Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

26
LITERATUURGESCHIEDENIS OP NIVEAU MARLIES SCHOUWSTRA VRIJDAG 3 FEBRUARI 2012 Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

description

Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur. Literatuurgeschiedenis op niveau Marlies Schouwstra Vrijdag 3 februari 2012. Niveaus van literaire competentie Stimulerende en remmende factoren Rekening houden met niveaus bij de behandeling van literatuurgeschiedenis - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Page 1: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

LITERATUURGESCHIEDENIS OP NIVEAUMARLIES SCHOUWSTRA

VRIJDAG 3 FEBRUARI 2012

Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Page 2: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Niveaus van literaire competentieStimulerende en remmende factorenRekening houden met niveaus bij de

behandeling van literatuurgeschiedenisVoorbeeld project ‘Middeleeuwse

ridderromans’Vragen en discussie

Page 3: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Niveaus van literaire competentie

Theo Witte, Het oog van de meester (2008)6 niveaus:

Boeken Leerlingen Opdrachten

Niveau van de leerling Leerling als lezer: attitude ten aanzien van literatuur Boek: wat leest de leerling? Opdracht: hoe leest de leerling?

Dezelfde volgorde, verschillend tempo

Page 4: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Niveaus en leerjaren

N1 instapniveau tweede faseN2 instapniveau tweede faseN3 eindniveau havoN4 streefniveau havo, eindniveau vwoN5 streefniveau vwoN6 Excellent niveau vwo

Page 5: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Implicaties

In één klas leerlingen van drie à vier verschillende niveaus.

Bandbreedte literaire werken: meestal drie, soms (vooral oudere werken) vier.

Voorbeeld: Het gouden ei, N3N2, N3, N44e klas

Page 6: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Remmende factoren Stimulerende factoren

Verplichte boekenlijst

Klassikaal lezen en analyseren van een werk

Standaard leesverslag

Zelfstudie en begeleiding op afstand

Juiste boek op het juiste momentBerlyne, Vygotsky

OntwikkelingsverslagBetrokkenheid van de

docentConstructie van kennis

samen met docent en medeleerlingen

Theo Witte, Het oog van de meester

Page 7: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Hamvraag

Hoe kun je rekening houden met de niveauverschillen tussen leerlingen als je literatuurgeschiedenis behandelt?

Het juiste boek op het juiste moment…

Page 8: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Van V4 tot V6

Camera obscura, 1839De klucht van de koe, 1612De stille kracht, 1900Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, 1782Karel en Elegast, ca. 1250Mariken van Nieumeghen, 1515Max Havelaar, 1860Reize door het Aapenland, 1788Van de koele meren des doods, 1900Walewein, 1260

Page 9: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Spreiding over curriculum

Periode Werken KlasMiddeleeuwen N3, Karel en Elegast

N3, WaleweinVwo 4

Renaissance N3, De klucht van de koeN4, Mariken van Nieumeghen

Vwo 4/5

Verlichting N4, Reize door het AapenlandN5, De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart

Vwo 5/6

Negentiende eeuw

N4, Camera ObscuraN5, Max Havelaar

Vwo 5/6

Modernen N5, De stille krachtN5, Van de koele meren des doods

Vwo 6

Page 10: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Maar ook…

Het juiste boek op het juiste moment…

Maar ook: … de juiste opdracht voor de juiste leerling.

VoorbeeldN2: wisseling van tijd, plaats en perspectief

in Het gouden ei.N3: psychologie van Rex en Lemorne

Page 11: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

De juiste opdracht voor de juiste leerling

www.lezenvoordelijst.nl 22 werken van voor 1880 (en 10 van voor 1916) N3 tot en met N6 Opdrachten eind 2012 klaar

Literatuur [NU] …

Page 12: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Echter

De leerling werkt dan individueel; Een enkele juiste opdracht voor de juiste leerling

is niet genoeg om voldoende kennis van de historische context te verwerven om een adequate betekenis aan het verhaal toe te kennen.

NB‘De kandidaat kan een overzicht geven van de

hoofdlijnen van de literatuurgeschiedenis, en de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief.’ (Handreiking schoolexamen, SLO)

Page 13: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Remmende factoren Stimulerende factoren

Verplichte boekenlijst

Klassikaal lezen en analyseren van een werk

Standaard leesverslag

Zelfstudie en begeleiding op afstand

Juiste boek op het juiste moment

OntwikkelingsverslagBetrokkenheid van de

docent Constructie van

kennis samen met docent en medeleerlingen

Remmende en stimulerende factoren

Page 14: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

’Voorbeeld: project ‘Middeleeuwse ridderroman’

De hele klas houdt zich bezig met de middeleeuwse ridderroman;

Leerlingen kunnen kiezen uit twee werken;Leerlingen voeren individuele en

groepsopdrachten uit op hun eigen niveau en leveren een relevante bijdrage aan het klassikale dossier ‘Ridderroman’;

Leerlingen leren actief, zelfstandig, van elkaar en van hun docent.

Page 15: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Inhoud van het project

N2 N3 N4Karel en Elegast Karel en Elegast en

de middeleeuwse samenleving (3)SamenvattingWie was Karel de Grote?Het feodale stelsel

Waar gaat Karel en Elegast over? (7)KaraktersOntwikkelingGedachtenMoraalGodsgerichtKarelepiek

Karel en Elegast door de eeuwen heen (4)Orale traditieOntstaansgeschie-denisReceptieVolksverhaal-motieven

Walewein Samenvatting (5)De schildknaapDe Rode RidderVerliefd!De hertogDe vos Roges

Structuur (2)QueesteCirkelstructuurKettingstructuurWaar gaat Walewein over? (5)WaleweinAndere personagesRiddersHoofsheidLiefde

Doel en middelen (3)ArthurepiekPopulariteitIntertekstualiteit

Page 16: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Structuur van het project

Vaardigheid WerkvormIntroductie: niveau bepalen, werk kiezen, groepjes makenOpdracht A en B

Lezen Individueel (denken)

Opdracht C Spreken Groepjes (delen)Opdracht D Luisteren Klassikaal (uitwisselen)Opdracht E Spreken/Gesprekken/

Luisteren/SchrijvenKlassikaal

Eindopdracht Schrijven Individueel

Page 17: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Afronden en beoordelen

Dossier:Opdracht B: individuele opdracht op niveauOpdracht D: hand-out van alle groepenOpdracht E: naar wensEindopdracht: reflectie

Alternatieve eindopdrachten: Boekentoets Mondeling

Page 18: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Remmende factoren Stimulerende factoren

Verplichte boekenlijst

Klassikaal lezen en analyseren van een werk

Standaard leesverslag

Zelfstudie en begeleiding op afstand

Juiste boek op het juiste moment

OntwikkelingsverslagBetrokkenheid van de

docent Constructie van

kennis samen met docent en medeleerlingen

Remmende en stimulerende factoren

Page 19: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Uuat unbidan uue nu?

Het juiste boek op het juiste moment en de juiste opdracht voor de juiste leerling Klassikaal te lezen werken naar niveau verdelen over curriculum Indien mogelijk opdrachten op verschillende niveaus aanbieden Variatie in opdrachten Leerlingen laten samenwerken en uitwisselen, actief kennis laten

construeren

Didactische instrumenten en materiaal: Lezenvoordelijst.nl Literatuur [NU] Karel en Elegast en Walewein? …?

Page 20: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Overige projecten literatuurgeschiedenis

Charles Dickens, Oliver Twist, A Christmas Carol

Mary Shelley, FrankensteinMolière, Le bourgeois gentilhomme, Le

malade imaginaireDuitsland voor 1940, Die Verwandlung, Im

Westen nichts Neues

EINDE

Page 21: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

TERZIJDE: niveau bepalen

Hoe weet je welk niveau een leerling heeft? Leesautobiografie en balansverslagen ‘Strookjes’ Instapdocument

NB Docent kan niveau bepalen, maar dat ook door de leerling laten doen.

Page 22: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

TERZIJDE: literatuur in het SE

E1: Literaire ontwikkeling 7. De kandidaat kan beargumenteerd verslag uitbrengen van zijn

leeservaringen met een aantal door hem geselecteerde literaire werken.

E2: Literaire begrippen8. De kandidaat kan literaire tekstsoorten herkennen en

onderscheiden, en literaire begrippen hanteren in de interpretatie van literaire teksten.

E3: Literatuurgeschiedenis 9. De kandidaat kan een overzicht geven van de hoofdlijnen van de

literatuurgeschiedenis, en de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief.

Page 23: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Literatuurgeschiedenis

9. De kandidaat kan (1) een overzicht geven van de hoofdlijnen van de literatuurgeschiedenis, en (2) de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief.

 Ook voor dit subdomein geldt: het staat in

dienst van literaire ontwikkeling en vormt geen kennisdoel op zich.

 

Page 24: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Kennis Vaardigheden

Literatuurgeschiedenis

Context

Historiserend lezenTekst

Kennis en/of vaardigheden?

Page 25: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Contextgerichte benadering:Literatuur als illustratie bij de geschiedenis

 De middeleeuwenLorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod 500-1500 ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur leenstelsel cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium vazal laudantium, totam rem aperiam, ridders quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo Karel de Grote voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos qui ratione voluptatem sequi nesciunt. Neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, voorhoofs, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt ut labore et Karelepiek aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit qui in ea voluptate velit esse quam nihil molestiae consequatur, vel illum qui dolorem Karel en Elegast voluptas nulla pariatur?

Page 26: Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur

Tekstgerichte benadering:Literatuur tegen het decor van de geschiedenis

Karel en ElegastLorem ipsum dolor engel, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris stelen? aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat donker woud non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.

Sed ut perspiciatis unde iste natus error zwarte ridder sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, Eggerik ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt ploegijzer. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos zwarte ridder toverkruid nesciunt. Neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Godsgericht ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit qui in ea voluptate velit esse quam nihil molestiae consequatur, vel illum qui dolorem eum fugiat quo. Eind goed, al goed.