Daily Tiger NL 2009 - 01

ROTTERDAM – Dat de 38ste editie van het International Film Festival Rotterdam is geopend, kan geen Rotterdammer ontgaan zijn. Dat kwam niet alleen door de drie megaprojecties van het Urban Screens-project. Ook de Sopranos-delegatie die regisseur Michael Imperioli meenam op de zwarte loper ter ere van zijn openingsfilm The Hungry Ghosts trok de aandacht. Als ook de aanwezigheid van prominenten als minister Plasterk en burgemeester Aboutaleb.

Noem het gerust een bliksembezoek. Michael Imperioli is in totaal nog geen 36 uur op Rotter-damse bodem. De acteur kreeg even vrij van de set van de Amerikaanse tv-serie Life on Mars, maar moet zich vrijdag alweer voor de opnames mel-den. In Rotterdam is Imperioli, vooral bekend als de opvliegerige ‘Soprano’ Christopher Moltisanti, vooral aanwezig als regisseur. Het door Imperioli

geschreven en geregisseerde drama The Hungry Ghosts dingt niet alleen mee naar een VPRO Tiger Award, maar heeft ook de eer het festival officieel te openen. Imperioli: ‘Ik ben wel ooit in Amster-dam geweest, maar dat betekent niet dat ik nog nooit van Rotterdam gehoord heb. Ik ken het festival al jaren. Mijn goede vriend Stanley Tucci bracht hier destijds zijn eerste film, Big Night, naar toe. Hij vertelde me dat hij van elke minuut heeft genoten. Stanley vond het hier geweldig, omdat het een festival is dat met name debuterende re-gisseurs op handen draagt. Er waait hier echt een onafhankelijke geest. Het gaat om de films en niet om Hollywood-glitter. Voor ons Amerikanen is het wat Sundance-festival vroeger was. Tegen-woordig trekken daar de grote sponsordeals, de nachtclubs en celebrities die er eigenlijk niets te zoeken hebben, de meeste aandacht. Natuurlijk draaien er nog steeds geweldige films en worden er goede zaken gedaan, maar de echte indie-sfeer

is weg. Ik denk dat Rotterdam die wel heeft weten te behouden. En dat is belangrijk.’

Wie was het lastigst op de set: de scena-rist of de regisseur?‘Ik denk dan toch de regisseur. De schrijver had meer ervaring. Maar gelukkig heb ik als acteur zo’n beetje de beste filmschool ter wereld gekre-gen. Ik kreeg de gelegenheid om regisseurs als Martin Scorsese, Spike Lee en die zelfs meerdere keren, Abel Ferrara en de Hughes Brothers aan het werk te zien. En daar kwam de hele Sopranos-ervaring bovenop. Er zitten een aantal acteurs uit de serie in mijn film. Dat zag ik niet als een pro-bleem, omdat hun personages compleet anders zijn. Bovendien kende ik twee ervan al sinds mijn tienertijd, dus ver voor de Sopranos. In mijn The Hungry Ghosts zitten achttien acteurs die in het theater van mij en mijn vrouw op de planken heb-ben gestaan. En er waren rollen voor mijn beste

jeugdvriend, mijn vader en een ander maatje van me. Mijn vrouw was co-producent en setdesigner, mijn dochter was setfotografe.’

The Hungry Ghosts kon worden gemaakt, omdat het doek viel voor The Sopranos?‘Het fijne van de serie was dat er altijd enorme pau-zes tussen de seizoenen zaten. Dat gaf ruimte voor andere initiatieven. In theorie had het dus gekund, maar het einde van The Sopranos was voor mij per-soonlijk een afsluiting van een periode. Ik moest me bezinnen op de volgende stap; echt gaan zitten om het scenario te schrijven.’

Hoe vindt u het dat er op dit festival meer Hungry Ghosts rondwaren?‘Dat is een gelukkig toeval. Ik hoorde pas heel laat dat er een special programma was met dezelfde naam. Wat er gebeurt als fans van Aziatische...Lees verder op pag. 3

SopranoS, hongerige geeSten en aboutaleb

DailY tiger

38th international FilM FeStiVal rotterDaM #1 DonDerDag 22 Januari 2009

turn ForengliSheDition

Regisseur Michael Imperioli (rechts) bracht zijn oude Soprano-maatje Steve Schirripa mee naar de wereldpremière van The Hungry Ghosts. Steve Schirripa speelt een hoofdrol in de film die de 38ste editie van het International Film Festival Rotterdam opende. foto: Felix Kalkman

338 TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAMwww.FILMFESTIVALROTTERDAM.cOM

PAk EEN TukTukJe eerste film is in Lantaren/Venster, dan moet je door naar je tweede film in Pathé Schouwburg-plein en aansluitend ga je naar een Aziatische horror in Cinerama Filmtheater. Het regent pij-penstelen. Geen nood, de KPN Tuktuks pende-len je rap heen en weer tussen de verschillende festivallocaties. Meld je snel aan op tijgerband.nl en regel aldaar een tijgerpolsbandje, oftewel je gratis ticket voor dit fijne vervoermiddel! Op de site staan de opstappunten en de data en tijden waarop de Tuktuks in Rotterdam rondcrossen.Op tijgerband.nl kan je je bovendien aanmel-den voor de handige sms-service – Last Minute Ticket Alert – die je regelmatig op de hoogte houdt van de films waar nog kaarten voor be-schikbaar zijn.

DRAADLOOS FESTIVALBezitters van een laptop, blackberry of telefoon met Wifi kunnen tijdens het Rotterdams Filmfestival dag en nacht draadloos aan informatie komen. De festivalsite is gratis te bereiken via Rotterdam Draadloos.

Rotterdam Draadloos is een initiatief van de ge-meente Rotterdam, bedoeld voor semi-publieke instellingen en bedrijven. ‘We willen de ICT-eco-nomie in Rotterdam versterken’, vertelt Roel van der Bolt van het Ontwikkelingsbedrijf gemeente Rotterdam. ‘Wifi is ideaal, omdat het een gunstige prijsprestatieverhouding heeft, gemakkelijk en door bijna iedereen te gebruiken is.’In het centrum van Rotterdam wordt een jaar lang een Wifi-netwerk aangeboden, waar bedrijven en organisaties gebruik van kunnen maken voor het testen van mobiele toepassingen. Bijvoorbeeld om hun eigen netwerk mobiel te gebruiken en/of te ontsluiten. De gemeente hoopt dat private on-dernemingen door de ervaringen uiteindelijk geld

willen steken in de aanleg en exploitatie van een stadsdekkend netwerk.Via Rotterdam Draadloos (of www.rotterdam-draadloos.nl) zijn de sites van de gemeente Rotter-dam, Rotterdam Draadloos en het openbaar ver-voer te bezoeken. En tijdens het festival dus ook de IFFR-site. ‘Tussen twee films door kunnen mensen online reserveren, de dagkrant online bekijken of informatie opzoeken over films’, somt Van der Bolt de voordelen op. Het netwerk functioneert binnen niet optimaal. ‘Het is bedoeld voor gebruik bui-tenshuis. Daar is het bereik het beste.’

THuISTIjgERBlijf toch lekker thuis! De site cinemalink.nl/actie biedt (binnen de Benelux) vijftien HBF-films aan, die op eerdere edities van het festival zijn vertoond. Denk aan de nonchalante debuutfilm 25 Watts (Juan Pablo Rebella & Pablo Stoll, 2001), die Uruguay als filmland op de kaart zette, het lome Heremakono (2002) van de Mauritaanse meester Abderrahmane Sissako en de kleur-rijke Indonesische Opera Jawa (2006) van Garin Nugroho. U kunt de films voor 3,95 euro ‘huren’ (dat wil zeggen: twee dagen lang streaming be-

kijken) of voor 9,95 euro ‘kopen’ (downloaden en onbeperkt bekijken). Controleer wel of uw com-puter over de juiste software beschikt. Het is de bedoeling dat deze het aanbod van tiger-releases geleidelijk wordt uitgebreid.

HOOFDPRIjSDegenen die zich voorafgaand aan het festival aan-meldden voor de Tiger Alert, de digitale nieuwsbrief van het festival, konden vele prijzen winnen. Hoofd-prijswinnares Inez Kretzschmar won het hele festival, oftewel gratis toegang tot álle publieksvoorstellingen. Daar gaat de Hagenese tolk en vertaler Chinees flink gebruik van maken: ‘Ik hoorde het pas vorige week vrijdag, dus helaas moet ik nog wel een paar dagen werken. Maar ik ga zo veel mogelijk zien. Ik heb net kaarten gereserveerd voor de eerste dagen, minstens vier films per dag. Ik moet ergens beginnen!’Kretzschmar is door haar broer op de actie geatten-deerd. ‘Hij gaat veel meer films zien dan ik, rond de vijftig, hoopt hij. Onze namen lijken erg op elkaar, dus hij vond dat hij die pas wel kon krijgen. Maar maandagochtend was ik blij dat ik hem zelf had ge-houden –hij had 350 mensen voor zich in de rij en ik kon zo doorlopen!’

De aankomst Vandaag arriveren o.a. op het festival: Paul agusta (Indonesië) • noël akchoté (Frankrijk) • armagan Ballantyne (nieuw Zeeland) • Henry Bernadet (Cana-da) • Luc Bourdon (Canada) • Giacomo Cesari (Italië) • Paul Clipson (Vs) • Zeki Demirkubuz (turkije) • Li Xiao Feng (actrice) Juliette Garcias (Frankrijk) • alexey German Jr. (Rusland) • adoor Gopalakrishnan (India) • mihai Grecu (Frankrijk) • Chapour C. Haghighat (Frankrijk) • Rouhollah Hejazi (Iran) • Pat Holden (Groot-Brittanië) • olaf de Fleur Johannesson (IJsland) • semih kaplanoglu (turkije) • Jaya kartika (acteur) Harutyun khachatryan (armenië) • andrey khrzhanovsky (Rusland) • Christian klandt (Duit-sland) • takashi makino (Japan) • Jonas mekas (Vs) • mehmet Can mertoglu (turkije) • ayten mutlu saray (Zwitserland) • andi niessner (Duitsland) • scott nyerges (Vs) • Zahir omar (maleisië) • aki onda (Vs) • kazim Öz (turkije) • simon Payne (Groot-Brittanië) • Ryan Philippi (Vs) • enrique Ramirez (Frankrijk) • alison mary Reid (Canada) • Jiska Rickels (nederland) • Wikana Rifnu (acteur) Ben Rivers (Groot-Brittanië) • Umut sakallioglu (turkije) • Carlos azcona serrano (spanje) • Deborah stratman (Vs) Jim trainor (Vs) • myriam Verreault (Canada) • Yang Ik-June (Zuid korea) • Zhang Yuan (China)

columnI OF THE TIgER

Het is niemand ontgaan, het IFFR heeft een nieuwe tijger. De ontwerpers van die nieuwe tijger, de mannen van 75b uit Rotterdam, zijn op het eerste gezicht brave jonge vaders. Maar hun dure designerjasjes in combinatie met vintage Diergaarde Blijdorp T-shirtjes zeggen het eigenlijk al. Brave jonge vaders, ja. Maar ze houden van onnadrukkelijke klasse en zijn tegelijk ook een beetje bijdehand. In een interview vorige week in NRC Next kwam precies dat beeld naar voren. Of de nieu-we tijger niet te lief was, werd hen gevraagd. ‘Nou, je moest zijn ogen maar eens inkleuren, daar wordt die behoorlijk eng van.’ In mijn verbeelding zag ik ze zitten kleuren met hun kinderen aan de keukentafel. ‘Kijk, pappa heeft een mooie kleurplaat van een tijger voor jullie meegenomen.’ Ze vertelden dat het vooral belangrijk was dat mensen de tijger zelf konden namaken. Net zoals je vroeger het vrede- of anarchistente-ken in je agenda zette. Zoals het een degelijk ontwerpbureau betaamt, vertelden ze dat ze zo veel schetsen hadden gemaakt, voordat ze de goede tijger hadden. Maar ze konden het niet laten om eraan toe te voegen ‘de eerste die hem laat tatoeëren, krijgt 100 euro van ons!’. Gelikte ontwerpbureaus zeggen zo iets niet. In ieder geval niet in de krant.Misschien hebben ze de nieuwe tijger onbewust wel een beetje in hun eigen beeld geschapen. Hij past in ieder geval goed bij het IFFR dat in 38 jaar een indrukwekkende reputatie heeft opgebouwd, maar ook dwars is gebleven. Onnadrukkelijke klasse en tegelijk een beetje bijdehand. Rutger Wolfson directeur IFFR

foto: Bram Belloni

the Hungry Ghosts-regisseur michael Imperioli. foto: Bram Belloni

Vervolg pagina 1 ...horrorfilms per ongeluk in die van mij belanden? Het kan een teleurstel-ling zijn, want er zit erg weinig bloed en geen gore in. Maar als ze het een kans geven, hoop ik dat ze in het verhaal worden getrokken.’

Hoe belangrijk is het winnen van een tiger award?‘Als je het mij vraagt, is er niets meer te verliezen. Het feit dat we geselecteerd zijn en gekozen als openingsfilm voor zo’n prestigieus festival is een enorme eer. We gaan de burgemeester van Rotterdam ontmoeten, er is een receptie. We hebben al gewonnen. Alles daarna is mooi meegenomen.

U gaat dus relaxed naar de première?‘Nee, ik ben als de dood. Ik heb de film alleen nog maar gezien op een klein schermpje. Vanavond is voor het eerst op een groot doek. De soundmix is nog niet helemaal af, hij is goed hoor, maar straks thuis gaan we nog perfectione-ren. En mijn vrouw zit ook in de rats, want haar set-design is nu tot in de klein-ste details te zien. Ik denk dat ik vanavond nog met een notitieblokje op schoot zit om aantekeningen over het geluid te maken.’ (AD)

vr 23 10:15 PA4, vr 30 19:00 PA4, za 31 13:30 PA2


Dat de openbare ruimte meer en meer overgeno-men wordt door bewegend beeld, is inmiddels een dooddoener van jewelste. Veel minder wordt er nagedacht over wat voor beeld dit dan is – in de praktijk voornamelijk reclameboodschappen. De Mexicaanse regisseur Carlos Reygadas, wiens internationale doorbraak met debuutfilm Japón begon in Rotterdam, wilde zich met zijn bijdrage Serenghetti expliciet afzetten tegen deze commer-ciële schermen. ‘Maar je schiet daarbij snel je doel voorbij. Het is moeilijk om niet te slim te willen zijn, om niet iets te willen doen waarmee je mensen voor de gek houdt.’ Zijn film, van tachtig minuten en te zien op een scherm aan het pand van Natio-nele Nederlanden aan het Weena, toont een ama-teurvoetbalwedstrijd voor vrouwen.

‘De kijkers beslissen welke stukjes er in hun hoofden achterblijven’

De film is door Reygadas en zijn tien cameraman-nen duidelijk met evenveel plezier gefilmd als de spelers hebben op het veld in de Afrikaanse savannelandschappen. ‘We kijken met zijn allen natuurlijk heel veel naar voetbalwedstrijden, ook in openbare plaatsen als vliegvelden en bars. Maar de sport is tegenwoordig zo professioneel dat het plezier van het spel naar de achtergrond verdwijnt. Het draait om tactiek, om competitie, om handel. Ik wilde juist mensen tonen die plezier hebben, dat kan volgens mij nooit vervelend zijn. Het is, hoop ik, in ieder geval iets dat de aandacht heel even kan vasthouden, al is het maar twee minuten.’De Nederlandse regisseur Nanouk Leopold reageert dat het besef dat waarschijnlijk niemand de films in hun geheel zal kijken, hoe lang of kort ze ook zijn, zelfs de aanleiding voor haar film was. Het idee van haar project Close-Up, dat zij samen met Daan Emmen maakte, is bedrieglijk simpel: de gezichten van drie mensen worden in close-up gefilmd, en deze shots worden gecombineerd tot een film van ruim zes uur. ‘De manier waarop iemand naar deze films kijkt is zo anders dan een normale bioscoop-setting, waar ik als regisseur weet dat ik anderhalf uur lang de aandacht van de toeschouwer heb. Hier zien voorbijgangers steeds maar een flard van het geheel. De kijkers beslissen welke stukjes ze zien en hoe lang ze er naar kijken, en dus ook wat er in hun hoofden achterblijft als film.’Voor Leopold was het essentieel dat de mensen die zij filmde geen acteurs zouden zijn. ‘Amateurs zijn zich zeer bewust van de camera. Dus wij keken als regisseurs naar hen en zij keken terug naar ons. Vervolgens kijken ze daardoor ook naar de mensen op het plein, die op hun beurt terugkijken. Als we

professionele acteurs hadden ingehuurd, zouden die zeven uur blanco in de camera hebben gekeken.’

‘Het is moeilijk om niet te slim te willen zijn’De derde regisseur in het gezelschap, Canadees Guy Maddin, lacht: ‘En ze zouden er met volle teugen van hebben genoten!’ Ook voor zijn ze-ven minuten lange bijdrage Take Me to the ‘Lectric Chair stond de korte aandachtsspanne van de ge-middelde kijker centraal. ‘De film is ontworpen als loop. Misschien dat mensen als ze hem vijf keer achter elkaar zien, kunnen bedenken wat het begin, het midden en het einde is. Maar dat is on-waarschijnlijk, en ook niet zo belangrijk. Ik wilde voorbijgangers simpelweg iets geven dat leuk was om naar te kijken.’

Of dat gelukt is, kan afhangen van uw definitie van leuk: zijn film toont de ravissante fantasie-beelden die aan het geestesoog van actrice Isabella Rossellini verschijnen, terwijl zij aan een elektri-sche stoel gekluisterd is. Maddin: ‘De afgelopen tijd ben ik aan het experimenteren met nieuwe vormen van beeld. Onder andere door collage-feestjes te geven, waar ik met een groep vrienden een dag of een week in een hutje collages ga zit-ten maken, met een stapel oude fotoboeken, een paar ideeën en een flinke voorraad wijn. Op een van die feestjes had iemand een prachtige collage gemaakt van een naakte vrouw die uit een elektri-sche stoel gezapt wordt. Ik wilde voor de film dus ook eigenlijk een naakte vrouw, maar het eerste wat de producent tegen me zei is: ‘Geen naakt’!’ Leopold vult droogjes aan: ‘Onze acteurs waren wel naakt. Maar dat zie je niet.’Naast het verbod op naakt (waar Maddin overigens

toch nog iets van in zijn film smokkelde) waren er een beperkt aantal andere restricties. Maddin: ‘Dat moet ook wel, je zit in de openbare ruimte. Het voelde alsof ik op de rand stond van allerlei nieuwe taboes. Bijvoorbeeld: pas toen ik te horen kreeg dat ik geen stroboscopische effecten kon gebruiken, realiseerde ik me dat de beste manier om in een zwij-gende film een elektrocutie te tonen juist door epi-lepsie-opwekkende lichtflitsen zou zijn! Juist door het aanschurken tegen die nieuwe taboes kreeg ik van deze installatie een milde erectie; almost strobing werd een beetje opwindend voor me.’ Joost Broeren

Serenghetti is te zien op het gebouw van Nationale Nederlanden aan het Weena, Take Me to the ‘Lectric Chair op het Robeco-gebouw aan de Coolsingel en Close-Up op de Hofpoort aan het Hofplein, dagelijks van 18:00 tot 1:00 uur (plattegrond op pg. 14).

HOOgbOuw gEEFT MILDE EREcTIE Rotterdam heeft de meest markante skyline van Nederland. Voor het project Urban Screens maakten regisseurs Carlos Reygadas, Nanouk Leopold en Guy Maddin films voor vertoning op drie torenhoge

gebouwen. Na afloop van de eerste en enige proefdraai zaten de filmmakers samen om tafel.

Hungry Ghosts: zielen van voorouders die niet voldoende aandacht krijgen, veranderen in haatdra-gende, hongerige geesten. Eén maand per jaar waren ze rond, en Chinezen vermijden dan verhuizingen en bruiloften. Op de vijftiende dag van die maand worden eten en papiergeld geofferd om de geesten tevreden te stellen.

Er is een enorme hoeveelheid aan Hungry Ghosts. Ze staan beschreven in The Malaysian Book of The Undead, uitgegeven door filmmaker Amir Muhammad. Hij ontwierp ook de Reading Room van de expositie Haunted House, waar het boekje te raadplegen is.

gET SHORTyDe makers van korte films maken kans op een speciale Tiger Award. Op de festivalsite kunt u uitgebreide interviews met een aantal van de 27 genomineerde regisseurs lezen. Enkele quotes als voorproefje:

EnriquE ramirEz ovEr BrisEs‘Het idee is gebaseerd op iets heel eenvou-digs, namelijk dat iedereen La Moneda, het paleis van de Chileense president, kan bin-nenwandelen. Als toerist kun je van de Plaza de la Constitucíon naar de Plaza de la Ciuda-dania doorsteken. Maar dat kan níet vanaf de andere kant, en je kunt dus niet uit de ingang ‘uit’. Voor mij is dat een bijna een ‘symboli-sche handeling’, het idee dat we niet terug in de geschiedenis kunnen.’do 22 19:30 PA 6 vr 23 11:45 LA1

KErEn CyttEr ovEr LEs ruis-sELLEmEnts du diaBLEIk heb geprobeerd een oriëntaalse, exoti-sche atmosfeer te creëren met de Franse taal en Chinese muziek. Interessant als je namen als Resnais en Godard noemt, maar ik dacht zelf meer aan het werk van Wong Kar-wai toen ik de film maakte. Ik heb geprobeerd de atmosfeer in zijn films te imiteren.’ do 22 19:30 PA6 vr 23 11:45 LA1

HONgERIgE gEESTEN

Vlnr Carlos Reygadas, Guy Maddin, Nanouk Leopold en Daan Emmen foto: Bram Belloni

Les ruissellements du diable


Een goedgevuld overlevingspakket is geen overbodige luxe en voortijdig toiletbezoek uitermate verstandig. Tijdens het festival draaien meerdere radicaal lange films en niet alleen van Lav Diaz, de meester in dit genre.

Een idioot lange film overschrijdt met gemak de drie uur, vindt programmeur Gerwin Tamsma. Melancho-lia van Lav Diaz bijvoorbeeld, dat met 480 minuten de langste rolprent op dit festival is. Of Lithuania and the Collapse of the USSR (Jonas Mekas), die 286 minu-ten telt. Extreem? Niet in Rotterdam, waar men war-me banden onderhoudt met de radicaal lange film. Zo was in 1989 het achthonderd minuten durende Out 1: Spectre (Jacques Rivette, 1974) te zien en leek Wang Bing het in 2003 nog bonter te gaan maken met een filmwerk van zeventig uur. Uiteindelijk werd ‘slechts’ zijn negen uur durende Tie Xi Qu: West of the Tracks vertoond. Juist die lange parels kunnen buiten het festivalcircuit nergens terecht. Geen mainstream distributeur die daaraan z’n vingers brandt. De gemiddelde bioscoopganger redt een film van gemiddeld anderhalf uur prima. Die semi-gestan-

daardiseerde speelfilmlengte stamt al uit het be-gin van de vorige eeuw. The Birth of a Nation (D.W. Griffith, 1915) wordt gezien als een mijlpaal in de Amerikaanse cinema, als een van de eerste Holly-woodfilms op speelfilmlengte. Griffith was ervan overtuigd dat alleen de feature length film geld in het laatje zou brengen. Maar ook toen al werden er hele lange films gemaakt. Denk aan Greed uit 1924 van Erich von Stroheim, die in zijn oor-spronkelijke versie ruim negen uur duurde, maar op last van de producent drastisch werd gekort tot 140 minuten.

VermakenEen marathonfilmvoorstelling op dit festival is niet alleen entertainment, maar vaak ook hard werken. ‘Al kan je bij sommige films best even een ommetje maken zonder dramatische hoogtepunten te mis-sen’, stelt Tamsma. ‘Een Lav Diaz is daar uitermate geschikt voor. Historias extraordinarias [245 minuten, red] daarentegen moet je juist wel van begin tot eind

bekijken. Het lijkt een lange zit, maar die film is het tegenovergestelde van een Diaz. Ook hier is het ritme traag, maar er gebeurt tegelijkertijd van alles in.’ Niet iedere maker is uit op het vermaken van zijn publiek. Door het steeds goedkoper en handza-mer worden van filmformaten (16- en 8mm) kon Andy Warhol filmmaken verheffen tot niet-com-merciële kunst. Hij vroeg aan John Giorno, zijn minnaar du jour, ‘of hij beroemd wilde worden’ en filmde hem slapend in het ruim zes uur du-rende Sleep (1963). Door middel van een loop – de filmspoel op zijn Bolex was slechts vier minuten – kwam hij tot deze extreem lange film, die een van z’n bekendste geworden is, net als zijn acht uur durende Empire (1964), waarin hij het Empire State Building registreert.

Buik De digitale revolutie zorgde opnieuw voor veelvul-dig geëxperimenteer met film. Je kan nu immers opnames maken tot je een ons weegt, zonder dat

het financiële consequenties heeft. Tamsma: ‘Diaz kan elke scène zo lang laten duren als hij nodig acht. Hij zou een film op 16mm misschien niet zo lang gemaakt hebben. Video geeft dus de kans op het heruitvinden van de materie.’ Met recente urenlange distributietitels als Der Baader-Meinhof Komplex (150 minuten), Austra-lia (166 minuten) en The Curious Case of Benjamin Button (159 minuten) wordt ons zitvlees eveneens in de reguliere bios getest. Deze titels mogen dan lang zijn, ze zijn action packed en vol dramatische plotwendingen; de spanningsboog wordt continu strak gehouden. Je meditatief laten onderdompelen in een minder hapklare film is alleen mogelijk op een filmfestival. En heb je je buik vol van die lange makkers, dan kan je altijd nog kiezen voor de korte film. Op zaterdag 31 januari, vanaf 10:00 uur in Lantaren 1 bijvoorbeeld. In een marathonvoorstel-ling van 360 minuten, dat dan weer wel.

Maricke Nieuwdorp

Melancholia (480 min) - Lav Diaz (SP) do 22 11:30 UN, za 31 14:00 UN Lithuania and the Collapse of the USSR (286 min) - Jonas Mekas (SM) vr 23 14:00 VE1, vr 30 11:45 VE1Historias extraordinarias (245)- Mariano Llinás (BF) do 29 10:45 PA2, za 31 10:45 PA6Now Showing (280) - Raya Martin (SP) wo 28 11:45 UN, vr 30 9:45 LA2 Lazarus Episode 1-2-0 (201 min) - Izuchi Kishu (HG) wo 28 20:15 VE1, do 29 15:45 PA6, za 31 20:15 LA2

OOk niet kOrtJe Suis Ne pas Morte (190 min) - Jean-Charles Fitoussi (SP) zo 25 12:30 CI4, di 27 9:30 LA1, vr 30 12:00 CI5Our Beloved Month of August (150 min) - Miguel Gomes (BF) zo 25 16:00 PA7, wo 28 16:15 PA3, do 29 11:45 CI6The Storm (156 min) – Kazim Öz (YT) vr 23 19:00 GSC, zo 25 12:00 CI5, di 27 9:30 CI4A Country Teacher (150 min) – Bohdan Sláma (SP) za 24 18:30 PA1, di 27 14:30 CI6, vr 30 10:30 PA7Er dong (150 min) – Yang Jin (BF) zo 25 19:00 PA2, ma 26 13:15 PA6, di 27 17:00 LA2

LINkWhat you see is zeker niet what you get bij deze films. Niets misleidender dan onderstaande titels, te beginnen bij de openingsfilm.

the hungry ghOsts Hungry Ghosts is het programma-onderdeel voor spookfilms en aanverwante Aziatische griezels. Waarom gaat bovenstaande film dan over spring-levende New Yorkers? Stom toeval! De debuut-film van Sopranos-acteur Michael Imperioli is de openingsfilm, dingt mee naar een Tiger Award en er zit geen spook in.

LiVerpOOL Heeft helemaal niets te maken met de stad uit Midden-Engeland. De voetbalclub, de muziek-scene en de vroeg-industriële glorietijd lijken verder weg dan ooit in de zuidelijkste stad ter wereld, waarin de zwijgzame hoofdpersoon van Liverpool ronddoolt. Waarom dan Liverpool? Ligt het zwembad vol lever? Neen. Het is de naam van een sleutelhanger.

zastO ne gOVOrim srpski (na srpskOm) De titel is niet misleidend, de naam van de maker des te meer. Heeft Phil Collins zijn microfoon aan de wilgen gehangen? Nee. Déze Phil Collins stamt uit 1970, werkt als regisseur, fotograaf, intervie-wer en producent en is met zijn experimentele werk een goede bekende in Rotterdam.

miLk Gaat níet over die gay-activist die in de jaren ze-ventig in San Francisco werd omgelegd. Geen Sean Penn als Harvey Milk dus. Deze Milk volgt een moeder en zoon op het Turkse platteland, waar traditie en vernieuwing om de eer strijden.

BrOnsOn Is niet Charles Bronson – maar toch ook weer wel. De naamsverwarring is ditmaal de bedoeling, aangezien de bajesklant uit deze biopic zichzelf naar de Hollywood-ster heeft vernoemd. Maar waar de oorspronkelijke Bronson een zekere nor-se zelfbeheersing uit kon stralen, slaat zijn zelf-verkozen naamgenoot er breeduit lachend op los.

KD/MN Danai Fuengshunut www.dailydanai.com

Now Showing


Wanneer je mensen vraagt een spookhuis in te richten, helpt het als ze in spoken geloven. Dat maakt het Haunted House bijzonder: de architecten van de zes kamers zijn allemaal heilig overtuigd van het bestaan van geesten. Donderdagavond wordt het Haunted House, ingericht in het voormalig Fotomuseum/WDW63, op passende wijze geopend met een Balinees bezweringsritueel.

Garin Nugroho, regisseur van het op het festival draaiende Under the Tree, is een van de zes bin-nenhuisarchitecten van het Haunted House, onderdeel van het Hungry Ghost-programma: de inrichting van zijn kamer is gebaseerd op het huis uit zijn jeugd, dat volkomen vanzelfspre-kend werd gedeeld door mensen, geesten en de islamitische god.In deze ruimte, met aan de wanden verontrusten-de tekeningen gemaakt door Nugroho’s inmiddels overleden broer, vindt de rituele opening plaats van het Haunted House. ‘We kwamen erachter dat een van de actrices uit Under the Tree, Ariyana, in Duitsland woont. Dat is relatief dichtbij en

Nelleke Schellart (62) arts, Utrecht‘Prachtig. De hoofdrolspeler en het meisje speel-den bijzonder goed. Ik vond de hoofdpersoon niet helemaal geloofwaardig, omdat hij aan de ene kant ongelooflijk gewelddadig is tegenover zijn slachtof-fers, maar aan de andere kant ongelooflijk vriende-lijk en teder tegen het meisje. Die tegenstelling was net iets te veel van het goede. Van haar geloof ik wel dat je in die situatie zo zou handelen.’

Ton Blankennagel (65) gepensioneerd, Uitgeest‘Er zat een mooie wending in. Je wordt op het ver-keerde been gezet, denkt dat hij onschuldig vast zit, maar hij blijkt toch gestoord. Er zitten wel een paar momenten in de film waarbij je denkt “kan het wat sneller”, maar dat waren er niet veel. De film is spannend, maar ook educatief: hij geeft in-zicht in hoe het werkt met tbs.’

Lejon Blankennagel (17) electro monteur/scholier, Uitgeest‘Het was een heftige film, door de daden van de hoofdrolspeler. Dat geweld is wel hard, maar dat maakt me niet zo veel uit. De film was ook spannend, een echte thriller. En interessant, dat had ik niet verwacht.’ (NS)

TBS (een van de zes festivalfavorieten van de Robeco Filmdag), wo 21 10:00 uurDE uITLOOp

DE zOEkTERMZoek bij YouTube.com op ‘The Heart of the World’: de Canadese filmmaker Guy Maddin, wiens grote buitenfilm Send Me to the ‘Lectric Chair wordt geprojecteerd op het Robeco-gebouw, veroverde in 2000 de harten van filmcritici met zijn leukste en misschien wel beste werk: de heerlijke, overrompelende kortfilm The Heart of the World.

Met andere ogenop uitnodiging van het festival zijn zes jonge filmcritici uit verschillende lan-den actief in Rotterdam. om beurten schrijven zij over cinema. Als eerste: Gaetano Maiorino uit Italië.

Aan de ene kant hebben we de Industrie, de grote machine die veel geld in culturele promotie steekt. Aan de andere kant: onafhankelijkheid, een idee, een theorie, en vaker nog een noodzaak. Bij filmproductie is deze tweedeling nog sterker aanwezig, en markeert het grote verschil tussen de producenten die zich vooral bezighouden met de zakelijke kant en hen die filmmaken als kunst beschouwen.In Italië wordt dat extreem zichtbaar in de cijfers. Bijvoorbeeld het cijfer 592: het aantal kopieën waarin de populairste en breedst gedistribueerde film van 2008, Natala a Rio, van de Alpen tot Si-cilië werd uitgebracht. Het tweede getal is 32: het aantal prijzen dat Carmine Amoroso’s Cover Boy in de wacht sleepte. Een Italiaanse onafhankelijk geproduceerde film, die de afgelopen drie jaar is overladen met prijzen. En in hoeveel kopieën is deze film uitgebracht? Acht. Een vergelijkbare cijferreeks is van toepass-ing op Giorgio Dritti’s Il vento fa il suo giro: 27 prijzen, zes kopieën. De lijst van films is langer: Fine pena mai, PA-RA-DA, Fuori dalle corde, Jimmy della collina, Un altro pianeta en zo veel andere; voor korte tijd in heel weinig bioscopen te zien geweest – en sommige nog steeds zonder distributie.Goede versus slechte films? Nee, het is een kwestie van winstverwachting versus het nemen van risico’s. Misschien zijn er in Italië niet zulke grote spelers als in Hollywood, maar ook in Italië geldt dat slechts een hand-vol moedige distributeurs de onafhankelijke cinema een kans geeft; Aranciafilm en Paco Cinematografica zijn ondermeer de belan-grijkste. Zij blijven vechten tegen de grote marktspelers, als David tegen Goliath.

HuIVEREN IN HAuNTED HOuSE

He Jia ( Wang Haolin ) regisseur van The Land is net aangekomen in Rotterdam zonder bagage. Gelukkig heeft ie wel een fotocameraatje want: There is Always Feeling Hidden Behind the Camera. Zijn film is te zien op do 22 PA6, vr 23 CI7, vr 30 CI2 en za 31 CI7. foto: Ruud Jonkers

ROOM # 325

daarom hebben we haar medewerking gevraagd.’ Het officiële gedeelte start om 19:00 uur na de vertoning van Nugroho’s f ilm in Cinerama 1. ‘Daarna gaan we met de mensen die dat willen naar het Haunted House. Daar vindt in de ka-mer van Nugroho een bijzonder Balinees ritu-

eel plaats dat wordt uitgevoerd door Ariyana.’Bezoekers kunnen rondkijken in de andere vijf ka-mers van het spookhuis, ingericht door vijf colle-ga-regisseurs uit Azië: Lav Diaz, Riri Riza, Wisit Sasanatieng, Amir Muhammad en Nguyen Vinh Son. Napraten en –huiveren kan boven, bij het

bekijken van door programmeur Gertjan Zuilhof verzamelde trailers van Indonesische horror B-films. (NS)

Haunted House, voormalig Fotomuseum/WDW63, Witte de Withstraat 63, 17:00-24:00, toegang gratis

foto: Felix kalkman


De Filippijnse filmcriticus Noel Vera, drie jaar geleden gast programmeur, analyseert het fenomeen Aziatische horror films, naar aanleiding van het programma-onderdeel Hungry Ghosts.

Het is volgens mij makkelijker om simpelweg van Aziatische horror in al z’n verschijningsvormen te genieten dan om uit te leggen waaróm iemand er-van houdt, of waarom zij in het algemeen hoger in aanzien staat dan de Hollywood-variant. Is het om-dat Aziaten massaler en diepgaander geloven in het bovennatuurlijke? Is het omdat hun culturen meer openstaan voor het mythologische, het irrationele en het metafysische? Wat me in ieder geval duidelijk werd tijdens het schrijven van een artikel voor een filmmagazine dat recensenten had gevraagd hun gedachten over de Aziatische cinema te ventileren, is dat zij onmoge-lijk onder één noemer te scharen is. Te veel culturen, met te veel geschiedenissen, die hun scepsis, passies en angsten op te veel verschillende manieren uiten. Geloven Aziaten sterker in geesten? Ja, maar ze laten soms een even sterk rationalisme zien, een overtui-ging dat er wel andere dingen zijn om je druk over te maken dan geesten (zie Joko Anwars indrukwek-kende Forbidden Door). Staat de Aziatische cultuur meer open voor het bovennatuurlijke? Ja, maar tege-

lijkertijd staat ze evenzeer open voor technologische veranderingen – let op de recente snelle opkomst van digitale cinema in de regio – en onze complexe, ambivalente reacties erop (zie onder meer Hideo Nakata’s Ring (1998), Kurosawa Kiyoshi’s Pulse (2001), Takasho Miike’s One Missed Call (2003) en Masayuki Ochiai’s Shutter (2008). Grappig genoeg kun je er niet omheen dat de meeste van deze tech horrors uit Japan komen.

ContinentZijn Aziatische horrorfilms beter dan die uit Hol-lywood? Ja, meestal – met de aantekening dat veel van deze Aziatische films geïnspireerd zijn door, of slimme varianten zijn van hun Hollywood-equiva-lenten (zowel een goed als een slecht teken, denk ik). Als het op schrijven over Aziatische horror aan-komt, laat staan over Aziatische cinema in het alge-meen, geldt het devies niet te veel in generalisaties te treden. De kans is groot dat een handvol films eens het tegendeel zullen bewijzen. Neem bijvoorbeeld 4bia (Youngyooth Thong-konthun, Banjong Pisanthanakun, Parkpoom Wongpoom, Paween Purikitpanya, 2008). Het is een vierluik, met korte segmenten over vier totaal verschillende onderwerpen (een meisje met een ge-broken been en haar sms’ende stalker; een op een papiertje gekrabbelde vloek; vier vrienden tijdens een fataal vaartochtje; een stewardess op een spe-ciale vlucht die een dode passagier vervoert), op vier totaal verschillende manieren verbeeld. Als je niet eens een gemeenschappelijke deler binnen één film kunt ontdekken, hoe moeilijk wordt het dan wel niet om de cinema van een heel continent

te categoriseren? Dat gezegd hebbende, valt er dan iets zinnigs te melden over de huidige oogst van Aziatische hor-ror? Een paar voorzichtige observaties: Aziatische filmmakers hebben lagere budgetten, grijpen sneller naar low-tech gimmicks als extreme camerahoe-ken, trucs in de montage, protheses en camera-effecten (met voordeel dat deze effecten zonder de onvermijdelijke computerbewerking scherper en echter overkomen). Ze zijn door het eerder genoemde gebrek aan ruime productie-budgetten minder gretig hun monsters

en buitenaardse wezens te laten zien en genereren zo meer schrik (dankzij de opbouw) als een piep-schuimen monster zijn entree maakt, dan dat deze creaties eigenlijk verdienen.

HitCHCoCkZe zijn (en dit vind ik fantastisch, gezien het woord geheel toepasselijk is op dit festivalonderdeel) hongeriger. Met kleinere budgetten, een kleiner publiek en zonder de garantie dat ze iets van hun geld zullen terugzien, zijn Aziatische filmmakers geneigd meer risico’s te nemen, meer trucs te pro-beren, meer energie, intensiteit en lef in hun films te stoppen dan hun beter uitgeruste Hollywoodcol-lega’s. Ze geloven in hun projecten. Geen wonder – ze hebben weinig andere middelen (zeker geen geld!) om in hun films te stoppen. Het is me opgevallen dat veel bronmateriaal niet nieuw is. De vier verhaallijnen in 4bia zijn geïn-spireerd op respectievelijk Alfred Hitchcocks Rear Window (1954), James Wongs Final Destination (2000), Alejandro Amenábars The Others (2001) en George Millers deel in The Twilight Zone (1983); de premisse van David Lee’s Yes, I can see dead people is duidelijk terug te voeren op M. Night Shyamalans The Sixth Sense (1999), waar de eerste de laatste ver-betert door een lichte toon aan te slaan. Al tijdens de openingsscène geeft de held plompverloren toe dat hij links en rechts wel eens geesten signaleert. Je bent als kijker bereid Shyamalan terzijde te schuiven en deze film te volgen waar hij heen wil, waarbij de oude premisse een levendige nieuwe draai heeft gekregen.

SpringplankDat zie je vaak in Aziatische horror: ideeën die in het Westen zijn geleend (niet zelden Holly-wood), maar die vaak slechts als springplank worden gebruikt om het originele idee naar nieu-we werelden te voeren waar hun bedenkers niet eens van durfden te dromen. Is het gebrek aan originaliteit? Er schiet het beeld te binnen van de hongerige en gehaaste ambachtsman, rom-melend in een stapel afdankertjes op zoek naar iets ouds en herkenbaars, en waar hij iets van kan maken. Geen cutting-edge creativiteit, maar ook geen slaafse namaak. Deze mensen moeten rondkomen van mensen amuseren, en niemand

houdt van een verhalenverteller die zichzelf te veel herhaalt. Neem Shinya Tsukamoto’s Nightmare Detective 2 (2008) – het idee om letterlijk iemands droom bin-nen te stappen als een vorm van psychotherapie is op z’n minst zo oud als Wes Craven’s Nightmare at Elm Street-reeks en recenter Tarsem Singhs The Cell uit 2000. De regisseur van Tetsuo, the Iron Man (1989) bewandelt een nog gewaagder pad. Hij pro-beert aan te tonen dat iedere zaak die de politie-in-specteur aanneemt zijn eigen geval reflecteert, hun trauma’s zijn slechts variaties op zijn eigen trauma en in de grond doet hij dus onderzoek naar zich-zelf. Verbazingwekkend verfijnd materiaal voor een horror, een sequel nog wel. Dan hebben we nog Rico Ilarde, die met Under the Co-gon Grass (2005) spoelen van John Hustons The Asphalt Jungle (1950) lijkt te hebben samengevoegd met spoe-len van Erle C. Kenton’s The Island of Lost Souls (1932), maar dan met Bruce Lee in de hoofdrol. Ilarde’s Altar (2007) roept de held van John Fords The Quiet Man (1952) tot leven, die een locatie bezoekt, een low-bud-get kruising van Michael Manns The Keep (1983) en The Amityville Horror (1979), waarin de verschillende delen bijeengehouden worden door Ilarde’s gracieuze visuele stijl, en (heel cruciaal) z’n rotsvaste geloof in zijn onwaarschijnlijke, genre-overschrijdende perso-nages. Zijn films verwijzen zo veel naar andere, dat ze een klasse apart vormen, tegelijk afgezaagd en opwin-dend en gegarandeerd irritant, als je niet valt voor de charme van hun onnavolgbare smaak.

tuinHekjeMet afstand één van de meest originele vruchten van de recente oogst is Anwars eerder genoemde Forbid-den Door. Anwar verfilmde Sekar Ayu Asmara’s ro-man en het resultaat is een intens surrealistisch psychologisch mengsel, dat in niets lijkt op het werk van andere recente horrorregisseurs. Als er al par-allellen te ontwaren zijn, dan tenminste voorbij de traditionele canon, met David Lynch (er is zelfs een cameo van het met bloemen begroeide tuinhekje uit Blue Velvet). Over de kracht van overtuiging gesproken; Anwar trekt je net zo meeslepend de wereld van zijn beeld-houwende hoofdpersoon in als de succesvolle kun-stenaar zelf. Zelfs als de film een plotselinge wend-ing maakt, wanneer de genoemde beeldhouwer door een gelijknamige deur gaat, maakt Anwars sobere stijl (zo essentieel in de beste Aziatische horrorfilms en zo zeldzaam in de Hollywoodequivalenten) dat de kijker niet anders kan dan volledig te geloven wat er zich aan de andere kant bevindt.Geesten als manifestaties van jeugdtrauma’s, het bovennatuurlijke als een symptoom van intense para-noia – dat is wel het meest overtuigende bewijs voor het bestaan van gruwelen dat ik maar kan bedenken; ik heb er in ieder geval geen moeite mee erin te geloven. Noel VeraVertaling Saskia Legein

www.bigozine2.com/theshop/books/NVcritic.html

criticafterdark.blogspot.com/

4BIA, Altar, Beneath the Cogon, Forbidden Door, Night-

mare Detective 2 en Yes, I Can See Dead People draaien in Hungry Ghosts.

Het getal

30751 Zo veel minuten duren dit jaar opgeteld

alle films van het achtendertigste

IFFR. Alle vertoningen bij elkaar opgeteld – waarbij de meeste films

meerdere keren voorbijkomen – nemen zelfs 128.059 minuten in beslag. Om

geen filmminuut te missen zou een bezoeker dus 21,3 etmalen nonstop in

de filmzaal moeten zitten.

THE HORROR!THE HORROR!

Noel Vera

4BIA

38 TH INTERNATIONAL FILM FESTIVAL ROTTERDAMwww.FILMFESTIVALROTTERDAM.cOM 13

1. Vanaf het Schouwburgplein heeft de bezoeker uitzicht op een van de Urban Screens, in dit geval het gebouw van Nationale Nederlanden, waar Serenghetti van Carlos Reygadas op wordt vertoond.

2. Robeco-filmquiz met René Mioch.3. De Vietnamese regisseur en fotograaf

Nguyen Vinh Son werkt aan de opbouw van zijn kamer in Haunted House.

4. Adrian Loguantarn is er al om 1 uur ’s nachts voor in de rij gaan staan, maar toen was hij wel mooi (net als twee en drie jaar geleden) de allereerste bezoeker die zijn kaartjes bij de kassa kocht.

5. Nanouk Leopold wordt geïnterviewd over haar Urban Screen-bijdrage Close-Up, die overal bovenuit torent.

Foto’s: Daniëlle van Ark, Bram Belloni en Felix Kalkman, Gerwin Tamsma

1

2 3

4 5

Daily Tiger NL 2009 - 01

Documents

Transcript of Daily Tiger NL 2009 - 01