De evolutie van hetDaisy-boek als

bijzonder e-book

Informatie aan Zee - september 2009

Geert Ruebens

Inhoud

1. Luisterpunt2. Luisterboeken3. Daisy4. Evoluties:

1. software2. spelers 3. productie4. distributie5. Luisterpunt

1. Luisterpunt: doelgroep

• Leesbeperkte personen: – visueel: blinden & slechtzienden– leesstoornissen: dyslexie, …– handfunctieproblemen

• Visueel beperkten: 2% van de bevolking: 126.000

• Groei: vergrijzing (150.000 in 2015)• Personen met dyslexie: 2 à 10% van de

bevolking

1.Luisterpunt:dienstverlening

• Verzendbibliotheek

• Volledig gratis:

– gratis lidmaatschap

– gratis uitlenen

– geen verzendkosten

• Helpdesk

1. Luisterpunt: website

• www.luisterpuntbibliotheek.be– Informatief– Luisterfragmenten: Boeken in de kijker

en Auteurs lezen voor en wel in uw oor– Link naar online catalogus– 2010: interactief uitleensysteem

• Campagne slechtziende ouderen– Distributie Daisy-spelers rusthuizen– Vormingssessies rusthuizen– Promomaterialen– Media-aanpak (radiospot, banner, …)– Daisy-collecties: 175 rusthuizen– Samenwerking met Zorgbib, OOK, Okra

1. Luisterpunt: promotie

• Lees meer: 2 bijdragen in Bibliotheek- en Archiefgids 2008

• Beleidsplan 2009-2014: Expansie²– Actieplan 2009-2010– Communicatienota

1. Luisterpunt: meer info

2. Luisterboeken

• Groeiende vraag:– Boekhandels– Bibliotheken

• Ruimer aanbod:– Duitsland, UK: 5 % marktaandeel– Benelux: 1 % marktaandeel– Vlaanderen: klein, maar groei– Nederland: 1000 titels– Nederland: Week van het Luisterboek

(sinds 2005)

2. Luisterboeken

• Wat ?– Digitaal luisterboek in mp3

• Op cd• Als download (iTunes)

– Opmerkingen• Veel schijfjes• Niet integraal• Stemkwaliteit (auteurs zelf)

2. Luisterboeken

• Soorten:– Commerciële:

• NL: Rubinstein, Cossee, De Bezige Bij• VL: Lannoo (kinderboeken), Van Halewijck

– Radioboeken:• De Buren & Klara• Alleen in audio

– Daisy-boeken: zie verder

2. Luisterboeken

• www.luisterplek.nl• www.123luisterboek.be• www.luisterboeken.nl• www.radioboeken.eu• …

3. Daisy

Digital Accessible Information System• Daisy-consortium: www.daisy.org• Daisy-software = mp3 +navigatie +geheugen

• Internationaal:1996• Sector van visueel beperkten

3. Daisy

3. Daisy

• Daisy-freeware– Amis– TPB-reader

• Windows Media Player• MP3-speler

3. Daisy

3. Daisy-boeken

Daisy-boek = luisterboek- op cd-rom in Daisy-formaat- ingelezen in een studio: PHK en BLL- collectie Luisterpunt: 15.000 Daisy-titels

- catalogus: http://daisybraille.bibliotheek.be

3. Daisy-spelers

Victor Reader – Plextalk

Voordelen:

- Meestal 1 boek per schijfje: bv. Harry Potter … tot 23

uren lectuur op hetzelfde schijfje

- Uitgebreid geheugen: herbeginnen waar gestopt

- Sprekende toetsen en eenvoudige bediening: aan/uit, volume, infotoets

- Een snelheidtoets: zelf de voorleessnelheid kiezen

- Bladeren, bladwijzers, indoezeltoets, …

3. Daisy-spelers

3. Daisy & Copyright

• (nieuwe) Europese richtlijn• Belgische auteurswet

– Reproductierecht– Uitleenvergoeding– Auvibeltaks

4. Evoluties: software

– Daisy 3.0: tekst + audio• dyslexie• kookboeken (demo via TPB-reader)

– Save as Daisy• Microsoft: http://www.daisy.org/projects/save-as-daisy-microsoft• Open source: http://odt2dtbook.sourceforge.net

– Standaard Daisy online deliveryhttp://www.daisy.org/projects/daisy-online-delivery/index.php

#0.3_docs

4. Evoluties: spelers

PTN2- Schijfje- USB- SD

4. Evoluties: spelers

PTX1 PRO- Schijfje- USB- SD- Netwerkpoort

http://www.plextor-europe.com/products/plextalk/ptx1_pro.html

4. Evoluties: productie

•Daisy-pipeline:- open source- instrument voor conversie vanuit e-masterfiles (xml) naar:

braille – groteletter – audio - Daisy

- Word-plug-in ‘save as Daisy’- eindgebruiker?

4. Evoluties: productie

• EPUB (electronic publication):

– internationale open standaard voore-books (International Digital Publishing Forum, IDPF i.s.m. Daisy-consortium)

– subset van de Daisy-standaard– Daisy zonder audio– http://www.idpf.org/

4. Evoluties: productie

• ProAccess:

– Richtlijnen voor productie van toegankelijke content– Bestemd voor uitgevers en andere leveranciers van

content– Praktisch instrument / vorming om expertise op te

bouwen op vlak van toegankelijkheid van content

http://proaccess.euain.org

4. Evoluties: productie

• Bij de ‘Libraries for print-disabled’:(Engeland) RNIB: verkoop van

Daisy-boeken

4. Evoluties: productie

• Samenwerking met uitgevers:– Basis: e-masterfiles (xml)– Duitsland

www.argon-verlag.de/daisy/www.argon-verlag.de/katalog_daisy.php (ook voor zienden)catalogus Argon-uitgeverij van Daisy-boeken + Amazon:www.amazon.de (zoeken op Daisy-edition)

4. Evoluties: productie

• Samenwerking met uitgevers:

– Van Halewijck : ‘Ontmoetingen in het donker’

– Rubinstein: willen boeken op de markt brengen in gewone audiovorm én Daisy

4. Evoluties: productie

• E-books in Daisy-formaat:

– Boek.be: e-reader– Radioboeken de Buren + Klara– Zorgbib: project e-readers (studiedag

15 dec 2009)

• Internationale ontwikkeling: IFLA• Preconferentie Mechelen: 17-20 aug

2009• Libraries Serving Persons with Print

Disabilities• Global Library for Accessible

Materials: toegang tot full-text content

4. Evoluties: distributie

4. Evoluties: distributie

• Nederland:– Loket Aangepast Lezen:

• http://www.aangepast-lezen.nl/• Luisterfragment: via online catalogus• Gesproken boek lenen: keuze tussen Daisy-schijfje of

via streaming

– www.ORIONWebbox.org

– Zoek&boek: pilot bibs met 7500 Daisy-boeken

4. Evoluties: distributie• Zweden: downloads via de openbare

bibliotheken– www.tpb.se/english– http://www.tpb.se/english/talking_books/– www.katalog.tpb.se

• Finland:– CeliaNet

http://www.celialib.fi/english/celianet.html• Duitsland:

– Uitgeverij Argon i.s.m.Deutsche Zentralbücherei für Blinden, Leipzig

– www.soforthoeren.de (verkoop Daisy-boeken)

4. Evoluties: distributie

• Denemarken:– www.e17.dk– www.nota.dk– http://www.dbb.dk/English/collection.asp

• England:– Book Stream Club (RNIB)

http://booksite.rnib.org.uk/eDelivery/Subscription_Services.aspx

4. Evoluties: distributie

• Italië:– www.libroparlatolions.it

luisterboeken via mp3-speler of rechtstreeks via internet te downloaden

• Noorwegen:DTBook (Digital Talking Book)

- 1 master xml als basis voor braille-boek, braille verkort, groteletterboek, Daisy-

boek,e-book

- implementatie oktober 2009

4. Evoluties: Luisterpunt

• Daisy: downloaden / streaming : glasvezelnetwerk, datacenter Belgacom

• Vernieuwde Daisy- en braillecatalogus

• Interactieve website met zelfuitleen

• Braille: digitale braille / print on demand

• 24/7: telefonisch bestellen

Contact

o Web: www.luisterpuntbibliotheek.be

o Tel: +32 70 24 60 70

o Mail: info@luisterpuntbibliotheek.be

o Geert Ruebens, directeur geert.ruebens@luisterpuntbibliotheek.beo Ann Voet, bibliothecaris

ann.voet@luisterpuntbibliotheek.beo Saskia Boets, communicatie en promotie

saskia.boets@luisterpuntbibliotheek.be