Hoe gebruiken docenten ICT in het MBO?

John Hanswijk en Jan Kees Meindersma

Observatie in de klas (BOL 3/4) Studenten komen binnen en starten hun computers, zij checken eerst hun

e-mail of hyves Docent start zijn les met de beamer. Hij heeft een leerarrangement

gemaakt en klaargezet in Wikiwijs met instructie en drie opdrachten Een aantal studenten blijft onrustig; zetten hun hyves niet uit en houden

hun i-pod in. Docent vraagt hen hiermee te stoppen, de meesten letten daarna op.

Docent laat een filmpje zien met een slecht voorbeeld en vraagt om reflectie. Laat ze naar het leerarrangement gaan.

Het kost even tijd voordat de studenten bij het arrangement zijn (typefouten). Studenten werken daarna rustig en individueel aan de opdrachten.

Stapsgewijs maken studenten hun opdrachten, sturen deze tijdens de les in per e-mail. Docent reageert direct achter zijn bureau op het ingeleverde werk.

Sommige studenten zijn eerder klaar. Zij checken hun hyves of luisteren naar muziek. Zij storen de andere leerlingen niet.

Aan het einde van les is iedereen klaar en is al het werk ingeleverd.

14-04-2023

De inzet van ict doet een groot beroep op ict- en coachingsvaardigheden van docenten. Docenten krijgen hiervoor veelal een ict-basistraining en daar waar nodig bijscholing in een specifieke ict toepassing. De inpassing van ict in de lessen vraagt verder een flinke tijdsinvestering van docenten. Ze moeten een ict-toepassing goed leren kennen en ontdekken hoe ze deze kunnen integreren in het onderwijs. Docenten werden in de beginfase van ict-gebruik hiervoor gefaciliteerd. We zien bij alle opleidingen dat uiteindelijk een kleine enthousiaste groep actief blijft investeren in ict-gebruik.Ict gebruik in het Onderwijs, Oberon, augustus 2010

14-04-2023

14-04-2023

Agenda

Hoe gebruiken docenten ict? Hoe willen docenten ict gebruiken? Wat kunt u als manager/staf doen?

14-04-2023

Hoe gebruiken docenten ict?

14-04-2023

Onderzoeken Vier in Balans Monitor (jaarlijks):

vragenlijst onder docenten en managers sectoren PO, VO en MBO

Verdiepend onderzoek (eenmalig):Observaties van 400 uur onderwijs en vragenlijst bij 4 MBO instellingen

Losse onderzoeken op thema’s

- Gebruik van ict in het MBO- Onderzoek naar vraagarticulatie bij docenten- Onderzoek naar specifieke ict toepassingen

14-04-2023

14-04-2023

Gebruik naar de mening van managers

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Feitelijk gebruik In 60% van de lessen gebruikt de docent geen

boek

In 36% van de lessen gebruikt de docent ict In 64% van de lessen gebruikt de student ict

Hierbij gebruikt de docent het in de gevallen:– in 87% voor didactische redenen– in 41% voor beroepsinhoudelijke redenen en– in 23% voor administratieve redenen

14-04-2023

Verdiepend Onderzoek, Kennisnet, 2011

Wat gebruiken ze dan (I)

14-04-2023

Gebruik van ICT toepassingen door docenten

BeamerDesktopKantoortoepassingDigitaal SchoolbordLaptopInternet ELOOverig

Verdiepend Onderzoek, Kennisnet, 2011

Wat gebruiken ze dan (II)

14-04-2023

Gebruik van ICT toepassingen door studenten in de les

BeamerDesktopKantoortoepassingDigitaal SchoolbordLaptopInternet ELOOefenensoftwareOverig

Verdiepend Onderzoek, Kennisnet, 2011

Hoe intensief wordt het gebruikt?

14-04-2023

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Hoe ziet een les met ICT eruit? Docenten starten met een korte instructie. Bij sommige

lessen wordt eerst theorie klassikaal behandeld via een beamer of digitaal schoolbord, alvorens de studenten zelfstandig aan het werk gaan.

De studenten werken overwegend individueel op de eigen laptop of op een werkplek van school. Bij sommige lessen wordt in kleine groepjes samengewerkt achter de computer.

Docenten hebben de rollen van coach en begeleider. Wanneer de studenten zelfstandig aan het werk zijn, besteden de docenten individueel aandacht aan de studenten.

Ict gebruik in het Onderwijs MBO, Oberon, augustus 2010

14-04-2023

“Huiswerk” op de computer

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Digitaal Leermateriaal

14-04-2023

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Gebruik Elektronische Leeromgeving Varieert van 40%-70% gemiddeld (MBO) Gebruik vrijwel overal (nog) niet naar

tevredenheid van management Communicatiemiddel (mededelingen, opdrachten,

bestanden delen, inlevermap, mail, chat) Toetsomgeving (of specifieke toetsapplicaties als

QMP) Portfolio (of specifieke portfoliomanagement)

14-04-2023

Whitepaper over ELO’s, saMBO-ICT, 2010

Kunnen docenten het wel? (I)

14-04-2023

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Kunnen docenten het wel (II)

67% van de docenten in het MBO vindt zichzelf (meer dan) voldoende op de hoogte van relevante computertoepassingen

74% van de managers vindt dat MBO docenten over voldoende basis ICT vaardigheden beschikt

56% van de managers vindt dat MBO docenten over voldoende didactische ICT vaardigheden beschikt.

14-04-2023

De voorlopers “voorbeelden”

Inzet van video als reflectie instrument Digitale toetsing kennis Digitale toetsing vaardigheden (peer

assessment/360 feedback) Simulatie programma’s als Schonenvaart

(economie), Link2 (Handel) en Simulatoren (scheepvaart)

14-04-2023

Video als reflectie instrument

14-04-2023

Digitale toetsing van kennis

14-04-2023

Digitale toetsing van vaardigheden

14-04-2023

Simulatieprogramma’s

14-04-2023

Wat willen docenten overmorgen?

14-04-2023

Didactische opvatting & ICT

14-04-2023

Kennisoverdracht•docent/leerstof staat centraal•student als ‘consument’•‘traditioneel’•ict: oefenen, presentatie, toetsen

Kennisconstructie•docent brengt leren op gang en begeleidt•student construeert kennis en vaardigheden en stuurt

leerproces•‘competentiegericht onderwijs’•ict: informatie zoeken en verwerken, simulaties,

samenwerkend leren

Didactisch handelen (PO)

14-04-2023

af en toenooit of nauwelijks

tamelijk vaak heel vaakvaak1 2 3 4 5

met ict

zonder ict

met ict

zonder ict

kenn

isco

nstr

uctie

kenn

isov

erdr

acht

1 2 3 4 51 2 3 4 51 2 3 4 5

didactisch handelen - volgens docenten en onderwijsmanagers, Didactiek in Balans 2010

Didactisch handelen (MBO)

?14-04-2023

Opvatting over leermateriaal & ICT Expert (50%)

– Kunnen vinden van leermateriaal voor oefenen en verlevendiging– Kunnen kiezen van leermateriaal dat naadloos aansluit op methode– Informatie over waarde van het materiaal en de wijze waarop het zaken

vervangt.

Arrangeur (32%)– Kunnen vinden van leermateriaal voor kennisoverdracht als -constructie– Kunnen kiezen van leermateriaal op maat– Mogelijkheid tot arrangeren tot een geheel– Delen met anderen

Vrije speler (18%)– Kunnen vinden van variëteit aan leermateriaal– Inpassen van leermateriaal in eigen onderwijsprogramma– Efficiënt opslaan van verzamelde digitale leermaterialen– Delen met anderen

14-04-2023Experts, arrangeurs, vrije spelers en digitale leermaterialen , Kennisnet, 2010

Wat kunt u doen?

14-04-2023

De docent en het team in balans

14-04-2023

Afspraken over didactische inzet ict

14-04-2023

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Leiderschap in het MBO?

Vier in Balans Monitor, Kennisnet, 2010

Ondersteuningsbehoefte

14-04-2023

1

2

3

4

5zeer veel

veel

redelijk veel

een beetje

geen behoefte

Ga in dialoog met docenten op basis

van vertrouwen

Creëer ruimte voor docenten om vraag naar ict

middelen, infra en ondersteuning te

formuleren. Communiceer open wat kan en wat niet

Stimuleer teams om afspraken te maken

over didactische inzet van ict en

monitor de voortgang

Meer weten?

http://www.kennisnet.nl/mbohttp://onderzoek.kennisnet.nl

Contact?http://nl.linkedin.com/in/jankeesmeindersmahttp://twitter.com/meindersma

Met dank aan Eric Carle ©