De andere Jihad
Transcript of De andere Jihad
Ten Have Nahas- de andere jihad-1 1 26-03-2007 10:25:59
Ten Have Nahas- de andere jihad-2 2 26-03-2007 10:26:00
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
Omar Nahas in sa
menw
erkin
g met
Miri
am B
ouwens
Ten Have Nahas- de andere jihad-3 3 26-03-2007 10:26:00
Ten Have Nahas- de andere jihad-4 4 26-03-2007 10:26:00
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
De aNDere JihaD
Ten Have Nahas- de andere jihad-5 5 26-03-2007 10:26:00
Wat ik deed Hoofdstuk ➊ p. 23
Vooraf p. 9
Intro p. 15
Wat kan ik weten?Hoofdstuk ➋ p. 37
A vanAllahp. 40
B vanBekeringp. 42
C vanCultuurp. 45
D vanDenkenp. 48
E vanEthiekp. 50
F vanFundamentalismep. 52
G vanGeloofp. 54
H vanHygiënep. 56
I vanIslamp. 58
J vanJihadp. 59
K vanKoranp. 61
L vanLiefdep. 63
M vanMensenrechtenp. 66
N vanNoord-Zuidp. 69
O vanOpvangp. 71
P vanProgressiefp. 73
Q vanQuatschp. 75
R vanReligiep. 76
S vanScheppingp. 79
T vanTheologiep. 81
U vanUniverseelp. 84
V vanVrijheidp. 86
W vanWereldp. 89
X vanXenofoobp. 92
Y vanY-chromosoomp. 94
Z vanZekerheidp. 96
Ten Have Nahas- de andere jihad-6 6 26-03-2007 10:26:01
Wat moet ik doen?Hoofdstuk ➌ p. 99
Wat mag ik hopen?Hoofdstuk ➍ p. 111 Bijlage:
Websites
voor jou p. 115
Ten Have Nahas- de andere jihad-7 7 26-03-2007 10:26:01
Ten Have Nahas- de andere jihad-8 8 26-03-2007 10:26:01
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
�
Vooraf
Moslim zijn in Europa aan het begin van
de 21e eeuw. Hoe doe je dat?
Je religie, je cultuur en je levensstijl staan voort-
durend ter discussie. Hoe voelt dat?
Niet-moslimvrienden stellen je vragen over je geloof.
Wat zeg je?
Zelf denk je anders over geloofskwesties
dan je ouders. Wat geloof je zelf?
Ten Have Nahas- de andere jihad-9 9 26-03-2007 10:26:01
10
Lamya (21)
LamyaiseenNederlandsevanMarokkaanseafkomst.Ze
behoorttotdemoslimjongerendiewillenlevenvolgensde
regelsvandeKoran,maardieweleenmodernehijab(sluier)
aanwillen.Zezoektindeislamitischebronnen–vooralde
KoranendeHadith–naareenuitlegvanhaargeloofdiebij
haarendezetijdpast.Zeiseenslimmemeiddiekanrelative-
ren,maardekennismistomvaakgehoordebeschuldigingen
overdeislamtegentespreken.Hierdoorheeftzemoeite
zichzelfstaandetehoudenindezetijdvanverharding.Het
lukthaarnietomopschooleninhaarvriendengroepmee
tedoenmethetdebatoverdeislam.Zeworsteltmetzich-
zelf: ‘Mensen vragen me of ongehoorzame meisjes en vrouwen
thuis volgens de Koran opgesloten moeten worden. Wat moet ik in
godsnaam zeggen? Als ik ja zeg, zeggen ze: “Zie je wel de islam dis-
crimineert vrouwen.” Als ik nee zeg dan lieg ik, want het staat in de
Koran. Ik denk dan: laat me met rust, ik praat er niet over.’
Husain (19)
HusainisgeborenalsTom.EenVlaamsechristelijkejongen
diezichbekeerdheefttotdeislam.Hijvoeltzichaangetrok-
kentoteengroepjongerendieindebanvanhetislamitische
fundamentalismedreigenteraken.Hijheeftbehoefteaan
eenalternatief.Husainheefteenenormekennisvande
islam,maarmistdevaardigheidomterelativeren.Hijdenkt
datderadicalejongerenmetwiehijbijnadagelijksoptrekt,
dewaarheidinpachthebben.Hijheeftookmoeitehet
gezagvanzijnlerarenopschoolteaccepteren. ‘Ik ben nu een
moslim. Moet ik naar een niet-gelovige leraar luisteren? Bij wis- en
scheikunde lukt dat wel, maar bij godsdienst of geschiedenis niet.
Die man heeft toch andere waarden en normen dan ik. Iets aan-
nemen van een kafir? Ik zeg je ronduit dat ik daar moeite mee heb.’
Hetideedaterookandere,tolerantereinterpretatiesvande
Ten Have Nahas- de andere jihad-10 10 26-03-2007 10:26:02
11
islambestaan,wuifthijweg.ZíjnuitlegvandeKoranisde
enigjuiste.Denkthij.
Iedereenspreektoverdéislam,démoslim.Demoslim,dat
benjij!Iedereen,datisdebeleidsmakerinzijnprachtige
kantooropzijnministerie,maarookdehalfdronkenzwetser
ineenbuurtcafé.Deeenvindtmoslimshulpbehoevende
stakkersmetopgestapeldeachterstand,luimetteveel
tekortkomingenomalsvolwaardigeburgersmeetekunnen
draaienindewestersemaatschappij.Devolgenderoeptdat
dehedendaagseagressieencriminaliteitafkomstigzijnvan
moslimjongeren.Ensommigemensenvindenelkejongen
meteensporttasalverdacht.
Datbeeldismisschienzwart-wit,maarhetzegtwelietsover
demanierwaaroperoverjouwordtgedachtengesproken.
Slaeenkrantopenenleeshartverscheurendeberichten
overdezieligefiguurdiemoslimheetentussenwalenschip
spartelt.Raadpleegeenrapportvandeoverheidoverradi-
caliserendemoslimjongerenenlaatjehartterroriserendoor
hetdoemscenariovanjongemoslimsdiemetgewelddehele
wereldwillenveroveren.
Kloptdezezwartgalligeschetsvandejongegeneratiemos-
lims?Herkenjijjezelfinditstereotypeofjuisthelemaalniet?
Hebjijhetgevoeldatjouwreligie,cultuurenlevensstijlheel
anderszijndanhoedemediaeroverschrijven,maardatje
hetnietkrijgtuitgelegd?Moetjijjeookverantwoordenvoor
dehoofddoekvanjezus,ofuitleggendatjijdemoordopde
NederlandsefilmmakerTheovanGogh(2004)afkeurt,maar
tegelijkertijdhetbeledigendvindtdathijmoslims‘geiten-
neukers’noemde?Kunjijjevoldoendewerentegenonwaar-
hedenenbeschuldigingen?
Gebrekaankennisvandeislamisbijdemeesteniet-moslims
Ten Have Nahas- de andere jihad-11 11 26-03-2007 10:26:02
12
groot.Maarmisschienishetgebrekaankennisvanjouw
kantwelbijnanetzogrootenbelemmertdátjeomjouw
visieengevoelensgoedovertekunnenbrengen.
Mijnbeeldisanders.IkzieEuropesemoslimjongerenalsindi-
viduenmeteeninspirerenderfgoed,genoegcapaciteitenen
eengoedtoekomstperspectief.Eenbevolkingsgroepdieeen
prachtige,vreedzameentolerantewereldgaatopbouwen.
Jekunteenvoorbeeldvindenindegeschiedenis.Indeacht-
steeeuwveroverdenmoslimsdelenvanZuid-Spanje.Latere
generatiesmoslimslietentussendeachtsteendevijftiende
eeuweenbijzonderecultuurnainhetSpaanseAndalusië.
DenkmaareensaanhetAlhambra,datprachtigepaleisin
Granada!Moslimswarennietalleengoedinarchitectuur,
wiskunde,medicijnenenfilosofie.Zewerktenookaaneen
tolerantemaatschappij.Demoslimsvannukunnenookhun
bijdrageleverenaandewestersecultuur!
Eéndingiszeker.Nietskomtvanzelf.Eriswerkaandewin-
kel.Daaromditboek.
Ofjedooranderenals‘goedemoslim’wordtgezienisnu
evennietvanbelang.Hetgaateromdatjíjweetwaarje
overpraatalsjehetoverdeislamhebt,envervolgenstot
eenkeuzekomtoverwatjíjwensttegeloven.Jijmoetjezelf
eengoedemoslimvinden,nietanderen.Metanderewoor-
den:vormjóuwinterpretatievandeislam,jóuwversievan
dewaarheid.
Belangrijkisdatwesamen–ikalsschrijverenjijalslezer
–metelkaarincontactkomendoormiddelvanwoorden,
zinnenenideeën.Ikzaljemijnlevensverhaalvertellenen
mijnervaringenmetjedelen.Ikbeneenmens,netalsjij.
Ikhebmijnwereldbeeld,jijhetjouwe.Ofwijietsgemeen-
schappelijkshebbeninonzemaniervandenkeneninonze
Ten Have Nahas- de andere jihad-12 12 26-03-2007 10:26:02
13
toekomstvisie,kunjeontdekkeninditboek.Denkeroverna,
praaterovermetjeomgeving.Ditisnamelijkgeenleesboek
maareendoe-,praat-ennadenkboek.
MisschienisjouwverhaalandersdandatvanLamyaof
Husain.Misschienisjouwmaniervandenkenofzijnjouw
zorgenandersdandiewelkeinditboekaandeordekomen.
Datkan.Gelukkigmaardatdatkan.Hetishetbewijsdatde
enemoslimjongeredeanderenietis.Leeshetboekalshet
verhaalvaneenandermens,metafentoeeenuitstapjenaar
jeeigenverhaal.Ideeënontwikkelenzichdoorgesprek.Door
teluisterennaaranderemeningen,vormjedievanjezelf.
Ikhebditboekgeschrevenindehoopdateendoe,praat-
ennadenkboekalsditjehelptbijhetvormenvanjeeigen
mening.Enalsjemeningafentoeverandert,geeftdataan
datjebentgegroeid.Mooi,zohoorthet.Zelfontwikkelingen
zelfontplooiing,diewensikjevanhartetoe.Wienooitvan
opvattingisveranderd,heeftimmersweiniggeleerd.
OmarNahas◆Antwerpen,januari2007
Ten Have Nahas- de andere jihad-13 13 26-03-2007 10:26:03
Ten Have Nahas- de andere jihad-14 14 26-03-2007 10:26:03
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
15
IntroDitboekisbedoeldvooriedereendieopenstaatvooreen
vernieuwendemaniervandenkenoverdeislamendeeman-
cipatievanmoslimsinEuropa.Indeeersteplaatsisheteen
boekvoormoslimjongeren.Maarookvoorniet-moslims,
zoekers,doeners,denkers,wereldverbeteraarsenvoorieder-
eendiejongvangeestis.Hetisgeschrevenvooriedereen
diedeuitgangspuntenvandeislamrespecteertenmeerwil
horenoverándereinterpretaties.Vooriedereendiemeteen
positieveblikdemeerwaardevandezereligiewilontdekken.
Waaromzoujemoeitedoenomditboektelezen?Omdat
ditjouendemaatschappijietsoplevert.Jewordtaanhet
denkengezet.Waarjevervolgensookzultuitkomen,jezult
gegroeidzijn.Injepersoonlijkedenkproces,injepersoonlijke
ontwikkeling.
Ditboekhoudtzichnietbezigmetdebelangenvanbepaalde
groepen,bijvoorbeeldmoslimvrouwenofimamsinBelgiëen
Nederland.Iedereenmoetdekanskrijgenzichteontplooien.
Jij,maarookdeander,moetdaarineeneerlijkekanskrijgen.
Hinderelkaardaarbijniet.Datisdeemancipatievanmos-
limsdieikvoorogenheb.
Kennisendialoogzijndemiddelenomaandieemancipatie
tewerken.Endatishardwerken.Emancipatiekomtniettot
standomdatdieoppapierzogoedklinkt.Ergebeurtpasiets
alsjeietsmetjekennisdóet.Ideeënuitproberen,bijschaven,
gedachtenweggooiendiejeafkeurtenideeënkoesterendie
bijjepassen.Luisteren,dedialoogaangaan,kennisopdoen
endanjekeuzesmaken.Idealenzijnmooialsjeereenbeter
levenmeebereikt.Alleendankomtdeschoonheidvan
nieuweideeëntothaarrecht.
Ten Have Nahas- de andere jihad-15 15 26-03-2007 10:26:03
16
Ikschrokvanmezelftoenikeenjaarofdertigwerd.Ikbegon
namelijkanderstedenkendanveelmoslimsommeheenen
datmaaktemebang.Dieangstisvoorbij.Miljoenenmoslim-
jongerenleventegenwoordigineenvergelijkbaresituatieals
iktoen.
Langgekoesterdevisiesopdeislamzijnvaakoverhun
houdbaarheidsdatumheen.Dezetijdvraagtomeennieuw
receptvoorlevensvragen.Jouwgeneratieheeftvaakmoeite
metdebeperktevrijheiddiejevanjeislamitischeomgeving
krijgtomjeeigenmeningtevormenenteuiten.Zeheeftook
moeitemetdeverhoudingtussenjoualsmoslimenjevaak
niet-islamitischeomgeving.Hoemoetdeislamomgaanmet
vraagstukkenalsgemengderelaties,migratie,atheïsme,de
toegankelijkheidvaninternet,abortusenzovoorts?
Netalsjijzijnermiljoenenmoslimsdiegeenbevredigende
antwoordenkrijgenvandegevestigdeislamitischegeleer-
den.Eendeelvanhenontwikkelteennieuwevormvan
islam.Erzijnbijvoorbeeldjongerendiehetonderscheidtus-
sensoenniet ensjiiet nietmeerwillenmaken.Zijzeggen:‘Wij
zijnallemaalmoslimsendaarmeeuit.’
Weeranderenzeggenhunreligievaarwelenwaaienmetalle
windenmee.Begrijpmegoed:alsjebewustkiestvooreen
anderevisieophetlevenenafscheidneemtvanjegeloof,
isdatjouwkeuze.Maarhetispijnlijkenjammeralsjedie
keuzemaakt,omdatjeeenstarrereligieuzekliekvanje
geloofwegduwt.Alsjegeenmogelijkheidzietomdeant-
woordenopjouwvragenindeKoranterugtevindenenje
daaromjegeloofvaarwelzegt.
Hebjehetgevoeldatjejeonbruikbareregelslaatvoorschrij-
ven,danwordthettijdommeteenanderebrilnaardeislam
tekijken.Ditboekishetmontuurvoordienieuwebril.Afha-
kenismetdatnieuwemontuurmisschiennietmeernodig.
Laatonsmoslimsnietgebeurenwatermetveelvanmijn
Ten Have Nahas- de andere jihad-16 16 26-03-2007 10:26:04
17
katholiekevriendenhierinEuropaisgebeurd.Hunkerk
kwamstukjebijbeetjesteedsverdervandemensenafte
staan.Zehanteerdeeenanderetaalenvoeldedebehoefte
vandemensennietmeeraan.Ditleiddetoteenklooftussen
dekerkendegelovigedietotopdedagvanvandaagnog
bestaat.Ikwilhiergeenkerkenofkerkverlatersverdedigen.
Feitblijftdaterfoutenzijngemaakt,diedebandtussende
kerkende(gelovige)mensernstighebbenverzwakt.
Ikhebhetideedatzichindeislameenvergelijkbaresituatie
aanhetontwikkelenis.
Deimamssprekendetaalvanjongemoslimsvaakniet.
Somsletterlijk,dansprekenzijgeenNederlands,maarvaker
figuurlijk.Zesnappenjouwproblemennietenkomenmet
dooddoenerswaarjeniksmeekunt.Dieontwikkelingbaart
mijalsgelovigegrotezorgen.Ikhoopdatwijhetnietzover
latenkomen.Latenwijmetbeidebenenindewerkelijkheid
staanentijdiginspelenopdeontwikkelingeninEuropa.Het
Europawaarwijwonen.Ikwilmijnietlatenvervreemden
vanmijneigenreligie,doorwiedanook.Ikwildeislamzoals
ikdieken,oppoetsenenopfrissen,zodatdezebronvan
goedheidweerzichtbaarwordt.
SindsmijnaankomstinEuropain1989heefthetemanci-
patievraagstukvanmoslimsinditwerelddeelmijbezig-
gehouden.Ikwildeachterhalenhoederelatievandeze
groeptotdeislamistedoorgrondenenteverbeteren.Na
tallozegesprekkenmetmoslims,christenen,jodenenathe-
istenmeenikdaareenmodelvoorgevondentehebben.De
praktijkendetijdzullendetoetssteenvoordatmodelzijn.
Gesprekkenzullenvooraanpassingenzorgen.Mijngeloofis
nietstatisch–mijnislamisdynamisch,isinbeweging.
Herkenjijjeindevolgendestellingen?
Ten Have Nahas- de andere jihad-17 17 26-03-2007 10:26:04
18
◆ Ikvinddatikteweinigweet.
◆ Ikvinddatmensenvanmeningmogenverschillen.
◆ Ikkannietdiscussiërenmetniet-moslims.
Ja?Danisditboekgeschiktvoorjou.Iklegdestellingennog
evenkortuit.
Ik vind dat ik te weinig weet
VeelEuropeanen,zowelmoslimsalsniet-moslims,erken-
nendathuninformatieontoereikendisomeengefundeerde
meningoverdeislamtekunnenvormen.Wiljeoverlevens-
vragenietszinnigskunnenzeggen,danzuljemeeroverde
islammoetenweten.Lamya(zievoorwoord)wildat.Zeis
bewustopzoeknaarkennis.ZeiseenintelligenteMarok-
kaansestudenteeneengelovigemoslima.Tijdensmijncol-
legesover‘deislamenmaatschappelijkevraagstukken’aan
haarhogeschoolwaszijvaakstil.
Omar:‘Lamya, waarom houd jij je zo afzijdig in onze
discussies?’
Lamya:‘Ik weet hier niet genoeg van om mee te
discussiëren. Ik zwijg liever dan dat ik domme dingen zeg.’
Lamyaheeftveellotgenoten.Bruikbarekennisvandeislam
omeenhelderevisieteontwikkelenopdevragenvandeze
tijd,isinEuropaechtwelaanwezig.Maardiesijpeltniet
doornaar‘gewone’burgerszoalszij,haarniet-islamitische
klasgenotenenvriendinnen.Hetabcvanhoofdstuktwee
geeftjedienodigebasiskennisvandeislamineennieuw
jasje.
Ik vind dat mensen van mening mogen verschillen
MoslimsinEuropavormengeeneenheid.Zijdenkenniet
allemaalhetzelfde.Datdoenchristenenookniet,maardat
Ten Have Nahas- de andere jihad-18 18 26-03-2007 10:26:05
1�
vergetenmensenvaak.WateenayatollahinIranbeweert,
zalookweljouwstandpuntzijn,denkenze.Datditlangniet
altijdwaaris,zienzevoorhetgemakmaarevenoverhet
hoofd.Hetmoetwelsimpelblijven,toch?
Thijs: ‘Ik dacht dat jullie moslims allemaal hetzelfde zijn,
maar nu hoorde ik op de tv iets over sjiieten en soennieten.
Zijn die verschillend?’
Husain:‘Ja man, een katholiek en een protestant geloven
toch ook niet hetzelfde, maar zijn beiden wel christenen.’
Daterbinnendemoslimwereldnetzogoedverschillende
stromingenofzuilenzijnalsindechristelijkewereld,kon
Husainalsex-katholiekgoeduitleggen.Interpretatieskun-
nenenmogenimmersverschillen.Ditboekhoudtrekening
metdiemeningsverschillen.
Ik kan niet discussiëren met niet-moslims
IndeEuropesemulticulturelesamenlevingiservoortdurend
contacttussenmensenmetverschillendenormenenwaar-
den.Datkanbotsen.Hoekunjezo’nbotsingverzachten?
Bijvoorbeelddoorjeeigenverhaalofdatvaniemandanders
indegroepalsgespreksstoftenemen.
Lamya:‘Ik geloof dat ik het begin door te krijgen. Ze vroegen
me op school wat er in de Koran staat over uithuwelijken. Ik
heb ze verteld dat ik dat niet precies weet, maar dat ik ze wel
kon vertellen hoe ík erover denk. Dat werd een goed gesprek.
Geen gedram. De klas en ik stonden eigenlijk heel dicht bij
elkaar in hoe we erover dachten.’
DeDuitsefilosoofImmanuelKant(1724-1804)steldevoort-
durendvragen.Volgenshemwarendedriebelangrijkste
Ten Have Nahas- de andere jihad-19 19 26-03-2007 10:26:05
20
vragen:Watkanikweten?Watmoetikdoen?Watmagik
hopen?Ikhebdiedrievragengebruiktalsleidraadvoorde
hoofdstukkentwee,drieenvier.Maarikbeginmetmijn
eigenlevensverhaalinhoofdstukéén.
Ikgeefeenkortoverzichtvanwatjeindeverschillende
hoofdstukkenkuntlezen.
Hoofdstuk 1 — Wat ik deed
Indithoofdstukvertelikovermijnervaringentoenikin1989
inBelgiëaankwamenlaternaarNederlandging.Dekansis
grootdatjijinmijnverhaalietsvanjouweigengeschiedenis
terugleest.Mijnervaringenhebbenmijnvisieveranderd.Ik
benrijkerentolerantergewordendoorwatikhebgeleerd.
Hoofdstuk 2 — Wat kan ik weten?
Dithoofdstukiseenabcvandeislam.Ditabchebiksamen
metLamya,Husainenveleanderejongerensamengesteld.
Doormeertewetenkunjeopnieuwegedachtenkomen.En
metdienieuwegedachtenstajesterkerinjeschoenen.Je
kuntdanbewusterkeuzesmakeninjegeloof.
Hoofdstuk 3 — Wat moet ik doen?
Metbehulpvandithoofdstukkunjeonderzoekenwatjíj
kuntdoenmetbijvoorbeeldjevrienden,klasgenotenof
mensenopjewerk.Hoejijvandeislamweereentolerante
boodschapvanvredekuntmakenenhoejijkuntmeewerken
aaneensamenlevingwaarinmensenelkaaraccepteren,res-
pecterenenelkaarhetbestegunnen.
Hoofdstuk 4 — Wat mag ik hopen?
Deeenentwintigsteeeuwisnogmaarnetbegonnen.Indit
hoofdstukgeefikmijnvisieopdetoekomst.Hoeweprogres-
sieveideeënoverdeislamomzettenindaden.Nietpraten,
maardoen!
Ten Have Nahas- de andere jihad-20 20 26-03-2007 10:26:05
21
Totslotnogeenopmerking.Inditboekgebruikikmeestal
deKoranvertalingvanFredLeemhuis(Houten2002).Soms
hebikvooreeneigenvertalingvandeKorangekozenomde
modernebetekenisvaneenteksttebenadrukken.Waarik
datdeed,hebikdatduidelijkvermeld.
Ten Have Nahas- de andere jihad-21 21 26-03-2007 10:26:05
Ten Have Nahas- de andere jihad-22 22 26-03-2007 10:26:06
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
23
Mijnopvattingenzijntussenmijnvijfentwintigsteenveer-
tigstejaarvoortdurendveranderd.Omdatdekansgroot
isdatjijalsmoslimjongere(deels)dezelfdeontwikkeling
doormaaktalsik,beginikditboekmetmijneigenverhaal.
Waaromvoeldeiksteedsmeerverwijderingvanmijnmos-
limvrienden?Enhoebenikomgegaanmetmijnverdriet
daarover?
Leeftijd: 25
Opeenzomerseavondin1989landdeereenvliegtuigin
Brusselmettientallenpassagiersaanboord,vanwiede
meesteArabierenwaren.HetvliegtuigkwamuitDamascus,
dehoofdstadvanSyrië.Ikwaseenvandepassagiers,vijf-
entwintigjaaroud,eenjongemandiegeentoekomstmeer
zaginzijngeboorteland,volverwachtingoverwaterkomen
zou.IkwerdopgewachtdooreenlandgenootdieinBelgië
woonde.Hijnammijmeenaarzijnappartementinhetcen-
trumvanBrussel,toennogineenstraatmetveelvervallen
gebouwenenopvallendveelvreemdelingen.Naeenwarme
maaltijdnamikeenfrissedouche.HetstofvanDamascusen
Hoofd stuk 1W
at ik d
eed
Ten Have Nahas- de andere jihad-23 23 26-03-2007 10:26:06
24
hetArabischezweetgleedmetdeeerstedruppelsEuropees
watervanmijnlijf.
Devolgendeochtendwasikklaarvoornieuwewestersestof-
figheid.MijnkennisnammemeenaarzijnwinkelinMolen-
beek,eenArabisch-MarokkaansewijkinBrussel.Datwas
mijneersteconfrontatiemetdegetto’sinEuropa.
Getto
Zwijgendslikteikmijnverbazingin.Inmijnhoofdgalmde
devraag:‘HoekomtdezeNoord-Afrikaansewijkmiddenin
Brusselterecht?’Ikwisttoennognietdatveelbewonersvan
diewijkzichafvroegenhoedeBelgischehoofdstadomhun
wijkkwamtestaan!Kinderendieindezewijkopgroeiden,
wistennietdaterbuitenhunwijknogeenanderBelgië
bestond.EenanderBelgiëmeteenandersoortmensendie
–bijwijzevansprekenomdehoek–zoandersleefden.
Naeenminutenlangestiltebegoniktevragen.InDamascus
wonendeEuropeanenenrijkeSyriërsindezelfdechique
wijken.WaaromwonendezeArabierennietgewoontussen
deBelgen?Warendezeimmigrantenechtzoachtergesteld
alszeeruitzagen?Mijngastheerkonmijnvragennietbeant-
woorden.HijwastienjaardaarvoorvanuitSyriënaarEuropa
gekomenomartstewordenenalleswathijmijtezeggen
hadwas:‘Hetgaaterhierhardaantoe.’Ikzweeg.
Naeenweekvolverbazingenvertwijfelingbeslootikte
vertrekkenuithetmilieuwaarinikbelandwas.Ikwasnaar
Europagekomenomvooruitganginmijnleventeboeken.
DitBrusselsegettobetekendeeenduidelijkeachteruitgang.
IkpaktemijnspullenengingnaarNederland.
Nederlands
IkgingtalenenculturenvanhetMidden-Oostenstuderen
aandeRadboudUniversiteitNijmegen.Ikworsteldemet
Ten Have Nahas- de andere jihad-24 24 26-03-2007 10:26:06
25
hetNederlandsendatleverdeeenhoopfrustratiesop.Ik
konmijngedachtennietmeerintaalomzetten.Dooreen
vreemdetaaltemoetengebruiken,verloorikdemachtom
genuanceerdteformuleren,ietswatikwélkoninhetAra-
bisch.Alsjijookbentgrootgebrachtineenanderetaaldan
diejeopschoolmoetspreken,zuljeditgevoelherkennen.
Ikmoestmeneerleggenbijeenonderwijssysteemdatnietde
kennistoetstdiejeinjehoofdhebt,maardecorrecteuiting
vanjeideeëninhetNederlandsbeoordeelt.Datbetekende
eenseriefrustrerendlagecijfers.Maarnietvoorlang.Ikwist
datikaanhetwerkmoest.
Detaalishetgezichtvanjeideeën.Alsjeeenkinderlijketaal
spreekt,lijkthetalgauwofjeookeenkinderlijkegedachte-
wereldhebt.Ikbeslootopnieuwkindtewordenenallerend
tegroeieninmijnnieuweomgeving.Nieuwsgierigenonbe-
vangengingikmetwoordenspelenenlietmegraagcorrige-
ren.Langzaamhersteldezichmijnvermogenommeuitte
drukken.Ikbegonmeweerinstaattevoelenommeteuiten
opmijneigendenkniveau.
Hetgezichtvanmijnideeënwasweervolwassengeworden.
Belangrijkvoormijenmijnomgeving,maarookvoormijn
studiedecaan.Samenmethaarsteldeiktoeneenstudie-
programmasamen.IkgingnietalleencollegesinNijmegen
volgen,maarstudeerdeooksociologieaandeUniversiteit
vanAmsterdam.Uiteindelijkbenikinbeidestudierichtingen
afgestudeerd.
Litteken
In1990brakdeEersteGolfoorloguit.IrakvielKoeweitbin-
nenenmijnwereldvielinduigen.Dieoorlogwerdeenlit-
tekenvoorderestvanmijnleven.ToenIrakeenpaarjaar
eerderdeoorlogverklaardeaanbuurlandIran,wasdat
ookalheelpijnlijkgeweestvoormijntrotsalsislamitische
Ten Have Nahas- de andere jihad-25 25 26-03-2007 10:26:07
26
jongeman.Steljevoor:tweeislamitischelandensamenin
gevecht!Hetwasvoormij,netalsvoormiljoenenandere
moslims,niettebegrijpen.
Hetvagebeelddatveelniet-moslimsinNederlandenVlaan-
derenvandeislamhadden,werdgekleurddoordeoorlog
tussenIrakenIranendeeersteGolfoorlog.Zewerdeen
raar,allesvernietigendvirusdatdemensheidherhaaldelijk
inbloedbadenonderdompelt.Vooroordelenindewesterse
maatschappijoverdeislamwarenneteendikkepuistdie
opeensopenbarstdooreenonverwachtestoot.
NetalsmenigeanderemosliminEuropavoeldeikmeeen
ventilatieluikdatgebruiktwerdvoorhetongenoegenvan
anderenoverdeislam.Zinenonzinvuldendemedia.Arti-
kelenenmeningenvandeskundigenenniet-deskundigen,
aldannietgefundeerd,begonnenEuropateoverspoelen.
Iedereenmeendeopeenspreciestewetenhoedeislam
dachtoverdepositievanvrouwen,homo’s,ongelovigenof
Joden.
Deislamenhetliefstallereligiesmoesteneenprivézaak
worden.Mendachtdatalsdepolitiekzichnietmeermetde
godsdienstzoubemoeienendegodsdienstnietmeermetde
politiek,deproblemenvanzelfzoudenoplossen.Velenvon-
dendescheidingvanreligieenstaatzoalsEuropadiekent,
deenigeoplossingvoorallekwalenvandebeschaving.Ach-
terdetweevechtendepartijenIrakenIranstondenimmers
gigantischereligieuzeapparatendiedeoorlogrechtvaar-
digden.Volgensveelwesterlingenzoudemensjuistbevrijd
moetenzijnvanzijnreligieuzeketenen.Endatgoldook,nee
juist,voordemoslimsinEuropa.
Uitdietijdstamtmijnbesefdathetwesterseideevaneman-
cipatieweinigplaatslaatvooranderevormenvanbevrijding.
Envanuitdatzelfdebesefgroeidemijnvasteovertuigingdat
Ten Have Nahas- de andere jihad-26 26 26-03-2007 10:26:07
27
erernstigescheefgroeiistussendeislamwaarikveelvan
houdenhetbeelddatveelEuropeanenvandeislamhebben.
Theorie en praktijk
Ikwasvijfentwintigenzagommeheenhetschrillecontrast
tussendetheorievandeislamenhetgedragvanmoslims
indepraktijk.Deislamzoalsikdietoenopvatte,wasde
leidraad,delevensweg.Ikhanteerdehierbijtweeprincipiële
uitgangspunten:
1 Ikgingervanuitdatislamitischegeleerdeninhuntek-
stenenprekendeKoran,deuitsprakenvandeprofeet
Mohammedenanderebronnenopeenzuiveremanierweer-
geven.
2 IknoemdeiemandmoslimalshijgetuigtdatGodéénis
enMohammedzijnboodschapper.
Langzaamgingikdieuitgangspuntenrelativeren.Eerst
dachtikdatislamitischegeleerdenernietverantwoordelijk
voorzijnalsmensenderegelsvandeislamniettoepassenen
zichvandezielvandeislamverwijderen.Latergingikbesef-
fendatdeKoranheiligis,maarmensen,zowelgeleerden
alsgewonemoslims,ietsverkeerdkunneninterpreteren.
(Moslim)geleerdenkunnendusbestafentoeeenfoutje
maken.ZowarenerdieinhuninterpretatievandeKorande
ergsteuitsprakendedenoverJoden,toendestaatIsraëlin
1948werdgesticht.MaardeprofeetMohammedheeftinzijn
tijdnooitgegeneraliseerdoverJodenofoverwiedanook.
Datdedendiegeleerdenwel.Nietgoed,welgebeurd.
Hetdrongsteedsmeertotmijdoordatmensenonderling
verschillenindematewaarinzijderegelsvolgenenzijde
kernvandeislaminterpreteren.ZijzijngeenlopendeKorans.
Helaaszijnnietallemoslimslieverdjes,datweetikinmiddels
maaraltegoed.
Ten Have Nahas- de andere jihad-27 27 26-03-2007 10:26:07
28
Daden
Eenmensbekijktdewereldomzichheenenontwikkeltvan
daaruitzijnprincipesofuitgangspunten.Ooitdachtikdat
alsjeverklaardedatjemoslimbent,jedaarmeevolledigte
vertrouwenwas.Ikkeeknietnaarwatiemanddeed.Als
iemandzeidathijofzijmoslimwas,wasdatvoormijvol-
doendeomvanzijnofhaargoedheideneerlijkheiduitte
gaan.Ikhadbeternaariemandsdadenkunnenkijkenen
minderwaardemoetenhechtenaanhetzinnetje:‘Ikben
moslim.’KenjehetEngelsespreekwoordAction speaks louder
than words(dadenzeggenmeerdanwoorden)?Hartstikke
waar.
Metdeuitgangspuntendiejeindeloopvanjelevenontwik-
kelt,kijkjemetjóúwbrilnaardewereldenmetdiebrilkan
jemaartoteenbepaaldehorizonzien.Metanderewoorden,
watachterdiehorizonligt,duswatbuitenjekadervalt,zie
jeniet.Pasveellaterkwamikophetideedatalsikeenseen
anderebrilzouopzetten,ikmisschiennieuweontdekkingen
zoudoen.Datbleekzotezijn.Iklasdezelfdeteksten,maar
zagdaterookandereuitlegmogelijkwas.Voormijwasdat:
Wow!Endatiswatikbedoelmetéchteemancipatie.
Moslims stelen niet
Hetwasindiezelfdetijddatikverbaasdwasalsikmoslims
tegenkwamdiezichmisdroegen.Eenmoslimhoortzich
immersgoedtegedragen.Zeliegenniet,stelennieten
zijnaltijdentegeniedereeneerlijk.Dewaarheidwashéél
anders.HetgedragvandezeEuropesemoslimsblijktuithet
relatiefhogepercentagevanhendatincontactkomtmet
politieenjustitievoor(kleine)criminaliteitzoalsdiefstalof
huiselijkgeweld.
Ikbegonmensendiealsmoslimzijngeborenenopgevoed,
maaroplatereleeftijdlosvanGodkomen,alseenpotentieel
Ten Have Nahas- de andere jihad-28 28 26-03-2007 10:26:08
2�
gevaarvoordemaatschappijtezien.Hoezo?Nou,hetleek
mijdatvreesvoorGoddeenigeleidraadisomjegoedte
gedragen.Ikdachtdatvoormensenbijwiedieangstweg-
valtergeeninnerlijkeremmeerbestaatomniettestelen,
teliegenentebedriegen.Zowasvolgensmijdesituatie
vanontspoordemoslimjongereninEuropa.Zewarenineen
cultuurterechtgekomenwaardeislamgeenleidraadis.
Sommigenwarendaaromhetmorelespoorbijstergeraakt.
Zijhaddendeislamnietvervangendooreenanderesetvan
waardenennormenenwarenzoopsociaalonaanvaardbare
wegenbeland.
Datwasmijnwereldbeeldtoenikvijfentwintigwas.Naïef?
Idealistisch?Ikhadnognietbedachtdatsommigeislamiti-
schegeleerdenallerleionjuisthedenkunnenvertellenenzo
oneerlijkheidtegenoverzowelmoslimsalsniet-moslimsin
dehandwerken.Nuweetikdatinformatiediewijvanhen
krijgenelementenkanbevattendienietberustenoperkende
bronnen.Toentertijdwasiknognietopdatideegekomen.
Iknamelkgeschrevenwoordvanimamsenschriftgeleerden
voorzoetekoekaanenaccepteerdekritieklooshunvisie.
Ookhadiknognietbedachtdatdetheorievandeislamzelf
aanveranderingonderhevigisendatdienetalsiedermens
indeloopvandetijdverandert.
Leeftijd: 30
Opmijndertigstebegonmijnblikopdewereldzichtever-
breden.Ikreisdeveelenzageerlijkeenoneerlijkemensen
uitdiversevolkeren,culturenenreligies.Ikbegreeptoendat
oneerlijkzijnheusnietalleenbijmoslimsvoorkwam.Chris-
tenen,joden,humanistenofanderenmaaktenernetzo’n
potjevan.Indiereligiesoflevensbeschouwingenwordenlist
enbedrognetzohardafgekeurd.Ermoestendusmeeren
ingewikkelderfactorenzijndiemensenoneerlijkofcrimineel
Ten Have Nahas- de andere jihad-29 29 26-03-2007 10:26:08
30
makendandematewaarinzijdeislamaanhangen.Maar
welkedanwel?
Ikkwamtotdeconclusiedatdepraktijkvanalledag,zeg
maariemandslevensomstandigheden,belangrijkerisvoor
eengezondfunctionerendanzijnreligieuzeovertuiging.Ben
jearmofrijk,leefjeinoorlogofinvrede,wordjeinjesociale
milieugerespecteerdofniet,datsoortelementenbeïnvloe-
denjelevenmeerenzijnvandoorslaggevenderbelangdan
jegeloof.Dieelementenbepalenhoejeomgaatmetnormen
enwaarden.
Salaam
OokindetijdvanMohammedwoondeneropaardemensen
metverschillendereligiesenculturen.
DeKoranschrijft:
Koran22:40
‘En als God de mensen elkaar niet had laten weerhouden
dan waren kluizenaarsverblijven, kerken, synagogen en
moskeeën waarin Gods naam vaak genoemd wordt, zeker
verwoest.’
ImamTabari,eenbekendegeleerdeuitdenegendeeeuw,
plaatsteallemogelijkebetekenissenvandezepassagenaast
elkaarenconcludeerdedathethiergaatomhetstoppenvan
allerleivormenvanonderdrukkingvanmensendoorandere
mensen.Enletop:deKoranspreektover‘mensen’.Níétover
‘gelovigen’.Mensenhebbenanderemensennodig,gelovigof
niet.Isdatgeenechteontdekking?
Ikkwamdusverderdantussenmijnvijfentwintigsteenmijn
dertigste.Mijnwereldbeeldwascompleter.Ikwasminder
idealistenmeerrealistgeworden.Mebewustervanhetfeit
Ten Have Nahas- de andere jihad-30 30 26-03-2007 10:26:09
31
datmenseninstaatzijngoedénkwaadtedoen.Elkaarkun-
nenhelpen,maarelkaarookkunnenonderdrukkenofzelfs
vermoorden.Datgeldtvoormoslimsonderlingenvoorrela-
tiestussenmoslimsmetniet-moslims.
Datneemtnietwegdatdekernboodschapvandeislamhet
stichtenvanvredeis.
VredemeteenhoofdletterV.Niet:vredevoormoslims.Vrede
vooriedermens:gelovigen,anders-gelovigenenniet-gelo-
vigen.Invredekanjealsmenspasoptimaalfunctionerenen
pasdankunjezelfkiezenofjedeislamwiltaanhangen,een
anderegodsdienstofhelemaalgeen.
Islam,vredesluitenofinvredeleven,isafgeleidvanSalaam:
Vrede.HetwoordmoslimheeftdeaartsvaderAbrahamuit-
gevonden:moslim,devredigeofdevredelievende.
Leeftijd: 35
Inmiddelswasikvijfendertig,maarwasikmetdienieuw
opgedanekennisnognietdichterbijmijneigeninnerlijke
vredegekomen.Zezeggendateenmenseenproductvan
zijntijdenomgevingis.Daarzitweleenkernvanwaarheid
in.
IndietijdvieldeSovjet-UniehetnoordenvanAfghanistan
aan.Alweeroorlog.Alweerjihad.Nachtenlangkonikerniet
vanslapen.Dieoorlogenlaterdeaanslagenvan9/11hebben
mijmedegevormd.
Wijzijnallemaalbeïnvloeddoor11september2001.Ikdus
ook.Mijnvisiealsmoslimdenkerisnadieaanslagenveran-
derd.Indemaatschappelijkediscussiesdieeropvolgden,
ontdekteikbijvoorbeeldhoebevooroordeeldsommige
Europeanenzijn,ofwarengeworden,metbetrekkingtot
deislam.Maarikontdekteookhoesommigegelovigende
heiligetekstenscheefinterpreteren.Datwaseenpijnlijke
ontdekking.
Ten Have Nahas- de andere jihad-31 31 26-03-2007 10:26:09
32
Dejihad,míjnjihad,heeftnietstemakenmethetdodenvan
onschuldigemensen.Wieerookverantwoordelijkisvoorde
aanslagenvan9/11,ikschrokvandegoedkeurendegeluiden
vansommigeimamsinEuropa.Voormijisdewarejihad
beschrevenin:
Koran22:78
‘En zet jullie voor God in met de inzet die hem toekomt.’
DeArabischetekstispreciezer.Diezegt:‘VerrichtdeJihad,
deinzet,voorGod,maaralleenderechtvaardigeJihad.’
Gaaterbijjoudanookeenbelletjerinkelen?Derechtvaardige
jihad.Erbestaatdusblijkbaarookeenonrechtvaardigejihad.
DeKoranroeptjeopjeintezettenvoorderechtvaardige
jihad.
Time-out
Ikwistallangerdatikandersdachtdandemeestemoslims
ommijheen,maarzoveelanders,needatwistikniet.Ikwas
bang.Ikrealiseerdemedatikdegenewasdieanderswasen
datikbijeenminderheidhoorde.Ikvoeldemealleenstaan.
Warenerwelsoulmatesvoormijnopvattingen?Enzoja,waar
warenzedan?Enwatalsiktotdeontdekkingzoukomendat
ikdegenewasdieverkeerdzat?
Mijnwereldstorttein.Ikmoestevenweguitdezebedrei-
gendewestersemaatschappijenvertrokvooreentime-out
naarIstanbul.Dieretraiteheeftmegeholpen.Iklasprofe-
tenverhalenenzagmijnomgevingweermetandereogen.Ik
hoefdegeenimamsofgeleerdentebezoekenmaargingbij
mezelfterade.AlleenmetmijnGodvondikdewaarheid.In
hoofdstuk12vandeKoranlasikoverdeprofeetYousufdie
eenwaarheidzagdiederestnietzag.Mohammedwasook
andersdenkenddandemeestevanzijntijdgenotenenkende
Ten Have Nahas- de andere jihad-32 32 26-03-2007 10:26:09
33
ookangst.Datlasikinhoofdstuk74.Ikwasdusnietalleen.
Leesdiehoofdstukken12en74ookeens.Ervaltdanzoveel
opzijnplaats.
Jouw waarheid
IkraadpleegdeveelinformatiebronnennaastdeKoran.Die
hielpenmeomdezeverwerkingsfasedoortekomenenmijn
angstteoverwinnen.MijnconclusiewasdatdeKoranéén
isendatdeboodschapvanGodéénis.Dieboodschapwas
helder.
Dieheldereinformatiewerdtochergenstroebel.Waardan?
Volgensmijkwamdatomdatwijalsmensen,deontvangers,
verschillenindeperceptievandieboodschap.
Laatikhetanderszeggen:wijbegrijpenelkietsverschillends
alswedeheiligetekstenlezen.Daarisnietsmismee,aldie
reflectieszijnverschijningenvandezelfdereligie.Erontstaan
alleenproblemenalsjejóúwwaarheidtoténigewaarheid
verheftendieaananderenwiltopleggen.
Ikhebgeleerddatniettedoen.Daaromisditboekeenboek
metmíjnbevindingen,míjnreflectie,zondertebewerendat
hetdeenigewaarheidis.
Misschiendenkjenu:datklinktruimdenkend,maarisdat
ooknieteenbeetjehypocriet?
Voormijniet,hetbetekentnamelijkzekernietdateenreligie
netzoveelinterpretatieskentalszijvolgelingenheeft.Dat
zounergensopslaan.Eengodsdienstzonderbeperkingen
bestaatniet.Zeheefteenkern.Overstijgendewaardendie
voorallegelovigengelden.Datzijndegebodenenverbo-
dendieeenduidigindeKoranenanderebronnenvande
islamstaanbeschreven.Vasteregelswaargeenislamitische
geleerdeofwiedanookaankanmorrelen.Zoalshetverbod
opalcohol.Daarnaastzijnerzeeënvanruimtevoorieders
Ten Have Nahas- de andere jihad-33 33 26-03-2007 10:26:10
34
persoonlijkevisie,vooriederspersoonlijkegeloof.
Daarmoetjeechterwelietsvooroverhebben.Jezulteen
grotezeefmoetenpakken,jekennisdaarinstoppenennet
zolangfilterenenzeventotje‘goud’overhoudt.Méthand-
havingvandevaststaandegebodenenverboden,krijgje
zojouwislam.Eengeëmancipeerdeislam.Deruimemoge-
lijkhedendiehetgeloofjedaarvoorgeeft,zalikinditboek
duidelijkmaken.
Brussel
EenmaalteruguitTurkijebezochtiknogeenkeerdestraat
inhetBrusselsecentrumwaarikooitinEuropaaankwam.
MijnSyrischekenniswoondeernietmeer.Metalleandere
buitenlanderswashijverdwenennaarelders.Naareen
andereachterstandswijkvandehoofdstadofmisschienwel
destadofhetlanduit.Devervallengebouwenuitdewijk
haddenplaatsgemaaktvoormoderneEuropesearchitectuur
vanwaaruitoverdeeenheidvandeEuropeseUniewordt
gewaakt.HetcentrumvanBrusselhadafgerekendmethet
stofvandevreemdelingenomplaatstemakenvoorwes-
tersestress.
Leeftijd: 40
Eindelijk!Opmijnveertigstehadikhetlabyrintvanzorgen
overhetlotvanmoslimsinEuropaachtermegelaten.Ikhad
eeneigenvisieontwikkeldoverhoewijmoslimszoudenkun-
nenemanciperenenikbegonaanditboek.
Ikbennietmeerbangomandersenvernieuwendteden-
ken.Eigenlijkhadikdatalveeleerderkunnenweten.Ikhad
gewoondeKoranbetermoetenlezen.Daarstaatimmers
datGodzelfzijnboekenreligiebehoedt.
Ten Have Nahas- de andere jihad-34 34 26-03-2007 10:26:10
35
ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ
Koran15:9
‘Wij hebben de vermaning neergezonden en Wij waken
erover.’
Ditbetekenttochdatikalsmoslimdenkernietbanghoef
tezijnomideeënvananderemoslimstegentespreken.De
Koranzaldaarnietonderlijden.
Tegenwoordigverdienikmijnbroodmethetgevenvanlezin-
genentrainingenenhetschrijvenvanboekenmettelkens
hetzelfdecentralethema:deislamenmaatschappelijke
vraagstukkeninEuropa.Ikcombineerkennismetpersoon-
lijkeervaringen,vermengnieuweinzichtenmetweten-
schappelijkekennisenliteratuurstudie.Ikhoopopdeze
manierbijtedragentothetrechtzettenvanscheefgegroeide
ideeënenintolerantedenkbeelden.
Ten Have Nahas- de andere jihad-35 35 26-03-2007 10:26:10
Ten Have Nahas- de andere jihad-36 36 26-03-2007 10:26:10
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
37
a b cHoofd stuk 2W
at kan ik
wete
n?
Ten Have Nahas- de andere jihad-37 37 26-03-2007 10:26:11
D e f J k l p q r v w x
Ten Have Nahas- de andere jihad-38 38 26-03-2007 10:26:11
3�
D e f J k l p q r v w x
g h i m N O s t u y z
Ten Have Nahas- de andere jihad-39 39 26-03-2007 10:26:12
40
a van ALLAH
Aisdeeerstelettervanhetalfabet.Deeerstelettervan
Allah,God,deEneenEnige.
Eengesprektussenmijenmijnallerbestevriendengeestes-
kameraadWilfried,aanhetbeginvanonzevriendschap.Hij
eengelovigekatholiek,ikeengelovigemoslim.
Wilfried: ‘Omar, geloof jij?’
Omar: ‘Ja, en jij?’
Wilfried:‘Ja, ik wel.’
Omar:‘En waarín geloof jij dan wel?’
Wilfried:‘Ik geloof in God, de enige, de schepper van hemel
en aarde en van ons allen.’
Omar: ‘Ik ook.’
Ditkortegesprekwasvoldoendeomeenhechteverbonden-
heidtedoenontstaan.Wilfriedenikontmoetenelkaarin
gemeenschappelijkheid.Datisvooronshetbelangrijkste.
Joden,christenenenmoslimshebbendezelfdevisie:Godis
deeneenenige.Hetisdanookhartstikkeinteressantom
argumententeverzamelenuithundriegodsdienstenwaarin
wordtbeweerddatdeGodvandedriereligiesdezelfdeGod
Ten Have Nahas- de andere jihad-40 40 26-03-2007 10:26:12
41
is.Interessantomdatjeinhunboekennetzogemakkelijk
voorbeeldenkuntvindendiehettegendeelbewijzen.
Maarwatisgeloofeigenlijk?Komtgelovenalleenneerop
argumenten?Ophetkunnenovertuigenvandeander?Kom
jebijhetzoekennaar‘bewijzen’nietheelveraftestaanvan
jeeigengevoel?
Koran17:110
‘Roept God of roept de Erbarmer aan. Waarmee jullie God
ook aanroepen,Hij heeft de mooiste namen. En spreekt
niet luidruchtig bij uw gebed en niet overdreven fluisterend.
Zoekt naar een manier tussen beiden.’
Erstaat‘demooistenamen’.Ikmoetdanaltijdweerdenken
aandatgesprekjemetWilfried.HijnoemtGodzo,iknoem
hemanders.WehebbenhetechteroverdezelfdeGodendat
iswattelt.DezelfdeGodaanwieverschillendemensenver-
schillendenamengeven.
Allahheeftzelfs99namen.Ikdenknietdatjedieallemaal
kent.Maarmisschienwelmeerdanjedenkt.Daarkwamen
zeopdeschoolvanHusainookachter.Zespeeldenhetspel
‘Waagdevraag’,eenspelommeeroverelkaarsreligieencul-
tuurtewetentekomen.
Husain:‘Jan, kun je een paar namen van Allah noemen?’
Jan:‘Hoe kan ik dat nou weten? Ik ben geen moslim.’
Husain:‘Ik zal het je gemakkelijk maken. Ken je iemand van
wie de naam begint met Abdul of Abdel?’
Jan: ‘Ik ken alleen Abdul Jabbar, de basketballer. Oh ja,
ook nog de eigenaar van die snackbar. Die man heet Abdul
Karim.’
Husain:‘Dan ken je twee namen van Allah. De meeste
namen die achter Abdul staan zijn namen van Allah. Abdul
Ten Have Nahas- de andere jihad-41 41 26-03-2007 10:26:12
42
betekent in het Arabisch namelijk “de dienaar van” of “de
aanbidder van”. Dus je kent Al Jabbar, dat betekent De
Machtige en Al Karim De Vrijgevige.’
Jan: ‘Oh, dan weet ik meer dan ik dacht. Cool!’
Husain:‘Man, dan moet je eens gaan googelen. Typ “99
namen van Allah” in en je krijgt de hele lijst.’
b van bekering
Koran17:110
‘Zegt: Roept God of roept de Erbarmer aan. Waarmee jullie
God ook aanroepen, Hij heeft de mooiste namen.’
AlsAllah,God,deEne,deMachtige,deVerheveneéénen
dezelfdeisvoormoslims,christenenenjoden,hoezithet
danmetsommigemoslimsenhunbekeringsdrang?Staater
indeKoranofindeuitsprakenvanMohammeddatmoslims
anderenmoetenproberentebekeren?Latenwekijkennaar
debegrippen‘bekering’en‘da’wa’zoalsdieindeKoranwor-
dengebruikt.
Ten Have Nahas- de andere jihad-42 42 26-03-2007 10:26:13
43
Da’wabetekentuitnodiging.Moslimsmogenanderenuit-
nodigentotdeislam.Datbetekentnietdatallemensen
moslimmoetenworden.Alsjehetwoord‘islam’nietleestals
denaamvandereligiemaarindebetekenisvan‘vredesweg’,
danbetekentda’wadatwedeplichthebbenuittenodigen
totdievrede.Moslimbetekentvredesmensofvredelievende.
Leesdevolgendepassageeens:
Koran41:33(vertaling Omar Nahas)
‘Degene die een positieve boodschap draagt, is degene die
tot God uitnodigt, deugdelijk handelt en tegelijkertijd zich
als vredelievend mens presenteert. Is er een betere mens dan
deze?’
OndertussengingmijnvriendHusainalseengektekeerom
anderejongerentebekeren.Hijvatteda’waopalszijnplicht
vanmensenmoslimstemaken.Terwijlda’wanietsmeeren
nietsminderbetekentdaninformatieverstrekkingoverde
islam.Demensenmoetenzelfbeslissenwatzeermeedoen.
Koran5:69
‘Zij die het jodendom aanhangen, de Sabiërs en de christenen
die in God en de laatste dag geloven en deugdelijk handelen,
zij hebben voorzeker niets te vrezen, noch zullen zij bedroefd
zijn.’
Husainzagdatandersenwasboosopmij.
Husain:‘Waar haal je het lef vandaan man, om de teksten
zo uit te leggen?’
Omar:‘Beste Husain, weet jij wel hoe je verschillende
Koran-interpretaties kunt vinden?’
Husain:‘Nee.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-43 43 26-03-2007 10:26:13
44
Omar:‘Oké, dat is ook extra lastig als je geen Arabisch leest
en je bent aangewezen op vertalingen in het Engels, Frans
of Nederlands. Je zou samen met iemand die wel Arabisch
leest op onderzoek kunnen gaan. Zo sta je niet alleen met je
vragen. “Waag de vraag” dus.’
Hoegajemettegenstrijdigeinterpretatiesom?Progressieve
moslimskiezenvoordeopenbenadering,terwijlvoorcon-
servatievemoslimsdeoudeuitlegdéwaarheidis.Beidekun
jeindeKoranterugvinden.Beidezijnmogelijk.Jíjkiest.Elke
nieuweuitgavevandeKoraniseenvertalingvandezelfde
oorspronkelijkeeninhetArabischgeschrevenbrontekst.Al
dieverschillendevertalingenlatenjegoedziendaterruimte
isvoormeerderemenselijkeinterpretaties.Benutdieruimte
entolerantieontstaatvanzelf.
Husaindeedzo’nonderzoekenkwamtevredenterug.Hij
hadnumeerkennisenmoesttoegevendatzijnuitlegvan
bepaaldeKoranverzennietdeenigemogelijkheidwas.Hij
waszijn–vaakextreme–standpuntennogsteedstrouw,
maarerkendeweldathetinderdaadmogelijkisookiets
anderstelezenindeKorandanhijdoet.
ToeniklaterinDubaiwas,trofikeenboekaanmetverschil-
lendeinterpretatiesvandezelfdeverzen.Ikkochthetengaf
hetaanhem.Hijwaserblijmee.Alshetineenboekstaat,
zalhetwelwaarzijn,waszijnopvatting.AchHusain,dacht
ik.Zekerheidkrijgjedoorzelfteontdekkenentedenken.De
schrijvervandatboekhadhersenenommeetedenken;die
hebjijook.
Ten Have Nahas- de andere jihad-44 44 26-03-2007 10:26:13
45
c van CULTUUR
Koran49:13
‘Wij hebben jullie tot volkeren en stammen gemaakt opdat
jullie elkaar zouden leren kennen.’
LamyawasopvakantiegeweestinMarokkoenkwamver-
wardterug.‘AltijdweerdieverwijzingennaardeKoran.Voor
alleswatzedoenvindenzeeenvers,ookalshetpuurcultuur
is.Inanderemoslimlandengeldenweerandereregels.Hoe
zitdatnou?Watisgeloofenwatzijnonzecultureletradi-
ties?’
Webeslotenhetverschijnselvrouwenbesnijdeniseensonder
deloeptenemen.Watisnoucultuuraandatverschijnsel
enwatgeloof?Vrouwenbesnijdenisiseengoedvoorbeeld,
omdatveelautochtoneninEuropadenkendatditgebruikbij
deislamhoort.Zekomendantotdeconclusie:diegewoonte
isbarbaars,dúsdeislamisbarbaars.
Inwerkelijkheidisvrouwenbesnijdeniseenverschijnsel,
waarbijdecultuurdereligieopzijheeftgedrukt.DeKoran
verbiedtdemensdescheppingvanGodteveranderen.Dat
geldtalvoorhetcouperenvanorenbijeenhond.Laatstaan
datjevrouwengaatbesnijden!
Ten Have Nahas- de andere jihad-45 45 26-03-2007 10:26:14
46
VolgensdeKoranishetdesatandiehiertoeaanzet.
Koran4:119
‘Ik zal hen tot dwaling brengen, ik zal hun begeerte
opwekken, ik zal hen bevelen en zij zullen de oren van hun
vee afsnijden, ik zal hen bevelen en zij zullen Gods schepping
veranderen.’
Maarvrouwenbesnijdeniskomttochinveellandenwaar
moslimswonenvoor?Ja,datklopt.Maareenmenshandelt
nietuitgodsdienstigemotievenalleen.Eenmenseneen
gemeenschapputtenhunregelsuitmeerdanalleenhunreli-
gie.Inlandenwaarmeisjesbesnedenworden,zijnculturele
gewoontenopditpuntsterkerdanderegelsvandeislam.
Ookalweeteenmeisjeuiteencultuurwaarvrouwenwor-
denbesnedendatdeislamhetverbiedt,zewilnietuitgesto-
tenworden.Endatisprecieswatergebeurt,alszezichniet
zoulatenbesnijden.
Endanisernoghetverschiltussenbesnijdenisbijjongens
enbijmeisjes.Besnijdenisvanmannenisvolgensdeislam
geenverplichting.Iemanddienietbesnedenis,isdaarom
noggeenminderemoslim.Jongenswordenbesnedenom
hetvoorbeeldvanAbrahamenMohammedtevolgen.Het
gebeurtookuithygiënischeoverwegingen.Besnijdenis
heeftvolgenssommigennauwelijks,volgensanderenhele-
maalgeengevolgenvoordeseksuelebelevingvanmannen.
Iniedergevalwordengeenwezenlijkeonderdelenvande
geslachtsdelenverwijderd,watwélhetgevalisbijvrouwen-
besnijdenis.Bijvrouwenisersprakevanverminking.Desek-
sualiteitvanvrouwenwordternstigaangetast.
AlsjongereinEuropahebjevaaknogeenextramoeilijkheid.
Nietalleenvoeljedespanningtussenjegeloofenjeeigen
Ten Have Nahas- de andere jihad-46 46 26-03-2007 10:26:14
47
cultuur,maarooknogeensdefrictietussenjeeigennormen
enwaardenendeEuropese.Danwordthetnogmoeilijker
uitteleggenwatbijjouwnormenhoortenwatbijdievan
autochtoneEuropeanen.
Lamyahadprecieszo’nonderwerpwaarbijdenormenvan
haarcultuur,vanhaaropvattingenoverdeislamendenor-
menvandewestersesamenlevingmetelkaarbotsen.Zehad
eenvriendinvanwiedemoedernooitgetrouwdwas.
Lamya:‘Annabel is een schat, maar wel geboren uit een
buitenechtelijke seksuele relatie en die is verboden volgens
de Koran. Mag ik eigenlijk wel met haar omgaan?’
Hetisleukomtezienhoedietweemeidenmetelkaar
omgaan!Datisheusnietverboden.Lamya,maakjegeen
zorgen.Leesditvers:
Koran6:164
‘Niemand is belast met de last van een ander.’
DeKoranisglashelder.Hetgedragvaneenanderwordtjou
nietkwalijkgenomen.Annabelisnietverantwoordelijkvoor
hetgedragvanhaarouders.Hetispuurcultureelbijgeloof
datsommigemoslimszoslechtomgaanmetbuitenechte-
lijkekinderen.LamyaenAnnabel:kwebbelmaargerust
verder.Jullievriendschapisonbelast.
Koran49:13
‘ …de vroomste onder jullie is de edelmoedigste.’
Tolerantiewordtpasconcreetalsjeelkaarleertkennen,
deverschillenherkentendaarnadeandererkent.Kennen,
herkennen,erkennen.
Ten Have Nahas- de andere jihad-47 47 26-03-2007 10:26:14
48
D van DENKEN
Husain:‘Als ik iets niet weet, vraag ik het gewoon aan een
imam.’
Lekkergemakkelijk.Maarzowerkthetdusniet.Hetis
natuurlijkheelgoedomiemandmetkenniseneengoed
inschattingsvermogenomraadtevragen,maardeeindver-
antwoordelijkheidligtbijjou.ZowelhieropaardealsbijGod.
Hetwerkwoord‘denken’endeafleidingendaarvankomen
achttienkeervoorindeKoran.Zegtdatnietgenoeg?God
beantwoordtvragenenbenadrukttegelijkertijddatjezelf
moetnadenken.
Koran2:219
‘Zo maakt God aan jullie de tekenen duidelijk. Misschien
zullen jullie nadenken.’
Verschuiljedusnietachterdemeningvaneenimam.Som-
migejongerenwordenhijgerigvandewoordenvaneen
extremistischeimam.Alsdiehijgerigheidwordtomgezetin
hetzaaienvanonrustenprovocaties,wieisdaardanverant-
woordelijkvoor?Dieimam,diejongereofbeiden?
Ten Have Nahas- de andere jihad-48 48 26-03-2007 10:26:15
4�
Dejongerendiehethardst‘Allah Akbar’roepen,hebbenhun
meningvaakgevormddoorhalvewaarhedenenvooroor-
delen.Methungeschreeuw,vernielingenenchaosdoenzij
nietsandersdanhetbevestigenvanvooroordelenbijniet-
moslimsenindemedia.Diehoren:chaosenmoslimjonge-
ren.Conclusie:Islamisgeweld.Bingo!Jijdoetdaarnietaan
mee,maarkrijgtdaarnaweltehorendatjouwgeloofniet
deugt.
Denkeniseeninstrumentdatjekritischmoetgebruiken.
Denkenalleenisnietgenoeg.Startjemetfouteuitgangs-
puntendaneindigjemetfouteconclusies.
KijkmaarnaarHitler.Hijwasnietdom,maardoorzijnver-
werpelijkeuitgangspuntenkwamhijtotrampzaligecon-
clusies.Metalsresultaatmoordendoodslag,endeTweede
Wereldoorlog.Denkenkandusnetzogevaarlijkzijnalsblind
achtereenmeningaanlopen.
Koran7:18
‘Hij dacht en hij wikte; doodvallen kan hij, hoe hij wikte en
hoe hij doodvallen kan, hoe hij wikte.’
ZowaarschuwtdeKoranvoorhetgebruikvanfouteuit-
gangspuntenofprincipes.Enhetboekgaatnogverder.Het
isnieteenkwestiedatjekritischmágzijn.Hetisjuistvoor-
geschrevendatjezozoumóétenzijn.
Koran90:8
‘Hebben wij hem niet twee ogen gemaakt en een tong en
twee lippen?’
WeetjedatheteerstewoordindeKorandatMohammed
heeftontvangen,hetwoord‘lees’was?Daarmeewordtniet
Ten Have Nahas- de andere jihad-49 49 26-03-2007 10:26:15
50
hetlezenvantijdschriftenofwebsitesbedoeld,maarlezenin
debetekenisvanwetenenkennisvergaren.
Koran96:1
‘Leest in de naam van uw Heer die heeft geschapen. Hij heeft
de mens geschapen uit een klonter. Leest en weet dat uw
Heer de Edelmoedigste is die onderwezen heeft met de pen.
Hij heeft de mens onderwezen wat hij niet wist.’
e van ETHIEK
VoorLamyaisdeKorandéleidraadinhaarleven.Zeneemt
hetboekheelserieusenneemthaarbeslissingenopgrond
vanwatvolgenshaardebedoelingvandeKoranverzenis.
DaaromvroegzeaanAnnabelhoezijdatdoet.
Lamya:‘Jij leest de Koran of een ander heilig boek niet,
hoe weet jij dan wat goed of slecht is? Waarop baseer jij de
beslissing of je iets wel of niet zult doen? Hoe werkt dat bij
jou?’
Annabel: ‘Nou, ik doe heus geen dingen zomaar, hoor. Ik
Ten Have Nahas- de andere jihad-50 50 26-03-2007 10:26:15
51
denk echt wel na voordat ik iets doe. Of denk je soms dat
ik met een gerust geweten iets zou pikken, alleen omdat ik
geen boek heb waarin staat dat dat niet mag?’
Lamya:‘Nee, ik weet wel dat jij dat nooit zou doen.’
Annabel:‘Nou dan, ik vertrouw gewoon op mijn geweten.’
DeKoranzegtdaterzoietsbestaatalseenzuivere,instinc-
tieveaanlegvanmensenomtewetenwatgoedenwatver-
keerdis.Elkmenswordtdaarmeegeboren.Moslimsnoemen
dat‘fitra’.
Koran30:30
‘Wees integer in het belijden van de religie die intrinsiek is
aan de mens.’
Zelfstandigdenkenvanuitdezezuivereaanlegkunnenwe
dusallemaal.Want‘intrinsiek’betekent:eigenaandemens.
Dieaangeborenmenselijkekwaliteitzorgtervoordatook
andersgelovigenenniet-gelovigengoedtoteenhumane
ethiekinstaatzijn.Ditvoorvalverteldeiklatereenkeeraan
Husain.Hijstondmeteenklaarmeteenanderevraag.
Husain:‘Ja, dat zal allemaal wel, maar als je lekker anoniem
achter je computer zit, kun je surfen wat je wilt. Niemand
die het ziet. Wie is er dan nog zo ethisch bezig?’
IkmoestHusaingedeeltelijkgelijkgeven.Internetisniet
alleeneenfantastischebronvaninformatie.Hetisookwaar
daterviadatmediumonacceptabeledingengebeuren.Ik
denkbijvoorbeeldaandesitesmetkinderporno.Eenkwaal
vandezetijdeneenwalgelijkezaak.Alsethischewaarden
alleenbepaaldwordendoorwatdemensenomjeheenvan
jedenken,dankomjenietver.Danvolgjeindeanonimiteit
Ten Have Nahas- de andere jihad-51 51 26-03-2007 10:26:16
52
vanhetwebgemakkelijkdeverkeerdekoers.Alsjejefitra
volgt,jeinnerlijkenavigatie,danvindjedegoedeweg,ofer
publiekisofniet.Dankiesjealsjeinjeeentjebentookvoor
hetgoede.Controlerendeogenofalleenopeenzolderka-
mertje,hetmaaktdangeenverschil.
fvan FUNDAMENTALISME
Weerzo’nbegripdatjewaarschijnlijkvaakzultmoetenuit-
leggen.Husainwordterregelmatignaargevraagd.
Husain:‘Ik loop vaak met een Koran bij me en word daar
dan in de buurt mee gepest want dan vinden ze me een
extremist. Mijn vrienden vinden me om diezelfde Koran juist
cool. Ik word moe van die tegengestelde reacties!’
Fundamentalismeenextremismezijnniethetzelfde.Zeheb-
benwelietsgemeenschappelijks,namelijkhunzoektocht
naardebronvanhetgeloof.Maarextremistenkoppelen
geweldaanhunovertuiging,fundamentalistenniet.Ook
Ten Have Nahas- de andere jihad-52 52 26-03-2007 10:26:16
53
deorthodoxejodeninAntwerpenmethunpijpenkrullenen
keppeltjeszijnfundamentalisten.Zijwillenhunjood-zijnzo
zuivermogelijkbeleven.Zijzijnechterabsoluutgeenextre-
misten.Zijbevechtenandereniet-gelovigenendoenanders-
gelovigengeenkwaad.
Omdatfundamentalistischeenextremistischemoslimsbei-
dendeKoranalsbronhebben,wordenzevaakdoorelkaar
gehaald.DeKorankrijgtdandeschuldvanhetkwaaddat
extremistenaanrichten.Alsextremistendebronverkeerd
gebruiken,wordtergezegddatdeKorandebronvanagres-
sieis.Maardebroniszuiver.
Extremistenblazennaasteenbusookdepubliekeopinieop.
Jehoortdanuitsprakenals:‘Hebjegehoordwatdieextre-
mistenhebbenuitgevreten?Nou,alsdatmagvandeKoran,
eenmooiegodsdienstisdatdan.’
Opzichiserniksmismeeomterugtegaannaardebron.
Ookwestersegeleerdenhebbendatgedaanendoendatnog
steeds.DeberoemdeNederlandsegeleerdeErasmus(1469-
1536)wasdegrondleggervanhethumanisme.Watveel
mensennietmeerweten,isdathijdebasisvanhethuma-
nismeindeBijbelvond.Terugnaareenoudebronhoeftdus
helemaalgeenextremeofverwerpelijkeideeëntotgevolgte
hebben.
Hierdebelangrijkstebegrippenopeenrijtje:
Humanisme=Terugnaardebron+vooruitstrevendeinterpre-
tatievaneentekstindienstvanallemensen.
Fundamentalisme=Terugnaardebronomdezuiverstevorm
endeoorspronkelijkebedoelingvaneenteksttevinden.
Extremisme=Terugnaardebron+conservatieveinterpreta-
tieindienstvanéénbepaaldegroepmensendiealleandere
vormenvangeloofveroordeelten–vaakmetgeweld–
bevecht.
Ten Have Nahas- de andere jihad-53 53 26-03-2007 10:26:16
54
Conclusie:hetprobleemligtnietindebron,deKoran,maar
indeinterpretatievandiebron.MohammedB.,demoorde-
naarvanTheovanGogh,interpreteerdedebronalseenware
extremist.NietdeKoranisschuldig,maarMohammedB.
Koran17:29
‘Zoek de middenweg.’
Koran2:143
‘Zo hebben wij jullie gemaakt tot een evenwichtige
gemeenschap.’
DeKoranprediktdemiddenweg.Ennietalleenjijalsindi-
vidu,maardehelemoslimgemeenschapwordttotmatig-
heidopgeroepen.
g van GELOOF
Lamya:‘Mijn vriendinnen bedoelen het heus niet slecht,
maar ze lachen me altijd uit als ik over mijn geloof praat.
Voor mij is dat belangrijk. Dan is het toch niet zo gek dat ik
Ten Have Nahas- de andere jihad-54 54 26-03-2007 10:26:17
55
het daar af en toe met ze over wil hebben?’
Omar: ‘Nee, inderdaad helemaal niet gek, alleen beleven
veel christenen hun geloof anders jij. Wat betekent het
geloof voor jou dan precies?’
Lamya:‘Luister, ik begrijp niet alles wat er geschreven
staat, maar geloof het gewoon en dat is voor mij genoeg. Ik
kan er vrede mee hebben dat ik niet alle details snap.’
EndaarhadjehetverschilmetdemeestevanhaarNeder-
landsevriendinnen.
Voorveelchristenenbetekentgeloofietswatindetailuitge-
werktkanworden.Zehebbenbehoefteaanveeluitleg.Veel
moslimsnemengenoegenmetdegedachte:Godweethet
beter,devolledigewaarheidkentGodalleen.Zijaccepteren
gemakkelijkerietszonderhetpreciestebegrijpen.Ikzegniet
datallechristenenzusenallemoslimszozijn,maardater
eenverschilisinwanneerenhoezeietsaccepteren,datheb
ikdoordetijdheenwelgeconstateerd.
Koran6:106 tot en met 6:108
‘Volg wat jou door je Heer is geopenbaard. Er is geen God
dan Hij. [...] En jou hebben we niet gemaakt tot iemand die
over hen waakt en jij bent ook niet voogd over hen. En hoont
niet hen die zij in plaats van God aanroepen. Zodat zij God
niet uit vijandigheid gaan honen. Zo hebben Wij voor iedere
gemeenschap hun werk mooi laten lijken.’
Kritiekopjouwreligiemaakjevastafentoemee.Kritiek
mag.Beledigenniet.
Doeerzelfdanooknietaanmee.Hetisnetalsmetpesten:
stopermee!
Respectishetsleutelwoord.Beleefjouwgeloof,weestole-
rantenkritisch,danbenjeopbouwendbezig.
Ten Have Nahas- de andere jihad-55 55 26-03-2007 10:26:17
56
h van HYGIËNE
Hetwasweerraakopschool,vandaag.Eenlesoverhygiëne
ontketendeeenfellediscussieoverhetetenvanvarkens-
vlees.
Husain:‘Man, hoe kun je varkensvlees door je strot krijgen?
Dat vlees is zo onhygiënisch als wat. Ik zal er nooit een hap
van eten.’
Paul:‘Overdrijf je niet een beetje? In West-Europa worden
etenswaren goed getest. Daar kun je gerust op vertrouwen.
Lekker, zo’n frikadel.’
Indezediscussielopendebegrippen‘hygiëne’en‘halal’of
‘helal’’doorelkaar.Hygiënischisietswatschoonis,niet
besmettelijkennietschadelijkvoordegezondheid.Halal
isArabischvoor‘toegestaan’.Hetiseenreligieuzetermdie
nietalleengebruiktwordtalshetovervoedselgaat.Neem
alcohol.Dieishelemaalsteriel,ontsmetenhygiënischmaar
niethalal.InderdaadverbiedtdeKoranvarkensvlees.Bijvoor-
beeldinditvers:
Ten Have Nahas- de andere jihad-56 56 26-03-2007 10:26:17
57
Koran16:115
‘Hij heeft voor jullie slechts verboden wat vanzelf is
doodgegaan, bloed, varkensvlees en vlees van iets waarover
iets anders dan God is aangeroepen, maar wie ertoe
gedwongen wordt, niet uit begeerte of om te overtreden,
God is vergevend en barmhartig.’
Sommigemoslimjongerenbrengenhetargumentindat
varkensvleesbepaaldewormenofbacteriënopmensenkan
overbrengen.Anders-gelovigenkomenmetwetenschappe-
lijkonderzoekdatbewijstdatditonzinis.Menselijkeverkla-
ringenvoorreligieuzevoorschriftenzijndusnietaltijdjuist.
Vooralomdatdewetenschaponsmetnieuweresultaten
blijftverrassen.
Eenandermoeilijktebegrijpenonderwerpoverhygiëneis
deislamitischerituelewassingvoorhetgebed.Bijgebrek
aanschoonwater‘wassen’moslimszichdanmetzand.Veel
Europeanenzullendatnieterghygiënischvinden.Indetijd
vanMohammed,dieveeldoordewoestijnreisde,kwamhet
natuurlijknogaleensvoordatergeenschoonwaterwas.
Inzo’ngeval,enalleendan,wordthetritueelaangepast
enmagwatervervangenwordendoorjearmenengezicht
zachtjesmetdroogzandintesmeren.Zowordthetwassen
alshetwarenagebootstenkanhetgebedtochreinworden
uitgevoerd.
Ten Have Nahas- de andere jihad-57 57 26-03-2007 10:26:17
58
i van ISLAM
Islamkomtvansalaam:vrede.Degroet‘Salamalaikum’bete-
kent‘Vredezijmetu’.EnmetdeMarokkaans-Arabische
groet‘Bslama’zegje‘Weesinvredeenveiligheid’.Dezegroe-
tenkunjevooriedereengebruiken,gelovigofniet.
Daarnaastbetekent islam ook‘overgaveaandewilvan
God’.Dezereligieuzebetekenisheeftdanalleenopmoslims
betrekking.Eenniet-gelovigeonderwerptzichnamelijkniet
aanGod.
Hetwoordsalaam enalleafleidingendaarvankomenzovaak
indeKoranvoor,datjekuntzeggendatdithétkernwoord
vanditboekis.Alsalleandereaardsewaardenkomente
vervallen,zullenweinhethiernamaalsbegroetwordenmet:
‘Vrede’.
Koran10:10
‘Hun begroeting daarin zal zijn “Vrede”.’
Inhetwoord‘moslim’herkenjemeteenhetwoord‘islam’.
MohammedzegtindeHadith:‘Demoslimishijbijwieande-
renzichvredigvoelen.Zijzijnbijzijnwoordenenzijndaden
invrede.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-58 58 26-03-2007 10:26:18
5�
Vredekomtnietvanzelf.Vredemoetwordengesticht,nage-
streefdenbewaakt.DatdedenAbraham(Ibrahiem),Mozes
(Moesa),Jezus(Isa)enMohammed.Hunovereenkomstis
datzijallemaalvredelievendemensenwarenenvolgensde
Koranallemaalgelijk.Leesmaar.
Koran2:136
‘Wij geloven in God, in wat naar ons is neergezonden en in
wat naar Ibrahiem, Ismaíel, Ishaak, Ja’koob en de stammen
is neergezonden en in wat aan Moesa en Isa is gegeven en in
wat de profeten door hun Heer gegeven is. Wij maken geen
verschil tussen een van hen en wij hebben ons aan Hem
overgegeven.’
J van JIHAD
EentelefoontjevanHusain.
Husain:‘Omar, ik wil naar Irak voor de jihad. Ik wil
gaan vechten.’
Omar:‘Husain, je betrokkenheid bij een volk dat het
Ten Have Nahas- de andere jihad-59 59 26-03-2007 10:26:18
60
moeilijk heeft, bewonder ik, maar gaan vechten is niet nodig.
Laten we een afspraak maken en rustig praten.’
Datgesprekkwamer.Eengesprekoverdejihad.Héthete
hangijzer.Alseréénbegripuitdeislamisingeburgerdin
Europa,danishetwelhetwoordjihad. Jihad issynoniem
gewordenvoor:degewapendestrijd,deHeiligeOorlog,aan-
slagenenterreur.Wieweeternogwatjihadletterlijkbete-
kent?Datisnamelijk:inspanning,jebestdoen,jeinzetten.
Ergenshelemaalvoorgaan.Maarhoe?Metwapensofmet
woorden?
IkvroegHusainofdatalleenmetgeweldkan.Hijdachtvan
wel.Maardatishelemaalnietwaar.Natuurlijkniet.Een
intellectuelejihadkanook.Jeinspannenomdeoplaaiende
conflictenomtezetteninvrede,doordiplomatiebijvoor-
beeld.Jekennisoverdragenenzobijdragenaaneenpositie-
verbeeldvorming.Deánderejihad.Waaromkiesjedaarniet
voor,Husain?
Koran22:78
‘En zet jullie voor God in met de inzet die Hem toekomt.
Verricht de jihad voor God, maar alleen de rechtvaardige
jihad.’
AlserzoexplicietwordtgesprokenoverdeRECHTVAAR-
DIGEinspanning,danbetekentditdaterookeenonwareen
onrechtvaardigeinspanningofjihad bestaat.Daarwaarhet
woordjihadgebruiktwordtvoor‘HeiligeOorlog’issprake
vanmisbruik.Maar,zoalsikalzei,wiekentdieanderebete-
kenisnog?
Koran4:94
‘Jullie die geloven, wanneer jullie op Gods weg rondtrekken
Ten Have Nahas- de andere jihad-60 60 26-03-2007 10:26:18
61
zorgt dan dat jullie duidelijke inlichtingen inwinnen en zegt
niet tot iemand die jullie een vredesgroet aanbiedt: u bent
geen gelovige. Jullie doen dit als streven naar het stoffelijke
gewin van het tegenwoordige leven. Bij God zijn er veel
mogelijkheden tot buit.’
Gematigdemoslimjongeren,waaromclaimenjulliedeterm
jihad niet?Waaromlatenjullietoedatextremistenzich
dezetermtoe-eigenen?Laatdieánderejihadzien.Maakhet
woordlosvanbloedenwapensenlaatziendatjejeookin
kuntspannenvoorrechtvaardigheidzondereenkalasjnikov.
Hoedan?Datkomtaandeordeinhoofdstukdrie.
k van KORAN
Laatikovereenpaardingenheelduidelijkzijn.DeKoran
heeftniksmetextremismetemaken.Deuitlegvanextre-
mistenisdeboosdoener,nietdeinhoudvandeKoran.Dat
gezegdhebbende,gaanwekijkenhoehetdankomtdat
dezelfdetekstenzototaalverschillendwordenbegrepen.
Leesjehetboekmetdevolgendetweevuistregelsingedach-
Ten Have Nahas- de andere jihad-61 61 26-03-2007 10:26:19
62
ten,dankanhethaastnietandersofjeleesteenvredelie-
vendenwaardevolboekdateenleidraadvoorjekanzijn.
Vuistregel één
Elkesoeraofhoofdstukbegintmet:‘IndenaamvanGod,de
Erbarmer,deBarmhartige’.Datisnietvoorniets.Leeswat
daarnakomtindenaamvandieBarmhartige,danhoevenzij
diehetnietmetjeeenszijnnietbevochtenteworden.Datis
immersnietbarmhartig,nietvredelievend.Leesjeomtek-
stentevindendiejouwoordelenenvooroordelenonderbou-
wen,dangajedefoutin.Ietsverdergaikeropinwaarom
datzogemakkelijkkan.
Vuistregel twee
IqraisheteerstewoorddatMohammedontving.Iqrabete-
kent‘lees’.Endanleesindebetekenisvan:staopen,neem
waar,denkenbezinje.Ishetjouweleensopgevallenhoede
Koranisopgebouwd?Hetisgeenboekwaarinhetverhaalop
paginaéénbegintendandoorloopttotdelaatstebladzijde.
Nee,indeKoranstaangebeurtenissennietinhunhistori-
schevolgordeofopthemagegroepeerd.Eenverhaalkan
oververschillendesoera’sverspreidworden.Lastiglezendus.
Ookdatwordtbedoeldmetiqra.Jezultzelfdemoeitemoe-
tendoenomtelezenindewarebetekenisvanhetwoord.
Zojuistschreefikover‘defoutingaan’.AlsjedeKoran
opkniptincitatenendiezogebruiktdatjouw(voor)oordeel
bevestigdwordt,dangaathetfout.Datdedendevoorma-
ligeNederlandsepoliticaAyaanHirsiAliendevermoorde
filmmakerTheovanGogh,maarookMohammedB.,de
moordenaarvanVanGogh.Diecreëerdenelkhuneigen
‘knip-en-plakislam’.Deeenuitnaamvandeemancipatie,de
anderuitnaamvanvrijemeningsuitingendederdenamens
Ten Have Nahas- de andere jihad-62 62 26-03-2007 10:26:19
63
deagressievejihad.Chaosenbloedvergietenwarenhet
gevolg.
Wanneergaathetdanwelgoed?Ziehetbeginvandezelet-
ter.AlsjedeKoranleestinnaamvandeBarmhartigeenniet
vooreigengewinofgelijk.Onthouddit:Waterstaat,staat
er.Derestiswatjijverstaat.
lvan LIEFDE
Safia:‘Lamya, Lamya, luister. Het is aan met Ed. Ik ben
super stapel verliefd op hem en hij op mij. Ben je blij voor
me?’
Lamya:‘Dat meen je niet, hè? Ben je helemaal gek geworden
of zo? Je weet toch dat het verboden is voor een moslima
om met een niet-moslim te trouwen? Ben jij wel goed bij je
hoofd?’
NaditvoorvalkwamLamyaweerbijmij.Watikervanvond?
Ditkontochniet!Omdatgoedaanhaartekunnenuitleg-
gen,waswatmeerachtergrondkennisnodig.Wantwaaróm
zoudezerelatiedanwelverbodenzijn?
Ten Have Nahas- de andere jihad-63 63 26-03-2007 10:26:19
64
Detraditioneleislamitischeliteratuurvoorzietproblemen
voordetweegeliefdenals:
◆ EdnietgelooftdateréénGodis.MisschienheeftEdeen
anderenaamvoorGoddanAllah,maaralshijgelooftdater
slechtséénGodbestaatdanisditpuntgeenobstakel.
◆ EdMohammednietalsprofeeterkent.Elkegodsdienst
heeftzijnprofetenenvoormoslimsisMohammedde
belangrijkste.AlsEdMohammedalsprofeetaccepteert,is
ookditpuntopgelost.
◆ EdhetSafiamoeilijkmaaktomhaargeloofuitteoefe-
nen.AlsEd,eenmodernejongendiegelooftindegelijkheid
vanmanenvrouw,datnietdoetenSafiavrijisominhaar
eigenhuistebidden,deregelsvanderamadanenandere
islamitischegebruikentevolgen,dankentditverliefdestel-
letjeookopditpuntgeenmoeilijkheden.
Blijftoverhetpuntvankinderen.WatdoenEdenSafiaalszij
indetoekomstkinderenkrijgen?InEuropaishetnietzodat
jeeenkindautomatischmethetgeloofvandevaderbijde
burgerlijkestandinschrijft.Deouderszijnvrijomtekiezen
metwelkgeloofzijhunkindwillenopvoeden.
Sharia-deskundigenbestuderennoghoedatinde21eeeuw
moet.Ikhoopdatzeeenbeetjeopschietenendemoed
zullenhebbenhetdeSafia-en-Ed-parenvandezewesterse
samenlevingwatmakkelijkermaken.Dathetdeschriftge-
leerdenzoveeltijdkostomdaarduidelijkovertezijn,laat
welziendaterveelverschillendeopvattingenzijn.
Misschienisookhierdeopdracht:lees.Weeskritischen
beslissamenmetjegeliefdeoverwatinjulliesituatiehet
besteis.DurftevertrouwenopjegevoelenweetdatAllah
barmhartigis.
Ten Have Nahas- de andere jihad-64 64 26-03-2007 10:26:20
65
Koran24:26
‘Onbetamelijke vrouwen horen bij onbetamelijke mannen
en onbetamelijke mannen horen bij onbetamelijke vrouwen.
Goede vrouwen horen bij goede mannen en goede mannen
horen bij goede vrouwen; zij zijn het die onschuldig worden
verklaard aan wat zij zeggen. Voor hen is er vergeving en een
voortreffelijke voorziening.’
Staeensevenstilbijditvers.Iklees:soortzoektsoort.Ik
lees:demenskrijgtwathijverdient.Iklees:opiederpotje
pasteendekseltje.Voormijgenoegredenenomhetwatrus-
tigeraantedoenjegenszuivereliefdediekanontstaantus-
senmensenvanverschillendereligies.
AlsEdenSafiaechtvanelkaarhoudenenmetelkaarverder
willen,zullenzehetoverdezepuntenduseensmoetenwor-
den.AlsEdgelooftdatermaaréénGodisenMohammed
eenprofeetis,danlegtdeKoranzewatdatbetreftniksin
deweg.Hetgeloofhierinheet‘kalima’. AlsEdSafiazelflaat
beslissenwatzeaanhaargeloofdoetenhaardaarbijniet
hindert,isookdatargumentvantafel.
Nietdatdietweemetdezeinterpretatiegeentegenwerpin-
genzullenkrijgenvanhunoudersofanderenuithunomge-
ving,maardehiergenoemdeargumentenkunnenhopelijk
welhelpenbijhetvindenvaneenvormwaarinhunliefdekan
groeien.
OndertussenwasLamyawatgekalmeerd.Wathaarvriendin
deed,wasdushelemaalnietzozondigalszijwelgedacht
had.Ennietalleenhaarvriendin…wantzelfhadzeallang
eenoogjeopJoris.Zouhettochietskunnenworden?
Ten Have Nahas- de andere jihad-65 65 26-03-2007 10:26:20
66
m van MENSENRECHTEN
ErzijnmoslimsdievanmeningzijndatregelsuitdeKoran
zwaarderhorentetellendandeUniverseleVerklaringvande
RechtenvandeMens.Bestaatertussendietweeeencruci-
aalverschil?Ofbenadrukkenzepuntjesvanondergeschikt
belang,enzijnmoslimsenniet-moslimsheteigenlijkmeer
metelkaareensdanwebeseffen?Ikvraagmezelfsaf:íser
welverschil?
LeesevenartikeléénvandeVerklaringvandeRechtenvan
deMens:
‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en recht
geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten en
behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap
te gedragen.’
Legdatartikelnaastditvers:
Koran49:13
‘Oh mensen, Wij hebben jullie geschapen uit een mannelijke
én een vrouwelijke oorsprong en Wij hebben jullie tot
volkeren en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden
Ten Have Nahas- de andere jihad-66 66 26-03-2007 10:26:20
67
leren kennen. De voortreffelijkste van jullie is bij God de
godvrezendste. God is wetend en welingelicht.’
Volgensditversisergelijkheidtussendeverschillendevol-
keren.EenTurk,eenBelg,eenChineeseneenAmerikaan,ze
zijngelijk.Waarhetwoord‘godvrezend’staat,staatinhet
Arabischhetwoord‘tuka’.Datbetekentmeerdanvreesof
angst.Hetbetekentook‘rekeninghoudenmetderechten
enplichtendieGodjoualsmensgeeft’.Alsjehetreligieuze
begriptukanupraktischbekijktendusrekeninghoudtmet
derechtenenplichtendieGodjeheeftgegeven,hoezouje
jedanmoetengedragenhieropaarde,denkje?Inbroeder-
schapmisschien?
IkleesdandezelfdeboodschapindeVerklaringvandeRech-
tenvandeMensenindeKoran.Enjij?Moslims,anders-gelo-
vigenenniet-gelovigenmoetenelkaarsteunen.Datisin
iedersbelang.
Koran2:251
‘Als God niet sommige mensen door anderen had laten
weerhouden dan zou de aarde volledig verdorven zijn, maar
God is vol goedgunstigheid.’
Mooieboodschap,vondHusain.Hijhaddietekstvakergele-
zen,maarernognooiteerderbijstilgestaan.
BedenkdatdeVerklaringvandeRechtenvandeMenseen
maakbaardocumentis.
Ja,hetisvoornamelijkgeschrevendoorniet-moslims,maar
datwilhelemaalnietzeggendathetnietwaardevolis.Als
jedenktdathetdoor‘hen’isbedacht,dandenkjeintermen
van‘zijversuswij’.Pasalsjedenktineengezamenlijk‘wij’,
benjepositiefbezig.Daarmeeplaatsjejezelfinhetcentrum
vandesamenlevingennietaanderand.DeVerklaringvan
Ten Have Nahas- de andere jihad-67 67 26-03-2007 10:26:21
68
deRechtenvandeMensisdaneendocumentvooriedereen.
Koran22:40
‘... en als God de mensen elkaar niet had laten weerhouden
dan waren er kluizenaarsverblijven, kerken, synagogen en
moskeeën waarin Gods naam vaak genoemd wordt, zeker
verwoest.’
ErbestaattrouwensookeenIslamitischeVerklaringvande
RechtenvandeMens.Diewerdin1979inCairoopgesteld
doordeislamitischeraadAl Majilis al Islami Al Alami, eenraad
dieonderdeeluitmaaktvandeIslamitischeAlazharUniver-
siteit. Deverklaringisnieteenoud,gerenommeerdstuk
papier,maarmeereendocumentdatnoginontwikkelingis.
In1990kwamerdanookaleenverfijnde,tweedeversievan
dieverklaringendiezalwelnietdelaatstezijn.
Al Majilis al Islami Al Alami zoektsamenmetdeIslamitische
RaadvanEuropaaansluitingvandeislamitischebronnenbij
deUniverseleVerklaringvoordeRechtenvandeMens.Eris
veelwerkaandewinkel.Watisjouwbijdrage?
Laathetnunietlijkenofergeentegenstellingenzijntussen
deVerklaringvandeRechtenvandeMensendeislamitische
bronnen.Nietallesisevenrooskleurig.Voorsommigevraag-
stukkenisnoggeenoplossinggevonden.Eenvoorbeeld?Het
erfrechtvanvrouwen.VolgensdeVerklaringvandeRechten
vandeMenszijnmanenvrouwgelijk.Gelijkerechten,gelijke
plichtenenookingelijkedelenerven.
VolgensdeKoranmoetdatechteranders.
Koran4:11
‘God draagt jullie met betrekking tot jullie kinderen op:
voor een mannelijk kind evenveel als het aandeel van twee
vrouwelijke.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-68 68 26-03-2007 10:26:21
6�
HoekunnendeVerklaringvandeRechtenvandeMensen
deKorannuallebeigelijkhebben?DeregelvandeKoranis
alleenrechtvaardigvoormensendielevenvolgensderegels
vandeislam.Indiegevallenvoorzietdemaninhetlevenson-
derhoudvandevrouwenishetdaaromredelijkdathijmeer
erftominhaaronderhoudtevoorzien.Leefjeechterineen
maatschappijwaarindevrouwaanheteindevandemaand
haareigenrekeningenbetaaltennetzoveelkostenheeftals
eenman,danisdiezelfderegelopeensergoneerlijk.Zozieje
dateenregelnietlosgezienkanwordenvandemaatschap-
pijwaarinjeleeft.
N van NOORD-ZUID
Noord-Zuidisdebeeldspraakvoorhetverschiltussenarm
enrijk.Hetstaatvoorhetvraagstukvandeverdelingvan
welvaartenarmoede.Enarmoedeiseenhoofdoorzaakvan
migratievanZuidnaarNoord.
Denkeensaantrekvogelsdiejeindeherfstinzo’nhaar-
scherpeV-vormdoordeluchtzietvliegen.Zevertrekkendan
vaneengebiedwaardehelezomergenoegbessen,graan
Ten Have Nahas- de andere jihad-69 69 26-03-2007 10:26:21
70
eninsectenzijn,naarlandenwaarvanzewetendaterde
komendewintermaandengeenijs,sneeuwenkalebomen
zullenzijn.Dieoverlevingsdranghebbenmensenook.Wor-
denmensenergensonderdruktdooreendictator,verdreven
dooraardbevingenofdooreengebrekaanregenendus
voedsel,dantrekkenmensenookweg.Overlevingsdrang,
hetdierlijkeénmenselijkeinstinctomtezorgenvoorhet
eigenvoortbestaan.
VeelmoslimszijnnaarWest-Europageëmigreerd.Dat
gebeurtvaakuitarmoede,maarookompolitiekeredenen.
Datlaatstelijktmenvaaktevergeten.Daardoorzoujegaan
denkendatallemoslimsarmzijn,watnatuurlijknietzois.
Inelkderdewereldlandwonenstinkendrijkemensen.En
armoedeisooktevindeningrotestedenalsRotterdamen
Antwerpen.Omellendigeomstandighedentezien,hoefje
heusgeenticketnaarVerweggistantekopen.
Migratiebrachtmensenvandaarnaarhierendiemensen
haddeninhunkoffersnaastklerenenfamiliefoto’sookhun
cultuurenhungodsdienst.Diekomstbrachtdewesterse
maatschappijproblemenénverrijking.
VoorLamyazorgdeeendiscussieoverditonderwerpvoor
problemenopschool.
Lamya:‘Volgens de klas zijn álle migranten economische
vluchtelingen. Ja, en geloof het of niet: dat denken mijn
klasgenoten ook van mij! Terwijl ik hier ben geboren. Daar
word ik niet goed van. En in de Koran vind ik hier niks over.’
Omar:‘Dat jij het even had gehad in die les, dat snap
ik, want de zaak ligt heel wat gecompliceerder dan jouw
klasgenoten denken. Maar Lamya, denk eens aan het
verhaal van Yousuf.’
Lamya:‘Wat heeft die nou te maken met economische
Ten Have Nahas- de andere jihad-70 70 26-03-2007 10:26:22
71
vluchtelingen?’
Omar:‘Hij groeide op in Egypte. Niet zijn land. Hij was
dus een allochtoon. En deze allochtoon hielp met zijn
rantsoeneringbeleid de Egyptenaren en vluchtelingen uit
andere landen door de hongersnood heen. Economisch
beleid, zou je nu zeggen.’
Lamya:‘Oeps. Echt tijd om dat verhaal nog eens te lezen,
maar nu door een andere bril.’
Ovan OPVANG
Hetzaljealwelduidelijkzijndatveroordelenenvooroorde-
leneentolerantesamenlevingbehoorlijkindewegstaan.
Laatjevooroordelenthuis.Drukjemeningnietdoor,het
werktniet.Geloofme,zokrijgjejegelijkniet.Watwél
werkt?Dialoog.GodzeihetaltegenMohammed.
Koran3:160
‘Zou je een botte of hooghartige persoon tegenover hen zijn
geweestdan zou je ze mijden. Maar juist door je zachte
houding hebben ze je lief.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-71 71 26-03-2007 10:26:22
72
OokprofetenverhalenuitdeKoranmakenonsduidelijkwat
Godbedoeltmetonvoorwaardelijkehulpenéchteopvang.
LeesmaareensKoran 12:36-41. Dieverzenvertellenoverhoe
Yousufhandeldetoenhijtenonrechteindegevangeniszat
tussenmisdadigersvaneenandergeloof.Zijvroegenenkre-
genvanhemdepsychischesteundiezijnodighadden.Men-
sendiemisdadenhaddenbegaanengeenmoslimswaren,
werdendoorhemonvoorwaardelijkgeholpen.
HetzelfdedeedYousufinEgypte.LeesindeverzenKoran
12:43-49 en 12:54 hoedezeprofeetdebewonersvaneenland
datniethetzijnewasenwaarzeeenandergeloofaanhin-
gen,hielptijdensdehongersnood. AlsjebedenktdatYousuf
eenallochtoonwasinEgypte,danbegrijpjij,allochtonejon-
gere,vastheelgoeddemeerwaardevanditvoorbeeld!
Eenanderevormvanopvangofhulpiswatjeonderhet
woordzakaat verstaat.
Hetisdewerklozenuitkeringofdepensioenvoorzieningvan
deislam.Iederemoslimwordtgevraagdeenpercentagevan
zijninkomstenaftestaanaanhendiehetnodighebben.Het
weigerenvandezevormvanhulpwordtsterkafgekeurd.
LeesmaaronderdeletterR.Alsjeweigert,isjegebedniet
volwaardig.
Ten Have Nahas- de andere jihad-72 72 26-03-2007 10:26:22
73
p van PROGRESSIEF
Doloptermenzijnwe.DeNederlandseislam,deconserva-
tieveislam,deprogressieveislam.Brr!Aldiewoordenenter-
men.Ja,dielokkendiscussieuitendiekwamerook.
Husain:‘Is er dan meer dan één islam?’
Omar:‘Nee, volgens de Koran niet. Het geloof van Adam,
Abraham, Mozes, Jezus en Mohammed is allemaal het geloof
van de islam.’
Husain:‘Wat zeg je nu? Jezus een moslim?’
Omar:‘Ja, als je moslim begrijpt als moslim = islam =
salaam = vrede.’
Husain:‘Maar wat is er dan progressief of conservatief aan
de islam?’
Omar:‘Voor mij bestaat dat verschil ook niet. Interpretaties
zijn mensenwerk. Als je progressief opvat als levend, als ‘al
islam al hai’, dat betekent ‘levendige islam’, dan is de islam
per definitie progressief.’
Progressief,conservatiefofradicaal,geenvandrieënzijn
Korantermen.Hetzijnwoordenwaarwijeenbetekenisaan
hebbengegeven.Endeclouisomnietdewoorden,maarde
Ten Have Nahas- de andere jihad-73 73 26-03-2007 10:26:22
74
intentiededoorslagtelatengeven.Erzullenaltijdmensen
zijndieindenaamvaneenreligiemisdadenbegaan,ter-
roristwordenofzichtebuitengaanaananderewandaden.
Zo’nminderheidkentelkereligieendiegroependoende
meerderheidvanelkereligiekwaad.
Mediabrengenvooralslechtnieuws:bomaanslagenblijven
inhetgeheugenvanmensenlanghangen.Buitenstaanders
denkenalsneldatallemoslimsachterdiegruwelijkheden
staan.Datisallesbehalvewaar,maardatwetenveelanders-
enniet-gelovigenniet.Degoedwillendemeerderheidwordt
opeenhoopgegooidmethethandjevolextremisten.
Zenddaaromzelfdeboodschapvan‘hetdoenvangoede
daden’,demusara’a bi Lkhayrat, uitinplaatsvanaftestem-
menopdestoorzenders.
Koran3:114
‘Zij geloven in God en de laatste dag, zij gebieden het
behoorlijke, verbieden het verwerpelijke en wedijveren in
goede daden. Zij zijn het die tot de rechtschapenen behoren.’
DeechtprogressievemoslimleestnietalleeninzijnKoran,
maarbrengtinpraktijkwathijgelezenheeft.
Ten Have Nahas- de andere jihad-74 74 26-03-2007 10:26:23
75
q van QUATSCH
InNederlandhoorjehetwoord‘quatsch’nietveel.Daarzeg-
genzeflauwekul,onzinofbullshit.InBelgiëhebjehetdan
overquatsch!
HetnieuwestelSafiaenEdwerdalsnelhétonderwerpvan
gesprekbinnenhetroddelcircuitvanhunvriendengroep.En
tochisroddel,achterklap,geklets,quatschofnamima verbo-
denvolgensdeKoran.
Koran49:6
‘Jullie die geloven. Als een fasik (onbetrouwbaar iemand)
met een bericht tot jullie komt, zorgt dan dat jullie duidelijke
inlichtingen inwinnen, opdat jullie niet in onwetendheid
mensen treffen en wroeging krijgen over wat jullie gedaan
hebben.’
Quatschisnietalleenhetgegrinnikophetschoolpleinover
wie-wat-doet-met-wieofheb-je-al-gehoord-dat.Demedia
doenerookaanmee.Enjijleest,hoortofzietdieberichten.
‘De politie van Utrecht heeft vanmiddag een jongen met een
Fries uiterlijk opgepakt wegens…’
Ten Have Nahas- de andere jihad-75 75 26-03-2007 10:26:23
76
‘De politie van Utrecht heeft vanmiddag een jongen met een
Noord-Afrikaans uiterlijk opgepakt wegens…’
Heteersteleesjenooit,hettweederegelmatig.Bijdemees-
tenvanonsblijftnazo’nberichtjehangendathetomeen
allochtoonging.Negatieveberichtgevingnoemenwedat.
Wantálsereenmisdrijfisgepleegd,maakthetineerste
instantienietuitofdatgepleegdisdooreenautochtoneof
eenallochtoneNederlanderofVlaming.
Maaromgekeerdgeldtook:alseenpolitieagentdieMarok-
kaansejongenterechtoppakt,schreeuwdannietdathet
discriminatieiswathijdoet.Foutgedragwordtbestraft.
Allochtoonofautochtoon,datdoeterniettoe.Weesje
bewustvanheteffectvanwatjezononchalantbeweert.De
impactkanveelgroterzijndanjeooithadbedoeld.
r van RELIGIE
HusainwasbijmijopmijnlogeeradresinNederlandop
bezoek,omaaneendebatoverwaardenennormeninde
multiculturelesamenlevingdeeltenemen.Eenvandestel-
Ten Have Nahas- de andere jihad-76 76 26-03-2007 10:26:23
77
lingengingoverreligieenmaatschappij.DaarzatHusain
natuurlijkoptewachten.Hijlaatgeengelegenheidvoorbij
gaanomvoorzijnmeninguittekomen.HijenLamyahad-
denelkaaraleerderontmoetviamijenhijhadhaaroverge-
haaldommeetegaan.Toenzeterugkwamen,wasLamya
gefrustreerd.
Lamya:‘Ja hoor, ik was er al bang voor. Het was weer het
bekende liedje: De islam verwerpt de westerse waarden en
normen.’
Husain:‘Het werd de bekende welles-nietes discussie toen
ik zei dat godsdienst een plaats hoort te hebben in het
openbare leven en de autochtonen hun mening verdedigden
dat religie iets privé is.’
Dietweehaddenheelwattespuiendieavond.Hetwerddan
ookeenlatertje.Ikbrachtdetermen‘din’en‘ibada’ inomhun
duidelijktemakendatjehetbegripreligieverschillendkunt
interpreteren.
Eersthetbegripdin.Hetstaatvoorgodsdienst,religie,
levenshoudingenverantwoordelijkheidvoorjezelfenande-
ren.Grote,belangrijkewoorden.Zekeralsjeweetdatmet
datlaatstewordtbedoelddeverantwoordelijkheidvoor
jezelfénanderen.Metanderewoorden,jenetjesaande
salaathoudenendaarnaiemandbelazerenishetverlooche-
nenvandedin.Jelegtjouwverantwoordelijkheiddannaast
jeneer.Hoeserieuswasjesalaatvaneenuurgeledendan
wel?
Koran107:1-7
‘Heb je hem gezien die de din loochent? Dat is hij die de
wees wegduwt en die er niet op aandringt de behoeftige
voedsel te geven. En wee hen die de salaat bidden, die hun
Ten Have Nahas- de andere jihad-77 77 26-03-2007 10:26:24
78
salaat veronachtzamen, die vertoon willen maken en die de
hulpverlening weigeren.’
Hetgaathieromoprechtheid.Doenwaarjeingelooften
geloveninwatjedoet.Din,verantwoordelijkheidvoorje
eigenleven,hebjenietalsjevoordebuitenwereldlooptte
pronkenmetjezogenaamdegoedegedragomdaarna,als
niemandkijkt,gauwhettegenovergesteldedoet.Misschien
maakikhetnogduidelijkermetditvoorbeeld.Dedagdes
oordeelswordtindeKoranookwelgenoemd:Youm al din. De
dagduswaaropjeverantwoordingvoorjedadenaflegt.
AlsLamyaenikomdrieuur‘snachtsbijnaomvallen,is
Husainnogklaarwakker.
Hijvraagtmewatibada isenwathetverschilismetdin.
Omar:‘Din, Husain, gaat niet alleen over jou en God, maar
gaat over dingen waar anderen bij betrokken zijn. Een
voorbeeld is stelen. Met stelen benadeel je anderen. Din gaat
dan ook verder dan geloof; het heeft met ethiek te maken.
Ibada, ‘aanbieding’, daarentegen heeft alleen met jou en God
te maken. Een voorbeeld daarvan is bidden. Of je dat doet of
niet, is iets tussen jou en God. Dat gaat verder niemand iets
aan. Dat is iets persoonlijks.’
EenmooiKoranversinditverbandis:
Koran109:1-8
‘Zeg: Oh ongelovige. Ik zal niet dienen wat jullie dienen en
jullie dienen niet wat ik dien en ik dien niet wat jullie dienen
en jullie dienen niet wat ik dien. Jullie hebben jullie din en ik
heb mijn din.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-78 78 26-03-2007 10:26:24
7�
Hierleesjeweereensduidelijkhetbewijsvangodsdienst-
vrijheidindeislam.Ofjenoumoslimbent,anders-gelovigof
niet-gelovig,iedermensheeftdin,verantwoordelijkheidvoor
zichzelfenanderen.
s van SCHEPPING
HetscheppingsverhaalkomtzowelindeBijbelalsinde
Koranvoor.Erzijnweleenpaarverschillen.Endiebeginnen
bijAdamenEvaendieverbodenvrucht.Hetbeginvanalle
ellende,zoalsaltijdwordtbeweerd,AdamenEvamochten
devruchtenvanállebomenetenbehalvevanéén.Enjahoor,
juistdevruchtenvandíéboomzagenerlekkerderuitdande
rest.
IndeBijbelwordtEvadooreenslangverleidomjuistvan
dieverbodenboomteeten.Zijisdaarmeedezondige.Inde
Koranstaathetzo.
Koran2:35
‘Toen liet de Satan hen beiden [uit het paradijs] daaruit
afdwalen.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-79 79 26-03-2007 10:26:24
80
DuszijnvolgensdeKoran,AdamenEvabeidentegelijkertijd
verleidenzijnzijbeidenverantwoordelijk.
Maardaarnaastisernogeenanderverschil.Deislamitische
versievanditverhaalisdatdemensnietinhetparadijs
woont,omdatdatzoisvoorbestemd.Christenengeloven
echterdatdemensuithetparadijsisverdrevenalsgevolg
vandeerfzondevanAdamenEva.Volgensmoslimszijnwe
hierterechtgekomendoorGodswilenvolgenschristenen
doordatweuithetparadijswerdenverbannen.
Oké,totzoverhoewehieropaardeterechtgekomenzijnvol-
gensdeheiligeboeken.
NunaarDarwinenzijnevolutietheorie.Volgensdietheorie
isdemenshiernietkant-en-klaarneergepoot,maarheeft
diezichindeloopvanmiljoenenjarenontwikkeldvaneen
heeleenvoudigorganismeviasteedscomplexerelevensvor-
mentotdeniet-behaarde,rechtoplopendehomo sapiens(de
modernemens)diehijnuis.
Lamya:‘Moet ik dat Adam en Eva verhaal nou letterlijk
nemen of symbolisch?’
Omar: ‘Ik kan je wel een paar Koranteksten geven die je
zullen helpen bij het vormen van je mening.’
Koran71:14
‘Hij heeft jullie toch in fasen geschapen.’
Koran35:11
‘God heeft jullie uit aarde en uit een druppel geschapen en
dan heeft Hij jullie tot echtgenoten gemaakt.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-80 80 26-03-2007 10:26:24
81
Koran39:6
‘Hij schept jullie in de buiken van jullie moeders, de ene
schepping na de andere in drievoudige duisternis.’
Erisdusruimteomtezeggendatersprakeisvaneenevolu-
tie,vaneenontwikkelingvandemensalsschepsel.Enwie
ziterdanachterdeschepping?DatisenblijftGod.
t van THEOLOGIE
Isdatietsandersdansharia?Nee.Leesevenmee,dansnap
jehetzo.TheosisGrieksvoorGod.Logosbetekentkennis,
wetenschap.SamenbetekenendietweevolgensdeVan
Dale:godgeleerdheid.
Eentheoloogisiemanddiedebronnenvanzijnofhaar
geloofheeftbestudeerd.
HierinhetWestenwordtvaakgedachtdateenimamzo
iemandis,terwijldatnietzohoefttezijn.Datzorgtdan
somsvoormisverstanden.
Husain:‘Dat was mooi niet eerlijk. Zo kun je geen goede
Ten Have Nahas- de andere jihad-81 81 26-03-2007 10:26:25
82
discussie voeren. Waardeloos. Als het zo moet!’
Omar:‘Waar wind jij je zo over op?’
Husain:‘Over een debat op de tv. Nodigen ze een paar
priesters uit en twee imams. Die priesters wisten op elke
vraag een antwoord. Dat waren hoogopgeleide mannen,
dat zag je zo. Die twee imams wisten haast niks, kwamen
met een paar stomme voorbeelden en hadden geen
tegenargumenten. Ze werden compleet afgedroogd in die
discussie.’
Iksnaptemeteenhetprobleem.Deredactievanhetpro-
grammahaddeverkeerdegastenuitgenodigd.Eenimam
kanimmersiedereenzijn.Iedereenkandoorzijnmoskee
gevraagdwordendeoproeptotgebedtedoenenvoorte
gaaninhetgebed.Demaninhetdiscussiepanelkonvastwel
deKoranlezeninhetArabisch,maarmisschiennietde Volks-
krantofDe Morgen.Integenstellingtoteenimamheefteen
priesteraltijdeentheologischeopleidinggevolgd.Datgeldt
ookvooreensharia-deskundige:dieheeftaltijdgestudeerd.
Alsderedactieeentheoloogeneensharia-deskundigehad
uitgenodigdwasergelijkheidgeweest.Zoekjeiemandom
voortegaaninhetgebed,danzoekjeeenimam.Degeneuit
jouwgroepdiedathetbestekan,doetdatopdatmoment.
Ineenmoskeehebbenzevoordietaakeenvastiemandaan-
genomen,maardezemanhoeftgeensharia-deskundigete
zijn.
Sharia houdtmeerindanislamitischewetten.Eigenlijkbete-
kentsharia deweg.Eensharia-deskundigezoektdieweg.En
dievindthijnietalleenindeKoran.Weerietsdatnietveel
moslimsweten.DeKoranisweldebelangrijkstebron,maar
absoluutnietdeenige.Jekentvastweldesunnahofhadith,
detekstenoverhetlevenendeuitsprakenvanMohammed.
Ten Have Nahas- de andere jihad-82 82 26-03-2007 10:26:25
83
Maarooitgehoordvan ijma?Daarinwordenuitsprakenvan
islamitischegeleerdenbeschreven.Ietswaaroverovereen-
stemmingisbereikt.Dieuitsprakenvormenookeenbron
waaruittoekomstigegeleerdenkunnenenmogenputten.
Enoverdekias? Ooitvangehoord?Datisdelogicadiegeleer-
dengebruikenomtotconclusiestekomenoverzakenwaar-
overanderebronnengeenuitspraakdoen.
Logicawordtbijvoorbeeldgebruiktalsereenvraagopduikt
dienietindeKoranofanderebronbeantwoordwordt.Dan
wordtereenvoorbeeldgenomendatwelhelderisenvan
daaruitverdergeredeneerd.Ietsindetrantvan:alsditmag,
danishetlogischdatditookkan.Analogieheetdatmeteen
moeilijkwoord.
Eenvoorbeeld.DeKoranzegtniksoverhetgebruikvancoca-
ine.Hoekomendesharia-deskundigendanaanhetverbod
opditmiddel?Zetrekkeneenparallelmetalcohol.Inzo’n
gevalkomteengroepsharia-deskundigenbijeenvoorkias.
Zevragenzichdanbijvoorbeeldaf:WatzegtdeKoranover
alcohol?Heeftdiedezelfdeeffectenopdemensalscocaïne?
Dooropdezemanierteredenerenkomenzedantoteencon-
clusie,ijmaendieconclusiewordtdandetevolgenregel.Zo
bepaaldenzedatcocaïneverbodenis.
Erzijnnogtientallenanderebronnenenhoelagerinrang
hoemindermensenerooitvangehoordhebben.Échte
sharia-deskundigenhebjehierinhetWestennauwelijks.En
erzijnnógminderdeskundigendieooknogwetenhoede
westersesamenlevinginelkaarzit.Misschieneenstudie
voorjou?
Ten Have Nahas- de andere jihad-83 83 26-03-2007 10:26:25
84
u van UNIVERSEEL
Alsiemandzegtdateenusb-stickeenuniverseelstekkertje
is,snapjedatjezo’nstickopelkecomputerkuntaansluiten.
Hetdingisnietmerkgebondenenheefteenstandaardmaat.
Zoishetookmetheelveelreligieuzeenethischeboodschap-
pen.Zezijnuniverseel.Ofjenuchristen,joodofmoslim,
humanistofboeddhistbent.Heelveelboodschappenzijn
universeel:algemeengeldend.Deboodschappenovervrede,
naastenliefdeenbarmhartigheidzijndaargoedevoorbeel-
denvan.
Koran22:107
‘En Wij hebben u slechts als barmhartigheid voor de
wereldbewoners gezonden.’
DezeboodschapvanGodaanMohammedisuniverseel,
wanthijgeldtookvoorelkeweldenkendejoodofchristen,
boeddhistenhumanist.Dieboodschapheefteenuniversele
waarde.
Datgeldtookvoordeboodschapvannaastenliefde.Hetisde
bedoelingdatjeelkenaasteliefhebtendaarpastarrogantie
nietbij.Lamyawasdanookflinkboostoeneenjongenuit
Ten Have Nahas- de andere jihad-84 84 26-03-2007 10:26:26
85
haarklaszicheenairaanmatdiezijongepastvond.
Lamya:‘Zeg, hou jij even op. Wie denk je wel dat je bent?’
Bashar: ‘Wat moet jij nou? Ik ga tegen juf Verbeelen niet
beleefd doen. Ik ben een moslim, zij niet. Wie is er dan beter?’
Lamya:‘Zo werkt het dus niet. Als jij denkt dat jij je zo
arrogant kunt opstellen alleen omdat je moslim bent, dan
heb jij er niks van begrepen.’
Ja,daarkonikLamyaalleenmaargelijkingeven.
Netzoalsikhaargelijkmoetgeven,alsdiezelfdeBasharzich
meervoeltdanzij,alleenomdatmeneereenmanis.Dateen
niet-gelovigeminderisdaneengelovigeofeenvrouwmin-
derdaneenman,staatnergensindeKoran.Eenscheefgroei
inhetdenken,misinterpretatieenhoogmoedvanmensen.
NietvandeKoran.Diekentgeenminderwaardigeofsuperi-
euremensen.Dieerkentwelverschillentussenbijvoorbeeld
manenvrouw,maardatbetekentnognietdatjeopbasis
vandieverschillenietsaaneenvrouw–ofeenman–mag
opleggen!Laatdieanderzelfkiezen.
Eenvoorbeeld:mannenkunnengeenkinderenbaren,vrou-
wenwel.Maardatbetekentnognietdatvrouwenthuis
moetenblijvenomvoordekinderentezorgenenalleen
mannengeschiktzijnombuitenshuistewerken.Moslims
–entrouwensookchristenen–diedatvinden,latenzichlei-
dendoordenkbeeldendiecultureelbepaaldentijdgebonden
zijn,nietdoordeKoran(ofdeBijbel).Verschillentussenman-
nenenvrouwenzijngeenexcuusomvrouwen(ofmannen)
alszwakkerofmindertezien.Zwangerevrouwenenmoe-
dersdieborstvoedinggeven,magjedusnietuitsluitenvan
hetrechtopwerk.Tenminstealszijzelfwillenwerkenenals
hungezondheidhettoelaat.Werkendevrouwen–moslima’s
enniet-moslima’s–inMidden-Afrikazijnnietandersgewend
Ten Have Nahas- de andere jihad-85 85 26-03-2007 10:26:26
86
danhetkindopderugoveralmeenaartoetenemen.Enin
MaleisiëenIranzijnwerkendevrouwengeenminderemos-
lims,alszebuitenshuiswerken.
DeKoranpromootdusgeenarrogantiejegensniet-moslims
ofhoogmoedigheidjegensvrouwen,integendeel.Leesmaar
zelf:
Koran25:73
‘De dienaren van de Barmhartige zijn zij die met zachte
treden op aarde lopen. Ze zijn zij die vrede zeggen, als ze door
onwetenden worden aangesproken.’
v van VRIJHEID
Freedom!Wiewilhetniet?Devrijheidomnetzolanginbedte
liggenalsjewilt.Devrijheidomomtegaanmetwiejewilt.
Devrijheidomtegelovenwatjewilt,jetekledenzoalsje
wilt,tezeggenwatjewilt.Langlevedevrijheid!
Iedereenwildusvrijzijn,datisniethetprobleem.Maar
iedereenverstaatietsandersondervrijheidendatmaakthet
ingewikkeld.Ikliet150jongerentekenenwatvrijheidvoor
Ten Have Nahas- de andere jihad-86 86 26-03-2007 10:26:26
87
henbetekent.Ikkreegtekeningenmettweegeboeidearmen
eneenkapotteketting.IkzageentiranmeteenX-teken
overhemheen.Ikzagvogelsenvlinders.Vrijheidenbevrij-
ding.Ikzougraagwillenwetenwaarjijheteerstaandenkt
bijdiewoorden.
Daarmeekomenweeigenlijkvanzelfophetbegrip‘emanci-
patie’,datveelmetvrijheidtemakenheeft.Wanthoebereik
jediezogewenstevrijheid?
Tijdensdiscussies,collegeseninmijncontactmetjongeren
hebikverschillengeconstateerd.Hetkomtinhetkortop
hetvolgendeneer:meestal(dusnietaltijd!)zaleenjongere
niet-moslimclaimendatwathijwil,moetkunnen.Datdoet
hijindenaamvandevrijheidwaariedermensrechtopheeft.
Hijsteltduseerstzijnwenscentraalenkijktpasdaarnaof
hijdaaranderennietmeeschaadt.Eenjongemoslimzal
meestaleerstkijkenofereentheoretische,cultureleenreli-
gieuzerechtvaardigingisvoorwathijwil.Hijzaleerstzoe-
kenofzijnwenswelpastbinnenhetkadervandeKoran,zijn
socialemilieuenzijncultuur.
OmdatduidelijktemakenneemikweerdeNederlandse
ex-politicaHirsiAliendefilmmakerTheovanGoghalsvoor-
beelden.SamenmaaktenzijdefilmSubmission.Defilmwilde
dediscriminatievanvrouwenbinnendeislamaandekaak
stellen.Erkwamenonderandere–bijna–naaktevrouwen
inbeeld.OphunlichamenwarenKorantekstengeschilderd.
HirsiAlienVanGoghwildenmetdefilmbijdragenaande
emancipatievanmoslimvrouwen.Eenfilmdieeentsunami
aanpubliciteitkreeg.Maarhelaas,dedoelgroep,moslim-
vrouwen,werdamperbereikt.Zijvoeldenzichnietaange-
sprokendoordefilmmakers.HirsiAlienVanGoghwaren
voorbijgegaanaandebelevingswereldvandedoelgroep.
Veelmoslimvrouwenmistenindefilmeenuitlegvandeposi-
Ten Have Nahas- de andere jihad-87 87 26-03-2007 10:26:27
88
tievanmoslimvrouwendiehunaansprak.Enzevondende
combinatievannaaktenKorantekstenergschokkend.De
filmpastenietinhuncultuur.
Omeenboodschapovertebrengen,moetjeweldejuiste
toontreffen.Jegaatgeenheavymetal-muziekdraaienineen
bejaardenhuisenjetoontgeenoorlogsfilmopeenkleuter-
school.Diemuziekismisschiencoolendiefilmfascinerend
maarweldeverkeerdekeuzesvoordiespecialegroepen.
Wiljeechtietsbereikendanmoetjedoelgroepjehoren.
Daargaathettochom?
MisschienkennenjulliekoninginNoorvanJordanië.Zijwil
devrouweninhaarlandookemanciperen,maarpakthet
andersaan.Zijbekijktdewensenvandevrouwenbinnende
mogelijkhedendiehuncultuurbiedt.Zomaaktezegebruik
vandeeeuwenoudehandwerktraditievanbedoeïenenvrou-
wen.Diekunnenprachtigwevenenborduurselsmaken.
KoninginNoororganiseerdehandwerkgroependieniet
alleenmooiedingenmakenomzeteverkopen,maartijdens
hetwevenenbordurenwerdervoorlichtingenonderwijs
gegeven,enerwerdveelgepraat.Tweevliegeninéénklap:
erkwamgeldinhetlaatjeéndedameswerdenmondiger.
Ten Have Nahas- de andere jihad-88 88 26-03-2007 10:26:27
8�
w van WERELD
DatHusainsomsdoorslaatinzijnwenseengoedemoslimte
zijn,hadikalvakermeegemaakt.Eenpaarstaaltjeshiervan
hebjeookalmeegekregen.Ditwaserweerzoeen.
Husain:‘Ik meen het deze keer serieus Omar, ik ga de
Dar-ul-Harb bevechten. De wereld moet het nu maar eens
weten.’
Omar: ‘Husain jongen, wat heb je je nu weer wijs laten
maken?’
Husain:‘Hoezo? Dar-ul-Harb is de wereld van de oorlog.
Die is overal waar geen Dar-ul-Islam is, geen moslimwereld.
En daar ga ik de jihad voor vechten. Dus hoezo: wijs laten
maken?’
Oeps!Husainwasweereensophetverkeerdebeengezet
doorzijnsalafi-vrienden.(Salifikomtvanhetsalafisme,een
radicalestromingdiedeislamuitdetijdvandeprofeeten
zijnmetgezellenzondercompromissenindemodernetijd
wilinvoeren.)Husainzelfisertrotsopbijdezesalafi’s te
horen.Jongensenmeisjesdiestoeretaaluitslaan,watvaak
nietmeerisdanhetpapegaaienvanhalvewaarhedendieze
Ten Have Nahas- de andere jihad-89 89 26-03-2007 10:26:27
�0
ergenshebbenopgevangen.Maargoed,Husainzatbijmijen
ikkonhemzijnhersenslatengebruiken.
Zijnsalafi-vriendenhaddentweetermenbesproken:Dar-ul-
Islam enDar-ul-Harb.
Dar betekentwereldenDar-ul-Islamisdandewereldvande
islamofdaarwaardeislamis.Dar-ul-Harbbetekentvolgens
devriendenvanHusaindewereldvandeoorlogofdaarwaar
dejihadnoggevoerdmoetworden.
Zijnradicalematenhaddentweezakennietgoedbegrepen.
TeneerstestaaterindeKorannietDar-ul-Islam, maarDar-el-
Salaam.
Koran10:25
‘En God roept op tot het oord van de vrede Dar-el-Salaam.’
HettweedewatdevriendenvanHusainnietbegrepenhad-
den,betrefteentaalkwestie.Inhetmodernestandaard-
Arabischbetekentharb oorlog.Maarinhetoud-Arabisch
betekentharb ook‘scherp’.DewarebetekenisvanDar-ul-Harb
isdanook‘wereldvandescherpte’.Ditmoetjebegrijpenals
dewereld,deplaatswaareenmoslimopzijnhoedemoet
zijn,scherpmoetzijnomzichzelfenanderengeenkwaad
tedoen.OmdeDar-ul-Harboptevattenalseenplekwaar
oorloggevoerdmoetworden,iseenwelergextremistische
opvatting.
IkgafHusainnogwatmeerstoftotnadenken.
Husain,mijngrootouderszijnnognooitbuitenSyrië
geweest.Voorjouenmijisdewereldveelgroter.Wasjijop
hetplattelandvanMarokkogeboren,danwoondejedaar,
leerdejeBerbers,atjecouscous,knooptejeomavloerkle-
den,werktejevaderophetlandenzatje’savondsbijeen
olielamp.Heelgewoon.Danhadjeergeenideevangehad
Ten Have Nahas- de andere jihad-90 90 26-03-2007 10:26:28
�1
daterinBelgiëenNederlandjongerenwonendienetzooud
zijnalsjij,Nederlandsspreken,aardappelenetenengeen
couscous,vanwiedeomaineenbejaardentehuiswoonten
vanwiedevaderelkedagmetzijnautonaarzijnkantoor
rijdt.
MaaromdatjijinVlaanderengeborenbent,weetjedatsoort
dingenweloveranderelanden.Watbetekenteengrensnog
voorjouenmij?Eene-mailtjevanjevrienddietweestra-
tenverderopwoont,isernetzosnelalseenberichtdatuit
Egyptekomt.Demodernewereldlijktereentjezondergren-
zen.Hetonderscheidtussendewereldvandeislamenvan
deHarbisverdwenen.Vrouwenhandel,kinderporno,drugs
kennengeengrenzen.DeArabischeéndewestersewereld
hebbenmetdezeverschijnselentemaken.
Moslimszijnookoveral.Zewonennietmeeralleeninhun
landvanoorsprong.Denkendatdewereldstriktgescheiden
isinDar-ul-IslamenDar-ul-Harb isdaaromnetalsopreisgaan
meteenverlopenpaspoort.
Ten Have Nahas- de andere jihad-91 91 26-03-2007 10:26:28
�2
x van XENOFOBIE
Xenofobiebetekentletterlijkdeangstvoordevreemdeling,
deonbekende.Dieangstisvaakdeoorzaakvandiscrimina-
tie.
Antwerpen–11mei2006.Eenmanschietopstraateersteen
babyenhaarzwartebabysitterneerendaarnaeenmos-
limvrouw.Vrouwenvaneenanderraseneenandergeloof.
Beidevrouwenwarenzichtbaar‘anders’dandeVlaamse
dader.Motief:xenofobie.Dedaderhadeenongegronde
angstvooralleswathijnietkent.Deuitdrukking‘onbekend
maaktonbemind’geeftgoedweerwathiergebeurde.De
daderkendedeAfrikaansevrouwendemoslimvrouwniet.
Hijhandeldepuuruitopgebouwdeangst.Zijnvooroorde-
lengingenmethemopdeloopenopdiefataledaginmei
fliptehij.Zijngedachtenmoetenietsgeweestzijnals:Zijzijn
andersdanik,datvindikeng,datsnapikniet,ikweetniet
watikmetzemoet,dusmoetenzemaarweg.
DitiseenvoorbeeldvaneenautochtoneBelgdiezichxeno-
foobgedroeg,maarerzijnnetzogoedvoorbeeldenvan
allochtonendiezichschuldigmakenaanvooroordelenende
autochtonebevolkingonrechtaandoen.Weleensmeege-
maakt?
Ten Have Nahas- de andere jihad-92 92 26-03-2007 10:26:28
�3
WandadenzoalsdieinAntwerpentreffenvaakonschuldige
mensen.
Koran8:25
‘En wees op jullie hoede voor een verzoeking die niet speciaal
hen uit jullie midden treft die onrecht plegen.’
Erstaat‘enweesopjulliehoede’.Oppassendus.DeKoran
heefthethieroverhetwoord‘ittaqu’ dat‘vermijd’of‘tref
voorzieningen’betekent.Alsjehetwoord‘voorzieningen’
uitlegtals‘kennis’,hadhetdramainAntwerpenvoorkomen
kunnenworden.
DenkmaareensaandeaffairevandeDeensecartoonsover
deislam(2005-2006).Daarspeeldegebrekaankennisook
eenrol.Haddendetekenaarsmeergewetenoverdeislamof
haddendeDeensemoslimsmeerinformatieoverhungeloof
gegevenaanautochtoneDenen,danwasdezaakmisschien
nooitzouitdehandgelopen.
Eenonderdeelvanittaquisdatjeietsdoetomditsoortwan-
toestandentevoorkomen.Daarom:communiceer!Welaten
ditonderwerpnuevenrusten.Inhetvolgendehoofdstuk
komikterugopdenoodzaakvaninformatiegeven.
Jeweetdateenmoslimdevredesboodschapmoetuitdragen.
Mohammedzeihetzo:‘Bashiru wa la Tunaffiru.’Datkunjever-
talenals:‘Jij,brengervanhetgoedenieuws,schrikanderen
nietaf,wantdanwordtjeboodschapnietgehoord.’Daarom:
benaderiemandaltijdpositief.
Ten Have Nahas- de andere jihad-93 93 26-03-2007 10:26:29
�4
y van Y-CHROMOSOOM
Lamya:‘Hé, moet je horen wat ik vandaag geleerd heb bij
biologie. Wist je dat de kleur van je huid of je ogen bepaald
wordt door erfelijkheidsmateriaal dat in jouw chromosomen
zit?’
Omar:‘Ja, dat weet ik.’
Lamya:‘Maar luister, juf Verbeelen vertelde nog meer.
Diezelfde chromosomen bepalen ook of je een jongen of een
meisje wordt. Meisjes hebben twee X-chromosomen, jongens
een X- en een Y-chromosoom. Eén Y-chromosoom meer en
ik was een jongen geweest. Dat snap ik nog, maar dat er
ook mensen bestaan die man zijn maar er als vrouw uitzien,
dat snap ik niet. Daar heb ik in de Koran ook nooit iets over
gelezen.’
LamyabedoeldedatdeKoranclaimtopallevrageneenant-
woordtebevatten.Devraagisalleen:waar?VolgensLamya
staathetantwoordergens,maarkunjijhetookvinden?Kun
jijhetookjuistinterpreteren?
DeKoranspreektduidelijkoverzakarenoensa.Hetmanne-
lijkeenhetvrouwelijke.Leesmaar:
Ten Have Nahas- de andere jihad-94 94 26-03-2007 10:26:29
�5
Koran49:13
‘Oh mensen, Wij hebben jullie geschapen uit een mannelijke
én een vrouwelijke oorsprong en Wij hebben jullie tot
volkeren en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden
leren kennen.’
Denatuurisgrillig,wordtergezegd.Datkloptendatgaat
nietalleenopvoorbomen,bergenenbavianen.Ookbijmen-
sengaandewettenvandenatuurnietaltijdop.Weetjenog
dieSiamesetweelinguitIran,dietweemeisjesdiemetde
hoofdenaanelkaarvastwarengeboren?Zowordenerook
baby’smetzestenengeboren.Denatuurletteevennietop
engafhuneenteentjemeer.
Zokanhetookmetgeslachtshormonengaan.Sommige
kinderenwordengeborenmetaos:hetAndrogeenOnge-
voeligheidsSyndroom.Zehebbennetalsjongenseen
Y-chromosoom,maartegelijkzijnzeongevoeligvoorman-
nelijkehormonen,het‘androgeen’.Zonderdieongevoelig-
heidhaddenzeeralseenjongenuitgezien.Maardooraos
krijgenzeeenvrouwelijklichaam–envoelenzezichook
vrouw–maarzehebbengeeneierstokkenenbaarmoeder.
Lamya:‘Maar nog even over dat verschil in chromosomen.
Hebben homo’s dezelfde chromosomen als hetero’s?’
Omar:‘Ja. Iemand met aos zit biologisch anders in elkaar
dan jij of ik. Maar een homo of lesbo is lichamelijk hetzelfde
als een hetero, alleen is zijn of haar geaardheid – of
gerichtheid op mannen of vrouwen – verschillend.’
Iemandpestenofdiscriminerenkeurtdeislamaf.Ofhetnu
omeenbiologischverschilofeenverschilingeaardheidgaat:
deislamdiscrimineertniet.Jijhopelijkookniet!
Ten Have Nahas- de andere jihad-95 95 26-03-2007 10:26:29
�6
z van ZEKERHEID
Tja,zekerheid.Watiszeker?Datjeeenkeerdoodgaat,jadat
iszeker.Datjejediplomahaalt?Datkanvariërenvan‘heel
misschien’tot‘zeerwaarschijnlijk’,maarabsolutezekerheid
vooraf?Nee.
Inhetvoorwoordvanditboekhebikgeschrevendatditeen
doe-,praat-ennadenkboekis.BijdeletterGstaatdathet
eromgaatdatjíjkiestwatjewiltgeloven.
Inditboekdusgeenkant-en-klarewaarheidoverdeislam.
Jóuwvisieopdewerkelijkheid,jouwbrillaatjejouwzeker-
heidzien.Deeenkiestvooreenhipmontuur,deandervoor
eenklassiekmodel.DatmaaktdebrilvanHansandersdan
dievanHassan.DatmaaktdatdezekerhedenvanHansen
dievanHassanverschillen.
Overwelkezekerheidhebbenwehetdan?Overjouwper-
soonlijkevisie,jouwkeuzes,jouwvisie.Enomdietekrijgen
moetjeietsdoen.Fastfoodbestaatnietinhetgeloof.Kant-
en-klaarmaaltijdenwordennietgeserveerd.Jemoetmet
dagverseingrediëntenaandeslag.Watvandaagversenlek-
keris,isovereenpaardagenbedorven.Meningenenvisies
zijnsomsnetalseten.Jemoetregelmatigcontrolerenofze
nietoverdehoudbaarheidsdatumzijn.Ofzoalsjehebtgele-
Ten Have Nahas- de andere jihad-96 96 26-03-2007 10:26:30
�7
zeninhetwoordvooraf:Wienooitvanmeningisveranderd,
heeftimmersweiniggeleerd.
Koran17:85
‘Zij vragen jou over de geest. Zeg: “De geest komt door de
beschikking van mijn Heer. En van de kennis is jullie slechts
weinig gegeven.”’
InditabczijnveeltermenuitdeKoranopeennieuwemanier
uitgelegd.Toenjevierjaarwas,geloofdejedatkinderen
geborenwerdenuiteenkoolofgebrachtwerdendoordeooi-
evaar.Vandaagweetjebeter.Toenjevierwas,konjeslechts
simpeleverhaaltjesbegrijpen.Nuisdatanders.Jebent
gerijpt,hebtmeerzelfnagedacht,gepraatmetvrienden.
Kortom,jehebtjezelfontwikkeld.
Jewaarheidismeeontwikkeldenzieternuandersuitdan
tienjaargeleden.Erzijnvastideeëninditboek,waarvanje
meteenzegt:‘Ja,zodenkikerookover.’Maarerzijnvastook
meningen,waarvanjedenkt:‘Nou,Omar,daarmoetikeerst
nogeensheelstevigovernadenken.’Endatisgoed.Datzet
jeaanhetwerk.
Husain,Lamyaenjijmoetenmetjullievriendendekeuken
in.Gaopzoeknaarreceptenvangerechtendiejijlusten
voegernogwateigeningrediëntenaantoe.Smakelijketen!
Ten Have Nahas- de andere jihad-97 97 26-03-2007 10:26:30
Ten Have Nahas- de andere jihad-98 98 26-03-2007 10:26:30
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
��
Hetvorigehoofdstukheeftjekennisvergroot.Datwashet
‘denkdeel’vanditdoe-,praat-ennadenkboek.Nuwordthet
tijdomtegaankijkenwatjemetdiekenniskan.Overtothet
doe-enpraatgedeelte.Tijdvooractie!
Wanttijdomtezeureniserniet.Detijddatjeanderende
schuldkongeven,isvoorbijenafwachteniszonde.Ofwil
jesomsopdevolgenderellenwachtenofopdevolgende
moordofbomaanslag?Alsjijdebusinkomtmeteensport-
tas,gajenaardesportschoolenbenjenietopwegnaarde
hemel.Datsoortnegatieveassociatiesmoetdewerelduit.
NatuurlijkmoetenderegeringeninDenHaagenBrusseliets
doen,jeburgemeester,jeleraren,jebuurmanennatuurlijk
moetdejournalistnoueensmeteenpositiefberichtkomen,
allemaalhartstikkewaar,maarnu:JIJ.
PresidentJohnF.Kennedyzeihetzo:‘Important is not what
your country can do for you but what you can do for your country.’
Belangrijkerdanwatjelandvoorjoukandoen,iswatjijkunt
doenvoorjeland.Datgeeftmooideeigenverantwoordelijk-
heidweerdieervanjouverwachtwordt.Din,weetjenog?
LeesandersnogevenwateronderdeletterRinhetABC
overisgeschreven.
Hoofd stuk 3Wat k
an ik d
oen?
Ten Have Nahas- de andere jihad-99 99 26-03-2007 10:26:30
100
NujeweetdatereenvooruitstrevendeuitlegvandeKoran
mogelijkis,weetjedatjejereligieniethoeftteverlooche-
nenomprogressieftezijn.Jehebtgeziendateenmoderne,
eigentijdseinterpretatieonderbouwdkanwordenmet
Koranteksten.Jijhebtjouwrecept,Husainheefteenander
receptenLamyadenkterweerandersover.Driekeermos-
lim,driekeeranders,driekeerinbeweging.
Alsjebeslistommeetedoenaaneenbeterbegrip,aaneen
groteretolerantieenaanemancipatievanjegeloof,bedenk
daneerstwatjewilt enwatjekunt.Daarzitnamelijkeen
verschiltussen.DenkmaaraanhetvoorbeeldvanKoningin
Noor.BijhaarmissieomdeJordaansevrouwenteemancipe-
ren,houdtzetelkensvoorogenofwatzewilookkan.Kleine
stapjeszijnvaakzinvollerdaneenrevolutie.
DenkhierbijookaanhetverhaalvandeprofeetYousuf.Hij
werdindegevangenisgezetvoorietswathijnietgedaan
had.Zijnonschuldwasbewezenentochzathijdaar.Tijdelijk
machteloosomietsaanzijnsituatieteveranderen.Hettop-
puntvanonrechtvaardigheid.Hijbleefrustig,kreegdoor
zijngoededadenhetvertrouwenvanzijnmedegevangenen
enwachttekalmzijnkansaf.Toendiekwam,namhijhet
woordenwerdhijweereenvrijeman.Yousufmaakteophet
juistemomentdejuistekeuzesinwillenenkunnen.Toenhij
nietsaanzijnsituatiekonveranderen,wachttehijafenhielp
daarnazijngastlandEgypteomdehongersnoodtebestrij-
den.Egyptehadeenanderegodsdienstdanhij.Yousufvond
datonbelangrijk.Zijneigengeloofbehoudenénanders-gelo-
vigenhelpen,kondenprimanaastelkaarbestaan.Goedheid
isimmerseenuniverselewaarde.
Jijbehoudtjouweigenheid,jouwidentiteit.Jebuurmanmag
datook.
Ten Have Nahas- de andere jihad-100 100 26-03-2007 10:26:31
101
Wehebbenhetoverda’wa gehad,hetuitnodigentotislam,
totvrede(zievoorda’wa ookonderdeletterB).Datis
voorlichtinggeven.Nietalleenhetprofessionelewerkvan
voorlichters,pr-medewerkers,communicatiedeskundigen
ofimams,maarookjouwwerk.Jíjhoeftdepremierniette
overtuigen.Hebjijeengoedgesprekmetjebuurmanover
bijvoorbeeldcultuurverschillen,dandoejeietsheelwaarde-
vols.
Vooroordelenbesprekentijdenseenspreekbeurtopschool
leidttotmeerbegripvoorelkaarenisda’wa. Jeleertvan
elkaar,krijgtrespectvoorelkaarenbentwaardevolvoor
elkaar.Kennen,herkennen,erkennen.
Oké,genoeggepraat.Let’s get started!
De workshop
Eenuitstekendemanierommetanderenindialoogte
treden,iseenworkshop.Husainorganiseerdeereendie
faliekantmislukte.Hijdeedhetzo.Zijnopdrachtluidde:
Organiseereenthemabijeenkomstwaarinmoslimjongeren
kunnenlerenhoezijhunkansopeengoedestageplaatsen
eenbaankunnenvergroten.Ja,eenpittigetaak,datvondik
ook.Husainbedachtdathijeendeskundigenodighad.Hij
zochtopinternetenbeldemeteenpaaruitzendbureaus.Zo
kwamhijbijdeheerVanDenBoogaerd.Diewildeweleen
verhaalkomenhoudenopschool.Mooi,dachtHusain,hij
vertelt,daarnalaatikdeklasvragenaanhemstellenenhoef
ikverdernikstedoen.Easy!Mooinietdus.
VanDenBoogaerdwistwerkelijkallesvanhetthema.De
helearbeidsmarktinclusiefstatistieken,methodieken,con-
junctuur,flexibiliteit,efficiency,pensioenbreuk,loopbaanre-
gelingen,alleskwamaanbod.VanDenBoogaerdwasniette
stoppen.Hijzoudezeklasineenuurtjeweleenslatenzien
waterallemaalbijeengoedebaankomtkijken.Hoemeer
Ten Have Nahas- de andere jihad-101 101 26-03-2007 10:26:31
102
analysesencijfershijdoorhetlokaalslingerde,hoeverder
dejongerenonderuitzaktenophunstoel.Bijzijnlaatste
geliktePowerPoint-diahadhijalleennogdeaandachtvan
Husain.Diehadallangdoordathijeenverkeerdekeuzehad
gemaakt.Envandegeplandediscussiekwamnatuurlijkniks
meerterecht.
Watginghiermis?DieVanDenBoogaerdwistgenoeg.En
dathijvakerpresentatieshadgehouden,wasoverduide-
lijk.Genoegingrediëntenvooreengeslaagdemorgen,zou
jedenken.Zijnpresentatiewaszo’ntypischvoorbeeldvan
heavymetal-muziekineenbejaardenhuis.Degastspreker
sloottotaalnietbijzijnluisteraarsaan.Zijnanalyseswaren
interessantvooreendirecteurvaneenfabriek,maarniet
vooreengroepjongerendiealleeneenleukestageplaats
zoeken.VanDenBoogaerdstondvoordebankentepraten,
dejongerenhaddenniksgeleerdenHusainkreegvoorzijn
opdrachteenonvoldoende.
Regel één is dan ook:
Stem je informatie af op je publiek.
VanDenBoogaerdhadhetmetalleendezeregelnogniet
gered.Ookalshijhetopditpuntbeterhadgedaan,waseen
deelvandejongerenvastafgehaakt.Hijmaaktenamelijk
eentweedefout.Hijwildeveelteveelinformatieinéén
lezingproppen.
Regel twee, je voelt hem al aankomen:
In een workshop kun je beter één onderwerp goed
bespreken dan er een half lesboek doorheen jagen.
Ten Have Nahas- de andere jihad-102 102 26-03-2007 10:26:31
103
Taboe
Lamyawerdeensuitgenodigdommeetediscussiërenmet
eenvrouwengroepinhetbuurthuisbijhaaromdehoek.De
autochtonevrouwenwildenweleensuitdemondvanmos-
limmeisjesietshorenovermaagdelijkheidendeislam.Zoals
metelktaboeonderwerpishetengomovermaagdelijkheid
tepraten.Maarookergnodigennuttigomhettaboete
doorbreken.
Lamyavondheteenmoeilijketaakendatwashetook.Ze
vonddatzeduidelijkmoestmakendatertweemeningen
zijn:jeblijftmaagdtotjehuwelijksnachtofjeexperimen-
teertendoetdatniet.Kiesjevoorheteerste,dankandat
uitromantischeopvattingenzijnofomdatjegeloofdatzo
voorschrijft.Inbeidegevallenishetessentieeldathetjóúw
besluitis.Alsdathetgevalis,magjebesttrotszijnopjouw
mening.Datgeldtvoormeisjesénjongens.
Kiesjevoorvrijereseksueleomgang,danzijnmeisjesopeens
inhetnadeel.Vanmoslimmeisjeswordtverwachtdatzeals
maagdhethuwelijkingaan.Jongenskomenmeteerderevrij-
partijenmooiweg.Henmoetjemaarophunwoordgeloven.
Eenmeisjemagdaaromnooitgedwongenwordenofzich
gedwongenvoelenomgeheimehersteloperatiesteonder-
gaanofhaarhelelevenditgeheimmetzichmeetedragen.
Lamya:‘Omar, ik ben hartstikke zenuwachtig. Ik ben bang
dat ze me uitlachen als ik zeg dat sommige meisjes er echt
zelf voor kiezen om niet met een jongen naar bed te gaan
voordat ze getrouwd zijn.’
Omar: ‘Dat snap ik. Je moet dit goed voor ogen houden:
praten we er niet openlijk over en blijven we steken in
gesmiespel, dan is maagdelijkheid tegen de tijd dat jij met
pensioen gaat nog steeds een taboe.’
Ten Have Nahas- de andere jihad-103 103 26-03-2007 10:26:32
104
Jijmagjouwmeninghebben,degroephoefthetdaarniet
meeeenstezijn,maardaaromkunjenogwelnaarelkaar
luisteren,toch?
Regel drie vraagt dus lef:
Ga taboes niet uit de weg!
Leren of beleren
Eriseenberengrootverschiltusseniemandietswillenleren
ofbelerendtegenhemdoen.Kenjehetgezegde:Geefeen
hongerigegeenvis,maarleerhemvissen?Voeljehetverschil
aan?Leerjeiemandvissen,danwordthijzelfstandig.Dan
gaathijnadenkenovereengoedestek,welkaasenopwelk
uurzehetbestebijten.Danhebjeiemandietsgeleerd.Ga
dusalsjeblieftnietinvullenwatiemandmoetvinden.
DerelatietussenSafiaenEdísnietperdefinitiefout.Maar
jijmagheterwelmeeoneenszijn.Zegdanniet:‘Dierelatie
ísfout.’Maar:‘Ikbenheternietmeeeens.’Zolaatjeruimte
vooreenanderemening.
Dat brengt ons op regel vier:
Probeer niet alles beter te weten of continu
je gelijk te halen.
Jijorganiseertdeworkshop,maardatbetekentnietdatjij
deantwoordenhebtopallevragen.Waaromzoudatzozijn?
Hetbesteleerjenamelijkvanelkaar.Praat,discussieer,luis-
ter.Doorandermansmeningtehoren,vormjedievanjezelf
steedsduidelijker.
Metdezeviervuistregelsindehandmoethetbetergaan
danbijHusain.
Eenworkshopopzettendoejezo:
Stap 1: Wat? Het onderwerp
Neemeenonderwerpdatdichtbijjestaat.Datkaneen
Ten Have Nahas- de andere jihad-104 104 26-03-2007 10:26:32
105
buurtruziezijntussenvoor-entegenstandersvaneenmos-
keeindewijk.Ofdehoofddoekdiejevanplanbenttegaan
dragen.Zoiets.
Stap 2: Wie? De doelgroep
Metwiewiljejeonderwerpbespreken?Metjeklaspraatje
andersdanmetjeoma.Wiljeietsinjefamiliebespreken,
danmoetjerekeninghoudenmetleeftijdsverschilenmis-
schienmetverschilinbeheersingvandetaal.Injeklasmoet
jewellichtrekeninghoudenmetcultuurverschillen.
Stap 3: Waarom? Het doel
Alsjealleeninformatiewiltgeven,isdatgeenworkshop.Dat
iseenlezingofspreekbuurt.Tussendietweeziteengroot
verschil.Eenlezingofspreekbeurtiseenmonoloog.Jijbent
aanhetwoord,derestluistert.Eenworkshopiseendialoog,
jijbrengteenonderwerpin,geeftsummiereinformatieen
daarnaisereendiscussiewaardehelegroepaanmeedoet.
Stap 4: Hoe? De Voorbereiding
Ook,ofmisschienweljuistalsjenietzoveelvanhetonder-
werpweet,iseenworkshopnuttig.Jemoetjenamelijk
voorbereidenendaarvanleerje.Meerlerendoejetijdens
debijeenkomst.Schrijfdepuntenopdiejewiltbespreken.
Denkeraan:nietteveel!Doejedatwel,danzuljegeneigd
zijnallestewillenbesprekenwatjehebt,ookalsdegroep
eenanderekantopgaat.Jelaatdangeenruimtevoorwatde
deelnemerstijdensdeworkshopwillenzeggen.Iedereendie
meedoet,moethetgevoelkrijgenbelangrijktezijn.Eenhalf
A4’tjemetonderwerpenisgenoeg.
Stap 5: Go! Doen!
Zorgvooreenpositievesfeerenbenadrukdevrijheiddie
Ten Have Nahas- de andere jihad-105 105 26-03-2007 10:26:32
106
iedereenheeftomtevindenwathijofzijvindt,maarookom
vanmeningteveranderen.
Lamyaplandehaarworkshopopschoolzo.
Onderwerp:
WanneerbegondegeschiedenisvandeislaminEuropa?
Doelgroep:
Mijnklasgenoten.
Doel:
Discussieenmeningsvorming.
Voorbereiding:
Ikhebdriedeskundigenhunantwoordgevraagdopdeze
vraag.Dieantwoordendeelikmeetijdensmijninleiding.
Doen:
1 Inleidingvanmij.Iksteldevraagengeefdeantwoorden
vandedriedeskundigen.
2 Ikdeeldeklasopingroepjesvanzesenwegaanoverde
drieverschillendemeningendiscussiëren.
3 Nadediscussieroepikdeklasweerbijelkaarendoet
iemanduitelkgroepjeverslagvanwatzijbesprokenhebben.
4 Ikvatdebelangrijksteconclusiessamenensluitaf.
WiljeLamya’sworkshopookeenkeerdoen?Ditwarende
antwoordenvandedriedeskundigen.Opdevraagwanneer
degeschiedenisvandeislambegintinEuropa,zeideeen:
‘Datwastoenmoslimsinde8eeeuwnaarAndalusië–datis
Zuid-Spanje–kwamenendaareentolerantesamenleving
stichttenwaarchristenen,jodenenmoslimsinharmonie
kondenleven.’‘Nee’,zeidetweede,‘diegeschiedenisbegint
metdekomstvangastarbeidersuitTurkijeenMarokkoinde
jarenzestigvandevorigeeeuw.’Dederdezei:‘Welnee,die
geschiedenisisveelouder.Diebegintalindezesdeeeuw.
ToenstuurdedeprofeetMohammedbrievennaarRomeom
Ten Have Nahas- de andere jihad-106 106 26-03-2007 10:26:33
107
dekeizertotdeislamendevredeuittenodigen.’
Spreektditonderwerpjenietaan?Neemdaneenonderwerp
uithetabcdatjouwelprikkeltenwaarjegraagmetanderen
overwiltpraten.VindjewatonderdeHvanhygiënestaat
interessant,danisvoorjouhalal-voedselmisschieneen
geschiktthemavooreenworkshop.
Sprakhetberichtindekrantjeaanoverhetverbodvan
eenwaarnemendgriffierbijderechtbankinZwolleomeen
hoofddoektedragentijdenshaarwerk?Zoekdanuithoedat
isgeregeldinanderelandenenlegdeverschillendeoplossin-
genvooraanjegroep.
Ofdoeverslagvaneentv-debatoverdevraagofhetSuiker-
feesteennationalefeestdagmoetworden,enopendaarmee
dediscussie.
Allemaalmogelijkhedenomeengroepaantezettentot
gesprekenomtelerenvanelkaar.
Naasteenstevigeworkshopzijneroneindigveelandere
vormentebedenkenomvoorlichtingtegeven.Hethoeft
allemaalnietzobloedserieustezijn.Metcreativiteitenspel
kunjeinformatieopeenleukemanieroverbrengenenblijft
dieabsoluuthangenbijdedeelnemers.Bedenkhetvooral
lekkerzelf,dezevoorbeeldenzijndanookvooralbedoeldom
jefantasieteprikkelen.
Pak-uit-de-zak
DitspeldeedLamyanadateropzaterdagavondindestad
rellenwarengeweesttussenTurkseenNederlandsejonge-
ren.Indedagennadatweekendginghetopschooloverde
multiculturelesamenleving,ofdiemisluktwas,ofNederland
intoleranterwasgewordenenzovoorts.Lamyavonddathet
tijdwerdvoorietsluchtigers.
Ten Have Nahas- de andere jihad-107 107 26-03-2007 10:26:33
108
Lamya:‘Luister. We hebben ook nog humor. Breng morgen
allemaal een voorwerp mee van thuis dat op de een of andere
manier belangrijk voor je is. Maakt niet uit wat het is, als
het maar iets over jou zegt. Ik zorg voor een grote jute zak en
daar stop je jouw ding in, ’s morgens voor je de klas in gaat.’
Nou,datwerdlachen.LatifabrachteenpostervanBradPitt
mee.Dievondzeleuk.Alibrachthetgebitbakjevanzijnoma
mee.Jessicaeenbakkralen,Jeroenzijnboksbalhandschoen
enLamyazelfeenpotjehennaverf.
Lamya:‘Oké, we gaan beginnen. Daphne, wil jij als eerste
iets pakken? Je zeg gewoon: ‘Ik pak uit de zak…’ en dan ga je
graaien. Als je iets hebt, dan maakt degene zich bekend die
dát voorwerp in de zak heeft gestopt en vertelt erover.’
Veelgeinengrappen.Veellachenenlol,maarzeleerden
elkaarwelbeterkennen.
Enelkaarlerenkennendraagtbijaantolerantie.Wantdat
Ali’somabijheminhuiswoontendatditnormaalisinde
Turksecultuur,datwistendemeestenniet.Enallemeiden
wildenweleenhennapatroonophunhanden.
Durfietsvanjezelftelatenzien,datbevordertdesfeerinje
klasofgroep.
Toiletdeur
Husainvindtdetekstenopdewc-deureninspirerend.Alle
deurenzijnvolgekrast.Somsomjerottelachen,somsomje
rotteergeren,maarinspirerendoenzeinelkgeval.Husain
maaktedaaromvanbehangpapiereenwc-deurnaenplakte
dieopeenmuur.
Ten Have Nahas- de andere jihad-108 108 26-03-2007 10:26:33
10�
Husain:‘Jongens, ik heb op deze deur een krantenartikeltje
geplakt. Ik zal het even voorlezen. Daarna krijgen jullie
tien minuten om met stiften de hele deur te vullen met je
gedachten en associaties bij dat artikel. Daarna gaan we de
boel dan bespreken.’
HetartikelgingovereenTurksejongendiewasopgepaktop
verdenkingvaneerwraak.Goedemorgen!Datleverdeveel
fellereactiesop.Begripenonbegrip.Gaateerwraaknietveel
teverindezetijd?Snapjijerwatvan?Hoekunjeeerkwesties
andersaanpakken?Discussie,discussie.Zelfsindepauze
gingenzenogdoor.Goedgedaan,Husain!
Ofgatekenen.ZoalsjelasonderdeVinhetvorigehoofd-
stuk,vroegikeengroeptetekenenwaarjongerenaandach-
tenbijhetwoord‘vrijheid’.Demeestuiteenlopendedingen
kregenwetezienvanelkaar.Boeiend.Interessant.Jelaat
danalsnelietsvanjezelfzien,leertelkaarkennenenwaar-
deren.
Ofspeeleenrollenspel.LaatPauleensBasharspelenen
andersom.LaatPauleensargumentenbedenkenwaaromhij
alleenmeteenmoslimmeisjewiltrouwen.LaatFatmaeens
doenalsofzeClaudiais.Kijkenofzezichkanverplaatsenin
hoeClaudiadenkt.
Ja,jesnapthetwelenjekomtzelfvastopnogveelmeer
mogelijkheden.
Wachtniettotanderenietsorganiseren.Doehetzelf.Alsje
zelfnamelijkgeenplanhebt,wordjeonderdeelvanhetplan
vananderen.
Ten Have Nahas- de andere jihad-109 109 26-03-2007 10:26:34
Ten Have Nahas- de andere jihad-110 110 26-03-2007 10:26:34
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
111
Hopenopeenwereldzonderislamofobie,datdoenwealle-
maal.Wantaanhetbeginvande21eeeuwisdewereldvol
angstvoordeislam.Erzijnookbetreurenswaardige,schok-
kendeencatastrofaledingengebeurd:deaanslagenvan
11september2001inNewYorkenWashington,deTweede
Golfoorlog,deaanslagenopBali,debommeninMadriden
Londen,demoordopTheovanGoghenhetalsmaarescale-
rendeconflicttussenIsraëlendePalestijnen.Stukvoorstuk
rampendiedehelewereldbezighoudenenhetbeeldoverde
islamallesbehalvegoedhebbengedaan.
Voordevrouwbijdebakkerbenjijdeislam.Sympathiseerjij
vastenzekerookmetdiebommengooiersendurftzedoor
jounietmeermetdemetrotereizen.Alsjeeenmeisjebent
enjeeenhoofddoekdraagt,benjijinhaarogenzielig,word
jedoorjevaderonderdruktenheefthijaleenmanvoorje
geregelduitzijngeboortedorp.
Zeheefthetjenooitgevraagd,maarzeweethetzeker.Een
hoofddoekdragenuiteigenvrijewil?Komnou.Datgelooft
zeniet.Benjeeenjongen,dandoejijjenuwelaardigvoor,
maarindemoskeeslajenatuurlijkookradicaletaaluiten
Hoofd stuk 4W
at mag ik
hopen?
Ten Have Nahas- de andere jihad-111 111 26-03-2007 10:26:34
112
misschienbenjeweleengeheimlidvandeHofstadgroep.
Goeduitdebuurtblijvendus,datiswatzedenkt.Komop,zo
kunnenwetochnietblijvendenken!Zokomenwetochniet
verdermetelkaar!
Enjij?Ziejijineenblondmeisjemeteenkortrokjeeen
gemakkelijkeprooivoorjouwongeëvenaardecharmes?
Macho!Haantje!Misschienkreegjijdiebaannietomdat
dieanderesollicitantdomwegbeterwasenhaddatnikste
makenmetjouwTurkseachtergrond.Komop,zokunnenwe
tochnietblijvendenken.Zokomenwetochnietverdermet
elkaar!
KijknaarhetverhaalvandebevrijdingvanYousuf.Hijwerd
tenonrechteverdachtvaneenmisdrijfenkwamindegevan-
genisterecht.Uiteindelijkzorgdehijzelfvoorzijnbevrijding.
Hoe?Nietdoorteschreeuwenenooknietdoorhetblijven
herhalenvanzijnonschuld.Hijvondhetnietnodigzichte
verdedigen.Hijhadeenplanenveelgeduld.Hijtoondezich
eenwaremoslim.Allereerstbleefhijgoedvooranderen.
Onvoorwaardelijk.Zobouwdehijlangzaamvertrouwenop.
ToenhetnietgoedgingmetdeeconomievanEgypteende
koningzijndeskundigheidinriep,gafhijnaareerengeweten
advies.Zijnraadhielpendehongersnoodwerdbedwongen.
Alsdankwildedekoninghemzijnvrijheidschenken,maar
dieweigerdeYousuf.Totgroteverbazingvandekoningdie
nietbegreepdatiemanddiezeionschuldigtezijnende
gevangeniskonverlaten,koosomdaarteblijven.Yousuf
wildeechtereerstzijnnaamgezuiverdzien.Hijzeitegende
koning:‘Majesteit,eersteennieuwonderzoekenalsudan
overtuigdbendatikonschuldigben,zalikdezecelverlaten.
Ikwilgeenliefdadigheidmaargerechtigheid.’Yousufwilde
geenwoordenmaardaden.Pratenalleenwasnietgenoeg
voorhem.
Ten Have Nahas- de andere jihad-112 112 26-03-2007 10:26:34
113
Eriswerkaandewinkel.Wegvanhetroodvanbloed,op
naarhetwitvandevrede.
VandeBijbelófdeKorannaardemensdiedeBijbelénde
Koranbegrijpt.Vankiezennaardelen.Vanschreeuwennaar
praten.Van‘zij’naar‘wij’.
De andere jihadiseenproces.Eenproceswaarindeislam
bevrijdwordtvandemassavooroordelenvannu.Eenproces
vanemancipatieenbevrijding.Eenproceswaarindevre-
desboodschaphersteldwordt.Datisjóúw andere jihad. Als
jemeedoet,iserhoop.Hoopdatdeislamweermetvrede
wordtgeassocieerd.Hoopdatmenmoslimsweeralsbood-
schappersvanvredegaatzien.MoslimjongereninNederland
enBelgië,moslimjongereninEuropa,dewereldisrijpvoor
jullievredesboodschap!
Salaam
Ten Have Nahas- de andere jihad-113 113 26-03-2007 10:26:35
114
Ten Have Nahas- de andere jihad-114 114 26-03-2007 10:26:35
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
115
Moslimjongerevanmorgen,jijweetnatuurlijkalhoejonge
moslimsinde21eeeuwdeKoranlezen.Dathoefikjeniette
vertellen.Jekijktnaareentekstenzoektopinternetnaarde
bijbehorendeinterpretatiesenleefregels.Handigtoch!Zeker
alsjebedenktdatvroegermoslimsdaarvoorspeciaalnaar
eenKoranleraarmoesten.Metjepchebjenualleinterpreta-
tiesenregelsbijdehand.
Hetisaanjouomverantwoordteinternetten:checkwie
achterdeaangebodeninformatiezitenwelkebedoelingen
dewebsiteheeft.Laatjenietzomaarietswijsmaken!
Mijnlijstbevatenkelenuttigewebsitesdievanuitdiverse
invalshoekeninformatieoverdeislamgeven.Ikhebdeweb-
sitesinalfabetischevolgordegerangschikt.Maarnatuurlijk
zijnernogveelmeervergelijkbarewebsites.
bijlage
Websit
es voor j
ou
Ten Have Nahas- de andere jihad-115 115 26-03-2007 10:26:35
116
www.aaiiln.org
WebsitevandeAhmadiyya-beweginginNederland,promoot
eengematigdeislam.
www.aicongress.org
TheAmericanIslamicCongress(AIC),besteedtveelaandacht
aanhetIraaksevraagstuk.
www.altafsir.com
InterpretatiesvandeKoraninhetEngelsenArabisch.
www.amazigh.nl
VeelinformatieoverdeBerbercultuurendiscussiesoverde
islamenhetlevenvanBerbers.
www.derwish.nl
Metartikelen,vragenenantwoorden,columnsoverde
islam.Hetaccentligtopdesoefi-benadering,eenspirituele
stromingbinnendeislam.
www.flwi.ugent.be/cie/
WebsitevanhetcentrumvoordeislaminEuropainGent.
www.hispanicmuslims.com/andalusia/
Eenwebsiteoverdegeschiedenisvanmoslimsinhet
zuidelijkegedeeltevanSpanjetussendeachtsteende
vijftiendeeeuw,metfoto’senplattegronden.
Ten Have Nahas- de andere jihad-116 116 26-03-2007 10:26:35
117
www.Islam21.net
ModerneislamitischevisiesinhetEngels.
www.islamenburgerschap.nl
Promoothetdebatovernormen,waardenenburgerschap
enderoldieislamitischeorganisatieshierbijspelen.
www.islamlinks.eigenstart.nl
Portalvoorislamitischeorganisatiesenmaatschappelijke
organisatiesdieveelmetdeislamtemakenhebben.
www.kuran.gen.tr
TekstvandeKoraninverschillendetalen.Jekuntdeteksten
ookbeluisteren.
www.quran.al-islam.com
GezaghebbendeKoraninterpretatiesenandereislamitische
literatuurinhetEngelsenhetArabisch.
www.maroc.nl
WebsitevoorNederlandstaligeMarokkanen.
www.marokkaansefederatie.com
WebsitevoorNederlandstaligeMarokkaneninBelgië.
Ten Have Nahas- de andere jihad-117 117 26-03-2007 10:26:36
118
www.mashriq.nl
Websitevaneenmoslimstudentenvereniging.
www.meetingtheenemy.nl
OntmoetingplaatsvoordialoogtussenPalestijnenen
Israëliërs.
www.mixed-couples.nl
Voorvrouwenmeteenniet-Nederlandsepartner.
www.nmo.nl
WebsitevandeNederlandseMoslimOmroep.
www.samv.be
HetSAMVsteunthetemancipatie-enparticipatieprocesvan
allochtonemeisjesenvrouweninBelgië.
www.spior.nl
WebsitevanStichtingPlatformIslamitischeOrganisaties
Rijnmond.
www.stichtingvangnet.nl
Websitevanmeidenvoormeidenenmoslimvrouwen;
organisatieheefteenopenkarakter.
Ten Have Nahas- de andere jihad-118 118 26-03-2007 10:26:36
11�
www.turksforum.nl/links&adressen/organisaties.html
HandigepaginametlinksnaartalrijkeTurkseorganisaties.
www.whyislam.org
EenwebsitevanmoslimsindeVerenigdeStaten;open,
progressievestrekking.
www.voem-vzw.be
WebsitevoordeVerenigingvoorOntwikkelingen
EmancipatievanMoslimsinBelgië.
www.wijblijvenhier.nl
OpdesitedelenNederlandsemoslimselkedaghun
ervaringen.
Ten Have Nahas- de andere jihad-119 119 26-03-2007 10:26:36
Ten Have Nahas- de andere jihad-120 120 26-03-2007 10:26:36
eigen aante
keningen
Ten Have Nahas- de andere jihad-121 121 26-03-2007 10:26:37
Ten Have Nahas- de andere jihad-122 122 26-03-2007 10:26:37
Ten Have Nahas- de andere jihad-123 123 26-03-2007 10:26:37
Ten Have Nahas- de andere jihad-124 124 26-03-2007 10:26:37
Ten Have Nahas- de andere jihad-125 125 26-03-2007 10:26:37
Ten Have Nahas- de andere jihad-126 126 26-03-2007 10:26:38
Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten
De andere jihad
OmarNahasinsamenwerkingmetMiriamBouwens
©2007,UitgeverijTenHave
Postbus5018,8260GAKampen
www.uitgeverijtenhave.nl
VoorBelgië:UitgeverijVanHalewyck,Leuven
Omslagentypografiebinnenwerk:
DeRuimte·ontwerpersvof(MarkSchalken)
Fotoauteur:WimvandeHulst
ISBN-10:9079001104
ISBN-13:97890 7038
d/2007/7104/31
NUR717
Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemag
wordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerd
gegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevorm
ofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,door
fotokopieën,opnamen,ofopenigeanderemanier,zonder
voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.
Allrightsreserved.Nopartofthispublicationmaybe
reproduced,storedinaretrievalsystem,ortransmitted,
inanyformorbyanymeans,electronic,mechanical,
photocopying,recording,orotherwise,withouttheprior
writtenpermissionofthepublisher.
colofo
n
Ten Have Nahas- de andere jihad-127 127 26-03-2007 10:26:38
259 3