Samen jonger wordenJongeren, cultureel erfgoed en digitale media

Olga Van Oost – Hildegarde Van Genechten – DEN Conferentie – 8 december 2010

Centrale vragen

• Jongeren, cultureel erfgoed en digitale media in de vrije tijd

• Context: belang jongerenparticipatie groeit in Nl en Vl (beleid, organisaties)

• Maar: geslaagde voorbeelden van vrijetijdsaanbod voor jongeren schaars: Waarom? Waar ligt dit aan?

• Kunnen digitale media hierbij een rol spelen?

2

Structuur workshop

• Context + discussiepunten

beleid in Vlaanderen en Nederland

in cultureel erfgoed organisaties

• Praktijk jongeren (16-26 jaar) & cultureel erfgoed (musea e.a.)

• Rol van digitale media & praktijkvoorbeelden

• Discussie

3

4

Jongeren in een beleidscontext

Nederland en Vlaanderen• Vanaf jaren 1990: toenemende aandacht voor

participatie en doelgroepen• NL: programma’s Actieplan Cultuurbereik,

Cultuur en School, CKV, Programmafonds Cultuurparticipatie

• VL: cultureel erfgoedbeleid, 1 euro-maatregel • Impact van plannen en acties?

5

Impact van het beleid?

• Wat begrijpen we onder ‘impact’? • In termen van publiekscijfers: programma’s

teleurstellend• Maar, beleid creëert draagvlak/sensibiliseert• En, cultureel erfgoedbeleid is baanbrekend

(andere manier van denken; bottom-up) • In richting van jongeren: ° spanning school vs.

cultuur en erfgoed

6

7

Spanning school – cultuur/erfgoed

• Negatieve associatie museum – school• Spanning formele context vs. informele

context

• Spanning ‘kennisbegrip’ en leerdoelen: wat is de boodschap; hoe zijn de rollen verdeeld; waar gaat het uiteindelijk over?

8

Schema jongeren en ‘leren’

9

1. zelfstudie 3. vrije tijd – actief/passief

2. (verplichte) schooltijd

4. vrije tijd - actief/passief

individueel leren

leren in groep

informeel lerengestructureerd

10

Aanbevelingen - discussiepunten

Als een cultureel erfgoedinstelling een aantrekkelijke plaats wil zijn voor jongeren, moet:

• het informele leren in de vrije tijd centraal staan (bottom-up, peergroup)

• de nadruk liggen op kennis-uitwisseling i.p.v. kennis-overdracht en op verschillende vormen van kennis

• er plaats zijn voor de jongeren in de organisatie (inspraak, verantwoordelijkheid) 11

12

Jongeren in de NL en Vl museumpraktijk: algemeen

• Mind the Gap – studie: 300 musea in Vl + Nl

• Algemeen: vrijetijdswerking voor jongeren beperkt/onbestaand

• ‘Moeilijke’ doelgroep; scholen- en kinderwerking levert meer op

• Ook: onzekerheid en angst bij cultureel erfgoedmedewerkers (connectie maken, vaardigheden)

13

Jongeren in de NL en Vl museumpraktijk: in de diepte

• Wens om met jongeren in een vrijetijdscontext te werken is aanwezig

• Problemen:

geen budget

geen tijd,

geen vaardigheden,

praktisch moeilijk haalbaar

jongerenwerking is steeds ‘tijdelijk’: korte termijn

projectbasis

14

Geslaagde voorbeelden hebben gemeen:

• Enthousiaste coördinator; 9 to 5 schuw

• Traject voor jongeren op langere termijn met een doel voor ogen (gespecialiseerd leertraject, werkervaring, certificaat)

• Jongeren hebben echt inspraak en voelen zich betrokken (persoonlijke ontwikkeling, talentontwikkeling)

• Connectie maken met jongerenorganisaties en lokale netwerken: drempels worden weggenomen

15

•

16BLIKOPENERS Stedelijk Museum Amsterdam

17

BLING BLING project, Diamantmuseum Antwerpen en Piazza dell’Arte

18

AMUSEEVOUS, het Marcel Broodthaers project en de Kotroute

19Museum aan de Stroom Antwerpen (MAS): in jonge handen

Kunnen digitale media een rol spelen?

• Digitale cultuur: deel van de laat-moderne samenleving

• Immersief, alomtegenwoordig: beïnvloedt dagdagelijkse leven en cultureel erfgoedinstellingen in vele aspecten (collectiebeheer, communicatie, organisatie …)

• Actuele tendens digitale media:

SHIFT naar MOBIEL

ONLINE conversatie i.p.v. top down broadcast

20

Digitale media: een methode om een doel te bereiken

• Overbrengen van een boodschap: digital storytelling, multitouch, games, mobiele gidsen, websites

• Van een formele naar een informele (bottom-up) aanpak: peer groups, sociale netwerken

• Inspraak bevorderen (online conversatie): sociale netwerken zoals Facebook, Twitter, Flickr, Youtube, Foursquare, Gowalla (mobile gaming)

21

The Geffrye Museum

22

The Geffrye Museum

• London, Hackney area

• Stories of the World + Hear by Right: programma van het National Youth Agency

• Jongeren deel van de organisatie (betrokken bij al het museumwerk)

• Film projects, intergenerational projects, digital storytelling

23

24STAM Gent, nieuw stadsmuseum met nieuwe technologieën

Games, mobiele gidsen

• Gallo-Romeins Museum Tongeren:

- ‘serious gaming’: spelement + sociale aspect kennisoverdracht

- probleem: ICT-gewende jongeren

• Science Museum London: http://www.sciencemuseum.org.uk/launchpad/launchball/

• Mobiel toestel en 2D barcode. Probleem RFID: geen toestel dat het kan lezen en meerwaarde 2D barcode t.o.v. audioguide momenteel?

25

26Gallo-Romeins Museum, Tongeren, serious game

Science Museum London

27

28

29

30

www.faronet.be/e-documenten/nuttige-links-ivm-jongeren-vrije-tijd-en-erfgoed

jongeren

(inter)actieve participatie

inspraak

X digitale media

= het ideale voorbeeld?

31

www.flux-fomu.be

32http://www.youtube.com/watch?v=sZKZK1GGE-E

33

AMUSEEVOUS, het Marcel Broodthaers project en de Kotroute

34

digital storytelling

35http://www.kifkif.be/page?&ssn=&orl1&ssn=&lng=1&pge=7

www.onvoltooidverleden.be

36

www.zonderondertitels.be

37http://zonderondertitels.blogspot.com/

Aanbevelingen - discussiepunten

Als een cultureel erfgoedinstelling een aantrekkelijke plaats wil zijn voor jongeren, moet:

• het informele leren in de vrije tijd centraal staan (bottom-up, peergroup)

• de nadruk liggen op kennis-uitwisseling i.p.v. kennis-overdracht en op verschillende vormen van kennis

• er plaats zijn voor de jongeren in de organisatie (inspraak, verantwoordelijkheid) 38

Aanbevelingen - discussiepunten

Als een cultureel erfgoedinstelling een aantrekkelijke plaats wil zijn voor jongeren, moet:

• je mortel en stenen aanreiken, maar mag je ‘huis’ nog niet helemaal af zijn (m.a.w. het eindresultaat van je samenwerking met jongeren zal onbekend zijn)

• je bereid zijn om aan te sluiten bij de doelstellingen van anderen en je eigen ‘collectie’ achterwege kunnen laten

39

Aanbevelingen - discussiepunten

• De reflectie over jongeren, cultureel erfgoed en digitale media is uiteindelijk een reflectie over de relevantie van cultureel erfgoed

• Musea die niet online actief zijn, zullen op termijn het contact met jonger en ook ander publiek verliezen.

• De verhouding in de omgang met een ‘online’ en ‘offline’ publiek moet op termijn worden omgekeerd.

• Stel de behoeftes van jongeren centraal, niet het (digitaal) medium of de vorm.

40

Referenties

Olga Van Oost (2009) Mind the Gap The Sequel. Een onderzoek naar het vrijetijdsaanbod voor jongeren in Vlaamse en Nederlandse musea. Leuven: AmuseeVous. (http://amuseevous.be)

Bestellen: michelle@amuseevous.be

Ladda (2009) A La Karte. Gent: Ladda. (http://ladda.be)

Bestellen: lotte@ladda.be

FARO, Vlaams Steunpunt voor het Cultureel Erfgoed: www.faronet.be/e-documenten/nuttige-links-ivm-jongeren-vrije-tijd-en-erfgoed 41