Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur
description
Transcript of Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur
LITERATUURGESCHIEDENIS OP NIVEAUMARLIES SCHOUWSTRA
VRIJDAG 3 FEBRUARI 2012
Dag voor Taal, Kunsten & Cultuur
Niveaus van literaire competentieStimulerende en remmende factorenRekening houden met niveaus bij de
behandeling van literatuurgeschiedenisVoorbeeld project ‘Middeleeuwse
ridderromans’Vragen en discussie
Niveaus van literaire competentie
Theo Witte, Het oog van de meester (2008)6 niveaus:
Boeken Leerlingen Opdrachten
Niveau van de leerling Leerling als lezer: attitude ten aanzien van literatuur Boek: wat leest de leerling? Opdracht: hoe leest de leerling?
Dezelfde volgorde, verschillend tempo
Niveaus en leerjaren
N1 instapniveau tweede faseN2 instapniveau tweede faseN3 eindniveau havoN4 streefniveau havo, eindniveau vwoN5 streefniveau vwoN6 Excellent niveau vwo
Implicaties
In één klas leerlingen van drie à vier verschillende niveaus.
Bandbreedte literaire werken: meestal drie, soms (vooral oudere werken) vier.
Voorbeeld: Het gouden ei, N3N2, N3, N44e klas
Remmende factoren Stimulerende factoren
Verplichte boekenlijst
Klassikaal lezen en analyseren van een werk
Standaard leesverslag
Zelfstudie en begeleiding op afstand
Juiste boek op het juiste momentBerlyne, Vygotsky
OntwikkelingsverslagBetrokkenheid van de
docentConstructie van kennis
samen met docent en medeleerlingen
Theo Witte, Het oog van de meester
Hamvraag
Hoe kun je rekening houden met de niveauverschillen tussen leerlingen als je literatuurgeschiedenis behandelt?
Het juiste boek op het juiste moment…
Van V4 tot V6
Camera obscura, 1839De klucht van de koe, 1612De stille kracht, 1900Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart, 1782Karel en Elegast, ca. 1250Mariken van Nieumeghen, 1515Max Havelaar, 1860Reize door het Aapenland, 1788Van de koele meren des doods, 1900Walewein, 1260
Spreiding over curriculum
Periode Werken KlasMiddeleeuwen N3, Karel en Elegast
N3, WaleweinVwo 4
Renaissance N3, De klucht van de koeN4, Mariken van Nieumeghen
Vwo 4/5
Verlichting N4, Reize door het AapenlandN5, De historie van mejuffrouw Sara Burgerhart
Vwo 5/6
Negentiende eeuw
N4, Camera ObscuraN5, Max Havelaar
Vwo 5/6
Modernen N5, De stille krachtN5, Van de koele meren des doods
Vwo 6
Maar ook…
Het juiste boek op het juiste moment…
Maar ook: … de juiste opdracht voor de juiste leerling.
VoorbeeldN2: wisseling van tijd, plaats en perspectief
in Het gouden ei.N3: psychologie van Rex en Lemorne
De juiste opdracht voor de juiste leerling
www.lezenvoordelijst.nl 22 werken van voor 1880 (en 10 van voor 1916) N3 tot en met N6 Opdrachten eind 2012 klaar
Literatuur [NU] …
Echter
De leerling werkt dan individueel; Een enkele juiste opdracht voor de juiste leerling
is niet genoeg om voldoende kennis van de historische context te verwerven om een adequate betekenis aan het verhaal toe te kennen.
NB‘De kandidaat kan een overzicht geven van de
hoofdlijnen van de literatuurgeschiedenis, en de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief.’ (Handreiking schoolexamen, SLO)
Remmende factoren Stimulerende factoren
Verplichte boekenlijst
Klassikaal lezen en analyseren van een werk
Standaard leesverslag
Zelfstudie en begeleiding op afstand
Juiste boek op het juiste moment
OntwikkelingsverslagBetrokkenheid van de
docent Constructie van
kennis samen met docent en medeleerlingen
Remmende en stimulerende factoren
’Voorbeeld: project ‘Middeleeuwse ridderroman’
De hele klas houdt zich bezig met de middeleeuwse ridderroman;
Leerlingen kunnen kiezen uit twee werken;Leerlingen voeren individuele en
groepsopdrachten uit op hun eigen niveau en leveren een relevante bijdrage aan het klassikale dossier ‘Ridderroman’;
Leerlingen leren actief, zelfstandig, van elkaar en van hun docent.
Inhoud van het project
N2 N3 N4Karel en Elegast Karel en Elegast en
de middeleeuwse samenleving (3)SamenvattingWie was Karel de Grote?Het feodale stelsel
Waar gaat Karel en Elegast over? (7)KaraktersOntwikkelingGedachtenMoraalGodsgerichtKarelepiek
Karel en Elegast door de eeuwen heen (4)Orale traditieOntstaansgeschie-denisReceptieVolksverhaal-motieven
Walewein Samenvatting (5)De schildknaapDe Rode RidderVerliefd!De hertogDe vos Roges
Structuur (2)QueesteCirkelstructuurKettingstructuurWaar gaat Walewein over? (5)WaleweinAndere personagesRiddersHoofsheidLiefde
Doel en middelen (3)ArthurepiekPopulariteitIntertekstualiteit
Structuur van het project
Vaardigheid WerkvormIntroductie: niveau bepalen, werk kiezen, groepjes makenOpdracht A en B
Lezen Individueel (denken)
Opdracht C Spreken Groepjes (delen)Opdracht D Luisteren Klassikaal (uitwisselen)Opdracht E Spreken/Gesprekken/
Luisteren/SchrijvenKlassikaal
Eindopdracht Schrijven Individueel
Afronden en beoordelen
Dossier:Opdracht B: individuele opdracht op niveauOpdracht D: hand-out van alle groepenOpdracht E: naar wensEindopdracht: reflectie
Alternatieve eindopdrachten: Boekentoets Mondeling
Remmende factoren Stimulerende factoren
Verplichte boekenlijst
Klassikaal lezen en analyseren van een werk
Standaard leesverslag
Zelfstudie en begeleiding op afstand
Juiste boek op het juiste moment
OntwikkelingsverslagBetrokkenheid van de
docent Constructie van
kennis samen met docent en medeleerlingen
Remmende en stimulerende factoren
Uuat unbidan uue nu?
Het juiste boek op het juiste moment en de juiste opdracht voor de juiste leerling Klassikaal te lezen werken naar niveau verdelen over curriculum Indien mogelijk opdrachten op verschillende niveaus aanbieden Variatie in opdrachten Leerlingen laten samenwerken en uitwisselen, actief kennis laten
construeren
Didactische instrumenten en materiaal: Lezenvoordelijst.nl Literatuur [NU] Karel en Elegast en Walewein? …?
Overige projecten literatuurgeschiedenis
Charles Dickens, Oliver Twist, A Christmas Carol
Mary Shelley, FrankensteinMolière, Le bourgeois gentilhomme, Le
malade imaginaireDuitsland voor 1940, Die Verwandlung, Im
Westen nichts Neues
EINDE
TERZIJDE: niveau bepalen
Hoe weet je welk niveau een leerling heeft? Leesautobiografie en balansverslagen ‘Strookjes’ Instapdocument
NB Docent kan niveau bepalen, maar dat ook door de leerling laten doen.
TERZIJDE: literatuur in het SE
E1: Literaire ontwikkeling 7. De kandidaat kan beargumenteerd verslag uitbrengen van zijn
leeservaringen met een aantal door hem geselecteerde literaire werken.
E2: Literaire begrippen8. De kandidaat kan literaire tekstsoorten herkennen en
onderscheiden, en literaire begrippen hanteren in de interpretatie van literaire teksten.
E3: Literatuurgeschiedenis 9. De kandidaat kan een overzicht geven van de hoofdlijnen van de
literatuurgeschiedenis, en de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief.
Literatuurgeschiedenis
9. De kandidaat kan (1) een overzicht geven van de hoofdlijnen van de literatuurgeschiedenis, en (2) de gelezen literaire werken plaatsen in dit historisch perspectief.
Ook voor dit subdomein geldt: het staat in
dienst van literaire ontwikkeling en vormt geen kennisdoel op zich.
Kennis Vaardigheden
Literatuurgeschiedenis
Context
Historiserend lezenTekst
Kennis en/of vaardigheden?
Contextgerichte benadering:Literatuur als illustratie bij de geschiedenis
De middeleeuwenLorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod 500-1500 ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur leenstelsel cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum. Sed ut perspiciatis unde omnis iste natus error sit voluptatem accusantium vazal laudantium, totam rem aperiam, ridders quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt explicabo. Nemo Karel de Grote voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos qui ratione voluptatem sequi nesciunt. Neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, voorhoofs, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt ut labore et Karelepiek aliquam quaerat voluptatem. Ut enim ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit qui in ea voluptate velit esse quam nihil molestiae consequatur, vel illum qui dolorem Karel en Elegast voluptas nulla pariatur?
Tekstgerichte benadering:Literatuur tegen het decor van de geschiedenis
Karel en ElegastLorem ipsum dolor engel, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris stelen? aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat donker woud non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.
Sed ut perspiciatis unde iste natus error zwarte ridder sit voluptatem accusantium doloremque laudantium, totam rem aperiam, Eggerik ipsa quae ab illo inventore veritatis et quasi architecto beatae vitae dicta sunt ploegijzer. Nemo enim ipsam voluptatem quia voluptas sit aspernatur aut odit aut fugit, sed quia consequuntur magni dolores eos zwarte ridder toverkruid nesciunt. Neque porro quisquam est, qui dolorem ipsum quia dolor sit amet, consectetur, adipisci velit, sed quia non numquam eius modi tempora incidunt ut labore et dolore magnam aliquam quaerat voluptatem. Godsgericht ad minima veniam, quis nostrum exercitationem ullam corporis suscipit laboriosam, nisi ut aliquid ex ea commodi consequatur? Quis autem vel eum iure reprehenderit qui in ea voluptate velit esse quam nihil molestiae consequatur, vel illum qui dolorem eum fugiat quo. Eind goed, al goed.