Dairy Daily NL

6
KOEIENPROTEST GEEFT KLEUR AAN DAG VAN DE LANDBOUW M en kan moeilijk zeggen dat de voorbije ‘Dag van de Landbouw’ ontsiert werd door een opvallend fe- ministisch protest van de melkkoeien. Met slogans op hun uiers zoals ‘No milk today!’ en ‘We want Keno-M!’ liepen ze rond tussen de talloze boerderijbezoekers en ga- ven meer kleur aan het evenement. Maar er zit een ernstig probleem achter deze ludieke actie en die boodschap is nu bij velen overgekomen. Nog niet genoeg vinden de initiatief- neemsters en ze beloofden het niet te laten bij deze ene actie. De kern van het probleem Het probleem is niet nieuw. De melkkoeien produceren steeds meer melk per koe per jaar, ze worden met andere woorden steeds productiever. De concurrentie is ook groot en koeien worden precies op hun productiviteit beoordeeld. Dit vraagt steeds meer van de uiers van de koeien en mastitis of uieront- steking komt dan ook veelvuldig voor. In de melkveehouderij wordt 60% van de antimicrobiële middelen immers aangewend voor uiergezondheid, preventief en curatief gebruik door elkaar. Dat zegt veel. Niet alle melkveehouders doen, al dan niet bewust het nodige om die uierontsteking goed te behandelen of te voor- komen. En voorkomen is ook hier belangrijker dan genezen. Een woordvoerster van de protesterende koeien, nota bene uit- gerekend een hoogproductieve dame met de naam Annie, windt er geen doekjes om: “Onze mening wordt daarover nooit ge- vraagd. Willen wij wel zoveel melk geven? Moeten wij daar dan voor onnodig afzien?”. De al even rondborstige Rita, ook lid van het organisatiecomité, maakte duidelijk waar het echt om gaat: “Wij willen geen oorlog en zijn bereid melk te geven, meer melk want er is meer melk nodig in de wereld, maar we vragen wel respect. Een schouderklopje is niet voldoende. Wij willen niet alleen een juiste behandeling als we met mastitis zitten maar vooral gezonde en comfortabele huisvesting, correcte voor- en nabehandeling bij het melken, dippen zoals het hoort en perfec- te hygiëne.” Duidelijke taal dus. Annie maakte daarop duidelijk dat het niet bij deze ene actie zou blijven als de situatie niet ern- stig genomen wordt. “Wij denken trouwens aan de oprichting van een vakbond of toch een soort professionele belangengroep. Wij zijn bereid tot een gesprek. Het is trouwens onbetwistbaar dat het voorkomen van ook subklinische mastitis de melkvee- houder heel wat geld opbrengt.” Daarop toonde een duidelijk creatieve melkkoe haar rondborstig uierstel, waarop stond geschreven: “Ons celgetal is de maat van uw portemonnee!” In het voordeel van de boer Op een melkveebedrijf in de buurt van Deinze troffen we dr. Sofie Piepers van het M-TeamUGent en dr. Joséphine Verhae- ghe CID LINES, die het koeienprotest gadesloegen. Zij kon- den een instemmende glimlach natuurlijk niet onderdrukken. We vroegen hen of ze vooraf iets van de actie wisten. “Hele- maal niet. Het was een complete verrassing”, zei dr. Piepers. “Ze hebben natuurlijk gelijk maar ik had nooit gedacht dat die brave koeien plots zo assertief uit de hoek zouden komen.” We wilden natuurlijk weten of de koeien ook gelijk hebben met hun bewering dat het celgetal de maat van de portemonnee van de melkveehouder is. “Zeer zeker”, zei Joséphine Verhaeghe. “Het celgetal is de referentie voor mastitis en meteen van de ren- dabiliteit op het bedrijf. Mastitis kost de melkveehouder gemid- deld 182 euro per koe.” Sofie Piepers bevestigde dat: “In Vlaan- deren wordt jaarlijks als gevolg van mastitisproblemen 17 tot 18 miljoen liter melk weggegoten. Zelfs een gemiddeld celgetal van 200.000/ml is al verantwoordelijk voor 1,4 liter melk per koe per dag minder dan bij een gemiddeld celgetal van 50.000/ml.” De FEMEN-koeien hebben ons dus duidelijk een les geleerd. CID LINES werkt al enige tijd samen met het M-Team van de Universiteit Gent. Samen met hen werd einde 2013 het soſtwareprogramma Keno-M gelanceerd, het geïntegreerd concept met dipmiddelen en begeleiding op het bedrijf. Het M-team (Ugent) werd opgericht door prof. dr. Sarne De Vliegher en dr. Sofie Piepers. Al verschillende jaren verricht de onderzoek- seenheid Mastitis en Melkkwaliteit van het M-team (Ugent), onderzoek in samenwerking met binnen- en buitenlandse partners, FEMINISTISCH KOEIENPROTEST BRUSSEL ONS CELGETAL IS DE MAAT VAN UW PORTEMONNEE DE MISSIE VAN JOSEPHINE 3 4 MASTITIS IN VLAAN- DEREN DOOR WETEN- SCHAPPELIJKE BRIL STAND 36-01 BEZOEK ONS Dairy Daily by WIN 4x250E AANKOOP- BONNEN P5 Nr. 0001 Semestrieel vakblad voor de melkvee- houderij

description

 

Transcript of Dairy Daily NL

Page 1: Dairy Daily NL

KOEIENPROTEST GEEFT KLEUR AAN DAG VAN DE LANDBOUW

Men kan moeilijk zeggen dat de voorbije ‘Dag van de Landbouw’ ontsiert werd door een opvallend fe-ministisch protest van de melkkoeien. Met slogans

op hun uiers zoals ‘No milk today!’ en ‘We want Keno-M!’ liepen ze rond tussen de talloze boerderijbezoekers en ga-ven meer kleur aan het evenement. Maar er zit een ernstig probleem achter deze ludieke actie en die boodschap is nu bij velen overgekomen. Nog niet genoeg vinden de initiatief-neemsters en ze beloofden het niet te laten bij deze ene actie.

De kern van het probleemHet probleem is niet nieuw. De melkkoeien produceren steeds meer melk per koe per jaar, ze worden met andere woorden steeds productiever. De concurrentie is ook groot en koeien worden precies op hun productiviteit beoordeeld. Dit vraagt steeds meer van de uiers van de koeien en mastitis of uieront-steking komt dan ook veelvuldig voor. In de melkveehouderij wordt 60% van de antimicrobiële middelen immers aangewend voor uiergezondheid, preventief en curatief gebruik door elkaar. Dat zegt veel. Niet alle melkveehouders doen, al dan niet bewust het nodige om die uierontsteking goed te behandelen of te voor-komen. En voorkomen is ook hier belangrijker dan genezen.

Een woordvoerster van de protesterende koeien, nota bene uit-gerekend een hoogproductieve dame met de naam Annie, windt er geen doekjes om: “Onze mening wordt daarover nooit ge-vraagd. Willen wij wel zoveel melk geven? Moeten wij daar dan voor onnodig afzien?”. De al even rondborstige Rita, ook lid van het organisatiecomité, maakte duidelijk waar het echt om gaat: “Wij willen geen oorlog en zijn bereid melk te geven, meer melk want er is meer melk nodig in de wereld, maar we vragen wel respect. Een schouderklopje is niet voldoende. Wij willen niet alleen een juiste behandeling als we met mastitis zitten maar vooral gezonde en comfortabele huisvesting, correcte voor- en nabehandeling bij het melken, dippen zoals het hoort en perfec-te hygiëne.” Duidelijke taal dus. Annie maakte daarop duidelijk dat het niet bij deze ene actie zou blijven als de situatie niet ern-

stig genomen wordt. “Wij denken trouwens aan de oprichting van een vakbond of toch een soort professionele belangengroep. Wij zijn bereid tot een gesprek. Het is trouwens onbetwistbaar dat het voorkomen van ook subklinische mastitis de melkvee-houder heel wat geld opbrengt.” Daarop toonde een duidelijk creatieve melkkoe haar rondborstig uierstel, waarop stond geschreven: “Ons celgetal is de maat van uw portemonnee!”

In het voordeel van de boerOp een melkveebedrijf in de buurt van Deinze troffen we dr. Sofie Piepers van het M-TeamUGent en dr. Joséphine Verhae-ghe CID LINES, die het koeienprotest gadesloegen. Zij kon-den een instemmende glimlach natuurlijk niet onderdrukken. We vroegen hen of ze vooraf iets van de actie wisten. “Hele-maal niet. Het was een complete verrassing”, zei dr. Piepers. “Ze hebben natuurlijk gelijk maar ik had nooit gedacht dat die brave koeien plots zo assertief uit de hoek zouden komen.”

We wilden natuurlijk weten of de koeien ook gelijk hebben met hun bewering dat het celgetal de maat van de portemonnee van de melkveehouder is. “Zeer zeker”, zei Joséphine Verhaeghe. “Het celgetal is de referentie voor mastitis en meteen van de ren-dabiliteit op het bedrijf. Mastitis kost de melkveehouder gemid-deld 182 euro per koe.” Sofie Piepers bevestigde dat: “In Vlaan-deren wordt jaarlijks als gevolg van mastitisproblemen 17 tot 18 miljoen liter melk weggegoten. Zelfs een gemiddeld celgetal van 200.000/ml is al verantwoordelijk voor 1,4 liter melk per koe per dag minder dan bij een gemiddeld celgetal van 50.000/ml.” De FEMEN-koeien hebben ons dus duidelijk een les geleerd.

CID LINES werkt al enige tijd samen met het M-Team van de Universiteit Gent. Samen met hen werd einde 2013 het softwareprogramma Keno-M gelanceerd, het geïntegreerd concept met dipmiddelen en begeleiding op het bedrijf. Het M-team (Ugent) werd opgericht door prof. dr. Sarne De Vliegher en dr. Sofie Piepers. Al verschillende jaren verricht de onderzoek-seenheid Mastitis en Melkkwaliteit van het M-team (Ugent), onderzoek in samenwerking met binnen- en buitenlandse partners,

FEMINISTISCH KOEIENPROTESTBRUSSEL

ONS CELGETAL IS DE MAAT VAN UW PORTEMONNEE

DE MISSIE VAN JOSEPHINE 3

4

MASTITIS IN VLAAN-DEREN DOOR WETEN-SCHAPPELIJKE BRIL

STAND 36-01BEZOEK ONS

Dairy Dailyby

WIN4x250EAANKOOP- BONNEN P5

Nr. 0001 Semestrieel vakblad voor de melkvee-houderij

Page 2: Dairy Daily NL

Renaat Debergh - BCZKevin Bellamy

FEMINISTISCH KOEIENPROTEST

Het is ongezien, melkkoeien, die naar het feministisch voorbeeld van de meisjes van FEMEN

protesteren met hun borsten en uiers als boodschappendragers. Het gebeur-de massaal over gans het land tijdens de Dag van de Landbouw. Daar zat or-ganisatie achter en vooral assertiviteit, die we van melkkoeien niet verwachten.

En toch, nu het gebeurd is, lijkt het zo vanzelfsprekend. Men kan zich zelfs af-vragen: waarom hebben ze zolang gezwe-gen. Het probleem is niet nieuw en we moeten toegeven dat een aantal instellin-gen zoals het M-Team van de Universi-teit Gent en OSAM van de Universiteit Luik de problematiek in kaart brachten en er op het terrein ook iets aan doen. Daarnaast is er CID LINES, dat niet al-leen in België maar wereldwijd mastitis met hun mastitismanagement preventief te lijf gaat. Er zijn natuurlijk ook melk-veehouders die op een professionele ma-nier, met de hulp van de bedrijfsdieren-arts, het nodige doen om uierontsteking te voorkomen en, als ze er toch mee ge-confronteerd worden, ze doeltreffend te behandelen. Zij zijn op economisch vlak ook de belangrijkste belanghebbenden. Op het vlak van welzijn zijn echter de melkkoeien de belangrijkste belangheb-benden. Daarom is dit onverwacht k o e i e n p r o t e s t vanzelfsprekend.

Bea ZwartbontHoofdredactrice

Wegens de bevolkingsgroei en vooral de eco-nomische groei neemt de wereldvraag naar zuivel toe, vooral vanuit opkomende mark-

ten, zoals China, India, Zuid-Amerika en Rusland. Hoe-wel de lokale melkproductie toeneemt blijft ook de import toenemen. Vanaf het ogenblik dat mensen een minimum aan koopkracht hebben, gaan ze immers meer dierlijke eiwitten consumeren en zuivelproducten komen daarbij vooraan. Wegens de druk op de prijzen vanuit de distri-butie zal die melk, hoewel de kwaliteitseisen stijgen, zo voordelig mogelijk moeten geproduceerd worden. Wie moet daarvoor zorgen? De koe natuurlijk maar die kan dat niet zonder goed management van de melkveehouder.

China, het vliegwielChina wordt wel eens het vliegwiel van de globale zuivel-markt genoemd. Het bevolkingscijfer (1,36 miljard inwo-ners) en vooral de groei van de middenklasse, doen de vraag enorm stijgen en het gebrek aan eigen productiemogelijkhe-den heeft tot gevolg dat China veel zuivel moet invoeren. Dit speelde volgens Renaat Debergh van de Belgische Zuivelcon-federatie (BCZ) een zeer belangrijke rol in de in de toene-mende vraag in 2013 en begin 2014. China voert vooral grote hoeveelheden melkpoeder in. Tussen 2008 en 2012 veracht-voudigde de invoer van volle melkvoeder, van 46.000 naar 406.0000 ton. In 2013 kwam daar nog eens 52% bij en groeide de import tot 619.000 ton. De eerste drie maanden van 2014 steeg de invoer van volle melkpoeder in China weer met 72%.We mogen daarbij niet uit het oog verliezen dat het Chinese beleid de kwaliteitsnormen voor de eigen zuivelproductie en vooral voor babyvoeding, ondermeer, wegens de zuivelschan-

dalen van de laatste decennia, veel strenger heeft gemaakt.

Globale vraag en aanbodNiet alleen in China stijgt de vraag naar zuivelproduc-ten. In Azië zal de bevolking tegen 2050 groeien met 42% tot 5 miljard, in Afrika met 48% tot 2,2 miljard en in La-tijns Amerika met 6%. In Europa zal ze dalen met 1%. De zuivelconsumptie zal wereldwijd stijgen, naar schatting met 14 à 15%. Michel Nalet van Lactalis, voorzitter van de European Dairy Association (EDA) benadrukt voor-al de groei van de middenklasse in een aantal delen van de wereld zoals China, India en andere Aziatische lan-den, Noord-Afrika, Brazilië, Rusland en Oost-Europa.

“Meer mensen zullen meer melkproducten consumeren”, zo drukt zuivelmarktexpert Kevin Bellamy van ‘Rabobank Food and Agrobusiness Research’ het uit. De wereldzuivelmarkt wordt volgens hem aangedreven door bevolkingsgroei, urba-nisering, globalisering en groeiend inkomen. Merkwaardig is dat de consumptie vooral stijgt in landen waar de zuivel-productie tekort schiet, vaak zelfs structureel. Volgens Kevin Bellamy stopt die groei niet zo gauw. Vanaf het ogenblik dat een bevolking, waar de welvaart stijgt, streeft men eerst naar voldoende voedsel (vooral proteïnes), vervolgens evolueert men naar massaconsumptie en convenience. Daarna komt de luxe. De regio’s, die produceren voor de export, zoals de EU, Oceanië (vooral Nieuw-Zeeland), Argentinië en Uruguay en sinds 2006 ook de VSA, zullen de vraag in Midden-Amerika, Brazilië en enkele andere landen van Zuid-Amerika, Rusland en Oost-Europa, Azië (met China op kop) en Noord-Afri-ka en het Midden-Oosten moeten invullen. Volgens Kevin

Bellamy zal dat nog enige tijd aanhouden. In 2024 zal de EU 25 miljoen ton meer produceren dan het consumeert.

Gevolgen voor onze zuivelsector en melkveehouderijDe zuivelhandelsstromen worden interessant. Wij hoe-ven niet noodzakelijk naar China uit te voeren, hoewel we daar wel een vinger aan de pols moeten houden. Chi-na zuigt vooral melkpoeder uit Nieuw-Zeeland en Aus-tralië aan. De VSA voeren vooral uit naar Midden- en Zuid-Amerika en ook wat naar China en het Midden-Oos-ten, Argentinië en Uruguay zitten min of meer op dezelf-de exportlijnen. Voor de EU bieden daardoor de Russi-sche en Noord-Afrikaanse markten meer mogelijkheden.

Renaat Debergh van BCZ wijst er ook op dat de melkpro-ductie in de EU verschuift. Ze stijgt in Noord-Europa en daalt in Zuid-Europa. België zit in de Noord-Europese groep. Kevin Bellamy wijst er echter op dat de productie-kost in Noord-Europa vrij hoog is omwille van de strenge eisen op het vlak van milieu en voedselveiligheid, de loon-kosten, grondprijzen, enz. Bovendien is de druk op de con-sumentenprijzen door de concurrentie van de grootdistri-butie, groot. Het komt er dus op aan de kosten te drukken. Renaat Debergh ziet de melkproductie in België jaarlijks stijgen met 1,5 tot 2%, zonder daarom het aantal koei-en te verhogen. De productie per koe zal dus nog stijgen.

Van de koeien wordt dus steeds meer vereist. Aan-gezien mastitismanagement heel wat kosten kan be-sparen, moet dit prioritair worden behandeld!

DE VRAAG STIJGT OP DE WERELD- ZUIVELMARKT. HOE MOET HIER- AAN WORDEN VOLDAAN?

WIN VOOR 4x250E AANKOOPBONNEN P5

2

Page 3: Dairy Daily NL

Joséphine Verhaeghe was aanvankelijk praktijkdierenarts in Lumbres in Pas-de-Calais (Frans-Vlaanderen). “Een groot deel van mijn cliënteel bestond uit melk-veehouders”, zegt ze. “Ik raakte een beetje gefrustreerd omdat ik teveel moest gaan

blussen, mastitis behandelen dus. Ik wou wat meer impact krijgen op het voorkomen van mastitis. Ik zag in 2007 een advertentie van CID LINES die een dierenarts zocht voor Frankrijk. Daar ben ik zonder aarzelen op in gegaan.” Vandaag stuurt ze wereldwijd opleidingen voor probleemoplossende begeleiding van mastitis. Tussen reizen naar ondermeer India, Ierland en Columbia, kregen we haar toch even in Ieper te pakken.

Geregistreerd dipmiddelCID LINES is de eerste die een dipmiddel liet registreren als geneesmiddel in het kader van het geneesmiddelenbewakingssysteem van de EU. Dat gebeurde in 2006. Aan die registratie zijn zeer strenge voorwaarden verbonden op het vlak van efficiëntie en veilig-heid. Dit moet met een batterij voorgeschreven testen worden aangetoond. De registratie biedt niet alleen meer zekerheid voor de melkveehouder maar geeft ook meer vertrou-wen ondermeer bij de begeleidende dierenarts. Deze dipmiddelen zijn dus preventieve geneesmiddelen. “In vergelijking met 0-hygiëne dringt gepast dippen het risico op mas-titis met 50% terug. Dat is door talloze studies in Amerika en Europa bevestigd”, zegt ze.

Voor Joséphine Verhaeghe vormt dit de basis van haar missie bij CID LINES. Joséphi-ne is bij CID LINES verantwoordelijk voor de mastitismanagementstrategie en ze stuurt wereldwijd opleidingen voor probleemoplossende begeleiding ter zake. “Aan-vankelijk ging ik naar bedrijven, ook in het buitenland, als er een probleem was om te zien wat er kon gebeuren, dit op vraag van verdelers van CID LINES. Belangrijk is het feit dat we preventief werken in tegenstelling tot de traditionele curatieve be-handeling door de meeste dierenartsen.” Een tweede functie van Joséphine is de adviesverstrekkende. Dat deed ze al in meer dan 30 landen. “Er zijn verschillen-de types van verdelers. Het kan ook gaan om verdelers van melkmachines, van vee-voeding maar ook coöperatieven. Buiten Europa gaat het vooral om verdelers van geneesmiddelen. Er is daar vaak weinig preventie”, aldus nog Joséphine Verhaeghe.

Mastitismanagement met Keno-MSamen met het M-Team van de Universiteit Gent heeft CID LINES een softwareprogram-ma uitgewerkt dat focust op een vermindering van het celgetal. Daarmee wordt dus ook de subklinische mastitis te lijf gegaan. “Wij willen ter zake een samenwerking tot stand bren-gen tussen de melkveehouder, de dierenarts en de verdeler”, zegt Joséphine Verhaeghe.

Het programma Keno-M is gebaseerd op een vier- tot zeswekelijkse input van indi-viduele celgetallen van koeien. Aan de hand van deze gegevens willen de partners de uiergezondheid en de melkkwaliteit op de melkveebedrijven optimaliseren. De be-doeling is de celgetalgegevens om te zetten in concrete en praktijkgerichte adviezen. In de praktijk is het moeilijk om de uiergezondheid goed te volgen en de resultaten correct te interpreteren. Dat is nochtans noodzakelijk om een goed bedrijfsspecifiek advies te kunnen geven. Met de softwareapplicatie kan de dierenarts of adviseur in één oogopslag inzicht krijgen in de zwakke en sterke punten van het uiergezondheids-management. Er kan dan automatisch een rapport voor zijn klant-melkveehouder opgemaakt worden met de belangrijkste bevindingen en adviezen. Met dit totaalpro-gramma is CID LINES intussen actief in alle landen van de EU maar ook in China, India, Zuid-Amerika en Afrika en binnenkort ook in Oost-Afrika, Brazilië en de USA.

Joséphine Verhaeghe wijst erop dat ook in de USA men de celgetalnorm naar beneden zal brengen van 750.000/ml tot de EU-norm (400.000/ml). “In derdewereldlan-den als India en Pakistan is niet zozeer de beschikbare informatie maar we proberen de bedrijven en overheden te informeren over de impakt van consequent omsprin-gen met Mastitis behandelingen en de rentabi-liteitsverhoging die dit met zich meebrengt. Men moet er voortdurend herhalen”, zegt ze

Productiekost en anti-bioticagebruik terug-dringen“Het celgetal is de referentie voor mastitis en meteen van de rendabiliteit op het be-drijf ”, zegt Joséphine. En de EU-norm halen volstaat niet om geen verliezen te note-ren. “Reeds bij een celgetal tussen 150.000/ml en 300.000/ml is er een verlies van 5%. Er is een verschil tussen goed en beter. De rou-tine moet effi-ciënt zijn en alle mogelijke fouten tonen. Wat ook ontbreekt is vaak analyse en interpretatie. Keno-M is daarbij een doeltref-fend instrument. Het Manage Mastitis programma van CID LINES heeft zowel kli-nische als subklinische mas-titis in het vizier. Het contro-leert hygiëne, de stalomgeving, de melkroutine evenals de individuele – subklinische – data van elk dier”, aldus nog Joséphine Verhaeghe.

Een belangrijke doelstelling, naast en ook in functie van de rendabiliteit, is het terugdringen van het antibioticagebruik, dat steeds meer wordt opgelegd. Preventief antibioticagebruik zal en moet helemaal verdwijnen. “Met het Manage Mastitis programma willen en kunnen we het antibioticagebruik, zowel curatief als preventief terugdringen”, besluit Joséphine.

DE MISSIE VAN JOSEPHINE

IEPER

DVM Josephine Verhaeghe

3

Page 4: Dairy Daily NL

CID LINES werkt al enige tijd samen met het M-Team van de Universiteit Gent. Samen met hen werd einde 2013 het softwareprogramma Keno-M

gelanceerd, het geïntegreerd concept met dipmiddelen en begeleiding op het bedrijf. Het M-team (Ugent) werd op-gericht door prof. dr. Sarne De Vliegher en dr. Sofie Pie-pers. Al verschillende jaren verricht de onderzoekseen-heid Mastitis en Melkkwaliteit van het M-team (Ugent), in samenwerking met binnen- en buitenlandse partners, onderzoek naar het voorkomen, de oorzaken en het be-lang van mastitis bij melkvee en vaarzen en heeft een we-

reldwijd erkende expertise rond dit thema opge-bouwd. Zo werd door het M-team (Ugent)

een 10-puntenplan voor de preventie en controle van vaarzenmastitis voorge-steld dat is opgenomen in het masti-tispreventie- en controleprogramma van de National Mastitis Council in

de Verenigde Staten. Wij spraken met Sarne De Vliegher en Sofie Piepers;

Even voorstellenHet M-team (Ugent) bestaat,

naast prof. De Vliegher en dr. Piepers nog uit 8 die-renartsen en 3 ondersteu-nende medewerkers. Het wil het wetenschappelijk onderzoek in de prak-tijk uitdragen en in het bijzonder de uierge-zondheid bevorderen en mastitis, dat een

zware hypotheek legt op de melkveehouderij, te lijf gaan. Daartoe doet het aan dienstverlening (bedrijfsbegeleiding, opleiding, commu-nicatie, laboratoriumanalyses, klinische veldstudies), on-derwijs en wetenschappelijk onderzoek. Het organiseert voor het eerst buiten de VS in Gent (4-7 augustus 2014), samen met de Amerikaanse National Mastitis Coun-cil (NMC), het jaarlijks internationaal mastitiscongres.

In 2011 werkte het M-team (Ugent), aangestuurd door de sector, ook het project ‘Duurzame Melkvee-houderij’ uit. Bedoeling was het gebruik van antimi-crobiële middelen in kaart te brengen en meteen een verantwoord – dus duurzaam – gebruik van dierge-neesmiddelen via begeleiding en kennisoverdracht met focus op uiergezondheid in de hand te werken.

Het probleem van de melkveehou-derij“Mastitis of uierontsteking is over de ganse wereld nog steeds één van de meest voorkomende en één van de duurste aandoeningen op een melkveebedrijf ”, zegt So-fie Piepers. Mastitis veroorzaakt belangrijke economi-sche verliezen door een verminderde melkproductie, de behandelingskosten en het vervroegd opruimen van dieren. Mastitis bedreigt ook het goed imago van de zui-velsector. Het grootste deel van de aangewende antibio-tica op een melkveebedrijf gaat naar mastitisbestrijding.

Belangrijk is het onderscheid tussen klinische en subkli-nische mastitis. Klinische mastitis is herkenbaar aan een rode, hardere en warm aanvoelende uier maar vooral aan de aanwezigheid van vlokken in de melk of een ab-normaal uitzicht van de melk. De koeien zijn meestal ook algemeen ziek en vertonen naast koorts ook een gedaal-de eetlust. Volgens Sarne De Vliegher wordt in Vlaan-deren bij 26% van de koeien (40% bij koeien en 10% bij vaarzen) per jaar minstens één geval van klinische mas-titis vastgesteld. Daarnaast is er de niet even belangrijke subklinische mastitis die alleen maar herkenbaar is aan een verhoogd celgetal (meer dan 100.000/ml bij vaar-zen; meer dan 250.000/ml bij koeien). Volgens prof. De

Vliegher heeft 22% van de Vlaamse koeien een verhoogd celgetal en zijn dus subklinisch geïnfecteerd. In de EU is minder dan 400.000 cellen/ml de norm. Het gemiddel-de in Vlaanderen ligt op, 210.000 cellen/ml maar zoals gezegd is het aantal gevallen van mastitis nog te hoog.

Economische schadeSofie Piepers wijst op de belangrijke economische schade, die mastitis voor de melkveehouder met zich meebrengt. Er zijn de directe kosten zoals de dierenartskosten, de medicijnenkosten – de meeste antibiotica in de melkvee-sector worden gebruikt voor de behandeling van mastitis - en de weggegoten hoeveelheid melk. Maar er zijn ook belangrijke indirecte verliezen zoals de totaal verminderde melkproductie, de eventuele boetes, de extra arbeid nodig voor het behandelen van de dieren en de vaak vroege op-ruiming van dieren. In Vlaanderen zou jaarlijks als gevolg

van mastitisproblemen 17 tot 18 miljoen liter melk worden weggegoten. Zelfs een gemiddeld celgetal van 200.000/ml is al verantwoordelijk voor 1,4 liter melk per koe per dag minder dan bij een gemiddeld celgetal van 50.000/ml. De gemiddelde schade van mastitis zou volgens een

Nederlandse studie 140 euro per koe per jaar bedragen.

Antibioticagebruik reduceren“In de melkveehouderij wordt 60% van de antimi-crobiële middelen aangewend voor uiergezondheid, preventief en curatief gebruik door elkaar”, zegt So-fie Piepers. Bij wetgeving zal het gebruik van antibi-otica sterk worden teruggedrongen. Wij moeten ter zake proactief zijn omdat topkwaliteit, naast kostenbe-perking, ons belangrijkste concurrentieel voordeel is.

“Het zal erop aankomen in de toekomst elke liter melk ef-ficiënt te produceren”, benadrukt Sofie Piepers. Daarvoor moet er gestructureerd tewerk gegaan worden. Hoe pre-ventiever je kunt werken, hoe efficiënter en hoe minder an-tibiotica er nodig zijn.” Niet alleen een lager maar ook een meer verantwoord gebruik van antibiotica is de boodschap.

Voorkomen is de boodschapMastitis voorkomen op zich is reeds een grote kostenbe-sparing voor het bedrijf(zowel klinische als subklinishe mastitis). Droogstand, huisvesting, hygiëne en uierma-nagement zijn hier de sleutelbegrippen. Hier komt ook het concept Keno-M, dat CID LINES met het M-team (Ugent) ontwikkelde, op de proppen. Een goede maatstaf en hulpmiddel voor de melkveehouder is ook de uierhy-giënescorekaart van het M-team (Ugent). Uit een onder-zoek van het M-team (Ugent) is gebleken dat op Vlaamse melkveebedrijven, waar meer dan 50% van de koeien een uierhygiënescore ≥ 3 heeft, het risico op klinische mastitis tot anderhalf keer hoger is dan op bedrijven waar minder dan 50% van de koeien een uierhygiënescore van 3 of 4 heeft. Hygiëne en desinfecteren van uiers – dippen dus – is een sleutelonderdeel van rendabel mastitismanagement.

GENT

AANPAK MASTITIS MET M-TEAM ALS WETEN- SCHAPPELIJKE PARTNER

THE TRUTH

IS IN THE

DATA

FROM HERD TOCOW MANAGEMENT

THE NEXT STEP IN MASTITIS MANAGEMENT

SOFTWARE TOOL FOR FARM SPECIFIC FOLLOW-UP

by &M-team

Keno-UGent

M A N A G E M A S T I T I SM

dr. Sofie Piepers M-team (Ugent)

prof. dr. Sarne De Vliegher M-team (Ugent)

4

Page 5: Dairy Daily NL

Het Waalse ‘Observatoire de la Santé Mammaire’ (OsaM), dat op initiatief van prof. Hanzen van de faculteit Diergeneeskunde van de Universiteit van

Luik, werd opgericht, groepeert de belanghebbende insta-ties die betrokken zijn bij de melkproductie: de Associati-on Walonne de l’Elevage (AWE), de diergeneeskundige en landbouwfaculteiten het Comité du Lait, ARSIA (de Waal-se organisatie voor dierengezondheid) en private bedrijven zoals CID LINES. Doelstelling is de strijd tegen uierontste-kingen. Wij spraken erover met de specialist bij OsaM, on-derzoeker en dokter in diergeneeskunde Léonard Théron.

Uiergezondheid vraagt een multifac-toriële-aanpakOok Léonard Théron wijst erop dat uiergezondheid een multifactor-probleem is. “In feite is het een symptoom”, zegt hij. “Zieke dieren leven in een ziek systeem. In fei-te vormen zij het symptoom van een ziek systeem. Elke expert stelt op zijn niveau oplossingen voor: huisvestin-gen, melkmachine, voeding, gezonde pens, gezond bloed, juiste energiebalans, klinische score… Maar het essensi-eelste is de veestapel in een goede staat houden? Vandaar het idee van prof. Hanzen om alle betrokken bevoegd-heden samen te brengen. OsaM doet dat op het Waal-se niveau met de steun van de minister van landbouw.”

Perfecte melkkwaliteitHet gemiddeld celgetal bedraagt in Wallonië 250.000/ml. Waarvan slechts 0,1% van de geleverde melk wordt gepenaliseerd. De melkkwaliteit is dus zeer goed op we-reldvlak gezien. Léonard Théron wijst erop dat bij een cel-getal boven de 400.000/ml de industrie verlies lijdt. “Een goede veestapel blijft onder de 250.000/ml, een goede koe blijft onder de 200.000/ml. Ondanks de goede cijfers lij-den 25% van de koeien aan subklinische mastitis, die de melkkwaliteit en -productie in het gedrang brengen.”

Een gezonde koe, dus tijdens de eerste lactatie, geeft vol-gens Léonard Théron melk met een celgetal tussen 50.000 en 100.000/ml. “Er is een grijze zone tussen 100.000 en 300.000 cellen. Het celgetal stijgt lichtjes naarmate de lactaties elkaar opvolgen. Een ander opvallend feit is dat wanneer uiers onder spanning staan, 20% van de koeien verwondingen vertonen aan de spenen. Sommigen den-ken dat koeien met een laag celgetal een zwakke immu-niteit hebben. In het algemeen zal nochtans een koe met een laag celgetal gemakkelijker op een infectie ingaan.

Goede praktijkenOp een derde van de melkveebedrijven worden goed melk-praktijken uitgeoefend. OsaM heeft een observatieproject op 350 Waalse bedrijven gelanceerd, waarbij 400 parame-ters (het melken, de voeding, huisvesting, leeftijd van de koeien…) worden onderzocht. Uit deze observaties blijkt dat risicovolle praktijken sterk verankerd zijn. “70% van

de bedrijven past nabehandeling met dipmiddelen toe. Het probleem ligt echter vaak ook bij de machine, OsaM stelde vast dat 50% van de melkmachines in Wallonië niet zijn aangepast aan de koeien van vandaag. Het zoeken naar oplossingen is niet vanzelfsprekend gezien de variatie van situaties: het aantal koeien, het koecomfort, de voeding…

Volgens Théron kan men de productie niet intensifiëren zonder hygiëne. Een cultuur van hygiëne is noodzakelijk. Dit begint bij een vrije en propere loopstal en een kalfstal waar de dieren goed geobserveerd kunnen worden. Ver-der zijn propere dipbekers en tepelvoeringen en uiteraard voor- en nabehandeling noodzakelijk! Geen nabehandeling verhoogt de kans op penalisatie door een te hoog celgetal.

KostprijsKent OSaM ook de kostprijs van het voorkomen van masti-tis? Léonard Théron: “Een veestapel met een goede uierge-zondheid vraagt daarvoor een investering van 70 euro per koe per jaar. De verliezen zijn sterk gecorreleerd aan de ver-zorging tijdens de droogstand. Een goede strategie voor een verbetering van de prestaties begint bij de droogstand. Op de website www.mammite.be vindt de melkveehouder het instrumentarium voor een goede strategie, ondermeer de noodzakelijke vervangingsfrequentie van de tepelvoeringen, de diagnostiek van de uierverwondingen. Het onderzoek door OSaM heeft aangetoond dat een volledige antibiotica-kuur (in de spieren) en een ontstekingsremmer de genees-kansen van een koe tijdens de lactatie verhogen. Vandaag beperkt de behandeling zich teveel tot de uiers zelf. Het op-sporen moet gebeuren door het aanvoelen van de uiers en het testen van de eerste melk. De controle van die melk is de betrouwbaarste test maar slechts 30% van de melkveehou-ders laten dat doen. Er is dus nog ruimte voor verbetering.”

HygiëneHygiëneproducten voor de uier bieden volgens dr. Théron oplossingen voor het reinigen van droogdoeken en het voor- en nabehandelen met kwaliteitsvolle dipmiddelen. “Ze hebben 3 belangrijke functies: ontsmetting, huidver-zorgend en het effect van een beschermende film. Ont-smetting is vanzelfsprekend. De huidverzorgende behande-ling verzorgt de spenen die sterk onder druk staan tijdens het melken en ook te lijden hebben onder het veranderen van de seizoenen. De beschermende film die het product achterlaat vormt een barrière tegen de bacteriën en an-dere omgevingsfactoren. Daar houdt het echter niet op. Een combinatie aanpak is nodig. Uiteindelijk lost men het probleem van mastitis niet op met producten alleen maar met een doordachte strategie en respect voor het dier.”

HET OBSERVATOIRE DE LA SANTE MAMMAIRE TOONAANGEVEND IN UIERGEZONDHEID

LUIK

Dr. Léonard Théron: “Uiergezondheid is een multifactor-probleem. Uierontsteking is een symptoom, geen diagnostiek.”

Wedstrijdvraag:Hoeveel liter melk zal mijn koe meer produceren per lactatiejaar indien ik mijn celgetal kan reduceren van 400.000 cellen naar 100.000 cellen?

Stuur uw antwoord op naar: CID LINES, Waterpoortstraat 2, 8900 Ieper

Met de vermelding van uw naam, adres, tel. nummer en emailadres. WIj brengen u op de hoogte wanneer u hebt ge-wonnen.

Stuur uw antwoord in voor 15/08!

WIN 4x250E AANKOOPBONNEN

Celgetal, Mastitis, Vlokken, Antibiotica, Kosten, Kwartier, Dippen, Uier, Hygiëne, CMT, Melk, Voorbehandeling, Na- behandeling, Preventie, Veearts

ZOEK DEZE WOORDEN

5

Page 6: Dairy Daily NL

CID LINES

CID LINES ontwikkelde het concept Manage Mastitis om een globaal antwoord te bieden op melkveebedrijfsniveau en niet op de problematiek van Mastitis alleen. Doel is de no-

dige preventieve maatregelen te implementeren om het bedrijf te vrijwaren van alle ongedierte, besmetting en ziektes. Gezien Mas-titis een multifactor-ziekte is, is Manage Mastitis meteen het aan-gewezen programma om Mastitis te voorkomen. Daarbij gaat CID LINES uit van de 9 aandachtspunten van de FAO-richtlijn voor hy-giëne bij het melken. Die 9 punten zijn in het Manage Mastitis con-cept ingedeeld in 4 categorieën: Melk proces-hygiëne, Omgevings-hygiëne, Melkinstallatie hygiëne en Individuele data opvolging.

HET ANTWOORD VAN CID LINES: MANAGE MASTITIS PROGRAMMA

INDIVIDUAL DATA ANALYSIS

Vermijd mastitis door besmetting

MELKINSTALLATIE HYGIENE

Alle koeien komen in aanraking met de melkmachine (zelfs meer bij robot melken). Voorkom dat bacteriën zich

verspreiden tijdens het melkproces.

REINIGEN DESINFECTEREN MELKKLAUW HYGIENE

MELK PROCES

Tijdens en na het melken staat het slotgat open. Vermijd dat bacteriën via het kanaal kunnen binnendringen!

PRE-DIP DROGEN POST-DIPCMT-TEST

HYGIENE IN DE OMGEVING

Voorzie een PROPERE, DROGE en COMFORTABELE stal voor een optimale productie.

INDIVIDUELE DATA ANALYSE

Wat is het specifieke Mastitis patroon op uw melkveebedrijf? Zijn er veel chronische

ontstekingen die het gros van hoog celgetal zijn?Is er een verhoogd celgetal na het kalven?

MANAGE MASTITIS PROGRAMby

ACTIEPLANPROBLEEMGROEP BEPALENEVOLUTIEANALYSE

Gebruik kwalitatieve hulpmiddelen om het maximaal

potentieel te verwezenlijken

Zorg voor propere koeien met droge spenen voor

het melken

Vermijd mastitis door

vervuilingREINIGEN DESINFECTEREN DROOG HOUDEN DRINKWATER-

BEHANDELING

Meer weten over dit “MANAGE MASTITIS” programma?

Laat u en uw collega’s adviseren door onze specialisten!Vraag na bij uw verkoper wanneer deze Roadshow bij u doorgaat en kom deze gratis bijwonen.

Meer info: [email protected] of +32 (0) 57 21 78 77

6