Het Publieke KruisWoordSpel

Gespeeld op een octagonaal speelveld met 284 kleine ronde bultjes, bedoeld om ordelijk 98 letterelementen en 2 blanco-elementen rondom te weerhouden bij het spel.

Eén Dallas-KopZak om alle 100 spelelementen in op te bergen. Eén zandloper. Optioneel twee Dallas-ScoreMonitors en/of draagbaar Dallas-SpeelVeld.

De distributie van de letters (hoeveel A's, B's, C's, enz.) is eigen aan elke taal. Voor het Nederlands geldt de Y ook als IJ (I + J). IQ mag, ook bvb. RADAR, LASER, ...

Twee partijen spelen open tegen elkaar. Punten worden toegekend volgens de lengte van het gevormde woord (of woorden). Iedere letter heeft het aantal punten naargelang zijn plaats in het woord; het minimum aan twee letters levert zo 3 punten op, voeg er een derde letter aan toe en de score verhoogt met 3 punten, een vierde letter is 4 punten waard, enz... (zie tabel onder)

De blanco-elementen staan voor eender welk gekozen letter. De initieel gekozen letter kan nog wel veranderen tijdens het spel, zolang maar het eerste woord verandert in een ander geldig woord. Opgelet, aangezien er zo gebeurlijk twee nieuwe woorden op het speelveld worden gevormd, tellen beide woorden voor punten.

De grote letterblokken zijn vierkant, daarom ook de specifieke vierkante grafiek van de letters. Dit zorgt ervoor dat sommige letters identiek aan elkaar zijn qua vorm, enkel hun richting bij het plaatsen bepaalt dan hun identiteit. Zo wordt het C of U, E of M of W, H of I en N of Z.

Het Spel. Twee partijen (van meerdere personen). De eerste partij grijpt 7 letters uit de zak en plaatst deze, zichtbaar voor iedereen, op de rand van het spel. Dan plaatst deze partij zijn eerste woord in het midden van het speelveld. De eventueel overgebleven letters gaan terug in de zak, de elementen worden geschud. De tweede partij gaat nu hetzelfde te werk om het volgende woord aan het eerste te hechten (zoals in andere kruiswoordspellen). Enz... De toegestane speeltijd per beurt kan op ieder moment tot 'nog 3 minuten' beperkt worden (met zandloper).

Hoe te Winnen . De hoogste eindscore wint. Echter, de partij met de eventuele Kroon vanwege het spelen van één of meerdere Barons (alle zeven letters worden geldig geplaatst) wint het spel ongeacht zijn eindscore. Scoort de andere partij een Baron tegen, dan ontbloot men enkel de heersende Kroon, om deze dan eventueel nadien zelf te veroveren. Op het einde van het spel moeten alle letters (om beurt) nog worden opgespeeld, de laatste speler die zijn of haar letter(s) niet reglementair kan plaatsen verliest alsnog de partij!

Het publieke karakter van Dallas. Het aan woorden zeer productieve KruisWoordSpel speelt zich af in 't zicht van iedereen, geen dode momenten terwijl de tegenstander aan de beurt is. De eerste betrachting is dan ook plezier te beleven, wie wordt Baron of Baronnes? Behoudt die de titel?

(c) Eric Parein

tm

Dallas spelelementen zijn enkel op bestelling te verkrijgen, via eric@erics.beHet Dallas-ScoringsPrincipe (naargelang de lengte van de gevormde woorden).

Nederlandse Letterdistributie.

De 100 letterelementen zijn bij voorkeur uit hardhout uitgevoerd. Geen verf of vernis zijn nodig.

A x 5 / B x 2 / C-U x 6 / D x 5 / E-M-W x 21 / F x 2 / G x 3 / H-I x 7 / J x 3 / K x 3 / L x 3 /N-Z x 12 / O x 5 / P x 2 / Q x 1 / R x 5 / S x 5 / T x 4 / V x 2 / X x 2 / Y x 1 / Blanco x 2

Dallas-ScoreMonitors. Deze zijn handige toestellen om met de vinger de scores bij te stellen.Vooraan staat onder de logo de scoretabel (het aantal letters - punt - de behaalde score).______________________________________________________________________________

Dallas-OnTheRoad. Het draagbare speelveld in vier in elkaar passende delen. Deze delen worden op elkaar gestapeld voor verplaatsingen, in de hand of omgekeerd onder de arm gedragen.

VARIA

Kom overeen, vooraleer het spel van start gaat, welke woorden allemaal mogen gevormd worden, zoals geen woorden met een hoofdletter, geen afkortingen behalve IQ en woorden als radar, laser, etc... Meestal wordt een woordenboek als scheids-rechter gebruikt. Of leg je neer bij wat verschijnt op www.nederlandsewoorden.nl/, of bij de grootste databank aan Nederlandse woorden te verkrijgen via www.winpuz.net/verkrijgbaar.htm.

Eénmaal een woord toegelaten is en er punten voor bedeeld zijn geweest blijft het gelden, al is het foutief (geschreven). Uiteraard is het beter zoiets te vermijden.Wordt een woord bij het plaatsen gecontesteerd door de tegenspeler, dan wordt dat nagekeken. Bestaat het woord dan toch, dan verliest de aanklagende partij een speelbeurt.

De Dallas-KopZak. Deze is uitgevoerd naargelang de 'kopzak' die vroeger werd gebruikt door o.a. de 'dokwerkers' in Antwerpen. De zak met ronde bodem werd gemaakt van oude dekzeilen. Met een eenvoudige lus van de stropkoord kon de sluiting ervan extra verzekerd worden, vooraleer deze met een zwier over de schouder meegedragen werd.Bij het Dallas-spel wordt de zak ergens in de nabijheid geplaatst met zijn bovenkant naar onder geplooid, zodat die een recipiënt wordt waar gemakkelijk de blokken in en uit worden getoverd.De zak is groot genoeg om tevens de scoremonitors en de zandloper te kunnen herbergen.

De Dallas-ScoreMonitors. Eén voor elk der twee partijen. De voorkant van de monitor is de zijde met de logo en scoringstabel erop. Zuiver mechanisch, met de vinger de nummertjes naar voren bewegen. Vooraleer de nieuwe score wordt ingebracht, attendeer de tegenpartij omtrent.

De Baron of Baronnes.Gebruik voor de Dallas titel te illustreren een lintje, kraaltje, of dergelijk dat over de score-monitor wordt gehangen, of een bierkaartje achterop de monitor, of nog... kroon jezelf!

Wie begint? Neem elk blind een blokje uit de zak. De ABC-volgorde beslist -opgelet- wie mag beslissen wie begint! Het is namelijk niet persé de beste keuze om te mogen beginnen...

In welke richting worden de woorden op het speelveld geplaatst? In ieder geval in de richting van de ene of de andere tegenover elkaar zittende spelers. Wees galant naar beginners of jongeren toe. De soms geopperde optie om misschien per beurt het bord te draaien is ondoenbaar, dat werkt te verwarrend. Uiteindelijk kan je bij Dallas ook best naast elkaar gaan zitten terwijl je om beurten speelt.

Solitair spelen gaat heus ook. Tracht hierbij uw 'aantal beurten / maximumscore' te verbeteren.

Aanrader. Controleer vooraleer een spel te beginnen, in't bijzijn van beide partijen, of alle 100 blokjes aanwezig zijn. Strooi daarvoor de stukken middenin het speelbord en rangschik ze naast elkaar in een vierkant van tien op tien stukken. Bij het einde van het spel verplaatst men de stukken naar het midden om zodoende nogmaals hun aantal te controleren.

Waar komt de naam vandaan?Het woordspel is in de eerste plaats bedacht geweest om ergens openbaar op een grote betonnen dal gespeeld te worden. Die 'dal' is 'Dallas' geworden... Veel plezier, Eric