42 I ����������� I ����� 2009 ����������� I A���� 2009 I

column

In september vorig jaar werd in India de CEO van Graziano Transmissioni doodgeslagen door een woe-dende menigte ontslagen fabrieksarbeiders. De arbeiders waren boos omdat hun werkgever niet wil-

de ingaan op hun eis voor hogere salarissen en een vast contract. Inmiddels zijn we een half jaar verder en is er, het zal u niet ontgaan zijn, het nodige veran-derd in de wereld. De ongekende wereldwijde economische malaise doet hele bedrijfstakken wankelen en heeft in ieder geval de roep om salarisverhogingen over de gehele linie doen ver-stommen. Sterker, in menig bedrijfstak wordt zelfs een beroep op managers en medewerkers

gedaan om salaris in te leveren om als bedrijf het hoofd boven water te kunnen houden. Getui-ge TNT Post, waar de werknemers in de nieuwe CAO genoegen moeten nemen met 15 procent

minder salaris.Om de wereldwijde recessie te duiden worden in sommige media momenteel parallellen getrokken

met het gedachtegoed van Charles Darwin, die dit jaar zijn 200e verjaardag viert. Analoog aan zijn evo-lutietheorie wordt de teloorgang van het financiële systeem toegeschreven aan het feit dat het niet in staat is geweest zich tijdig aan te passen aan de veranderende economische realiteit. Een fraaie meta-foor, maar wel een met een beperkte houdbaarheid: want waar blijft de ‘verbeterde’ versie? Hoe ziet het geëvolueerde financiële stelsel er uit dat bestand is tegen de huidige omstandigheden?

Niemand die het weet. Wat dat betreft heeft de catastrofe op de financiële markten meer weg van Darwin’s Nightmare, de documentaire uit 2004 waarin een beeld wordt geschetst van

de rampzalige gevolgen van de overbevissing in het Victoriameer in Tanzania. In de jaren zestig van de vorige eeuw werd daar bij wijze van experiment de nijlbaars uitgezet.

Een bijzonder roofzuchtige vissoort, die zich zeer snel vermenigvuldigt. Als gevolg daarvan is al 95 procent van de inheemse vissoorten verdwenen en dreigt een heel

ecosysteem van een van de grootste tropische meren ter wereld verloren te gaan. Een situatie waarin zelfs de ‘fittest’ geen schijn van kans maken...Hoewel elke gelijkenis tussen de nijlbaars en een bankier volstrekt op toeval berust, kan niet worden ontkend dat ook het ondernemingsklimaat in rap tem-

po is verschraald. Zelfs succesvolle bedrijven hebben de grootste moeite om hun groeiambities gefinancierd te krijgen.

Nu als gevolg van de kredietcrisis de nadruk weer ligt bij ‘minder’, is het de vraag of de verworvenheden op het gebied van personeel overeind

zullen blijven. Reorganisatie en personeelsreductie scheppen door-gaans niet direct een klimaat waarin talentvolle medewerkers zich

onvoorwaardelijk committeren aan het bedrijf. Hun unieke com-petenties maken hen in zekere zin conjunctuurongevoelig. Zij zullen het, vroeg of laat, niet accepteren als de condities waar-onder zij hun bijdrage moeten leveren structureel verslechte-ren. Daarom komt het er juist nu op aan dat bedrijven onderscheid durven te maken tussen medewerkers. Of, om Dar-

win maar weer even aan te halen: de biodiversiteit binnen de organisatie te waarborgen, waarin de meest waardevolle mede-

werkers ook de kans krijgen om te gedijen en hun kwaliteiten te ontplooien. Lukt dit niet, dan krijgt de nijlbaars de overhand…

De onfortuinlijke CEO moest de ontevredenheid van zijn personeel met de dood bekopen. Zo’n vaart zal het hier niet lopen, maar vroeg of laat wordt ook hier de Board afgerekend op klinkend resultaat. En reken maar dat het helpt als het zorgvuldig opgebouwde krediet bij medewerkers dan niet in één keer is verspeeld!

Patrick HoutkampPatrick.houtkamp@brightcompany.nl

Darwin’s Nightmare