De andere Jihad

128

Transcript of De andere Jihad

Page 1: De andere Jihad
Page 2: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-1 1 26-03-2007 10:25:59

Page 3: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-2 2 26-03-2007 10:26:00

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 4: De andere Jihad

Omar Nahas in sa

menw

erkin

g met

Miri

am B

ouwens

Ten Have Nahas- de andere jihad-3 3 26-03-2007 10:26:00

Page 5: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-4 4 26-03-2007 10:26:00

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 6: De andere Jihad

De aNDere JihaD

Ten Have Nahas- de andere jihad-5 5 26-03-2007 10:26:00

Page 7: De andere Jihad

Wat ik deed Hoofdstuk ➊ p. 23

Vooraf p. 9

Intro p. 15

Wat kan ik weten?Hoofdstuk ➋ p. 37

A vanAllahp. 40

B vanBekeringp. 42

C vanCultuurp. 45

D vanDenkenp. 48

E vanEthiekp. 50

F vanFundamentalismep. 52

G vanGeloofp. 54

H vanHygiënep. 56

I vanIslamp. 58

J vanJihadp. 59

K vanKoranp. 61

L vanLiefdep. 63

M vanMensenrechtenp. 66

N vanNoord-Zuidp. 69

O vanOpvangp. 71

P vanProgressiefp. 73

Q vanQuatschp. 75

R vanReligiep. 76

S vanScheppingp. 79

T vanTheologiep. 81

U vanUniverseelp. 84

V vanVrijheidp. 86

W vanWereldp. 89

X vanXenofoobp. 92

Y vanY-chromosoomp. 94

Z vanZekerheidp. 96

Ten Have Nahas- de andere jihad-6 6 26-03-2007 10:26:01

Page 8: De andere Jihad

Wat moet ik doen?Hoofdstuk ➌ p. 99

Wat mag ik hopen?Hoofdstuk ➍ p. 111 Bijlage:

Websites

voor jou p. 115

Ten Have Nahas- de andere jihad-7 7 26-03-2007 10:26:01

Page 9: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-8 8 26-03-2007 10:26:01

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 10: De andere Jihad

Vooraf

Moslim zijn in Europa aan het begin van

de 21e eeuw. Hoe doe je dat?

Je religie, je cultuur en je levensstijl staan voort-

durend ter discussie. Hoe voelt dat?

Niet-moslimvrienden stellen je vragen over je geloof.

Wat zeg je?

Zelf denk je anders over geloofskwesties

dan je ouders. Wat geloof je zelf?

Ten Have Nahas- de andere jihad-9 9 26-03-2007 10:26:01

Page 11: De andere Jihad

10

Lamya (21)

LamyaiseenNederlandsevanMarokkaanseafkomst.Ze

behoorttotdemoslimjongerendiewillenlevenvolgensde

regelsvandeKoran,maardieweleenmodernehijab(sluier)

aanwillen.Zezoektindeislamitischebronnen–vooralde

KoranendeHadith–naareenuitlegvanhaargeloofdiebij

haarendezetijdpast.Zeiseenslimmemeiddiekanrelative-

ren,maardekennismistomvaakgehoordebeschuldigingen

overdeislamtegentespreken.Hierdoorheeftzemoeite

zichzelfstaandetehoudenindezetijdvanverharding.Het

lukthaarnietomopschooleninhaarvriendengroepmee

tedoenmethetdebatoverdeislam.Zeworsteltmetzich-

zelf: ‘Mensen vragen me of ongehoorzame meisjes en vrouwen

thuis volgens de Koran opgesloten moeten worden. Wat moet ik in

godsnaam zeggen? Als ik ja zeg, zeggen ze: “Zie je wel de islam dis-

crimineert vrouwen.” Als ik nee zeg dan lieg ik, want het staat in de

Koran. Ik denk dan: laat me met rust, ik praat er niet over.’

Husain (19)

HusainisgeborenalsTom.EenVlaamsechristelijkejongen

diezichbekeerdheefttotdeislam.Hijvoeltzichaangetrok-

kentoteengroepjongerendieindebanvanhetislamitische

fundamentalismedreigenteraken.Hijheeftbehoefteaan

eenalternatief.Husainheefteenenormekennisvande

islam,maarmistdevaardigheidomterelativeren.Hijdenkt

datderadicalejongerenmetwiehijbijnadagelijksoptrekt,

dewaarheidinpachthebben.Hijheeftookmoeitehet

gezagvanzijnlerarenopschoolteaccepteren. ‘Ik ben nu een

moslim. Moet ik naar een niet-gelovige leraar luisteren? Bij wis- en

scheikunde lukt dat wel, maar bij godsdienst of geschiedenis niet.

Die man heeft toch andere waarden en normen dan ik. Iets aan-

nemen van een kafir? Ik zeg je ronduit dat ik daar moeite mee heb.’

Hetideedaterookandere,tolerantereinterpretatiesvande

Ten Have Nahas- de andere jihad-10 10 26-03-2007 10:26:02

Page 12: De andere Jihad

11

islambestaan,wuifthijweg.ZíjnuitlegvandeKoranisde

enigjuiste.Denkthij.

Iedereenspreektoverdéislam,démoslim.Demoslim,dat

benjij!Iedereen,datisdebeleidsmakerinzijnprachtige

kantooropzijnministerie,maarookdehalfdronkenzwetser

ineenbuurtcafé.Deeenvindtmoslimshulpbehoevende

stakkersmetopgestapeldeachterstand,luimetteveel

tekortkomingenomalsvolwaardigeburgersmeetekunnen

draaienindewestersemaatschappij.Devolgenderoeptdat

dehedendaagseagressieencriminaliteitafkomstigzijnvan

moslimjongeren.Ensommigemensenvindenelkejongen

meteensporttasalverdacht.

Datbeeldismisschienzwart-wit,maarhetzegtwelietsover

demanierwaaroperoverjouwordtgedachtengesproken.

Slaeenkrantopenenleeshartverscheurendeberichten

overdezieligefiguurdiemoslimheetentussenwalenschip

spartelt.Raadpleegeenrapportvandeoverheidoverradi-

caliserendemoslimjongerenenlaatjehartterroriserendoor

hetdoemscenariovanjongemoslimsdiemetgewelddehele

wereldwillenveroveren.

Kloptdezezwartgalligeschetsvandejongegeneratiemos-

lims?Herkenjijjezelfinditstereotypeofjuisthelemaalniet?

Hebjijhetgevoeldatjouwreligie,cultuurenlevensstijlheel

anderszijndanhoedemediaeroverschrijven,maardatje

hetnietkrijgtuitgelegd?Moetjijjeookverantwoordenvoor

dehoofddoekvanjezus,ofuitleggendatjijdemoordopde

NederlandsefilmmakerTheovanGogh(2004)afkeurt,maar

tegelijkertijdhetbeledigendvindtdathijmoslims‘geiten-

neukers’noemde?Kunjijjevoldoendewerentegenonwaar-

hedenenbeschuldigingen?

Gebrekaankennisvandeislamisbijdemeesteniet-moslims

Ten Have Nahas- de andere jihad-11 11 26-03-2007 10:26:02

Page 13: De andere Jihad

12

groot.Maarmisschienishetgebrekaankennisvanjouw

kantwelbijnanetzogrootenbelemmertdátjeomjouw

visieengevoelensgoedovertekunnenbrengen.

Mijnbeeldisanders.IkzieEuropesemoslimjongerenalsindi-

viduenmeteeninspirerenderfgoed,genoegcapaciteitenen

eengoedtoekomstperspectief.Eenbevolkingsgroepdieeen

prachtige,vreedzameentolerantewereldgaatopbouwen.

Jekunteenvoorbeeldvindenindegeschiedenis.Indeacht-

steeeuwveroverdenmoslimsdelenvanZuid-Spanje.Latere

generatiesmoslimslietentussendeachtsteendevijftiende

eeuweenbijzonderecultuurnainhetSpaanseAndalusië.

DenkmaareensaanhetAlhambra,datprachtigepaleisin

Granada!Moslimswarennietalleengoedinarchitectuur,

wiskunde,medicijnenenfilosofie.Zewerktenookaaneen

tolerantemaatschappij.Demoslimsvannukunnenookhun

bijdrageleverenaandewestersecultuur!

Eéndingiszeker.Nietskomtvanzelf.Eriswerkaandewin-

kel.Daaromditboek.

Ofjedooranderenals‘goedemoslim’wordtgezienisnu

evennietvanbelang.Hetgaateromdatjíjweetwaarje

overpraatalsjehetoverdeislamhebt,envervolgenstot

eenkeuzekomtoverwatjíjwensttegeloven.Jijmoetjezelf

eengoedemoslimvinden,nietanderen.Metanderewoor-

den:vormjóuwinterpretatievandeislam,jóuwversievan

dewaarheid.

Belangrijkisdatwesamen–ikalsschrijverenjijalslezer

–metelkaarincontactkomendoormiddelvanwoorden,

zinnenenideeën.Ikzaljemijnlevensverhaalvertellenen

mijnervaringenmetjedelen.Ikbeneenmens,netalsjij.

Ikhebmijnwereldbeeld,jijhetjouwe.Ofwijietsgemeen-

schappelijkshebbeninonzemaniervandenkeneninonze

Ten Have Nahas- de andere jihad-12 12 26-03-2007 10:26:02

Page 14: De andere Jihad

13

toekomstvisie,kunjeontdekkeninditboek.Denkeroverna,

praaterovermetjeomgeving.Ditisnamelijkgeenleesboek

maareendoe-,praat-ennadenkboek.

MisschienisjouwverhaalandersdandatvanLamyaof

Husain.Misschienisjouwmaniervandenkenofzijnjouw

zorgenandersdandiewelkeinditboekaandeordekomen.

Datkan.Gelukkigmaardatdatkan.Hetishetbewijsdatde

enemoslimjongeredeanderenietis.Leeshetboekalshet

verhaalvaneenandermens,metafentoeeenuitstapjenaar

jeeigenverhaal.Ideeënontwikkelenzichdoorgesprek.Door

teluisterennaaranderemeningen,vormjedievanjezelf.

Ikhebditboekgeschrevenindehoopdateendoe,praat-

ennadenkboekalsditjehelptbijhetvormenvanjeeigen

mening.Enalsjemeningafentoeverandert,geeftdataan

datjebentgegroeid.Mooi,zohoorthet.Zelfontwikkelingen

zelfontplooiing,diewensikjevanhartetoe.Wienooitvan

opvattingisveranderd,heeftimmersweiniggeleerd.

OmarNahas◆Antwerpen,januari2007

Ten Have Nahas- de andere jihad-13 13 26-03-2007 10:26:03

Page 15: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-14 14 26-03-2007 10:26:03

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 16: De andere Jihad

15

IntroDitboekisbedoeldvooriedereendieopenstaatvooreen

vernieuwendemaniervandenkenoverdeislamendeeman-

cipatievanmoslimsinEuropa.Indeeersteplaatsisheteen

boekvoormoslimjongeren.Maarookvoorniet-moslims,

zoekers,doeners,denkers,wereldverbeteraarsenvoorieder-

eendiejongvangeestis.Hetisgeschrevenvooriedereen

diedeuitgangspuntenvandeislamrespecteertenmeerwil

horenoverándereinterpretaties.Vooriedereendiemeteen

positieveblikdemeerwaardevandezereligiewilontdekken.

Waaromzoujemoeitedoenomditboektelezen?Omdat

ditjouendemaatschappijietsoplevert.Jewordtaanhet

denkengezet.Waarjevervolgensookzultuitkomen,jezult

gegroeidzijn.Injepersoonlijkedenkproces,injepersoonlijke

ontwikkeling.

Ditboekhoudtzichnietbezigmetdebelangenvanbepaalde

groepen,bijvoorbeeldmoslimvrouwenofimamsinBelgiëen

Nederland.Iedereenmoetdekanskrijgenzichteontplooien.

Jij,maarookdeander,moetdaarineeneerlijkekanskrijgen.

Hinderelkaardaarbijniet.Datisdeemancipatievanmos-

limsdieikvoorogenheb.

Kennisendialoogzijndemiddelenomaandieemancipatie

tewerken.Endatishardwerken.Emancipatiekomtniettot

standomdatdieoppapierzogoedklinkt.Ergebeurtpasiets

alsjeietsmetjekennisdóet.Ideeënuitproberen,bijschaven,

gedachtenweggooiendiejeafkeurtenideeënkoesterendie

bijjepassen.Luisteren,dedialoogaangaan,kennisopdoen

endanjekeuzesmaken.Idealenzijnmooialsjeereenbeter

levenmeebereikt.Alleendankomtdeschoonheidvan

nieuweideeëntothaarrecht.

Ten Have Nahas- de andere jihad-15 15 26-03-2007 10:26:03

Page 17: De andere Jihad

16

Ikschrokvanmezelftoenikeenjaarofdertigwerd.Ikbegon

namelijkanderstedenkendanveelmoslimsommeheenen

datmaaktemebang.Dieangstisvoorbij.Miljoenenmoslim-

jongerenleventegenwoordigineenvergelijkbaresituatieals

iktoen.

Langgekoesterdevisiesopdeislamzijnvaakoverhun

houdbaarheidsdatumheen.Dezetijdvraagtomeennieuw

receptvoorlevensvragen.Jouwgeneratieheeftvaakmoeite

metdebeperktevrijheiddiejevanjeislamitischeomgeving

krijgtomjeeigenmeningtevormenenteuiten.Zeheeftook

moeitemetdeverhoudingtussenjoualsmoslimenjevaak

niet-islamitischeomgeving.Hoemoetdeislamomgaanmet

vraagstukkenalsgemengderelaties,migratie,atheïsme,de

toegankelijkheidvaninternet,abortusenzovoorts?

Netalsjijzijnermiljoenenmoslimsdiegeenbevredigende

antwoordenkrijgenvandegevestigdeislamitischegeleer-

den.Eendeelvanhenontwikkelteennieuwevormvan

islam.Erzijnbijvoorbeeldjongerendiehetonderscheidtus-

sensoenniet ensjiiet nietmeerwillenmaken.Zijzeggen:‘Wij

zijnallemaalmoslimsendaarmeeuit.’

Weeranderenzeggenhunreligievaarwelenwaaienmetalle

windenmee.Begrijpmegoed:alsjebewustkiestvooreen

anderevisieophetlevenenafscheidneemtvanjegeloof,

isdatjouwkeuze.Maarhetispijnlijkenjammeralsjedie

keuzemaakt,omdatjeeenstarrereligieuzekliekvanje

geloofwegduwt.Alsjegeenmogelijkheidzietomdeant-

woordenopjouwvragenindeKoranterugtevindenenje

daaromjegeloofvaarwelzegt.

Hebjehetgevoeldatjejeonbruikbareregelslaatvoorschrij-

ven,danwordthettijdommeteenanderebrilnaardeislam

tekijken.Ditboekishetmontuurvoordienieuwebril.Afha-

kenismetdatnieuwemontuurmisschiennietmeernodig.

Laatonsmoslimsnietgebeurenwatermetveelvanmijn

Ten Have Nahas- de andere jihad-16 16 26-03-2007 10:26:04

Page 18: De andere Jihad

17

katholiekevriendenhierinEuropaisgebeurd.Hunkerk

kwamstukjebijbeetjesteedsverdervandemensenafte

staan.Zehanteerdeeenanderetaalenvoeldedebehoefte

vandemensennietmeeraan.Ditleiddetoteenklooftussen

dekerkendegelovigedietotopdedagvanvandaagnog

bestaat.Ikwilhiergeenkerkenofkerkverlatersverdedigen.

Feitblijftdaterfoutenzijngemaakt,diedebandtussende

kerkende(gelovige)mensernstighebbenverzwakt.

Ikhebhetideedatzichindeislameenvergelijkbaresituatie

aanhetontwikkelenis.

Deimamssprekendetaalvanjongemoslimsvaakniet.

Somsletterlijk,dansprekenzijgeenNederlands,maarvaker

figuurlijk.Zesnappenjouwproblemennietenkomenmet

dooddoenerswaarjeniksmeekunt.Dieontwikkelingbaart

mijalsgelovigegrotezorgen.Ikhoopdatwijhetnietzover

latenkomen.Latenwijmetbeidebenenindewerkelijkheid

staanentijdiginspelenopdeontwikkelingeninEuropa.Het

Europawaarwijwonen.Ikwilmijnietlatenvervreemden

vanmijneigenreligie,doorwiedanook.Ikwildeislamzoals

ikdieken,oppoetsenenopfrissen,zodatdezebronvan

goedheidweerzichtbaarwordt.

SindsmijnaankomstinEuropain1989heefthetemanci-

patievraagstukvanmoslimsinditwerelddeelmijbezig-

gehouden.Ikwildeachterhalenhoederelatievandeze

groeptotdeislamistedoorgrondenenteverbeteren.Na

tallozegesprekkenmetmoslims,christenen,jodenenathe-

istenmeenikdaareenmodelvoorgevondentehebben.De

praktijkendetijdzullendetoetssteenvoordatmodelzijn.

Gesprekkenzullenvooraanpassingenzorgen.Mijngeloofis

nietstatisch–mijnislamisdynamisch,isinbeweging.

Herkenjijjeindevolgendestellingen?

Ten Have Nahas- de andere jihad-17 17 26-03-2007 10:26:04

Page 19: De andere Jihad

18

◆ Ikvinddatikteweinigweet.

◆ Ikvinddatmensenvanmeningmogenverschillen.

◆ Ikkannietdiscussiërenmetniet-moslims.

Ja?Danisditboekgeschiktvoorjou.Iklegdestellingennog

evenkortuit.

Ik vind dat ik te weinig weet

VeelEuropeanen,zowelmoslimsalsniet-moslims,erken-

nendathuninformatieontoereikendisomeengefundeerde

meningoverdeislamtekunnenvormen.Wiljeoverlevens-

vragenietszinnigskunnenzeggen,danzuljemeeroverde

islammoetenweten.Lamya(zievoorwoord)wildat.Zeis

bewustopzoeknaarkennis.ZeiseenintelligenteMarok-

kaansestudenteeneengelovigemoslima.Tijdensmijncol-

legesover‘deislamenmaatschappelijkevraagstukken’aan

haarhogeschoolwaszijvaakstil.

Omar:‘Lamya, waarom houd jij je zo afzijdig in onze

discussies?’

Lamya:‘Ik weet hier niet genoeg van om mee te

discussiëren. Ik zwijg liever dan dat ik domme dingen zeg.’

Lamyaheeftveellotgenoten.Bruikbarekennisvandeislam

omeenhelderevisieteontwikkelenopdevragenvandeze

tijd,isinEuropaechtwelaanwezig.Maardiesijpeltniet

doornaar‘gewone’burgerszoalszij,haarniet-islamitische

klasgenotenenvriendinnen.Hetabcvanhoofdstuktwee

geeftjedienodigebasiskennisvandeislamineennieuw

jasje.

Ik vind dat mensen van mening mogen verschillen

MoslimsinEuropavormengeeneenheid.Zijdenkenniet

allemaalhetzelfde.Datdoenchristenenookniet,maardat

Ten Have Nahas- de andere jihad-18 18 26-03-2007 10:26:05

Page 20: De andere Jihad

1�

vergetenmensenvaak.WateenayatollahinIranbeweert,

zalookweljouwstandpuntzijn,denkenze.Datditlangniet

altijdwaaris,zienzevoorhetgemakmaarevenoverhet

hoofd.Hetmoetwelsimpelblijven,toch?

Thijs: ‘Ik dacht dat jullie moslims allemaal hetzelfde zijn,

maar nu hoorde ik op de tv iets over sjiieten en soennieten.

Zijn die verschillend?’

Husain:‘Ja man, een katholiek en een protestant geloven

toch ook niet hetzelfde, maar zijn beiden wel christenen.’

Daterbinnendemoslimwereldnetzogoedverschillende

stromingenofzuilenzijnalsindechristelijkewereld,kon

Husainalsex-katholiekgoeduitleggen.Interpretatieskun-

nenenmogenimmersverschillen.Ditboekhoudtrekening

metdiemeningsverschillen.

Ik kan niet discussiëren met niet-moslims

IndeEuropesemulticulturelesamenlevingiservoortdurend

contacttussenmensenmetverschillendenormenenwaar-

den.Datkanbotsen.Hoekunjezo’nbotsingverzachten?

Bijvoorbeelddoorjeeigenverhaalofdatvaniemandanders

indegroepalsgespreksstoftenemen.

Lamya:‘Ik geloof dat ik het begin door te krijgen. Ze vroegen

me op school wat er in de Koran staat over uithuwelijken. Ik

heb ze verteld dat ik dat niet precies weet, maar dat ik ze wel

kon vertellen hoe ík erover denk. Dat werd een goed gesprek.

Geen gedram. De klas en ik stonden eigenlijk heel dicht bij

elkaar in hoe we erover dachten.’

DeDuitsefilosoofImmanuelKant(1724-1804)steldevoort-

durendvragen.Volgenshemwarendedriebelangrijkste

Ten Have Nahas- de andere jihad-19 19 26-03-2007 10:26:05

Page 21: De andere Jihad

20

vragen:Watkanikweten?Watmoetikdoen?Watmagik

hopen?Ikhebdiedrievragengebruiktalsleidraadvoorde

hoofdstukkentwee,drieenvier.Maarikbeginmetmijn

eigenlevensverhaalinhoofdstukéén.

Ikgeefeenkortoverzichtvanwatjeindeverschillende

hoofdstukkenkuntlezen.

Hoofdstuk 1 — Wat ik deed

Indithoofdstukvertelikovermijnervaringentoenikin1989

inBelgiëaankwamenlaternaarNederlandging.Dekansis

grootdatjijinmijnverhaalietsvanjouweigengeschiedenis

terugleest.Mijnervaringenhebbenmijnvisieveranderd.Ik

benrijkerentolerantergewordendoorwatikhebgeleerd.

Hoofdstuk 2 — Wat kan ik weten?

Dithoofdstukiseenabcvandeislam.Ditabchebiksamen

metLamya,Husainenveleanderejongerensamengesteld.

Doormeertewetenkunjeopnieuwegedachtenkomen.En

metdienieuwegedachtenstajesterkerinjeschoenen.Je

kuntdanbewusterkeuzesmakeninjegeloof.

Hoofdstuk 3 — Wat moet ik doen?

Metbehulpvandithoofdstukkunjeonderzoekenwatjíj

kuntdoenmetbijvoorbeeldjevrienden,klasgenotenof

mensenopjewerk.Hoejijvandeislamweereentolerante

boodschapvanvredekuntmakenenhoejijkuntmeewerken

aaneensamenlevingwaarinmensenelkaaraccepteren,res-

pecterenenelkaarhetbestegunnen.

Hoofdstuk 4 — Wat mag ik hopen?

Deeenentwintigsteeeuwisnogmaarnetbegonnen.Indit

hoofdstukgeefikmijnvisieopdetoekomst.Hoeweprogres-

sieveideeënoverdeislamomzettenindaden.Nietpraten,

maardoen!

Ten Have Nahas- de andere jihad-20 20 26-03-2007 10:26:05

Page 22: De andere Jihad

21

Totslotnogeenopmerking.Inditboekgebruikikmeestal

deKoranvertalingvanFredLeemhuis(Houten2002).Soms

hebikvooreeneigenvertalingvandeKorangekozenomde

modernebetekenisvaneenteksttebenadrukken.Waarik

datdeed,hebikdatduidelijkvermeld.

Ten Have Nahas- de andere jihad-21 21 26-03-2007 10:26:05

Page 23: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-22 22 26-03-2007 10:26:06

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 24: De andere Jihad

23

Mijnopvattingenzijntussenmijnvijfentwintigsteenveer-

tigstejaarvoortdurendveranderd.Omdatdekansgroot

isdatjijalsmoslimjongere(deels)dezelfdeontwikkeling

doormaaktalsik,beginikditboekmetmijneigenverhaal.

Waaromvoeldeiksteedsmeerverwijderingvanmijnmos-

limvrienden?Enhoebenikomgegaanmetmijnverdriet

daarover?

Leeftijd: 25

Opeenzomerseavondin1989landdeereenvliegtuigin

Brusselmettientallenpassagiersaanboord,vanwiede

meesteArabierenwaren.HetvliegtuigkwamuitDamascus,

dehoofdstadvanSyrië.Ikwaseenvandepassagiers,vijf-

entwintigjaaroud,eenjongemandiegeentoekomstmeer

zaginzijngeboorteland,volverwachtingoverwaterkomen

zou.IkwerdopgewachtdooreenlandgenootdieinBelgië

woonde.Hijnammijmeenaarzijnappartementinhetcen-

trumvanBrussel,toennogineenstraatmetveelvervallen

gebouwenenopvallendveelvreemdelingen.Naeenwarme

maaltijdnamikeenfrissedouche.HetstofvanDamascusen

Hoofd stuk 1W

at ik d

eed

Ten Have Nahas- de andere jihad-23 23 26-03-2007 10:26:06

Page 25: De andere Jihad

24

hetArabischezweetgleedmetdeeerstedruppelsEuropees

watervanmijnlijf.

Devolgendeochtendwasikklaarvoornieuwewestersestof-

figheid.MijnkennisnammemeenaarzijnwinkelinMolen-

beek,eenArabisch-MarokkaansewijkinBrussel.Datwas

mijneersteconfrontatiemetdegetto’sinEuropa.

Getto

Zwijgendslikteikmijnverbazingin.Inmijnhoofdgalmde

devraag:‘HoekomtdezeNoord-Afrikaansewijkmiddenin

Brusselterecht?’Ikwisttoennognietdatveelbewonersvan

diewijkzichafvroegenhoedeBelgischehoofdstadomhun

wijkkwamtestaan!Kinderendieindezewijkopgroeiden,

wistennietdaterbuitenhunwijknogeenanderBelgië

bestond.EenanderBelgiëmeteenandersoortmensendie

–bijwijzevansprekenomdehoek–zoandersleefden.

Naeenminutenlangestiltebegoniktevragen.InDamascus

wonendeEuropeanenenrijkeSyriërsindezelfdechique

wijken.WaaromwonendezeArabierennietgewoontussen

deBelgen?Warendezeimmigrantenechtzoachtergesteld

alszeeruitzagen?Mijngastheerkonmijnvragennietbeant-

woorden.HijwastienjaardaarvoorvanuitSyriënaarEuropa

gekomenomartstewordenenalleswathijmijtezeggen

hadwas:‘Hetgaaterhierhardaantoe.’Ikzweeg.

Naeenweekvolverbazingenvertwijfelingbeslootikte

vertrekkenuithetmilieuwaarinikbelandwas.Ikwasnaar

Europagekomenomvooruitganginmijnleventeboeken.

DitBrusselsegettobetekendeeenduidelijkeachteruitgang.

IkpaktemijnspullenengingnaarNederland.

Nederlands

IkgingtalenenculturenvanhetMidden-Oostenstuderen

aandeRadboudUniversiteitNijmegen.Ikworsteldemet

Ten Have Nahas- de andere jihad-24 24 26-03-2007 10:26:06

Page 26: De andere Jihad

25

hetNederlandsendatleverdeeenhoopfrustratiesop.Ik

konmijngedachtennietmeerintaalomzetten.Dooreen

vreemdetaaltemoetengebruiken,verloorikdemachtom

genuanceerdteformuleren,ietswatikwélkoninhetAra-

bisch.Alsjijookbentgrootgebrachtineenanderetaaldan

diejeopschoolmoetspreken,zuljeditgevoelherkennen.

Ikmoestmeneerleggenbijeenonderwijssysteemdatnietde

kennistoetstdiejeinjehoofdhebt,maardecorrecteuiting

vanjeideeëninhetNederlandsbeoordeelt.Datbetekende

eenseriefrustrerendlagecijfers.Maarnietvoorlang.Ikwist

datikaanhetwerkmoest.

Detaalishetgezichtvanjeideeën.Alsjeeenkinderlijketaal

spreekt,lijkthetalgauwofjeookeenkinderlijkegedachte-

wereldhebt.Ikbeslootopnieuwkindtewordenenallerend

tegroeieninmijnnieuweomgeving.Nieuwsgierigenonbe-

vangengingikmetwoordenspelenenlietmegraagcorrige-

ren.Langzaamhersteldezichmijnvermogenommeuitte

drukken.Ikbegonmeweerinstaattevoelenommeteuiten

opmijneigendenkniveau.

Hetgezichtvanmijnideeënwasweervolwassengeworden.

Belangrijkvoormijenmijnomgeving,maarookvoormijn

studiedecaan.Samenmethaarsteldeiktoeneenstudie-

programmasamen.IkgingnietalleencollegesinNijmegen

volgen,maarstudeerdeooksociologieaandeUniversiteit

vanAmsterdam.Uiteindelijkbenikinbeidestudierichtingen

afgestudeerd.

Litteken

In1990brakdeEersteGolfoorloguit.IrakvielKoeweitbin-

nenenmijnwereldvielinduigen.Dieoorlogwerdeenlit-

tekenvoorderestvanmijnleven.ToenIrakeenpaarjaar

eerderdeoorlogverklaardeaanbuurlandIran,wasdat

ookalheelpijnlijkgeweestvoormijntrotsalsislamitische

Ten Have Nahas- de andere jihad-25 25 26-03-2007 10:26:07

Page 27: De andere Jihad

26

jongeman.Steljevoor:tweeislamitischelandensamenin

gevecht!Hetwasvoormij,netalsvoormiljoenenandere

moslims,niettebegrijpen.

Hetvagebeelddatveelniet-moslimsinNederlandenVlaan-

derenvandeislamhadden,werdgekleurddoordeoorlog

tussenIrakenIranendeeersteGolfoorlog.Zewerdeen

raar,allesvernietigendvirusdatdemensheidherhaaldelijk

inbloedbadenonderdompelt.Vooroordelenindewesterse

maatschappijoverdeislamwarenneteendikkepuistdie

opeensopenbarstdooreenonverwachtestoot.

NetalsmenigeanderemosliminEuropavoeldeikmeeen

ventilatieluikdatgebruiktwerdvoorhetongenoegenvan

anderenoverdeislam.Zinenonzinvuldendemedia.Arti-

kelenenmeningenvandeskundigenenniet-deskundigen,

aldannietgefundeerd,begonnenEuropateoverspoelen.

Iedereenmeendeopeenspreciestewetenhoedeislam

dachtoverdepositievanvrouwen,homo’s,ongelovigenof

Joden.

Deislamenhetliefstallereligiesmoesteneenprivézaak

worden.Mendachtdatalsdepolitiekzichnietmeermetde

godsdienstzoubemoeienendegodsdienstnietmeermetde

politiek,deproblemenvanzelfzoudenoplossen.Velenvon-

dendescheidingvanreligieenstaatzoalsEuropadiekent,

deenigeoplossingvoorallekwalenvandebeschaving.Ach-

terdetweevechtendepartijenIrakenIranstondenimmers

gigantischereligieuzeapparatendiedeoorlogrechtvaar-

digden.Volgensveelwesterlingenzoudemensjuistbevrijd

moetenzijnvanzijnreligieuzeketenen.Endatgoldook,nee

juist,voordemoslimsinEuropa.

Uitdietijdstamtmijnbesefdathetwesterseideevaneman-

cipatieweinigplaatslaatvooranderevormenvanbevrijding.

Envanuitdatzelfdebesefgroeidemijnvasteovertuigingdat

Ten Have Nahas- de andere jihad-26 26 26-03-2007 10:26:07

Page 28: De andere Jihad

27

erernstigescheefgroeiistussendeislamwaarikveelvan

houdenhetbeelddatveelEuropeanenvandeislamhebben.

Theorie en praktijk

Ikwasvijfentwintigenzagommeheenhetschrillecontrast

tussendetheorievandeislamenhetgedragvanmoslims

indepraktijk.Deislamzoalsikdietoenopvatte,wasde

leidraad,delevensweg.Ikhanteerdehierbijtweeprincipiële

uitgangspunten:

1 Ikgingervanuitdatislamitischegeleerdeninhuntek-

stenenprekendeKoran,deuitsprakenvandeprofeet

Mohammedenanderebronnenopeenzuiveremanierweer-

geven.

2 IknoemdeiemandmoslimalshijgetuigtdatGodéénis

enMohammedzijnboodschapper.

Langzaamgingikdieuitgangspuntenrelativeren.Eerst

dachtikdatislamitischegeleerdenernietverantwoordelijk

voorzijnalsmensenderegelsvandeislamniettoepassenen

zichvandezielvandeislamverwijderen.Latergingikbesef-

fendatdeKoranheiligis,maarmensen,zowelgeleerden

alsgewonemoslims,ietsverkeerdkunneninterpreteren.

(Moslim)geleerdenkunnendusbestafentoeeenfoutje

maken.ZowarenerdieinhuninterpretatievandeKorande

ergsteuitsprakendedenoverJoden,toendestaatIsraëlin

1948werdgesticht.MaardeprofeetMohammedheeftinzijn

tijdnooitgegeneraliseerdoverJodenofoverwiedanook.

Datdedendiegeleerdenwel.Nietgoed,welgebeurd.

Hetdrongsteedsmeertotmijdoordatmensenonderling

verschillenindematewaarinzijderegelsvolgenenzijde

kernvandeislaminterpreteren.ZijzijngeenlopendeKorans.

Helaaszijnnietallemoslimslieverdjes,datweetikinmiddels

maaraltegoed.

Ten Have Nahas- de andere jihad-27 27 26-03-2007 10:26:07

Page 29: De andere Jihad

28

Daden

Eenmensbekijktdewereldomzichheenenontwikkeltvan

daaruitzijnprincipesofuitgangspunten.Ooitdachtikdat

alsjeverklaardedatjemoslimbent,jedaarmeevolledigte

vertrouwenwas.Ikkeeknietnaarwatiemanddeed.Als

iemandzeidathijofzijmoslimwas,wasdatvoormijvol-

doendeomvanzijnofhaargoedheideneerlijkheiduitte

gaan.Ikhadbeternaariemandsdadenkunnenkijkenen

minderwaardemoetenhechtenaanhetzinnetje:‘Ikben

moslim.’KenjehetEngelsespreekwoordAction speaks louder

than words(dadenzeggenmeerdanwoorden)?Hartstikke

waar.

Metdeuitgangspuntendiejeindeloopvanjelevenontwik-

kelt,kijkjemetjóúwbrilnaardewereldenmetdiebrilkan

jemaartoteenbepaaldehorizonzien.Metanderewoorden,

watachterdiehorizonligt,duswatbuitenjekadervalt,zie

jeniet.Pasveellaterkwamikophetideedatalsikeenseen

anderebrilzouopzetten,ikmisschiennieuweontdekkingen

zoudoen.Datbleekzotezijn.Iklasdezelfdeteksten,maar

zagdaterookandereuitlegmogelijkwas.Voormijwasdat:

Wow!Endatiswatikbedoelmetéchteemancipatie.

Moslims stelen niet

Hetwasindiezelfdetijddatikverbaasdwasalsikmoslims

tegenkwamdiezichmisdroegen.Eenmoslimhoortzich

immersgoedtegedragen.Zeliegenniet,stelennieten

zijnaltijdentegeniedereeneerlijk.Dewaarheidwashéél

anders.HetgedragvandezeEuropesemoslimsblijktuithet

relatiefhogepercentagevanhendatincontactkomtmet

politieenjustitievoor(kleine)criminaliteitzoalsdiefstalof

huiselijkgeweld.

Ikbegonmensendiealsmoslimzijngeborenenopgevoed,

maaroplatereleeftijdlosvanGodkomen,alseenpotentieel

Ten Have Nahas- de andere jihad-28 28 26-03-2007 10:26:08

Page 30: De andere Jihad

2�

gevaarvoordemaatschappijtezien.Hoezo?Nou,hetleek

mijdatvreesvoorGoddeenigeleidraadisomjegoedte

gedragen.Ikdachtdatvoormensenbijwiedieangstweg-

valtergeeninnerlijkeremmeerbestaatomniettestelen,

teliegenentebedriegen.Zowasvolgensmijdesituatie

vanontspoordemoslimjongereninEuropa.Zewarenineen

cultuurterechtgekomenwaardeislamgeenleidraadis.

Sommigenwarendaaromhetmorelespoorbijstergeraakt.

Zijhaddendeislamnietvervangendooreenanderesetvan

waardenennormenenwarenzoopsociaalonaanvaardbare

wegenbeland.

Datwasmijnwereldbeeldtoenikvijfentwintigwas.Naïef?

Idealistisch?Ikhadnognietbedachtdatsommigeislamiti-

schegeleerdenallerleionjuisthedenkunnenvertellenenzo

oneerlijkheidtegenoverzowelmoslimsalsniet-moslimsin

dehandwerken.Nuweetikdatinformatiediewijvanhen

krijgenelementenkanbevattendienietberustenoperkende

bronnen.Toentertijdwasiknognietopdatideegekomen.

Iknamelkgeschrevenwoordvanimamsenschriftgeleerden

voorzoetekoekaanenaccepteerdekritieklooshunvisie.

Ookhadiknognietbedachtdatdetheorievandeislamzelf

aanveranderingonderhevigisendatdienetalsiedermens

indeloopvandetijdverandert.

Leeftijd: 30

Opmijndertigstebegonmijnblikopdewereldzichtever-

breden.Ikreisdeveelenzageerlijkeenoneerlijkemensen

uitdiversevolkeren,culturenenreligies.Ikbegreeptoendat

oneerlijkzijnheusnietalleenbijmoslimsvoorkwam.Chris-

tenen,joden,humanistenofanderenmaaktenernetzo’n

potjevan.Indiereligiesoflevensbeschouwingenwordenlist

enbedrognetzohardafgekeurd.Ermoestendusmeeren

ingewikkelderfactorenzijndiemensenoneerlijkofcrimineel

Ten Have Nahas- de andere jihad-29 29 26-03-2007 10:26:08

Page 31: De andere Jihad

30

makendandematewaarinzijdeislamaanhangen.Maar

welkedanwel?

Ikkwamtotdeconclusiedatdepraktijkvanalledag,zeg

maariemandslevensomstandigheden,belangrijkerisvoor

eengezondfunctionerendanzijnreligieuzeovertuiging.Ben

jearmofrijk,leefjeinoorlogofinvrede,wordjeinjesociale

milieugerespecteerdofniet,datsoortelementenbeïnvloe-

denjelevenmeerenzijnvandoorslaggevenderbelangdan

jegeloof.Dieelementenbepalenhoejeomgaatmetnormen

enwaarden.

Salaam

OokindetijdvanMohammedwoondeneropaardemensen

metverschillendereligiesenculturen.

DeKoranschrijft:

Koran22:40

‘En als God de mensen elkaar niet had laten weerhouden

dan waren kluizenaarsverblijven, kerken, synagogen en

moskeeën waarin Gods naam vaak genoemd wordt, zeker

verwoest.’

ImamTabari,eenbekendegeleerdeuitdenegendeeeuw,

plaatsteallemogelijkebetekenissenvandezepassagenaast

elkaarenconcludeerdedathethiergaatomhetstoppenvan

allerleivormenvanonderdrukkingvanmensendoorandere

mensen.Enletop:deKoranspreektover‘mensen’.Níétover

‘gelovigen’.Mensenhebbenanderemensennodig,gelovigof

niet.Isdatgeenechteontdekking?

Ikkwamdusverderdantussenmijnvijfentwintigsteenmijn

dertigste.Mijnwereldbeeldwascompleter.Ikwasminder

idealistenmeerrealistgeworden.Mebewustervanhetfeit

Ten Have Nahas- de andere jihad-30 30 26-03-2007 10:26:09

Page 32: De andere Jihad

31

datmenseninstaatzijngoedénkwaadtedoen.Elkaarkun-

nenhelpen,maarelkaarookkunnenonderdrukkenofzelfs

vermoorden.Datgeldtvoormoslimsonderlingenvoorrela-

tiestussenmoslimsmetniet-moslims.

Datneemtnietwegdatdekernboodschapvandeislamhet

stichtenvanvredeis.

VredemeteenhoofdletterV.Niet:vredevoormoslims.Vrede

vooriedermens:gelovigen,anders-gelovigenenniet-gelo-

vigen.Invredekanjealsmenspasoptimaalfunctionerenen

pasdankunjezelfkiezenofjedeislamwiltaanhangen,een

anderegodsdienstofhelemaalgeen.

Islam,vredesluitenofinvredeleven,isafgeleidvanSalaam:

Vrede.HetwoordmoslimheeftdeaartsvaderAbrahamuit-

gevonden:moslim,devredigeofdevredelievende.

Leeftijd: 35

Inmiddelswasikvijfendertig,maarwasikmetdienieuw

opgedanekennisnognietdichterbijmijneigeninnerlijke

vredegekomen.Zezeggendateenmenseenproductvan

zijntijdenomgevingis.Daarzitweleenkernvanwaarheid

in.

IndietijdvieldeSovjet-UniehetnoordenvanAfghanistan

aan.Alweeroorlog.Alweerjihad.Nachtenlangkonikerniet

vanslapen.Dieoorlogenlaterdeaanslagenvan9/11hebben

mijmedegevormd.

Wijzijnallemaalbeïnvloeddoor11september2001.Ikdus

ook.Mijnvisiealsmoslimdenkerisnadieaanslagenveran-

derd.Indemaatschappelijkediscussiesdieeropvolgden,

ontdekteikbijvoorbeeldhoebevooroordeeldsommige

Europeanenzijn,ofwarengeworden,metbetrekkingtot

deislam.Maarikontdekteookhoesommigegelovigende

heiligetekstenscheefinterpreteren.Datwaseenpijnlijke

ontdekking.

Ten Have Nahas- de andere jihad-31 31 26-03-2007 10:26:09

Page 33: De andere Jihad

32

Dejihad,míjnjihad,heeftnietstemakenmethetdodenvan

onschuldigemensen.Wieerookverantwoordelijkisvoorde

aanslagenvan9/11,ikschrokvandegoedkeurendegeluiden

vansommigeimamsinEuropa.Voormijisdewarejihad

beschrevenin:

Koran22:78

‘En zet jullie voor God in met de inzet die hem toekomt.’

DeArabischetekstispreciezer.Diezegt:‘VerrichtdeJihad,

deinzet,voorGod,maaralleenderechtvaardigeJihad.’

Gaaterbijjoudanookeenbelletjerinkelen?Derechtvaardige

jihad.Erbestaatdusblijkbaarookeenonrechtvaardigejihad.

DeKoranroeptjeopjeintezettenvoorderechtvaardige

jihad.

Time-out

Ikwistallangerdatikandersdachtdandemeestemoslims

ommijheen,maarzoveelanders,needatwistikniet.Ikwas

bang.Ikrealiseerdemedatikdegenewasdieanderswasen

datikbijeenminderheidhoorde.Ikvoeldemealleenstaan.

Warenerwelsoulmatesvoormijnopvattingen?Enzoja,waar

warenzedan?Enwatalsiktotdeontdekkingzoukomendat

ikdegenewasdieverkeerdzat?

Mijnwereldstorttein.Ikmoestevenweguitdezebedrei-

gendewestersemaatschappijenvertrokvooreentime-out

naarIstanbul.Dieretraiteheeftmegeholpen.Iklasprofe-

tenverhalenenzagmijnomgevingweermetandereogen.Ik

hoefdegeenimamsofgeleerdentebezoekenmaargingbij

mezelfterade.AlleenmetmijnGodvondikdewaarheid.In

hoofdstuk12vandeKoranlasikoverdeprofeetYousufdie

eenwaarheidzagdiederestnietzag.Mohammedwasook

andersdenkenddandemeestevanzijntijdgenotenenkende

Ten Have Nahas- de andere jihad-32 32 26-03-2007 10:26:09

Page 34: De andere Jihad

33

ookangst.Datlasikinhoofdstuk74.Ikwasdusnietalleen.

Leesdiehoofdstukken12en74ookeens.Ervaltdanzoveel

opzijnplaats.

Jouw waarheid

IkraadpleegdeveelinformatiebronnennaastdeKoran.Die

hielpenmeomdezeverwerkingsfasedoortekomenenmijn

angstteoverwinnen.MijnconclusiewasdatdeKoranéén

isendatdeboodschapvanGodéénis.Dieboodschapwas

helder.

Dieheldereinformatiewerdtochergenstroebel.Waardan?

Volgensmijkwamdatomdatwijalsmensen,deontvangers,

verschillenindeperceptievandieboodschap.

Laatikhetanderszeggen:wijbegrijpenelkietsverschillends

alswedeheiligetekstenlezen.Daarisnietsmismee,aldie

reflectieszijnverschijningenvandezelfdereligie.Erontstaan

alleenproblemenalsjejóúwwaarheidtoténigewaarheid

verheftendieaananderenwiltopleggen.

Ikhebgeleerddatniettedoen.Daaromisditboekeenboek

metmíjnbevindingen,míjnreflectie,zondertebewerendat

hetdeenigewaarheidis.

Misschiendenkjenu:datklinktruimdenkend,maarisdat

ooknieteenbeetjehypocriet?

Voormijniet,hetbetekentnamelijkzekernietdateenreligie

netzoveelinterpretatieskentalszijvolgelingenheeft.Dat

zounergensopslaan.Eengodsdienstzonderbeperkingen

bestaatniet.Zeheefteenkern.Overstijgendewaardendie

voorallegelovigengelden.Datzijndegebodenenverbo-

dendieeenduidigindeKoranenanderebronnenvande

islamstaanbeschreven.Vasteregelswaargeenislamitische

geleerdeofwiedanookaankanmorrelen.Zoalshetverbod

opalcohol.Daarnaastzijnerzeeënvanruimtevoorieders

Ten Have Nahas- de andere jihad-33 33 26-03-2007 10:26:10

Page 35: De andere Jihad

34

persoonlijkevisie,vooriederspersoonlijkegeloof.

Daarmoetjeechterwelietsvooroverhebben.Jezulteen

grotezeefmoetenpakken,jekennisdaarinstoppenennet

zolangfilterenenzeventotje‘goud’overhoudt.Méthand-

havingvandevaststaandegebodenenverboden,krijgje

zojouwislam.Eengeëmancipeerdeislam.Deruimemoge-

lijkhedendiehetgeloofjedaarvoorgeeft,zalikinditboek

duidelijkmaken.

Brussel

EenmaalteruguitTurkijebezochtiknogeenkeerdestraat

inhetBrusselsecentrumwaarikooitinEuropaaankwam.

MijnSyrischekenniswoondeernietmeer.Metalleandere

buitenlanderswashijverdwenennaarelders.Naareen

andereachterstandswijkvandehoofdstadofmisschienwel

destadofhetlanduit.Devervallengebouwenuitdewijk

haddenplaatsgemaaktvoormoderneEuropesearchitectuur

vanwaaruitoverdeeenheidvandeEuropeseUniewordt

gewaakt.HetcentrumvanBrusselhadafgerekendmethet

stofvandevreemdelingenomplaatstemakenvoorwes-

tersestress.

Leeftijd: 40

Eindelijk!Opmijnveertigstehadikhetlabyrintvanzorgen

overhetlotvanmoslimsinEuropaachtermegelaten.Ikhad

eeneigenvisieontwikkeldoverhoewijmoslimszoudenkun-

nenemanciperenenikbegonaanditboek.

Ikbennietmeerbangomandersenvernieuwendteden-

ken.Eigenlijkhadikdatalveeleerderkunnenweten.Ikhad

gewoondeKoranbetermoetenlezen.Daarstaatimmers

datGodzelfzijnboekenreligiebehoedt.

Ten Have Nahas- de andere jihad-34 34 26-03-2007 10:26:10

Page 36: De andere Jihad

35

ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ

Koran15:9

‘Wij hebben de vermaning neergezonden en Wij waken

erover.’

Ditbetekenttochdatikalsmoslimdenkernietbanghoef

tezijnomideeënvananderemoslimstegentespreken.De

Koranzaldaarnietonderlijden.

Tegenwoordigverdienikmijnbroodmethetgevenvanlezin-

genentrainingenenhetschrijvenvanboekenmettelkens

hetzelfdecentralethema:deislamenmaatschappelijke

vraagstukkeninEuropa.Ikcombineerkennismetpersoon-

lijkeervaringen,vermengnieuweinzichtenmetweten-

schappelijkekennisenliteratuurstudie.Ikhoopopdeze

manierbijtedragentothetrechtzettenvanscheefgegroeide

ideeënenintolerantedenkbeelden.

Ten Have Nahas- de andere jihad-35 35 26-03-2007 10:26:10

Page 37: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-36 36 26-03-2007 10:26:10

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 38: De andere Jihad

37

a b cHoofd stuk 2W

at kan ik

wete

n?

Ten Have Nahas- de andere jihad-37 37 26-03-2007 10:26:11

Page 39: De andere Jihad

D e f J k l p q r v w x

Ten Have Nahas- de andere jihad-38 38 26-03-2007 10:26:11

Page 40: De andere Jihad

3�

D e f J k l p q r v w x

g h i m N O s t u y z

Ten Have Nahas- de andere jihad-39 39 26-03-2007 10:26:12

Page 41: De andere Jihad

40

a van ALLAH

Aisdeeerstelettervanhetalfabet.Deeerstelettervan

Allah,God,deEneenEnige.

Eengesprektussenmijenmijnallerbestevriendengeestes-

kameraadWilfried,aanhetbeginvanonzevriendschap.Hij

eengelovigekatholiek,ikeengelovigemoslim.

Wilfried: ‘Omar, geloof jij?’

Omar: ‘Ja, en jij?’

Wilfried:‘Ja, ik wel.’

Omar:‘En waarín geloof jij dan wel?’

Wilfried:‘Ik geloof in God, de enige, de schepper van hemel

en aarde en van ons allen.’

Omar: ‘Ik ook.’

Ditkortegesprekwasvoldoendeomeenhechteverbonden-

heidtedoenontstaan.Wilfriedenikontmoetenelkaarin

gemeenschappelijkheid.Datisvooronshetbelangrijkste.

Joden,christenenenmoslimshebbendezelfdevisie:Godis

deeneenenige.Hetisdanookhartstikkeinteressantom

argumententeverzamelenuithundriegodsdienstenwaarin

wordtbeweerddatdeGodvandedriereligiesdezelfdeGod

Ten Have Nahas- de andere jihad-40 40 26-03-2007 10:26:12

Page 42: De andere Jihad

41

is.Interessantomdatjeinhunboekennetzogemakkelijk

voorbeeldenkuntvindendiehettegendeelbewijzen.

Maarwatisgeloofeigenlijk?Komtgelovenalleenneerop

argumenten?Ophetkunnenovertuigenvandeander?Kom

jebijhetzoekennaar‘bewijzen’nietheelveraftestaanvan

jeeigengevoel?

Koran17:110

‘Roept God of roept de Erbarmer aan. Waarmee jullie God

ook aanroepen,Hij heeft de mooiste namen. En spreekt

niet luidruchtig bij uw gebed en niet overdreven fluisterend.

Zoekt naar een manier tussen beiden.’

Erstaat‘demooistenamen’.Ikmoetdanaltijdweerdenken

aandatgesprekjemetWilfried.HijnoemtGodzo,iknoem

hemanders.WehebbenhetechteroverdezelfdeGodendat

iswattelt.DezelfdeGodaanwieverschillendemensenver-

schillendenamengeven.

Allahheeftzelfs99namen.Ikdenknietdatjedieallemaal

kent.Maarmisschienwelmeerdanjedenkt.Daarkwamen

zeopdeschoolvanHusainookachter.Zespeeldenhetspel

‘Waagdevraag’,eenspelommeeroverelkaarsreligieencul-

tuurtewetentekomen.

Husain:‘Jan, kun je een paar namen van Allah noemen?’

Jan:‘Hoe kan ik dat nou weten? Ik ben geen moslim.’

Husain:‘Ik zal het je gemakkelijk maken. Ken je iemand van

wie de naam begint met Abdul of Abdel?’

Jan: ‘Ik ken alleen Abdul Jabbar, de basketballer. Oh ja,

ook nog de eigenaar van die snackbar. Die man heet Abdul

Karim.’

Husain:‘Dan ken je twee namen van Allah. De meeste

namen die achter Abdul staan zijn namen van Allah. Abdul

Ten Have Nahas- de andere jihad-41 41 26-03-2007 10:26:12

Page 43: De andere Jihad

42

betekent in het Arabisch namelijk “de dienaar van” of “de

aanbidder van”. Dus je kent Al Jabbar, dat betekent De

Machtige en Al Karim De Vrijgevige.’

Jan: ‘Oh, dan weet ik meer dan ik dacht. Cool!’

Husain:‘Man, dan moet je eens gaan googelen. Typ “99

namen van Allah” in en je krijgt de hele lijst.’

b van bekering

Koran17:110

‘Zegt: Roept God of roept de Erbarmer aan. Waarmee jullie

God ook aanroepen, Hij heeft de mooiste namen.’

AlsAllah,God,deEne,deMachtige,deVerheveneéénen

dezelfdeisvoormoslims,christenenenjoden,hoezithet

danmetsommigemoslimsenhunbekeringsdrang?Staater

indeKoranofindeuitsprakenvanMohammeddatmoslims

anderenmoetenproberentebekeren?Latenwekijkennaar

debegrippen‘bekering’en‘da’wa’zoalsdieindeKoranwor-

dengebruikt.

Ten Have Nahas- de andere jihad-42 42 26-03-2007 10:26:13

Page 44: De andere Jihad

43

Da’wabetekentuitnodiging.Moslimsmogenanderenuit-

nodigentotdeislam.Datbetekentnietdatallemensen

moslimmoetenworden.Alsjehetwoord‘islam’nietleestals

denaamvandereligiemaarindebetekenisvan‘vredesweg’,

danbetekentda’wadatwedeplichthebbenuittenodigen

totdievrede.Moslimbetekentvredesmensofvredelievende.

Leesdevolgendepassageeens:

Koran41:33(vertaling Omar Nahas)

‘Degene die een positieve boodschap draagt, is degene die

tot God uitnodigt, deugdelijk handelt en tegelijkertijd zich

als vredelievend mens presenteert. Is er een betere mens dan

deze?’

OndertussengingmijnvriendHusainalseengektekeerom

anderejongerentebekeren.Hijvatteda’waopalszijnplicht

vanmensenmoslimstemaken.Terwijlda’wanietsmeeren

nietsminderbetekentdaninformatieverstrekkingoverde

islam.Demensenmoetenzelfbeslissenwatzeermeedoen.

Koran5:69

‘Zij die het jodendom aanhangen, de Sabiërs en de christenen

die in God en de laatste dag geloven en deugdelijk handelen,

zij hebben voorzeker niets te vrezen, noch zullen zij bedroefd

zijn.’

Husainzagdatandersenwasboosopmij.

Husain:‘Waar haal je het lef vandaan man, om de teksten

zo uit te leggen?’

Omar:‘Beste Husain, weet jij wel hoe je verschillende

Koran-interpretaties kunt vinden?’

Husain:‘Nee.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-43 43 26-03-2007 10:26:13

Page 45: De andere Jihad

44

Omar:‘Oké, dat is ook extra lastig als je geen Arabisch leest

en je bent aangewezen op vertalingen in het Engels, Frans

of Nederlands. Je zou samen met iemand die wel Arabisch

leest op onderzoek kunnen gaan. Zo sta je niet alleen met je

vragen. “Waag de vraag” dus.’

Hoegajemettegenstrijdigeinterpretatiesom?Progressieve

moslimskiezenvoordeopenbenadering,terwijlvoorcon-

servatievemoslimsdeoudeuitlegdéwaarheidis.Beidekun

jeindeKoranterugvinden.Beidezijnmogelijk.Jíjkiest.Elke

nieuweuitgavevandeKoraniseenvertalingvandezelfde

oorspronkelijkeeninhetArabischgeschrevenbrontekst.Al

dieverschillendevertalingenlatenjegoedziendaterruimte

isvoormeerderemenselijkeinterpretaties.Benutdieruimte

entolerantieontstaatvanzelf.

Husaindeedzo’nonderzoekenkwamtevredenterug.Hij

hadnumeerkennisenmoesttoegevendatzijnuitlegvan

bepaaldeKoranverzennietdeenigemogelijkheidwas.Hij

waszijn–vaakextreme–standpuntennogsteedstrouw,

maarerkendeweldathetinderdaadmogelijkisookiets

anderstelezenindeKorandanhijdoet.

ToeniklaterinDubaiwas,trofikeenboekaanmetverschil-

lendeinterpretatiesvandezelfdeverzen.Ikkochthetengaf

hetaanhem.Hijwaserblijmee.Alshetineenboekstaat,

zalhetwelwaarzijn,waszijnopvatting.AchHusain,dacht

ik.Zekerheidkrijgjedoorzelfteontdekkenentedenken.De

schrijvervandatboekhadhersenenommeetedenken;die

hebjijook.

Ten Have Nahas- de andere jihad-44 44 26-03-2007 10:26:13

Page 46: De andere Jihad

45

c van CULTUUR

Koran49:13

‘Wij hebben jullie tot volkeren en stammen gemaakt opdat

jullie elkaar zouden leren kennen.’

LamyawasopvakantiegeweestinMarokkoenkwamver-

wardterug.‘AltijdweerdieverwijzingennaardeKoran.Voor

alleswatzedoenvindenzeeenvers,ookalshetpuurcultuur

is.Inanderemoslimlandengeldenweerandereregels.Hoe

zitdatnou?Watisgeloofenwatzijnonzecultureletradi-

ties?’

Webeslotenhetverschijnselvrouwenbesnijdeniseensonder

deloeptenemen.Watisnoucultuuraandatverschijnsel

enwatgeloof?Vrouwenbesnijdenisiseengoedvoorbeeld,

omdatveelautochtoneninEuropadenkendatditgebruikbij

deislamhoort.Zekomendantotdeconclusie:diegewoonte

isbarbaars,dúsdeislamisbarbaars.

Inwerkelijkheidisvrouwenbesnijdeniseenverschijnsel,

waarbijdecultuurdereligieopzijheeftgedrukt.DeKoran

verbiedtdemensdescheppingvanGodteveranderen.Dat

geldtalvoorhetcouperenvanorenbijeenhond.Laatstaan

datjevrouwengaatbesnijden!

Ten Have Nahas- de andere jihad-45 45 26-03-2007 10:26:14

Page 47: De andere Jihad

46

VolgensdeKoranishetdesatandiehiertoeaanzet.

Koran4:119

‘Ik zal hen tot dwaling brengen, ik zal hun begeerte

opwekken, ik zal hen bevelen en zij zullen de oren van hun

vee afsnijden, ik zal hen bevelen en zij zullen Gods schepping

veranderen.’

Maarvrouwenbesnijdeniskomttochinveellandenwaar

moslimswonenvoor?Ja,datklopt.Maareenmenshandelt

nietuitgodsdienstigemotievenalleen.Eenmenseneen

gemeenschapputtenhunregelsuitmeerdanalleenhunreli-

gie.Inlandenwaarmeisjesbesnedenworden,zijnculturele

gewoontenopditpuntsterkerdanderegelsvandeislam.

Ookalweeteenmeisjeuiteencultuurwaarvrouwenwor-

denbesnedendatdeislamhetverbiedt,zewilnietuitgesto-

tenworden.Endatisprecieswatergebeurt,alszezichniet

zoulatenbesnijden.

Endanisernoghetverschiltussenbesnijdenisbijjongens

enbijmeisjes.Besnijdenisvanmannenisvolgensdeislam

geenverplichting.Iemanddienietbesnedenis,isdaarom

noggeenminderemoslim.Jongenswordenbesnedenom

hetvoorbeeldvanAbrahamenMohammedtevolgen.Het

gebeurtookuithygiënischeoverwegingen.Besnijdenis

heeftvolgenssommigennauwelijks,volgensanderenhele-

maalgeengevolgenvoordeseksuelebelevingvanmannen.

Iniedergevalwordengeenwezenlijkeonderdelenvande

geslachtsdelenverwijderd,watwélhetgevalisbijvrouwen-

besnijdenis.Bijvrouwenisersprakevanverminking.Desek-

sualiteitvanvrouwenwordternstigaangetast.

AlsjongereinEuropahebjevaaknogeenextramoeilijkheid.

Nietalleenvoeljedespanningtussenjegeloofenjeeigen

Ten Have Nahas- de andere jihad-46 46 26-03-2007 10:26:14

Page 48: De andere Jihad

47

cultuur,maarooknogeensdefrictietussenjeeigennormen

enwaardenendeEuropese.Danwordthetnogmoeilijker

uitteleggenwatbijjouwnormenhoortenwatbijdievan

autochtoneEuropeanen.

Lamyahadprecieszo’nonderwerpwaarbijdenormenvan

haarcultuur,vanhaaropvattingenoverdeislamendenor-

menvandewestersesamenlevingmetelkaarbotsen.Zehad

eenvriendinvanwiedemoedernooitgetrouwdwas.

Lamya:‘Annabel is een schat, maar wel geboren uit een

buitenechtelijke seksuele relatie en die is verboden volgens

de Koran. Mag ik eigenlijk wel met haar omgaan?’

Hetisleukomtezienhoedietweemeidenmetelkaar

omgaan!Datisheusnietverboden.Lamya,maakjegeen

zorgen.Leesditvers:

Koran6:164

‘Niemand is belast met de last van een ander.’

DeKoranisglashelder.Hetgedragvaneenanderwordtjou

nietkwalijkgenomen.Annabelisnietverantwoordelijkvoor

hetgedragvanhaarouders.Hetispuurcultureelbijgeloof

datsommigemoslimszoslechtomgaanmetbuitenechte-

lijkekinderen.LamyaenAnnabel:kwebbelmaargerust

verder.Jullievriendschapisonbelast.

Koran49:13

‘ …de vroomste onder jullie is de edelmoedigste.’

Tolerantiewordtpasconcreetalsjeelkaarleertkennen,

deverschillenherkentendaarnadeandererkent.Kennen,

herkennen,erkennen.

Ten Have Nahas- de andere jihad-47 47 26-03-2007 10:26:14

Page 49: De andere Jihad

48

D van DENKEN

Husain:‘Als ik iets niet weet, vraag ik het gewoon aan een

imam.’

Lekkergemakkelijk.Maarzowerkthetdusniet.Hetis

natuurlijkheelgoedomiemandmetkenniseneengoed

inschattingsvermogenomraadtevragen,maardeeindver-

antwoordelijkheidligtbijjou.ZowelhieropaardealsbijGod.

Hetwerkwoord‘denken’endeafleidingendaarvankomen

achttienkeervoorindeKoran.Zegtdatnietgenoeg?God

beantwoordtvragenenbenadrukttegelijkertijddatjezelf

moetnadenken.

Koran2:219

‘Zo maakt God aan jullie de tekenen duidelijk. Misschien

zullen jullie nadenken.’

Verschuiljedusnietachterdemeningvaneenimam.Som-

migejongerenwordenhijgerigvandewoordenvaneen

extremistischeimam.Alsdiehijgerigheidwordtomgezetin

hetzaaienvanonrustenprovocaties,wieisdaardanverant-

woordelijkvoor?Dieimam,diejongereofbeiden?

Ten Have Nahas- de andere jihad-48 48 26-03-2007 10:26:15

Page 50: De andere Jihad

4�

Dejongerendiehethardst‘Allah Akbar’roepen,hebbenhun

meningvaakgevormddoorhalvewaarhedenenvooroor-

delen.Methungeschreeuw,vernielingenenchaosdoenzij

nietsandersdanhetbevestigenvanvooroordelenbijniet-

moslimsenindemedia.Diehoren:chaosenmoslimjonge-

ren.Conclusie:Islamisgeweld.Bingo!Jijdoetdaarnietaan

mee,maarkrijgtdaarnaweltehorendatjouwgeloofniet

deugt.

Denkeniseeninstrumentdatjekritischmoetgebruiken.

Denkenalleenisnietgenoeg.Startjemetfouteuitgangs-

puntendaneindigjemetfouteconclusies.

KijkmaarnaarHitler.Hijwasnietdom,maardoorzijnver-

werpelijkeuitgangspuntenkwamhijtotrampzaligecon-

clusies.Metalsresultaatmoordendoodslag,endeTweede

Wereldoorlog.Denkenkandusnetzogevaarlijkzijnalsblind

achtereenmeningaanlopen.

Koran7:18

‘Hij dacht en hij wikte; doodvallen kan hij, hoe hij wikte en

hoe hij doodvallen kan, hoe hij wikte.’

ZowaarschuwtdeKoranvoorhetgebruikvanfouteuit-

gangspuntenofprincipes.Enhetboekgaatnogverder.Het

isnieteenkwestiedatjekritischmágzijn.Hetisjuistvoor-

geschrevendatjezozoumóétenzijn.

Koran90:8

‘Hebben wij hem niet twee ogen gemaakt en een tong en

twee lippen?’

WeetjedatheteerstewoordindeKorandatMohammed

heeftontvangen,hetwoord‘lees’was?Daarmeewordtniet

Ten Have Nahas- de andere jihad-49 49 26-03-2007 10:26:15

Page 51: De andere Jihad

50

hetlezenvantijdschriftenofwebsitesbedoeld,maarlezenin

debetekenisvanwetenenkennisvergaren.

Koran96:1

‘Leest in de naam van uw Heer die heeft geschapen. Hij heeft

de mens geschapen uit een klonter. Leest en weet dat uw

Heer de Edelmoedigste is die onderwezen heeft met de pen.

Hij heeft de mens onderwezen wat hij niet wist.’

e van ETHIEK

VoorLamyaisdeKorandéleidraadinhaarleven.Zeneemt

hetboekheelserieusenneemthaarbeslissingenopgrond

vanwatvolgenshaardebedoelingvandeKoranverzenis.

DaaromvroegzeaanAnnabelhoezijdatdoet.

Lamya:‘Jij leest de Koran of een ander heilig boek niet,

hoe weet jij dan wat goed of slecht is? Waarop baseer jij de

beslissing of je iets wel of niet zult doen? Hoe werkt dat bij

jou?’

Annabel: ‘Nou, ik doe heus geen dingen zomaar, hoor. Ik

Ten Have Nahas- de andere jihad-50 50 26-03-2007 10:26:15

Page 52: De andere Jihad

51

denk echt wel na voordat ik iets doe. Of denk je soms dat

ik met een gerust geweten iets zou pikken, alleen omdat ik

geen boek heb waarin staat dat dat niet mag?’

Lamya:‘Nee, ik weet wel dat jij dat nooit zou doen.’

Annabel:‘Nou dan, ik vertrouw gewoon op mijn geweten.’

DeKoranzegtdaterzoietsbestaatalseenzuivere,instinc-

tieveaanlegvanmensenomtewetenwatgoedenwatver-

keerdis.Elkmenswordtdaarmeegeboren.Moslimsnoemen

dat‘fitra’.

Koran30:30

‘Wees integer in het belijden van de religie die intrinsiek is

aan de mens.’

Zelfstandigdenkenvanuitdezezuivereaanlegkunnenwe

dusallemaal.Want‘intrinsiek’betekent:eigenaandemens.

Dieaangeborenmenselijkekwaliteitzorgtervoordatook

andersgelovigenenniet-gelovigengoedtoteenhumane

ethiekinstaatzijn.Ditvoorvalverteldeiklatereenkeeraan

Husain.Hijstondmeteenklaarmeteenanderevraag.

Husain:‘Ja, dat zal allemaal wel, maar als je lekker anoniem

achter je computer zit, kun je surfen wat je wilt. Niemand

die het ziet. Wie is er dan nog zo ethisch bezig?’

IkmoestHusaingedeeltelijkgelijkgeven.Internetisniet

alleeneenfantastischebronvaninformatie.Hetisookwaar

daterviadatmediumonacceptabeledingengebeuren.Ik

denkbijvoorbeeldaandesitesmetkinderporno.Eenkwaal

vandezetijdeneenwalgelijkezaak.Alsethischewaarden

alleenbepaaldwordendoorwatdemensenomjeheenvan

jedenken,dankomjenietver.Danvolgjeindeanonimiteit

Ten Have Nahas- de andere jihad-51 51 26-03-2007 10:26:16

Page 53: De andere Jihad

52

vanhetwebgemakkelijkdeverkeerdekoers.Alsjejefitra

volgt,jeinnerlijkenavigatie,danvindjedegoedeweg,ofer

publiekisofniet.Dankiesjealsjeinjeeentjebentookvoor

hetgoede.Controlerendeogenofalleenopeenzolderka-

mertje,hetmaaktdangeenverschil.

fvan FUNDAMENTALISME

Weerzo’nbegripdatjewaarschijnlijkvaakzultmoetenuit-

leggen.Husainwordterregelmatignaargevraagd.

Husain:‘Ik loop vaak met een Koran bij me en word daar

dan in de buurt mee gepest want dan vinden ze me een

extremist. Mijn vrienden vinden me om diezelfde Koran juist

cool. Ik word moe van die tegengestelde reacties!’

Fundamentalismeenextremismezijnniethetzelfde.Zeheb-

benwelietsgemeenschappelijks,namelijkhunzoektocht

naardebronvanhetgeloof.Maarextremistenkoppelen

geweldaanhunovertuiging,fundamentalistenniet.Ook

Ten Have Nahas- de andere jihad-52 52 26-03-2007 10:26:16

Page 54: De andere Jihad

53

deorthodoxejodeninAntwerpenmethunpijpenkrullenen

keppeltjeszijnfundamentalisten.Zijwillenhunjood-zijnzo

zuivermogelijkbeleven.Zijzijnechterabsoluutgeenextre-

misten.Zijbevechtenandereniet-gelovigenendoenanders-

gelovigengeenkwaad.

Omdatfundamentalistischeenextremistischemoslimsbei-

dendeKoranalsbronhebben,wordenzevaakdoorelkaar

gehaald.DeKorankrijgtdandeschuldvanhetkwaaddat

extremistenaanrichten.Alsextremistendebronverkeerd

gebruiken,wordtergezegddatdeKorandebronvanagres-

sieis.Maardebroniszuiver.

Extremistenblazennaasteenbusookdepubliekeopinieop.

Jehoortdanuitsprakenals:‘Hebjegehoordwatdieextre-

mistenhebbenuitgevreten?Nou,alsdatmagvandeKoran,

eenmooiegodsdienstisdatdan.’

Opzichiserniksmismeeomterugtegaannaardebron.

Ookwestersegeleerdenhebbendatgedaanendoendatnog

steeds.DeberoemdeNederlandsegeleerdeErasmus(1469-

1536)wasdegrondleggervanhethumanisme.Watveel

mensennietmeerweten,isdathijdebasisvanhethuma-

nismeindeBijbelvond.Terugnaareenoudebronhoeftdus

helemaalgeenextremeofverwerpelijkeideeëntotgevolgte

hebben.

Hierdebelangrijkstebegrippenopeenrijtje:

Humanisme=Terugnaardebron+vooruitstrevendeinterpre-

tatievaneentekstindienstvanallemensen.

Fundamentalisme=Terugnaardebronomdezuiverstevorm

endeoorspronkelijkebedoelingvaneenteksttevinden.

Extremisme=Terugnaardebron+conservatieveinterpreta-

tieindienstvanéénbepaaldegroepmensendiealleandere

vormenvangeloofveroordeelten–vaakmetgeweld–

bevecht.

Ten Have Nahas- de andere jihad-53 53 26-03-2007 10:26:16

Page 55: De andere Jihad

54

Conclusie:hetprobleemligtnietindebron,deKoran,maar

indeinterpretatievandiebron.MohammedB.,demoorde-

naarvanTheovanGogh,interpreteerdedebronalseenware

extremist.NietdeKoranisschuldig,maarMohammedB.

Koran17:29

‘Zoek de middenweg.’

Koran2:143

‘Zo hebben wij jullie gemaakt tot een evenwichtige

gemeenschap.’

DeKoranprediktdemiddenweg.Ennietalleenjijalsindi-

vidu,maardehelemoslimgemeenschapwordttotmatig-

heidopgeroepen.

g van GELOOF

Lamya:‘Mijn vriendinnen bedoelen het heus niet slecht,

maar ze lachen me altijd uit als ik over mijn geloof praat.

Voor mij is dat belangrijk. Dan is het toch niet zo gek dat ik

Ten Have Nahas- de andere jihad-54 54 26-03-2007 10:26:17

Page 56: De andere Jihad

55

het daar af en toe met ze over wil hebben?’

Omar: ‘Nee, inderdaad helemaal niet gek, alleen beleven

veel christenen hun geloof anders jij. Wat betekent het

geloof voor jou dan precies?’

Lamya:‘Luister, ik begrijp niet alles wat er geschreven

staat, maar geloof het gewoon en dat is voor mij genoeg. Ik

kan er vrede mee hebben dat ik niet alle details snap.’

EndaarhadjehetverschilmetdemeestevanhaarNeder-

landsevriendinnen.

Voorveelchristenenbetekentgeloofietswatindetailuitge-

werktkanworden.Zehebbenbehoefteaanveeluitleg.Veel

moslimsnemengenoegenmetdegedachte:Godweethet

beter,devolledigewaarheidkentGodalleen.Zijaccepteren

gemakkelijkerietszonderhetpreciestebegrijpen.Ikzegniet

datallechristenenzusenallemoslimszozijn,maardater

eenverschilisinwanneerenhoezeietsaccepteren,datheb

ikdoordetijdheenwelgeconstateerd.

Koran6:106 tot en met 6:108

‘Volg wat jou door je Heer is geopenbaard. Er is geen God

dan Hij. [...] En jou hebben we niet gemaakt tot iemand die

over hen waakt en jij bent ook niet voogd over hen. En hoont

niet hen die zij in plaats van God aanroepen. Zodat zij God

niet uit vijandigheid gaan honen. Zo hebben Wij voor iedere

gemeenschap hun werk mooi laten lijken.’

Kritiekopjouwreligiemaakjevastafentoemee.Kritiek

mag.Beledigenniet.

Doeerzelfdanooknietaanmee.Hetisnetalsmetpesten:

stopermee!

Respectishetsleutelwoord.Beleefjouwgeloof,weestole-

rantenkritisch,danbenjeopbouwendbezig.

Ten Have Nahas- de andere jihad-55 55 26-03-2007 10:26:17

Page 57: De andere Jihad

56

h van HYGIËNE

Hetwasweerraakopschool,vandaag.Eenlesoverhygiëne

ontketendeeenfellediscussieoverhetetenvanvarkens-

vlees.

Husain:‘Man, hoe kun je varkensvlees door je strot krijgen?

Dat vlees is zo onhygiënisch als wat. Ik zal er nooit een hap

van eten.’

Paul:‘Overdrijf je niet een beetje? In West-Europa worden

etenswaren goed getest. Daar kun je gerust op vertrouwen.

Lekker, zo’n frikadel.’

Indezediscussielopendebegrippen‘hygiëne’en‘halal’of

‘helal’’doorelkaar.Hygiënischisietswatschoonis,niet

besmettelijkennietschadelijkvoordegezondheid.Halal

isArabischvoor‘toegestaan’.Hetiseenreligieuzetermdie

nietalleengebruiktwordtalshetovervoedselgaat.Neem

alcohol.Dieishelemaalsteriel,ontsmetenhygiënischmaar

niethalal.InderdaadverbiedtdeKoranvarkensvlees.Bijvoor-

beeldinditvers:

Ten Have Nahas- de andere jihad-56 56 26-03-2007 10:26:17

Page 58: De andere Jihad

57

Koran16:115

‘Hij heeft voor jullie slechts verboden wat vanzelf is

doodgegaan, bloed, varkensvlees en vlees van iets waarover

iets anders dan God is aangeroepen, maar wie ertoe

gedwongen wordt, niet uit begeerte of om te overtreden,

God is vergevend en barmhartig.’

Sommigemoslimjongerenbrengenhetargumentindat

varkensvleesbepaaldewormenofbacteriënopmensenkan

overbrengen.Anders-gelovigenkomenmetwetenschappe-

lijkonderzoekdatbewijstdatditonzinis.Menselijkeverkla-

ringenvoorreligieuzevoorschriftenzijndusnietaltijdjuist.

Vooralomdatdewetenschaponsmetnieuweresultaten

blijftverrassen.

Eenandermoeilijktebegrijpenonderwerpoverhygiëneis

deislamitischerituelewassingvoorhetgebed.Bijgebrek

aanschoonwater‘wassen’moslimszichdanmetzand.Veel

Europeanenzullendatnieterghygiënischvinden.Indetijd

vanMohammed,dieveeldoordewoestijnreisde,kwamhet

natuurlijknogaleensvoordatergeenschoonwaterwas.

Inzo’ngeval,enalleendan,wordthetritueelaangepast

enmagwatervervangenwordendoorjearmenengezicht

zachtjesmetdroogzandintesmeren.Zowordthetwassen

alshetwarenagebootstenkanhetgebedtochreinworden

uitgevoerd.

Ten Have Nahas- de andere jihad-57 57 26-03-2007 10:26:17

Page 59: De andere Jihad

58

i van ISLAM

Islamkomtvansalaam:vrede.Degroet‘Salamalaikum’bete-

kent‘Vredezijmetu’.EnmetdeMarokkaans-Arabische

groet‘Bslama’zegje‘Weesinvredeenveiligheid’.Dezegroe-

tenkunjevooriedereengebruiken,gelovigofniet.

Daarnaastbetekent islam ook‘overgaveaandewilvan

God’.Dezereligieuzebetekenisheeftdanalleenopmoslims

betrekking.Eenniet-gelovigeonderwerptzichnamelijkniet

aanGod.

Hetwoordsalaam enalleafleidingendaarvankomenzovaak

indeKoranvoor,datjekuntzeggendatdithétkernwoord

vanditboekis.Alsalleandereaardsewaardenkomente

vervallen,zullenweinhethiernamaalsbegroetwordenmet:

‘Vrede’.

Koran10:10

‘Hun begroeting daarin zal zijn “Vrede”.’

Inhetwoord‘moslim’herkenjemeteenhetwoord‘islam’.

MohammedzegtindeHadith:‘Demoslimishijbijwieande-

renzichvredigvoelen.Zijzijnbijzijnwoordenenzijndaden

invrede.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-58 58 26-03-2007 10:26:18

Page 60: De andere Jihad

5�

Vredekomtnietvanzelf.Vredemoetwordengesticht,nage-

streefdenbewaakt.DatdedenAbraham(Ibrahiem),Mozes

(Moesa),Jezus(Isa)enMohammed.Hunovereenkomstis

datzijallemaalvredelievendemensenwarenenvolgensde

Koranallemaalgelijk.Leesmaar.

Koran2:136

‘Wij geloven in God, in wat naar ons is neergezonden en in

wat naar Ibrahiem, Ismaíel, Ishaak, Ja’koob en de stammen

is neergezonden en in wat aan Moesa en Isa is gegeven en in

wat de profeten door hun Heer gegeven is. Wij maken geen

verschil tussen een van hen en wij hebben ons aan Hem

overgegeven.’

J van JIHAD

EentelefoontjevanHusain.

Husain:‘Omar, ik wil naar Irak voor de jihad. Ik wil

gaan vechten.’

Omar:‘Husain, je betrokkenheid bij een volk dat het

Ten Have Nahas- de andere jihad-59 59 26-03-2007 10:26:18

Page 61: De andere Jihad

60

moeilijk heeft, bewonder ik, maar gaan vechten is niet nodig.

Laten we een afspraak maken en rustig praten.’

Datgesprekkwamer.Eengesprekoverdejihad.Héthete

hangijzer.Alseréénbegripuitdeislamisingeburgerdin

Europa,danishetwelhetwoordjihad. Jihad issynoniem

gewordenvoor:degewapendestrijd,deHeiligeOorlog,aan-

slagenenterreur.Wieweeternogwatjihadletterlijkbete-

kent?Datisnamelijk:inspanning,jebestdoen,jeinzetten.

Ergenshelemaalvoorgaan.Maarhoe?Metwapensofmet

woorden?

IkvroegHusainofdatalleenmetgeweldkan.Hijdachtvan

wel.Maardatishelemaalnietwaar.Natuurlijkniet.Een

intellectuelejihadkanook.Jeinspannenomdeoplaaiende

conflictenomtezetteninvrede,doordiplomatiebijvoor-

beeld.Jekennisoverdragenenzobijdragenaaneenpositie-

verbeeldvorming.Deánderejihad.Waaromkiesjedaarniet

voor,Husain?

Koran22:78

‘En zet jullie voor God in met de inzet die Hem toekomt.

Verricht de jihad voor God, maar alleen de rechtvaardige

jihad.’

AlserzoexplicietwordtgesprokenoverdeRECHTVAAR-

DIGEinspanning,danbetekentditdaterookeenonwareen

onrechtvaardigeinspanningofjihad bestaat.Daarwaarhet

woordjihadgebruiktwordtvoor‘HeiligeOorlog’issprake

vanmisbruik.Maar,zoalsikalzei,wiekentdieanderebete-

kenisnog?

Koran4:94

‘Jullie die geloven, wanneer jullie op Gods weg rondtrekken

Ten Have Nahas- de andere jihad-60 60 26-03-2007 10:26:18

Page 62: De andere Jihad

61

zorgt dan dat jullie duidelijke inlichtingen inwinnen en zegt

niet tot iemand die jullie een vredesgroet aanbiedt: u bent

geen gelovige. Jullie doen dit als streven naar het stoffelijke

gewin van het tegenwoordige leven. Bij God zijn er veel

mogelijkheden tot buit.’

Gematigdemoslimjongeren,waaromclaimenjulliedeterm

jihad niet?Waaromlatenjullietoedatextremistenzich

dezetermtoe-eigenen?Laatdieánderejihadzien.Maakhet

woordlosvanbloedenwapensenlaatziendatjejeookin

kuntspannenvoorrechtvaardigheidzondereenkalasjnikov.

Hoedan?Datkomtaandeordeinhoofdstukdrie.

k van KORAN

Laatikovereenpaardingenheelduidelijkzijn.DeKoran

heeftniksmetextremismetemaken.Deuitlegvanextre-

mistenisdeboosdoener,nietdeinhoudvandeKoran.Dat

gezegdhebbende,gaanwekijkenhoehetdankomtdat

dezelfdetekstenzototaalverschillendwordenbegrepen.

Leesjehetboekmetdevolgendetweevuistregelsingedach-

Ten Have Nahas- de andere jihad-61 61 26-03-2007 10:26:19

Page 63: De andere Jihad

62

ten,dankanhethaastnietandersofjeleesteenvredelie-

vendenwaardevolboekdateenleidraadvoorjekanzijn.

Vuistregel één

Elkesoeraofhoofdstukbegintmet:‘IndenaamvanGod,de

Erbarmer,deBarmhartige’.Datisnietvoorniets.Leeswat

daarnakomtindenaamvandieBarmhartige,danhoevenzij

diehetnietmetjeeenszijnnietbevochtenteworden.Datis

immersnietbarmhartig,nietvredelievend.Leesjeomtek-

stentevindendiejouwoordelenenvooroordelenonderbou-

wen,dangajedefoutin.Ietsverdergaikeropinwaarom

datzogemakkelijkkan.

Vuistregel twee

IqraisheteerstewoorddatMohammedontving.Iqrabete-

kent‘lees’.Endanleesindebetekenisvan:staopen,neem

waar,denkenbezinje.Ishetjouweleensopgevallenhoede

Koranisopgebouwd?Hetisgeenboekwaarinhetverhaalop

paginaéénbegintendandoorloopttotdelaatstebladzijde.

Nee,indeKoranstaangebeurtenissennietinhunhistori-

schevolgordeofopthemagegroepeerd.Eenverhaalkan

oververschillendesoera’sverspreidworden.Lastiglezendus.

Ookdatwordtbedoeldmetiqra.Jezultzelfdemoeitemoe-

tendoenomtelezenindewarebetekenisvanhetwoord.

Zojuistschreefikover‘defoutingaan’.AlsjedeKoran

opkniptincitatenendiezogebruiktdatjouw(voor)oordeel

bevestigdwordt,dangaathetfout.Datdedendevoorma-

ligeNederlandsepoliticaAyaanHirsiAliendevermoorde

filmmakerTheovanGogh,maarookMohammedB.,de

moordenaarvanVanGogh.Diecreëerdenelkhuneigen

‘knip-en-plakislam’.Deeenuitnaamvandeemancipatie,de

anderuitnaamvanvrijemeningsuitingendederdenamens

Ten Have Nahas- de andere jihad-62 62 26-03-2007 10:26:19

Page 64: De andere Jihad

63

deagressievejihad.Chaosenbloedvergietenwarenhet

gevolg.

Wanneergaathetdanwelgoed?Ziehetbeginvandezelet-

ter.AlsjedeKoranleestinnaamvandeBarmhartigeenniet

vooreigengewinofgelijk.Onthouddit:Waterstaat,staat

er.Derestiswatjijverstaat.

lvan LIEFDE

Safia:‘Lamya, Lamya, luister. Het is aan met Ed. Ik ben

super stapel verliefd op hem en hij op mij. Ben je blij voor

me?’

Lamya:‘Dat meen je niet, hè? Ben je helemaal gek geworden

of zo? Je weet toch dat het verboden is voor een moslima

om met een niet-moslim te trouwen? Ben jij wel goed bij je

hoofd?’

NaditvoorvalkwamLamyaweerbijmij.Watikervanvond?

Ditkontochniet!Omdatgoedaanhaartekunnenuitleg-

gen,waswatmeerachtergrondkennisnodig.Wantwaaróm

zoudezerelatiedanwelverbodenzijn?

Ten Have Nahas- de andere jihad-63 63 26-03-2007 10:26:19

Page 65: De andere Jihad

64

Detraditioneleislamitischeliteratuurvoorzietproblemen

voordetweegeliefdenals:

◆ EdnietgelooftdateréénGodis.MisschienheeftEdeen

anderenaamvoorGoddanAllah,maaralshijgelooftdater

slechtséénGodbestaatdanisditpuntgeenobstakel.

◆ EdMohammednietalsprofeeterkent.Elkegodsdienst

heeftzijnprofetenenvoormoslimsisMohammedde

belangrijkste.AlsEdMohammedalsprofeetaccepteert,is

ookditpuntopgelost.

◆ EdhetSafiamoeilijkmaaktomhaargeloofuitteoefe-

nen.AlsEd,eenmodernejongendiegelooftindegelijkheid

vanmanenvrouw,datnietdoetenSafiavrijisominhaar

eigenhuistebidden,deregelsvanderamadanenandere

islamitischegebruikentevolgen,dankentditverliefdestel-

letjeookopditpuntgeenmoeilijkheden.

Blijftoverhetpuntvankinderen.WatdoenEdenSafiaalszij

indetoekomstkinderenkrijgen?InEuropaishetnietzodat

jeeenkindautomatischmethetgeloofvandevaderbijde

burgerlijkestandinschrijft.Deouderszijnvrijomtekiezen

metwelkgeloofzijhunkindwillenopvoeden.

Sharia-deskundigenbestuderennoghoedatinde21eeeuw

moet.Ikhoopdatzeeenbeetjeopschietenendemoed

zullenhebbenhetdeSafia-en-Ed-parenvandezewesterse

samenlevingwatmakkelijkermaken.Dathetdeschriftge-

leerdenzoveeltijdkostomdaarduidelijkovertezijn,laat

welziendaterveelverschillendeopvattingenzijn.

Misschienisookhierdeopdracht:lees.Weeskritischen

beslissamenmetjegeliefdeoverwatinjulliesituatiehet

besteis.DurftevertrouwenopjegevoelenweetdatAllah

barmhartigis.

Ten Have Nahas- de andere jihad-64 64 26-03-2007 10:26:20

Page 66: De andere Jihad

65

Koran24:26

‘Onbetamelijke vrouwen horen bij onbetamelijke mannen

en onbetamelijke mannen horen bij onbetamelijke vrouwen.

Goede vrouwen horen bij goede mannen en goede mannen

horen bij goede vrouwen; zij zijn het die onschuldig worden

verklaard aan wat zij zeggen. Voor hen is er vergeving en een

voortreffelijke voorziening.’

Staeensevenstilbijditvers.Iklees:soortzoektsoort.Ik

lees:demenskrijgtwathijverdient.Iklees:opiederpotje

pasteendekseltje.Voormijgenoegredenenomhetwatrus-

tigeraantedoenjegenszuivereliefdediekanontstaantus-

senmensenvanverschillendereligies.

AlsEdenSafiaechtvanelkaarhoudenenmetelkaarverder

willen,zullenzehetoverdezepuntenduseensmoetenwor-

den.AlsEdgelooftdatermaaréénGodisenMohammed

eenprofeetis,danlegtdeKoranzewatdatbetreftniksin

deweg.Hetgeloofhierinheet‘kalima’. AlsEdSafiazelflaat

beslissenwatzeaanhaargeloofdoetenhaardaarbijniet

hindert,isookdatargumentvantafel.

Nietdatdietweemetdezeinterpretatiegeentegenwerpin-

genzullenkrijgenvanhunoudersofanderenuithunomge-

ving,maardehiergenoemdeargumentenkunnenhopelijk

welhelpenbijhetvindenvaneenvormwaarinhunliefdekan

groeien.

OndertussenwasLamyawatgekalmeerd.Wathaarvriendin

deed,wasdushelemaalnietzozondigalszijwelgedacht

had.Ennietalleenhaarvriendin…wantzelfhadzeallang

eenoogjeopJoris.Zouhettochietskunnenworden?

Ten Have Nahas- de andere jihad-65 65 26-03-2007 10:26:20

Page 67: De andere Jihad

66

m van MENSENRECHTEN

ErzijnmoslimsdievanmeningzijndatregelsuitdeKoran

zwaarderhorentetellendandeUniverseleVerklaringvande

RechtenvandeMens.Bestaatertussendietweeeencruci-

aalverschil?Ofbenadrukkenzepuntjesvanondergeschikt

belang,enzijnmoslimsenniet-moslimsheteigenlijkmeer

metelkaareensdanwebeseffen?Ikvraagmezelfsaf:íser

welverschil?

LeesevenartikeléénvandeVerklaringvandeRechtenvan

deMens:

‘Alle mensen worden vrij en gelijk in waardigheid en recht

geboren. Zij zijn begiftigd met verstand en geweten en

behoren zich jegens elkander in een geest van broederschap

te gedragen.’

Legdatartikelnaastditvers:

Koran49:13

‘Oh mensen, Wij hebben jullie geschapen uit een mannelijke

én een vrouwelijke oorsprong en Wij hebben jullie tot

volkeren en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden

Ten Have Nahas- de andere jihad-66 66 26-03-2007 10:26:20

Page 68: De andere Jihad

67

leren kennen. De voortreffelijkste van jullie is bij God de

godvrezendste. God is wetend en welingelicht.’

Volgensditversisergelijkheidtussendeverschillendevol-

keren.EenTurk,eenBelg,eenChineeseneenAmerikaan,ze

zijngelijk.Waarhetwoord‘godvrezend’staat,staatinhet

Arabischhetwoord‘tuka’.Datbetekentmeerdanvreesof

angst.Hetbetekentook‘rekeninghoudenmetderechten

enplichtendieGodjoualsmensgeeft’.Alsjehetreligieuze

begriptukanupraktischbekijktendusrekeninghoudtmet

derechtenenplichtendieGodjeheeftgegeven,hoezouje

jedanmoetengedragenhieropaarde,denkje?Inbroeder-

schapmisschien?

IkleesdandezelfdeboodschapindeVerklaringvandeRech-

tenvandeMensenindeKoran.Enjij?Moslims,anders-gelo-

vigenenniet-gelovigenmoetenelkaarsteunen.Datisin

iedersbelang.

Koran2:251

‘Als God niet sommige mensen door anderen had laten

weerhouden dan zou de aarde volledig verdorven zijn, maar

God is vol goedgunstigheid.’

Mooieboodschap,vondHusain.Hijhaddietekstvakergele-

zen,maarernognooiteerderbijstilgestaan.

BedenkdatdeVerklaringvandeRechtenvandeMenseen

maakbaardocumentis.

Ja,hetisvoornamelijkgeschrevendoorniet-moslims,maar

datwilhelemaalnietzeggendathetnietwaardevolis.Als

jedenktdathetdoor‘hen’isbedacht,dandenkjeintermen

van‘zijversuswij’.Pasalsjedenktineengezamenlijk‘wij’,

benjepositiefbezig.Daarmeeplaatsjejezelfinhetcentrum

vandesamenlevingennietaanderand.DeVerklaringvan

Ten Have Nahas- de andere jihad-67 67 26-03-2007 10:26:21

Page 69: De andere Jihad

68

deRechtenvandeMensisdaneendocumentvooriedereen.

Koran22:40

‘... en als God de mensen elkaar niet had laten weerhouden

dan waren er kluizenaarsverblijven, kerken, synagogen en

moskeeën waarin Gods naam vaak genoemd wordt, zeker

verwoest.’

ErbestaattrouwensookeenIslamitischeVerklaringvande

RechtenvandeMens.Diewerdin1979inCairoopgesteld

doordeislamitischeraadAl Majilis al Islami Al Alami, eenraad

dieonderdeeluitmaaktvandeIslamitischeAlazharUniver-

siteit. Deverklaringisnieteenoud,gerenommeerdstuk

papier,maarmeereendocumentdatnoginontwikkelingis.

In1990kwamerdanookaleenverfijnde,tweedeversievan

dieverklaringendiezalwelnietdelaatstezijn.

Al Majilis al Islami Al Alami zoektsamenmetdeIslamitische

RaadvanEuropaaansluitingvandeislamitischebronnenbij

deUniverseleVerklaringvoordeRechtenvandeMens.Eris

veelwerkaandewinkel.Watisjouwbijdrage?

Laathetnunietlijkenofergeentegenstellingenzijntussen

deVerklaringvandeRechtenvandeMensendeislamitische

bronnen.Nietallesisevenrooskleurig.Voorsommigevraag-

stukkenisnoggeenoplossinggevonden.Eenvoorbeeld?Het

erfrechtvanvrouwen.VolgensdeVerklaringvandeRechten

vandeMenszijnmanenvrouwgelijk.Gelijkerechten,gelijke

plichtenenookingelijkedelenerven.

VolgensdeKoranmoetdatechteranders.

Koran4:11

‘God draagt jullie met betrekking tot jullie kinderen op:

voor een mannelijk kind evenveel als het aandeel van twee

vrouwelijke.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-68 68 26-03-2007 10:26:21

Page 70: De andere Jihad

6�

HoekunnendeVerklaringvandeRechtenvandeMensen

deKorannuallebeigelijkhebben?DeregelvandeKoranis

alleenrechtvaardigvoormensendielevenvolgensderegels

vandeislam.Indiegevallenvoorzietdemaninhetlevenson-

derhoudvandevrouwenishetdaaromredelijkdathijmeer

erftominhaaronderhoudtevoorzien.Leefjeechterineen

maatschappijwaarindevrouwaanheteindevandemaand

haareigenrekeningenbetaaltennetzoveelkostenheeftals

eenman,danisdiezelfderegelopeensergoneerlijk.Zozieje

dateenregelnietlosgezienkanwordenvandemaatschap-

pijwaarinjeleeft.

N van NOORD-ZUID

Noord-Zuidisdebeeldspraakvoorhetverschiltussenarm

enrijk.Hetstaatvoorhetvraagstukvandeverdelingvan

welvaartenarmoede.Enarmoedeiseenhoofdoorzaakvan

migratievanZuidnaarNoord.

Denkeensaantrekvogelsdiejeindeherfstinzo’nhaar-

scherpeV-vormdoordeluchtzietvliegen.Zevertrekkendan

vaneengebiedwaardehelezomergenoegbessen,graan

Ten Have Nahas- de andere jihad-69 69 26-03-2007 10:26:21

Page 71: De andere Jihad

70

eninsectenzijn,naarlandenwaarvanzewetendaterde

komendewintermaandengeenijs,sneeuwenkalebomen

zullenzijn.Dieoverlevingsdranghebbenmensenook.Wor-

denmensenergensonderdruktdooreendictator,verdreven

dooraardbevingenofdooreengebrekaanregenendus

voedsel,dantrekkenmensenookweg.Overlevingsdrang,

hetdierlijkeénmenselijkeinstinctomtezorgenvoorhet

eigenvoortbestaan.

VeelmoslimszijnnaarWest-Europageëmigreerd.Dat

gebeurtvaakuitarmoede,maarookompolitiekeredenen.

Datlaatstelijktmenvaaktevergeten.Daardoorzoujegaan

denkendatallemoslimsarmzijn,watnatuurlijknietzois.

Inelkderdewereldlandwonenstinkendrijkemensen.En

armoedeisooktevindeningrotestedenalsRotterdamen

Antwerpen.Omellendigeomstandighedentezien,hoefje

heusgeenticketnaarVerweggistantekopen.

Migratiebrachtmensenvandaarnaarhierendiemensen

haddeninhunkoffersnaastklerenenfamiliefoto’sookhun

cultuurenhungodsdienst.Diekomstbrachtdewesterse

maatschappijproblemenénverrijking.

VoorLamyazorgdeeendiscussieoverditonderwerpvoor

problemenopschool.

Lamya:‘Volgens de klas zijn álle migranten economische

vluchtelingen. Ja, en geloof het of niet: dat denken mijn

klasgenoten ook van mij! Terwijl ik hier ben geboren. Daar

word ik niet goed van. En in de Koran vind ik hier niks over.’

Omar:‘Dat jij het even had gehad in die les, dat snap

ik, want de zaak ligt heel wat gecompliceerder dan jouw

klasgenoten denken. Maar Lamya, denk eens aan het

verhaal van Yousuf.’

Lamya:‘Wat heeft die nou te maken met economische

Ten Have Nahas- de andere jihad-70 70 26-03-2007 10:26:22

Page 72: De andere Jihad

71

vluchtelingen?’

Omar:‘Hij groeide op in Egypte. Niet zijn land. Hij was

dus een allochtoon. En deze allochtoon hielp met zijn

rantsoeneringbeleid de Egyptenaren en vluchtelingen uit

andere landen door de hongersnood heen. Economisch

beleid, zou je nu zeggen.’

Lamya:‘Oeps. Echt tijd om dat verhaal nog eens te lezen,

maar nu door een andere bril.’

Ovan OPVANG

Hetzaljealwelduidelijkzijndatveroordelenenvooroorde-

leneentolerantesamenlevingbehoorlijkindewegstaan.

Laatjevooroordelenthuis.Drukjemeningnietdoor,het

werktniet.Geloofme,zokrijgjejegelijkniet.Watwél

werkt?Dialoog.GodzeihetaltegenMohammed.

Koran3:160

‘Zou je een botte of hooghartige persoon tegenover hen zijn

geweestdan zou je ze mijden. Maar juist door je zachte

houding hebben ze je lief.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-71 71 26-03-2007 10:26:22

Page 73: De andere Jihad

72

OokprofetenverhalenuitdeKoranmakenonsduidelijkwat

Godbedoeltmetonvoorwaardelijkehulpenéchteopvang.

LeesmaareensKoran 12:36-41. Dieverzenvertellenoverhoe

Yousufhandeldetoenhijtenonrechteindegevangeniszat

tussenmisdadigersvaneenandergeloof.Zijvroegenenkre-

genvanhemdepsychischesteundiezijnodighadden.Men-

sendiemisdadenhaddenbegaanengeenmoslimswaren,

werdendoorhemonvoorwaardelijkgeholpen.

HetzelfdedeedYousufinEgypte.LeesindeverzenKoran

12:43-49 en 12:54 hoedezeprofeetdebewonersvaneenland

datniethetzijnewasenwaarzeeenandergeloofaanhin-

gen,hielptijdensdehongersnood. AlsjebedenktdatYousuf

eenallochtoonwasinEgypte,danbegrijpjij,allochtonejon-

gere,vastheelgoeddemeerwaardevanditvoorbeeld!

Eenanderevormvanopvangofhulpiswatjeonderhet

woordzakaat verstaat.

Hetisdewerklozenuitkeringofdepensioenvoorzieningvan

deislam.Iederemoslimwordtgevraagdeenpercentagevan

zijninkomstenaftestaanaanhendiehetnodighebben.Het

weigerenvandezevormvanhulpwordtsterkafgekeurd.

LeesmaaronderdeletterR.Alsjeweigert,isjegebedniet

volwaardig.

Ten Have Nahas- de andere jihad-72 72 26-03-2007 10:26:22

Page 74: De andere Jihad

73

p van PROGRESSIEF

Doloptermenzijnwe.DeNederlandseislam,deconserva-

tieveislam,deprogressieveislam.Brr!Aldiewoordenenter-

men.Ja,dielokkendiscussieuitendiekwamerook.

Husain:‘Is er dan meer dan één islam?’

Omar:‘Nee, volgens de Koran niet. Het geloof van Adam,

Abraham, Mozes, Jezus en Mohammed is allemaal het geloof

van de islam.’

Husain:‘Wat zeg je nu? Jezus een moslim?’

Omar:‘Ja, als je moslim begrijpt als moslim = islam =

salaam = vrede.’

Husain:‘Maar wat is er dan progressief of conservatief aan

de islam?’

Omar:‘Voor mij bestaat dat verschil ook niet. Interpretaties

zijn mensenwerk. Als je progressief opvat als levend, als ‘al

islam al hai’, dat betekent ‘levendige islam’, dan is de islam

per definitie progressief.’

Progressief,conservatiefofradicaal,geenvandrieënzijn

Korantermen.Hetzijnwoordenwaarwijeenbetekenisaan

hebbengegeven.Endeclouisomnietdewoorden,maarde

Ten Have Nahas- de andere jihad-73 73 26-03-2007 10:26:22

Page 75: De andere Jihad

74

intentiededoorslagtelatengeven.Erzullenaltijdmensen

zijndieindenaamvaneenreligiemisdadenbegaan,ter-

roristwordenofzichtebuitengaanaananderewandaden.

Zo’nminderheidkentelkereligieendiegroependoende

meerderheidvanelkereligiekwaad.

Mediabrengenvooralslechtnieuws:bomaanslagenblijven

inhetgeheugenvanmensenlanghangen.Buitenstaanders

denkenalsneldatallemoslimsachterdiegruwelijkheden

staan.Datisallesbehalvewaar,maardatwetenveelanders-

enniet-gelovigenniet.Degoedwillendemeerderheidwordt

opeenhoopgegooidmethethandjevolextremisten.

Zenddaaromzelfdeboodschapvan‘hetdoenvangoede

daden’,demusara’a bi Lkhayrat, uitinplaatsvanaftestem-

menopdestoorzenders.

Koran3:114

‘Zij geloven in God en de laatste dag, zij gebieden het

behoorlijke, verbieden het verwerpelijke en wedijveren in

goede daden. Zij zijn het die tot de rechtschapenen behoren.’

DeechtprogressievemoslimleestnietalleeninzijnKoran,

maarbrengtinpraktijkwathijgelezenheeft.

Ten Have Nahas- de andere jihad-74 74 26-03-2007 10:26:23

Page 76: De andere Jihad

75

q van QUATSCH

InNederlandhoorjehetwoord‘quatsch’nietveel.Daarzeg-

genzeflauwekul,onzinofbullshit.InBelgiëhebjehetdan

overquatsch!

HetnieuwestelSafiaenEdwerdalsnelhétonderwerpvan

gesprekbinnenhetroddelcircuitvanhunvriendengroep.En

tochisroddel,achterklap,geklets,quatschofnamima verbo-

denvolgensdeKoran.

Koran49:6

‘Jullie die geloven. Als een fasik (onbetrouwbaar iemand)

met een bericht tot jullie komt, zorgt dan dat jullie duidelijke

inlichtingen inwinnen, opdat jullie niet in onwetendheid

mensen treffen en wroeging krijgen over wat jullie gedaan

hebben.’

Quatschisnietalleenhetgegrinnikophetschoolpleinover

wie-wat-doet-met-wieofheb-je-al-gehoord-dat.Demedia

doenerookaanmee.Enjijleest,hoortofzietdieberichten.

‘De politie van Utrecht heeft vanmiddag een jongen met een

Fries uiterlijk opgepakt wegens…’

Ten Have Nahas- de andere jihad-75 75 26-03-2007 10:26:23

Page 77: De andere Jihad

76

‘De politie van Utrecht heeft vanmiddag een jongen met een

Noord-Afrikaans uiterlijk opgepakt wegens…’

Heteersteleesjenooit,hettweederegelmatig.Bijdemees-

tenvanonsblijftnazo’nberichtjehangendathetomeen

allochtoonging.Negatieveberichtgevingnoemenwedat.

Wantálsereenmisdrijfisgepleegd,maakthetineerste

instantienietuitofdatgepleegdisdooreenautochtoneof

eenallochtoneNederlanderofVlaming.

Maaromgekeerdgeldtook:alseenpolitieagentdieMarok-

kaansejongenterechtoppakt,schreeuwdannietdathet

discriminatieiswathijdoet.Foutgedragwordtbestraft.

Allochtoonofautochtoon,datdoeterniettoe.Weesje

bewustvanheteffectvanwatjezononchalantbeweert.De

impactkanveelgroterzijndanjeooithadbedoeld.

r van RELIGIE

HusainwasbijmijopmijnlogeeradresinNederlandop

bezoek,omaaneendebatoverwaardenennormeninde

multiculturelesamenlevingdeeltenemen.Eenvandestel-

Ten Have Nahas- de andere jihad-76 76 26-03-2007 10:26:23

Page 78: De andere Jihad

77

lingengingoverreligieenmaatschappij.DaarzatHusain

natuurlijkoptewachten.Hijlaatgeengelegenheidvoorbij

gaanomvoorzijnmeninguittekomen.HijenLamyahad-

denelkaaraleerderontmoetviamijenhijhadhaaroverge-

haaldommeetegaan.Toenzeterugkwamen,wasLamya

gefrustreerd.

Lamya:‘Ja hoor, ik was er al bang voor. Het was weer het

bekende liedje: De islam verwerpt de westerse waarden en

normen.’

Husain:‘Het werd de bekende welles-nietes discussie toen

ik zei dat godsdienst een plaats hoort te hebben in het

openbare leven en de autochtonen hun mening verdedigden

dat religie iets privé is.’

Dietweehaddenheelwattespuiendieavond.Hetwerddan

ookeenlatertje.Ikbrachtdetermen‘din’en‘ibada’ inomhun

duidelijktemakendatjehetbegripreligieverschillendkunt

interpreteren.

Eersthetbegripdin.Hetstaatvoorgodsdienst,religie,

levenshoudingenverantwoordelijkheidvoorjezelfenande-

ren.Grote,belangrijkewoorden.Zekeralsjeweetdatmet

datlaatstewordtbedoelddeverantwoordelijkheidvoor

jezelfénanderen.Metanderewoorden,jenetjesaande

salaathoudenendaarnaiemandbelazerenishetverlooche-

nenvandedin.Jelegtjouwverantwoordelijkheiddannaast

jeneer.Hoeserieuswasjesalaatvaneenuurgeledendan

wel?

Koran107:1-7

‘Heb je hem gezien die de din loochent? Dat is hij die de

wees wegduwt en die er niet op aandringt de behoeftige

voedsel te geven. En wee hen die de salaat bidden, die hun

Ten Have Nahas- de andere jihad-77 77 26-03-2007 10:26:24

Page 79: De andere Jihad

78

salaat veronachtzamen, die vertoon willen maken en die de

hulpverlening weigeren.’

Hetgaathieromoprechtheid.Doenwaarjeingelooften

geloveninwatjedoet.Din,verantwoordelijkheidvoorje

eigenleven,hebjenietalsjevoordebuitenwereldlooptte

pronkenmetjezogenaamdegoedegedragomdaarna,als

niemandkijkt,gauwhettegenovergesteldedoet.Misschien

maakikhetnogduidelijkermetditvoorbeeld.Dedagdes

oordeelswordtindeKoranookwelgenoemd:Youm al din. De

dagduswaaropjeverantwoordingvoorjedadenaflegt.

AlsLamyaenikomdrieuur‘snachtsbijnaomvallen,is

Husainnogklaarwakker.

Hijvraagtmewatibada isenwathetverschilismetdin.

Omar:‘Din, Husain, gaat niet alleen over jou en God, maar

gaat over dingen waar anderen bij betrokken zijn. Een

voorbeeld is stelen. Met stelen benadeel je anderen. Din gaat

dan ook verder dan geloof; het heeft met ethiek te maken.

Ibada, ‘aanbieding’, daarentegen heeft alleen met jou en God

te maken. Een voorbeeld daarvan is bidden. Of je dat doet of

niet, is iets tussen jou en God. Dat gaat verder niemand iets

aan. Dat is iets persoonlijks.’

EenmooiKoranversinditverbandis:

Koran109:1-8

‘Zeg: Oh ongelovige. Ik zal niet dienen wat jullie dienen en

jullie dienen niet wat ik dien en ik dien niet wat jullie dienen

en jullie dienen niet wat ik dien. Jullie hebben jullie din en ik

heb mijn din.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-78 78 26-03-2007 10:26:24

Page 80: De andere Jihad

7�

Hierleesjeweereensduidelijkhetbewijsvangodsdienst-

vrijheidindeislam.Ofjenoumoslimbent,anders-gelovigof

niet-gelovig,iedermensheeftdin,verantwoordelijkheidvoor

zichzelfenanderen.

s van SCHEPPING

HetscheppingsverhaalkomtzowelindeBijbelalsinde

Koranvoor.Erzijnweleenpaarverschillen.Endiebeginnen

bijAdamenEvaendieverbodenvrucht.Hetbeginvanalle

ellende,zoalsaltijdwordtbeweerd,AdamenEvamochten

devruchtenvanállebomenetenbehalvevanéén.Enjahoor,

juistdevruchtenvandíéboomzagenerlekkerderuitdande

rest.

IndeBijbelwordtEvadooreenslangverleidomjuistvan

dieverbodenboomteeten.Zijisdaarmeedezondige.Inde

Koranstaathetzo.

Koran2:35

‘Toen liet de Satan hen beiden [uit het paradijs] daaruit

afdwalen.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-79 79 26-03-2007 10:26:24

Page 81: De andere Jihad

80

DuszijnvolgensdeKoran,AdamenEvabeidentegelijkertijd

verleidenzijnzijbeidenverantwoordelijk.

Maardaarnaastisernogeenanderverschil.Deislamitische

versievanditverhaalisdatdemensnietinhetparadijs

woont,omdatdatzoisvoorbestemd.Christenengeloven

echterdatdemensuithetparadijsisverdrevenalsgevolg

vandeerfzondevanAdamenEva.Volgensmoslimszijnwe

hierterechtgekomendoorGodswilenvolgenschristenen

doordatweuithetparadijswerdenverbannen.

Oké,totzoverhoewehieropaardeterechtgekomenzijnvol-

gensdeheiligeboeken.

NunaarDarwinenzijnevolutietheorie.Volgensdietheorie

isdemenshiernietkant-en-klaarneergepoot,maarheeft

diezichindeloopvanmiljoenenjarenontwikkeldvaneen

heeleenvoudigorganismeviasteedscomplexerelevensvor-

mentotdeniet-behaarde,rechtoplopendehomo sapiens(de

modernemens)diehijnuis.

Lamya:‘Moet ik dat Adam en Eva verhaal nou letterlijk

nemen of symbolisch?’

Omar: ‘Ik kan je wel een paar Koranteksten geven die je

zullen helpen bij het vormen van je mening.’

Koran71:14

‘Hij heeft jullie toch in fasen geschapen.’

Koran35:11

‘God heeft jullie uit aarde en uit een druppel geschapen en

dan heeft Hij jullie tot echtgenoten gemaakt.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-80 80 26-03-2007 10:26:24

Page 82: De andere Jihad

81

Koran39:6

‘Hij schept jullie in de buiken van jullie moeders, de ene

schepping na de andere in drievoudige duisternis.’

Erisdusruimteomtezeggendatersprakeisvaneenevolu-

tie,vaneenontwikkelingvandemensalsschepsel.Enwie

ziterdanachterdeschepping?DatisenblijftGod.

t van THEOLOGIE

Isdatietsandersdansharia?Nee.Leesevenmee,dansnap

jehetzo.TheosisGrieksvoorGod.Logosbetekentkennis,

wetenschap.SamenbetekenendietweevolgensdeVan

Dale:godgeleerdheid.

Eentheoloogisiemanddiedebronnenvanzijnofhaar

geloofheeftbestudeerd.

HierinhetWestenwordtvaakgedachtdateenimamzo

iemandis,terwijldatnietzohoefttezijn.Datzorgtdan

somsvoormisverstanden.

Husain:‘Dat was mooi niet eerlijk. Zo kun je geen goede

Ten Have Nahas- de andere jihad-81 81 26-03-2007 10:26:25

Page 83: De andere Jihad

82

discussie voeren. Waardeloos. Als het zo moet!’

Omar:‘Waar wind jij je zo over op?’

Husain:‘Over een debat op de tv. Nodigen ze een paar

priesters uit en twee imams. Die priesters wisten op elke

vraag een antwoord. Dat waren hoogopgeleide mannen,

dat zag je zo. Die twee imams wisten haast niks, kwamen

met een paar stomme voorbeelden en hadden geen

tegenargumenten. Ze werden compleet afgedroogd in die

discussie.’

Iksnaptemeteenhetprobleem.Deredactievanhetpro-

grammahaddeverkeerdegastenuitgenodigd.Eenimam

kanimmersiedereenzijn.Iedereenkandoorzijnmoskee

gevraagdwordendeoproeptotgebedtedoenenvoorte

gaaninhetgebed.Demaninhetdiscussiepanelkonvastwel

deKoranlezeninhetArabisch,maarmisschiennietde Volks-

krantofDe Morgen.Integenstellingtoteenimamheefteen

priesteraltijdeentheologischeopleidinggevolgd.Datgeldt

ookvooreensharia-deskundige:dieheeftaltijdgestudeerd.

Alsderedactieeentheoloogeneensharia-deskundigehad

uitgenodigdwasergelijkheidgeweest.Zoekjeiemandom

voortegaaninhetgebed,danzoekjeeenimam.Degeneuit

jouwgroepdiedathetbestekan,doetdatopdatmoment.

Ineenmoskeehebbenzevoordietaakeenvastiemandaan-

genomen,maardezemanhoeftgeensharia-deskundigete

zijn.

Sharia houdtmeerindanislamitischewetten.Eigenlijkbete-

kentsharia deweg.Eensharia-deskundigezoektdieweg.En

dievindthijnietalleenindeKoran.Weerietsdatnietveel

moslimsweten.DeKoranisweldebelangrijkstebron,maar

absoluutnietdeenige.Jekentvastweldesunnahofhadith,

detekstenoverhetlevenendeuitsprakenvanMohammed.

Ten Have Nahas- de andere jihad-82 82 26-03-2007 10:26:25

Page 84: De andere Jihad

83

Maarooitgehoordvan ijma?Daarinwordenuitsprakenvan

islamitischegeleerdenbeschreven.Ietswaaroverovereen-

stemmingisbereikt.Dieuitsprakenvormenookeenbron

waaruittoekomstigegeleerdenkunnenenmogenputten.

Enoverdekias? Ooitvangehoord?Datisdelogicadiegeleer-

dengebruikenomtotconclusiestekomenoverzakenwaar-

overanderebronnengeenuitspraakdoen.

Logicawordtbijvoorbeeldgebruiktalsereenvraagopduikt

dienietindeKoranofanderebronbeantwoordwordt.Dan

wordtereenvoorbeeldgenomendatwelhelderisenvan

daaruitverdergeredeneerd.Ietsindetrantvan:alsditmag,

danishetlogischdatditookkan.Analogieheetdatmeteen

moeilijkwoord.

Eenvoorbeeld.DeKoranzegtniksoverhetgebruikvancoca-

ine.Hoekomendesharia-deskundigendanaanhetverbod

opditmiddel?Zetrekkeneenparallelmetalcohol.Inzo’n

gevalkomteengroepsharia-deskundigenbijeenvoorkias.

Zevragenzichdanbijvoorbeeldaf:WatzegtdeKoranover

alcohol?Heeftdiedezelfdeeffectenopdemensalscocaïne?

Dooropdezemanierteredenerenkomenzedantoteencon-

clusie,ijmaendieconclusiewordtdandetevolgenregel.Zo

bepaaldenzedatcocaïneverbodenis.

Erzijnnogtientallenanderebronnenenhoelagerinrang

hoemindermensenerooitvangehoordhebben.Échte

sharia-deskundigenhebjehierinhetWestennauwelijks.En

erzijnnógminderdeskundigendieooknogwetenhoede

westersesamenlevinginelkaarzit.Misschieneenstudie

voorjou?

Ten Have Nahas- de andere jihad-83 83 26-03-2007 10:26:25

Page 85: De andere Jihad

84

u van UNIVERSEEL

Alsiemandzegtdateenusb-stickeenuniverseelstekkertje

is,snapjedatjezo’nstickopelkecomputerkuntaansluiten.

Hetdingisnietmerkgebondenenheefteenstandaardmaat.

Zoishetookmetheelveelreligieuzeenethischeboodschap-

pen.Zezijnuniverseel.Ofjenuchristen,joodofmoslim,

humanistofboeddhistbent.Heelveelboodschappenzijn

universeel:algemeengeldend.Deboodschappenovervrede,

naastenliefdeenbarmhartigheidzijndaargoedevoorbeel-

denvan.

Koran22:107

‘En Wij hebben u slechts als barmhartigheid voor de

wereldbewoners gezonden.’

DezeboodschapvanGodaanMohammedisuniverseel,

wanthijgeldtookvoorelkeweldenkendejoodofchristen,

boeddhistenhumanist.Dieboodschapheefteenuniversele

waarde.

Datgeldtookvoordeboodschapvannaastenliefde.Hetisde

bedoelingdatjeelkenaasteliefhebtendaarpastarrogantie

nietbij.Lamyawasdanookflinkboostoeneenjongenuit

Ten Have Nahas- de andere jihad-84 84 26-03-2007 10:26:26

Page 86: De andere Jihad

85

haarklaszicheenairaanmatdiezijongepastvond.

Lamya:‘Zeg, hou jij even op. Wie denk je wel dat je bent?’

Bashar: ‘Wat moet jij nou? Ik ga tegen juf Verbeelen niet

beleefd doen. Ik ben een moslim, zij niet. Wie is er dan beter?’

Lamya:‘Zo werkt het dus niet. Als jij denkt dat jij je zo

arrogant kunt opstellen alleen omdat je moslim bent, dan

heb jij er niks van begrepen.’

Ja,daarkonikLamyaalleenmaargelijkingeven.

Netzoalsikhaargelijkmoetgeven,alsdiezelfdeBasharzich

meervoeltdanzij,alleenomdatmeneereenmanis.Dateen

niet-gelovigeminderisdaneengelovigeofeenvrouwmin-

derdaneenman,staatnergensindeKoran.Eenscheefgroei

inhetdenken,misinterpretatieenhoogmoedvanmensen.

NietvandeKoran.Diekentgeenminderwaardigeofsuperi-

euremensen.Dieerkentwelverschillentussenbijvoorbeeld

manenvrouw,maardatbetekentnognietdatjeopbasis

vandieverschillenietsaaneenvrouw–ofeenman–mag

opleggen!Laatdieanderzelfkiezen.

Eenvoorbeeld:mannenkunnengeenkinderenbaren,vrou-

wenwel.Maardatbetekentnognietdatvrouwenthuis

moetenblijvenomvoordekinderentezorgenenalleen

mannengeschiktzijnombuitenshuistewerken.Moslims

–entrouwensookchristenen–diedatvinden,latenzichlei-

dendoordenkbeeldendiecultureelbepaaldentijdgebonden

zijn,nietdoordeKoran(ofdeBijbel).Verschillentussenman-

nenenvrouwenzijngeenexcuusomvrouwen(ofmannen)

alszwakkerofmindertezien.Zwangerevrouwenenmoe-

dersdieborstvoedinggeven,magjedusnietuitsluitenvan

hetrechtopwerk.Tenminstealszijzelfwillenwerkenenals

hungezondheidhettoelaat.Werkendevrouwen–moslima’s

enniet-moslima’s–inMidden-Afrikazijnnietandersgewend

Ten Have Nahas- de andere jihad-85 85 26-03-2007 10:26:26

Page 87: De andere Jihad

86

danhetkindopderugoveralmeenaartoetenemen.Enin

MaleisiëenIranzijnwerkendevrouwengeenminderemos-

lims,alszebuitenshuiswerken.

DeKoranpromootdusgeenarrogantiejegensniet-moslims

ofhoogmoedigheidjegensvrouwen,integendeel.Leesmaar

zelf:

Koran25:73

‘De dienaren van de Barmhartige zijn zij die met zachte

treden op aarde lopen. Ze zijn zij die vrede zeggen, als ze door

onwetenden worden aangesproken.’

v van VRIJHEID

Freedom!Wiewilhetniet?Devrijheidomnetzolanginbedte

liggenalsjewilt.Devrijheidomomtegaanmetwiejewilt.

Devrijheidomtegelovenwatjewilt,jetekledenzoalsje

wilt,tezeggenwatjewilt.Langlevedevrijheid!

Iedereenwildusvrijzijn,datisniethetprobleem.Maar

iedereenverstaatietsandersondervrijheidendatmaakthet

ingewikkeld.Ikliet150jongerentekenenwatvrijheidvoor

Ten Have Nahas- de andere jihad-86 86 26-03-2007 10:26:26

Page 88: De andere Jihad

87

henbetekent.Ikkreegtekeningenmettweegeboeidearmen

eneenkapotteketting.IkzageentiranmeteenX-teken

overhemheen.Ikzagvogelsenvlinders.Vrijheidenbevrij-

ding.Ikzougraagwillenwetenwaarjijheteerstaandenkt

bijdiewoorden.

Daarmeekomenweeigenlijkvanzelfophetbegrip‘emanci-

patie’,datveelmetvrijheidtemakenheeft.Wanthoebereik

jediezogewenstevrijheid?

Tijdensdiscussies,collegeseninmijncontactmetjongeren

hebikverschillengeconstateerd.Hetkomtinhetkortop

hetvolgendeneer:meestal(dusnietaltijd!)zaleenjongere

niet-moslimclaimendatwathijwil,moetkunnen.Datdoet

hijindenaamvandevrijheidwaariedermensrechtopheeft.

Hijsteltduseerstzijnwenscentraalenkijktpasdaarnaof

hijdaaranderennietmeeschaadt.Eenjongemoslimzal

meestaleerstkijkenofereentheoretische,cultureleenreli-

gieuzerechtvaardigingisvoorwathijwil.Hijzaleerstzoe-

kenofzijnwenswelpastbinnenhetkadervandeKoran,zijn

socialemilieuenzijncultuur.

OmdatduidelijktemakenneemikweerdeNederlandse

ex-politicaHirsiAliendefilmmakerTheovanGoghalsvoor-

beelden.SamenmaaktenzijdefilmSubmission.Defilmwilde

dediscriminatievanvrouwenbinnendeislamaandekaak

stellen.Erkwamenonderandere–bijna–naaktevrouwen

inbeeld.OphunlichamenwarenKorantekstengeschilderd.

HirsiAlienVanGoghwildenmetdefilmbijdragenaande

emancipatievanmoslimvrouwen.Eenfilmdieeentsunami

aanpubliciteitkreeg.Maarhelaas,dedoelgroep,moslim-

vrouwen,werdamperbereikt.Zijvoeldenzichnietaange-

sprokendoordefilmmakers.HirsiAlienVanGoghwaren

voorbijgegaanaandebelevingswereldvandedoelgroep.

Veelmoslimvrouwenmistenindefilmeenuitlegvandeposi-

Ten Have Nahas- de andere jihad-87 87 26-03-2007 10:26:27

Page 89: De andere Jihad

88

tievanmoslimvrouwendiehunaansprak.Enzevondende

combinatievannaaktenKorantekstenergschokkend.De

filmpastenietinhuncultuur.

Omeenboodschapovertebrengen,moetjeweldejuiste

toontreffen.Jegaatgeenheavymetal-muziekdraaienineen

bejaardenhuisenjetoontgeenoorlogsfilmopeenkleuter-

school.Diemuziekismisschiencoolendiefilmfascinerend

maarweldeverkeerdekeuzesvoordiespecialegroepen.

Wiljeechtietsbereikendanmoetjedoelgroepjehoren.

Daargaathettochom?

MisschienkennenjulliekoninginNoorvanJordanië.Zijwil

devrouweninhaarlandookemanciperen,maarpakthet

andersaan.Zijbekijktdewensenvandevrouwenbinnende

mogelijkhedendiehuncultuurbiedt.Zomaaktezegebruik

vandeeeuwenoudehandwerktraditievanbedoeïenenvrou-

wen.Diekunnenprachtigwevenenborduurselsmaken.

KoninginNoororganiseerdehandwerkgroependieniet

alleenmooiedingenmakenomzeteverkopen,maartijdens

hetwevenenbordurenwerdervoorlichtingenonderwijs

gegeven,enerwerdveelgepraat.Tweevliegeninéénklap:

erkwamgeldinhetlaatjeéndedameswerdenmondiger.

Ten Have Nahas- de andere jihad-88 88 26-03-2007 10:26:27

Page 90: De andere Jihad

8�

w van WERELD

DatHusainsomsdoorslaatinzijnwenseengoedemoslimte

zijn,hadikalvakermeegemaakt.Eenpaarstaaltjeshiervan

hebjeookalmeegekregen.Ditwaserweerzoeen.

Husain:‘Ik meen het deze keer serieus Omar, ik ga de

Dar-ul-Harb bevechten. De wereld moet het nu maar eens

weten.’

Omar: ‘Husain jongen, wat heb je je nu weer wijs laten

maken?’

Husain:‘Hoezo? Dar-ul-Harb is de wereld van de oorlog.

Die is overal waar geen Dar-ul-Islam is, geen moslimwereld.

En daar ga ik de jihad voor vechten. Dus hoezo: wijs laten

maken?’

Oeps!Husainwasweereensophetverkeerdebeengezet

doorzijnsalafi-vrienden.(Salifikomtvanhetsalafisme,een

radicalestromingdiedeislamuitdetijdvandeprofeeten

zijnmetgezellenzondercompromissenindemodernetijd

wilinvoeren.)Husainzelfisertrotsopbijdezesalafi’s te

horen.Jongensenmeisjesdiestoeretaaluitslaan,watvaak

nietmeerisdanhetpapegaaienvanhalvewaarhedendieze

Ten Have Nahas- de andere jihad-89 89 26-03-2007 10:26:27

Page 91: De andere Jihad

�0

ergenshebbenopgevangen.Maargoed,Husainzatbijmijen

ikkonhemzijnhersenslatengebruiken.

Zijnsalafi-vriendenhaddentweetermenbesproken:Dar-ul-

Islam enDar-ul-Harb.

Dar betekentwereldenDar-ul-Islamisdandewereldvande

islamofdaarwaardeislamis.Dar-ul-Harbbetekentvolgens

devriendenvanHusaindewereldvandeoorlogofdaarwaar

dejihadnoggevoerdmoetworden.

Zijnradicalematenhaddentweezakennietgoedbegrepen.

TeneerstestaaterindeKorannietDar-ul-Islam, maarDar-el-

Salaam.

Koran10:25

‘En God roept op tot het oord van de vrede Dar-el-Salaam.’

HettweedewatdevriendenvanHusainnietbegrepenhad-

den,betrefteentaalkwestie.Inhetmodernestandaard-

Arabischbetekentharb oorlog.Maarinhetoud-Arabisch

betekentharb ook‘scherp’.DewarebetekenisvanDar-ul-Harb

isdanook‘wereldvandescherpte’.Ditmoetjebegrijpenals

dewereld,deplaatswaareenmoslimopzijnhoedemoet

zijn,scherpmoetzijnomzichzelfenanderengeenkwaad

tedoen.OmdeDar-ul-Harboptevattenalseenplekwaar

oorloggevoerdmoetworden,iseenwelergextremistische

opvatting.

IkgafHusainnogwatmeerstoftotnadenken.

Husain,mijngrootouderszijnnognooitbuitenSyrië

geweest.Voorjouenmijisdewereldveelgroter.Wasjijop

hetplattelandvanMarokkogeboren,danwoondejedaar,

leerdejeBerbers,atjecouscous,knooptejeomavloerkle-

den,werktejevaderophetlandenzatje’savondsbijeen

olielamp.Heelgewoon.Danhadjeergeenideevangehad

Ten Have Nahas- de andere jihad-90 90 26-03-2007 10:26:28

Page 92: De andere Jihad

�1

daterinBelgiëenNederlandjongerenwonendienetzooud

zijnalsjij,Nederlandsspreken,aardappelenetenengeen

couscous,vanwiedeomaineenbejaardentehuiswoonten

vanwiedevaderelkedagmetzijnautonaarzijnkantoor

rijdt.

MaaromdatjijinVlaanderengeborenbent,weetjedatsoort

dingenweloveranderelanden.Watbetekenteengrensnog

voorjouenmij?Eene-mailtjevanjevrienddietweestra-

tenverderopwoont,isernetzosnelalseenberichtdatuit

Egyptekomt.Demodernewereldlijktereentjezondergren-

zen.Hetonderscheidtussendewereldvandeislamenvan

deHarbisverdwenen.Vrouwenhandel,kinderporno,drugs

kennengeengrenzen.DeArabischeéndewestersewereld

hebbenmetdezeverschijnselentemaken.

Moslimszijnookoveral.Zewonennietmeeralleeninhun

landvanoorsprong.Denkendatdewereldstriktgescheiden

isinDar-ul-IslamenDar-ul-Harb isdaaromnetalsopreisgaan

meteenverlopenpaspoort.

Ten Have Nahas- de andere jihad-91 91 26-03-2007 10:26:28

Page 93: De andere Jihad

�2

x van XENOFOBIE

Xenofobiebetekentletterlijkdeangstvoordevreemdeling,

deonbekende.Dieangstisvaakdeoorzaakvandiscrimina-

tie.

Antwerpen–11mei2006.Eenmanschietopstraateersteen

babyenhaarzwartebabysitterneerendaarnaeenmos-

limvrouw.Vrouwenvaneenanderraseneenandergeloof.

Beidevrouwenwarenzichtbaar‘anders’dandeVlaamse

dader.Motief:xenofobie.Dedaderhadeenongegronde

angstvooralleswathijnietkent.Deuitdrukking‘onbekend

maaktonbemind’geeftgoedweerwathiergebeurde.De

daderkendedeAfrikaansevrouwendemoslimvrouwniet.

Hijhandeldepuuruitopgebouwdeangst.Zijnvooroorde-

lengingenmethemopdeloopenopdiefataledaginmei

fliptehij.Zijngedachtenmoetenietsgeweestzijnals:Zijzijn

andersdanik,datvindikeng,datsnapikniet,ikweetniet

watikmetzemoet,dusmoetenzemaarweg.

DitiseenvoorbeeldvaneenautochtoneBelgdiezichxeno-

foobgedroeg,maarerzijnnetzogoedvoorbeeldenvan

allochtonendiezichschuldigmakenaanvooroordelenende

autochtonebevolkingonrechtaandoen.Weleensmeege-

maakt?

Ten Have Nahas- de andere jihad-92 92 26-03-2007 10:26:28

Page 94: De andere Jihad

�3

WandadenzoalsdieinAntwerpentreffenvaakonschuldige

mensen.

Koran8:25

‘En wees op jullie hoede voor een verzoeking die niet speciaal

hen uit jullie midden treft die onrecht plegen.’

Erstaat‘enweesopjulliehoede’.Oppassendus.DeKoran

heefthethieroverhetwoord‘ittaqu’ dat‘vermijd’of‘tref

voorzieningen’betekent.Alsjehetwoord‘voorzieningen’

uitlegtals‘kennis’,hadhetdramainAntwerpenvoorkomen

kunnenworden.

DenkmaareensaandeaffairevandeDeensecartoonsover

deislam(2005-2006).Daarspeeldegebrekaankennisook

eenrol.Haddendetekenaarsmeergewetenoverdeislamof

haddendeDeensemoslimsmeerinformatieoverhungeloof

gegevenaanautochtoneDenen,danwasdezaakmisschien

nooitzouitdehandgelopen.

Eenonderdeelvanittaquisdatjeietsdoetomditsoortwan-

toestandentevoorkomen.Daarom:communiceer!Welaten

ditonderwerpnuevenrusten.Inhetvolgendehoofdstuk

komikterugopdenoodzaakvaninformatiegeven.

Jeweetdateenmoslimdevredesboodschapmoetuitdragen.

Mohammedzeihetzo:‘Bashiru wa la Tunaffiru.’Datkunjever-

talenals:‘Jij,brengervanhetgoedenieuws,schrikanderen

nietaf,wantdanwordtjeboodschapnietgehoord.’Daarom:

benaderiemandaltijdpositief.

Ten Have Nahas- de andere jihad-93 93 26-03-2007 10:26:29

Page 95: De andere Jihad

�4

y van Y-CHROMOSOOM

Lamya:‘Hé, moet je horen wat ik vandaag geleerd heb bij

biologie. Wist je dat de kleur van je huid of je ogen bepaald

wordt door erfelijkheidsmateriaal dat in jouw chromosomen

zit?’

Omar:‘Ja, dat weet ik.’

Lamya:‘Maar luister, juf Verbeelen vertelde nog meer.

Diezelfde chromosomen bepalen ook of je een jongen of een

meisje wordt. Meisjes hebben twee X-chromosomen, jongens

een X- en een Y-chromosoom. Eén Y-chromosoom meer en

ik was een jongen geweest. Dat snap ik nog, maar dat er

ook mensen bestaan die man zijn maar er als vrouw uitzien,

dat snap ik niet. Daar heb ik in de Koran ook nooit iets over

gelezen.’

LamyabedoeldedatdeKoranclaimtopallevrageneenant-

woordtebevatten.Devraagisalleen:waar?VolgensLamya

staathetantwoordergens,maarkunjijhetookvinden?Kun

jijhetookjuistinterpreteren?

DeKoranspreektduidelijkoverzakarenoensa.Hetmanne-

lijkeenhetvrouwelijke.Leesmaar:

Ten Have Nahas- de andere jihad-94 94 26-03-2007 10:26:29

Page 96: De andere Jihad

�5

Koran49:13

‘Oh mensen, Wij hebben jullie geschapen uit een mannelijke

én een vrouwelijke oorsprong en Wij hebben jullie tot

volkeren en stammen gemaakt opdat jullie elkaar zouden

leren kennen.’

Denatuurisgrillig,wordtergezegd.Datkloptendatgaat

nietalleenopvoorbomen,bergenenbavianen.Ookbijmen-

sengaandewettenvandenatuurnietaltijdop.Weetjenog

dieSiamesetweelinguitIran,dietweemeisjesdiemetde

hoofdenaanelkaarvastwarengeboren?Zowordenerook

baby’smetzestenengeboren.Denatuurletteevennietop

engafhuneenteentjemeer.

Zokanhetookmetgeslachtshormonengaan.Sommige

kinderenwordengeborenmetaos:hetAndrogeenOnge-

voeligheidsSyndroom.Zehebbennetalsjongenseen

Y-chromosoom,maartegelijkzijnzeongevoeligvoorman-

nelijkehormonen,het‘androgeen’.Zonderdieongevoelig-

heidhaddenzeeralseenjongenuitgezien.Maardooraos

krijgenzeeenvrouwelijklichaam–envoelenzezichook

vrouw–maarzehebbengeeneierstokkenenbaarmoeder.

Lamya:‘Maar nog even over dat verschil in chromosomen.

Hebben homo’s dezelfde chromosomen als hetero’s?’

Omar:‘Ja. Iemand met aos zit biologisch anders in elkaar

dan jij of ik. Maar een homo of lesbo is lichamelijk hetzelfde

als een hetero, alleen is zijn of haar geaardheid – of

gerichtheid op mannen of vrouwen – verschillend.’

Iemandpestenofdiscriminerenkeurtdeislamaf.Ofhetnu

omeenbiologischverschilofeenverschilingeaardheidgaat:

deislamdiscrimineertniet.Jijhopelijkookniet!

Ten Have Nahas- de andere jihad-95 95 26-03-2007 10:26:29

Page 97: De andere Jihad

�6

z van ZEKERHEID

Tja,zekerheid.Watiszeker?Datjeeenkeerdoodgaat,jadat

iszeker.Datjejediplomahaalt?Datkanvariërenvan‘heel

misschien’tot‘zeerwaarschijnlijk’,maarabsolutezekerheid

vooraf?Nee.

Inhetvoorwoordvanditboekhebikgeschrevendatditeen

doe-,praat-ennadenkboekis.BijdeletterGstaatdathet

eromgaatdatjíjkiestwatjewiltgeloven.

Inditboekdusgeenkant-en-klarewaarheidoverdeislam.

Jóuwvisieopdewerkelijkheid,jouwbrillaatjejouwzeker-

heidzien.Deeenkiestvooreenhipmontuur,deandervoor

eenklassiekmodel.DatmaaktdebrilvanHansandersdan

dievanHassan.DatmaaktdatdezekerhedenvanHansen

dievanHassanverschillen.

Overwelkezekerheidhebbenwehetdan?Overjouwper-

soonlijkevisie,jouwkeuzes,jouwvisie.Enomdietekrijgen

moetjeietsdoen.Fastfoodbestaatnietinhetgeloof.Kant-

en-klaarmaaltijdenwordennietgeserveerd.Jemoetmet

dagverseingrediëntenaandeslag.Watvandaagversenlek-

keris,isovereenpaardagenbedorven.Meningenenvisies

zijnsomsnetalseten.Jemoetregelmatigcontrolerenofze

nietoverdehoudbaarheidsdatumzijn.Ofzoalsjehebtgele-

Ten Have Nahas- de andere jihad-96 96 26-03-2007 10:26:30

Page 98: De andere Jihad

�7

zeninhetwoordvooraf:Wienooitvanmeningisveranderd,

heeftimmersweiniggeleerd.

Koran17:85

‘Zij vragen jou over de geest. Zeg: “De geest komt door de

beschikking van mijn Heer. En van de kennis is jullie slechts

weinig gegeven.”’

InditabczijnveeltermenuitdeKoranopeennieuwemanier

uitgelegd.Toenjevierjaarwas,geloofdejedatkinderen

geborenwerdenuiteenkoolofgebrachtwerdendoordeooi-

evaar.Vandaagweetjebeter.Toenjevierwas,konjeslechts

simpeleverhaaltjesbegrijpen.Nuisdatanders.Jebent

gerijpt,hebtmeerzelfnagedacht,gepraatmetvrienden.

Kortom,jehebtjezelfontwikkeld.

Jewaarheidismeeontwikkeldenzieternuandersuitdan

tienjaargeleden.Erzijnvastideeëninditboek,waarvanje

meteenzegt:‘Ja,zodenkikerookover.’Maarerzijnvastook

meningen,waarvanjedenkt:‘Nou,Omar,daarmoetikeerst

nogeensheelstevigovernadenken.’Endatisgoed.Datzet

jeaanhetwerk.

Husain,Lamyaenjijmoetenmetjullievriendendekeuken

in.Gaopzoeknaarreceptenvangerechtendiejijlusten

voegernogwateigeningrediëntenaantoe.Smakelijketen!

Ten Have Nahas- de andere jihad-97 97 26-03-2007 10:26:30

Page 99: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-98 98 26-03-2007 10:26:30

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 100: De andere Jihad

��

Hetvorigehoofdstukheeftjekennisvergroot.Datwashet

‘denkdeel’vanditdoe-,praat-ennadenkboek.Nuwordthet

tijdomtegaankijkenwatjemetdiekenniskan.Overtothet

doe-enpraatgedeelte.Tijdvooractie!

Wanttijdomtezeureniserniet.Detijddatjeanderende

schuldkongeven,isvoorbijenafwachteniszonde.Ofwil

jesomsopdevolgenderellenwachtenofopdevolgende

moordofbomaanslag?Alsjijdebusinkomtmeteensport-

tas,gajenaardesportschoolenbenjenietopwegnaarde

hemel.Datsoortnegatieveassociatiesmoetdewerelduit.

NatuurlijkmoetenderegeringeninDenHaagenBrusseliets

doen,jeburgemeester,jeleraren,jebuurmanennatuurlijk

moetdejournalistnoueensmeteenpositiefberichtkomen,

allemaalhartstikkewaar,maarnu:JIJ.

PresidentJohnF.Kennedyzeihetzo:‘Important is not what

your country can do for you but what you can do for your country.’

Belangrijkerdanwatjelandvoorjoukandoen,iswatjijkunt

doenvoorjeland.Datgeeftmooideeigenverantwoordelijk-

heidweerdieervanjouverwachtwordt.Din,weetjenog?

LeesandersnogevenwateronderdeletterRinhetABC

overisgeschreven.

Hoofd stuk 3Wat k

an ik d

oen?

Ten Have Nahas- de andere jihad-99 99 26-03-2007 10:26:30

Page 101: De andere Jihad

100

NujeweetdatereenvooruitstrevendeuitlegvandeKoran

mogelijkis,weetjedatjejereligieniethoeftteverlooche-

nenomprogressieftezijn.Jehebtgeziendateenmoderne,

eigentijdseinterpretatieonderbouwdkanwordenmet

Koranteksten.Jijhebtjouwrecept,Husainheefteenander

receptenLamyadenkterweerandersover.Driekeermos-

lim,driekeeranders,driekeerinbeweging.

Alsjebeslistommeetedoenaaneenbeterbegrip,aaneen

groteretolerantieenaanemancipatievanjegeloof,bedenk

daneerstwatjewilt enwatjekunt.Daarzitnamelijkeen

verschiltussen.DenkmaaraanhetvoorbeeldvanKoningin

Noor.BijhaarmissieomdeJordaansevrouwenteemancipe-

ren,houdtzetelkensvoorogenofwatzewilookkan.Kleine

stapjeszijnvaakzinvollerdaneenrevolutie.

DenkhierbijookaanhetverhaalvandeprofeetYousuf.Hij

werdindegevangenisgezetvoorietswathijnietgedaan

had.Zijnonschuldwasbewezenentochzathijdaar.Tijdelijk

machteloosomietsaanzijnsituatieteveranderen.Hettop-

puntvanonrechtvaardigheid.Hijbleefrustig,kreegdoor

zijngoededadenhetvertrouwenvanzijnmedegevangenen

enwachttekalmzijnkansaf.Toendiekwam,namhijhet

woordenwerdhijweereenvrijeman.Yousufmaakteophet

juistemomentdejuistekeuzesinwillenenkunnen.Toenhij

nietsaanzijnsituatiekonveranderen,wachttehijafenhielp

daarnazijngastlandEgypteomdehongersnoodtebestrij-

den.Egyptehadeenanderegodsdienstdanhij.Yousufvond

datonbelangrijk.Zijneigengeloofbehoudenénanders-gelo-

vigenhelpen,kondenprimanaastelkaarbestaan.Goedheid

isimmerseenuniverselewaarde.

Jijbehoudtjouweigenheid,jouwidentiteit.Jebuurmanmag

datook.

Ten Have Nahas- de andere jihad-100 100 26-03-2007 10:26:31

Page 102: De andere Jihad

101

Wehebbenhetoverda’wa gehad,hetuitnodigentotislam,

totvrede(zievoorda’wa ookonderdeletterB).Datis

voorlichtinggeven.Nietalleenhetprofessionelewerkvan

voorlichters,pr-medewerkers,communicatiedeskundigen

ofimams,maarookjouwwerk.Jíjhoeftdepremierniette

overtuigen.Hebjijeengoedgesprekmetjebuurmanover

bijvoorbeeldcultuurverschillen,dandoejeietsheelwaarde-

vols.

Vooroordelenbesprekentijdenseenspreekbeurtopschool

leidttotmeerbegripvoorelkaarenisda’wa. Jeleertvan

elkaar,krijgtrespectvoorelkaarenbentwaardevolvoor

elkaar.Kennen,herkennen,erkennen.

Oké,genoeggepraat.Let’s get started!

De workshop

Eenuitstekendemanierommetanderenindialoogte

treden,iseenworkshop.Husainorganiseerdeereendie

faliekantmislukte.Hijdeedhetzo.Zijnopdrachtluidde:

Organiseereenthemabijeenkomstwaarinmoslimjongeren

kunnenlerenhoezijhunkansopeengoedestageplaatsen

eenbaankunnenvergroten.Ja,eenpittigetaak,datvondik

ook.Husainbedachtdathijeendeskundigenodighad.Hij

zochtopinternetenbeldemeteenpaaruitzendbureaus.Zo

kwamhijbijdeheerVanDenBoogaerd.Diewildeweleen

verhaalkomenhoudenopschool.Mooi,dachtHusain,hij

vertelt,daarnalaatikdeklasvragenaanhemstellenenhoef

ikverdernikstedoen.Easy!Mooinietdus.

VanDenBoogaerdwistwerkelijkallesvanhetthema.De

helearbeidsmarktinclusiefstatistieken,methodieken,con-

junctuur,flexibiliteit,efficiency,pensioenbreuk,loopbaanre-

gelingen,alleskwamaanbod.VanDenBoogaerdwasniette

stoppen.Hijzoudezeklasineenuurtjeweleenslatenzien

waterallemaalbijeengoedebaankomtkijken.Hoemeer

Ten Have Nahas- de andere jihad-101 101 26-03-2007 10:26:31

Page 103: De andere Jihad

102

analysesencijfershijdoorhetlokaalslingerde,hoeverder

dejongerenonderuitzaktenophunstoel.Bijzijnlaatste

geliktePowerPoint-diahadhijalleennogdeaandachtvan

Husain.Diehadallangdoordathijeenverkeerdekeuzehad

gemaakt.Envandegeplandediscussiekwamnatuurlijkniks

meerterecht.

Watginghiermis?DieVanDenBoogaerdwistgenoeg.En

dathijvakerpresentatieshadgehouden,wasoverduide-

lijk.Genoegingrediëntenvooreengeslaagdemorgen,zou

jedenken.Zijnpresentatiewaszo’ntypischvoorbeeldvan

heavymetal-muziekineenbejaardenhuis.Degastspreker

sloottotaalnietbijzijnluisteraarsaan.Zijnanalyseswaren

interessantvooreendirecteurvaneenfabriek,maarniet

vooreengroepjongerendiealleeneenleukestageplaats

zoeken.VanDenBoogaerdstondvoordebankentepraten,

dejongerenhaddenniksgeleerdenHusainkreegvoorzijn

opdrachteenonvoldoende.

Regel één is dan ook:

Stem je informatie af op je publiek.

VanDenBoogaerdhadhetmetalleendezeregelnogniet

gered.Ookalshijhetopditpuntbeterhadgedaan,waseen

deelvandejongerenvastafgehaakt.Hijmaaktenamelijk

eentweedefout.Hijwildeveelteveelinformatieinéén

lezingproppen.

Regel twee, je voelt hem al aankomen:

In een workshop kun je beter één onderwerp goed

bespreken dan er een half lesboek doorheen jagen.

Ten Have Nahas- de andere jihad-102 102 26-03-2007 10:26:31

Page 104: De andere Jihad

103

Taboe

Lamyawerdeensuitgenodigdommeetediscussiërenmet

eenvrouwengroepinhetbuurthuisbijhaaromdehoek.De

autochtonevrouwenwildenweleensuitdemondvanmos-

limmeisjesietshorenovermaagdelijkheidendeislam.Zoals

metelktaboeonderwerpishetengomovermaagdelijkheid

tepraten.Maarookergnodigennuttigomhettaboete

doorbreken.

Lamyavondheteenmoeilijketaakendatwashetook.Ze

vonddatzeduidelijkmoestmakendatertweemeningen

zijn:jeblijftmaagdtotjehuwelijksnachtofjeexperimen-

teertendoetdatniet.Kiesjevoorheteerste,dankandat

uitromantischeopvattingenzijnofomdatjegeloofdatzo

voorschrijft.Inbeidegevallenishetessentieeldathetjóúw

besluitis.Alsdathetgevalis,magjebesttrotszijnopjouw

mening.Datgeldtvoormeisjesénjongens.

Kiesjevoorvrijereseksueleomgang,danzijnmeisjesopeens

inhetnadeel.Vanmoslimmeisjeswordtverwachtdatzeals

maagdhethuwelijkingaan.Jongenskomenmeteerderevrij-

partijenmooiweg.Henmoetjemaarophunwoordgeloven.

Eenmeisjemagdaaromnooitgedwongenwordenofzich

gedwongenvoelenomgeheimehersteloperatiesteonder-

gaanofhaarhelelevenditgeheimmetzichmeetedragen.

Lamya:‘Omar, ik ben hartstikke zenuwachtig. Ik ben bang

dat ze me uitlachen als ik zeg dat sommige meisjes er echt

zelf voor kiezen om niet met een jongen naar bed te gaan

voordat ze getrouwd zijn.’

Omar: ‘Dat snap ik. Je moet dit goed voor ogen houden:

praten we er niet openlijk over en blijven we steken in

gesmiespel, dan is maagdelijkheid tegen de tijd dat jij met

pensioen gaat nog steeds een taboe.’

Ten Have Nahas- de andere jihad-103 103 26-03-2007 10:26:32

Page 105: De andere Jihad

104

Jijmagjouwmeninghebben,degroephoefthetdaarniet

meeeenstezijn,maardaaromkunjenogwelnaarelkaar

luisteren,toch?

Regel drie vraagt dus lef:

Ga taboes niet uit de weg!

Leren of beleren

Eriseenberengrootverschiltusseniemandietswillenleren

ofbelerendtegenhemdoen.Kenjehetgezegde:Geefeen

hongerigegeenvis,maarleerhemvissen?Voeljehetverschil

aan?Leerjeiemandvissen,danwordthijzelfstandig.Dan

gaathijnadenkenovereengoedestek,welkaasenopwelk

uurzehetbestebijten.Danhebjeiemandietsgeleerd.Ga

dusalsjeblieftnietinvullenwatiemandmoetvinden.

DerelatietussenSafiaenEdísnietperdefinitiefout.Maar

jijmagheterwelmeeoneenszijn.Zegdanniet:‘Dierelatie

ísfout.’Maar:‘Ikbenheternietmeeeens.’Zolaatjeruimte

vooreenanderemening.

Dat brengt ons op regel vier:

Probeer niet alles beter te weten of continu

je gelijk te halen.

Jijorganiseertdeworkshop,maardatbetekentnietdatjij

deantwoordenhebtopallevragen.Waaromzoudatzozijn?

Hetbesteleerjenamelijkvanelkaar.Praat,discussieer,luis-

ter.Doorandermansmeningtehoren,vormjedievanjezelf

steedsduidelijker.

Metdezeviervuistregelsindehandmoethetbetergaan

danbijHusain.

Eenworkshopopzettendoejezo:

Stap 1: Wat? Het onderwerp

Neemeenonderwerpdatdichtbijjestaat.Datkaneen

Ten Have Nahas- de andere jihad-104 104 26-03-2007 10:26:32

Page 106: De andere Jihad

105

buurtruziezijntussenvoor-entegenstandersvaneenmos-

keeindewijk.Ofdehoofddoekdiejevanplanbenttegaan

dragen.Zoiets.

Stap 2: Wie? De doelgroep

Metwiewiljejeonderwerpbespreken?Metjeklaspraatje

andersdanmetjeoma.Wiljeietsinjefamiliebespreken,

danmoetjerekeninghoudenmetleeftijdsverschilenmis-

schienmetverschilinbeheersingvandetaal.Injeklasmoet

jewellichtrekeninghoudenmetcultuurverschillen.

Stap 3: Waarom? Het doel

Alsjealleeninformatiewiltgeven,isdatgeenworkshop.Dat

iseenlezingofspreekbuurt.Tussendietweeziteengroot

verschil.Eenlezingofspreekbeurtiseenmonoloog.Jijbent

aanhetwoord,derestluistert.Eenworkshopiseendialoog,

jijbrengteenonderwerpin,geeftsummiereinformatieen

daarnaisereendiscussiewaardehelegroepaanmeedoet.

Stap 4: Hoe? De Voorbereiding

Ook,ofmisschienweljuistalsjenietzoveelvanhetonder-

werpweet,iseenworkshopnuttig.Jemoetjenamelijk

voorbereidenendaarvanleerje.Meerlerendoejetijdens

debijeenkomst.Schrijfdepuntenopdiejewiltbespreken.

Denkeraan:nietteveel!Doejedatwel,danzuljegeneigd

zijnallestewillenbesprekenwatjehebt,ookalsdegroep

eenanderekantopgaat.Jelaatdangeenruimtevoorwatde

deelnemerstijdensdeworkshopwillenzeggen.Iedereendie

meedoet,moethetgevoelkrijgenbelangrijktezijn.Eenhalf

A4’tjemetonderwerpenisgenoeg.

Stap 5: Go! Doen!

Zorgvooreenpositievesfeerenbenadrukdevrijheiddie

Ten Have Nahas- de andere jihad-105 105 26-03-2007 10:26:32

Page 107: De andere Jihad

106

iedereenheeftomtevindenwathijofzijvindt,maarookom

vanmeningteveranderen.

Lamyaplandehaarworkshopopschoolzo.

Onderwerp:

WanneerbegondegeschiedenisvandeislaminEuropa?

Doelgroep:

Mijnklasgenoten.

Doel:

Discussieenmeningsvorming.

Voorbereiding:

Ikhebdriedeskundigenhunantwoordgevraagdopdeze

vraag.Dieantwoordendeelikmeetijdensmijninleiding.

Doen:

1 Inleidingvanmij.Iksteldevraagengeefdeantwoorden

vandedriedeskundigen.

2 Ikdeeldeklasopingroepjesvanzesenwegaanoverde

drieverschillendemeningendiscussiëren.

3 Nadediscussieroepikdeklasweerbijelkaarendoet

iemanduitelkgroepjeverslagvanwatzijbesprokenhebben.

4 Ikvatdebelangrijksteconclusiessamenensluitaf.

WiljeLamya’sworkshopookeenkeerdoen?Ditwarende

antwoordenvandedriedeskundigen.Opdevraagwanneer

degeschiedenisvandeislambegintinEuropa,zeideeen:

‘Datwastoenmoslimsinde8eeeuwnaarAndalusië–datis

Zuid-Spanje–kwamenendaareentolerantesamenleving

stichttenwaarchristenen,jodenenmoslimsinharmonie

kondenleven.’‘Nee’,zeidetweede,‘diegeschiedenisbegint

metdekomstvangastarbeidersuitTurkijeenMarokkoinde

jarenzestigvandevorigeeeuw.’Dederdezei:‘Welnee,die

geschiedenisisveelouder.Diebegintalindezesdeeeuw.

ToenstuurdedeprofeetMohammedbrievennaarRomeom

Ten Have Nahas- de andere jihad-106 106 26-03-2007 10:26:33

Page 108: De andere Jihad

107

dekeizertotdeislamendevredeuittenodigen.’

Spreektditonderwerpjenietaan?Neemdaneenonderwerp

uithetabcdatjouwelprikkeltenwaarjegraagmetanderen

overwiltpraten.VindjewatonderdeHvanhygiënestaat

interessant,danisvoorjouhalal-voedselmisschieneen

geschiktthemavooreenworkshop.

Sprakhetberichtindekrantjeaanoverhetverbodvan

eenwaarnemendgriffierbijderechtbankinZwolleomeen

hoofddoektedragentijdenshaarwerk?Zoekdanuithoedat

isgeregeldinanderelandenenlegdeverschillendeoplossin-

genvooraanjegroep.

Ofdoeverslagvaneentv-debatoverdevraagofhetSuiker-

feesteennationalefeestdagmoetworden,enopendaarmee

dediscussie.

Allemaalmogelijkhedenomeengroepaantezettentot

gesprekenomtelerenvanelkaar.

Naasteenstevigeworkshopzijneroneindigveelandere

vormentebedenkenomvoorlichtingtegeven.Hethoeft

allemaalnietzobloedserieustezijn.Metcreativiteitenspel

kunjeinformatieopeenleukemanieroverbrengenenblijft

dieabsoluuthangenbijdedeelnemers.Bedenkhetvooral

lekkerzelf,dezevoorbeeldenzijndanookvooralbedoeldom

jefantasieteprikkelen.

Pak-uit-de-zak

DitspeldeedLamyanadateropzaterdagavondindestad

rellenwarengeweesttussenTurkseenNederlandsejonge-

ren.Indedagennadatweekendginghetopschooloverde

multiculturelesamenleving,ofdiemisluktwas,ofNederland

intoleranterwasgewordenenzovoorts.Lamyavonddathet

tijdwerdvoorietsluchtigers.

Ten Have Nahas- de andere jihad-107 107 26-03-2007 10:26:33

Page 109: De andere Jihad

108

Lamya:‘Luister. We hebben ook nog humor. Breng morgen

allemaal een voorwerp mee van thuis dat op de een of andere

manier belangrijk voor je is. Maakt niet uit wat het is, als

het maar iets over jou zegt. Ik zorg voor een grote jute zak en

daar stop je jouw ding in, ’s morgens voor je de klas in gaat.’

Nou,datwerdlachen.LatifabrachteenpostervanBradPitt

mee.Dievondzeleuk.Alibrachthetgebitbakjevanzijnoma

mee.Jessicaeenbakkralen,Jeroenzijnboksbalhandschoen

enLamyazelfeenpotjehennaverf.

Lamya:‘Oké, we gaan beginnen. Daphne, wil jij als eerste

iets pakken? Je zeg gewoon: ‘Ik pak uit de zak…’ en dan ga je

graaien. Als je iets hebt, dan maakt degene zich bekend die

dát voorwerp in de zak heeft gestopt en vertelt erover.’

Veelgeinengrappen.Veellachenenlol,maarzeleerden

elkaarwelbeterkennen.

Enelkaarlerenkennendraagtbijaantolerantie.Wantdat

Ali’somabijheminhuiswoontendatditnormaalisinde

Turksecultuur,datwistendemeestenniet.Enallemeiden

wildenweleenhennapatroonophunhanden.

Durfietsvanjezelftelatenzien,datbevordertdesfeerinje

klasofgroep.

Toiletdeur

Husainvindtdetekstenopdewc-deureninspirerend.Alle

deurenzijnvolgekrast.Somsomjerottelachen,somsomje

rotteergeren,maarinspirerendoenzeinelkgeval.Husain

maaktedaaromvanbehangpapiereenwc-deurnaenplakte

dieopeenmuur.

Ten Have Nahas- de andere jihad-108 108 26-03-2007 10:26:33

Page 110: De andere Jihad

10�

Husain:‘Jongens, ik heb op deze deur een krantenartikeltje

geplakt. Ik zal het even voorlezen. Daarna krijgen jullie

tien minuten om met stiften de hele deur te vullen met je

gedachten en associaties bij dat artikel. Daarna gaan we de

boel dan bespreken.’

HetartikelgingovereenTurksejongendiewasopgepaktop

verdenkingvaneerwraak.Goedemorgen!Datleverdeveel

fellereactiesop.Begripenonbegrip.Gaateerwraaknietveel

teverindezetijd?Snapjijerwatvan?Hoekunjeeerkwesties

andersaanpakken?Discussie,discussie.Zelfsindepauze

gingenzenogdoor.Goedgedaan,Husain!

Ofgatekenen.ZoalsjelasonderdeVinhetvorigehoofd-

stuk,vroegikeengroeptetekenenwaarjongerenaandach-

tenbijhetwoord‘vrijheid’.Demeestuiteenlopendedingen

kregenwetezienvanelkaar.Boeiend.Interessant.Jelaat

danalsnelietsvanjezelfzien,leertelkaarkennenenwaar-

deren.

Ofspeeleenrollenspel.LaatPauleensBasharspelenen

andersom.LaatPauleensargumentenbedenkenwaaromhij

alleenmeteenmoslimmeisjewiltrouwen.LaatFatmaeens

doenalsofzeClaudiais.Kijkenofzezichkanverplaatsenin

hoeClaudiadenkt.

Ja,jesnapthetwelenjekomtzelfvastopnogveelmeer

mogelijkheden.

Wachtniettotanderenietsorganiseren.Doehetzelf.Alsje

zelfnamelijkgeenplanhebt,wordjeonderdeelvanhetplan

vananderen.

Ten Have Nahas- de andere jihad-109 109 26-03-2007 10:26:34

Page 111: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-110 110 26-03-2007 10:26:34

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 112: De andere Jihad

111

Hopenopeenwereldzonderislamofobie,datdoenwealle-

maal.Wantaanhetbeginvande21eeeuwisdewereldvol

angstvoordeislam.Erzijnookbetreurenswaardige,schok-

kendeencatastrofaledingengebeurd:deaanslagenvan

11september2001inNewYorkenWashington,deTweede

Golfoorlog,deaanslagenopBali,debommeninMadriden

Londen,demoordopTheovanGoghenhetalsmaarescale-

rendeconflicttussenIsraëlendePalestijnen.Stukvoorstuk

rampendiedehelewereldbezighoudenenhetbeeldoverde

islamallesbehalvegoedhebbengedaan.

Voordevrouwbijdebakkerbenjijdeislam.Sympathiseerjij

vastenzekerookmetdiebommengooiersendurftzedoor

jounietmeermetdemetrotereizen.Alsjeeenmeisjebent

enjeeenhoofddoekdraagt,benjijinhaarogenzielig,word

jedoorjevaderonderdruktenheefthijaleenmanvoorje

geregelduitzijngeboortedorp.

Zeheefthetjenooitgevraagd,maarzeweethetzeker.Een

hoofddoekdragenuiteigenvrijewil?Komnou.Datgelooft

zeniet.Benjeeenjongen,dandoejijjenuwelaardigvoor,

maarindemoskeeslajenatuurlijkookradicaletaaluiten

Hoofd stuk 4W

at mag ik

hopen?

Ten Have Nahas- de andere jihad-111 111 26-03-2007 10:26:34

Page 113: De andere Jihad

112

misschienbenjeweleengeheimlidvandeHofstadgroep.

Goeduitdebuurtblijvendus,datiswatzedenkt.Komop,zo

kunnenwetochnietblijvendenken!Zokomenwetochniet

verdermetelkaar!

Enjij?Ziejijineenblondmeisjemeteenkortrokjeeen

gemakkelijkeprooivoorjouwongeëvenaardecharmes?

Macho!Haantje!Misschienkreegjijdiebaannietomdat

dieanderesollicitantdomwegbeterwasenhaddatnikste

makenmetjouwTurkseachtergrond.Komop,zokunnenwe

tochnietblijvendenken.Zokomenwetochnietverdermet

elkaar!

KijknaarhetverhaalvandebevrijdingvanYousuf.Hijwerd

tenonrechteverdachtvaneenmisdrijfenkwamindegevan-

genisterecht.Uiteindelijkzorgdehijzelfvoorzijnbevrijding.

Hoe?Nietdoorteschreeuwenenooknietdoorhetblijven

herhalenvanzijnonschuld.Hijvondhetnietnodigzichte

verdedigen.Hijhadeenplanenveelgeduld.Hijtoondezich

eenwaremoslim.Allereerstbleefhijgoedvooranderen.

Onvoorwaardelijk.Zobouwdehijlangzaamvertrouwenop.

ToenhetnietgoedgingmetdeeconomievanEgypteende

koningzijndeskundigheidinriep,gafhijnaareerengeweten

advies.Zijnraadhielpendehongersnoodwerdbedwongen.

Alsdankwildedekoninghemzijnvrijheidschenken,maar

dieweigerdeYousuf.Totgroteverbazingvandekoningdie

nietbegreepdatiemanddiezeionschuldigtezijnende

gevangeniskonverlaten,koosomdaarteblijven.Yousuf

wildeechtereerstzijnnaamgezuiverdzien.Hijzeitegende

koning:‘Majesteit,eersteennieuwonderzoekenalsudan

overtuigdbendatikonschuldigben,zalikdezecelverlaten.

Ikwilgeenliefdadigheidmaargerechtigheid.’Yousufwilde

geenwoordenmaardaden.Pratenalleenwasnietgenoeg

voorhem.

Ten Have Nahas- de andere jihad-112 112 26-03-2007 10:26:34

Page 114: De andere Jihad

113

Eriswerkaandewinkel.Wegvanhetroodvanbloed,op

naarhetwitvandevrede.

VandeBijbelófdeKorannaardemensdiedeBijbelénde

Koranbegrijpt.Vankiezennaardelen.Vanschreeuwennaar

praten.Van‘zij’naar‘wij’.

De andere jihadiseenproces.Eenproceswaarindeislam

bevrijdwordtvandemassavooroordelenvannu.Eenproces

vanemancipatieenbevrijding.Eenproceswaarindevre-

desboodschaphersteldwordt.Datisjóúw andere jihad. Als

jemeedoet,iserhoop.Hoopdatdeislamweermetvrede

wordtgeassocieerd.Hoopdatmenmoslimsweeralsbood-

schappersvanvredegaatzien.MoslimjongereninNederland

enBelgië,moslimjongereninEuropa,dewereldisrijpvoor

jullievredesboodschap!

Salaam

Ten Have Nahas- de andere jihad-113 113 26-03-2007 10:26:35

Page 115: De andere Jihad

114

Ten Have Nahas- de andere jihad-114 114 26-03-2007 10:26:35

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 116: De andere Jihad

115

Moslimjongerevanmorgen,jijweetnatuurlijkalhoejonge

moslimsinde21eeeuwdeKoranlezen.Dathoefikjeniette

vertellen.Jekijktnaareentekstenzoektopinternetnaarde

bijbehorendeinterpretatiesenleefregels.Handigtoch!Zeker

alsjebedenktdatvroegermoslimsdaarvoorspeciaalnaar

eenKoranleraarmoesten.Metjepchebjenualleinterpreta-

tiesenregelsbijdehand.

Hetisaanjouomverantwoordteinternetten:checkwie

achterdeaangebodeninformatiezitenwelkebedoelingen

dewebsiteheeft.Laatjenietzomaarietswijsmaken!

Mijnlijstbevatenkelenuttigewebsitesdievanuitdiverse

invalshoekeninformatieoverdeislamgeven.Ikhebdeweb-

sitesinalfabetischevolgordegerangschikt.Maarnatuurlijk

zijnernogveelmeervergelijkbarewebsites.

bijlage

Websit

es voor j

ou

Ten Have Nahas- de andere jihad-115 115 26-03-2007 10:26:35

Page 117: De andere Jihad

116

www.aaiiln.org

WebsitevandeAhmadiyya-beweginginNederland,promoot

eengematigdeislam.

www.aicongress.org

TheAmericanIslamicCongress(AIC),besteedtveelaandacht

aanhetIraaksevraagstuk.

www.altafsir.com

InterpretatiesvandeKoraninhetEngelsenArabisch.

www.amazigh.nl

VeelinformatieoverdeBerbercultuurendiscussiesoverde

islamenhetlevenvanBerbers.

www.derwish.nl

Metartikelen,vragenenantwoorden,columnsoverde

islam.Hetaccentligtopdesoefi-benadering,eenspirituele

stromingbinnendeislam.

www.flwi.ugent.be/cie/

WebsitevanhetcentrumvoordeislaminEuropainGent.

www.hispanicmuslims.com/andalusia/

Eenwebsiteoverdegeschiedenisvanmoslimsinhet

zuidelijkegedeeltevanSpanjetussendeachtsteende

vijftiendeeeuw,metfoto’senplattegronden.

Ten Have Nahas- de andere jihad-116 116 26-03-2007 10:26:35

Page 118: De andere Jihad

117

www.Islam21.net

ModerneislamitischevisiesinhetEngels.

www.islamenburgerschap.nl

Promoothetdebatovernormen,waardenenburgerschap

enderoldieislamitischeorganisatieshierbijspelen.

www.islamlinks.eigenstart.nl

Portalvoorislamitischeorganisatiesenmaatschappelijke

organisatiesdieveelmetdeislamtemakenhebben.

www.kuran.gen.tr

TekstvandeKoraninverschillendetalen.Jekuntdeteksten

ookbeluisteren.

www.quran.al-islam.com

GezaghebbendeKoraninterpretatiesenandereislamitische

literatuurinhetEngelsenhetArabisch.

www.maroc.nl

WebsitevoorNederlandstaligeMarokkanen.

www.marokkaansefederatie.com

WebsitevoorNederlandstaligeMarokkaneninBelgië.

Ten Have Nahas- de andere jihad-117 117 26-03-2007 10:26:36

Page 119: De andere Jihad

118

www.mashriq.nl

Websitevaneenmoslimstudentenvereniging.

www.meetingtheenemy.nl

OntmoetingplaatsvoordialoogtussenPalestijnenen

Israëliërs.

www.mixed-couples.nl

Voorvrouwenmeteenniet-Nederlandsepartner.

www.nmo.nl

WebsitevandeNederlandseMoslimOmroep.

www.samv.be

HetSAMVsteunthetemancipatie-enparticipatieprocesvan

allochtonemeisjesenvrouweninBelgië.

www.spior.nl

WebsitevanStichtingPlatformIslamitischeOrganisaties

Rijnmond.

www.stichtingvangnet.nl

Websitevanmeidenvoormeidenenmoslimvrouwen;

organisatieheefteenopenkarakter.

Ten Have Nahas- de andere jihad-118 118 26-03-2007 10:26:36

Page 120: De andere Jihad

11�

www.turksforum.nl/links&adressen/organisaties.html

HandigepaginametlinksnaartalrijkeTurkseorganisaties.

www.whyislam.org

EenwebsitevanmoslimsindeVerenigdeStaten;open,

progressievestrekking.

www.voem-vzw.be

WebsitevoordeVerenigingvoorOntwikkelingen

EmancipatievanMoslimsinBelgië.

www.wijblijvenhier.nl

OpdesitedelenNederlandsemoslimselkedaghun

ervaringen.

Ten Have Nahas- de andere jihad-119 119 26-03-2007 10:26:36

Page 121: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-120 120 26-03-2007 10:26:36

Page 122: De andere Jihad

eigen aante

keningen

Ten Have Nahas- de andere jihad-121 121 26-03-2007 10:26:37

Page 123: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-122 122 26-03-2007 10:26:37

Page 124: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-123 123 26-03-2007 10:26:37

Page 125: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-124 124 26-03-2007 10:26:37

Page 126: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-125 125 26-03-2007 10:26:37

Page 127: De andere Jihad

Ten Have Nahas- de andere jihad-126 126 26-03-2007 10:26:38

Deze bladzijde is met opzet leeg gelaten

Page 128: De andere Jihad

De andere jihad

OmarNahasinsamenwerkingmetMiriamBouwens

©2007,UitgeverijTenHave

Postbus5018,8260GAKampen

www.uitgeverijtenhave.nl

VoorBelgië:UitgeverijVanHalewyck,Leuven

Omslagentypografiebinnenwerk:

DeRuimte·ontwerpersvof(MarkSchalken)

Fotoauteur:WimvandeHulst

ISBN-10:9079001104

ISBN-13:97890 7038

d/2007/7104/31

NUR717

Allerechtenvoorbehouden.Nietsuitdezeuitgavemag

wordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerd

gegevensbestand,ofopenbaargemaakt,inenigevorm

ofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,door

fotokopieën,opnamen,ofopenigeanderemanier,zonder

voorafgaandeschriftelijketoestemmingvandeuitgever.

Allrightsreserved.Nopartofthispublicationmaybe

reproduced,storedinaretrievalsystem,ortransmitted,

inanyformorbyanymeans,electronic,mechanical,

photocopying,recording,orotherwise,withouttheprior

writtenpermissionofthepublisher.

colofo

n

Ten Have Nahas- de andere jihad-127 127 26-03-2007 10:26:38

259 3