De Etna wijnen van Tenuta delle Terre Nere Door Paul Op ten Berg

Sinds kort worden de wijnen van Tenuta delle Terre Nere in Nederland geïmporteerd door

Les Généreux. Volgens velen een van de beste producenten van Etna wijn. Het bedrijf

wordt gerund door Marco de Grazia en zijn broer Iano, en produceerde in 2002 de eerste

wijnen. Alle wijnen hebben de appellatie Etna DOC en zijn afkomstig van lokale

druivenrassen.

Marco de Grazia

Locatie

De wijngaarden van de Etna liggen verspreid oven circa 120 km². De expositie varieert

van pal op het zuiden tot pal op het noorden, en alles daartussen.

Terre Nere bevindt zich op de noordhelling van de voortdurend actieve vulkaan Etna op

Sicilië. De wijngaarden liggen tussen het dorp Solicchiata en het stadje Randazzo. Dit

gebied wordt algemeen beschouwd als het beste voor rode Etna wijnen van het ras

nerello mascalese.

Koel klimaat

De hoogte van de wijngaarden varieert van 600 tot 1.000 meter boven zeeniveau. Dit

geeft zoveel verkoeling dat rode Etna wijnen wel eens worden vergeleken met Bourgogne

Rouge. Ook voor Siciliaanse begrippen is het klimaat op de hellingen van de Etna een

hoofdstuk apart. Het verschil in temperatuur tussen dag en nacht kan vaak wel 30°C

bedragen. De neerslag is zes tot tien keer zo hoog als gemiddeld op Sicilië, waardoor de

oogst het laatste is van Sicilië en een van de laatste van Europa.

Wijngaarden

De 27 ha wijngaarden zijn verdeeld in 4 Contrada’s (crus), onderverdeeld in 10 percelen.

Er zijn plannen voor uitbreiding naar 30 tot 32 ha. Met uitzondering van de 6 ha die

recent zijn aangeplant, hebben de wijngaarden 50 tot 100 jaar oude wijnstokken. Eén

perceel heeft zelfs stokken van vóór de phylloxera, nu 130 tot 140 jaar oud. De bodems

verschillen sterk van wijngaard tot wijngaard, en zelfs binnen één perceel.

Biologische wijnbouw

Vanaf het begin in 2002 is de wijnbouw in alle wijngaarden biologisch. In de als eerste

aangekochte wijngaarden werkten de eigenaren trouwens al twee generaties zo. In 2012

ontving Terre Nere het certificaat voor biologische wijnbouw.

Terre Nere leaset ook 4 ha wijngaarden en koopt tevens druiven van kleine plaatselijke

wijnboeren die werken volgens de biologische principes van Terre Nere.

De vier Contrada’s

Feudo di Mezzo - 1,5 ha, twee percelen op 650 m hoogte met zeer oude stokken op

terrassen, zeer dicht op elkaar aangeplant als alberello. Alle het werk moet met de hand

gebeuren. Losse bodem van vulkanische as met veel brokken lava.

Santo Spirito - 1,5 ha wit en 10 ha rood, twee percelen op 700 tot 750 m hoogte.

Hoewel ze dicht bij Guardiola zijn gelegen, is de bodem volkomen verschillend: een rijke,

diepe laag zwarte vulkanische as, zo fijn als talkpoeder.

Guardiola - 1,5 ha, twee percelen op 850 tot 900 m hoogte, met een zeer arme bodem

van vulkanisch zand met stenen van basalt en sporen van vulkanische as. Beide percelen

zijn steil en liggen op smalle terrassen, waardoor al het werk met de hand moet

gebeuren.

Calderara Sottana – 1,5 ha wit en 13,5 ha rood, vier percelen op een hoogte van 600

tot 650 m. Veruit de meest rotsachtige Contrada van de DOC. In het meest ruwe

gedeelte kun je de bodem niet zien door een tapijt van zwarte vulkanische puimstenen.

Calderara Sottana

pre-phylloxera wijnstok in La Vigna di Don Peppino

La Vigna di Don Peppino – een perceel van 1 ha in het hart van Calderara Sottana,

met wijnstokken die de phylloxera hebben overleefd. De naam is een eerbetoon aan de

wijnboer die dit perceel met niet aflatende zorg en kennis gedurende ruim 70 jaar

bewerkte. Dankzij Don Peppino bestaat dit perceel nog en is het nu nog in een prachtige

staat.

Op weg naar een classificatie

In 2012 kwam de ministeriële erkenning van de Contrada’s, die overigens al eeuwen lang

plaatselijk bekend waren. Het legt volgens Marco de Grazia de basis voor een verdere

onderverdeling en eventuele classificatie. Een aantal nieuw gevestigde producenten op

Etna vermeldt de Contrada op het etiket van hun flessen wijn.

Proeverij

De wijnen van Terre Nere werden geproefd door Dr Allard Botenga, Frank Smulders MW,

Priscilla van der Voort (Restaurant Rijsel), Noël Vanwittenbergh (Restaurant Ciel Bleu),

Lendl Mijnhijmer (Restaurant Waterproef), Edger Groeneveld (Restaurant ’t Nonnetje) en

Paul Op ten Berg (Journalist NGS website). De beoordelingen werden gedaan op de

schaal van 20, de vermelde score is het gemiddelde van de proevers.

De vermelde prijzen zijn horecaprijzen ex BTW bij importeur Les Généreux.

Etna Bianco DOC 2015

60% carricante, 25% catarratto, 10% grecanico en 5% minnella uit alle wijngaarden.

Rendement 6-7 ton/ha. Zachte persing, koel vergist op rvs tanks. Alc. 12,5%. Productie

55.000 flessen. € 11,55.

K bleek groengeel

G zeer floraal, rokerig, geel fruit, energiek, vrij krachtig

S lenig, fraaie, speelse zuren vormen veel sap in de mond, zilte structuur

A vrij krachtig, met iets tannines

T prima blend, zal het goed doen bij visgerechten en als lunchwijn

Score: 14

carricante druiven

Etna Bianco DOC Santo Spirito Cuvée delle Vigne Niche 2014

100% carricante uit de contrada Santo Spirito. 40 tot 100 jaar oude stokken, rendement

6 ton/ha. Zachte persing, koel vergist op 5 en 10 hl vaten van Frans eiken. Malo en 10

maanden opvoeding op barriques van Frans eiken, daarna 8 maanden flesrijping. Alc.

12,5%. Productie 6.000 flessen. € 16,90.

K meer geconcentreerd goudgeel

G in het begin wat gesloten, daarna meer finesse van bloemen en fijne specerijen, meer

concentraat

S romig fruit, krachtiger en met meer schakeringen van o.a. perzik en kweepeer

A stevig, veel lengte en zilte materie, de wijn opent zich steeds meer

T als de wijn te koud wordt geschonken, komt het hout naar voren; bij de juiste

temperatuur echter is het hout mooi in balans

Score: 15,3

Etna Bianco DOC Calderara Sottana Cuvée delle Vigne Niche 2014

100% carricante uit de contrada Calderara. 15 tot 60 jaar oude stokken, rendement 6

ton/ha. Zachte persing, koel vergist op 5 en 10 hl vaten van Frans eiken. Malo en 10

maanden opvoeding op barriques van Frans eiken, daarna 8 maanden flesrijping. Alc.

12,5%. Productie 6.000 flessen. € 16,90.

K flink geconcentreerd goudgeel

G intens vulkanisch maar ook nog gesloten, complex, bloemen

S haast explosief, complexe tonen van o.a. vis, heel veel fruit van perzik en citrus, zeer

hechte balans met veel vulling, ook iets medicinaal

A zilt, zeer lang, houdt de balans vast

T uitstekende wijn met ferme structuur

Score: 16,4

Etna Rosato DOC 2015

100% nerello mascalese van jonge stokken uit alle wijngaarden. Rendement 6 ton/ha.

Zachte persing, koel vergist op rvs tanks, daarna direct gebotteld. Alc. 13%. Productie

22.000 flessen. € 11,55.

K pelure d’oignon, roze met oranje

G gemiddeld concentraat van aardbeien en kersen, levendig en loepzuiver

S droge inzet van bescheiden rijp fruit, vrij slank, licht mineraal, sappige zuren

A zilt, aardbeien en frambozen, vrij kort

T serieuze droge rosé voor bij de maaltijd

Score: 13,3

Etna Rosso DOC 2014

95% nerello mascalese en 5% nerello cappuccio van jonge stokken uit alle wijngaarden.

Rendement 6-7 ton/ha. Vergist op rvs tanks bij 25-28°C. Malo en 10-11 maanden

opvoeding op 10 tot 30 hl vaten van Frans eiken, gevolgd door 1 maand rijping op rvs

tanks. Alc. 14%. Productie 150.000 flessen. € 11,25.

K levendig robijnrood met iets paars

G jeugdig bosfruit met goede concentratie

S vlezig en sappig bosfruit met wat specerijen, zuiver, mineraal, iets medicinaal en niet

zwaar

A iets gronderig, blijft hangen op de tannines, prima lengte

T ook geschikt om buiten de maaltijd om te drinken; goede verhouding tussen kwaliteit

en prijs; doet iets denken aan pinot noir

Score: 14,4

nerello mascalese druiven

Etna Rosso DOC Feudo di Mezzo – Il Quadro delle Rose 2014

98% nerello mascalese en 2% nerello cappuccio van 40-80 jaar oude stokken uit de

contrada Feudo di Mezzo. Rendement 5 ton/ha. Vergist op rvs tanks bij 28-30°C. Malo en

16-18 maanden opvoeding op barriques en tonneaux van Frans eiken, gevolgd door 1

maand rijping op rvs tanks. Alc. 14,5%. Productie 7.000 flessen. € 21,20.

K licht robijnrood met paars

G flinke kracht, veel fruit, donkere lava tonen, specerijen, kersen, aantrekkelijk

S vol, kruidig, rokerig, veel materie (alcohol), licht getoast

A lang tot zeer lang, met cassis, chocolade en zilte bitters

T krachtige, dikke wijn met rijpe tannines, meer compleet dan de vorige

Score: 15,8

Feudo di Mezzo

Etna Rosso DOC Santo Spirito 2014

98% nerello mascalese en 2% nerello cappuccio van 40-100 jaar oude stokken uit de

contrada Santo Spirito. Rendement 6 ton/ha. Vergist op rvs tanks bij 28-30°C. Malo en

16-18 maanden opvoeding op barriques en tonneaux van Frans eiken, gevolgd door 1

maand rijping op rvs tanks. Alc. 14,5%. Productie 10.500 flessen. € 21,20.

K goed geconcentreerd robijnrood met paars

G zeer aromatisch, elegant fruit met complexiteit, koffie en toast, zeer overtuigend

S vlezige inzet met het mooiste bosfruit tot nu toe, ingepakte tannines, de alcohol stoort

absoluut niet

A iets droging door de houtopvoeding, met wat chocolade en drop

T de wijn moet het hebben van het prachtige verfijnde fruit in het midden van de smaak

Score: 16,5

Etna Rosso Calderara Sottana 2014

98% nerello mascalese en 2% nerello cappuccio van 50-100 jaar oude stokken uit de

contrada Calderara Sottana. Rendement 5 ton/ha. Vergist op rvs tanks bij 28-30°C. Malo

en 16-18 maanden opvoeding op barriques en tonneaux van Frans eiken, gevolgd door 1

maand rijping op rvs tanks. Alc. 14,5%. Productie 14.500 flessen. € 21,20.

K tamelijk licht paarsrood

G doordringend fruitig en kruidig, mineraal, iets umami

S speelse inzet met frisse zuren, daarna vol en weelderig, hechte balans met fraaie

expressie van edel fruit, krachtige terroir en stevige maar rijpe tannines

A zeer lang, met kersen, bessen en chocolade

T krachtige terroirwijn

Score: 17,1

Caldera Sottana

Etna Rosso Guardiola 2014

98% nerello mascalese en 2% nerello cappuccio van 50-70 jaar oude stokken uit de

contrada Guardiola. Rendement 3,5 tot 4,5 ton/ha. Vergist op rvs tanks bij 28-30°C.

Malo en 16-18 maanden opvoeding op barriques en tonneaux van Frans eiken, gevolgd

door 1 maand rijping op rvs tanks. Alc. 14,5%. Productie 6.000 flessen. € 21,20.

K nogal licht robijnrood met iets oranje

G het elegante fruit is eerder verfijnd dan kruidig

S zeer sappige inzet, fluweelzacht, veel finesse, de alcohol speelt een ondergeschikte rol

en het hout is keurig verweven; spanning en kracht, transparantie en energie

A vrij lang, met fijn spel

T de op een na beste wijn met bijzonder fruit; de tannines neigen wat naar separatie

Score: 17,4

Guardiola

Etna Rosso Prephylloxera La Vigna di Don Peppino 2014

98% nerello mascalese en 2% nerello cappuccio van pre-phylloxera stokken (eind 1800)

uit het hart van de contrada Guardiola. Rendement 3 tot 3,5 ton/ha. Vergist op rvs tanks

bij 28-30°C. Malo en 16-18 maanden opvoeding op barriques en tonneaux van Frans

eiken, gevolgd door 1 maand rijping op rvs tanks. Alc. 14,5%. Productie 5.200 flessen. €

44,60.

K vrij licht paarsrood

G diep, veel schakeringen, complexe tonen, kruidigheid, umami, zeer mineraal, rokerig,

floraal, veel concentraat

S vol en rijp met een klein zoetje dat vulling geeft, mooie balans met sappigheid,

prachtige tannines, zeer compleet, iets chocolade en koffie

A zeer veel lengte, gespierd en fris

T de beste wijn, zuiver, uitstekend houtgebruik, maar wel flink aan de prijs

Score: 18

Tot slot

Alle rode wijnen hebben niet zo veel kleur en de tannines zijn gronderig, maar qua

hoeveelheid vallen de tannines mee. Ze hebben een vegetaal karakter, dat je niet zult

aantreffen bij goede wijnen van pinot noir, met name Bourgognes.