De ateliercollectie Kunstwerkplaatsen Esser Weert · Honderden atelierfoto’s. Modelboeken...

120
Werk in uitvoering Werk in uitvoering De ateliercollectie De ateliercollectie Kunstwerkplaatsen Esser Kunstwerkplaatsen Esser Weert Weert

Transcript of De ateliercollectie Kunstwerkplaatsen Esser Weert · Honderden atelierfoto’s. Modelboeken...

Werk in uitvoeringWerk in uitvoering

De ateliercollectie De ateliercollectie

Kunstwerkplaatsen Esser Kunstwerkplaatsen Esser

WeertWeert

Drs. John van CauterenDrs. John van Cauteren

Conservator Gemeentemuseum Weert Conservator Gemeentemuseum Weert

(Nederland)(Nederland)

Gemeentemuseum WeertGemeentemuseum Weert

Gemeentemuseum de Tiendschuur, lokale Gemeentemuseum de Tiendschuur, lokale

historie en moderne kunst uit de regio.historie en moderne kunst uit de regio.

Gevestigd in de oude Tiendschuur van het Gevestigd in de oude Tiendschuur van het

kasteel van Weert.kasteel van Weert.

Museum Jacob van Horne.Museum Jacob van Horne.

Geschiedenis van de minderbroeders in Geschiedenis van de minderbroeders in

Nederland, religieuze kunst uit Limburg.Nederland, religieuze kunst uit Limburg.

Gevestigd in het oude raadhuis van Weert Gevestigd in het oude raadhuis van Weert

aan de Markt.aan de Markt.

EssercollectieEssercollectie

Het museum bezit 200 stukken afkomstig Het museum bezit 200 stukken afkomstig

uit alle periodes van het atelier uit alle periodes van het atelier

Kunstwerkplaatsen Esser Weert.Kunstwerkplaatsen Esser Weert.

Werk van 4 generaties van de familie Werk van 4 generaties van de familie

Esser, die met name religieus werk Esser, die met name religieus werk

maakten.maakten.

De verzameling wordt nog jaarlijks De verzameling wordt nog jaarlijks

aangevuld.aangevuld.

Laatste aanwinstLaatste aanwinst

In 2013 kon een geheel met filigrein In 2013 kon een geheel met filigrein

versierde hostiedoos worden aangekocht. versierde hostiedoos worden aangekocht.

Gemaakt in 1898 door Camille Esser voor Gemaakt in 1898 door Camille Esser voor

de franciscanenkerk van Mozes en Aaron de franciscanenkerk van Mozes en Aaron

te Amsterdam.te Amsterdam.

De familie EsserDe familie Esser

Hubertus Esser 1838Hubertus Esser 1838--18921892

In 1812 wordt te Erkelenz (Duitsland) G.H. Esser In 1812 wordt te Erkelenz (Duitsland) G.H. Esser

geboren. Hij volgt, waarschijnlijk bij J.F.Woltz in geboren. Hij volgt, waarschijnlijk bij J.F.Woltz in

Erkelenz, een opleiding tot zilversmid. In 1838 Erkelenz, een opleiding tot zilversmid. In 1838

vestigt hij zich te Weert.vestigt hij zich te Weert.

Zijn bedrijf groeit en in 1888 zijn er 6 vaste Zijn bedrijf groeit en in 1888 zijn er 6 vaste

krachten werkzaam. Hubertus Esser krijgt vele krachten werkzaam. Hubertus Esser krijgt vele

opdrachten voor kerkelijk werk uit Nederlands opdrachten voor kerkelijk werk uit Nederlands

en Belgisch Limburg en via de Franciscanen uit en Belgisch Limburg en via de Franciscanen uit

heel Nederland.heel Nederland.

Het atelier van Het atelier van

Hubertus Esser rond Hubertus Esser rond

1875.1875.

Hubert Esser stopt zijn werkzaamheden in Hubert Esser stopt zijn werkzaamheden in

1892, op 79 jarige leeftijd. Hij overlijdt 1892, op 79 jarige leeftijd. Hij overlijdt

enkele maanden later.enkele maanden later.

Camille Esser 1892Camille Esser 1892--19141914

Camille Esser werd geboren in 1844 en Camille Esser werd geboren in 1844 en kreeg in het atelier van zijn vader een kreeg in het atelier van zijn vader een opleiding tot zilversmid. Vanaf 1873 was opleiding tot zilversmid. Vanaf 1873 was hij als medewerker en winkelier voor het hij als medewerker en winkelier voor het bedrijf werkzaam. Het bedrijf komt tot bedrijf werkzaam. Het bedrijf komt tot grote bloei. In 1909 werken maar liefst 24 grote bloei. In 1909 werken maar liefst 24 specialisten in het atelier. specialisten in het atelier.

De werkplaats is gevestigd in een pand in De werkplaats is gevestigd in een pand in de Hoogstraat.de Hoogstraat.

Camille Esser krijgt diverse grote en Camille Esser krijgt diverse grote en

belangrijke opdrachten, bijvoorbeeld voor belangrijke opdrachten, bijvoorbeeld voor

de kroon van het beeld van Maria Sterre de kroon van het beeld van Maria Sterre

der Zee in Maastricht en een bokaal die der Zee in Maastricht en een bokaal die

door koningin Wilhelmina wordt door koningin Wilhelmina wordt

aangeboden aan de zwanenbroeders te aangeboden aan de zwanenbroeders te

Den Bosch. Aan deze opdracht houdt Den Bosch. Aan deze opdracht houdt

Camille Esser een hofleverancierschap Camille Esser een hofleverancierschap

over. over.

In 1914 draagt Camille zijn zaak over aan In 1914 draagt Camille zijn zaak over aan

zijn zoon Henri. Hij overlijdt vier jaar later zijn zoon Henri. Hij overlijdt vier jaar later

in 1918.in 1918.

Jeff Esser 1906Jeff Esser 1906--19271927

Jef Esser (geboren 1875) leert het vak bij Jef Esser (geboren 1875) leert het vak bij

zijn vader Camille en tussen 1897 en 1900 zijn vader Camille en tussen 1897 en 1900

in Leipzig, München en Wenen. Werkt 4 in Leipzig, München en Wenen. Werkt 4

jaar in het atelier te Weert en gaat dan in jaar in het atelier te Weert en gaat dan in

de leer bij Lalique te Parijs. Rond 1906 de leer bij Lalique te Parijs. Rond 1906

terug in Weert. Vestigt zich 1906 in terug in Weert. Vestigt zich 1906 in

Hasselt en is daar werkzaam als Hasselt en is daar werkzaam als

goudsmid, die vooral sieraden maakt. goudsmid, die vooral sieraden maakt.

Ook kerkelijk werk werd verkocht, dat Ook kerkelijk werk werd verkocht, dat Deels? werd geïmporteerd uit het Deels? werd geïmporteerd uit het moederatelier in Weert. Opvallend is dat moederatelier in Weert. Opvallend is dat deze werkstukken stijlverwantschap deze werkstukken stijlverwantschap vertonen met het werk van Camille en vertonen met het werk van Camille en Henri Esser en niet gekeurd zijn, alleen Henri Esser en niet gekeurd zijn, alleen gesigneerd! gesigneerd!

In de winkel worden ook andere luxe In de winkel worden ook andere luxe snuisterijen verkocht.snuisterijen verkocht.

Jef Esser overlijdt in 1927. Zijn vrouw zet Jef Esser overlijdt in 1927. Zijn vrouw zet

het atelier Esser het atelier Esser -- de Magnée voort tot de Magnée voort tot

haar dood in 1944. haar dood in 1944.

Zoon Carl (1911) leer het vak van Zoon Carl (1911) leer het vak van

goudsmidgoudsmid-- diamantair te Antwerpen en diamantair te Antwerpen en

helpt vanaf 1929 in het atelier In 1939 helpt vanaf 1929 in het atelier In 1939

vertrekt Carl naar Congo. vertrekt Carl naar Congo.

Henri Esser 1914Henri Esser 1914--19381938

Henri Esser wordt geboren in 1879 en Henri Esser wordt geboren in 1879 en

wordt tot zilversmid opgeleid in het atelier wordt tot zilversmid opgeleid in het atelier

van zijn vader en in het buitenland. Hij van zijn vader en in het buitenland. Hij

introduceerde als eerste moderne stijlen in introduceerde als eerste moderne stijlen in

het atelier zoals de jugendstil en de art het atelier zoals de jugendstil en de art

Deco.Deco.

Henri Esser stopt met werken in 1938 en Henri Esser stopt met werken in 1938 en

verhuist vanwege gezondheidsredenen en verhuist vanwege gezondheidsredenen en

angst voor de oorlogsdreiging naar angst voor de oorlogsdreiging naar

Frankrijk. Hij overlijdt daar in 1958.Frankrijk. Hij overlijdt daar in 1958.

Jan Baksteen 1938Jan Baksteen 1938--19561956

De Kunstwerkplaatsen Esser worden De Kunstwerkplaatsen Esser worden

overgenomen door J.F.Baksteen, geboren te overgenomen door J.F.Baksteen, geboren te

Rotterdam in 1891en vanaf 1932 werkzaam in Rotterdam in 1891en vanaf 1932 werkzaam in

het atelier als boekhouder. Zijn grootste het atelier als boekhouder. Zijn grootste

verdienste is het atelier gedurende de moeilijke verdienste is het atelier gedurende de moeilijke

oorlogsjaren overeind te houden. oorlogsjaren overeind te houden.

Artistiek gezien drijft het bedrijf op de Artistiek gezien drijft het bedrijf op de

medewerkers uit het atelier van Henri Esser.medewerkers uit het atelier van Henri Esser.

In 1956 gaat Baksteen met pensioen en In 1956 gaat Baksteen met pensioen en

keert terug naar zijn geboortestad. Er zijn keert terug naar zijn geboortestad. Er zijn

dan nog twee mensen werkzaam in het dan nog twee mensen werkzaam in het

atelier.atelier.

Eloy Werz 1956Eloy Werz 1956--20112011

In 1956 neemt Eloy Werz de zaak over. Hij is In 1956 neemt Eloy Werz de zaak over. Hij is

geboren in Roosendaal in 1932 en is een geboren in Roosendaal in 1932 en is een

kleinzoon van Camille Esser. Hij kreeg zijn kleinzoon van Camille Esser. Hij kreeg zijn

opleiding tot edelsmid in Schoonhoven en in opleiding tot edelsmid in Schoonhoven en in

Duitsland. Duitsland.

In 1969 verhuist de zaak naar de Oelemarkt. In 1969 verhuist de zaak naar de Oelemarkt.

Vanaf 1970, na het tweede Vaticaanse Concilie, Vanaf 1970, na het tweede Vaticaanse Concilie,

stort de markt voor liturgische voorwerpen stort de markt voor liturgische voorwerpen

geheel in. Eloy Werz gaat zich dan richten op geheel in. Eloy Werz gaat zich dan richten op

profaan werk en sieraden.profaan werk en sieraden.

Tylo Werz 2003Tylo Werz 2003-- hedenheden

Eloy Werz, vanaf 1963 hofleverancier, Eloy Werz, vanaf 1963 hofleverancier,

overlijdt plotseling in 2011. De zaak wordt overlijdt plotseling in 2011. De zaak wordt

overgenomen door zijn zoon, Tylo Werz, overgenomen door zijn zoon, Tylo Werz,

die goudsmid is en al vanaf 2003 in de die goudsmid is en al vanaf 2003 in de

zaak van zijn vader een eigen atelier zaak van zijn vader een eigen atelier

heeft. Hij vervaardigt sieraden.heeft. Hij vervaardigt sieraden.

Tylo verkrijgt in 2013 ook het predicaat Tylo verkrijgt in 2013 ook het predicaat

hofleverancier.hofleverancier.

Grote en belangrijke opdrachtenGrote en belangrijke opdrachten

De ateliercollectieDe ateliercollectie

Als Eloy Werz in 1956 het oude atelier Als Eloy Werz in 1956 het oude atelier overneemt is alles nog aanwezig: overneemt is alles nog aanwezig: modellen, ontwerpmodellen, ontwerp-- en technische en technische tekeningen, atelierfoto’s, archief, tekeningen, atelierfoto’s, archief, werktuigen en honderden gipsafgietsels.werktuigen en honderden gipsafgietsels.

Vanwege ruimtegebrek moet Eloy Werz Vanwege ruimtegebrek moet Eloy Werz veel vernietigen.veel vernietigen.

Enkele delen komen naar het Enkele delen komen naar het Gemeentemuseum Weert.Gemeentemuseum Weert.

Situatie 1956Situatie 1956

Dagenlang verbrandt hij tekeningen, Dagenlang verbrandt hij tekeningen,

vooral technische tekeningen, en slaat hij vooral technische tekeningen, en slaat hij

vele tientallen gipsen afgietsels kapot, die vele tientallen gipsen afgietsels kapot, die

worden afgevoerd en gebruikt voor het worden afgevoerd en gebruikt voor het

verharden van paden in het buitengebied verharden van paden in het buitengebied

van Weert.van Weert.

Van alles bewaard Eloy echter enkele Van alles bewaard Eloy echter enkele

exemplaren, met name de mooi exemplaren, met name de mooi

uitgewerkte presentatietekeningen. Verder uitgewerkte presentatietekeningen. Verder

vele kleine modellen, die in een ladekast vele kleine modellen, die in een ladekast

wordt bewaard.wordt bewaard.

Gietmodellen in gips, lood/tin en messing.Gietmodellen in gips, lood/tin en messing.

Honderden ornamenten in diverse stijlen.Honderden ornamenten in diverse stijlen.

Restanten emailwerk.Restanten emailwerk.

Honderden atelierfoto’s.Honderden atelierfoto’s.

ModelboekenModelboeken

archivaliaarchivalia

Afwrijfsels van graveringenAfwrijfsels van graveringen

werktuigenwerktuigen

Verder bevat de collectie voorbeelden van Verder bevat de collectie voorbeelden van alle gebruikte werktuigen uit het oude alle gebruikte werktuigen uit het oude atelier. Met uitzondering van grote atelier. Met uitzondering van grote machines, bijvoorbeeld plethamer en machines, bijvoorbeeld plethamer en draadtrekbank.draadtrekbank.

Dankzij de oude foto’s en het Dankzij de oude foto’s en het miniatuurmodel, gemaakt door Eloy Werz miniatuurmodel, gemaakt door Eloy Werz is er een goede indruk overgeleverd van is er een goede indruk overgeleverd van het oude atelier.het oude atelier.

AankoopAankoop

Eloy Werz schonk de gehele collectie aan Eloy Werz schonk de gehele collectie aan zijn drie kinderen.zijn drie kinderen.

In 2010 kreeg de gemeente Weert de In 2010 kreeg de gemeente Weert de gelegenheid van de familie de gehele gelegenheid van de familie de gehele collectie van ruim 4000 objecten voor het collectie van ruim 4000 objecten voor het museum aan te kopen. Dankzij ruime museum aan te kopen. Dankzij ruime subsidies bleek dit mogelijk. Daarmee kon subsidies bleek dit mogelijk. Daarmee kon een bovennationale collectie voor het een bovennationale collectie voor het openbare bezit behouden blijven.openbare bezit behouden blijven.

BelangBelang

Vrijwel nergens is een zo compleet en Vrijwel nergens is een zo compleet en kwalitatief hoogwaardig bedrijfsarchief kwalitatief hoogwaardig bedrijfsarchief bewaard gebleven. Meestal zijn alleen de bewaard gebleven. Meestal zijn alleen de tekeningen over. Met name het metalen tekeningen over. Met name het metalen en gipsen archief is uniek.en gipsen archief is uniek.

Vergelijking: Fonds Dehin in Luik, Bourdon Vergelijking: Fonds Dehin in Luik, Bourdon in Gent en Wolfers Freres te Antwerpen.in Gent en Wolfers Freres te Antwerpen.

Uit Duitsland de foto’s van Alois Kreiten.Uit Duitsland de foto’s van Alois Kreiten.

London Rundell, Bridge & RundellLondon Rundell, Bridge & Rundell

Dehin LuikDehin Luik

Foto’s van modellen Alois Kreiten Foto’s van modellen Alois Kreiten

KeulenKeulen

Wat nu......Wat nu......

De collectie moet eerst geheel geïnventariseerd De collectie moet eerst geheel geïnventariseerd

en gefotografeerd worden. Deze gegevens en gefotografeerd worden. Deze gegevens

worden via internet beschikbaar gesteld.worden via internet beschikbaar gesteld.

Op dit moment zijn bijna alle modellen en een Op dit moment zijn bijna alle modellen en een

deel van de gereedschappen gefotografeerd en deel van de gereedschappen gefotografeerd en

grotendeels geïnventariseerd.grotendeels geïnventariseerd.

De rest van de gereedschappen en de De rest van de gereedschappen en de

tekeningen zullen volgend jaar volgen.tekeningen zullen volgend jaar volgen.

Mogelijkheden!Mogelijkheden!

Dankzij de ateliercollectie is het mogelijk Dankzij de ateliercollectie is het mogelijk

van vele stukken de van vele stukken de

ontstaansgeschiedenis te volgen: van ontstaansgeschiedenis te volgen: van

ontwerptekening, via modellen naar ontwerptekening, via modellen naar

atelierfoto en het object zelf.atelierfoto en het object zelf.

Na inventarisatie zal het onderzoek Na inventarisatie zal het onderzoek

moeten starten om de diverse modellen, moeten starten om de diverse modellen,

foto’s, tekeningen en uiteindelijke foto’s, tekeningen en uiteindelijke

producten bij elkaar te brengen en te producten bij elkaar te brengen en te

publiceren.publiceren.

Hartelijk dank voor uw Hartelijk dank voor uw

aandacht.aandacht.