De ateliercollectie Kunstwerkplaatsen Esser Weert · Honderden atelierfoto’s. Modelboeken...
Transcript of De ateliercollectie Kunstwerkplaatsen Esser Weert · Honderden atelierfoto’s. Modelboeken...
Werk in uitvoeringWerk in uitvoering
De ateliercollectie De ateliercollectie
Kunstwerkplaatsen Esser Kunstwerkplaatsen Esser
WeertWeert
Drs. John van CauterenDrs. John van Cauteren
Conservator Gemeentemuseum Weert Conservator Gemeentemuseum Weert
(Nederland)(Nederland)
Gemeentemuseum WeertGemeentemuseum Weert
Gemeentemuseum de Tiendschuur, lokale Gemeentemuseum de Tiendschuur, lokale
historie en moderne kunst uit de regio.historie en moderne kunst uit de regio.
Gevestigd in de oude Tiendschuur van het Gevestigd in de oude Tiendschuur van het
kasteel van Weert.kasteel van Weert.
Museum Jacob van Horne.Museum Jacob van Horne.
Geschiedenis van de minderbroeders in Geschiedenis van de minderbroeders in
Nederland, religieuze kunst uit Limburg.Nederland, religieuze kunst uit Limburg.
Gevestigd in het oude raadhuis van Weert Gevestigd in het oude raadhuis van Weert
aan de Markt.aan de Markt.
EssercollectieEssercollectie
Het museum bezit 200 stukken afkomstig Het museum bezit 200 stukken afkomstig
uit alle periodes van het atelier uit alle periodes van het atelier
Kunstwerkplaatsen Esser Weert.Kunstwerkplaatsen Esser Weert.
Werk van 4 generaties van de familie Werk van 4 generaties van de familie
Esser, die met name religieus werk Esser, die met name religieus werk
maakten.maakten.
De verzameling wordt nog jaarlijks De verzameling wordt nog jaarlijks
aangevuld.aangevuld.
Laatste aanwinstLaatste aanwinst
In 2013 kon een geheel met filigrein In 2013 kon een geheel met filigrein
versierde hostiedoos worden aangekocht. versierde hostiedoos worden aangekocht.
Gemaakt in 1898 door Camille Esser voor Gemaakt in 1898 door Camille Esser voor
de franciscanenkerk van Mozes en Aaron de franciscanenkerk van Mozes en Aaron
te Amsterdam.te Amsterdam.
Hubertus Esser 1838Hubertus Esser 1838--18921892
In 1812 wordt te Erkelenz (Duitsland) G.H. Esser In 1812 wordt te Erkelenz (Duitsland) G.H. Esser
geboren. Hij volgt, waarschijnlijk bij J.F.Woltz in geboren. Hij volgt, waarschijnlijk bij J.F.Woltz in
Erkelenz, een opleiding tot zilversmid. In 1838 Erkelenz, een opleiding tot zilversmid. In 1838
vestigt hij zich te Weert.vestigt hij zich te Weert.
Zijn bedrijf groeit en in 1888 zijn er 6 vaste Zijn bedrijf groeit en in 1888 zijn er 6 vaste
krachten werkzaam. Hubertus Esser krijgt vele krachten werkzaam. Hubertus Esser krijgt vele
opdrachten voor kerkelijk werk uit Nederlands opdrachten voor kerkelijk werk uit Nederlands
en Belgisch Limburg en via de Franciscanen uit en Belgisch Limburg en via de Franciscanen uit
heel Nederland.heel Nederland.
Hubert Esser stopt zijn werkzaamheden in Hubert Esser stopt zijn werkzaamheden in
1892, op 79 jarige leeftijd. Hij overlijdt 1892, op 79 jarige leeftijd. Hij overlijdt
enkele maanden later.enkele maanden later.
Camille Esser 1892Camille Esser 1892--19141914
Camille Esser werd geboren in 1844 en Camille Esser werd geboren in 1844 en kreeg in het atelier van zijn vader een kreeg in het atelier van zijn vader een opleiding tot zilversmid. Vanaf 1873 was opleiding tot zilversmid. Vanaf 1873 was hij als medewerker en winkelier voor het hij als medewerker en winkelier voor het bedrijf werkzaam. Het bedrijf komt tot bedrijf werkzaam. Het bedrijf komt tot grote bloei. In 1909 werken maar liefst 24 grote bloei. In 1909 werken maar liefst 24 specialisten in het atelier. specialisten in het atelier.
De werkplaats is gevestigd in een pand in De werkplaats is gevestigd in een pand in de Hoogstraat.de Hoogstraat.
Camille Esser krijgt diverse grote en Camille Esser krijgt diverse grote en
belangrijke opdrachten, bijvoorbeeld voor belangrijke opdrachten, bijvoorbeeld voor
de kroon van het beeld van Maria Sterre de kroon van het beeld van Maria Sterre
der Zee in Maastricht en een bokaal die der Zee in Maastricht en een bokaal die
door koningin Wilhelmina wordt door koningin Wilhelmina wordt
aangeboden aan de zwanenbroeders te aangeboden aan de zwanenbroeders te
Den Bosch. Aan deze opdracht houdt Den Bosch. Aan deze opdracht houdt
Camille Esser een hofleverancierschap Camille Esser een hofleverancierschap
over. over.
In 1914 draagt Camille zijn zaak over aan In 1914 draagt Camille zijn zaak over aan
zijn zoon Henri. Hij overlijdt vier jaar later zijn zoon Henri. Hij overlijdt vier jaar later
in 1918.in 1918.
Jeff Esser 1906Jeff Esser 1906--19271927
Jef Esser (geboren 1875) leert het vak bij Jef Esser (geboren 1875) leert het vak bij
zijn vader Camille en tussen 1897 en 1900 zijn vader Camille en tussen 1897 en 1900
in Leipzig, München en Wenen. Werkt 4 in Leipzig, München en Wenen. Werkt 4
jaar in het atelier te Weert en gaat dan in jaar in het atelier te Weert en gaat dan in
de leer bij Lalique te Parijs. Rond 1906 de leer bij Lalique te Parijs. Rond 1906
terug in Weert. Vestigt zich 1906 in terug in Weert. Vestigt zich 1906 in
Hasselt en is daar werkzaam als Hasselt en is daar werkzaam als
goudsmid, die vooral sieraden maakt. goudsmid, die vooral sieraden maakt.
Ook kerkelijk werk werd verkocht, dat Ook kerkelijk werk werd verkocht, dat Deels? werd geïmporteerd uit het Deels? werd geïmporteerd uit het moederatelier in Weert. Opvallend is dat moederatelier in Weert. Opvallend is dat deze werkstukken stijlverwantschap deze werkstukken stijlverwantschap vertonen met het werk van Camille en vertonen met het werk van Camille en Henri Esser en niet gekeurd zijn, alleen Henri Esser en niet gekeurd zijn, alleen gesigneerd! gesigneerd!
In de winkel worden ook andere luxe In de winkel worden ook andere luxe snuisterijen verkocht.snuisterijen verkocht.
Jef Esser overlijdt in 1927. Zijn vrouw zet Jef Esser overlijdt in 1927. Zijn vrouw zet
het atelier Esser het atelier Esser -- de Magnée voort tot de Magnée voort tot
haar dood in 1944. haar dood in 1944.
Zoon Carl (1911) leer het vak van Zoon Carl (1911) leer het vak van
goudsmidgoudsmid-- diamantair te Antwerpen en diamantair te Antwerpen en
helpt vanaf 1929 in het atelier In 1939 helpt vanaf 1929 in het atelier In 1939
vertrekt Carl naar Congo. vertrekt Carl naar Congo.
Henri Esser 1914Henri Esser 1914--19381938
Henri Esser wordt geboren in 1879 en Henri Esser wordt geboren in 1879 en
wordt tot zilversmid opgeleid in het atelier wordt tot zilversmid opgeleid in het atelier
van zijn vader en in het buitenland. Hij van zijn vader en in het buitenland. Hij
introduceerde als eerste moderne stijlen in introduceerde als eerste moderne stijlen in
het atelier zoals de jugendstil en de art het atelier zoals de jugendstil en de art
Deco.Deco.
Henri Esser stopt met werken in 1938 en Henri Esser stopt met werken in 1938 en
verhuist vanwege gezondheidsredenen en verhuist vanwege gezondheidsredenen en
angst voor de oorlogsdreiging naar angst voor de oorlogsdreiging naar
Frankrijk. Hij overlijdt daar in 1958.Frankrijk. Hij overlijdt daar in 1958.
Jan Baksteen 1938Jan Baksteen 1938--19561956
De Kunstwerkplaatsen Esser worden De Kunstwerkplaatsen Esser worden
overgenomen door J.F.Baksteen, geboren te overgenomen door J.F.Baksteen, geboren te
Rotterdam in 1891en vanaf 1932 werkzaam in Rotterdam in 1891en vanaf 1932 werkzaam in
het atelier als boekhouder. Zijn grootste het atelier als boekhouder. Zijn grootste
verdienste is het atelier gedurende de moeilijke verdienste is het atelier gedurende de moeilijke
oorlogsjaren overeind te houden. oorlogsjaren overeind te houden.
Artistiek gezien drijft het bedrijf op de Artistiek gezien drijft het bedrijf op de
medewerkers uit het atelier van Henri Esser.medewerkers uit het atelier van Henri Esser.
In 1956 gaat Baksteen met pensioen en In 1956 gaat Baksteen met pensioen en
keert terug naar zijn geboortestad. Er zijn keert terug naar zijn geboortestad. Er zijn
dan nog twee mensen werkzaam in het dan nog twee mensen werkzaam in het
atelier.atelier.
Eloy Werz 1956Eloy Werz 1956--20112011
In 1956 neemt Eloy Werz de zaak over. Hij is In 1956 neemt Eloy Werz de zaak over. Hij is
geboren in Roosendaal in 1932 en is een geboren in Roosendaal in 1932 en is een
kleinzoon van Camille Esser. Hij kreeg zijn kleinzoon van Camille Esser. Hij kreeg zijn
opleiding tot edelsmid in Schoonhoven en in opleiding tot edelsmid in Schoonhoven en in
Duitsland. Duitsland.
In 1969 verhuist de zaak naar de Oelemarkt. In 1969 verhuist de zaak naar de Oelemarkt.
Vanaf 1970, na het tweede Vaticaanse Concilie, Vanaf 1970, na het tweede Vaticaanse Concilie,
stort de markt voor liturgische voorwerpen stort de markt voor liturgische voorwerpen
geheel in. Eloy Werz gaat zich dan richten op geheel in. Eloy Werz gaat zich dan richten op
profaan werk en sieraden.profaan werk en sieraden.
Tylo Werz 2003Tylo Werz 2003-- hedenheden
Eloy Werz, vanaf 1963 hofleverancier, Eloy Werz, vanaf 1963 hofleverancier,
overlijdt plotseling in 2011. De zaak wordt overlijdt plotseling in 2011. De zaak wordt
overgenomen door zijn zoon, Tylo Werz, overgenomen door zijn zoon, Tylo Werz,
die goudsmid is en al vanaf 2003 in de die goudsmid is en al vanaf 2003 in de
zaak van zijn vader een eigen atelier zaak van zijn vader een eigen atelier
heeft. Hij vervaardigt sieraden.heeft. Hij vervaardigt sieraden.
Tylo verkrijgt in 2013 ook het predicaat Tylo verkrijgt in 2013 ook het predicaat
hofleverancier.hofleverancier.
De ateliercollectieDe ateliercollectie
Als Eloy Werz in 1956 het oude atelier Als Eloy Werz in 1956 het oude atelier overneemt is alles nog aanwezig: overneemt is alles nog aanwezig: modellen, ontwerpmodellen, ontwerp-- en technische en technische tekeningen, atelierfoto’s, archief, tekeningen, atelierfoto’s, archief, werktuigen en honderden gipsafgietsels.werktuigen en honderden gipsafgietsels.
Vanwege ruimtegebrek moet Eloy Werz Vanwege ruimtegebrek moet Eloy Werz veel vernietigen.veel vernietigen.
Enkele delen komen naar het Enkele delen komen naar het Gemeentemuseum Weert.Gemeentemuseum Weert.
Dagenlang verbrandt hij tekeningen, Dagenlang verbrandt hij tekeningen,
vooral technische tekeningen, en slaat hij vooral technische tekeningen, en slaat hij
vele tientallen gipsen afgietsels kapot, die vele tientallen gipsen afgietsels kapot, die
worden afgevoerd en gebruikt voor het worden afgevoerd en gebruikt voor het
verharden van paden in het buitengebied verharden van paden in het buitengebied
van Weert.van Weert.
Van alles bewaard Eloy echter enkele Van alles bewaard Eloy echter enkele
exemplaren, met name de mooi exemplaren, met name de mooi
uitgewerkte presentatietekeningen. Verder uitgewerkte presentatietekeningen. Verder
vele kleine modellen, die in een ladekast vele kleine modellen, die in een ladekast
wordt bewaard.wordt bewaard.
Gietmodellen in gips, lood/tin en messing.Gietmodellen in gips, lood/tin en messing.
Honderden ornamenten in diverse stijlen.Honderden ornamenten in diverse stijlen.
Restanten emailwerk.Restanten emailwerk.
Honderden atelierfoto’s.Honderden atelierfoto’s.
ModelboekenModelboeken
archivaliaarchivalia
werktuigenwerktuigen
Verder bevat de collectie voorbeelden van Verder bevat de collectie voorbeelden van alle gebruikte werktuigen uit het oude alle gebruikte werktuigen uit het oude atelier. Met uitzondering van grote atelier. Met uitzondering van grote machines, bijvoorbeeld plethamer en machines, bijvoorbeeld plethamer en draadtrekbank.draadtrekbank.
Dankzij de oude foto’s en het Dankzij de oude foto’s en het miniatuurmodel, gemaakt door Eloy Werz miniatuurmodel, gemaakt door Eloy Werz is er een goede indruk overgeleverd van is er een goede indruk overgeleverd van het oude atelier.het oude atelier.
AankoopAankoop
Eloy Werz schonk de gehele collectie aan Eloy Werz schonk de gehele collectie aan zijn drie kinderen.zijn drie kinderen.
In 2010 kreeg de gemeente Weert de In 2010 kreeg de gemeente Weert de gelegenheid van de familie de gehele gelegenheid van de familie de gehele collectie van ruim 4000 objecten voor het collectie van ruim 4000 objecten voor het museum aan te kopen. Dankzij ruime museum aan te kopen. Dankzij ruime subsidies bleek dit mogelijk. Daarmee kon subsidies bleek dit mogelijk. Daarmee kon een bovennationale collectie voor het een bovennationale collectie voor het openbare bezit behouden blijven.openbare bezit behouden blijven.
BelangBelang
Vrijwel nergens is een zo compleet en Vrijwel nergens is een zo compleet en kwalitatief hoogwaardig bedrijfsarchief kwalitatief hoogwaardig bedrijfsarchief bewaard gebleven. Meestal zijn alleen de bewaard gebleven. Meestal zijn alleen de tekeningen over. Met name het metalen tekeningen over. Met name het metalen en gipsen archief is uniek.en gipsen archief is uniek.
Vergelijking: Fonds Dehin in Luik, Bourdon Vergelijking: Fonds Dehin in Luik, Bourdon in Gent en Wolfers Freres te Antwerpen.in Gent en Wolfers Freres te Antwerpen.
Uit Duitsland de foto’s van Alois Kreiten.Uit Duitsland de foto’s van Alois Kreiten.
London Rundell, Bridge & RundellLondon Rundell, Bridge & Rundell
Wat nu......Wat nu......
De collectie moet eerst geheel geïnventariseerd De collectie moet eerst geheel geïnventariseerd
en gefotografeerd worden. Deze gegevens en gefotografeerd worden. Deze gegevens
worden via internet beschikbaar gesteld.worden via internet beschikbaar gesteld.
Op dit moment zijn bijna alle modellen en een Op dit moment zijn bijna alle modellen en een
deel van de gereedschappen gefotografeerd en deel van de gereedschappen gefotografeerd en
grotendeels geïnventariseerd.grotendeels geïnventariseerd.
De rest van de gereedschappen en de De rest van de gereedschappen en de
tekeningen zullen volgend jaar volgen.tekeningen zullen volgend jaar volgen.
Mogelijkheden!Mogelijkheden!
Dankzij de ateliercollectie is het mogelijk Dankzij de ateliercollectie is het mogelijk
van vele stukken de van vele stukken de
ontstaansgeschiedenis te volgen: van ontstaansgeschiedenis te volgen: van
ontwerptekening, via modellen naar ontwerptekening, via modellen naar
atelierfoto en het object zelf.atelierfoto en het object zelf.
Na inventarisatie zal het onderzoek Na inventarisatie zal het onderzoek
moeten starten om de diverse modellen, moeten starten om de diverse modellen,
foto’s, tekeningen en uiteindelijke foto’s, tekeningen en uiteindelijke
producten bij elkaar te brengen en te producten bij elkaar te brengen en te
publiceren.publiceren.