Oktober 2011

2

Diensten in de Evangelisch-Lutherse kerk, Datum/Dag Voorganger Lezingen Ouderling/

Organist 2 oktober 15e zondag na Trinitatis Israëlzondag

ds. E. de Fouw Jozua 5:13-15 Openb.12:7-12 Matt. 18:1-11

Andrea Nijland / Gea Hoven

9 oktober 16e zondag na Trinitatis

ds. E. de Fouw Jes. 25:1-9 Filip. 3:17-21 Matt. 22:1-14

Lolke Folkertsma / Gea Hoven

16 oktober 17e zondag na Trinitatis zondag v/h Wereldiaconaat

ds. E. de Fouw

Jona 1 Matt. 8:23-27

Michiel Verhagen / Gea Hoven

23 oktober 18e zondag na Trinitatis

ds. C. van Dam

Deut. 6:1-9 (I Tess. 2:1-8) Matt. 22:34-46

Johanna Wildeman / Tia Deij

30 oktober, 9.45 uur 18e zondag na Trinitatis Museumviering (Fundatie!)

ds. E. de Fouw

n.n.b. Hanneke Buurman / Gea Hoven

6 november 1e zondag v/d voleinding Oogstdienst

ds. E. de Fouw

Jes. 48:17-21 I Tess. 4:1-8 Matt. 25:14-30

Jan Grisnich / Gea Hoven

BIJ DE KERKDIENSTEN ondag 2 oktober wordt gevierd volgens het proprium (liturgische gegevens) van de Dag van Michaël en alle engelen. Deze dag valt op 29 september,

maar wij verschuiven de viering ervan naar de zondag die erop volgt. Samen met de cantorij zingen we die dag nog bewuster de lofzang met alle engelen en aartsengelen. We denken na over wat engelen voor ons betekenen en zouden kunnen betekenen. De beelden van de engel op de Markt en het beeld van Michaël bovenop de toren van de Grote Kerk doen op die dag ook mee in onze verbeelding. Daarnaast zal op deze Israëlzondag ook aandacht worden besteed aan de verbondheid van de kerk met het volk Israël. Op 9 oktober lezen we de gelijkenis uit het Matteüsevangelie die verhaalt van de koning die gasten uitnodigt voor het bruiloftsfeest van zijn zoon.

Z

3

Koestraat 2, Zwolle. Aanvang 10.00 uur Oppas 0-4 jr

Nevendienst 4½ -10 jr

Andere informatie Elke zondag is er koffie/thee/limonade na de dienst!

Susanne Beitske

Sammie/ Carolien

1e collecte: Synagoge Zwolle 2e collecte: ELGZ Viering Heilig Avondmaal m.m.v. de cantorij o.l.v. Gea Hoven

Chris, Eline, Rinske, Emma

Christa 1e collecte: Vrouwenopvang Stadshagen 2e collecte: ELGZ

Corrine/ Bastiaan Maartje

Els 1e collecte: KIA Werelddiaconaat 2e collecte: ELGZ Viering van Kunst en Geloof

Lianne Karin

Jeanine 1e collecte: Diaconale kas 2e collecte: ELGZ Wereldwinkelverkoop na de dienst

Susanne Jennifer

Esmeralda 1e collecte: Lutherstichting 2e collecte: Jeugdwerk ELGZ Museumviering Museum de Fundatie (9.45u) WINTERTIJD

Chantal Beitske Rinske, Eline

Saskia 1e collecte: KIA Zending najaar 2e collecte: ELGZ m.m.v. de cantorij o.l.v. Gea Hoven Schoenendoosactie

Zondag 16 oktober staat in het teken van de gelijkenis over de storm op het meer, naar de beschrijving van Matteüs 8: 23-27. Dit zal opnieuw een viering van geloof en kunst zijn, waarin wij ons zullen bezinnen met behulp van de aquarel die Jan Toorop schilderde bij dit verhaal, getiteld ‘Heer red ons, wij vergaan’. Op 23 oktober gaat collega en gemeentelid Chica van Dam voor. Op 30 oktober vieren wij onze kerkdienst niet in onze eigen kerk, maar in museum De Fundatie. Over deze museumviering leest u verderop in de Flambouw meer. Op zondag 6 november , de eerste zondag van de voleinding en de op tweenalaatste zondag van het kerkelijk jaar vieren wij onze oogstdienst, als dank voor alle goede gaven die God ons geeft. De kinderen mogen dan ook hun gevulde schoenendozen meenemen. Over de oogstdienst leest u meer verderop in deze Flambouw (bij de Diaconale berichten). Erwin de Fouw

4

UIT DE GEMEENTE In memoriam Piet Bouter Op 28 augustus 2011 overleed Pieter Hendrik – Piet – Bouter , in de leeftijd van 79 jaar, thuis in Meppel. Zijn dood kwam totaal onverwacht en is een grote klap voor zijn vrouw Anja Bouter-Beij, zijn dochter Eveline en zijn zoons Oscar en Taco en voor al degenen die bij hen horen. Lutheraan vanaf zijn jeugd, werd hij samen met zijn vrouw op alle plaatsen waar zij woonden lid van de lutherse gemeente. Hem sprak vooral de vrijheid in de lutherse visie op het geloof aan. Zijn kinderen voedde hij op met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Ook zelf was hij een solide en betrouwbaar mens. In de dankdienst voor zijn leven, die op 3 september werd gehouden in onze kerk lazen wij uit Romeinen 8 de verzen 35 tot en met 39 om uit te drukken dat niemand en niets ons kan scheiden van Gods liefde. Wij wensen zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen veel sterkte toe in deze en de komende tijd. In memoriam dhr. Van der Bend Kort voor zijn 84e verjaardag overleed op 26 augustus 2011 ons gemeentelid J. A. van der Bend , woonachtig aan de Vos de Waelstraat. Omdat hij al een aantal jaren dementeerde , werd hij op een gesloten afdeling verzorgd. Wij wensen zijn naasten veel sterkte toe en Gods nabijheid. In memoriam Mw. Beekman-Haverkamp Op 6 september 2011 is overleden ons gemeentelid Janna Johanna Beekman-Haverkamp , op 84-jarige leeftijd. Mw. Beekman was vroeger betrokken kerklid. Samen met haar man was ze imker en hield zij bijen in haar achtertuin in Berkum. Mevrouw Beekman had groot verdriet om de ziekte en de dood van haar schoondochter. Heel kort hierna stierf zij zelf. Wij vertrouwen haar en haar schoondochter toe aan Gods genade. Haar kinderen en kleinkinderen wensen wij veel sterkte toe en Gods nabijheid. Overgeschreven vanuit ELG Wildervank : Dhr. S.A. Bos, Grote Baan 47, 8011 AX Zwolle Ingeschreven als vriend : Dhr. J.H. Schuring, van Hauwestraat 15, 7721 BV Dalfsen Verhuisd : Mw. J.A.A. Gols naar Veldweg 1-2, 8015 PP Zwolle Overgeschreven naar PG Wapenveld : Dhr en Mevr. Franssen-van Hylckama Vlieg Over blijkgevers en vrienden Vóór 2004 was het eenvoudig: wie bij de lutherse gemeente wilde horen maar ook banden wilde onderhouden met de kerk van herkomst, die werd gastlid. Toen in 2004 de nieuwe Kerkorde in werking trad veranderde dat. Nu kun je alleen gastlid worden als je behoort tot een kerk die niet bij de PKN hoort. Voor Roomskatholieken, Remonstranten, Oudkatholieken enz. veranderde er dus niets.

5

Maar mensen met Hervormde en Gereformeerde wortels die ze niet helemaal wilden doorsnijden, konden geen gastlid meer worden. Voor hen werd in de kerkorde een nieuwe term bedacht: blijkgever van verbondenheid. Een raar woord eigenlijk, vonden een als zodanig toetredende en ik. In navolging van de Doopsgezinden en Remonstranten zullen we hen voortaan ‘vriend’ noemen, bedachten we. En in de geheel gedigitaliseerde ledenadministratie worden ze netjes geboekt als blijkgever. Niemand die het ziet. Tja, lutheranen gaan graag een beetje creatief met regels om… Chica van Dam, ledenadministrateur

LUTHERSE MAALTIJDBEZORGSERVICE ’T ZWAANTJE ia deze weg willen wij iedereen hartelijk bedanken voor alle lieve, ontroerende en vrolijke kaartjes en voor de bloemen die

wij mochten ontvangen tijdens een onzekere periode met ziekte in ons gezin. Twee weken lang ontvingen wij zelfs op elke doordeweekse dag een warme maaltijd van telkens weer een ander gemeentelid! Op zo’n moment beseffen we ons des te meer hoe bijzonder het is, om bij zo’n betrokken gemeente te horen! Voor elke maaltijd hebben we een bedrag overgemaakt naar het project “Geef een koe”. Rienke van der Heijden en Chris Eekel (Jan, Gijs, Mies, Koen).

VIEREN MET DE BUREN Eerste museumviering in Museum de Fundatie

p zondag 30 oktober vieren wij de eredienst bij onze buurman, in Museum de Fundatie, dus. De viering

sluit aan bij de tentoonstellingen over de Moderne Devotie en ‘Meer Licht’. In navolging van de museumdiensten in museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam wordt nu ook in Zwolle een verbinding gelegd tussen een kerkelijke viering, beeldende kunst en de museale ruimte waarin deze wordt getoond. Het wordt een dynamische viering, die ons vanuit de centrale hal door de tentoonstellingen leidt. Houdt u er dus rekening mee, dat u niet steeds kunt zitten. Wij zijn zeer benieuwd naar deze wijze van vieren! De viering wordt voorbereid in samenwerking met het museum. De directeur, Ralph Keuning, was meteen enthousiast over het voorstel vanuit onze Evangelisch-Lutherse Gemeente. Het past bij zijn wens om als museum betekenisvolle verbindingen te zoeken met de stedelijke samenleving. En van ons uit past het bij onze inzet voor de stad. Wij willen het evangelie graag ook buiten de zondagse erediensten uitdragen op een manier die de interactie zoekt met mensen die levensbeschouwelijk geïnteresseerd zijn, maar misschien niet zo gauw naar een kerk zullen komen. De dienst begint om 10.00 uur. Deelnemers aan de museumviering krijgen een vrijkaartje. In verband met de logistiek wordt u verzocht om 9.45 uur binnen te zijn, maar het is dan wintertijd...

V

O

6

MAALTIJD MET TAFELREDE EN VESPER p maandag 31 oktober (Hervormingsdag) kunt u deelnemen aan een Maaltijd met tafelrede over de liefde van God voor de mens en van de mens voor

God, op basis van de theologie van Luther. Aanvang is 18.00 uur; er wordt besloten met een vesper (om 19.00 uur) in de kerk. Daarna kunt u mee naar de Grote Kerk voor een oecumenische avond over de Moderne Devotie, waarin vertegenwoordigers vanuit de diverse kerkelijke stromingen in Zwolle spreken over het thema. Ds. Erwin de Fouw zal iets zal vertellen over Luther en de Moderne Devotie. Andere sprekers zijn: De heer Ds. H. Mijnders (Christelijke Gereformeerde Kerk Zwolle), mevr. C. van Nistelrooij (Pastor Dominicanenkerk Zwolle e.o.), Mevr. R. Scholtens (Divisie officier Leger des Heils Noord Oost Nederland), ds. J.A. Winkler Prins/ds. Fride Bonda (Doopsgezinde Kerk/Remonstrantse kerk), Dhr. H. Stoorvogel (Pastor Vrije Evangelisatie Zwolle), Voorzitter Navigator Studentenvereninging Zwolle, dhr. C. Blokland en dhr. R. van Kessel (College van Bestuur Landstede), mevr. E.E. van Wiegman-van Meppelen Scheppink (Tweede Kamerlid CU) en dhr. E. van Hijum (Tweede Kamerlid CDA). Deuren van de Grote Kerk gaan om 19.30 uur open. De thema-avond begint om 20.00 uur. Rond 22.20 uur is het programma afgelopen; er is nog wel de gelegenheid om vragen te stellen aan de diverse sprekers tijdens een nazit.

ALLE KINDEREN MOGEN WEER EEN SCHOENENDOOS VULLEN! ok dit jaar doen we mee met de schoenendoosactie (‘Actie4Kids’). Tijdens

de oogstdienst (6 november 2011) mogen de kinderen weer een (versierde en gevulde) schoenendoos meebrengen met spullen voor leeftijdgenoten ver weg. Alle kinderen die naar de kindernevendienst gaan, ontvangen van de nevendienstleiding een folder met meer informatie over de actie. Hierin wordt onder andere aangegeven wat je wel en niet in de doos kunt doen. Als jij deze folder niet hebt gekregen, vraag er dan naar bij de kindernevendienstleiding of kijk op de site www.actie4kids.org! Ongeveer acht miljoen(!) arme kinderen worden jaarlijks blij gemaakt met een versierde schoenendoos met schoolspullen, toiletartikelen en speelgoed. Met een schoenendoos laten we zien aan kinderen in weeshuizen, vluchtelingenkampen en sloppenwijken dat we aan hen hebben gedacht. De 58.605 Nederlandse schoenendozen die afgelopen najaar zijn ingeleverd, zijn verscheept naar Moldavië, Namibië, Oeganda, Sierra Leone, Togo, Oekraïne en Zambia. De organisatie hoopt dit jaar op 60.000 schoenendozen, die gebracht worden naar kinderen in Moldavië, Roemenië, Oeganda, Sierra Leone en Zambia. In de landen waar dat mogelijk is, wordt naast de schoenendoos een boekje met het evangelie uitgedeeld aan de kinderen. Daarin wordt in hun eigen taal uitgelegd dat God van alle kinderen houdt en aan hen denkt.

O

O

7

Op de site www.actie4kids.org staat meer informatie. Hier is ook een kleurplaat te vinden en verder staat er een leuk invulblad (om uit te printen), waarop je jezelf kunt voorstellen aan het kind dat de doos ontvangt. Als uw kind meedoet, wilt u dan het 5-puntenlijstje uit de folder met hem of haar doornemen? Daarin wordt precies aangegeven hoe de doos ingepakt moet worden. Belangrijk is dat de doos niet wordt dichtgeplakt . De kerk betaalt de kosten voor het versturen van de doos. De kinderen mogen de doos op zondag 6 november meenemen naar de kerk. De dozen worden dan voorin de kerk geplaatst. Wie er dan niet is, kan de doos de zondag ervoor of erna aan iemand van de kindernevendienstleiding geven. We hopen op een grote stapel dozen! Alvast hartelijk dank voor jullie hulp. Namens de kindernevendienstleiding, Andrea Nijland, jeugdouderling

TERUGBLIK OP DE STARTZONDAG ondag 11 september was het Startzondag, met als (landelijk) thema ’liefde’. Liefhebben is een werkwoord, je moet er iets voor doen, het vraagt actie! Het

gaat verder dan alleen houden van. Het vergt overgave aan de ander (of God) in welke hoedanigheid en relatie dan ook. Erwin heeft dit onderwerp dan ook in zijn preek uitgelicht, in een context met ‘vergeving’. Daarna was er koffie/thee, met koek of cake, dit keer tegen betaling, vanwege het project rondom de koe. De eerste koe is binnen (totale opbrengst tot nu toe: € 612,85; een koe kost 600 euro). De kinderen mochten namen bedenken voor de eerste koe en een select gezelschap heeft uit die namen de naam ‘Koe Boe ’ gekozen voor de eerste koe. Vervolgens werd het activiteitenprogramma voor het komend (na)jaar gepresenteerd. Daarna was er buiten een overheerlijke lunch met meegebrachte boterhammen, soep, melk, karnemelk en fruit. Gelijktijdig vierden we dit ook als een Maaltijd van de Heer (avondmaal), maar dan als een agapèviering (=liefdesmaal). We hebben de Startzondag in de kerk afgesloten met het zingen van een canon (Ubi Caritas, waar liefde is…). Met een vriendelijke groet, Jan van der Linde

Z

8

LIEFDE IS VOOR MIJ…(1) Tijdens de Startzondag werd aan gemeenteleden (en bezoekers van Public) gevraagd om een invulling te geven aan de tekst ‘ Liefde is voor mij …’ De oogst van ontvangen teksten wordt in deze en de komende Flambouws gepubliceerd. Liefde is voor mij… naar elkaar omzien, maar wel elkaar ruimte geven. Liefde is voor mij… 1. omzien naar de ander en dat de ander er voor mij is; 2. vertrouwen op je medemens. Liefde is voor mij… de knipoog die God aan de schepping heeft meegegeven. Liefde is voor mij… houden van jezelf, de ander, je hond, je kat en ieder mens

of dier die liefde nodig heeft en geeft.

AD FONTES: COMPASSIE ijdens de eerste bijeenkomst in het nieuwe seizoen van Ad Fontes hebben we gesproken over compassie. Een thema dat nauw aansluit bij ‘Liefde’, het

thema van de startzondag en het jaarthema van de PKN. Leidraad tijdens dit gesprek was het boek ‘Compassie’ van Karen Armstrong. Ze heeft een omvangrijk en indrukwekkend oeuvre waarbinnen compassie een rode draad vormt. Volgens haar is compassie de kern van alle grote religies en spirituele stromingen. Compassie is een onderwerp waar we vele avonden over kunnen spreken en waar we dus mogelijk ook regelmatig op terug zullen komen binnen de gespreksgroep en/of daarbuiten. De eerste avond hebben we ons beperkt tot de vragen wat is de betekenis van het woord compassie voor ons? Daarnaast hebben we gekeken naar compassie in onze eigen wereld: binnen ons gezin, onze familie, met onze vrienden en op het werk. Ook hebben we kort naar compassie op landsniveau gekeken. Daarbij kon iedereen zich laten inspireren door bijbelteksten. De passie en Armstrongs kijk op compassie heeft haar ertoe gebracht om op te roepen tot een Handvest voor Compassie (Charter for Compassion), tot een wereldwijde beweging van barmhartigheid. Zij benadrukt dat dit de enige weg naar vrede is in onze verscheurde wereld. In deze Flambouw drukken wij het Charter af (zie hiernaast). Een tip voor een ander boek dat gaat over compassie is: ‘De catechismus van de compassie’. Het boek is opgebouwd rondom twaalf kernwoorden uit het christendom: van compassie en naastenliefde tot waarheid en liefde. Het toont de bijbelse wortels van deze kernwaarden en laat de schoonheid en invloed ervan op de Europese cultuur zien. Elk woord wordt in een apart hoofdstuk uitgelegd en verdiept, al worden er geen hapklare en vaststaande antwoorden aangeboden. De lezer moet door het lezen nieuwe ideeën opdoen, zodat de woorden betekenis krijgen. Dat doet de lezer overigens niet alleen door te lezen: de catechismus kent ook veel illustraties, want het oog wil ook wat.

T

9

Handvest voor Compassie Het principe van compassie of mededogen ligt ten grondslag aan alle religieuze, ethische en spirituele tradities; steeds opnieuw wordt daarmee een beroep op ons gedaan alle anderen te behandelen zoals wij zélf behandeld willen worden. Compassie is onze drijfveer om ons onvermoeibaar in te zetten voor het verzachten van het leed van onze medeschepselen, om terug te treden uit het middelpunt van onze wereld en een ander voor het voetlicht te plaatsen, en om recht te doen aan de onschendbare heiligheid van ieder mens en een ieder, zonder enige uitzondering, te behandelen met volstrekte waardigheid, billijkheid en respect. Daarbij hoort tevens de opdracht om er zowel in het openbare als in het privé-leven voor te waken geen enkele vorm van leed te veroorzaken. Door gewelddadig te handelen, door de kwaliteit van het leven van een ander te verslechteren, door de grondrechten van die ander te misbruiken of te ontkennen, en door haat te zaaien met laatdunkende uitingen over anderen - zelfs over onze vijanden - doen wij de menselijkheid die wij allen met elkaar delen geweld aan. Wij erkennen dat wij er niet in zijn geslaagd een leven te leiden vervuld van compassie en dat sommigen uit naam van hun religieuze overtuiging het totale menselijke leed zelfs groter hebben gemaakt. Daarom roepen wij iedere man en vrouw op om ~ compassie opnieuw te maken tot de kern van moreel handelen en van religie ~ terug te keren naar het oude principe dat iedere interpretatie van geschriften die aanzet tot geweld, haat of minachting geen enkele legitimiteit heeft ~ garant te staan voor de verstrekking van correcte en respectvolle informatie over andere tradities, godsdiensten en culturen aan jongeren ~ positieve waardering van culturele en religieuze verscheidenheid te stimuleren ~ bij te dragen aan medeleven, gebaseerd op kennis, voor het leed van alle mensen, ook van hen die wij als onze vijanden zien. Het is van wezenlijk belang dat wij compassie in onze gepolariseerde wereld maken tot een duidelijke, lichtende en dynamische kracht. Indien compassie is geworteld in principiële vastbeslotenheid om uit te stijgen boven egoïsme, kan zij politieke, dogmatische en religieuze grenzen slechten. Als product van onze wezenlijke afhankelijkheid van elkaar, speelt compassie een fundamentele rol binnen menselijke relaties en bij een volwaardig mensdom. Compassie voert naar

verlichting en is onmisbaar voor het realiseren van een eerlijke economie en een harmonieuze wereldgemeenschap die in vrede leeft met elkaar.

10

Data: 19 oktober, 9 november, 14 december 2011, 11 januari, 8 februari, 14 maart en 11 april 2012

ALS VROUWEN AAN HET WOORD KOMEN nder het motto ‘Als vrouwen aan het woord komen’ komt al sinds meer dan 30 jaar een oecumenisch

samengestelde groep vrouwen bij elkaar in de Lutherse Kerk. Het spreekt vanzelf dat door de jaren heen de groep een wisselende bezetting heeft gehad en verschillende begeleid(st)ers. De vrouwen komen uit de Lutherse Kerk, de Protestantse Gemeente Zwolle en andere kerken. Er komen doorgaans zo’n 15 tot 22 vrouwen. De groep komt bijeen op elke 2e woensdagochtend van de maand in de periode oktober tot en met april. In het seizoen 2011-2012 zullen de predikanten Margo Jonker, Louisa Vos en Nelleke Eygenraam elk twee bijeenkomsten leiden naar aanleiding van bepaalde Bijbelverhalen. Zij kiezen telkens een verhaal uit waarin mensen op een bepaalde manier worden neergezet. Hoe zien zij zichzelf, de ander, God, de samenleving, de toekomst…? Aan de hand van gespreksvragen, beelden, film, poëzie of proza komen we tot verdere uitwerking en verdieping. Tijd: 9.30-11.30uur, Locatie: Gemeentecentrum Lutherse Kerk. Info en opgave: Corrie Jense-Hoos, tel. 038 4532018 of Jantine van der Heijden-Dommerholt, tel. 038 4537214, mail: sebentine@ziggo.nl.

BERICHTEN VANUIT DE DIACONIE

MISSIE-ZENDINGSKALENDER 2012 U kunt weer een Missie-Zendingskalender kopen. De kalender van 2012 heeft als motto ‘Ziel van de Andes’ en is uitgewerkt door de Peruaanse kunstenaar Jaime Colán. Hij wil met zijn schilderkunst het Peru van de armen onder de aandacht brengen. Ook komt hij op voor moeder natuur, Pachamana, zoals de Andes-indianen haar noemen. Door de verandering van het klimaat smelt de sneeuw in de Andes. Colán wil respect voor de natuur, de schepping. Ook pleit hij voor de eeuwenoude cultuur van de indianen die teruggaat op die van de Inca’s, maar nu bedreigd wordt. De kalender kost €8,- en is te bestellen via diaken Jan Grisnich, e-mail: jwgrisnich@solcon.nl of telefonisch: 038 4204945.

O

11

OOGSTDIENST Op zondag 6 november vieren we met onze gemeente de jaarlijkse Oogstdienst. De diaconie is al weer bezig met de voorbereiding van een en ander: Een draaiboek maken voor praktische zaken zoals het versieren van de kerk, het uitstallen van de bossen bloemen, het bezorgen van de bloemen; een mooie kaart ontwerpen, verzendlijsten maken, et cetera. Wat betreft de versiering van de kerk wil Bertie Pauw zich inzetten om een en ander vorm te geven. We weten dat het bij haar in goede handen is. Zij kan hiervoor nog wel enkele vrijwilligers gebruiken die willen meehelpen op zaterdag 5 november. Een telefoontje naar Bertie Pauw (038 4213469) of naar diaken Marga Konings (0341 258969) is voldoende. Na de viering worden er op initiatief van de diaconie bloemen bezorgd bij in Zwolle wonende gemeenteleden van 75 jaar en ouder en aan enkele zieken. Om deze klus te klaren is er behoefte aan veel vrijwilligers. Deze kunnen zich vooraf aanmelden per e-mail of na de oogstdienst zelf, bij de diakenen. E-mailadres: diaconie@luthersekerkzwolle.nl DIACONALE COLLECTEN Synagoge Zwolle Op zondag 2 oktober is het Israelzondag. De opbrengst van de diaconale collecte is dan bestemd voor de instandhouding van de synagoge aan de Samuel Hirschstraat. De Tweede Wereldoorlog werpt tot de dag van heden zijn schaduwen na. Zo ongeschonden als de synagoge – wonderlijk genoeg – door de oorlog en de bezetting is heen gekomen, zo beschadigd en gedecimeerd was de joodse gemeente van Zwolle na afloop van de grote vervolging. Een monumentaal gebouw met een bijna onaangetast interieur stond in 1945 klaar voor een kleine gemeenschap van teruggekeerden. Om het gebouw in de nieuwe situatie te kunnen blijven gebruiken werd de grote synagogezaal verkleind. Aldus verbouwd heeft de joodse gemeente veertig jaar lang gedaan wat zij kon om de synagoge te behouden. Maar al deze inspanningen konden niet verhelpen dat het verval langzaam maar zeker voortschreed. In de jaren na 1980 ging de instandhouding van de synagoge de draagkracht van de joodse gemeente te boven. Om te voorkomen dat het gebouw te zijner tijd in verkeerde handen terecht zou komen, was het in die tijd al op de monumentenlijst gezet. Een subsidie werd toegekend voor een gedeeltelijke restauratie. De buitenkant, de entree en het bijgebouw zouden grondig worden opgeknapt. Maar om de synagoge in haar geheel te doen voortbestaan was een tweedefase-restauratie nodig. Ook toen daarvoor de subsidie werd toegekend, werd een aanzienlijke inspanning van de joodse gemeente en haar sympathisanten gevraagd om de niet subsidiabele kosten te dekken. En dan zou het gebouw alleen nog maar behouden zijn. Hoe moest het vervolgens worden beheerd? Tegen deze achtergrond is in 1985 de Stichting Voortbestaan Synagoge Zwolle voortgekomen, waarvan het bestuur sindsdien bestaat uit joodse en niet-joodse Zwollenaren. De stichting stelt zich sindsdien ten doel gelden bijeen te brengen om restauratie en onderhoud van de synagoge mogelijk te maken en om het gebouw op verantwoorde wijze te beheren.

12

Vrouwenopvang Overijssel De diaconale collecte op zondag 9 oktober is bestemd de Stichting Vrouwenopvang Overijssel, die ook in Zwolle opvang faciliteiten heeft, ondermeer in Stadshagen. De opbrengst van de collecte is dan ook bestemd voor deze locatie. Vrouwenopvang Overijssel wil alle vormen van huiselijk geweld voorkomen en stoppen. Onder huiselijk geweld wordt verstaan: geweld dat door iemand uit de huiselijke kring van het slachtoffer wordt gepleegd. Het kan daarbij gaan om lichamelijk, seksueel of geestelijk geweld. Meiden en vrouwen (en hun kinderen) die te maken hebben (gehad) met geweld in de relatie, met gedwongen prostitutie of met tienermoederschap kunnen terecht in de opvanghuizen. Hier krijgen zij veilig onderdak en begeleiding. Aangezien het voor hen al moeilijk genoeg is om huis en haard te hebben moeten verlaten, kan een kleine bijdrage (voor een extraatje in het weekend bijvoorbeeld) al heel veel betekenen. KIA Werelddiaconaat Op zondag 16 oktober wordt er gecollecteerd voor het KIA Werelddiaconaat. Centraal staat dit keer het project SARCAF, een organisatie die vrouwen helpt om hun leven na de oorlog in Congo weer op te pakken. Het project van SARCAF richt zich op 300 vrouwen en hun gezinnen. In totaal profiteren zo’n 4500 mensen van het project. Een landbouwbedrijf zorgt niet alleen voor eten, maar geeft vooral structuur, zekerheid en zelfvertrouwen. Zodat gekwetste en berooide vrouwen weer met opgeheven hoofd door het leven gaan. Helpt u mee? Voor 8 euro geeft u al maïs- en voor 15 euro bonenzaad voor een heel seizoen. En u geeft vele vrouwen hoop op een betere toekomst. SARCAF zorgt er voor dat deze vrouwen weer op eigen benen kunnen staan. Nu de rebellen weg zijn, durft men weer op het land te werken. Met maïs en bonen kunnen vrouwen hun kinderen te eten geven. Via SARCAF kwamen er zaden en een geit. Die geeft niet alleen melk, maar ook mest voor op het land. Een deel van de oogst wordt verkocht. Zo wordt er iedere maand een klein deel van de winst gespaard. En zo kan steeds een van de vrouwen een grotere investering doen. Belangrijk is dat er voor het eerst weer schoolgeld was voor de kinderen. Diaconale kas De diaconie doet in de collecte van zondag 23 oktober weer een beroep op uw vrijgevigheid. Om te kunnen blijven functioneren als diaconie is uw geld nodig. Als diaconie kunnen we niet genoeg benadrukken dat het zonder uw geld en inzet niet lukt. In de Flambouw kunt u maandelijks lezen waar uw geld aan wordt besteed. Daarnaast zijn er vaste doelen waarover u jaarlijks wordt geïnformeerd. En waar nodig springen we bij in onze eigen gemeente.

13

Lutherstichting De Lutherstichting vraagt dit jaar weer uw aandacht voor de noden van Lutherse partnerkerken in de verstrooiing. De diaconale collecte op zondag 30 oktober is bestemd voor dit doel. De Lutherstichting is een doorgeefluik naar de Martin Luther Bund, waarin verschillende, ook niet-Duitse Lutherse kerken samenwerken.

Nu de Lutheranen op een andere manier in de PKN minder zichtbaar zijn en ook moeite hebben om het eigene uit te dragen, is het een aanbeveling om elkaar over grenzen heen de hand te reiken. Jeugdwerk De 2e collecte op zondag 30 oktober is bestemd voor het Jeugdwerk in onze eigen gemeente. Als u het belangrijk vindt om onze kinderen te stimuleren en iets mee te geven van datgene waar u zelf ook voor heeft

gekozen, vragen wij als kerkenraad uw bijdrage om dat vorm te kunnen geven. KIA Zending Najaarscollecte De diaconie collecteert op zondag 6 november voor de KIA Zending Najaarscollecte. De opbrengst is bestemd voor het werk van de Theologische opleidingen in Zuidoost-Aziё. De Theologische Faculteit McGilvary van de Payap Universiteit in de Noord-Thaise stad Chiang Mai is één van de weinige erkende academische theologische opleiding in Zuidoost-Azie. Thailand is een boeddhistisch land. Minder dan één procent van de inwoners is christen. Sinds 2005 geeft Karsten van Staveren les aan deze universiteit in systematische theologie en Nieuwe Testament. In Thailand zijn weinig goed opgeleide voorgangers en theologiedocenten. Wel is er een nieuwe generatie gemotiveerde studenten die wil bouwen aan de kerk aldaar. Een ander voorbeeld is het Luthers Theologisch Seminarie in Hongkong. Wat weinigen misschien weten, is dat al vanaf begin 2011 Bas Plaisier les geeft aan het Luthers Theologisch Seminarie aldaar. De Protestantse Theologische Universiteit in Nederland neemt deel aan deze uitzending. Het is de bedoeling dat hij om te beginnen voor een jaar in Hong Kong blijft en eventueel in 2012 dit werk voortzet. Plaisier is uitgezonden als wegbereider voor meer intensieve contacten tussen de Protestantse Kerk in Nederland en de kerken in China. Bas Plaisier, voorheen scriba van de PKN, geeft colleges in missiologie en oecumenische theologie aan dit seminarie. Daarnaast zal hij ook verder helpen met onze kennismaking met die Chinese kerken. “We denken hier in het Westen wel eens dat het christendom aan het verdampen is. Maar juist in China zie je hoe geweldig vitaal het christendom daar is!”, zegt hij er zelf over.

14

WETENSWAARDIGHEDEN ELGZ (5): INTERIEUR Ons gemeentelid E.W. Bartels heeft een grote verzameling over de geschiedenis van onze gemeente. Hij heeft speciaal voor de Flambouw enkele interessante wetenswaardigheden opgetekend, die vanaf de mei-uitgave (2011) gepubliceerd worden.

nze kerkzaal had in het begin een andere indeling. Het front van de gemeente was gericht op de stadsmuur en met de rug naar

de Koestraat. Er was een soort verhoging waar de voorgangers op stonden. In 1750 werd ds. Andriew Paauw beroepen in de Zwolse gemeente. Hij kwam uit Amsterdam en had nogal moeite met de inrichting van het kerkgebouw. Hij zamelde veel geld in, vooral in Amsterdam. Zo werd het kerkgebouw in 1752 van binnen verbeterd en opgeknapt. Voor een preekstoel had de schoonvader van ds. Paauw een groot bedrag geschonken. Als dank en ter herinnering daaraan werd zijn familiewapen in de kap van de preekstoel aangebracht. Het nieuwe interieur werd op 20 augustus 1752 plechtig in gebruik genomen. Een oude tekening geeft de situatie in die tijd duidelijk weer. E.W. Bartels

FILIOQUE e ontstaansgeschiedenis van de Christelijke gemeenten en de vorming van de instituten met regels, afspraken en dogma’s is een interessant onderwerp voor

studie. Door de bijdrage van ds. Berveling in de Flambouw van augustus voelde ik mij uitgedaagd om als Lutheraan een antwoord te formuleren op de opgeworpen vragen. Deze vragen zijn:

1. Kan een schisma ontstaan door een vertaalfout? 2. Zou God zich hierover druk maken? 3. Is het van belang om binnen een Gemeente een gedeelde geloofsbelijdenis

te hebben? 4. Hoe denken Lutheranen wereldwijd over de kwestie van de ‘filioque’?

Er zijn over de diverse details en gedachten door geleerde dames en heren complete boeken vol geschreven, dus in een korte tekst als dit is het niet mogelijk veel te nuanceren. Het gaat dus om de kern.

Kort gezegd gaat het bij de filioque over de vraag of er een hierarchie is tussen Vader, Zoon en H.Geest en ook of de H.Geest kan uitgaan van de Zoon en de Vader of alleen van de Vader. Dit is een belangrijke vraag, want als het antwoord is dat er een hierarchie is en ‘uitgaan van’ danwel een ‘een ontstaan uit’ dan lijkt de H.Geest

en deels ook ook Jezus Christus geen logisch onderdeel van de Triniteit. Vanuit de Bijbel is wat mij betreft duidelijk dat Jezus God is die de gedaante heeft aangenomen van een mens, als de nieuwe Adam, dus een nieuwe start van de mensheid. Een mens zou immers niet in staat zijn om aan een kruis ‘de zonden der wereld op zich te nemen’, een genadeslag uit te delen aan de Boze en uit de dood te verrijzen. Vanuit de menselijke rede is het echter veel eenvoudiger om Jezus te zien als een profeet, rabbi of voorbeeldmens zonder zonde. Zo kun je dan uiteindelijk belanden

O

D

15

bij het subordinationisme waardoor het na wat doorredeneren ook mogelijk wordt om God en allah als dezelfde God te beschouwen. Nog verder redenerend is God zelf niet meer nodig omdat God dan gebeurt tussen mensen. Als Jezus naast het ‘Onze Vader’ ook een geloofsbelijdenis had nagelaten hadden we geweten wat we wel en niet ‘moeten’ (of mogen) geloven. Het zal echter wel Zijn voorzienigheid zijn dat dit niet is gebeurd en dat Christenen steeds opnieuw in de Gemeente samen moeten komen en daardoor ook tot een vernieuwing en herdefinitie/hertaling van de geloofswaarheden kunnen komen. Dat maakt ook dat de (Lutherse) traditie niet het ‘bewaren van as is’ maar het gaande houden van het Vuur. Jezus maakt zich druk om ieder schaap dat op welke manier dan ook verloren dreigt te gaan. Een vertaalfout kan dus wel degelijk uitmaken. Echter aan de vruchten herkent men de boom. De Lutherse houding ten opzichte van de filioque is zeer pragmatisch, namelijk ‘hoewel het en van de Zoon in de oorspronkelijke gezamenlijke Niceaanse credo niet was opgenomen was het wel altijd zo bedoeld’ . Of het ‘en van de Zoon’ nu wel of niet wordt uitgesproken, is dus niet wezenlijk. De ontmoeting met de ander gaat door de H.Geest, die al aanwezig is als twee of drie in Zijn Naam bijeenkomen, en of die nu van de Vader of van de Vader en de Zoon uitgaat, doet er niet toe. Het onderschrijven van de kern van de geloofswaarheden zal de ontwikkeling en de (geestelijke) groei van de Gemeente zeker ondersteunen. Pieter Visser

FOTOBOEK VAN DE LUTHERSE KERK VAN WOERDEN e lutherse gemeente van Woerden kan niet alleen de oudste van

Nederland genoemd worden, ze herbergt ook een rijke historie aan kunstschatten. Daarvan maakte de huidige predikant, ds. Wim van Beek, een prachtig fotoboek op A4-formaat van ruim 40 bladzijden. Daarin staat een aantal paginagrote afbeeldingen, van de avondmaalskelk uit 1500 (de oudste in de PKN), het portret van Jan de Bakker (de Woerdense priester die als eerste protestantse martelaar in de noordelijke Nederlanden bovenaan op het predikantenbord staat), de doopschaal uit 1617, het Bätzorgel (1846), de kleurige ramen van Nauta, Schilling en Barten (1938 en 1948) en tal van andere afbeeldingen, met uitvergrote details van wat in deze oude schuilkerk te zien is. De foto’s zijn van toelichtende teksten voorzien. Het fotoboek is een prachtig document geworden van deze nog steeds zeer levende lutherse gemeente. Het boek kost € 22,- en is te koop in de kerk van Woerden. Bestellen kan ook via een mail naar wim.van.beek@casema.nl of tel. 0172 617062. Er wordt € 3,- porto berekend. Na betaling van € 25,- op postgiro 1302375 tnv WJ van Beek Bodegraven ontvangt u het album per post op het door u opgegeven adres.

D

16

VERKOOP THEOLOGISCHE BOEKEN p vrijdagavond 7 oktober 2011 houdt de Adventskerk van 18.00 uur (precies) tot 20.00 uur in wijkcentrum SIO in Zwolle-Zuid een grote eenmalige verkoop

van duizenden theologische boeken, zowel van populaire als wetenschappelijke aard. Een ieder die daar belangstelling voor heeft, is er van harte welkom. Alle boeken zijn in goede staat en zeer laag geprijsd. Ook de opbrengst van deze verkoop is voor het werk van de Stichting Wilde Ganzen. Om misverstanden te voorkomen: we verkopen die avond uitsluitend theologie! Op zaterdag 8 oktober is er dan de ‘gewone’ boekenmarkt. Daar worden ook de overgebleven theologieboeken aangeboden. Beide markten zijn zeer de moeite waard!

ROYAL WIND MUSIC IN ONZE KERK p zaterdag 29 oktober geeft The Royal Wind Music een concert in de Lutherse Kerk te Zwolle. Het (blokfluit)ensemble brengt Engelse consort

muziek uit de 16e en 17e eeuw: muziek van onder meer John Dowland, Anthony Holborne, Thomas Tallis, William Byrd. The Royal Wind Music telt dertien musici uit acht verschillende landen. Zij ontmoetten elkaar aan het Conservatorium van Amsterdam en vormen een consort van renaissanceblokfluiten. The Royal Wind Music presenteert dit najaar het programma Sweete Musicke of Sundrie Kindes. ‘Consort’ muziek, oftewel meerstemmige instrumentale muziek, is een van de specialiteiten van Engelse componisten rond 1600 en vormt de thuishaven van The Royal Wind Music. Het programma bevat dansen, fantasien, theatrale masques en antimasques. Daarnaast staat er een aantal religieuze werken op het programma. Bijvoorbeeld een Miserere van de vrijwel onbekende componist Robert Mallorie, gebaseerd op psalm 51. Het concert op 29 oktober begint om 20.00 uur; kaarten kosten €17,50 tot €15,- (kinderen tot en met 12 jaar gratis). Voor meer informatie en reserveringen (aanbevolen): raadpleeg de site www.royalwindmusic.org

VESPERS EN VIERINGEN GROTE KERK e volgende Michaëlsviering vindt plaats op 9 oktober 2011. Het thema is: ‘Festival der goden’. Het lied van mensen, het levenslied.

Voorganger is ds. Ries Nieuwkoop. Aanvang: 16.30 uur. De volgende Michaëlsvesper is op zondag 23 oktober 2011 (16.30 uur). Het thema is: ‘De taal van mensen’, voorgangers zijn: Ineke Schoorel en Jeanette de Pagter-Reitsma.

O

O

D

NICARAGUAANS CREDO Ik geloof er vast in Heer dat uit jouw wonderrijke geest heel de wereld geboren werd dat uit jouw artiestenhand als bij een zondagsschilder de schoonheid opbloeide: de sterren en de maan de huisjes, de meertjes, de varende bootjes over de rivier op weg naar zee, de onmetelijke koffievelden de witte katoenplantages de bossen verminkt door de misdadige bijl. Ik geloof in jou architect, ingenieur, ambachtsman, timmerman, metselaar en betonvlechter Ik geloof in jou bouwer van de gedachte van de muziek en van de wind van de vrede en van de liefde. Ik geloof in jou, Christus arbeider licht uit licht en waarlijk eniggeboren zoon van God die om de wereld te redden tot vlees werd in de eenvoudige en zuivere schoot van Maria. Ik geloof dat je geslagen werd met spot gemarteld martelaar aan het kruis en het was landvoogd Pilatus de romeinse imperialist rotvent zonder hart die door zijn handen te wassen de fout wilde wegpoetsen.

Ik geloof in jou, makker menselijke Christus, arbeider Christus overwinnaar van de dood, met de onmetelijke opoffering heb je de nieuwe mens voor de bevrijding verwekt. Jij herrijst in elke arm die zich strekt om het volk te verdedigen tegen de overheersing van de uitbuiter, omdat je leeft in de boeren-hut in de fabriek, in de school: ik geloof in je strijd zonder rust ik geloof in je opstanding. Nicaraguaanse boerenmis, Carlos Mujía Godoy (uit: Latijns Amerika bidt, 1982)

18

GEBED God,

geef ons kracht voor de weg

die we vandaag moeten gaan. Doorwaai ons met Uw Geest

die ons inspireert en in beweging zet

zodat we niet verstarren en geblokkeerd raken

maar oog krijgen voor onverwachte mogelijkheden.

We worden zo vaak geboeid door het verleden

dat ons gevangen houdt. Dat we mogen loslaten wat ons in de weg staat

om verder te gaan. Leg Uw hand op ons.

Bernard Schipper (‘Gebeden’)

AGENDA Alle bijeenkomsten zijn in het gemeentecentrum, tenzij anders vermeld.

datum tijd activiteit maandag 20.00-22.00 cantorij (niet tijdens schoolvakanties) dinsdag 20.00-21.00 woensdag 10.00-11.00

bidstond t.h.v. Zitha van Breet, Lassuslaan 68

zo 2 okt Koopzondag centrum Zwolle, dus: vanaf 12.00 uur betaald parkeren binnen de stadsgracht

Kerkkorendag, LKerk Nijmegen (zie sept.-Flambouw)

za 8 okt

10.00-14.00 Boekenmarkt, Adventskerk (zie sept.-Flambouw)

zo 9 okt 16.30 Michaëlsviering, Grote Kerk

ma 10 okt 20.00 Kindernevendienstvergadering

di 11 okt 13.30-15.00 Gespreksgroep ‘Het verhaal gaat’ (1e bijeenkomst)

zo 16 okt 17.30/19.30 30+ gespreksgroep Ad Fontes: (info: tel. 038 7370003/ karinvrieling@ziggo.nl)

di 18 okt 19.30 Kerkenraadvergadering

19

9.30-11.00 Gespreksgroep ‘Als Vrouwen aan het woord komen’ (1e bijeenkomst, zie artikel in deze Flambouw)

wo 19 okt

19.30 Leerhuis ‘Liefhebben vanuit Bijbels perspectief’ (2e bijeenkomst, zie artikel in sept.-Flambouw)

vr 21 okt 17.30 Maaltijdgroep ‘Zwaan schuif aan’

11.00 Wereldwinkelverkoop, na de dienst

Kopijdatum Flambouw november 2011

zo 23 okt

16.30 Michaëlsvesper, Grote Kerk

10.00-17.00 Lutherdag/Lutherdecade, Delft (zie sept.-Flambouw)

za 29 okt

20.00 Concert Royal Wind Music, zie artikel

zo 30 okt 9.45 Museumviering in De Fundatie (om 9.45 uur!)

18.00/19.00 Maaltijd met tafelrede en vesper (19.00), daarna naar Grote Kerk (zie bericht in deze Flambouw)

ma 31 okt

Hervormingsdag

di 1 nov Allerheiligen

19.30 Leerhuis ‘Liefhebben vanuit Bijbels perspectief’ (3e bijeenkomst, zie artikel in sept.-Flambouw)

wo 2 nov

Allerzielen

10.00 Oogstdienst

Verschijning Flambouw november 2011

zo 6 nov

Koopzondag centrum Zwolle, dus: vanaf 12.00 uur betaald parkeren binnen de stadsgracht

di 8 nov 13.30-15.00 Gespreksgroep ‘Het verhaal gaat’ (2e bijeenkomst)

wo 9 nov 9.30-11.00 Gespreksgroep ‘Als Vrouwen aan het woord komen’ (2e bijeenkomst, zie artikel in deze Flambouw)

vr 11 nov Sint Maarten

do 17 nov 19.30 Typisch Luthers (zie artikel in deze Flambouw)

20