De Coya Indianen Van de Atacama in Chili

7/17/2019 De Coya Indianen Van de Atacama in Chili

http://slidepdf.com/reader/full/de-coya-indianen-van-de-atacama-in-chili 1/42

1

DE COYA INDIANEN VAN DE ATACAMA IN CHILI

Dean Amory



2

DE COYA INDIANEN VAN DE

ATACAMA IN CHILI

Inhoud

1 De Atacama Woestijn, dat is de maan op aarde (Isabel Allende)

2 De Atacama: Smeltkroes van beschavingen

3 De Coya's, bewoners van de streek waar Chili, Peru, Bolivia en

Argentinië elkaar raken

4 Techniek

5 De Mens is Wandelende Aarde (Coya gezegde)

6 Mythes en Legendes

o 6.1 De Duendes, Elfen of Kabouters:

o 6.2 De Yastay

o 6.3 De Añañuca

o 6.4 De Tamaya

o 6.5 Inca Colla : De Echtgenote van de Inca

o 6.6 Het goud van de Inca's



o 6.9 Het Scheppingsverhaal van de Coya's

o 6.10 Lola - La Lloronao 6.11 De heksen van Salamanca

o 6.12 De Alicanto

o 6.13 Quirquincho, het gordeldier

o 6.14 De weduwe

7 Bron van Inspiratie

8 Bronnen



3

De Atacama Woestijn, dat is de maan op aarde

(Isae! A!!ende"#

Nergens op aarde is het droger dan hier. Namen als "De Maanvallei" en

"De Vallei van de Dood" roepen een beeld op van de desolaatheid en

ruwheid van het landschap. In delen van de woestijn werd sinds het

begin van de registraties geen druppel neerslag geregistreerd. Als je de

dorre hoogvlakte die zich vanaf de grens met Peru zo’n 1.000 kilometer

diep tussen het Andesgebergte en de Indische Oceaan slingert

overvliegt, lijkt het ongelooflijk dat de Spanjaarden er in slaagden deze

verschrikking te overbruggen, en er van de tweeduizend geketende

indianen die de tocht te voet meemaakten voldoende mensen in leven

bleven om hen toe te laten de vruchtbare valleien van Chili te veroveren

en in cultuur te brengen.

En dan hebben we het nog niet gehad over de vele vulkanen die met

hun hoogten tot 6.000 m wedijveren met de hoogste toppen van het

Andesgebergte, de geisers - waaronder El Tatio, gesitueerd op 4.200 m



4

hoogte en meteen de hoogste warmwaterbron ter wereld, en de

eindeloze salares, zandvlaktes en zandmeren waar geen of nauwelijks

leven voorkomt, of over de regelmatig voorkomende aardbevingen en de

spooksteden waar de zengende zon de herinneringen wegbrandt aan de

helden uit de periode van de grootschalige salpeter ontginning en de

wind huilt tussen lang vergeten graven.

Je wil niet verloren rijden hier, in de genadeloze leegte van een gebied

waar zelfs geen cactus, geen schorpioen of hagedis overleven; waar de

temperatuur overdag oploopt tot 30°C, om ’s nachts tijdens altijd heldere

nachten, onder het wakend oog van oneindige sterrenconstellaties te

dalen tot tegen het vriespunt - In het Noordelijk, hoger gelegen deel van

de Atacama zelfs tot – 10°C - ; en waar bij gebrek aan vocht alles

langzaam maar zeker verandert in versteende, gemummificeerde

relieken.



5

De Atacama$ sme!t%roes &an esc'a&inen

Het lijkt onvoorstelbaar, maar in deze woestenij leven sinds

mensenheugenis mensen. Reeds vanaf 1500 voor Christus getuigen

reusachtige geogliefen van hun aanwezigheid. De oeroudezandschilderingen stellen mensen voor, vreemde gehelmde wezens,

hemelse gebeurtenissen en geometrische figuren waarvan de betekenis

met de loop der tijden verloren is gegaan.

Momenteel leven hier meer dan een miljoen mensen. Opeengepakt in de

kuststeden waar de nabijheid van de oceaan zorgt voor een

eeuwigdurende lente. De Chileense havensteden vormen voor Bolivia de

toegang tot de Grote Oceaan. Hier worden ook het materieel en voeding

aangeleverd voor de steden en dorpjes in het binnenland en voor de vele

koper- en andere mijnen die Chili’s welvaart ontrukken aan de harde

bodem. Landinwaarts liggen lieftallige oasis-steden, gekoesterd tussenglooiende heuvels. Steden zoals Copiapo, waar het leven goed is en



6

waarvan de vruchtbare armen, gevoed door ingenieuze druppel-irrigatie

technieken zich ieder jaar opnieuw vullen met overheerlijke druiven,

olijven, tomaten en komkommers.

Alle Chilenen zijn dragers van de genen van de beschavingen die in de

regio samenvloeiden. Vooral de Mapuche en Europese invloeden zijn

sterk aanwezig in Chili. Tussen het miljoen mensen die in de Atacama

wonen, leven tot op heden evenwel ook nog zo’n 80.000 mensen die

zichzelf identificeren als lid van een van de precolombiaanse Chileense

bevolkingsgroepen: 50.000 Aimaras, 20.000 Atacameños, 6.000Quechuas en 3.000 Coya's.

Coya's, ook gespeld als Colla's of Kolla's, was de naam van een van de

12 originele Aimara stammen die reeds van voor de Christelijke

tijdrekening op de Altiplano of Meseta del Collao leefden, na Tibet de

grootste hoogvlakte ter wereld, gelegen langs de boorden van het

Titicacameer leefden in wat nu Peru en Bolivia zijn. Het Titicacameer ligt

op 3812 meter boven de zeespiegel, is het grootste meer van Zuid-



Amerika en meteen oo

wereld.

vanuit zijn hoofdstad H

noorden van Argentini

eeuw. Toen werd de f

die evenwel geen deel

De Inca's.

De Inca heerser Wir

twisten tussen de ver

onderdrukken. Nadat e

Yupangui verpletterd

taal, het Quechua, ver

van de middelen om h

Inca's ganse gemeen

k het hoogste commercieel beva

In de

vervaardigals eerste

bronzen

traden zij

grond al

erfgenam

vervallend

cultuur.

het Coya-

atan Colla uit over gebieden in P

ë en Chili en floreerde tot halv

kkel overgenomen door een ande

uitmaakte van de oorspronkelijke

cocha maakte handig gebruik

chillende Aimara stammen om h

n laatste grote Coya rebellie door

erd, lijfde deze het gebied definit

ving al snel de oorspronkelijke P

n taal snel door te drukken, besto

chappen verplaatsten: de belan

7

rbare meer ter

12e eeuw

den de Coya'sn in de streek

wapens en

op de voor-

belangrijkste

n van de snel

e Tiwanaku

Tiahuanacota,

ijk breidde zich

ru, Bolivia, het

rwege de 15e

re lokale stam,

oya stammen:

an onderlinge

en allemaal te

de Inca Tupac

ief in. De Inca

kina taal. Een

nd er in dat de

rijkste dorpen



werden bevolkt met m

oorspronkelijke bevolk

eveneens het Quechua

Op zijn hoogtepunt reigebieden van Chili

uitgestrekte rijk van h

Coyarijk hadden inge

evenwel een eind aan

vinden voor expeditiet

woestijnoases. De luch

zegt dat alleen de C

weinigen zijn sterk gen

barre Atacama te ov

schakelden daarvoor

hun tochten naar h

gemeenschappen in h

waar zij zich vermen

Atacameños, Aimaras

nsen die het Quechua reeds spr

ing weggevoerd werd naar een

de enige taal vormde.

kte het Inca rijk van Ecuador totn Argentinië. Het was daarm

t Westelijk Halfrond. Zeventig ja

lijfd bij het hunne, maakten d

het Incarijk. Het is niet gemakk

chten door de Atacama en de be

t op de hoogvlakten is zo ijl is dat

oya's, geiten en vicuñas er ku

oeg om lange tochten door de gur

rleven. Zowel de Inca's als d

oya's in. Zij voerden duizenden

t zuiden. Op deze wijze ont

t noorden van wat nu Chili en Ar

den met de overige bewoners

n Diaguitas.

8

ken, terwijl de

streek waarin

de noordelijkee het meest

r nadat zij het

Spanjaarden

lijk mensen te

volking van de

men nog altijd

nen leven en

e Andes en de

Spanjaarden

oya's mee op

stonden Coya

gentinië heten,

an de streek:



De Coya)s, e+er, -o!i&ia e

De naam Coya wer

oorspronkelijke bewoneender of zij vanuit he

geëemigreerd waren, o

In Chili maakten de b

functie van hun levens

Hier sprak men vooral

van de Atacama, en Ai

Slechts een heel be

Coya's. Deze groep we

Salpeter Oorlog of Oor

nomadenbestaan, die

oners &an de stree% Arentini. e!%aar ra%e

d mettertijd in Argentinië gebr

rs van het Incarijk, ongeacht huzuiden van Peru of Bolivia naar

er sinds generaties woonden.

woners van de hoogvlakten wel

ijze en de gemeenschap waartoe

over Atacameños, de oorspronk

mara's, afstammelingen van de In

erkt aantal mensen identificeer

rd op het einde van de 19e eeuw,

log van de Grote Oceaan aangev

groepen C

gevolg

onderdrukkin

cultuur inbesloten

verlaten.

waren af

Tinogasta e

Argentinië,

vandaag

Coya's won

Coya's die

Atacama v

zijn afstam

deze groepe

Aanvankelijk

Coya's hermet hun kudden in de zomer

9

aar C'i!i,n

uikt voor alle

oorsprong ene hoogvlakten

onderscheid in

ze behoorden.

lijke bewoners

a's en Coya's.

e zichzelf als

en tijde van de

ld met nieuwe

ya's die als

van de

g van hun

Argentiniëat land te

e meesten

omstig van

Fiambala in

waar tot op

zo’n 40.000

n. Vrijwel alle

thans in de

lleien wonen,

elingen van

.

waren de

ers met eenop de hoogst



10

gelegen weivelden verbleven en tijdens de winter afzakten naar de lager

gelegen gebieden. Slechts sporadisch doken zij op in de steden en

dorpen om er hun producten, vooral kaas, brandhout en houtskool te

verkopen. Ook bewogen ze zich nog geruime tijd vrij over de

landgrenzen heen, vaak langs paden en doorgangen die enkel aan hun

bekend waren. Mede als gevolg hiervan bleef hun bestaan lange tijd

onopgemerkt in de Chileense statistieken. Zo lang de dun bevolkte

Atacama enkel om zijn dorheid en desolaatheid gekend was, werden de

Coya's ongemoeid gelaten. Maar langzaam aan werd de Atacama de

schatkist van Chili: Men ontdekte of herontdekte er zout, salpeter,

magnesium chloride, kalium, zwavel, lood, zilver, goud, ijzer, koper,lithium, boor,....

Naarmate de streek meer geïndustrialiseerd werd, werden de Coya's

steeds meer teruggedrongen: Aan de grenzen kwamen echte

grensposten, wat hun nomadenbestaan belemmerde. Het weinige water

in de streek was nodig voor de mijnen en de uitbreiding van de steden,

waardoor vele Coya gronden uitdroogden. Van de betere gronden

werden ze verdreven, want zij konden geen eigendomsrechten laten

gelden.



Op andere plaatse

metaalbedrijven de luc

de Coya's verboden br

hun kudden te laten

oorzaak gezien werde

uitbreiding van de woe

Hoe meer de rijkdom in

bewoners van de Ata

beschreef Darwin hun

slechtste". In het begin

door een cholera epid

de sterkste leden van h

een zeer hoge leeftijd.

de striktere toepassing

eerder bewoonden e

n vergiftigden de uitlaatgas

t en hun afvalstoffen de waterstro

andhout te sprokkelen en houtsko

razen op de vruchtbare gronden

voor de vernietiging van de ge

tijn.

het gebied toenam, hoe meer de

ama verarmden. Bij zijn bezoek

levensomstandigheden als "het sl

van de 20e eeuw werden de Coya

mie. De huidige Coya's zijn afsta

un stam. Zij worden zelden ziek e

Naast het Spaans spreken somm

altijd het Quechu

de Inca's en he

Aimara.

Een deel van debeperkte mate

artisanale metaa

zelfstandige mi

levensgewoonten

bemoeilijkt door

van grote

wijngaarden, die

water dat in de s

was draineerden

met uitdroging

van traditionele

tot gevolg. Bove

van eigendomsrechten hen van

in cultuur brachten. Momente

11

en van de

men. Het werd

l te maken en

, omdat zij als

wassen en de

oorspronkelijke

aan de streek

chtste van het

's gedecimeerd

melingen van

bereiken vaak

ige Coya's nog

a, de taal van

t aanverwante

Coya's deed inan landbouw,

lbewerking en

jnbouw. Hun

werden

het ontstaan

mijnen en

het schaarse

reek aanwezig

of vergiftigden,

en teloorgang

Coya-gronden

ndien verdreef

ronden die zij

l voorzien de



meeste Coya's in hun

schapen en geiten, de

van textiel, de ze

gesalarieerde in de

transporteurs of h

voedingsstoffen. Somm

Tec'nie%

De bewoners van de

wagens, ploegen, schameubels.

zeer fijne draad, met s

Als metalen kenden zi

ovens die gelegen wa

wind. Stenen bewerkt

met een hardheid dan

De landbouwgronden

bemest met meststof

oorsprong.

levensonderhoud door het kwek

productie van groenten en kaas,

lfstandige mijnontginning, tew

locale mijnen en wijngaarden,

ndelaars in hout, uitrusting

igen bleven daarnaast actief in de

ltiplano kenden het wiel niet. Z

ren, zagen of schaven. Zij hadde

Voor het wev

maakten zij

een touw vast

en de ander

middel van

stuk werd p

gewenste le

Op deze pri

vervaardigden

ingewikkelde

ms wel 150 draden op een centim

j goud, zilver, koper en brons da

en op bergtoppen en andere pla

n zij met bronzen beitels en met

e steen die ze bewerkten.

werden omgegraven met een

fen van plantaardige, dierlijke

12

n van Lama’s,

et produceren

rkstelling als

of ze werden

goederen of

jacht.

hadden geen

dus ook geen

n van stoffen,

en zijde van

aan een boom

zijde om het

e wever. Elk

recies op de

gte geweven.

itieve manier

zij zeer

patronen van

ter.

zij smolten in

tsen met veel

stenen beitels

handploeg en

en menselijke



13

De Mens is Wande!ende Aarde (Coya e/ede"

De Coya's namen van de Inca's de verering van de Zonnegod Inti en

Maangodin Quilla over. De belangrijkste verering ging echter naar

Moeder Aarde, de Pachamama, die alle leven voortbrengt en weet

wanneer, hoe en waarom de dingen gebeuren. Hun dankbaarheid en

Liefde voor de levengevende aarde drukken zij tot op vandaag uit in de

Chaya, de gewoonte om de aarde te voeden door haar het eerste deel

terug te geven van wat zij voortbrengt en de Corpachada, het begraven

van voedsel en drank. In dank

voor een veilige reis, laten ze

op vastgestelde plaatsen

tevens een steen en een

geschenkje na voor de

Pachamama, een gebruik dat

in de loop van de jaren en

eeuwen aanleiding gaf tot het

ontstaan van apachetas:bergjes opeengestapelde

stenen, die zorgvuldig in eer

gehouden worden.

Zij geloofden in een leven na de dood mits het lichaam bij overlijden

compleet en intact was, en vereerde ook de voorvaderen. Bij het

overlijden werden de doden gebalsemd in een tombe in de vorm van een

bijenkorf gelegd. Er werden vaten voedsel en chicha bij gezet, zodat ze

eten had in het hiernamaals. De begrafenisceremonie, waarbij de

vrouwen hun haar afknipten, duurde acht dagen.

Daarnaast heerste het geloof in allerlei geesten: huisgeesten,

bosgeesten, riviergeesten, berggeesten en geesten in gevreesde grote

dieren, zoals de poema en de condor. Al die geesten werden

verondersteld zich te manifesteren in bijzondere plaatsen, genaamd

huaca's. Zo'n plaats kon van alles zijn, maar de bekendste huaca's zijn



14

apart gevormde rotsen of grote rotsblokken met speciale vorm, waar

offers gebracht werden en

ceremonieën gehouden

werden.

Het Incarijk was verdeeld

in tien religieuze districten

met aan het hoofd een

soort bisschoppen die op

hun beurt onder het gezag

van de hogepriester, de

Villac Umu ressorteerden,

welke meestal een broer

was van de opper Inca, de

Sapa Inca.

De communicatie met de

goden verliep door middel van dromen en speciale boodschappers.

Deze boodschappers waren hiertoe opgeleide kinderen, die naar hogebergtoppen gebracht werden, waar ze immers het dichtst bij de goden

waren. Daar werden ze bedwelmd en, nadat ze door de nachtelijke

vrieskou doodgevroren waren, begraven. Vanuit hun graf werden zij

geacht de goden te smeken het volk te beschermen ziekten en

aardbevingen.

Tijdens de vele feesten, volgens sommigen zelfs meer dan 100 per jaar,

vaak gekoppeld aan de lokale marktdagen, werden na de officiële

religieuze ceremonie ware volksfeesten gehouden waarbij gedanst en

gedronken werd tot bij het invallen van de nacht. Dronkenschap was op

andere momenten verboden, maar tijdens de feesten algemeen.

Doorheen de eeuwen behielden de Coya's een aantal van hun aloude

gebruiken en tradities: ze verenigen zich in ayllús, groepen verwante

families die op alle vlakken samenwerken; Tinkanakay, verenigingen van



kunstenaars, zangers

coöperatie.

Voor de Coya's begin

zonnewende. Daarnaafgesloten wordt door

Pujllay, de duivel, on

Voorafgaand aan het

hun geliefde en kenn

dewelke ze bepalen of

gaan.

De Coya priesters, de

een droom tot hun

geneeskrachtige kruid

doorgaan op de ho

of vrienden en Minka's, een o

t het nieuwe jaar rond 23 juni,

st vieren ze ook carnaval, welde Caharpaya, een afscheidsfe

er vorm van een carnavalpop b

uwelijk, ontvoeren de Coya jonge

n ze een proefperiode, de serv

ze definitief verder samen door

Meica (vrouwen) en Yatiri (mann

taak geroepen. Zij ontwikkele

n en leiden de religieuze cerem

ogste vlakten in de bergen,

15

de vorm van

met de winter

ke traditioneelst waarop de

graven wordt.

ren symbolisch

iñacuy, tijdens

et leven willen

en), worden in

kennis van

nies, die vaak

beantwoorden



16

levensvragen en zijn in regel ook curanderos, genezers. Hierbij maken

ze gebruik van modderbaden ter bestrijding van reumatiek, van kruiden -

zoals chachacomathee (tegen de Puna of hoogteziekte), llareta

(behandeling van kanker en leukemie), bailahuén (tegen maagklachten),

het zwarte park (wondheling) en salie (hoesten en verkoudheid). Zij

geven ook massages en verwijderen wratten en cysten. Op psycho-

sociaal vlak zijn het boze oog, de angst, de hik, de techniek van het

afborstelen, de sahumado - het beroken - en het hysterisch lachen van

belang.

Coca bladeren maken een wezenlijk deel uit van de Coya cultuur: de

coca plant is een heilige plant, die leven geeft aan de mens omdat ze

kalmerend werkt, de vermoeidheid tegengaat bij zwaar werk en lange

wandelingen, de pijn verzacht en honger en dorst lest.

Alcohol beschouwen de Coya's als een element van de gezondheid

omdat alcohol wonden ontsmet en geneest van de hoogteziekte.

Typische dranken zijn de wijn, bron van plezier en goddelijke vrucht van

de arbeid, de "yerbiao" gemaakt met locale kruiden als citroen verbena,

citroenmelisse, pepermunt, groene munt, Yerba Buena, Muna, enz..., de

Mate tisanes en de Chicha, gemaakt op basis van maïs of pinda.

Naast de vele gerechten bereid op basis van gekookte maïs: pittige

tijtinchas, tamales, maïsmeel soep, chilcan en ulpada, eten de Coya's

gekookte aardappelen, sopaipillas (gebakken deegproducten), taarten,

pindasoep, quinoa stamppot, tarwe stoofpot, kazen, churrascos (gegrildrundvlees), gebraden of gekookt vlees van schapen, runderen of

gevogelte en locro, een kruidige mix van buikvlees en been. De Coya's

kennen vier kleuren die hen identificeren: geel, zwart, wit en rood. Geel

stelt Tata Inti Raymi, de zonnegod voor. Zwart is het symbool van de

medicijnen, de cultuur, de ceremonies en rituelen. Wit symboliseert de

puurheid, de bergen en de sneeuw. Rood tenslotte, staat voor bloed,

kracht, de mens.



Myt'es en Lee

Heden ten dage zijn v

zelfbewustzijn dat in C

groeit evenwel ookherintroductie van de

periode. Net als hun g

met de Inca's en de

uitgang -ay bijvoorbeel

waaruit kan afgeleid

oorsprong vindt bij de

De Duendes, Elfe

ontmoet, vraagt hij met

wordt met de ijzeren ha

slaat hij met de wollen

pijnlijkst. Meestal versc

kinderen, maar ook vol

des

rijwel alle Coya's Katholiek. Met

hili vooral sinds de val van de dic

de aandacht voor de instaenkwijze en gebruiken van de pr

eloof, delen de Coya's hun myth

oorspronkelijke bewoners van de

, is typisch voor de Kakan taal v

worden dat de legende van

iaguita.

of Kabouters:

De Coya's geloven in het be

natuurgeesten, die eenz

wereld dwalen. Zij vrezen hu

rusteloze en speelse g

constante voorliefde voor h

mannen, vrouwen en kinder

wordt soms naakt voorgest

een grote hoed als kleding

draagt hij echter een tuniek

is niet groter dan 50 cm,

baby, heeft kwaadaardig

scherpen tanden.

Bovendien heeft hij ook ee

en een wollen hand. Al

welke hand hij hen mag slaan. Wi

nd geslagen. Kiest men voor de w

hand, maar deze slagen zijn in w

hijnt hij tijdens rustpauzes of tijden

assenen slaat hij zonder medelijd

17

et hernieuwde

tatuur opbloeit,

dhouding enecolumbiaanse

s en legendes

Atacama. De

n de Diaguita,

e Yastay zijn

taan van deze

am door de

n ondeugende,

nie met zijn

t martelen van

n. De Duende

eld, met enkel

sstuk, meestal

of poncho. Hij

weent als een

oogjes en

n ijzeren hand

s hij iemand

zelf niet kiest,

llen hand, dan

erkelijkheid het

s de nacht aan

en.



De Yastay

zachte melodieën sp

onwaarschijnlijk gemak

onwaarschijnlijk grote s

Deze een mysterieuz

vanaf de toppen van d

enkel uit het geluid van

De Yastay kan ook de

baard en ramshoorns,

mannengedaante heef

sporen die hij nalaat, di

De Yastayde Pacha

verschillen

aannemen,

de wind, zij

De Y

verschijnen

van een

wezen van

gekleed m

een muts

een ponch

een slang

uitgerust men een fl

elt. Zijn sandalen laten hem

te bewegen in de bergen. Soms

prongen.

duende bewaakt, onzichtbaar

bergen de kuddent. Zijn aanwezi

zijn magisch fluitspel.

vorm aannemen van een oude

gezeten op een wit paard. Een

aangenomen kan men herkenn

e van een guanaco zijn.

18

is de zoon vanama. Hij kan

e vormen

zelfs die van

broer.

stay kan

in de vorm

coquena: een

kleine gestalte,

t een chujilo,

et oorkleppen,

, sandalen en

nketting, vaak

et een scepterit waarop hij

toe zich met

aakt hij daarbij

voor iedereen

gheid blijkt dan

an met lange

astay die zijn

en doordat de



19

Meestal echter duikt hij op in de vorm van een grote, zwarte of vurige

alpaca of guanaco. Maar hij is geen gewone guanaco: hij is duidelijk

groter, kan zich verplaatsen met de snelheid van de wind en staat altijd

op de uitkijk. Bij het minste teken van gevaar, stelt hij zichzelf bloot

omdat hij weet dat hem niets kan overkomen: pijlen, kogels, niets kan

hem deren, want hij is niet echt materieel. Kijk je naar hem, dan kan hij

het ene ogenblik klein lijken, dan weer groter, wolliger of juist minder

wollig ... .

De Yastay is een wezen tussen droom en werkelijkheid dat bestaat

omdat het een belangrijke functie heeft: Hij is immers de hoeder, de

bewaker en beschermer van de kuddes guanaco's en van de dieren die

in het wild leven. De Yastay zorgt ervoor dat jonge dieren niet zonder

moeder achterblijven en dat de jacht respectvol gebeurt.

Wie teveel jaagt of moeders met jongen doodt, straft hij. In zijn strijd

tegen gewetenloze jagers, verbergt hij hun paarden en muilezels en

steelt hij hun bezittingen. Stuurt men honden op hem af, dan kan het

gebeuren dat die zo maar verdwijnen of dat ze totaal verdwaasdterugkeren en nooit meer kunnen gebruikt worden voor de jacht. Zelf de

achtervolging van een Yastay inzetten is voor een jager evenmin zonder

risico: hem kan van alles overkomen. Hij kan gebeten worden door de

Yastay, zijn wapen kan in een steen veranderen of hij kan ongelukkig ten

val komen en daarbij zelfs het leven laten.

Verantwoordelijke jagers beloont hij met een goede jacht en soms ook

met zilver of goud, dat ze aantreffen bij hun terugkeer thuis.

Jagers smeken zijn hulp af met geschenken: ze verbergen een zak met

meel en coche (geroosterd graan), aguardiente (brandewijn) of chicha

(maïsbier) en coca bladeren op een steen op een geheime plaats in het

woud. Wanneer de offergave de volgende dag verspreid over de

geheime plaats wordt teruggevonden, weet de jager dat hij een goede

jacht zal hebben en dat de Yastay zich niet tegen hem zal keren. In

sommige gevallen verschijnt hij aan arme jagers in een droom en wijst



hen waar ze dienen te

kunnen vinden. Op v

Yastay geheim houdt,

worden of zelfs te sterv

De Añañuca

De Añañuca is een blo

de Quilimarí vallei. De

meisje die in Monte P

wilden veroveren. Op e

haar dorp. De twee

samen. Maar op een n

jongeman, en vertelt h

vertrekt de jongema

troosteloos als ze zij

terugkeer, maar de we

niet meer terug. Na ee

ze begraven wordt, re

jagen, of waar ze voedsel en zelf

orwaarde evenwel dat hij zijn af

ant anders riskeert hij alles te v

en.

em die typisch is voor de streek r

naam zou ontleend zijn aan die va

tria woonde en zo mooi was, dat

en dag verschijnt een jonge man

orden verliefd, trouwen en zijn

acht verschijnt in een droom een

m waar hij een rijke ertslaag kan

, zonder iemand in te lichten

verdwijning merkt. Hoopvol wa

en en maanden verstrijken en de j

n tijd sterft Añañuca van verdriet.

gent het. De volgende dag stelle

20

zilver of goud

praak met de

rliezen, ziek te

nd Copiapó en

n een indiaans

iedereen haar

chattenjager in

zeer gelukkig

uende aan de

inden. Daarop

. Añacuña is

cht ze op zijn

ongeman keert

Op de dag dat

n de onthutste



dorpelingen vast dat h

bloemen. Volgens de l

teken van haar liefde

haar graf groeit, kreeg

Het verhaal van Aña

verhalen, waarbij de n

aan die van een legend

Dit soort legendes wer

het geval is met het

meer zuidelijk gelegen

De Tamaya

Atzalca geloofden dat

vernieuwing van de nat

Toen de Spaanse vero

slaven maakten, steld

Tamaya: als de godin

verdrijven. In het groot

t graf van het meisje bedekt is m

gende is het meisje veranderd in

oor de verdwenen jongeman. D

an ook haar naam.

ñuca is een voorbeeld van vel

am van een dier, bloem of plant g

arische Inca prinses of zelfs godin.

mettertijd ook commercieel aang

erhaal van de Tamaya hierna, a

Limari vallei:

De Atzalc

woonden in

regio van Chil

een heilige

Eenmaal per

van hun trad

godin van de

de aarde en

boom in een

vrouw met

symbool vande Hemel en

deze reïncarnatie een manifestat

uurlijke krachten.

eraars de streek binnen vielen en

en de Azalca's hun hoop in hu

van de hemel terug kwam zou z

te geheim vierden ze de winterzo

21

et mooie, rode

een bloem, als

bloem die op

gelijkaardige

koppeld wordt

egrepen. Zoals

komstig uit de

a Indianen

een afgelegen

i. Ze aanbeden

lant: Tamaya.

jaar, op basis

itie, kwam de

hemel neer op

veranderde de

mooie jonge

ouden haren,

de unie tussende Aarde. De

ie was van de

de indianen tot

heilige plant,

de indringers

newenden. Na



22

drie dagen van gebed, dans en offers, veranderde de plant inderdaad

opnieuw in de Godin van de Hemel. Maar plots doken de Spanjaarden

op. Zij namen de Godin gevangen en besloten haar naar Spanje te

sturen. Toen het schip in Spanje aankwam, bleek de godin evenwel

verdwenen. In haar kabine vond men alleen de heilige plant, recht op zijn

lange steel, maar zonder bladeren of bloemen.

Eeuwen later vond een Franse botanicus een kristallen urne met daarin

de gedroogde stam van de plant en een manuscript, waarin de Spaanse

commandant het verhaal van Tamaya had neergeschreven, samen met

zijn belofte de plant terug te brengen naar Amerika. Een belofte die hij,

als gevolg van zijn onverwacht overlijden, niet had kunnen houden.

De botanicus bracht toen zelf de plant terug naar Chili. Ontroerd plantten

de Azalca's de plant terug op de top van de oude ceremoniële heuvel. Bij

de volgende viering van de zonnewende gebeurde het wonder opnieuw:

Toen de zonnestralen bij het aanbreken van de vierde dag van rituele

dansen en gebeden de ranke stam bereikten, veranderde deze opnieuw

in Tamaya. De Godin was net zo mooi en jong als zij altijd geweest was,haar gelaat was helderder dan het klaarste water en haar gouden haren

schitterden zoals de zon zelf.

De verschijning duurde evenwel slechts kort. Maar toen de Godin

verdwenen was, merkten de Azalca's dat de plant opnieuw tot leven

gekomen was en de takken bedekt waren met prachtige bloemen. Uit

dankbaarheid gaven zij de botanicus een tak van de plant, welke hij met

zich meenam op zijn terugkeer naar Europa.

Dank zij de inspanningen van de botanicus, heeft de Tamaya, de heilige

boom van de Atzalca's, vandaag wortel geschoten in alle uithoeken van

de wereld en bewonderen miljoenen mensen zijn sierlijkheid en

mooiheid, onbewust veelal van het betoverende geheim dat verborgen

leeft tussen de bladeren en bloemen van de plant.



23

Inca Colla : De Echtgenote van de Inca

Opmerking: in het Quechua betekent "Colla" voornaam, edel, vrouw,

moeder of echtgenote.

Een paar kilometer ten oosten van Calama bevindt zich een klein stadje

genaamd Chiu-Chiu, dat reeds bestond toen de Inca's dit gebied

veroverden. Toen de Inca vorst Atahualpa Yupanqui het stadje bezocht,

werd hij verliefd op de mooie en lieve Nusta (prinses) Colque-Coillur. Hij

beloofde haar eeuwige trouw en al spoedig werd hun liefde bezegeld

met de geboorte van een zoon. Atahualpa bleef evenwel niet trouw aan

zijn geliefde. Verdrietig en vernederd werpt zij zich met haar zoon in de

bij het stadje gelegen lagune. Hoewel onverschrokken zwemmers,

onvermoeibaar het zoute water van de lagune doorzochten, werd nooit

een spoor van de prinses en haar zoon terug gevonden.

Als uitleg verklaarden de duikers dat het meer bodemloos is.

Ondertussen weten wij dat het meer 60 m diep is en gevoed wordt door

een ondergrondse aftakking van de Loa rivier. Het teveel aan water

stroomt - opnieuw ondergronds - door naar de nabije Rio Salado.



Het goud van de I

De Inca's kenden g

vertegenwoordigden d

geschenken aan de gode wereld te garandere

was.

Naast het delven van g

zij op een veel min

geraken: de graven v

enorme schatten aan

verovering besloot de

moment wettelijk geli

goudaders. Zodra de

eigendomsaktes uitge

systematische wijze ge

Castillië werd 20 pro

Deze aanpak leidde

plundering van Huaca

Moche rivier omgele

afgegraven kon worde

ca's

een geld. Voorwerpen van g

n ook geen kapitaal, maar wer

den en de Incaheersers om het von.

Voor de Spanjaarden l

anders. Nog altijd doe

ronde over El Dorado e

schatten van de Inca’

zilveren voorwerpen

zouden hebben verbo

Spanjaarden.

De Spaanse verovera

snel dat er een geweldi

kostbaar metaal in de b

oud en zilver uit geologische afzet

er arbeidsintensieve manier aa

an de gewezen heersers en hu

goud en zilver te bevatten. V

paanse kroon dan ook dat grafv

jk gesteld moesten worden aa

rafvelden als zodanig geregistre

schreven waren, werden de

ëxploiteerd en belast. (Door het k

ent belasting geheven op mijnb

tot buitensporige grafplunderin

del Sol in Peru, werd zelfs de b

d om de Moche-tempel snell

. De gouden en zilveren offergave

24

ud en zilver

en gezien als

ortbestaan van

g de zaak iets

legendes de

de mythische

s: gouden en

ie de Inca’s

rgen voor de

rs leerden al

e hoeveelheid

dem te vinden

tingen, konden

edel metaal

n adel bleken

ij snel na de

lden vanaf dat

n geologische

rd stonden en

grafvelden op

oningshuis van

uwproducten).

en. Voor de

edding van de

er te kunnen

n uit de graven



werden bijna allemaal

verloren.

Het religieuze centru

gevormd door de QoriDit complex bestond

waarin niet alleen de z

de hemellichamen al

Pleiaden, en de belang

de regenboog en on

tempelmuren waren

goud en zilver. In de

gouden en zilveren be

met herders, reptielen,

gouden beeld van een

Inca's de meest vereer

Ook bevonden zich in

onderworpen volkeren.eerbiedig behandeld e

zich in de ogen van

mishandeling ten dee

medewerking.

Het is geen wonder da

heel veel verhalen de

aders, verborgen scha

met schepen geladen

in stormen verloren gin

De meeste van die ve

allemaal: De historicus

een goudmijn in Taltal.

Bijzonder was dat de l

meteen omgesmolten en gingen

van het Incarijk werd

cancha, de Zonnetempel.uit een aantal tempels,

on maar ook de maan en

s Venus, Orion en de

rijkste weerfenomenen als

eer vereerd werden. De

ekleed met platen van

tuin stonden levensechte

elden van mensen, maïsplanten,

insecten, etc. Er stonden onder m

jongen en een ronde gouden pl

e voorstellingen van de Zonnegod

it complex de belangrijkste cultus

Hoewel ze in feite gijzelaars warijkelijk voorzien van offerandes,

e Inca's misdroeg. Dan viel hen

l, hetgeen hun volk spoedig zo

t er al vlug na de aankomst van

ronde deden over de ligging van

ten, zelfs "gouden steden", later

et goud en zilver voor Europa die

en.

rhalen zijn klinkklare onzin natuur

Floreal Recabarren ontdekte beg

De nieuwe site werd "El Guana

ocatie samenviel met een gebied

25

zo voor altijd

kuddes lama's

er een massief

at die voor de

vormden.

eelden van de

en, werden zetenzij hun volk

minachting en

u dwingen tot

e Spanjaarden

ouden zilver

nog aangevuld

door piraterij of

lijk. Maar niet

in vorige eeuw

co " genoemd.

waar de oude



26

verhalen vertelden over de aanwezigheid van "een berg van goud en

zilver."

Eerder al, in 1870, had de goudzoeker Ramon Mendez een zilver ader

ontdekt nabij wat nu de gemeente Sierra Gorda is. De mijn, Caracolesgenaamd, was een tijdlang de belangrijkste van Amerika en werd

gevonden naar aanleiding van een verhaal over de Indiaan Gavarito die

ter plekke een "bron van rijkdom" zou gevonden hebben.

Hierna een paar voorbeelden van legendes in verband met goud:

De Zwarte Hond

In de omgeving van Oro de Inca, wordt de geschiedenis van de zwarte

hond verteld. Van een afstand, ziet het er een gewone hond uit, maar de

weinigen die hem van dichtbij gezien hebben, vertellen dat hij grote,

vurig rode ogen heeft en dat er rond zijn nek een ketting van zuiver goud

hangt.

De zwarte hond is de hoeder van de rijkste ader van goud van de ganse

wereld. Als de hond ergens graaft, moet men daar een mes in de grond

steken, om te voorkomen dat de goud ader zich verplaatst, en er de

volgende dag komen graven. Het lijkt eenvoudig, maar toch werd de



ader nog niet gevonde

die het van dichtbij zien

Er wordt dan ook geze

hem gehoorzaamt. Degefluit, dat in de wijde

en paniek.

De Schat van de I

vertrokken karavanen

Cuzco. Ook vanuit Chi

Inca's evenwel dat hun

Niet wetend wat te doe

de Spanjaarden zou vhem in het Quimal me

(Niet te verwarren met

Atacama ).

Sindsdien zoeken men

het legendarische me

gouden voorwerpen g

brachten over hun vind

omdat geen mens kan weerstaan

van deze hond inspireert.

d dat de hond toebehoort aan de

duivel roept de hond door middelopgeving hoorbaar is en iedereen

ca's

Toen d

in 1533Inca vor

vermoor

de Inca'

het bet

losgeld

leven v

zouden

redden.

eladen met gouden beelden en si

li vertrok een karavaan. Onderwe

vorst ondertussen al vermoord we

n met de schat en beducht dat die

llen, besloten zij hem te begraver dat zich op de top van de Quim

het gelijknamige meer in de Zo

en de Quimal heuvel af op zoek n

er. Er wordt gezegd dat sommi

vonden hebben, die evenwel nie

rs.

27

aan de terreur

duivel en enkel

an een scherpvult met angst

Spanjaarden

dreigden det Atahualpa te

en, dachten

s dat ze door

len van een

in goud het

an hun vorst

kunnen

Van overal

eraden richting

vernamen de

d.

in handen van

n. Zij dumptenal berg bevond

tvlakte van de

aar sporen van

gen inderdaad

s dan ongeluk



Het Scheppingsv

Lang geleden bestond

duisternis en stilte rege

aarde en blies hen leve

Aanvankelijk waren d

gehoorzaamden de we

slechte goden Supay,

mensen en vulden het

onder mekaar te vecht

deze richtten zich in wa

Wiracocha werd zeer

gebeurde. Hij beval de

te vernietigen. De men

zich in grotten voor

Wayra-tata dit rapporte

van de sneeuw, om h

bedekken met sneeuw.

rhaal van de Coya's

n de mensen en dieren nog niet.

erden over de wereld.

De oppergod Wiracocha be

aan te doen en creëerde tw

y Pajsi. Beide waren mooi

Pajsi schitterde iets meer

Jaloers wierp Inti een mass

waardoor deze sindsdien v

geeft en enkel 's nachts te zi

Wiracocha concentreerde zi

de schepping van de mens,

uit de granietsteen van de C

nacht maakte hij er vele hon

er voldoende waren, plaatst

n in.

e mensen goed, ze werkten

ten van Wiracocha. Op een dag e

akhala en Anchanchu bezit van

met jaloezie en ijdelheid. Al vlug

n. De sterkeren onderwierpen de

nhoop tot Wiracocha.

boos toen hij vaststelde wat er

god van de wind, Wayra-tata, alle

sen vluchtten alle kanten uit en v

e verschrikkelijke kracht van W

erde aan Wiracocha, gelaste deze

et hart van de mensen te bevrie

Op deze manier ontstond het And

28

nkel droefheid,

sloot daar iets

ee zonnen: Inti

en sterk, maar

an zijn broer.

as naar Pajsi,

el minder licht

n is.

h inmiddels op

die hij vormde

omanche. Elke

derden en toen

hij hen op de

nthousiast en

hter namen de

et hart van de

begonnen die

zwakkeren en

op de wereld

leven op aarde

len verscholen

yra-tata. Toen

Kjunu, de god

zen en hen te

sgebergte.



29

Lola

Lang geleden woonde in de provincie Antofagasta een mooi meisje,

Lola. Haar vader zorgde voor haar en waakte erover dat zij niet incontact kon komen met de jonge mannen die op haar verliefd werden.

Haar schoonheid bleef een bron van illusies en ontgoocheling bij de

mannen en van jaloersheid bij de vrouwen.

Op een dag werd het meisje toch verliefd op een man. Deze was

evenwel reeds gehuwd. Zijn vrouw sloop op een nacht blootsvoets de

kamer binnen waar haar man sliep en vermoordde hem met een dolk,

waarna ze zich huilend in de bergen verschool.

Na een tijd dook ze terug op in het dorp. Ze was evenwel gek geworden

en lachte de hele tijd, tot ze uiteindelijk stierf. Onwetend van het

overlijden zwerft de wraakzuchtige geest van Lola echter nog altijd door

de bergen en valleien op zoek naar de moordenaar van haar geliefde.



La Llorona

Lola is niet de enige sp

die huilen in rivieren o

kenmerk in de mythculturen. Hoewel de o

verwijzen de meeste

periode van de Spaans

Terwijl in de legende

verhalen waarin het

moord pleegde: hetzij

vriend vermoordde.

Zo kent men in Chili de

zij voor alle nabestaan

van het verlies. Ook

terugkeert om de n

ookachtige vrouw die huilend rond

verschillende redenen zijn een va

logie van Zuid-Amerikaanse pr rsprong van deze legendes pre

verhalen zoals die nu vertelt w

e overheersing.

an Lola diens aanbidder vermoor

eisje zelf vermoord werd of waa

op haar kind(eren), hetzij dat zi

legende van de Pucullén, die eeu

haar kind haar op

ontnomen is. De

spookachtige aanw

wit gekleed. Alle

dicht bij de dood

kunnen haar zi

beginnen klaaglijk

te huilen wann

aanwezigheid waar

De Pucullén is ee

doden, die hen dewaar ze van hun a

het hiernamaa

oversteken. Er wo

en weent, zodat zij deze sneller g

belet de Pucullén dat de geest

bestaanden te kwellen. Somm

30

zwerft: wezens

ak terugkerend

ecolumbiaanseolumbiaans is,

rden naar de

d werd, zijn er

rin zij zelf een

j haar man of

wig huilt omdat

vroege leeftijd

ucullén is een

ezigheid in het

n mensen die

zijn en dieren

n. Honden

er ze haar

emen.

gids voor de

eg toont langsrdse huis naar

ls kunnen

dt gezegd dat

etroost worden

van de dode

igen beweren



bovendien dat zij in

familieleden die krokodi

Met haar overvloedige

het kerkhof, waar hetdeponeren. Bij de beg

worden, zo niet zal bin

sterven.

Als straf voor de verw

rooft de Pucullén ten s

moeders, omdat zij dez

Dat de oude legendes

versies die sommige le

het verhaal de ronde v

Een camioneur merkte

Chañaral naar Antofag

haar op.

aarzelde hij geen ogen

een verschrikkelijke gedaante

llentranen wenen.

tranen markeert de Pucullén de

graf moeten worden gegravenafenis dient de kist volledig met g

nen het jaar zal een familielid van

arlozing die leidde tot het verlies

lotte ook de resterende kinderen

e verward met het kind dat ze zelf

niet sterven, blijkt onder meer do

gendes krijgen. In de regio van d

n een mooie liftster.

op een nacht een bevallige liftster

sta. Omdat de weg lang en eent

Bleek dat ook zij na

onderweg was. Omdat

zo goed konden vinden

bij aankomst in Antofag

daarna gingen ze sam

Uiteindelijk belandden

bed.

De volgende dag moe

weer verder. Hij was ev

de indruk van het mei

overwoog te scheiden

en toen zij hem vroe

terugkeer opnieuw o

lik.

31

verschijnt aan

exacte plek op

om de kist terond bedekt te

de overledene

van een kind,

eg bij nalatige

erloren heeft.

or de moderne

Atacama doet

op de weg van

nig is, pikte hij

r Antofagasta

zij het samen

, nam hij haar

sta uit eten en

n ook dansen.

ze samen in

t de chauffeur

nwel zo onder

sje, dat hij al

an zijn vrouw

haar bij zijn

te zoeken,



Een paar dagen meldt

woning. Groot is zijn

een oude vrouw, die he

"De slet heeft het wehaadet ze een oude f

met de vraag of het af

eerder ontmoette.

Als hij dat bevestigde,

nog kan ze de mannen

De man deed bijna inbij zijn vrouw troost te z

De heksen van Sa

De geesten van o

tovenaars en heksen l

een grot in Salwaarvan de vers

ingangen bewaakt

door monsterachtige

Hier leiden zij

tovenaars en heks

organiseren ze zwarte

en aanbidden zij de

Regelmatig organise

feesten in de grot, wa

de meesters in de to

uitnodigen. De bek

bestekken die bij

gelegenheid gebruikt

zijn van zilver of gou

hij zich met een grote ruiker blo

erbazing wanneer de deur geop

m de huid begint vol te schelden.

r gedaan!" schreeuwde de vrouto en toonse die aan de vracht

ebeelde meisje inderdaad het me

antwoordde ze: "Die slet is al derti

niet gerust laten!"

ijn broek van schrik en haastte zicoeken.

lamanca

erleden

even in

manca,hillende

worden

langen.

nieuwe

n op,

missen

duivel.

en zij

arop ze

erkunst

rs en

deze

worden

, maar

32

men aan haar

nd wordt door

. Uit het huisagenchauffeur

isje was dat hij

g jaar dood en

h naar huis om



deze veranderen in w

het verlaten van de gro

buiten smokkelde, kwa

hem aankeek, verloor

bevond hij zich op het

lepel was echter

kinderspeelgoed. Bij d

godsdienstige aanroep

heksen terug naar hu

sleutelgat binnen dring

De Alicanto

met goud en zilver en l

sommigen laat hij een

hij uit zijn slaap gewek

probeert te roven, slaat

zilveren pluimen veroo

voor altijd door verbli

Alicanto te zien, want

in de buurt. Door zijn

vogel volgt, moet even

hij de argeloze avontzonder water of eten te

ardeloze prullen wanneer men z

. Een leerling tovenaar die een go

m op weg naar huis een meisje t

hij het bewustzijn. Toen hij opni

dorpsplein. Onmiddellijk tastte hij

erdwenen en vervangen doo

e kraaien van de haan of als g

ing of een kruisteken vluchten d

woonplaats, waar ze langs de

n.

De alicanto is

metaalkleurige vogel,

's nachts fluoresceren

sterke gekromde bek

door rotsen en metabijten en enorme klau

boven op de rotsen, m

open gespreid. De Alic

gt vervolgens gouden of zilveren

poor van goud- of zilverstukken a

wordt door iemand die de eieren

hij zijn vleugels op, wat een regen

rzaakt, die zo schitterend is dat

d blijven. Het is de droom van

aar een Alicanto is, zijn ook goud

gewicht kan hij immers niet ver v

el opletten, want als de vogel dat

rier. Deze dreigt dan de weg tkomen zitten.

33

meeneemt bij

den lepel naar

gen. Zodra zij

uw ontwaakte,

in zijn zak. De

een stukje

evolg van een

tovenaars en

chouw of een

een grote,

wiens vleugels

. Hij heeft een

, waarmee hij

len heen kanen. Hij slaapt

et zijn vleugels

anto voedt zich

ieren. Volgens

hter. Wanneer

of geldstukken

van gouden of

ijn belagers er

velen om een

- of zilverlagen

liegen. Wie de

merkt, misleidt

verliezen en



Quirquincho, het

Pucá was een vaardige

Puna Jujeña woondede Inca's. Hij

prachtige kledingsstuk

voor de rijken, abas

gewone mensen e

mantels die opvielen

betaalden hem met

gewaden en Pucá dro

om het werken te late

tijdverdrijven: mooie di

Al vlug begon hij zijn

tijd aan de jacht en wa

door. Mettertijd verloor

onuitgevoerd liggen.

Bij het naderen van de

jas moest maken. Het

geweven had, dat het

liet veel te wensen ove

en met gaten en overal

opnieuw" dacht hij toen

Toen hij de volgende d

een stevig pantser dat

armen en benen vier

veranderd in een quirq

kan men hem in die vo

woonde.

ordeldier

wever die in

en tijde vanervaardigde

en: cumbia's

as voor de

yacolla's,

oor hun kwaliteit en mooie kleu

oud, zilver en edelstenen voor

mde van het moment dat hij rijk g

en zich bezig te houden met zij

gen kopen, zich vermaken, wande

erk te verwaarlozen. Hij besteed

er restte van tijd bracht hij drinke

hij al zijn klanten, want de best

winter bedacht hij dat hij voor zich

was evenwel al zo lang geleden

esultaat op niets trok: de kwaliteit

r: de wol was slecht gesponnen, h

waren knopen zichtbaar. "Morgen

hij zich die avond verkleumd in de

g ontwaakte, was de yacolla even

hem helemaal omvatte en waaru

korte poten met fijne tenen s

uincho, een gordeldier en tot op h

rm aantreffen in de streek van La

34

ren. De Inca's

zijn prachtige

enoeg zou zijn

n geliefkoosde

len en jagen.

e steeds meer

nd en feestend

llingen bleven

elf een warme

at hij nog iets

van de mantel

et weefsel grof

probeer ik wel

poncho rolde.

wel verhard tot

it in plaats van

aken: hij was

eden ten dage

Puna, waar hij



35



De weduwe

Er bestaan vele versch

mooie, jonge weduwen

de ouderdom. Maar awenen ze bloed.

vrouw vermoord werd

vrouw in de wrede drie

Anderen houden vol da

om niet te hertrouwe

nagekomen is.

Welk ook de reden

bedoeling is altijd iem

haar dood niet is trouw

illende verhalen over weduwen. S

. In andere gevallen zijn ze lelijk e

ltijd zijn ze gehuld in zwarte kle

Een zo'n ver

een grote, sl

de naam hee

hoewel niem

gezicht heeft

Haar verschi

mannen aan

vertoont,

ontzetting.

meestal na

op eenza

verlaten wegBij dageraa

altijd.

Sommigen z

verschijnt

door haar overspelige man of d

oeksrelatie.

t ze verschijnt wanneer een jonge

n na het overlijden van zijn e

an haar macabere verschijning

nd te kwellen die overspelig is o

gebleven.

36

ms betreft het

gebogen door

eren en vaak

aal gaat over

nke vrouw die

ft mooi te zijn,

and ooit haar

ezien.

jning doet de

wie ze zich

beven van

Dat gebeurt

iddernacht en

e plaatsen,

n of bruggen.verdwijnt ze

eggen dat ze

anneer een

or de tweede

an zijn belofte

chtgenote niet

moge zijn, de

zijn vrouw na



Zij blijft haar slachtoff

gelaten wordt doo

maîtresse of

echtgenote en uite

sterft van uitputtin

ontzetting.

Hierbij heeft ze het nie

op haar eigen

)echtgenoot gemunt, m

iedereen die het niet

nauw neemt met

huwelijkstrouw,

wanneer deze in de

uurtjes omringd doo

geur van alcohol teru

naar huis.

Een ander verhaal vverleidelijke glimlach,

met de vraag haar te

met niet mis te verstan

Wanneer een man ha

weg in een zachte en

de schat zich bevindt.

harder en kouder en

monster dat de man wu

Niemand heeft haar oo

zou breken. Als gevolg

die nooit zijn effect mist

r achtervolgen tot deze ziek wor

zijn

ieuwe

indelijk

en

enkel

(ex-

aar op

al te

de

vooral

roege

r een

gkeren

rtelt over een mooie jonge weie de mannen op afgelegen plek

elpen een verborgen schat te vin

bedoelingen meelokt in de heuvel

r volgt, omhelst zij hem op een

arme omarming en vraagt hem o

ndertussen wordt haar omhelzing

verandert zij langzaam in een

rgt en vierendeelt.

it de schat kunnen aanwijzen, wat

daarvan blijft ze met een verleide

ronddwalen op zoek naar nieuwe

37

t, in de steek

uwe met eenen aanspreekt

den en hen zo

s.

afgelegen stuk

f hij weet waar

geleidelijk aan

verschrikkelijk

de vervloeking

lijke oogopslag

slachtoffers.



38

Bron van Inspiratie

Aalstenaar Peter Adriaens woonde en werkte meerdere jaren in Chili,

waar hij in 1989 huwde met Monica Castillo, telg uit een Coya geslacht.

Zijn ervaringen in Chili verwerkte hij in een spannend boek: "Het Einde

Komt" dat verkrijgbaar is bij alle goede webshops (Bol.com, Eci,

Amazon, Standaardboekhandel, Hollandspul, Cosmox, Boekenwereld,

Schrijverspunt, ...)

In het Spaans verscheen eerder een compilatiewerk van de hand van

broer Eddy Adriaens (pseudoniem: Dean Amory) en getiteld: "Las

Principales Leyendas, Mitos, Historias y Cuentos de Chile". Verkrijgbaar

bij onder meer Lulu.com en Amazon



-ronnen$

http://html.rincondelvag

https://nl.wikipedia.org/

http://www.cosmox.be/

9789462661035

http://www.slideshare.n

webshopshttp://www.b

http://www.lulu.com/sh

historias-y-cuentos-de-

http://www.amazon.co

Spanish/dp/

o.com/los-collas.html

http://www.cultura

content/uploads/2

%ADa-Colla-para-

http://pueblosorigi

andina/diaguita/ya

https://plus.google

42230653330037/

http://www.mariod

ertonostalgico/#un

ctiweb.es/gorgoro

oya.html

http://aymara.org/l

hivo2004/msg002

http://www.portald

iki/Inca%27s

oeken/het-einde-komt-peter-adria

et/jaimelavie/het-einde-komt-peter-

l.com/nl/p/het-einde-komt/920000

p/dean-amory/las-principales-leye

hile/paperback/product-21009314

/Principales-Leyendas-Historias-C

39

.gob.cl/wp-

13/02/Gu%C3

web.pdf

arios.com/sur/

stay.html

.com/1100741

about

efina.com/desi

o http://www.a

mitologiaincaC

istarchives/arc

8.html

esalta.gov.ar/

ns-

adriaens-

042415405/

das-mitos-

.html

uentos-



40



41

De Coya Indianen Van de Atacama in Chili

Documents

Transcript of De Coya Indianen Van de Atacama in Chili