Everhardus JacobusCoetzee op 27 Augustus 1773, geboren in Amsterdam in 1743, over-leden in 1784. Haar dochter uit het huwelijk van De Nijs, Anna Maria,geboren 1749, huwde 31 October 1765 met Willem Bedloo, geboren21 October 1734, overleden 24 October 1785, zoon van Guilliam uitMiddelburg, wonende in de Perica, raad van politie en crimineelejustitie en civiele justitie en Margaretha Bodisco, weduwe van Isaacvan Beek, geboren te Amsterdam. Bedloo is een der oudste kolonisten-families in Suriname. Margaretha Bedloo-Bodisco hertrouwde 28Maart 1694 met Quiryn van Thuijnhuysen, raad fiscaal.

Page 22: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

168 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

ValkenburgVenlooVlaardingenVoorburgZoeten

DUITSCHE PLANTAGE-NAMEN:

Altona 'BadensteinBerlijnBremenBrunswijkCharlottenburgDuisburgDuringenFrankfortHalle in SaxenHamburgHannoverHildesheimKleinbausenKonings bergenLunenburgMaagdenburgMannheimMunchensteinOldenburgPhilipina's RuheSaltzhagenSaxenSchmalkalden

ENGELSCHE, SCHOT-SCRE EN IERSCHEPLANTAGENAMEN

BarclayBelladrumBotany BayBuckleburyBurnsideCardrospark ')ClydeDiamondFairfieldFriendshipGleasander

GlocesterGood IntentGreenfieldHagueHamiltonHampton CourtHazardHopeInvernessJohnKentLeadshallLeasowesLiverpoolLocharberLondonderryLongmayMary's HopeNurseryOxfordParadiseRose ValleySealandSmithfieldThyronneTotnessUnionWalton HallWindsor ForestFRANSCHE PLANTAGE-

NAMEN:Mon AffaireLa bonne A mi tieArgent CourtL'AventureBeaulieuBelairBel a SoirBellevueBergeracA la Bonne heurreMon ByjouBon AventureLa CampagneCharprendreChatillonConcordia

La ConfianceLe ContentementCrêvecoeurMon DésirDiligenceMon DivertissementL'EmbarrasL'EspéranceLa FélicitéGage d'AmourSt. GermainHermitageL'InquétudeLa JalousieLanguedocLa LibertéMarseilleLe Mat RougeMerveilleMontaubanMontpellierNon PenséPerouLa PersévérencePeu et ContentPicardiePlaisanceMon PlaisirPonthieuLa PouleLa PrévoyanceLa ProspéritéLa ProvidenceRac a RacRemoncourLa RencontreLa RessourceMa RetraiteLa RevolutionLa SangsueLa SimplicitéLa SingularitéLa SolitaireLa SolitudeSonetteMon SortMon Souci

•) Alexander Ferrier, geboren in Cardross (Dunbarton, Schotland)23 Februari 1789, overleed op 20 April 1848 en noemde zijn plantagein Nickerie Cardrosspark.

Page 23: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 169

TéméraireTowr/owticTout lui FautLa TranquilitéMon TrésorVa comme je te

pousseVide Bouteille ;La Volonté

BELGISCHE PLANTA-GENAMEN:

WaterlooITALIAANSCHE PLAN-

TAGENAMEN:Boa VistaLivorno ')

LEVANTSCHE PLANTA-GENAMEN :

LevantNEDERLANDSCH-INDI-

SCHE PLANTAGENA-MEN: B a t a via, J a v a

NOORD AMERTKAAN-SCHE PLANTAGENA-MEN:

Boston, LouisianaBOHEEMSCHE PLAN-

TAGENAMEN : Praag

POOLSCHE PLANTAGE-NAMEN; KLEINPOLEN.

RUSSISCHE PLANTA-GENAMEN:

Petersburg

SPAANSCHE PLANTA-GENAMEN: Toledo

WEST-INDISCHE PLAN-TAGENAMEN :

AntiguaBarbadosCaracasCuracao5/. ftistoZtusSt. DomingoGuadeloupePorto RicoPorto Bello

ZWITSCHERSCHEPLANTAGENAMEN:

Zwitserland

NEGERENGELSCHENAMEN : AwarraPassi, Bakra-Mas-sanga, Boekoe,Pina-Pina

ABSTRACTE PLANTA-GENAMEN:

Beproefde Vriend-schap

De BeproevingBijgelukBijgevalBroederschapBroedersgiftBroedershoopDe DageraadDe DankbaarheidDe EendrachtEenzaamheidEinde RustElk het zijnFortuinDe drie gebroedersDe twee gebroedersMijn GelukDe vier gezustersGoed accoordGoede HoopGoede IntentieGoede moedGoede ondernemingGoede verwachtingGoerfe Fr«ic,Goede vriendschapGoed succesGoed uitzigt

>) Filippo Carlo Casali, een Italiaan, in Livorno geboren, noemde zijnplantage naar zijn geboortestad. Hij was raad van politie en crimineelejustitie en overleed 21 Januari 1824, oud 59 jaar. Hoe hij zich in zijnnieuw vaderland bemind had gemaakt, blijkt uit het opschrift van zijngrafzerk in den Nieuwen Oranjetuin (no. 411. N.L.).

Hier onder rust een vriend wiens trouwDe sterkste proeven heeft gegeven.Hij stierf en dompelde in rouwHen, in wier harten hij blijft leven.

Op Combé had Casali een lusthof aangelegd, waar druiven, vijgen,sinaasappelen, Hollandsche appelen en peren groeiden en een grooteverscheidenheid van bloemen. Dat was in den tijd, dat men uit denvreemde, vruchten-en bloemenzaden liet komen, zooals de commissarisVan den Bosch de zaden van avocaat, kaneel, pomme(de)cythère,pompelmoes, zuurzak, marcousa en sapotille naar Suriname bracht ende gouverneur-generaal De Veer op zijn buitenplaats Stroomzigt opCombé tal van vreemde vruchtboomen en gewassen plantte, uitCayenne afkomstig.

Page 24: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

170 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Gowrfmt/nDe Guinesche vriend-

schapHaast U langzaam

Hecht en sterkHeemlustDe HerstellingHof wijkDe HoopMijn HoopMijn Hoop en CelleDe HulpHuwelijkszorgDe twee KinderenDe vier kinderenDe zes KinderenKindersdeelKlein hoopKleine verwachtingKortenduurKortevreugdLandlust en twistlustLangmoedigheidLeijdenshoopLeijenhoopLiefdenshoekLiefdenshoopLust en RustLustrij kLust tot Rust

MijnhulpMijnzorgMisgunstMislukt Bedrog (heet-

te vroeger Jeruza-lem)

Moed en KommerMoederszorgDe MorgensterDe MorgenstondNieuwe AanlegNieuwhoopNieuw MeerzorgNieuwgrondNieuwrustNieuwstarNieuw VermaakNieuw WederhoopNieuw Weergevonden

Nieuw WeigetroffenNieuwzorgJVy'rf ten S/>y<NimmerdorNimmerrustNooit GedachtNooit VolmaaktNut en SchadelijkDe OndernemingOngegundOngelegenOnverdachtOn vergenoegdOnverwachtOostrustOostwaardOuderszorgOverbrugPatientieDe ResolutieRustenburgRust en WerkRustlustRustveldSchoonoordSomersorg

Spijtige BakkesStandvastigheidToevluchtTwijfelachtigUit en t'HuisDe UitkijkDe UitvluchtVaderszorgMijn vermaakVertrouwenDe VerwachtingVisschershavenVisscherszorgVlugt en TrouwVlijt en TrouwVoorgrondVoorzorgDe VredeVredenslustVriendsbeleidVriendslustDe VrijheidVrouwenvlijtDe Waakzaamheid

WelgelegenWelbedachtWelgemoedWelgevallenWeigevondenWeltevredenZeldenrustZonderzorgZonhoopZorg en HoopZorg en RustZorg en VrijDe ZuinigheidDe Zwarigheid

FANTASIENAMEN :De vier AzenCarthagoCeresCleviaConcordiaFlorentiaGloriaGuldenvliesKwattaMochaAfowt'torMoreaNovarOstagePracticaPhoedraPhoenixPomonaRetiroSaphirTempora

INDIAANSCHE PLAN-TAGENAMEN:

AccariboAcconiriboAppecappeAucaCanawapiboCaramapiboCourcaboCrawassiboJakkomomboMakeriabo

Page 25: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 171

MapaboMatuariboMopentiboNakkarackiboOnoboOnoriboOrnamiboOssemboPalmeneriboPenoriboPotriboQuamaboQwapiboRorac ')SchipiboSiparipiboSinaboSoriboSurimomboTimotiboTopiboUrapanicaWayamoeWayampiboWaycoribo

NAAR DIEREN GE-NOEMDE P L A N T A -G E S :

Baboenhol

BijenkorfDe gekroonde PauwTijgerholWolvenhorstNAAR PLANTEN,

VRUCHTEN, GROND-SOORT, VOEDSEL,WATER GENOEMDEPLANTAGES:

AkkerboomIndigoveldLeliëndaalKlarenbeek

NieuwgrondPeperpot 2)Sloot wijkTulpenburgWaterlandWatervlietWaterwij kDe Zonnebloem

BIJBELSCHE NAMEN:AbigaëlsHoop-enLustBerg SinaïBersabaBethelBethlehemDothanEphraïmszegen

EphrataGoose nHorebLibanonSalemSaronStaf Arons in EgypteWorsteling JacobsNAAR HET AMBT GE-

NOEMDE P L A N T A -G E :

GouverneurslustNAAR HET ORANJE-

HUIS GENOEMDEPLANTAGES:

NassauOranjeOranjesteinNAAR PERSONEN

(VOOR- EN ACHTER-NAMEN) GENOEMDEPLANTAGES:

De Alyda J)Anna CatharinaAnna ElisabethAnna MariaAnna'sburgAnna'slustAnna'srustAnna'szorg «)

') In „Roo-Rac Bergzang" bezong P. F. Roos in zijn Surinaamse**MeMge/£oè>te, blz. 12, deze plantage, waarop meer dan een eeuw laterbauxiet in den heuvel gevonden werd. De profetische blik van Roosschreef reeds:

Wie weet of niet het geele goudUwe aderen is toebetrouwd, •

Met keur van andere puikmetalen ?Wie weet wat nog uw schoot bevat ?

En of gij niet een heimlyk padIn u verbergt, om tot den Orcus neer te daalen ?

2) Peperpot is een vischsoep met cassavebrood, sterk gekruid metcayennepeper (Negerengelsch peprepatoe). De daarbij gebruikte vischis de kwi-kwi. In Britsch Guyana noemt men peperpot, wat in Suri-name casseripopot of kliekjespot heet.

') De suikerplantage Aleyda in de Cottica werd aangelegd door mr.Johannes Aleydus Swaen met zijn stiefzoon J. C. Wolff Juliaans enontving haar naam naar eerstgenoemde £>. W./.G.'25ste'jrg, April 1943,blz. 118, noot 1.

*) Anna's zorg was genoemd naar Anna M. Thomas, t 1768, ge-scheiden echtgenoote van J. Godefroy.

Page 26: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

172 FRED. OUDSCHANZ DENTZ, DE HERKOMST EN DE

BleijendalBleijenhoopBleijenrust >)

BrouwerslustBuys en LustBuys en VlijtCarel FrancisCarelburgCarolinaCatharina Sophia ')ClemensburgClifford Kockshoven

ConstantiaCornelia's giftCrommelinsgiftElisabethshoopEstherrustFackertshoop

Frederici's giftFrederici's gunst«)Frederiksburg

FrederikshoopFrederikslustGarcia'skampGeertruida Elisabeth

George HendrikGustaafsdaalHalfhidelust»)Helena ChristinaDe vier HendrikkenHeysvlietHooyland «)

HulshofJacobsdalJacobslustJohannaJohanna CatharinaJohanna Charlotte

Johanna MariaJohanna PetronellaJohannesburgJohanneshoopJohanneszoonKarelburgKarelsdeel

KockswoudKuhlenkampsspruitLabadieshoopLemmershoopLemmerskamp

LeysnerLode wij ksburgMagdalena'sburgMaria PetronellaMargarethenburgMaria'slustMeulwijkMeindershoopMolhoop •)MoyNieuw RoelandPhilipsdalPietersburgPieterszorgRachelshoopRees en CropReynsdorp »)ReynfortRheynberkRobleskampRosina

>) Voor de familie Bleij zie D.W./.G. 24ste jrg., 1942, biz. 167.') Catharina Sophia, genoemd naar C. S. Bake, echtgenoote van

Juriaan Francis de Friderici. £>.W\7.G. 24ste jrg., 1942, biz. 179.>) Crommelinsgift genoemd naar den gouverneur-generaal Wigbold

Crommelin. D.ÏF./.G. 14de jrg., 1932/3, blz. 8.«) Frederici's gift, gunst-en-burg genoemd naar den gouverneur-

generaal De Friderici. .D.W./.G. 24ste jrg., 1942, blz. 179. GrafzerkenN.L. 490, 524, 643, 645, 648, 649, 650-52, 655, 659.

') Genoemd naar Andrew Anthon Halfhide, horlogemaker, eenEngelschman, geboren te Waltham (Essex) 28 Maart 1743, overledente Paramaribo 10 September 1824, die in Suriname raad van politieen crimineele justitie werd. Onder het Engelschsche bewind van gou-verneur Pinson Bonham verzette hij zich op beleedigende wijze in devergadering van 3! Mei 1813 tegen de controlemaatregelen, welkeJohn Bent, als curator, tegen de verhypotheceerde plantages wildenemen (proclamatie van 15 Mei 1813), waarop de gouverneur hemschorste en de vergadering sloot. (No. 22/23 N.L.).

•) David de Hoy was vaandrig in 1749, later luitenant bij de burger-officieren te Paramaribo (Grafzerken N.L. no. 199/200 en no. 68 NAV.).

') Zie Knoffroe no. 7, blz. 153.•) No. 60 N.L.; No. 81. NAV.•) No. 40, 552/53 N.L. Andreas Reynsdorp was gehuwd met Eliz.

Johanna Lemmers en eigenaar van plantage Nut en Schadelijk.

Page 27: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 173

Rouxgift«)SarahSarah MariaSara'slust

Sophia'slustSpieringshoekSporksgift 2)StolkertsijverStolkertsvlijt ')Stolkwijk

Susanna'sdaalTheodora SusannaDes TombesburgTowWowweVisscherszorgVlammenburgVredenburg

VriesenburgVrieshoopWestphalenshoopWijkslust

BIJLAGE II

WijnbergenlustWilhelminaCatharinaWilkensrustWillemsburgWillemshoopWillemstad

Wolffs CapouricaWolffsijverWrieddijk «)IJvertshoopZoe/en

Indeeling van Surinaamsche plantagenamen naar deNegerengelsche namen.

De cursief gedrukte namen zijn afzonderlijk behandeld.

NAAR EIGENNAMEN (spell ingFocke)

Alderad - Sténbergi - Steen-berg J)

Alkmaar — Goedoefrou - Gode-

Alsimo - Oehlers - Oehlers «)Anna Catharina - Van Omroe -

Van Ommeren ')

Anna Elisabeth - Labadi - Laba-die «)

Anna's zorg - Goedoefrou - Go-

Arendsrust - Di Lósi - Des LogesArgent Court - Dumaré - Des

MaretsL'Aventure - Brouroe - Brouwer»)Badenstein - Vógtoe - Voigt

') Jacques Roux woonde in het hoekhuis Groote Combé en Graven-straat, thans het gebouw van de Staten.

*) Zie D.W./.G., 24ste jrg., 1942, blz. 176.') De raad van politie en crimineele justitie Stolkert woonde in het

huis hoek Waterkant en Plein, dat in zijn tijd een huurwaarde van/ 1000.— had. Isaac Stolkert was kapitein bij de burgerofficieren inBeneden-Commewyne.

•) Frans Laurens Wried overleed 16 October 1744. Hij was gehuwdmet een juffrouw Crafford. Zijn weduwe hertrouwde met Jan PieterseVisser, daarna met Adam Lodewijk baron Van Wangenheim, sedert1756 raad van politie, kapitein-adjudant van generaal Von Spörke,kamerheer van den koning van Pruisen. Hij vestigde zich blijvendin Suriname en was eigenaar van de plantages Rorac, Klaverblad,Sardam, Jagersburg en Heemlust. Zie noot 1, blz. 171.

») Was kapitein bij de burgerofficieren in 1749. No. 181, 182, 185 NL.«) No. 208, 211 N.L.') No. 94, 95, 110, 524 en 752 N.L.•) No. 31 N.L. Voor Labadie Roulleau zie No. 44, 234, 235, 236

en 237 N.L.•) Marcellus Brouwer, in Suriname geboren op 21 Maart 1767, huwde

oud 29 jaar met Susanne Elisabeth Winne, oud 32 jaar, weduwe vanmr. N. Lemmers. No. 530 en 658 N.L.

Page 28: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

174 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Barbados - Skassi -Beninenburg - Hattriman -

(«rma»Bergerac - Koederki - Couderc ')Berthouds'lust - Krein - KleinBlokkenbosch - Brókoe - Blok J)Bijgelegen - Pikien Tesie - Te-

xier ')

Bijgeluk - Meinertzhagen - Mei-nertzhagen «)

Byjou Mon - Di Péroe- Dupeyrou')Bodenburg - Saffin - Saffin «)Breda - Lobreki - Lobbrecht ')Bredevoort - Saffin - SaffinBreukelerwaard - Bigi Koederki -

Couderc

•) Etienne Couderc, zoon van Zacharias en Marie Pichot, raad vanciviele justitie huwde 25 April 1745 met de dochter van gouverneurTemming, geboren 8 November 1726. Hij was de schoonzoon vanmevrouw Audra. .D. W. ƒ.G. 23ste jrg. 1941, blz. 271. Mr. Isaac Couderc,ontvanger der Hoofdgelden, was geboren 27 Maart 1703 en overleed28 Juni 1745. Hij was de schoonzoon van De Rayneval. No. 17, 44 NAV.

») Mr. Franciscus Blok was eigenaar van plantage Blokkenbosch.Hij was een schoonzoon van Jean Rocheteau. Blok werd 19 Nov. 1755eigenaar van de plantages Echtenrots en Janslust, die hij Blokken-bosch noemde naar zichzelf en zijn echtgenoote Van den Bosch.

') Gouverneur van Suriname (1777-1783), tevoren raad-fiscaal. Zijnweduwe hertrouwde met Francais Gomarus, die de tweede persoonwas, die van het Militair Hospitaal te Paramaribo administrateur was,raad van politie en crimineele justitie werd en boekhouder-generaalen tal van andere openbare bedieningen bekleedde.

«) Het geslacht De Meinertzhagen is uit Keulen afkomstig. Gerrit,op 9 April 1682 aldaar geboren, werd in 1744 in den adelstand ver-heven tot lid der Heilige Roomsche Rijksridderschap. JohannaElisabeth, de dochter van zijn zoon Abraham, geb. 1752 huwde in1770 graaf Von der Lippe Biesterfeld. De eerste De of Van Meinertz-hagen, die als provisioneel vaandrig en commies van het departementvan oorlog naar Suriname ging, waarbij 14 December 1736aankwam,was Anton Hendrik, geboren te Keulen in 1706. Hij had in Utrechtgestudeerd. Hij werd raad van civiele justitie. Zijn eenige zoon AntonHendrik werd 21 April 1747 te Paramaribo geboren. Een ander familie-lid is eveneens naar Suriname gegaan, nl. Daniel, in 1675 te Keulengeboren. Diens zoon Jacob Daniel, was envoyé van de republiek aanhet Russische Hof. Zijn zoon werd de schoonzoon van den gouverneurJan Nepveu (1772). Hij was plantagebezitter en handelaar. In begin1800 waren er verscheidene De Meinertzhagens n̂ de rechterlijkemacht in Suriname en als commissaris van politie. No. 753, 755, 756757 N.L. en No. 9, 29 NAV.

') Pierre Dupeyrou, raad van crimineele justitie en kapitein vaneen burgercompagnie in Boven-Cottica, was geboren 2 Februari 1702en overleed 3 Mei 1742. No. 18 NAV. Jacques Joseph Dupeyrou, ge-boren 12 Januari 1734, overleden 8 Juli 1738, (No. 30. NAV.). MariaDupeyrou, geboren Couderc, echtgenoote van Jean Dupeyrou, raadvan politie en crimineele justitie, geboren 21 Juni 1700, overleed 18Juni 1742 (No. 44. NAV).

•) No. 181, 185 N.L.') No. 179, 197 N.L.

Page 29: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURIANAMSCHE PLANTAGENAMEN 175

Broedershoop - Van Halm - VanHalm

Brouwerslust - Brouroe - BrouwerBruinendaal — Pardo - PardoBrunswijk - Penja - Penha.Buys en Vlijt - Boisi - BuysLa Campagne - Robén - Robijn i)Campenburg - Lakroewa - De

La croix*)De Canawappibo - Sneiman -

Snij manCharlottenburg - Pinassi - L'Es-

pinasse *)Klein Charlottenburg - Van Om-

roe - Van OmmerenCAar/esbwrg' - Krepi - .De Cr^>yClemensburg - Pikien Kremensi -

ClemensClifford Kockshoven - Kókoe -

KocqhovenCrommelinsgift - Kokonassi -

CaucanasDe Dageraad - Van Omroe - Van

OmmerenDe Dankbaarheid - Berensi -

Berrenger «)Des Tombesburg - Van der Werfi

- Van der Werf >)Driesveld - Tesie - Texier

Duringen - Di Han - De Haan •)Dwingeloo - Reizigri - Reiziger ')Elisabethshoop - Kreinhansi -

Elk het zijn - Trafassi -Ellen - Troton - ToMWowweL'Espérance - Droljétie - Droil-

het •)Esthersrust - Skassi - Sc/iasFairfield - Makintosoe - Macin-

toshFrederici'sgift - Beersnijdri -

Beeldsnijder »)Frederiksburg - Pinassi - L'Es-

pinasseFrederiksdorp - Knófroe - ifn<5/-

/«/Gelderland - Pikien Wesfari -

WestfalenSt Germain - Di Hoi - De HoyGeyersf/y* - Jan Koiri - / a n

Geyer ">)Goede Vrede - Kastiljoe - del

CastilhoDe Goede Vrede - Patra - Pa/er")De Goede Vriend - Bomontoe -

Beaumont •»)Goudmijn - Skassi -

i)

blz .»)

Zie193.

De Labadisten in Suriname D.PF./.G. 8ste jrg. 1926/7,

No. 27 N.L. Voor La Croix Desouche No. 19. NAV.Lespinasse of L'Espinasse No. 5, 55, 57 en 65 NAV.

«) Pierre Berrenger, gouverneur van Suriname 1803-1804. Zienoot 2, blz. 156.

») No. 70, 82 NAV.«) Jean Ysak of Isak de Haan (t 4 Dec. 1777) was eigenaar van

Somersorg, aan hem verkocht 25 Maart 1769 voor / 202.500.—, waar-van de aanlegger was Philip Carel Somers. De Haans weduwe her-trouwde met Hendrik Schill.

') No. 153. N.L.•) No. 63. NAV.») Mr. Wolphert Jacob Beeldsnijder Matroos, boekhouder-generaal,

secretaris van het college van Kleine Zaken, gouverneur 1783/84, gafin 1774 de eerste krant in Suriname uit (No. 764. N.L.) D.W./.G.20ste jrg. 1938, blz. 35.

'•) No. 201, 399, 400, 403, 405, 406. N.L.") No. 62 NAV.") No. 731 en 732 N.L.

Page 30: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

176 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Groot Marseille - Jacobi - Ja-coby ')

Guadeloupe - Spierien - Spie-ring J)

Halle in Saxe - Werfara - West-falen

Harmonie - Kadérie - Catfe//Hecht en Sterk - Storkoe - Stol-

kert J)De Herstelling - Saffin - SaffinHildesheim - Jékri - Jeekeli/o/tüt/A - Krepsi - /ff«/>sHooiland - Di Hoi - De HoyJacobslust - Jakópoe - JacobsLa Jalouzie - Patra - Pa<erJohanna Charlotte - Pikien Vog-

toe - VoogtJohanna Maria - Spaan - Spaan «)Johannesburg - Halloi - Halloy')Katwijk - Van Méri - Van Meel •)Klein Charlottenburg - Van Om-

roe - Van Ommeren

Klein Gelderland - Pikien Wes-fari - Westfalen

Klein hoop - Worfoe - WolfKlein Westphalenhoop - Spfrnari

- Spillenaar ')Kuhlenkampsspruit - Lémmersi

- AMA/enfotm/) Lemmers •)Labadieshoop - Labadi - LabadieDe Lemmert - Brouroe - BrouwerLeijenhoop - Lémmersi - LemmersLeijdenshoop - Jakópoe - JacobsLeijerdorp - Batrome -

Leverpool - Lévre - CornelisLeever •)

Lodewijksburg - Lemmersie -Lemmers

Louisiana — Roe - RouxLugtenburg - Benéri - BeneWe")Lust en Rust - Skérpien - Co-

mans Scherpingh ")Lunenburg - Krein - Klein

i) Marcellis Jacoby geboren Februari 1701 in het vorstendomNassau-Ussingen was kapitein van een compagnie burgers in Parama-ribo en vendumeester. Hij huwde 5 Juni 1725 Jacoba Lemmers(1701-1742). NAV. 45 en 46.

a) No. 225, 262, 263 en 264 N.L.') Zie noot 3, blz. 173.«) Johanna Maria Spaan, oud 16 jaar, van de gereformeerde gods-

dienst, huwde 31 Augustus 1787 met Josephus Donatius Justus Thijm,R.C. oud 19 jaar, geboren te Amsterdam (No. 81-82. N.L.).

') J. Halloy, aanlegger en eigenaar van Johannesburg, was eenschoonzoon van De Crépy. De naam wordt tegenwoordig Johannis-burg geschreven.

•) No. 72, 216 N.L. Joan Hubert Gerard Willen van Meel was se-cretaris van de directie van de Sociëteit en raad-fiscaal.

») P. W. Spillenaar was 9 Februari 1789 tot commissaris van KleineZaken gekozen (No. 53, 54, 55 en 75 N.L.).

•) No. 209, 269, 410, 530, 548, 552/4 N.L. en No. 8, 15, 25, 32, 46,53, 56, NAV.

•) Cornelis Leever, eigenaar Leverpool kwam als secretaris vancommandeur E. Raecx 8 Juli 1728 op St. Eustatius aan en vertrokvan daar naar Suriname, waar hij 28 April 1730 aankwam als 1stecommies van den slavenhandel. Zie over hem D.B^./.G. 11de jrg.,1929/30, blz. 525 en 532.

»•) Voor Benelle Planteau No. 118. NL.") Ephraïm Co mans Scherping, secretaris van het Hof van politie,

weduwnaar van mej. van der Beets, was eigenaar van en aanleggervan Rust en Lust in de Commewijne en van Paracouba in de Paulus-kreek D.H'./.G. 23ste jrg., 1941, blz. 271. Hij was tevens raad vanciviele justitie. (NAV. no. 6).

Page 31: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 177

Lustrijk - Salie - CcWterMa Retraite - Ferran — Ferrand ')Maria Petronella - Span - SpaanMarienburg - DiHoi - De HoyGroot Marseille - Jakóbi - JakobyNieuw Meerzorg - Jakópoe - Ja-

cobs- Hanson of Anso -

Meerzorg - Hattriman -Meulwijk - Van Veri - Van Vhee-

len*)Misgunst - Heemskerki - Heems-

kerk 3)Moederzorg - Joeda - JudaMon Désir - Butnari - ButnerMon Affaire - Pottendorfoe -

Pottendorf «)Mon Plaisir - Bossoe - BuschMon Souci - Pikien Storkoe -

StolkertMon Trésor - Pisotoe - PtcAo/Morea — Piento - PintoDe Morgenstond - Bekri - BekkerMorgenster - Leisnari - Leysner»)Munnikendam - Heemskerki -

HeemskerkNamrek - Kerman -

Nieuw Weergevonden - Leisnariboiti - Leysner

iV«;i tew S£y< - Grani - GrandOnvergenoegd - Féfre - Le Fevre»)Overburg - Tarbotoe - Talbot')Overtoom - Juran — Juran •)Philipsdal - Marsérisi - MarcelisPoel wijk - Bekri - BekkerPonthieu - Gieski - GieskenLa Prospérité - Polakki - PolakPurmerend - Morisi - Mauricius »)Rees en Crop - Van Resi - Van

ReesRetiro — Koetienjoe - CotinhoRhijnesburg - Bigi Joeda - JudaRhijnberg-Bérkoffoe-Berkhof «<>)Rouxgift - Roe - RouxRotterdam - Van Kópoe - Van

Koperen >>)Rozenburg - Sandiki - Kan Sa«-

Rustveld - Grootfertie - Groot-veld

Salzhagen - Bossé - Bossé ")Sara Maria - Olanti - OllandSaxen - Kremensi - ClemensSchaapstede - Skapoe -

of Schafer

t) No. 110, 143. N.L.») No. 24 NAV.J) D.PF./.G., 20ste jrg., 1938, biz. 327 No. 176. N.L.«) Coenraad Hendrik Pottendorp was raad van civiele justitie. Hij

was gehuwd met Maria Elisabeth Greeber. Na zijn overlijden huwde op3 November 1775 zijn weduwe, behoorende tot de Luthersche gemeenteop 35-jarigen leeftijd, met mr. Henricus Arnoldus Hoff, weduwnaar,30 jaar oud, behoorende tot de Gereformeerde gemeente, geboren inElburg. Maria Greeber was in Suriname geboren. (No. 825 N.L.).

s) No. 48/52, 119, 142, 146, 161. 382, 471 en 618 N.L.•) Jean Ernst Le Fèvre, op 2 Sept. 1737 benoemd tot vaandrig,

overleed 25 Februari 1749 als adjudant van Mauricius. Hij was metgouverneur Van de Schepper in Suriname gekomen.

') No. 204/5 N.L.•) No. 22 en 30 NAV.») D.W./.G. 1ste jrg., 1919/20, blz. 419, 486.>•) No. 64/68, 70 en 89 N.L.") A. A. van Koperen, raad van civiele justitie, wiens weduwe J. G.

Lemmers huwde met D. Digues de la Motte. .D.H'./.G. 23ste jrg.,1941, blz. 89.

") No. 80. NAV.

West-Indische Gids XXVI 12

Page 32: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

178 FRED. OUDSCHANS DENTZ, DE HERKOMST EN DE

Schoonoord - Salie - Ce//t«rLa Simplicité - Varenhorsoe -

Varen horst ')Sloot wijk - Baggri - BekkerLa Solitude - Pistorisi - PistoriusSomerzorg - Di Han - De HaanSpieringshoek - Spirien - SpieringSpieringszorg - Valois - ValoisSporksgift - Makniri - Mac NeilStaf Arons - Polakki - PolakStolkersvlijt - Storkoe - StolkertStolkwijk - Storkoe - StolkertToledo - Moesantoe - MonsantoTourtonne - Kokonassi - Caw-

canasTwijfelachtig - Krevangi - Kraay-

vanger')Uit en Thuis - Meiri - MeyerDe Uitvlugt - Goski - Gosken't Vertrouwen-Toné - Taunay ')Verwachting - Markisi - MarcusVisschershaven - di Hópoe - Van

HoopVlucht en Trouw - Labadi - La-

badie

Visscherszorg - Beneri -Vriendsbeleid — Beneri - Bene/ZeVriezenburg Nova - Reizigri -

ReizigerWaterloo - Kameron - Cameron')Welgelegen - Salie - Ce//tersWederzorg - Koeroen kan -

Westphalenshoop - Spirnari -Spillenaar

Wilkensrust - Wilkensi - WilkensZorg en Hoop - Pisotoe - P*cAo<

2. KLANKAFLEIDINGBerg en Dal - Bergi *)Berlijn - BarenBoksweide, - BokkoeBraamspunt - BranspenConstantia - SantiCoresburg - KosborgoeCorisane — KrosannaEchtenrots - RostoL'Embarras - LamraFackertshoop - FakkriKockswoud - Kokkoe

i) No. 286 N.L.») Geerloffert Kraayvanger, geboren te Amsterdam, Luthersch,

huwde, oud 31 jaar op 28 Maart 1760 met Maria Magdalena van denBergh, weduwe Ducker, gereformeerd, oud 47 jaar. Fred. Kraay-vanger was raad van politie en crimineele justitie. Zijn dochter MariaJacoba was in Oct. 1754 gehuwd met Conraed Laurens Nering Bögel,drossaerd, en vertrok in 1756 naar Suriname.

') Taunay, eerst secretaris van gouverneur Raye, later, in 1740,ontvanger der Modique Lasten en raad van civiele justitie. D.W./.G.23ste jrg. 1941, blz. 271.

•) No. 534 N.L.') Eigenaar was Pater. De aanlegger was gouverneur Temming in

1722. De plantage was, met de latere uitbreiding aan de overzijde vande Surinamerivier, 5000 akkers groot, waarvan op naam van Temmingsdochter Catharina Eleonora en op dien van mej. Charlotte Elisabethvan der Lith 2000 akkers stonden. Deze laatste werd zijn echtgenootein 1725. Zij was drie malen gehuwd, met 3 gouverneurs en twee predi-kanten. De plantage werd bij de boedelinventarisatie op bijna een tongeschat. P. F. Roos dicht op deze plantage in zijnSurtnaamscAe Mewge/-

, blz. 81:Waar Suriname's vloed, al golvend loopt naar boven,Ter wederzijde omzoomd met hoogbebouwde hoven,De brakke wisselt in een zoete water zaal,Vertoont zich statiglyk de lusthof Berg en Daal.

Page 33: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE PLANTAGENAMEN 179

Moed en Kommer - KorkoeNieuwgrond - NjoegronNieuw Roeland - RolloNut en Schadelijk - SkadrenPicardie - PikantrieRac a Rac - RakrakiLa Rencontre - LarikondreScheveningen - SkeefnenSmithfield - SmittiStandvastigheid - StanfastiVlammenburg - VranWeltevreden - FreiriWolffs Capourica - KaproekaWorsteling Jacobs - Worsjacopoe

3. NAAR BEROEP OF AMBTAdrichem - Fiskari - Fiskaal (ei-

genaar Jan Nepveu)Rust en Werk — Granmangron -

Gouverneursgrond (eigenaarCrommelin)

4. NAAR GRONDSOORT, CULTUUR,VRUCHTEN, PLANTEN EN DIEREN

Catharina Sophie - Soekroegron -Suikergrond

Cornelia'sburg -Santigron - Zand-grond

S/. £tt£toltMs - Baboen - BruiaapGoede verwachting—Mordroegron

Moddergrond/foWewdMM»- - Baboentri - Apen-

boom d.i. timmerhout: Myristi-ca fatua) • •

- Dri Aranja - Driesinaasappelboomen

Peperpot - PeprepatoePieterszorg - Parwa ')Potribo - Goeyaba — GuaveVoorburg - Santigron - Zand-

grondWaterwij k - Kau Wroko *)Welgemoed - Monki-AapWeltevreden - Hassigron - Paar-

dengrondWilhelmina Catharina Frederika

- Santigron - zandgrond

5. NAAR KERK EN GODSDIENSTew Margarei/ia - Kerkigron

- Kerkgrond (Luthersche kerk)Som»te/5(fi;ft - Arnitri - Herrn-

hutterSoj-gf/tei - Domini - Ds PAa//6. NAAR KARAKTEREIGENSCHAP•FrerfmAs/MS/ - André njam joe

oppo - André eet je op

7. NAAR DE GESCHIEDENISGoede verwachting - Bakra Ma-

sanga ') - Blankenhut (mili-taire Post)

Gouverneurslust - Krodon - Kor-don «)

Leowsèefg - SoeAoe - Tot stofvervallen (No. 36)

>) Parwa of Paroewa Avicennia Nitida, Jacq Fam., een typischeboom voor de mangrove-formatie.

2) Kau-Wroko beteekent beestenwerk. De suikermolens werden,eerst door beesten (ossen, koeien) gedreven. Toen de dierlijke beweeg-kracht vervangen werd, sprak men van waterwerk. Encycl. vanN.W.I, biz. 76. Kau beteekent koe.

') Bakra Masanga beteekenende blanken hut, was een militaire post.«) Kordon, een militair stelsel van posten ter bestrijding van den

buitenlandschen vijand en van de weggeloopen slaven (Marrons), in1778 onder gouverneur Nepveu klaar gekomen.

• * .

Page 34: DE HERKOMST EN DE BETEEKENIS VAN SURINAAMSCHE … · Evenals de herkomst en de beteekenis van familienamen een bijzondere studie waard is, is zulks het geval met de namen van ...

BIJLAGE III

LIJST VAN NEGERENGELSCHE NA-MEN VAN PLANTAGES, WELKERBETEEKENIS NIET KON WORDENNAGESPOORD. (Spelling Focke)Accaribo - Gran pranasiAuca - MiengoBeproefde vriendschap - RobangiBroederschap - BrangronClaverblad - Di FoeroeCornelis Vriendschap - TasoenCourtsvlugt - PouliCuylenburg — Van DrakiDageraad, De - JoekomomboLa Diligence — Moezé HendrikieDe Nieuwe Eendracht - SoerdiDe Eendracht - Kakrakoe (Com-

metewane)De Eendracht - Van Torie (Sara-

macca)Ephrata - JakoeFortuin - BakiGeertruidenberg - SatieGelre - GandaDe Goede Verwachting - WeniGoosen — SnouGroningen - LinkieGroningen (Militaire post) - Skro-

poeDe Guineesche Vriendschap -

KorboejansiHamburg - Kowoesoe >)Hazard - OusonHaast U langzaam - StoekroeDe Hoop - PoikaHuwelijkszorg - SorgfertiJacobsdal - WitjoeJohanna Catharina - StekriKerkshoven - ApkerkiKlarenbeek - Lakassi (Boven-

Commewyne)Nieuw Klarenbeek - (Boven-Cot-

tica). Komisi

Landlust en Twistrust — Brondroeen Smetie <)

Leliendaal — AddowienLivonia — FermanLivorno - OfritiKlein Lunenburg, - PeiriMarienburg - Peiri (Boven Cot-

tica)Maria's lust - Di SartiLe Mat Rouge - KroessouMerveille — AdjakkaNieuw Mocha - GebieMolhoop — VaranNackarackibo - Kau-miriNieuw Weergevonden - Mapaisi(Surnauskreek)Nieuwzorg - Lasali (Commeta-

wane)Nieuwzorg - Lauwtje Brondroe

(Marechalskreek)Onoribo - DamLa Perseverance - SravanReynsfort - Pikien KakrakoeRobleskamp - Dri trempaRorac - FritiRustenburg - SatieSardam - FritiSinabo — GandaLa Singularité - NovéSiparipibo - MarikaStaf Arons in Egypte - ToekakaSusannasdaal - MoeserisiToevlugt — WeniDe Uitvlugt - GoskiVaderszorg - Pikien BeitiVossenburg - Mosika di Vroe »)Vrouwenvlijt - NovéZeezigt - BakiZeldenrust - Gran SoerdoZorg en Hoop - Braaugron

') Hamburg, Landrust en Twistrust komen bij Focke niet voor.*) Vossenburg heet bij Focke: Fosborgoe.

— 180 —