Auteur: Douwe Grijpstra

Datum: 29 september 2011

De arbeidsmarkt voor jongeren

Nu, straks en op de lange termijn

Wat gebeurt er nu op de arbeidsmarkt in Drechtsteden?

Huidige arbeidsmarkt jongeren: Daling voortijdig schoolverlaters

Bron: VSV-Verkenner

Voortijdig schoolverlaters in RMC-regio 27 (Zuid-Holland-Oost), 2005/06 t/m 2009/10,

Huidige arbeidsmarkt: Daling werkloosheid

Bron: UWV WERKbedrijf/Colo

Niet-werkende werkzoekenden naar leeftijd, Drechtsteden, januari 2010 – augustus 2011

0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000

j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a

2010 2011

< 27

27 - 45

45 - 65

De arbeidsmarkt de komende jaren

De komende jaren: de politiek

Steeds meer druk op jongeren: om te studeren, maar ook om geld bij te verdienen naast studie Geen geld voor re-integratie etc.; wel grote druk op werklozen Meer mogelijkheden voor flexarbeid (lange tijdelijke contracten)?

De komende jaren: de economie 1 Ontwikkeling van het BBP 2008-2012, mutaties in %

Bron: CPB (MEV 2012)

De komende jaren: de economie 2

Onzekerheden: Grote onzekerheden: toch nog een W (dubbele dip)? Bij W gaat jeugdwerkloosheid weer snel oplopen:

Geen uitbreidingsvraag / geen geld voor vervanging Jongeren gemakkelijkst te ontslaan

Verwacht scenario:

Zeer trage groei: daardoor nauwelijks banengroei Op middellange termijn mogelijk opleving Verschuiving naar diensten gaat verder Zorg blijft groeien Bezuinigingen op overheid (maar kleine sector in Drechtsteden, wel ten koste van SW)

De komende jaren: vervangers nodig! Vergrijzing naar sector (huidige aantal 55-65 jarigen), Drechtsteden

Bron: UWV WERKbedrijf

De komende jaren: nog wat trends

Sociaal-maatschappelijk: Jongeren meer naar havo/vwo en hbo De Polen komen niet meer? Langdurig werklozen verliezen contact met arbeidsmarkt

Overig:

Lage groei arbeidsproductiviteit Steeds strenger optreden tegen jeugdcriminaliteit Docenten mbo en hbo grijs

De komende jaren: prognoses

Bron: UWV WERKbedrijf

De komende jaren: kwantitatief

Vervangingsvraag neemt snel toe (behalve bij stevige economische dip) Vooral in sectoren zorg, industrie, onderwijs, agrarisch (eerst niet bij overheid, later wel) Daardoor moeilijk vervulbare vacatures in techniek, onderwijs, zorg, specialistische functies Vooral vraag naar hoger opgeleiden: tweedeling op de arbeidsmarkt Wanneer Polen weggaan, ook meer vraag naar elementaire beroepen Werkgevers gaan aan jongeren trekken (groenpluk).

De komende jaren: conclusies 2

Kwalitatieve ontwikkelingen: Werkgevers hebben steeds meer – sociaal vaardige en klantgerichte - hoger opgeleiden nodig Jongeren willen interessant werk

(In)transparanties:

Matching steeds beter door gebruik internet (met name onder jongeren) In Drechtsteden grote rol uitzendformule Juist tekortsectoren als techniek en zorg hebben matig imago (laag betaald; vuil/zwaar werk).

Verder naar de toekomst

Verder naar de toekomst: demografie

Bron: CBS

Bevolkingsontwikkeling Drechtsteden, 1988-2040 Verhouding 50-65- tov 0-15-jarigen, 2010

Verder naar de toekomst: Tekorten

Bron: SEO Economisch onderzoek

Werkgelegenheidskloof in de EU27, 2050

Scenariostudie 2040: Iedereen aan het werk…. wat nu?

Bron: Research voor Beleid

Scenariostudie 2040: Iedereen aan het werk…. wat nu?

Gevolgen voor arbeidsmarkt: Werkgevers zoeken in toenemende mate naar oplossingen om personeel aan zich te binden Flexibilisering van arbeidsvoorwaarden Aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden (kinderopvang, persoonlijke dienstverlening) Parallelle en seriële opeenvolgende carrièrepaden komen steeds vaker voor Er ontstaat een vorm van ‘werk-ondernemerschap’.

Verder naar de toekomst: Conclusies jongeren

Structurele verandering arbeidsmarkt jongeren Vloeiende overgang school naar werk Vele jonge ondernemers Geen jeugdlonen meer

Bij normaal scenario steeds minder kans op jeugdwerkloosheid (namelijk steeds meer werk)

Wel kans op werkloosheid voor niveau 2-3 afgestudeerden op wat latere leeftijd En voor elementair opgeleiden die om fysieke of psychische redenen niet voor zwaar werk in aanmerking komen.

Vergrijzing betekent echter niet dat er geen conjuncturele jeugdwerkloosheid meer zal zijn

Toekomstige arbeidsmarkt jongeren: Oplossingen

Bij dubbele dip snel weer Actieplan JWL Tegengaan groenpluk Aangeven dat bepaalde nu populaire opleidingen geen arbeidsmarktperspectief bieden Goede beroepenvoorlichting kwetsbare groepen Slimme opleidingstrajecten verzinnen

Om jongeren toch in techniek, zorg en onderwijs te krijgen ROC’s afrekenen op output

Oplossingen voor kleine opleidingen Versterken positie docenten mbo