Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

44
Trainingen, cursussen, workshops en conferenties 2012-2013 vo/mbo

description

Bekijk curussen en trainingen voor het vo en mbo

Transcript of Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Page 1: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Trainingen, cursussen,workshops en conferenties

2012-2013

vo/mbo

Page 2: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13
Page 3: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13
Page 4: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

2

ColofonEindredactie: Lot Hannik en Til van Schijndel (CED-Groep)Vormgeving: Ton Kuijpers Vormgeving, RotterdamDrukwerk: De Swart, Den Haag

Page 5: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

3

Trainingen, cursussen, workshops en conferenties 2012-2013

Cursusbrochure vo/mboDocenten op scholen voor voortgezet onderwijs en mbo-instellingen zetten zich elke dag in om het beste uit hun leerlingen te halen. Adviseurs van de CED-Groep trainen docenten, management en besturen op actuele beleidsthema’szoals opbrengstgericht werken, referentieniveaus, taal en lezen en kwaliteit van lesgeven. Graag laten wij u via dezebrochure kennismaken met ons cursusaanbod voor vo en mbo. Onze praktische cursussen zijn gericht op het verbeteren van de leeropbrengsten bij de leerlingen en het vergroten van de competenties van de docenten, begeleiders en coördinatoren.

Online meer informatieIn deze brochure vindt u korte beschrijvingen van de cursussen, trainingen, workshops, conferenties en studiedagen. Op www.cedgroep.nl/cursussen vindt u meer informatie, actuele prijzen, cursuslocaties en data. Bent u geïnteresseerdin een cursus, neem dan vooral een kijkje op de site. U kunt zich daar ook online inschrijven.

Veel nieuw aanbodEr is veel nieuw aanbod dit jaar. Na de lancering van het boek Teach Like a Champion stromen de vragen naar nascholing op dit onderwerp binnen. Ook voor Opbrengstgericht werken in 4D, Taakspel en de Nieuwsbegripcursussenis veel belangstelling. Veel van de trainingen die we in-company geven, kunnen nu ook op individuele basis gevolgd worden.

Opbrengstgericht werken in 4DOok bij de invoering of verkenning van opbrengstgericht werken op school, binnen uw bestuur of gemeente, kunt u van onze diensten gebruik maken. De basis van onze werkwijze is het Onderwijscontinuüm CED-Groep® en de vierdimensies: Data, Duiden, Doelen en Doen. U kunt Opbrengstgericht werken in 4D schoolbreed inkopen of de tweedaagsecursus voor directies en intern begeleiders volgen. Eerdere deelnemers zijn erg enthousiast over de praktische bruik-baarheid van de geboden inhoud van 4D.

Voor coördinatorenOnze bekendste training is de basiscursus Taalcoördinator. Deze training voorziet zowel zittende als startendeTaalcoördinatoren van kennis en vaardigheden om hun rol en taken naar behoren te vervullen. De vierdaagse Opleidingzorgcoördinator gaat over opbrengst- en handelingsgericht werken, interne en externe zorgroutes en passend onderwijs.

Advies en maatwerkVrijwel alle cursussen, trainingen en workshops zijn ook op maat in te kopen voor uw school, bestuur of samen-werkingsverband. Neem daarvoor contact op met uw accountmanager bij de CED-Groep. Heeft u nog geen account-manager, dan kunt u contact opnemen met het Cursusbureau. Wij verwijzen u dan graag door.

Inschrijving en betalingInschrijving -steeds per deelnemer- vindt plaats door het invullen en ondertekenen van het inschrijfformulier uit het cursusboek of online op www.cedgroep.nl/cursussen Op basis van dit formulier wordt een rekening toegezonden.Deelnemers die zich voor 1 augustus online inschrijven, kunnen 10% korting op hun cursusprijs krijgen, indien ze de kortingscode uit de gids invullen in het veld opmerkingen van het inschrijfformulier. Deze actie is niet geldig in combinatie met andere kortingsacties van de CED-Groep.

CertificaatCursisten ontvangen aan het einde van hun cursus een deelnemerscertificaat voor nascholing van de CED-Groep als zijaan de voorwaarden hebben voldaan. Deze impliceren dat tenminste 80% van de opdrachten is uitgevoerd en voldoendeis beoordeeld door de cursusleider en dat tenminste 80% van de cursusbijeenkomsten is gevolgd. Indien afwijkingenbestaan op deze regels, worden deze vermeld bij de betreffende cursussen.

Page 6: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

EvaluatieElke cursus wordt geëvalueerd door de deelnemers middels een vragenlijst. Dit gebeurt altijd aan het einde van de cursus. Wij vragen hen naar hun mening, hun ervaringen en hun eventuele wensen, zodat we ons werk steeds kunnenverbeteren.

Leveringsvoorwaarden en annuleringskostenVoor de door de CED-Groep geleverde cursussen zijn de leveringsvoorwaarden-B van toepassing zoals gedeponeerd bijde Rotterdamse Kamer van Koophandel. Voor de CED-Groep geldt een uniforme annuleringsregeling.

Annuleringsregeling CED-GroepTot vier weken voor de eerste cursusdatum heeft een deelnemer de mogelijkheid om schriftelijk te annuleren, waarnaalleen de administratiekosten (€ 50,-) verrekend worden. Vindt annulering plaats binnen vier weken voor de geplandeaanvangsdatum, dan is de deelnemer verplicht de volledige cursuskosten te betalen. Het is echter wel mogelijk een vervanger te sturen. U kunt dit melden bij het Cursusbureau. De gegevens van uw vervanger worden dan genoteerd i.v.m.het certificaat.

KlachtenHet kan voorkomen dat u ontevreden bent over het gebodene in de cursus. Bespreek dit dan direct met de cursusleider.Mocht dit niet leiden tot het beoogde resultaat, dan kunt u altijd contact opnemen met het Cursusbureau: [email protected], 010 4071427. Uw klacht komt dan op de juiste plaats terecht. Mocht dit dan nog niet leidentot een adequate oplossing in de ogen van de deelnemer, dan kunt u altijd een formele klacht indienen bij de klachten-commissie van de CED-Groep. Wij hopen en verwachten natuurlijk dat het niet zo ver hoeft te komen!

Snel op de hoogteWilt u snel en goed op de hoogte blijven van de diensten en producten van de CED-Groep, neem dan een gratis abonnement op het relatiemagazine van de CED-Groep: KlasseApart of op VOnieuws, één van de digitale nieuwsbrieven.Een uitgebreide en actuele versie van dit cursusaanbod kunt u ook lezen op onze website www.cedgroep.nl/cursussen

Ten slotteSucces met het zoeken naar de juiste cursus of training. Mocht u vragen over of aanvullingen op deze brochure hebben,dan kunt u altijd terecht bij de medewerkers van het Cursusbureau: [email protected], 010 4071427.Zij helpen u graag verder.

Lot Hannik

Manager Cursus- en conferentiebureau

4

Page 7: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Opbrengstgericht werken 6

Kwaliteit van het lesgeven 7

Taalbeleid en taalonderwijs 10

Werken aan woordenschat 13

Lezen, begrijpend lezen en leesproblemen 15

Rekenen en rekenproblemen 20

Begeleidingsvaardigheden 22

Gedrag en sociale competentie 24

Leerlingzorg en interne begeleiding 28

Passend omgaan met verschillen in de klas 30

Mishandeling, misbruik en verwaarlozing 33

Werken aan uw eigen kwaliteiten 34

Helder communiceren 35

Speciaal voor (v)so en praktijkonderwijs 36

Inschrijfformulier 39

S p e c i a l e k o r t i n g s a c t i e …

voor iedereen die zich vóór 1 augustus 2012 online inschrijft voor een cursus uit het open aanbod.

Als u de kortingscode: BRvombo12-13 invult in het veld opmerkingen op het inschrijfformulier,

dan krijgt u 10% korting op uw cursusprijs.

Deze actie is niet geldig in combinatie met andere kortingsacties van de CED-Groep.

5

Inho

udso

pgave

Page 8: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

6 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Opbrengstgericht werken

De CED-Groep ontwikkelde een werkwijze waarmee schoolteams, directieleden en schoolbesturen, datagestuurd enopbrengstgericht kunnen gaan werken: het Onderwijscontinuüm CED-Groep®. Hiermee verbeteren scholen hun kwaliteit enleren ze beter om te gaan met leerlingen met verschillende onderwijsbehoeften in een klas. In de Masterclass Opbrengstgericht werken in 4D voor directies, teamleiders en coördinatoren, gaat u concreet aan de slagmet het Onderwijscontinuüm en de vier dimensies van opbrengstgericht werken: Data, Duiden, Doelen en Doen.

Opbrengstgericht werken in 4D, een integrale aanpak diebestaat uit vier dimensies: data, duiden, doelen en doen.

Voor wie is de Masterclass bedoeld? Directies, coördinatoren en teamleiders vo.

Waar gaat de Masterclass over? Datagestuurd werken, referentieniveaus, onderwijs-arrangementen, leeropbrengsten en ambities. Zomaar eengreep termen die te maken heeft met de vele veranderingenin het onderwijs. Termen die zeggen: haal het maximale uitieder kind. De tweedaagse Masterclass richt zich op devraag: “Hoe organiseer ik binnen mijn school kwalitatiefgoed en gedifferentieerd onderwijs dat recht doet aan verschillen tussen leerlingen en toch uitvoerbaar blijft?”

Cursusinhoud In de Masterclass bieden we alle elementen van opbrengst-gericht werken en de bijbehorende begrippen integraal aan.

Hierdoor wordt de samenhang zichtbaar en leert u de nood-zakelijke veranderingen te verbinden tot een geheel. • Data: u verzamelt systematisch gegevens over de leer-

opbrengsten van uw leerlingen. • Duiden: u analyseert deze gegevens: wat betekenen ze

en hoe gaat u ermee aan de slag? Deze analyse vormtde basis voor de derde dimensie.

• Doelen: u beschrijft welk onderwijs u gaat bieden op uwschool. U formuleert ambities en ontwikkelt passendeonderwijsarrangementen, waarin alle leerlingen van uwdoelgroep tot hun recht komen.

• Doen: uw ambitie is een actieve, ondernemende, lerende leerling. Die leerling vraagt om een passend enuitdagend onderwijsaanbod, voldoende leertijd, een duidelijk onderwijsplan, activerende instructie en eenleerkracht met een gezonde zelfreflectie. Als directeurschept u de voorwaarden.

Wat u verder nog moet weten…• De CED-Groep kan de Masterclass ook op locatie

uitvoeren, bijvoorbeeld voor een schoolbestuur.

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten vo.

Waar gaat de cursus over?Zoveel kinderen zoveel verschillen. Toch wilt u alle leerlingenoptimaal laten functioneren zodat zij het maximale rendement uit uw lessen halen. Bij de cursussen beschrevenbij Kwaliteit van lesgeven, gaan we vooral in op de didactiek.In deze cursus Opbrengstgericht werken in de klas gaat udieper in op de koppeling van onderwijsbehoeften van deleerlingen en een hanteerbare werkwijze om daar aan tegemoet te komen op basis van verzamelde data. Metbehulp van toetsresultaten kunt u namelijk uw doelen scherper formuleren en meer uit uw leerlingen halen.

Cursusinhoud • Leren kennen en hanteren van de onderwijsbehoeften;• Werken volgens arrangementen;• Indelen van de klas naar arrangementen;• Het koppelen van onderwijsbehoeften en arrangementen;• Een les voorbereiden en uitvoeren.

S7050

Opbrengstgericht werken in de klas, vo

S7048

Masterclass Opbrengstgericht werken in 4Dvoor vo

Page 9: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

7Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Kwaliteit van het lesgeven

Welke vaardigheden heeft u nodig om uw vak als docent goed te kunnen uitoefenen? In dit cursusaanbod staan tal van praktische cursussen die de docenten kunnen ondersteunen bij het vergroten van hun pedagogische en didactische vaardig-heden. In deze paragraaf staan de vakoverstijgende cursussen. Verderop vindt u cursussen die meer gericht zijn op het vergroten van de taal- en rekenvaardigheden bij de leerlingen.

Voor wie is deze cursus bedoeld?Teamleiders, mentoren en docenten vo.

Waar gaat de cursus over?Wat is goed lesgeven? En, hoe ziet een goede les er eigenlijk uit? Als we de leerlingen actiever bij de les willenbetrekken, hoe zorgen we daar dan voor? En als u de taakheeft beginnende docenten te helpen bij het lesgeven,welke handvatten geeft u hen?

In de cursus Activerende didactiek gaan we op zoek naarde antwoorden op deze vragen. Aan bod komen onderandere het oefenen van vaardigheden om activerend les tegeven en de principes ervan over dragen.

Cursusinhoud De cursus bestaat uit drie studiemiddagen waarin de thema’s klassenmanagement, didactiek en interactie centraal staan. • Klassenmanagement: afhankelijk van het lesdoel

kunnen we de klassenopstelling veranderen. Veelwerk? Niet als u de leerlingen daarin een taak en verantwoordelijkheid geeft. Duidelijkheid, voorspel-baarheid en veiligheid zijn voorwaarden voor goedonderwijs. De docent als regisseur bepaalt de kaders.We gaan in op de volgende vragen: Hoe komen regelstot stand? Hoe handhaven we die regels? En hoe gaanwe daarmee om als team?

• Didactiek: het directe instructiemodel kennen we allemaal, maar voor sommige leerlingen biedt dat teweinig uitdaging. De onderwijsbehoeften van leerlingenverschillen. Er zijn ook leerlingen die juist behoeftehebben aan meer instructie. Onderwerpen die bij detweede bijeenkomst aan de orde komen: het hanterenvan verschillende werkvormen, het geven van goedeinstructie en aandacht voor niveaus in de klas.

• Interactie: de sfeer binnen de klas wordt voor eengroot deel bepaald door de docent die gemotiveerd enenthousiast de leerlingen de les laat ervaren. Een aardige en consequente docent die duidelijk is overdoelen, lesinhoud en leerling- en docentgedrag, wordtdoor leerlingen hoog gewaardeerd. Daarnaast bevordert positieve controle gewenst gedrag. Hoe udeze zaken goed combineert, is het onderwerp van dederde bijeenkomst.

Doel van de cursus • U leert de fasen van het activerend lesmodel, de

achtergronden en pedagogisch-didactische noodzaakervan kennen;

• U leert verschillende activerende werkvormen kennenbinnen de fasen van het lesmodel en u experimenteertermee in de klas;

• U wisselt ervaringen uit en leert op basis van de experimenten een aantal activerende werkvormenflexibel in te zetten in uw lessen.

S7235

Activerende didactiek

Page 10: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

8 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Kwaliteit van het lesgeven

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo.

Waar gaat de cursus over?De cursus Teach Like a Champion is gebaseerd op hetgelijknamige boek van Doug Lemov. In de basiscursusworden de belangrijkste basistechnieken uit Teach Like aChampion behandeld. Deze technieken hebben te makenmet het neerzetten van een sterke gedragscultuur, hogeverwachtingen van leerlingen en het genereren van eengrote mate van betrokkenheid van leerlingen. Tijdens de cursus wordt gebruik gemaakt van praktijk-voorbeelden, simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten.Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit deNederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk op scholen voor voortgezet onderwijs. Er ligt een sterkenadruk op docentvaardigheden in relatie tot opbrengst-gericht en resultaatgericht werken.

Cursusinhoud• Basistechnieken t.a.v. het opbouwen van een sterke

gedragscultuur in de klas: o.a. 100 Procent, VLORK enOverwicht;

• Basistechnieken t.a.v. hoge verwachtingen hebben vanleerlingen: o.a. Goed is Goed, Weet niet geldt niet en De formulering telt;

• Basistechnieken om leerlingen betrokken en geactiveerd houden tijdens de lessen; o.a. de P-factoren Positief inkleden;

• Teachtechnieken in relatie tot lesmodellen enopbrengstgericht werken.

Wat u verder nog moet weten…• Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de

literatuur. Een exemplaar van het boek Teach Like aChampion van Doug Lemov is bij de cursusprijs inbegrepen.

• Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurendede cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van Teach-technieken.Het is van belang dat gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeeldenhiervoor kunt u bij de cursusleiding vragen.

• Na vier bijeenkomsten wordt het CED-nascholings-certificaat Basis Teach Like a Champion uitgereikt, mitsvoldaan is aan de volgende voorwaarden: 80% aanwezigheid bij de bijeenkomsten, voldoende uitvoerenvan de huiswerkopdrachten en voldoende beoordelingvan de videofragmenten door de cursusleiding.

Na de basiscursus kunt u 3 verdiepingscursussen volgen.Daarvoor gelden de volgende afspraken:• U kunt alleen aan deze verdiepingscursussen deel-

nemen als u de Basiscursus Teach Like a Championheeft gevolgd. We nemen dus aan dat u reeds in hetbezit bent van het gelijknamige boek en verzoeken udit mee te nemen naar de cursusbijeenkomsten.

• Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de literatuur.

• Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurendede cursus twee maal video-opnamen maken van lessenwaarin zij gebruik maken van Teach-technieken. Het isvan belang dat gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeeldenhiervan kunt u bij de cursusleiding vragen.

• Na het volgen van 2 van de 3 verdiepingscursussenwordt het CED-nascholingscertificaat TopleerkrachtTeach like a Champion uitgereikt, mits voldaan is aande volgende voorwaarden: 80% aanwezigheid bij debijeenkomsten, voldoende uitvoeren van de huiswerk-opdrachten en voldoende beoordeling van de video-fragmenten door de cursusleiding.

S7212-S7214

Verdiepingscursussen Teach Like a Champion

S7211

Basiscursus Teach Like a Champion, vo

Teach Like a Champion ‘To teach like a champion.’ Welke docent voeltdaar niet voor? Teach Like a Champion is een bestseller uit de VS. Het boek is een must voorelke docent die gereedschappen wil om het besteuit zijn leerlingen te halen. De auteur van TeachLike a Champion, Doug Lemov, bezocht leraren dieopmerkelijke resultaten wisten te bereiken. Hij observeerde wat er in het klaslokaal gebeurde:van leerlingen begroeten tot blaadjes uitdelen, vanongevraagd beurten geven tot wachten op eenantwoord.De succesvolle werkwijzen van ‘excellente leraren’zijn helder vertaald naar 49 bruikbare techniekendie onmiskenbaar bijdragen aan betere prestatiesvan leerlingen. De CED-Groep bewerkte en vertaalde de 49 technieken naar de Nederlandsesituatie, zodat ze bruikbaar zijn in de dagelijkselespraktijk van leraren in het basis- en voortgezetonderwijs. Bij het boek zijn ook een aantal trainingen ontwikkeld en op de dvd bij het boekvindt u helder uitgewerkte praktijkvoorbeelden.Meer informatie over Teach Like a Champion is tevinden op de website www.teachnederland.nl.

Page 11: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

9Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Kwaliteit van het lesgeven

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo.

Waar gaat de cursus over?Er ligt in de verdiepingscursus een sterke nadruk opdocentvaardigheden in relatie tot lesplanning. Verder leertu technieken gebruiken die leerlingen aanzetten kritischte denken.

Cursusinhoud • Teachtechnieken o.a. Begin aan het eind,

De Hamm-Vraag en Dubbele planning; • Technieken om leerlingen te stimuleren kritisch te

denken o.a. Eén tegelijk en Helder en Bondig; • Technieken om kennis op een hoger niveau brengen.

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo.

Waar gaat de cursus over?Er ligt in deze verdiepingscursus een sterke nadruk opdocentvaardigheden in relatie tot het structureren van lessen en overbrengen van lesstof.

Cursusinhoud • Teachtechnieken: o.a. Stap voor Stap, De Haak en

Begrip Toetsen; • De rol van leraren en leerlingen bij het structureren

van lessen: een stapje terugnemen en leerlingen hetdenkwerk laten doen;

• Effectief structureren van lesstof.

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo.

Waar gaat de cursus over?Er ligt in deze verdiepingscursus een sterke nadruk opdocentvaardigheden in relatie tot het opbouwen van eengoede relatie met leerlingen.

Cursusinhoud • Teachtechnieken o.a. Positief inkleden, P-Factor, Warm

Streng; • De consequente en warme leerkracht: werken aan

karakter en vertrouwen; • De P-Factor; plezier, enthousiasme en humor in lessen.

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten in het vo.

Waar gaat de cursus over? ‘Wie uitlegt aan een ander leert zelf het meest,’ (Seneca).Gestructureerd samenwerken is echter geen vanzelf-sprekendheid. Hoe kunt u dat beter in de praktijk brengen?Tijdens de cursus Coöperatief leren vo komen in de vormvan drie workshops de volgende onderwerpen aan bod: • theoretisch kader Coöperatief leren; • werkvormen; • sociaalcommunicatieve vaardigheden, voorwaardelijk

voor goed samenwerken; • klassenmanagement; • lesformat Coöperatief leren; • een bestaande les omwerken naar een les Coöperatief

leren; • praktijkopdracht en terugblik.Tijdens de workshops vindt er veel uitwisseling plaats engaat u praktisch aan de slag. Tussen de bijeenkomstendoor brengt u het geleerde in praktijk door het uitvoerenvan praktijkopdrachten.

S7212

Planning: verdiepingscursus Teach Like aChampion vo

S7213

Structuur: verdiepingscursus Teach Like aChampion vo

S7214

Relatie: verdiepingscursus Teach Like aChampion vo

S4710

Coöperatief leren in het vo

Kwaliteitsverbetering didactiek op schoolIn ontwikeling en binnenkort op www.cedgroep.nl/cursussen is de opleiding Coach didactische vernieuwing. Deelnemers van deze cursus wordenspeciaal getraind om binnen de school nieuwedidactische concepten in te voeren.Naast de cursussen van het Cursusbureau begeleidt de CED-Groep ook op schoolniveau en op de werkvloer: in de klas. Bijvoorbeeld ter versterking van didactische kwaliteiten van docenten. Wij organiseren onder andere intervisie-bijeenkomsten en voeren lesobservaties uit.

Page 12: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

10 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten in het voortgezet onderwijs of mbo, die zichgaan specialiseren tot Taalcoördinator of al werkzaam zijn als Taalcoördinator, maar daar een betere basis voorwillen hebben.

Waar gaat de cursus over?Indien een school de leerprestaties van leerlingen op debasisvaardigheden taal/lezen wil verbeteren, is het aanstellen van een Taalcoördinator van wezenlijk belang.Het opstellen van een taalbeleidsplan, het verbeteren vande didactische vaardigheden t.a.v. taalgericht vakonder-wijs van alle docenten, het afnemen van taaltoetsen enhet kiezen van (extra) methodes behoren tot de verant-woordelijkheden van een Taalcoördinator. Ook fungeert de Taalcoördinator vaak als taalcoach in de school. Het isessentieel dat iemand binnen de school de kennis envaardigheden ontwikkelt, nodig voor een verantwoordtaalbeleid en de implementatie van dat beleid.

Doel en inhoud van de cursusDe Taalcoördinator heeft na afloop van deze cursus: • kennis en inzicht in factoren die van invloed zijn op

goed taal-/leesonderwijs op school-, groeps- en

leerlingniveau, met als doel de leerlingresultaten teverbeteren;

• kennis van recente ontwikkelingen in het taal-/lees-onderwijs en taalgericht vakonderwijs;

• kennis van veranderingsprocessen; • vaardigheden in innovatie- en implementatieprocessen

en het begeleiden en coachen van leerkrachten; • zelf een taalbeleidsplan opgesteld voor de eigen

school.

Wat u verder nog moet weten…• Voorafgaand aan de training wordt met iedere cursist

een (telefonische) intake gehouden waar ingegaanwordt op de eigen schoolsituatie en persoonlijke leer-doelen.

• U krijgt een literatuurlijst met verplicht te lezen boeken die u zelf moet aanschaffen.

• De bijeenkomsten hebben een interactief karakter, deeigen inbreng van de deelnemers staat voorop.Afwisselende werkvormen en ruimte voor discussiezorgen voor een coöperatieve sfeer.

• Voor het opstellen en invoeren van taalbeleidsplannenkan ook gekozen worden voor een begeleidingstrajectvoor de hele school. U kunt hiervoor aparte afsprakenmaken en een offerte aanvragen.

Taalbeleid en taalonderwijs

Goede taalbeheersing is de sleutel tot succes in onze samenleving. Werken aan taal en taalbeleid is daarom voor iedere schooleen van de belangrijkste onderwerpen. Een Taalcoördinator en een taalbeleidsplan zijn naast een goede taalmethode en goedopgeleide docenten, van cruciaal belang voor een effectieve werkwijze. Een goed doordacht taalbeleidsplan geeft houvast als utaalbeleid op school wilt verbeteren. Er zijn workshops, cursussen en trainingen waarop individueel kan worden ingeschreven,maar die ook op maat bij u op locatie gegeven kunnen worden.

S1105

Basiscursus Taalcoördinator

Page 13: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

11Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Voor wie is de workshop bedoeld?Schoolleiders en Taalcoördinatoren vo en mbo.

Waar gaat de workshop over?Wat doet u aan taalbeleid bij u op school? Een goed doordacht taalbeleidsplan geeft u houvast bij het implementeren van taalbeleid op uw school. Aan de handvan de Quickscan Taalbeleid helpen wij u een gedegenschoolspecifiek taalbeleidsplan in de steigers te zetten.Tijdens de workshop leert u vanuit het theoretisch kadernaar de praktische uitwerking van uw schoolspecifieketaalbeleidsplan te kijken. U maakt kennis met deQuickscan taalbeleid door deze individueel in te vullen.Hiermee krijgt u informatie hoe de volledige Quickscaningezet kan worden om taalbeleid schoolbreed vorm tegeven. Aansluitend maakt u kennis met een aantal formats en kunt u tijdens de workshop starten met depraktische invulling hiervan.

CursusinhoudDe volgende aspecten komen aan bod: • theoretisch kader taalbeleid; • essentiële vragen voor taalbeleid; • situatie van de school; • werken met de Quickscan Taalbeleid; • beschrijven van onderdelen taalbeleidsplan aan de

hand van formats.

Voor wie is de training bedoeld?Taalcoördinatoren vo en mbo en docenten Nederlands.

Waar gaat de training over?In de eendaagse training Taalresultaten verbeteren gaat uaan de slag met de toetsresultaten van uw eigen school ofals u die niet heeft, van een fictieve school. U kunt overleerlingen heel veel toetsgegevens verzamelen als hetgaat om hun taalontwikkeling. Hoe zet u die gegevens zoeffectief mogelijk in om het onderwijs optimaal af testemmen op de leerlingbehoeften? En hoe houdt u hetdan nog werkbaar, terwijl u iedere leerling toch zo veelmogelijk recht doet?

Cursusinhoud• De toetsresultaten duiden: hoe staan uw leerlingen

ervoor ten opzichte van het landelijke beeld en tenopzichte van het niveau dat ze zouden moeten hebben?

• Standaarden formuleren voor uw school: welk niveau

moeten uw leerlingen bereiken? • Doelen stellen: hoe zien de ambities m.b.t. uw leer-

lingen eruit als we die vertalen in concrete doelen? • Een activiteitenplan schrijven om aan de doelen te

werken; hierbij is ook aandacht voor methodes die udaarvoor kunt inzetten.

Voor wie is de training bedoeld? Vo- en mbo-docenten van alle vakken en leergebieden.

Waar gaat de training over?Onderwijs in alle vakken en leergebieden wordt steedstaliger. Veel leerlingen hebben daar problemen mee. Ukunt deze taalproblemen ook aanpakken in uw eigen lessen met behulp van de praktische tools die Taalgerichtvakonderwijs (TVO) te bieden heeft. Taalgericht vakonderwijsis een beproefde wijze van lesgeven, die leerlingen vaardigmaakt in het uitvoeren van de taaltaken in uw lessen: het lezen en begrijpen van schoolboekteksten, het beant-woorden van vragen, het geven van een presentatie, hetmaken van verslagen, enz.

CursusinhoudIn de cursus Taalgericht vakonderwijs in het vo en mboleert u door middel van praktische opdrachten hoe u taal-gericht les kunt geven. We reiken voorbeelden aan uit depraktijk en verbinden die met de theoretische basis vanTVO. In elke bijeenkomst staat één van de pijlers vanTaalgericht vakonderwijs centraal. In de periodes tussen debijeenkomsten past u het geleerde toe in uw eigen lessen.Hiervan doet u verslag in de eerstvolgende bijeenkomst.

Wat u verder nog moet weten…Via de website van het Platform Taalgericht vakonderwijs,waarin de CED-Groep participeert, zijn veel handige producten te downloaden waarmee u vorm en inhoud kuntgeven aan taalgericht vakonderwijs.

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten vo en mbo die bekend zijn met taalgericht lesgeven en die hun collega’s op dit gebied gaan coachen.

Waar gaat de cursus over? In onze visie is iedere docent een taaldocent. Beheersingvan de Nederlandse taal is immers de sleutel tot een succesvolle schoolcarrière. Van alle docenten mag dusworden verwacht dat ze in hun lessen bijdragen aan de

Taalbeleid en taalonderwijs

S1610

Quickscan Taalbeleid

S1605

Taalresultaten verbeteren

S1620

TVO: Taalgericht vakonderwijs

S1622

Interne coach TVO

Page 14: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

12 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Taalbeleid en taalonderwijs

taalvaardigheden van hun leerlingen. Taalgericht lesgevendus! Adviseurs van de CED-Groep hebben al heel veelteams getraind in taalgericht lesgeven. Om Taalgericht vakonderwijs in de schoolorganisatie teborgen, stellen directies van scholen coaches aan die huncollega’s kunnen begeleiden bij het ontwerpen en gevenvan taalgerichte lessen. In de cursus Interne Coach TVOworden de vereiste vaardigheden en kennis aangeboden.

CursusinhoudDe volgende onderwerpen komen tijdens de cursus aanbod:• theoretisch kader TVO; • kenmerken TVO; • observeren en feedback geven; • gesprekstechnieken; • mentoring en coaching; • reflectiecirkel; • organisatie observatietraject; • verslaglegging; • rol en taak van de coach binnen de organisatie.

Wat u verder nog moet weten…• Voor de periodes tussen de bijeenkomsten krijgt u

opdrachten mee, zoals het lezen van literatuur enoefeningen in de praktijk.

• Deelnemers die aantoonbaar beschikken over voldoende eerder verworven competenties op hetgebied van het coachen van docenten, kunnen in aanmerking komen voor een verkort traject van driebijeenkomsten met twee begeleide lesobservatie-rondes.

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo, leerkrachten bovenbouw po.

Waar gaat de cursus over?Schrijfvaardigheid kan veel meer zijn dan het geven vaneen schrijfopdracht en die vervolgens nakijken. Hoe haaltu het beste uit de leerlingen? Hoe gebruikt u alle taal-vaardigheden, om de schrijfvaardigheid te versterken?Hoe reflecteert u met leerlingen op de geschreven tekst?Tijdens de cursus maakt u kennis met een aantal bewezen (evidence based) aanpakken voor goede schrijf-didactiek.

CursusinhoudU krijgt een aantal handvatten en werkvormen voor eenactiverende, taalstimulerende schrijfdidactiek. U gaatactief aan de slag met deze werkvormen. Tussentijds probeert u enkele werkvormen uit in uw eigen lessen.

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo en mbo.

Waar gaat de cursus over?Veel leerlingen hebben een taalachterstand en weinig tijdom de achterstand in te halen. Daarom zetten docenten inhun lessen en daarbuiten alle zeilen bij, door taalgerichtles te geven. De rol van de docent verandert echter.Steeds meer wordt de docent begeleider en coach van deleerlingen. Begeleidingsgesprekken, mentorgesprekkenen portfoliogesprekken met leerlingen zijn bij uitstekgeschikt om de taalontwikkeling te stimuleren. Doel vande training is kennismaken en toepassen van de belang-rijkste principes bij taalstimulering in begeleidings-gesprekken. Werkvormen: korte theoriegedeeltes metdaarnaast praktijkopdrachten.

Ieder jaar in april organiseert de CED-Groep een taal-conferentie voor vo en mbo. In 2013 staan onderwerpenals invoering van referentiekaders en Mijn School leest enschrijft zeker op de agenda. Kijk vanaf januari opwww.cedgroep.nl/taalconferentie voor het complete programma.

S1650

Taalstimulerende schrijfdidactiek

S1600

Taalconferentie vo/mbo

S1640

Taal en denken stimuleren in coachings-gesprekken

Innovatietraject Taal EffectNaast de cursussen van het Cursusbureau begeleidt de CED-Groep ook op schoolniveau, opde werkvloer. Bijvoorbeeld bij de invoering vantaalbeleid en het verbeteren van de taalprestaties. Met Taal Effect werkt u aan de verbetering van detaalprestaties aan de hand van begin- en vervolg-metingen. Op basis van metingen met een gestandaardiseerde toets, stellen wij een rapportop waarin de resultaten per klas en op school-niveau worden geïnterpreteerd en voorzien vanhandelingsadviezen. Vervolgens dragen we dewerkwijze over: docenten worden getraind in hetinterpreteren van toetsresultaten, het stellen vandoelen en het bepalen van een aanpak. Kijk op www.cedgroep.nl/taaleffect voor meerinformatie.

Page 15: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Werken aan woordenschat

Voor het vlot kunnen lezen van teksten is een goede woordenschat erg belangrijk. Hoe zorgt u er nu voor dat uw leerlingeneen goede woordenschat krijgen? Welke woorden zijn noodzakelijk en wat is belangrijk voor een goede woordenschat-didactiek? Deze vragen komen uitgebreid aan de orde in onze korte en praktische cursussen.

13Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Welke woorden en met welke didactiek?

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten Nederlands en vakdocenten vo die werk willenmaken van de woordenschat die van belang is voor hunvak.

Waar gaat de cursus over?Als leerlingen instromen in het voortgezet onderwijs hebben ze ogenschijnlijk een aardige woordenschat tothun beschikking. In gesprekken op het schoolplein kunnen ze zich goed redden. Toch moet de woordenschatvan de meeste leerlingen nog flink uitgebreid worden. Van ‘aantasten’ tot ‘afgezien van’. Van ‘absorberen’ tot‘annexeren’; allemaal woorden waarvan de betekenis problemen op kan leveren voor de leerlingen.

Cursusinhoud Welke woorden hebben de leerlingen op de verschillendeonderwijsniveaus (vmbo, havo, vwo) nodig? En hoe leer jedie woorden aan? Op beide vragen krijgt u tijdens de training Aan de slag met woordenschat in het vo een antwoord.

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten Nederlands mbo, vakopleiders/-instructeurs,taalcoaches, bpv-begeleiders en praktijkopleiders/werk-begeleiders in het leerbedrijf.

Waar gaat de cursus over?Deze compacte cursus geeft antwoord op de volgendevragen:• Wanneer is de woordenschat van mijn studenten

ontoereikend? • Welke gevolgen heeft een geringe woordenschat voor

mijn studenten? • Hoe kan ik op een zinvolle manier woorden aanbieden?• Hoe creëer ik een leeromgeving die studenten aanzet

tot woordenschatuitbreiding?

CursusinhoudTijdens de cursus krijgen de deelnemers de woorden-schatdidactiek aangereikt volgens de viertakt: voorkennisactiveren, semantiseren, consolideren en controleren. Zemaken kennis met verschillende woordleerstrategieën,leren de noodzaak inzien van woordselectie en oefenen inhet selecteren van woorden met behulp van sleutel-schema’s.

S1505

Aan de slag met woordenschat in het vo

S1508

Werken aan woordenschat in het mbo

Page 16: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

14 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

De deelnemers ervaren...• wat je van een tekst begrijpt wanneer je 10 tot 20

procent van de woorden niet kent;• hoeveel inspanning het kost om je woordenschat uit te

breiden;• dat je woordleerprestatie enorm kan verschillen door

de manier waarop je daarop getoetst wordt.

Voor wie is de workshop bedoeld?Docenten leerjaar 1 en 2 (vo) en leerkrachten groep 7 en 8(po), die met Woordenweb willen gaan werken.

Waar gaat de workshop over?Met Woordenweb, een uitdagend computerspel, oefenenleerlingen hun woordenschat met schooltaal- en vaktaal-woorden. De website is inmiddels gevuld met ruim 1000veel voorkomende schooltaalwoorden. Daarnaast kunt uook zelf eigen (vaktaal)woorden invoeren. Woordenweb kandus binnen alle vakken worden gebruikt.

CursusinhoudWoordenweb geeft docenten de mogelijkheid om zelf een spel te maken. Zo kunnen leerlingen oefenen metwoorden die u als docent belangrijk vindt. Omdat hetmaken van een goed spel best ingewikkeld kan zijn, isdeze workshop ontwikkeld. In de workshop maakt u kennis met de mogelijkheden van Woordenweb door middel van praktische toepassingsopdrachten. U leert nietalleen werken met Woordenweb, maar u krijgt ook eenkorte theoretische achtergrond over woordenschat-didactiek en woordselectie.

Werken aan woordenschat

S1510

Werken met Woordenweb

Wat is Woordenweb?Op zoek naar een manier om de woordenschat vanuw leerlingen verder uit te breiden? MetWoordenweb kunnen leerlingen uit leerjaar 1 en 2van het voortgezet onderwijs op hun eigen niveaueen spannend spel spelen en tegelijkertijd werkenaan hun woordenschat. Woordenweb is geschiktvoor de hele klas als extraatje naast de lessen,maar ook uitstekend in te zetten als materiaal voordie paar leerlingen die wat extra oefening nodighebben. Ook voor leerlingen die juist snel klaar zijnmet de reguliere lesstof is Woordenweb een idealetijdsbesteding. Omdat u zelf kiest op welk niveaueen leerling speelt, is Woordenweb geschikt voorelke leerling. Het spel dat samen met leerlingen isontwikkeld, bestaat uit twee onderdelen: het oefen-spel Wie kent woordenschat en het toetsspelWoordschieter. Met Woordenweb kan gespeeld worden met ruim duizend schooltaalwoorden. Nieuwsgierig geworden? U kunt gratis en vrijblijvenddrie maanden lang kennismaken met Woordenweb.Deze proefperiode loopt automatisch af, dus u zitnooit onbedoeld aan een licentie vast. Kijk opwww.woordenweb.nl voor meer.

Page 17: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Goed kunnen lezen is een basisvoorwaarde voor het goed presteren in alle vakken.Hoe word je een goede lezer? Wat kunnen de docenten, de school of andere hoofdrolspelers in en rond het onderwijs voor eenleerling doen als het lezen niet goed lukt? De CED-Groep heeft cursussen en workshops over leesbevordering, technischlezen en begrijpend lezen met Nieuwsbegrip in haar aanbod.

15Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Lezen, begrijpend lezen en leesproblemen

Voor wie is de de cursus bedoeld?Docenten Nederlands vo.

Waar gaat de cursus over?Duidelijk is dat een combinatie van vlot lezen, een goedewoordenschat en het onderwijzen van leesstrategieënleidt tot goede resultaten op begrijpend lezen. Al dezeingrediënten horen dus thuis in een leesbeleid. En dan iser nog schrijven. Wanneer u leerlingen leert hoe ze goedformuleren en hoe ze vakteksten moeten schrijven, gaanze ook beter lezen. Ook schrijven verdient dus uw aan-dacht. De CED-Groep presenteert een nieuw aanbod voorlezen en schrijven waarin alle ingrediënten terugkomen:Mijn school leest en schrijft! Er is een speciaal aanbod met twee sporen samengesteld.In het eerste spoor wordt één Leesexpert in de schoolopgeleid. Het gaat om vier bijeenkomsten die boven-schools georganiseerd worden. In het tweede spoor vol-gen diverse groepen docenten in de school trainingen omlezen en schrijven in verschillende vakken een plaats tegeven.

Cursusinhoud LeesexpertDe volgende thema’s komen in vier bijeenkomsten aan de orde.

• Een doorlopende leerlijn voor informatieve en fictie-teksten;

• Transfer van de op school gekozen tekstaanpak naarandere vakken;

• Het modelen van teksten;• Het maken van een groepsplan lezen op basis van de

instroomresultaten van de leerlingen;• Schrijvend leren: het invoeren van een schoolbreed

schrijfbeleid, aansluitend bij de referentiekaders taalmet specifieke aandacht voor het door leerlingen ver-woorden van vakconcepten.

Studiemiddagen voor de schoolWij ondersteunen u bij de invoering van een schoolbreedlees- en schrijfbeleid. De school kan vier onderwerpenkiezen uit acht studiemiddagen. 1. Een doorlopende leeslijn invoeren voor fictie en non-

fictie, deel 1;2. Een doorlopende leeslijn voor fictie en non-fictie,

deel 2;3. Modelen van leesteksten;4. Transfer van een tekstaanpak van Nederlands naar de

andere vakken;5. Toets- en tekstvragen leren lezen en beantwoorden;6. Doelgericht schrijven in alle vakken;7. Schrijven op 2 en 3 F;8. Woordenschatdidactiek. Welke woorden kiest u en hoe

leert u de woorden aan?

S2115

Mijn school leest en schrijft: De Leesexpert

Page 18: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

16 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Lezen, begrijpend lezen en leesproblemen

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten van scholen waar Leesdok is ingevoerd of ingevoerd gaat worden.

Waar gaat de cursus over?Een school besteedt minstens een uur per week aanLeesdok. In zo’n uur wordt er daadwerkelijk gelezen; leer-lingen maken leeskilometers. Daarnaast vinden er allerleileesbevorderende activiteiten plaats: de docent houdtleesontwikkelgesprekken aan de hand van de referentie-kaarten, leerlingen werken aan een boekverwerkings-opdracht of wisselen lees/boekervaringen uit. Belangrijkis dat er daadwerkelijk veel gelezen wordt, zowel opschool als thuis. Het devies luidt: altijd een boek of krantbij de hand.

CursusinhoudTijdens de cursus maakt u kennis met Leesdok, de onderdelen, de werkwijzen en de voorwaarden om hetprogramma bij u op school te laten slagen. Bij Leesdokhoren, naast de referentiekaarten bij de verschillendeniveaus, lessuggesties voor de invulling van hetLeesdokuur, boekenlijsten en verwerkingsopdrachten perniveau. Ook is er een oudercomponent ontwikkeld, metvoorlichting over Leesdok voor ouders en tips om het lees-gedrag en de leesvaardigheid van hun kind te stimuleren.

Voor wie is de workshop bedoeld? Docenten vo, en leerkrachten bao/so.

Waar gaat de workshop over?Lange tijd was men van mening dat technisch lezen in hetvoortgezet onderwijs geen aandacht meer hoefde te krijgen. Recent onderzoek toont echter het belang aan vanhet zogenaamde ‘vlot lezen’ voor sommige leerlingen. Een aanpak die dit vlot lezen stimuleert is het Ralfilezen.RALFi is een methodiek waarbij leerlingen met lees-problemen relatief moeilijke leeftijdsadequate tekstenherhaald lezen, waarbij zij ondersteund worden door dedocent.Tijdens de workshop maakt u kennis met Ralfilezen enleert u meer over de principes en de werking van het programma.

S2105

Aan de slag met Leesdok

Wat is Leesdok?Leesdok wil van elke leerling een gemotiveerde ensuccesvolle lezer maken. Leesdok biedt een door-lopende leerlijn voor lezen, waarbij zowel aandachtis voor leesvaardigheid als voor belevend lezen enleesattitude. De leerling bouwt een leesportfolio op(Mijn Leesdok), waarin het ontwikkelen van lees-plezier en het maken van leeskilometers (op hetjuiste niveau) voorop staan. Leesdok kan zowel in deonderbouw als in de bovenbouw worden ingezet.Een belangrijk doel van Leesdok is bewustwordingbij de leerlingen van wat leesvaardigheid allemaalinhoudt. Duidelijk moet zijn waar de leerlingen nustaan en waar ze qua leesvaardigheid naar toemoeten. Ook ontdekken ze welke stappen ze kunnen zetten om daar te komen. Leesdok geeftleerlingen de mogelijkheid om succeservaringen opte doen door de stappen die ze kunnen zetten naarsteeds een hoger niveau. Leesgedrag wordt inLeesdok expliciet benoemd, zowel op school als inde vrije tijd. Niet alleen voor leerlingen, maar ookvoor docenten en ouders wordt leesontwikkeling zoconcreter. De leerlingen werken met kaarten die betrekkinghebben op leeservaring, leeshouding, leesgedrag,kennis en vaardigheden met betrekking tot lezen enwoordenschat.Leerlingen leggen een portfolio aan van gelezenboeken en maken verwerkingsopdrachten.Docenten houden taalontwikkelgesprekken aan dehand van de niveaukaarten en het portfolio.

S2233

Kennismaken met Ralfilezen

Page 19: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

17Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Lezen, begrijpend lezen en leesproblemen

Voor wie is de cursus bedoeld? De training is bedoeld voor zorgcoördinatoren, intern begeleiders, remedial teachers en docenten.

Waar gaat het over?Dyslectische leerlingen blijven, ook als zij een behande-ling hebben gekregen en zelfs als die behandeling zeersuccesvol was, zwakke lezers. Dyslectische leerlingenmoeten daarom extra vaardigheden leren om hiermee om te gaan. Ze moeten oplossingen vinden die hun belemmeringen zo veel mogelijk compenseren. HetProtocol Dyslexie heeft coaching van dyslectische leer-lingen als specifiek aandachtspunt opgenomen.

Training DyslexiecoachVraag aan (dyslectische) leerlingen hoe het gaat en ze zullen antwoorden: “goed”. Vraag of er problemen zijn enhet antwoord zal ontkennend zijn. De Dyslexiecoach zaldaarom over vaardigheden moeten beschikken om de dyslectische leerling…• te laten nadenken over de last of de belemmeringen

die hij (nog) ondervindt van zijn dyslexie als hij zijnschoolwerk moet doen;

• daarvoor realistische oplossingen laten bedenken diehem ‘passen’;

• deze uit te laten voeren of te organiseren.

Coachingstrajecten hebben tot doel de zelfstandigheid van de leerling te vergroten en het probleemoplossendvermogen van de leerling te versterken. Een training totDyslexiecoach is daarom vooral een vaardigheidstraining.

Wat u verder nog moet weten…• Goede kennis over dyslexie is een vereiste voor het

volgen van de training;• Apparatuur: Tijdens de training Dyslexiecoach wordt

gebruik gemaakt van video-opnames die door de cursisten gemaakt worden. De cursisten moeten daar-om de beschikking hebben over videoapparatuur. Het isde bedoeling dat de cursisten hiermee hun gesprekkenop beeld vastleggen. Voor tenminste twee bijeen-komsten wordt gevraagd om een opname te maken.Deze worden tijdens de cursus besproken.

Jaarlijks organiseert het Cursus- en conferentiebureauvan de CED-Groep in samenwerking met hetKenniscentrum Begrijpend lezen een aantal conferentiesover begrijpend lezen. De volgende conferentie wordt op 7november in Rotterdam verwacht. Lees vanaf augustus meer op de site: www.cedgroep.nl/conferentiebegrijpendlezen.

S2230

De Dyslexiecoach

S2158

Conferentie Begrijpend lezen

Page 20: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

18 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Lezen, begrijpend lezen en leesproblemen

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo of mbo die met Nieuwsbegrip werken, of willen gaan werken.

Waar gaat de cursus over?Deze cursus is voor leerkrachten die sinds kort metNieuwsbegrip werken of binnenkort gaan starten. Alle insen outs van Nieuwsbegrip en goed begrijpend leesonder-wijs in het vo en mbo worden in vogelvlucht behandeld.

Cursusinhoud• Goed begrijpend leesonderwijs: didactiek en werk-

vormen; • Aansluiting van Nieuwsbegrip op de Referentieniveaus; • Nieuwsbegrip Basis en Nieuwsbegrip XL: haal er

alles uit wat er in zit; • Differentiëren met Nieuwsbegrip.

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo en mbo van scholen waar Nieuwsbegrip alwordt gebruikt en die op de hoogte zijn van de inhoud vande cursus Werken met Nieuwsbegrip (S2183).

Waar gaat de cursus over? Nieuwsbegrip besteedt structurele aandacht aan lees- enwoordenschatstrategieën, essentiële elementen om eengoede lezer te worden. Voor de gebruikers van Nieuws-begrip zijn diverse cursussen om de methode nog beter te implementeren op uw school. Allereerst is er de basis-cursus: Werken met Nieuwsbegrip voor beginners. De cursus Nieuwsbegrip: Omgaan met verschillen in de groepis voor gevorderden.

CursusinhoudNieuwsbegrip biedt de unieke mogelijkheid om met dehele groep tegelijkertijd met hetzelfde actuele onderwerpbezig te zijn, terwijl de leerlingen toch allen op hun eigenniveau werken. Tijdens deze cursusbijeenkomst leert uhoe u op basis van toetsresultaten het juiste niveau aaneen leerling toewijst. Vervolgens krijgt u handvatten voorwerken met niveaugroepen in uw klas. Belangrijk hierbijis dat u uw instructie aanpast aan deze werkwijze (differentiëren). U krijgt hierbij een handig hulpmiddel:een fasemodel. Voordeel van deze manier van werken isdat alle leerlingen, ook de betere lezers, een niveau krijgen aangereikt dat bij hen past en hen uitdaagt.

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten van scholen vo en mbo waar Nieuwsbegrip al wordt gebruikt en die op de hoogte zijn van de inhoud van de cursus Werken met Nieuwsbegrip (S2183).

Waar gaat de cursus over?Nieuwsbegrip is een online methode met actuele tekstenen opdrachten gericht op tekstbegrip. Voor de gebruikersvan Nieuwsbegrip zijn diverse cursussen om de methodenog beter te implementeren op uw school. Allereerst is erde basiscursus: Werken met Nieuwsbegrip voor beginners.De cursus Nieuwsbegrip: De docent als rolmodel is voorgevorderden.

CursusinhoudEen goede instructie van de docenten is doorslaggevendvoor het leersucces van leerlingen. Het modelen (spreek

S2192

Nieuwsbegrip: Omgaan met verschillen in de groep

S2183

Werken met Nieuwsbegrip voor vo en mbo

Wat is Nieuwsbegrip?Nieuwsbegrip is een methode voor begrijpend lezengebaseerd op het nieuws. Elke week zijn er nieuweaansprekende teksten en opdrachten aan de handvan de actualiteit. Wat maakt Nieuwsbegrip eenaantrekkelijke manier van werken voor alle leer-lingen?• Vijf niveaus (voor basisonderwijs en voortgezet

onderwijs/mbo);• Vijf leesstrategieën;• Aanvullend te gebruiken of als complete

methode;• Gebruikers mailen suggesties voor het onder-

werp van de week;• Meer plezier in begrijpend lezen!• Elke week een ondersteunend filmpje van de

makers van het Jeugdjournaal.

Nieuwsbegrip XL Naast Nieuwsbegrip Basis is er ook Nieuwsbegrip XL.Nieuwsbegrip XL heeft een interactieve leerling-website, een docentenbeheermodule en strategie-lessen.

NieuwsrekenenDe makers van Nieuwsbegrip hebben rekenexpertsgevraagd te helpen bij de ontwikkeling vanNieuwsrekenen. Meer over Nieuwsrekenen vindt u bijrekenen.

S2196

Nieuwsbegrip: De docent als rolmodel

Page 21: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

19Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Lezen, begrijpend lezen en leesproblemen

uit als moddellen) van leesstrategieën – waarbij een lees-expert hardop denkt – draagt bij aan een beter tekstbegripvan leerlingen. In deze cursusbijeenkomst komt aan deorde hoe u als docent effectief kunt modelen en hoe u‘expertleerlingen’ kunt inzetten. Goed kunnen modelen iseen belangrijke vaardigheid bij het aanleren van de lees-strategieën.

TeamtrainingenNaast de cursussen van het Cursusbureau, traint enbegeleidt de CED-Groep ook op de werkvloer, op school-niveau. Kijk bijvoorbeeld voor teamtrainingen overNieuwsbegrip op www.cedgroep.nl bij MasterclassesNieuwsbegrip. Hiernaast leest u meer over onze school-specifieke aanpak om het leesniveau van de leerlingen te verbeteren.

Robuuste aanpak taal/lezen Op een groot aantal scholen voert de CED-Groep de Robuuste aanpak taal/lezen in. Deze aanpak bevat elementen van Taal Effect (zie Taal en taal-beleid in deze brochure), maar doet meer. De kracht ervan is gelegen in het samenhangende pakket aan maatregelen: • inzet van gestandaardiseerde toetsen en effec-

tieve communicatie over de resultaten;• inzet van de juiste methodes;• inzet van een effectieve didactiek gericht op het

vergroten van leesvaardigheid en woordenschat;• creëren van een stimulerende leesomgeving;• inbedding van taalbeleid in het school- of instel-

lingsbeleid. Kijk voor meer informatie over de Robuuste aanpak op www.cedgroep.nl/robuustvo.

Page 22: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Voor wie is de conferentie bedoeld?Directies, docenten, rekencoördinatoren, reken-specialisten vo en mbo.

Waar gaat de jaarlijkse miniconferentie over? Hoe zorgen we ervoor dat de drempels van Meijerink opeen zorgvuldige manier worden geslecht, zodat leerlingenslagen voor de centrale rekentoets? Tijdens de mini-conferentie komt u snel weer op de hoogte van de standvan zaken van het rekenen binnen het vo en mbo.Vervolgens komt de vraag aan bod: hoe nu verder? In praktische workshops gaan we op deze vraag in.Centraal staan opbrengstgericht rekenen, rekenen in andere vakken, een vaste aanpak voor contextopgaven enhoe om te gaan met zwakke rekenaars. In deze work-shops krijgt u diverse handige didactische tips aangereikt.

Rekenspecialist vo of mbo

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten in het voortgezet onderwijs of de roc’s, die zichgaan specialiseren tot Rekenspecialist of al werkzaam zijnals Rekenspecialist maar daar een betere basis voor willenhebben.

Waar gaat de cursus over?Het verschijnen van het rapport Over de drempels met taalen rekenen en de verplichte examinering van de rekenvaar-digheden van de leerlingen zijn voor veel scholen

aanleiding om een rekenbeleid te formuleren. Werken metdata, de referentieniveaus, het maximale uit leerlingenhalen, recht doen aan verschillen en het verhogen van leer-opbrengsten. Zo maar een greep uit verschillende teksten die te maken hebben met veranderingen in hetonderwijs. In de cursus Opbrengstgericht rekenen leert ueen rekenbeleid op te zetten en leert u te sturen op datazodat de leerlingen met een goed eindniveau kunnen uitstromen.

CursusinhoudDe volgende onderwerpen worden in de cursus behandeld: • Wat is de actuele stand van zaken met betrekking tot

het Referentiekader en toetsing rekenen? • Hoe organiseer ik een cyclus van toetsen,

interpretatie, doelen formuleren en handelen? • Welke rekenmaterialen en toetsen zijn voorhanden? • Zijn alle docenten goed voorbereid en weten zij hoe hun

leerlingen hebben leren rekenen? • Contextopgaven heb je in alle vakken, hoe leer je dit aan? • In welke vakken komt rekenen voor en hoe stem je

rekendidactiek op elkaar af? • Wat doen we met zwakke rekenleerlingen en leer-

lingen met dyscalculie? • Hoe formuleer je succesrijk rekenbeleid aan de hand

van zes pijlers?

Wat u verder nog moet weten…• Voorafgaand aan de cursus wordt iedere deelnemer

gevraagd een intakelijst in te vullen waar ingegaanwordt op de eigen schoolsituatie en persoonlijke leerdoelen.

• Er worden huiswerkopdrachten meegegeven. Deze zijnbedoeld om reeds opgedane kennis te spiegelen aan depraktijk.

• De cursus wordt afgerond met het schrijven van eenactiviteitenplan.

20 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Rekenen en rekenproblemen

Met de invoering van het Referentiekader taal en rekenen staat ook het vak rekenen volop in de belangstelling. In het mbomaakt rekenen deel uit van het examen taal en rekenen. In het voortgezet onderwijs krijgen leerlingen te maken met eenonderbouwtoets en een rekentoets op het eindexamen. Heeft u al een rekenbeleid ontwikkeld? Wat doet u op school met dereferentieniveaus?Wilt u Rekenspecialist worden of u verdiepen in een deelonderwerp gericht op rekenen en zorgleerlingen? Bijvoorbeeld: Hoe gaan we om met kinderen met ernstige rekenproblemen en dyscalculie? Rekenen autistische kinderen anders? Lees danverder in ons cursusaanbod rekenen en rekenproblemen.

S3090

Miniconferentie Rekenen in het vo en mbo

S3055

Opbrengstgericht rekenen in het vo en mbo

Page 23: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten onderbouw vo die gaan werken metNieuwsrekenen.

Waar gaat de cursus over?Rekenonderwijs is er uiteindelijk op gericht om leerlingente leren hun rekenvaardigheden toe te passen in allerlei(functionele) dagelijkse situaties. Nieuwsrekenen kan eenkrachtige manier zijn om dit functionele rekenen bij uwleerlingen te helpen ontwikkelen. Daarvoor is het welnodig dat u de didactiek van Nieuwsrekenen goed in devingers krijgt. Die didactiek heeft de CED-Groep neer-gelegd in een vaste aanpak. De kernelementen daarvan,en de vaste stappen die u als docent daarbij kunt nemen,komen in de cursus uitgebreid aan de orde. Natuurlijkwordt er tijdens de cursusbijeenkomst ook daadwerkelijkmee geoefend. Tenslotte is er aandacht voor de relatiesvan Nieuwsrekenen met de cito-domeinen, de leerlijnen,de referentieniveaus en het onlangs verschenen ProtocolERWD.

Voor wie is de cursus bedoeld? Zorgcoördinatoren en rekencoördinatoren vo en mbo.

Waar gaat de cursus over? Hoe gaat u binnen uw school om met leerlingen met dyscalculie of hardnekkige rekenproblemen? Weet u welkeleerlingen het zijn en welke problemen ze precies hebben?Welke mogelijkheden heeft een school om deze problemengoed in kaart te brengen? Wat is wel en niet haalbaar enwat moet u doen om tegemoet te komen aan de specifiekeonderwijsbehoeften van deze leerlingen? Hoe zorgt u voor

goede afspraken binnen de verschillende vakgroepen? Dezecursus biedt praktische handreikingen voor het omgaanmet deze leerlingen voor de hele school.

Voor wie is deze studiemiddag bedoeld? Docenten, intern- en ambulant begeleiders.

Waar gaat de studiemiddag over? Tijdens deze middag staat de Reken-Wijzer uit de mapWijzer onderwijs Autisme centraal. Aan bod komen:• het instructiemodel voor realistisch rekenen met

aandachtspunten voor leerlingen met autisme;• algemene rekenleerlijnen met daarbij tips voor leer-

lingen met autisme;• vele illustrerende voorbeelden uit de praktijk.

Wat u verder nog moet weten…• Deze cursus staat los van de bestaande reken-

methodes en is daarom toepasbaar op iedere school.• Daarnaast wordt van de deelnemers verwacht dat zij

goed op de hoogte zijn van de huidige rekendidactieken op de hoogte zijn van de kenmerken van leerlingendie een stoornis hebben in het autisme spectrum.

21Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Rekenen en rekenproblemen

Wat is Nieuwsrekenen? • Wekelijks levensechte rekenopgaven op zes niveaus• Aan de hand van het onderwerp van Nieuwsbegrip;• Leerlingen voorbereiden op de cito-toetsen;• Meer plezier in rekenen!Nieuwsrekenen is een aanvulling naast uw reguliere methoden. U besteedt wekelijks een half uur of meer extra lestijd aan toepassingsopgaven. Hiermee bereidt u uw leerlingen goed voor op de cito-toetsen. Want in feite zijn ook de meeste cito-opgaven eigenlijk toepassingstaken!

S3072

Aan de slag met Nieuwsrekenen in het vo

S5410

Ernstige rekenproblemen en dyscalculie inhet vo en mbo

S5860

Rekenen en autisme

Innovatietraject rekenen Naast de cursussen van het Cursusbureau begeleidtde CED-Groep ook op schoolniveau, op de werkvloer.Bijvoorbeeld bij de invoering van rekenbeleid en hetverbeteren van de rekenprestaties. In het Innovatie-traject rekenen volgen we de stappen van het 4D-model (data, duiden, doelen, doen). We starten methet verzamelen van data: Wat is de situatie metbetrekking tot het rekenonderwijs? Hoe staan deleerlingen ervoor? Deze gegevens worden geanalyseerd en geïnterpreteerd. Gezamenlijk stellen we vervolgens de doelen vast en nemen dezeop in een rekenbeleidsplan. Daarbij komen de volgende vragen aan bod:• Wat willen we met de leerlingen bereiken en hoe

motiveren we hen?• Hoe creëren we voldoende leertijd en hoe richten

we het leerplan in?• Welke eisen stellen we op pedagogisch en

didactisch gebied aan het docententeam?Daarna volgt de uitvoeringsfase, waarbij de voort-gang periodiek wordt gepeild. De CED-Groep begeleidt u in dit traject. Het resultaat: een praktische en gestructureerde manier van werkendie leidt tot betere rekenprestaties. Kijk opwww.cedgroep.nl/innovatietrajectrekenen voor meer informatie.

Page 24: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

22 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Voor wie is de training bedoeld?Mentoren vo.

Waar gaat de training over?De mentor is een belangrijke schakel tussen leerling enschool. Helaas heeft niet iedere mentor de juiste voorop-leiding voor goed mentorschap. Daarom is deze cursusontwikkeld. We willen graag mentoren door middel vaneen vaardigheidstraining beter toerusten voor het uitvoe-ren van hun zorgtaken. Zo vergroten we het aandeel vanhet mentoraat in de interne zorgstructuur.

Cursusinhoud • De mentor en zijn plek in de zorgstructuur;• Actief luisteren en gespreksvaardigheden;• Actief signaleren;• Ontwikkeling van een groepsproces (en hoe kun je dat

als docent positief beïnvloeden); • Pesten;• Conflictbemiddeling;• Gesprekken voeren met leerlingen;• Gesprekken voeren met ouders (10 minutengesprek-

jes, ouder tot medestander maken);• Omgaan met weerstanden in gesprekken met leerlin-

gen en/of ouders;• Intervisietechniek voor het bespreken van problemen;• Uw eigen kernkwaliteiten en valkuilen;• Veiligheid en regels (hoe gaat u om met regels in de

klas en regels in de school).

WerkwijzeDe bijeenkomsten starten met een korte theoretische uit-eenzetting. Vervolgens nemen de persoonlijke ervaringeneen belangrijke plaats in. Door gebruik te maken van eenintervisiemethode en gesprekstechnieken, wordt de trans-fer naar praktijksituaties bevorderd. Hierdoor ontstaat ereen dubbele ‘loop’ van leren, op inhouds- en vaardigheids-niveau. U traint vaardigheden die bruikbaar zijn bij de uit-voering van mentortaken.

Wat u verder nog moet weten…Deze training is ook geschikt om voor de hele groep mentoren van uw school of bestuur in te kopen. Afhankelijkvan uw behoeften maken we een traject op maat met modules naar keuze.

Voor wie is de cursus bedoeld? Bouw-, taal-, lees-,rekencoördinatoren die hun collega’scoachen.

Waar gaat de cursus over?In de praktische cursus Coaching voor coördinatoren gaat uwerken aan het verbeteren van uw coachingsvaardighe-den. U kunt vanaf het begin een (anonieme) praktijksitu-atie als onderwerp gebruiken.

CursusinhoudDeze intensieve cursus start met kennis over diverse vormen van coaching. Vervolgens leert u verschillendemanieren van coachen toepassen, zoals oplossingsgerichtcoachen of juist confronterend. Daarna gaat u in uw eigen

S5080

Training mentorvaardigheden

Begeleidingsvaardigheden

Elke school heeft op élk niveau behoefte aan daadkrachtige en competente coördinatoren en begeleiders. De cursussen van deCED-Groep zijn vooral gericht op het ontwikkelen en oefenen van praktische vaardigheden voor het toepassen van deze functies.Mentorvaardigheden, coaching en Video Interactie Begeleiding vindt u hier. De basiscursussen voor de Zorgcoördinatoren enZorgcoaches vindt u bij Leerlingzorg. De cursus Dyslexiecoach staat beschreven bij Lezen en leesproblemen en de Taalcoördinatoren de TVO-coach bij Taal en taalbeleid.

S7313

Coaching voor coördinatoren vo en mbo

Page 25: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

23Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Begeleidingsvaardigheden

werk aan de gang. U moet rekening houden met pittigeopdrachten, leeswerk en verslaglegging.Aan het eind van de cursus, checken we wat goed ging enwat niet, wat u wilt vasthouden, wilt loslaten of wilt verbe-teren, aansluitend op uw ontwikkelde visie op coachen. Uvult gedurende de cursus uw digitale portfolio, zodat u aanhet eind uw successen heeft geborgd. In de eindpresentatielaat u zien welke competenties u vergroot heeft tijdens decursus.

Basistraining SVIB

Voor wie is de training bedoeld?Alle professionele begeleiders binnen het voortgezetonderwijs en mbo.

Waar gaat de training over?Het doel van de basistraining SVIB is: professionals metbegeleidende taken in het onderwijs te trainen om m.b.v.video-opnamen in de klas de docent coachend te kunnenbegeleiden. Dit moet leiden tot een optimale ondersteu-nende aanpak voor de groep of klas. We werken met eengroep van maximaal 6 deelnemers die zelf beschikken overeen videocamera.

Cursusinhoud Deze basistraining leert professionele begeleiders de theoretische achtergronden, de doelen en werkwijze vanSVIB te gebruiken in de school. Ook wordt aandachtbesteed aan het invoeringstraject binnen de school en deverschillende toepassingsmogelijkheden van SVIB in deschool.Speciale aandacht is er voor effectieve communicatie metde leerlingen, in combinatie met didactiek en het klassen-management. Gewerkt wordt met verschillende kijkwijzersom gericht na de opnamen een interactie-analyse te kunnen maken. Het begeleidingsgesprek dat volgt, wordtgetraind en ook dit wordt door de deelnemers opgenomen,geanalyseerd en besproken.

Wat u verder nog moet weten… De deelnemers ontvangen een werkmap en hebben tijdensde cursus elk een begeleidingstraject uit te voeren waarbijzij de camera inzetten. Tijdens de cursus worden de opgenomen beelden geanalyseerd en besproken. Voor devierde en volgende bijeenkomsten hebben de deelnemerstevens hun begeleidingsgesprek met de videocameraopgenomen zodat ook die beelden besproken kunnen worden.

S7602

School Video Interactie Begeleiding vo en mbo

Wat is School Video Interactie Begeleiding? SVIB (School Video Interactie Begeleiding) is in kortetijd uitgegroeid tot een veel toegepast, efficiënt enstimulerend middel om de pedagogische en didactische kwaliteiten van docenten te verhogen.Bij de communicatie in de klas gebeurt zoveel tegelijk dat het met het blote oog niet goed te registreren valt. Gedetailleerd kijken naar commu-nicatie lukt alleen met behulp van een camera. De camera legt objectief vast hoe de docent en leer-ling(en) met elkaar omgaan, hoe de klas is ingerichten op welke wijze de docent lesgeeft. Bij SVIB wordt het beeldmateriaal telkens op drieonderdelen geanalyseerd: interactie, klassen-management en didactiek. Bij SVIB wordt veelal gekeken naar beginsituaties: het begin van de dag,de les, het contact, de instructie. Zo wordt vaak aanhet begin van de dag de toon gezet voor de sfeer vande rest van de dag. Ga eens bij uw docenten na waarzij als docent staan op het moment dat de leerlingende klas binnenkomen. Begroeten zij de leerlingenéén voor één bij binnenkomst? Hoe pakken zij deaandacht aan het begin van de dag of les?

Werkwijze SVIB Een SVIB-cyclus bestaat meestal uit een intakege-sprek, een cyclus met vijf opnamesessies, analysesen begeleidingsgesprekken en evaluatie met dedirectie. De eerste stap is een gesprek tussendocent en de SVIB-gecertificeerde begeleider. Hierinvindt informatie-uitwisseling plaats over de werk-wijze van SVIB en over de vraagstelling van dedocent. Samen spreken zij een opnamemoment af.De ouders en leerlingen worden ingelicht. De begeleider analyseert een video-opname van ongeveer twintig minuten. Daarna bekijken dedocent en de begeleider een selectie van beeld-fragmenten. Door de beelden krijgt de docent inzichtin zijn/haar eigen handelen. En in de mogelijkhedenom de situatie te verbeteren. Deze cyclus wordt vijfkeer herhaald.

Page 26: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

24 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Voor wie is de training bedoeld?Voor docententeams vo en mbo.

Taakspeltrainingen Taakspel is een door de CED-Groep ontwikkelde metho-diek om het taakgerichte gedrag van leerlingen in de klaste laten toenemen en het regelovertredende gedrag telaten afnemen. Het is een spel dat in teamverbandgespeeld wordt tijdens de reguliere lessen. Het zorgtervoor dat de docent vooral aandacht besteedt aan hetgewenste gedrag waardoor een gunstig onderwijsleer-klimaat ontstaat in de klas. Taakspel is licentie-uitgegeven, omdat praktijk en onderzoek hebben uitgewezen dat training en begeleiding noodzakelijk zijnom de beoogde effecten te bereiken. Bij de scholing horendus ook tien klassenconsultaties om het certificaat te krijgen. De consultaties worden uitgevoerd door onder-wijsadviseurs van de CED-Groep of geschoolde internbegeleiders of zorgcoördinatoren. De CED-Groep verzorgtde Taakspeltrainingen in-company aan docententeams.

Uitgebreide informatie over Taakspel en de effecten vanTaakspel en de licentievoorwaarden kunt u vinden opwww.taakspel.nl.

Voor wie is de cursus bedoeld?Docenten uit de onderbouw vo, leerkrachten en onderwijs-assistenten bovenbouw po, pedagogisch medewerkers bso en jeugdwerkers.

Waar gaat de cursus over?Kinderen in de leeftijd van 10–16 jaar maken een lichame-lijke en emotionele ontwikkeling door die een verschuivingin houding en belangstelling met zich mee brengt. In depraktijk van alledag blijkt het niet altijd even gemakkelijkom hier adequaat mee om te gaan. Voor het onderwijs kandit betekenen dat je als leraar te maken krijgt met: • een stoere en ongeïnteresseerde houding of een meer

stille en teruggetrokken houding; • het feit dat medeleerlingen “rolmodel” worden i.p.v. de

leraar; • verliefdheid en seksualiteit.

S4530

Omgaan met (pre)pubers

S4620

Taakspel voor geVOrderden

Gedrag en sociale competentie

U zou graag zien dat uw leerlingen over goede sociale vaardigheden beschikken. Helaas wil het daar wel eens aan schorten. Er is dus werk aan de winkel. Om u hierbij te helpen heeft de CED-Groep een gevarieerd aanbod in het sociaal domein. Met Taakspel kunt u negatief gedrag reduceren en taakgericht gedrag laten toenemen. Met de SCOL, kunt u de sociale competentie van leerlingen in kaart brengen. Wilt u bijdragen aan de verbetering van deze sociale competenties dan sluit deSCOL goed aan bij de methode Jongeren en… hun sociale talenten. Hierin werken leerlingen projectmatig aan verschillende onderdelen van sociaal gedrag, direct aansluitend bij de categorieën van de SCOL. Met de PH-meter kijkt u tenslotte naar uweigen gedrag als opvoeder voor de klas.

Page 27: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

25Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

CursusinhoudIn de cursus komen de volgende thema’s aan de orde:• de werking van het puberbrein;• lichamelijke en sociaal-emotionele ontwikkeling van

10–16 jarigen;• verschillen tussen jongens en meisjes• externaliserend gedrag: oppositioneel gedrag, stoer,

brutaal gedrag, vandalisme;• internaliserend gedrag: stil, teruggetrokken gedrag,

eenzaamheid en onzekerheid;• (on)gezond gedrag: roken, drugs, alcoholgebruik enz.

Voor wie is de training bedoeld?Leerkrachten po/vo/so, remedial teachers en intern begeleiders.

Waar gaat de training over?We lopen er allemaal regelmatig tegenaan: een leerlingdie niet (meer) gemotiveerd is. Wat u ook probeert, het luktu niet de goede snaar te raken. In deze cursus: Motiverenis te leren maakt u kennis met de motivatie-theorie en gaatu deze toepassen op een door u zelf ingebrachte casus.

CursusinhoudIn deze praktische cursus wordt de motivatietheorie toe-gelicht en toegepast op de werkvloer. Iedere cursist brengteen casus over een leerling met een motivatieprobleem inen deze leerling wordt door de hele cursus door u begeleid. Tijdens de bijeenkomsten komt het oefenen vangesprekstechnieken en vaardigheden om te leren motiveren veel-vuldig aan bod. Ook is er terugkoppeling opde door u gehanteerde aanpak. Centraal staat: Wat kunt umet deze leerling en hoe krijgt u hem of haar weer gemotiveerd?

Doel van de training / eindtermen voor de deelnemersNa deze cursus kan de deelnemer...• de fasen in het motivatiemodel herkennen; • de blokkade benoemen bij de casusleerling; • een motiverend gesprek voeren met een leerling; • reflecteren over de eigen aanpak.

Wat u verder nog moet weten…Het bespreken van de casusleerling wordt ondersteund met video-opnamen die u zelf meebrengt tijdens de cursus. Deze extra inspanning van uw kant is essentieel voor een zo hoog mogelijk resultaat.

Voor wie is de cursus bedoeld?Mentoren of schoolteams vo.

Waar gaat de cursus over?Veel scholen willen werken aan een veilig klassenklimaat.Hoe doet u dat op een leuke en leerzame manier? Hoe zorgt u ervoor dat leerlingen zich gehoord en gezienvoelen? Met Teamspirit leert u twaalf activiteiten die het mogelijk maken om negatieve sociale interacties in uwgroep om te buigen in positieve. De activiteiten hebben alsdoel de verschillende leerlingen aan elkaar te hechten en persoonlijk contact te laten maken. Teamspirit is zeergoed toepasbaar bij diverse onderwerpen voor de mentorles. Teamspirit is gebaseerd op de bouwstenen vande gestructureerde aanpak van Coöperatief leren enMeervoudige Intelligentie. Deze aanpak is ontwikkeld doorde Amerikaanse hoogleraar Howard Gardner.

CursusinhoudAan de orde komen:• De leerlingen als team laten samenwerken;• De sfeer in de klas verbeteren;• De sociale competentie verhogen;• De leerprestaties verhogen;• Leerlingen zich verbonden laten voelen.

Bijeenkomst 1: workshop Teamspirit met zes activiteitenvoor grote groepen; eerste ronde MomentCoaching: directefeedback tijdens de observatie in de les, waardoor dedocent snel het werken met Teamspirit in de vingers krijgt;Bijeenkomst 2: workshop Teamspirit met zes activiteitenvoor kleine groepen; tweede ronde MomentCoaching: dedocent leert het werken met Teamspirit verdiepen doordirecte feedback tijdens de observatie in de les, in aanslui-ting op de eerste ronde MomentCoaching;Bijeenkomst 3: terugkijken, meer oefenen, afsluiting enevaluatie.

Gedrag en sociale competentie

S4485

Motiveren is te leren

S4590

Teamspirit tijdens de (mentor)les.

Page 28: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

26 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Gedrag en sociale competentie

Voor wie is de training bedoeld?Docenten vo, mbo, gymleraren, jeugdwerkers en mede-werkers van jeugdhulpinstanties.

Waar gaat de training over?Na deze training kunt u zelf aan de slag met het programma: Jezelf De Baas. Dit programma is eengroepstraining voor jongeren (van 10-25 jaar) die problemen hebben met hun agressie en gedrag. Aan dehand van enkele budo-sporten wordt hen een fysiek programma aangeboden waarbij wordt stilgestaan bijonderwerpen als agressie, sociale vaardigheden enmoraal.

CursusinhoudDeze tweedaagse training bestaat uit theorie en veel oefenen. Onderdelen zijn:• sociale vaardigheden; • communiceren in groepen; • verkrijgen van impulscontrole; • aanpassen van het moreel redeneren; • samenwerkingsvormen, groepsopdrachten en

vertrouwensoefeningen; • aikido-, judo- en karatetechnieken; • het programma Jezelf de baas.

Wat u verder nog moet weten…De cursus wordt verzorgd door ZTOP Rotterdam.De training is geaccrediteerd door KVLO en wordt afgesloten met een diploma van ZTOP.

Haal het beste uit SCOL en LeerlingSCOL

Voor wie is de training bedoeld?Mentoren, docenten, interne en externe begeleiders diemet de SCOLvo en LeerlingSCOL gaan werken.

Waar gaat de training over?Met de SCOL (Sociale Competentie ObservatieLijst) brengen docenten in kaart hoe sociaal competent eenleerling zich op school gedraagt. De LeerlingSCOL meethet oordeel van de leerling over zijn eigen sociale competentie. De resultaten bieden aanknopingspuntenvoor uw onderwijs in sociale competentie.Het invullen van de SCOL en LeerlingSCOL wijst zichzelf.Maar om goed te leren werken met het instrument en omuw onderwijs af te stemmen op de resultaten, raden wij

scholing aan. Wilt u aan de slag met vragen als Hoe interpreteer ik de resultaten van SCOL en LeerlingSCOL?en Hoe maak ik een koppeling naar het onderwijs?, volgdan de cursus.

CursusinhoudTijdens de training krijgt u informatie over onder anderede volgende onderwerpen:• het begrip sociale competentie; • doel van de metingen met de SCOL en de

LeerlingSCOL; • opbouw van de vragenlijst, interpretatie van de vragen; • observeren/interpreteren; • procedure invullen van de vragenlijst; • toelichting op het gebruik in klas 1 en 2; • interpreteren van de resultaten; • aanzet tot en adviezen voor het groepsplan / aanpak

in de klas; • samenhang SCOL- LeerlingSCOL.

Voor wie is deze workshop bedoeld? Docenten vo.

Waar gaat de workshop over?Wilt u als mentor/docent met uw leerlingen voldoendeaandacht besteden aan het sociale domein dan is dezeworkshop uitermate geschikt voor u. Vanuit acht catego-rieën gebaseerd op de SCOL (Sociale CompetentieObservatie Lijst), ontwerpt u volgens een vaste opbouwacht projecten, elk bestaand uit vier lessen. U leert uwleerlingen meer sociaal competent gedrag te gebruiken.

Cursusinhoud• De acht categorieën sociaal competent gedrag;• Opzet en werkwijze van de projecten;• Een uitwerking per project in vier lessen;• Inzet van de projecten.Bij de cursus is de uitgave Jongeren en hun sociale talenten,projecten rond sociale competentie in de onderbouw vanhet voortgezet onderwijs inbegrepen.

S4945

Kennismakingsworkshop Jongeren en hunsociale talenten

S4920

Training SCOL voor voortgezet onderwijs

S4540

Trainer Agressieregulatie

Page 29: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Voor wie is de workshop bedoeld? Voor intern begeleiders, zorgcoördinatoren en leiding-gevenden vo.

Waar gaat de workshop over?Wat kan werken met de PH-meter betekenen voor uwschool? De informatie die het werken met de PH-meteroplevert, maakt de leraren allereerst bewust van hun feitelijk handelen en de gevolgen hiervan voor de driebasisbehoeften (autonomie, competentie en relaties aan-gaan) van leerlingen. Zij kunnen hun handelen daardoorheel gericht afstemmen op de onderwijsbehoeften vanleerlingen. Als begeleider die werkt met de PH-meter,bespreekt u met uw team aan welke vormen van pedago-gisch handelen u als school de voorkeur geeft. Zo komt utot een basisaanpak voor de grootste groep leerlingen entot een intensieve aanpak voor leerlingen met specialeonderwijsbehoeften.

CursusinhoudU maakt kennis met de PH-meter CED-Groep®, de uitgangspunten ervan en de mogelijke opbrengsten vanhet goed inzetten van de PH-meter. Daarna gaan we in opwat er bij komt kijken als u de PH-meter goed bij u opschool wilt gebruiken. Meer informatie over de PH-metervind u op: www.cedgroep.nl/ph-meter.

27Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

S4480

Kennismaken met de PH-meter CED-Groep®

Gedrag en sociale competentie

Pedagogisch handelen Pedagogisch handelen van docenten bepaalt eenbelangrijk deel van de opvoeding, maar ook van hetonderwijs. Om meer zicht te krijgen op uw handelenen dat van uw collega’s hebben we een instrumentontwikkeld dat het pedagogisch handelen meet endus bespreekbaar maakt: De PH-meter CED-Groep®. De Pedagogisch Handelen-meter is een instrumentom pedagogisch handelen van leerkrachten endocenten in kaart te brengen. De PH-meter zetnamelijk het direct waarneembaar gedrag centraalen meet daarvan de volgende elementen:• het opstellen en zichtbaar zijn van gedragsregels; • een aantal concrete gedragsvoorwaarden; • de feedback op gedrag; • de kwaliteit van beurten in de groep.

Page 30: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Voor wie is de cursus bedoeld? Docenten vo.

Waar gaat de basiscursus over?Deze cursus is voor ervaren docenten in het voortgezetonderwijs, die zich willen specialiseren in het omgaan metverschillende onderwijsbehoeften en het coachen van huncollega’s in hun lespraktijk. In deze basiscursus van tiendagen, leert u hoe u collega’s uit uw team kunt onder-steunen bij het omgaan met verschillende onderwijs-behoeften in de klas. U vergaart kennis en vaardighedenom als vraagbaak en coach te functioneren binnen uwteam en daarmee passend onderwijs handen en voeten tegeven in de praktijk.

Cursusinhoud De Basiscursus Zorgcoach vo gaat eerst in op de normaleontwikkeling van leerlingen in de leeftijd 12-20 jaar.Veelvoorkomende problemen/stoornissen komen aan bodwaarbij steeds een vertaling wordt gemaakt van de problematiek naar de onderwijsbehoefte van de leerling.

U leert welke concrete handvatten er zijn om recht tedoen aan de verschillende onderwijsbehoeften van leerlin-gen. Hierbij maakt u kennis met het OnderwijscontinuümCED-Groep®, Lesmodel Passend onderwijs en WijzerOnderwijs. U oefent basisvaardigheden om als Zorgcoachvo collega’s te ondersteunen. Er is hierbij aandacht vooromgaan met weerstand, oplossingsgericht werken, gevenvan feedback en coachen. Ook reflecteert u op de mogelij-ke taken en rollen van de Zorgcoach vo in uw eigenschoolsituatie.

Doel van de cursusDe Zorgcoach vo heeft na afloop van deze cursus... • basiskennis van de ontwikkeling van adolescenten en

een aantal veelvoorkomende stoornissen en problemen; • ervaring opgedaan met vertalen van leerlinggedrag

naar onderwijsbehoeften; • geoefend met docentobservatie en geven van feedback; • geoefend met vaardigheden om de hulpvraag van

collega’s in beeld te brengen; • basiskennis over omgaan met weerstand; • een aanpak voor twee eigen casussen beschreven; • een notitie opgesteld over de rol van de zorgcoach in

het eigen team en deze gepresenteerd in de cursus.

28 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Leerlingzorg en interne begeleiding

S5103

Basiscursus Zorgcoach vo

De Zorgcoach en de Dyslexiecoach begeleiden de leerlingen bij hun leerproblemen. De Zorgcoördinator houdt het overzicht over alle vormen van zorg en de externe hulpverleners. In dit hoofdstuk vindt u de basiscursussen voor de Zorgcoach en Zorgcoördinator. Bij Lezen en leesproblemen staat de cursus Dyslexiecoach. Bij Opbrengstgericht werken vindt u alles over datagestuurd werken in 4D.

Page 31: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

29Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Leerlingzorg en interne begeleiding

Wat u verder nog moet weten… • Voorafgaand aan de opleiding wordt met iedere cursist

een (telefonische) intake gehouden om de persoonlijkeontwikkelbehoeften van de deelnemers in kaart tebrengen.

• De bijeenkomsten hebben een interactief karakter:theorie, eigen inbreng van cursisten, oefenen enreflectie op de eigen schoolsituatie wisselen elkaar af.Afwisselende werkvormen en ruimte voor discussiezorgen voor een coöperatieve sfeer.

• U krijgt een literatuurlijst met verplicht te lezen boe-ken die u zelf moet aanschaffen.

• U krijgt naast de cursusdagen ook twee individueleconsulten en huiswerkopdrachten.

Voor wie is de cursus bedoeld?Zorgcoördinatoren, leerlingbegeleiders, teamleiders endocenten met speciale taken in het vo.

Waar gaat de cursus over? Binnen de school zijn Zorgcoördinatoren degenen die zorgdragen voor de continuïteit van de zorg. Naar buiten toerepresenteren zij de school en vormen zij de verbindingtussen de interne en externe zorg zodat de onderwijskun-dige en persoonlijke ontwikkeling van de leerling zo minmogelijk wordt onderbroken. Tijdens deze training leert udeze taken en rollen succesvol in te vullen.

Cursusinhoud • De effectieve zorgstructuur en de processen daar-

binnen; • Rollen, taken en het functioneren van de zorg-

coördinator; • Kennis van en handvatten voor de begeleiding van

zorgleerlingen; • Coachen en begeleiden van docenten binnen de

school; • Adviseren van het managementteam met betrekking

tot het zorgbeleid.

Wat u verder nog moet weten… U ontvangt tijdens deze cursus een studiemap met dehand-outs van de presentaties en een keuze uit de themagerelateerde artikelen. Van u wordt verwacht dat u naast de trainingsbijeen-komsten op uw school een aantal werkopdrachten uitvoerten deze voor de volgende bijeenkomst aanlevert.

Voor wie is de cursus bedoeld?Zorgcoördinatoren, leerlingbegeleiders, teamleiders endocenten met speciale taken in het mbo.

Waar gaat de cursus over? De zorgcoördinator binnen het mbo heeft een uitgebreidtakenpakket en is verantwoordelijk voor de continuïteitvan de zorg binnen de opleiding. In deze vierdaagse trai-ning staan wij stil bij wat u beweegt, reflecteren wij op uwtaken en rollen en werken gericht aan het optimaliserenvan uw professionaliteit.

Cursusinhoud De volgende thema’s krijgen uitgebreid aandacht: • De effectieve zorgstructuur en de processen; • Rollen, taken en het functioneren van de zorg-

coördinator; • Kennis van en handvatten voor de begeleiding van

zorgleerlingen; • Coachen en begeleiden van docenten binnen de

opleiding; • De stand van zaken m.b.t. het Passend onderwijs en

de consequenties binnen de opleiding.

Wat u verder nog moet weten… • U ontvangt tijdens deze cursus een studiemap met de

hand-outs van de presentaties en een keuze uit dethema gerelateerde artikelen.

• Van u wordt verwacht dat u naast de trainingsbijeen-komsten op uw school een aantal werkopdrachten uitvoert en deze voor de volgende bijeenkomst aanlevert.

S5102

Zorgcoördinator vo

S5101

Zorgcoördinator mbo

Page 32: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

30 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Passend omgaan met verschillen in de klas

Voor wie is deze cursus bedoeld? Docenten vo en mbo.

Waar gaat de cursus over? Op school krijgt u te maken met leerlingen met verschillende (bijzondere) onderwijsbehoeften, zoals leerlingen met adhd, autisme, een leerprobleem of leerlingen die faalangstig zijn. Tijdens deze korte cursus krijgt u handvatten voor het opzetten van een aanpak waarbij u recht doet aan individuele verschillen tussen leerlingen. De volgende onderwerpen komen aan bod:• kijken naar gedrag van leerlingen;• onderwijsbehoeften: wat heeft deze leerling nodig

tijdens de les?;• handelingsgericht werken;• gesprekken met leerlingen;• Passend lesmodel, Wijzer Onderwijs en Onderwijs-

continuüm.U kunt met de inhoud van deze cursus direct binnen uw school aan de slag!

Hoe zorgt u ervoor dat alle docenten weten hoe zij met leerlingen met een gedragsprobleem of stoornis omgaan? Hoe bereikt u met het schoolteam een eenduidige aanpak, zodat de leerlingen zich optimaal kunnen ontwikkelen? In het voortgezet, onderwijs maar ook in het mbo, moeten docenten adequaat omgaan met verschillen in de klas. Denk aan leerlingen met gedragsproblemen, of een geïndiceerde stoornis in het autismespectrum, adhd, odd of odd/cd. Het gedrag van deze leerlingen is te vertalen naar pedagogische en didactische onderwijsbehoeften. Wanneer dat is gebeurd, is een passende aanpak de volgende stap.

S5811

Basiscursus Zorgleerlingen in de klas vo en mbo

Page 33: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

31Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Passend omgaan met verschillen in de klas

Voor wie is deze cursus bedoeld? Docenten, intern en ambulant begeleiders, zorgcoördina-toren vo en mbo.

Waar gaat de cursus over? Deze cursus bestaat uit één studiemiddag die aansluit bijde inhoud van de map Wijzer Onderwijs Autisme vo.Basiskennis over het omgaan met zorgleerlingen in deklas in het algemeen, wordt bekend verondersteld.

CursusinhoudTijdens de bijeenkomst komen de Auti-Wijzer, Les-Wijzer,Methodiek-Wijzer en de Organisatie-Wijzer, onderdelen vande Wijzer Onderwijsmap, uitvoerig aan bod. Verder komenaan de orde:• algemene kennis over autisme: u doet onder andere

kennis op over autisme en de gevolgen daarvan voorhet onderwijs;

• autisme tijdens de adolescentie: wat zijn belangrijkeaandachtspunten in de puberteit?

• uitwerking van duidelijkheid in: ruimte, tijd, activiteitenen interactie.

Wat u verder nog moet weten… • Volg bij voorkeur eerst Basiscursus Zorgleerlingen in de

klas.• Tijdens de bijeenkomst wordt gebruik gemaakt van de

map Wijzer Onderwijs Autisme vo. Deze wordt aan hetbegin van de cursusbijeenkomst aan u verstrekt.

• Als vervolg op deze studiemiddag kunt u ook de studiemiddagen Rekenen en autisme (S5860) enAutisme en seksualiteit (S5870) volgen.

Voor wie is deze cursus bedoeld? Docenten, zorgcoördinatoren, mentoren, docenten, team-leiders, leerjaarcoördinatoren en ambulant begeleidersvo/vso.

Waar gaat de cursus over? Leerlingen met autisme gaan anders om met seksualiteit.Wanneer begin je met het voorlichten van deze leerlin-gen? Hoe pak je dat aan? Vragen waar we tijdens dezestudiemiddag aandacht aan besteden.

CursusinhoudOnderwerpen die aan bod komen zijn: • ontwikkeling van seksueel gedrag bij autisme;• niveaus van communicatie;• het opstellen van een eigen plan van aanpak.U ontvangt een overzicht van materialen die u kunt gebruiken bij het voorlichten van leerlingen bij u op school.

Wat u verder nog moet weten… • Volg bij voorkeur eerst de cursus Leerlingen met

autisme in het vo (S5821).• Tijdens de bijeenkomst wordt gebruik gemaakt van de

map Wijzer Onderwijs Autisme vo. Als u deze nog nietheeft dan dient u deze voor de cursus zelf aan teschaffen bij www.cedgroep.nl/webwinkel.

• Er is ook een studiemiddag over Rekenen en autisme(S5860).

Wat is Wijzer Onderwijs?Leerlingen met autisme, adhd, odd/cd, angst,depressie of hechtingsproblemen: wie in het onder-wijs werkt, krijgt er mee te maken. In de praktijk ishet lastig om tegemoet te komen aan hun onder-wijsbehoeften. Daarom ontwikkelde de CED-Groepde Wijzer Onderwijsserie. De publicaties die onderdeze titel verschijnen, geven u praktische aan-wijzingen en tips, zodat u kunt inspelen op de kwaliteiten en behoeften van leerlingen met stoor-nissen. Zo profiteren zij beter van het onderwijs envoelt u zich competenter in het lesgeven.Elke map bestaat uit vijf katernen (Wijzers) metinformatie en tips voor het lesgeven aan leerlingenmet een aandachtstekort- en gedragsstoornis binnen het v(s)o. De Stoorniswijzer-Wijzer: hierin staat achtergrond-informatie over de gekozen stoornis met praktijk-voorbeelden. Deze kennis vormt de basis voor detips en adviezen uit de overige Wijzers. De Les-Wijzer geeft tips voor het lesgeven aan leer-lingen met deze stoornissen in het voortgezetonderwijs. De tips zijn overzichtelijk geclusterd inonderwerpen die te maken hebben met het creërenvan duidelijkheid in ruimte, tijd, activiteiten ensociale situaties. In de Methodiek-Wijzer wordt besproken welkeonderwijsvormen en studieboeken het best geschiktzijn voor leerlingen met de genoemde stoornis. Deze bevat onder andere beschrijvingen van nieuwevormen van leren en een passend lesmodel, methodegebruik, leerlingenzorg en toetsen. De tipsuit de Les-Wijzer krijgen hier een plaats. De Organisatie-Wijzer geeft adviezen voor het invoeren van een schoolbrede aanpak voor leerlingenmet aandachtstekort- en gedragsstoornissen. Rond de Wijzer Onderwijsmappen zijn een aantal cursusbijeenkomsten ontwikkeld zodat u de materi-alen goed leert kennen en optimaal leert gebruiken.

S5821

Leerlingen met autisme in het vo en mbo

S5870

Autisme en seksualiteit

Page 34: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

32 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Passend omgaan met verschillen in de klas

Voor wie is deze cursus bedoeld? Docenten, zorgcoördinatoren, mentoren, docenten, team-leiders, leerjaarcoördinatoren en ambulant begeleiders voen mbo.

Waar gaat de cursus over? Deze cursus bestaat uit één studiemiddag die aansluit bijde inhoud van de map Wijzer Onderwijs: Aandachtstekort-en Gedragsstoornissen voor vo en vso. Basiskennis over hetomgaan met zorgleerlingen in de klas in het algemeen,wordt bekend verondersteld.

CursusinhoudDeze middag gaan we nader in op het onderwijs aan leer-lingen met een aandachtstekortstoornis, met of zonderhyperactiviteit en agressieve leerlingen. U kunt deze mid-dag de volgende onderwerpen verwachten: • algemene kennis over ADHD en gedragsstoornissen,

zoals ODD (oppositioneel en opstandig gedrag) en CD(gedragsstoornis);

• omgaan met agressie;• benoemen van onderwijsbehoeften en een concrete

aanpak voor in de klas.

Wat u verder nog moet weten… • Volg bij voorkeur eerst Basiscursus Zorgleerlingen in de

klas.• Tijdens de bijeenkomst wordt gebruik gemaakt van de

map Wijzer Onderwijs: Aandachtstekort- en Gedrags-stoornissen. Deze wordt aan het begin van de cursus-bijeenkomst aan u verstrekt.

Voor wie is deze cursus bedoeld? Docenten, zorgcoördinatoren, mentoren, docenten, team-leiders, leerjaarcoördinatoren en ambulant begeleiders voen mbo.

Waar gaat de cursus over? Deze cursus bestaat uit één studiemiddag die aansluit bijde inhoud van de map Wijzer Onderwijs: Angst en depres-sie. Basiskennis over het omgaan met zorgleerlingen in deklas in het algemeen, wordt bekend verondersteld.

CursusinhoudDeze middag gaan we nader in op het onderwijs aan leerlingen met een depressie of een angststoornis. U kunt deze middag de volgende onderwerpen verwachten: • algemene kennis over leerlingen met een depressieve

stemming of stoornis;• richtlijnen bij signalering en het bieden van leerlingen-

zorg;• het uitwerken van onderwijsbehoeften en concrete

handvatten voor een aanpak tijdens de les.

Wat u verder nog moet weten… • Volg bij voorkeur eerst Basiscursus Zorgleerlingen in de

klas.• Tijdens de bijeenkomst wordt gebruik gemaakt van

map Wijzer Onderwijs: Angst en depressie. Deze wordtaan het begin van de cursusbijeenkomst aan u vers-trekt.

S5845

Aandachts- en gedragsproblemen in het vo en mbo S5855

Depressieve leerlingen in het vo en mbo

Page 35: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

33Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Voor wie is de cursus bedoeld?Directieleden en zorgcoördinatoren vo en mbo.

Waar gaat de cursus over? De landelijke Meldcode huiselijk geweld en kinder-rmishandeling is bijna overal ingevoerd. Van alle professionals die met kinderen werken, wordt verwachtdat zij de Meldcode bij hun werkzaamheden betrekken enalert zijn op signalen van huiselijk geweld en kinder-mishandeling. Met het cursusaanbod van de CED-Groepbent u snel weer up to date en kunt u doelgericht handelenals u verwaarlozing, misbruik of mishandeling vermoedt.

CursusinhoudDoel van deze workshop is antwoord te geven op vragen als:• Wat heeft de Meldcode voor consequenties voor uw

school?• Welke stappen moet u zetten binnen uw organisatie

om de Meldcode goed in te bedden in uw beleid?• Hoe werkt de meldcode in de praktijk?

Voor wie is de workshop bedoeld? Docenten vo en mbo, maar ook andere teamleden zijnwelkom zoals intern begeleiders, zorgcoördinatoren,leden van het management of onderwijsassistenten.

Waar gaat de workshop over? Om kindermishandeling, seksueel misbruik en sporen vanhuiselijk geweld beter en sneller te kunnen signaleren, iskennis over de vormen en symptomen van deze zaken eenvoorwaarde. Maar ook kennis over de kenmerken van risicovolle gezinnen is belangrijk. Een definitie van watkindermishandeling is, kan hierbij niet ontbreken. In dezeworkshop komen al deze zaken aan bod. Er wordt gewerktmet praktijkvoorbeelden en dvd-materiaal.

Wat u verder nog moet weten… Deze workshop kan ook bij u op locatie verzorgd worden. Ook is het mogelijk om er een hele trainingsdag van te maken als uw medewerkers nog niet bekend zijn met de Meldcode Huiselijk geweld.

Voor wie is de training bedoeld? Intern begeleiders, vertrouwenspersonen, leerkrachten,pedagogisch medewerkers en directies vo en mbo.

Waar gaat de workshop over?Centraal in deze workshop staat het oefenen in het voerenvan gesprekken. Het gaat hierbij om gesprekken metouders rondom (vermoedens van) kindermishandeling ofhuiselijk geweld. U oefent dit gesprek in een kleine groepmet een trainingsacteur. Het gesprek is naar een voor-beeld uit uw eigen praktijk. De ervaring die u opdoet isdus direct te vertalen naar de praktijk van alle dag. Ookhet volgen van gesprekken van andere deelnemers kanleiden tot nieuwe inzichten.

Wat u verder nog moet weten… Dit is een workshop voor gevorderden. Er wordt van u verwacht dat u... • minimaal een basistraining over communiceren heeft

gevolgd, bijvoorbeeld: Effectief communiceren metouders, basistraining vo (S7165).

• basiskennis over de belangrijkste vormen en signalenmet betrekking tot kindermishandeling (inclusief deMeldcode) heeft. Als dat niet het geval is, volg dan eerst de cursusbijeenkomst: Herkennen van kinder-mishandeling en seksueel misbruik in het vo (S5232).

Mishandeling, misbruik en verwaarlozing

Jaarlijks zijn zo’n 107.000 kinderen slachtoffer van kindermishandeling. In elke schoolklas zit gemiddeld één kind dat mishandeld wordt. De rijksoverheid wil dit aantal omlaag brengen en heeft daarvoor de Meldcode Huiselijk Geweld en Kinder-mishandeling geïntroduceerd. In de meldcode staat duidelijk beschreven wat er van u als professional wordt verwacht bij vermoedens van kindermishandeling of huiselijk geweld. De Meldcode biedt houvast in het proces van signaleren en handelen doordat er duidelijk beschreven staat wat er in iedere fase van het proces gedaan moet worden. Zie ook www.meldcodeopschool.nl

S5222

Werken met de Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling

S5232

Herkennen van kindermishandeling en seksueel misbruik in het vo en mbo

S5242

Gesprekken met ouders over (vermoedensvan) kindermishandeling en seksueel misbruik vo en mbo

Page 36: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

34 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Voor wie is de training bedoeld?Ervaren coördinatoren, adjuncten, (waarnemend) locatie-managers vo/mbo.

Waar gaat de cursus over?De laatste jaren is binnen scholen een goed functionerendmiddenkader steeds belangrijker geworden. Als het gaatom beleid naar de onderwijspraktijk te vertalen, kan eensterk middenkader dit proces positief beïnvloeden. Eenpositie in het middenkader wordt dan ook in de meestegevallen als een uitdaging gezien. Toch is de ervaring ookdat deze positie niet altijd gemakkelijk is. Deze cursus isbedoeld als steun in de rug voor al die mensen die op mid-denkaderniveau werkzaam zijn. We doen dit door steedseen koppeling te maken tussen de theorie en de eigensituatie in de praktijk, waarbij een balans is tussen kennisen vaardigheden.

CursusinhoudWe gaan aan de slag met het uitdiepen en uitbreiden vankennisaspecten op het gebied van management.Deelnemers brengen de onderwerpen zelf in. Aan de ordekunnen komen:• schoolbeleid;• schoolcultuur;• leiderschap;• oplossingsgericht werken;• communicatie;• gesprekstechnieken;• coöperatief vergaderen;• timemanagement.U werkt aan het vergroten van uw vaardigheden.

Wat u verder nog moet weten...U kunt bij de training twee persoonlijke consulten inkopen.Wilt u diepgaande ‘coaching on the job’, dan maken we eenaparte offerte.

Voor wie is de workshop bedoeld? Voor iedereen die regelmatig voor een groep staat.

Waar gaat de workshop over?Een goede stemconditie is van het grootste belang voorleerkrachten en docenten. Voor de klas wordt de stemintensief gebruikt. Maar ook mensen die regelmatig eenspreekbeurt of lezing geven, zijn gebaat bij goed stem-gebruik. Rustig spreken en op tijd pauze nemen waarin destem tot rust kan komen is een eenvoudige tip. Er zijn nogveel meer tips en er zijn ook goede oefeningen voor jestem. Een aantal eenvoudige oefeningen vergroten debelastbaarheid van je stem en kunnen klachten voorkomen.Zo kun je je stem ook een dienst bewijzen door 's morgenseen warming up voor de stem te doen. Tijdens de work-shop komen deze en andere tips allemaal aan bod.

Energiek en met plezier werken

Voor wie is de workshop bedoeld? Docenten, middenkader, managers.

Waar gaat de workshop over?Hoe zou het zijn om in de hectiek van alledag uw werk…• moeiteloos en met plezier te doen? • niet meer geleefd te worden? • greep te hebben op uw werk? • tevreden te zijn over uw prestaties? • op tijd nee te zeggen? • onvrede uit te spreken? • tijdig hulp te vragen? • plezier te beleven aan werk? Tijdens deze workshop maakt u kennis met het programmaVitaal dat u leert weer met plezier aan de slag te gaan, zonder dat u snel weer in een negatieve spiraal terecht komt.

Werken aan uw eigen kwaliteiten

Leuk altijd zo’n brochure vol met cursussen en workshops. Inspirerend ook. Maar voordat u een cursus, training, opleiding ofworkshop kiest, is het goed om eens stil te staan met welk doel u zich verder wilt ontwikkelen. Welke vaardigheden wilt u verbeteren? Wat kwam er uit uw laatste POP-gesprek als competentie die verder ontwikkeld kan worden? Wat vindt ubelangrijk en wat is er voor de school belangrijk?

S7112

Middenkadertraining vo/mbo

S1350

Goed bij stem

S7410

Ontspannen aan het werk

Page 37: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Helder communiceren

Weet wat u wilt zeggen, wat u wilt bereiken en hoe u het moet brengen voor het gewenste resultaat. Bekijk het aanbod!

Voor wie is de basistraining bedoeld?Docenten, teamleiders, mentoren, Zorgcoördinatoren enleden van het managementteam in het voortgezet onder-wijs.

Waar gaat de training over?Deze training gaat over de vraag hoe u de ouders totmedestanders kunt krijgen in het gezamenlijk belang vanhet kind. Tijdens de basistraining geven we informatie, u wisselt uit en gaat praktisch aan de slag. Daarbijgebruiken we trainingsacteurs. Uw eigen ervaringen staancentraal. U gaat bijvoorbeeld oefenen met: het omgaanmet weerstand, oplossingsgerichte gespreksvoering enhet omgaan met boze ouders.

CursusinhoudVerschillende soorten gesprekken komen aan bod: rapportgesprek, adviesgesprek, slecht nieuwsgesprek,etc. Daarnaast gaan we uit van de volgende vragen:• Hoe zorgt u ervoor dat u en ouders samen optrekken? • Wat zijn uw valkuilen en hoe kunt u daar effectiever

mee omgaan? U neemt uw eigen casuïstiek mee, om daar mee te lerenen te oefenen. Na de training heeft u meer inzicht in uwpersoonlijke kwaliteiten en valkuilen in de gespreks-voering met ouders. U kunt daar constructief meeomgaan. Uw gesprekken zijn effectiever geworden.

Cursus geïnspireerd op de werkwijze van The Work® vanByron Katie

Voor wie is de cursus bedoeld? Deelnemers uit zorginstellingen en onderwijs.

Waar gaat het over?Voor mensen die verder willen kijken dan hun neus langis, in de spiegel durven te kijken, en verrast willen wordendoor wat je ontdekt over communicatie en relaties terwijlje dacht dat je alles al wist. Heldere communicatie begintbij jezelf. Uitgangspunt zijn de volgende twee principes:• Communicatie: We communiceren de hele dag en we

brengen onszelf mee als gereedschap. Onze kwaliteiten worden optimaal benut als we onszelf prettig voelen en stevig in de schoenen staan.

• Balans: Ook als de werkdruk hoog is, er tijdgebrek is enals bijv. plannen stroperig gaan of collega’s niet lekkersamenwerken, kan je een balans vinden. In de works-hop gaan we uit van “ wat nu eenmaal is ” en krijgen wehandvatten aangereikt om daar beter mee om te gaan.

CursusinhoudTijdens cursus in de vorm van een workshop van ander-halve dag maken we kennis met de Vier vragen en eenomkering. Dit is een verbluffende manier om naar jezelf tekijken en anderen te begrijpen. Het zijn eenvoudige vra-gen, die de trainer steeds opnieuw stelt. Hierdoor komt uop andere antwoorden dan u wellicht in eerste instantiezou bedenken. Het raakt het niveau van de achterliggendeovertuigingen. Er wordt geoefend met: • echt diepgaand luisteren; • onderscheid maken wanneer je in je eigen zaak zit of

in die van een ander; • stressvolle gedachten onderzoeken met werkbladen; • antwoorden met een eerlijk NEE; • feedback geven en ontvangen; • ontspannen.

Wat u verder nog moet weten...• De workshop is geënt op de werkwijze van The Work®

van Byron Katie; • Het gaat om anderhalve dag; bij de eerste dag is een

lunch inbegrepen. • Workshops op basis van The Work® kunnen ook

ingezet worden voor teamtrainingen op locatie; • De cursusleider is een gespecialiseerde coach en

trainer in The Work®; • Kijk voor meer informatie over The Work® op

www.thework.com en www.theworkforall.nl.

S7150

Heldere communicatie

S7161

Effectief communiceren met ouders, basistraining vo

35Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Page 38: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

36 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Speciaal voor (v)so en praktijkonderwijs

Voor wie is de kennismakingsworkshop bedoeld? Directies en intern begeleiders van scholen voor zml-onderwijs.

Waar gaat de workshop over?Opbrengstgericht werken op basis van datasturing (en hetwerken met de nieuwe kerndoelen speciaal onderwijs,leerstandaarden en de Cito-toetsactiviteiten Taal enRekenen Cluster 3) kan ook ingevoerd worden in het zml-onderwijs. Het Onderwijscontinuüm CED-Groep® ende leerlijnen zijn de basis van deze bijeenkomst. U leertwat datagestuurd onderwijs voor u in het zml betekent,hoe u dit planmatig aanpakt en hoe u draagvlak creëert.

Cursusinhoud Tijdens de workshop komen de volgende zaken aan deorde:• (wettelijke) begrippenkader (referentieniveaus,

standaarden, ontwikkelingsperspectief);• inrichten van het onderwijsleerproces op basis van

data-analyse;• de relatie tussen het Onderwijscontinuüm en de

leerlijnen;• bouwstenen voor een concreet actieplan;• het creëren van draagvlak.

Van praktijkvak tot stage

Voor wie is de cursus bedoeld? Intern begeleiders en vakleerkrachten in het vso en praktijkonderwijs.

Waar gaat de cursus over? Samenwerken, omgaan met tijd, werken volgens eenstappenplan. Leerlingen die het vso of praktijkonderwijsverlaten, moeten deze algemene beroepsvaardighedenbeheersen. Maar hoe biedt u deze vaardigheden aan in uwonderwijs? En hoe kunt u ze terug laten komen tijdens destages die de leerlingen lopen?

S5701

Leren leren in het vso en praktijkonderwijs

De meeste cursussen voor het vo uit deze brochure zijn voor alle schoolsoorten binnen het vo, ook voor vso en praktijk-onderwijs. Veel leidinggevende, didactische en pedagogische vaardigheden zijn immers universeel. Op deze en de volgendepagina staat het cursusaanbod dat alleen voor het vso zml is, waarbij één cursus ook geschikt is voor het praktijkonderwijs.

S7055

Opbrengstgericht werken voor zml

Page 39: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

37Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Speciaal voor (v)so en praktijkonderwijs

CursusinhoudDe cursist maakt kennis met de producten bij de leerlijnLeren leren die speciaal ontwikkeld zijn voor moeilijk leren-den in het vo. Aan de orde komen:• de uitgebreide versie van de leerlijn Leren leren; • doelgericht werken en directe instructie; • vakoverstijgende praktijklessen bij doelen uit de

leerlijn; • het werken met taakkaarten in interne en externe

stages.

Doel van de cursus / eindtermen voor de deelnemersNa het volgen van deze bijeenkomst heeft de deelnemerinzicht in het...• aanbieden van vakoverstijgende vaardigheden in het vso

en praktijkonderwijs; • werken met de vakoverstijgende praktijklessen; • werken met taakkaarten in stages.

Wat u verder nog moet weten... Deelnemers krijgen naast de cursusmap een usb-stick met in totaal 78 vakoverstijgende praktijklessen, gericht op 6 vaardigheden uit de leerlijn Leren leren en meer dan 170 taakkaarten. Er zijn meer voorbeelden uit het so dan uit het vso.

Voor wie is de cursus bedoeld?Teamleiders, (ortho)pedagogen/psychologen, directieledenmogelijk samen met pedagogisch medewerkers die met hetprogramma Plancius willen gaan werken.

Wat is Plancius?Wie werkt met kinderen met een laag IQ, heeft specifiekevaardigheden, kennis en materialen nodig. De CED-Groepheeft, in samenwerking, leerlijnen gemaakt voor kinderenmet een IQ tot 35. In de leerlijnen vindt u doelen gekoppeldaan vijf verschillende domeinen. U bepaalt het niveau vande kinderen met observatiecriteria die gekoppeld zijn aandoelen uit de leerlijnen. Met activiteiten- en dagmoment-kaarten kunt u direct aan de slag.Het Planciusprogramma van de CED-Groep maakt het inter-disciplinair werken met deze kinderen makkelijker. Het Planciusprogramma is één systeem waarmee u allenaan dezelfde doelen kunt werken. Zowel scholen als KDC’skunnen het programma gebruiken en daardoor kan de over-gang van kinderen soepeler verlopen. In de rapportagespreekt men dezelfde taal.

CursusinhoudNa het volgen van deze training kunt u... • uw kinderen op basis van de Planciusleerlijnen op niveau

indelen; • bij ieder kind passende doelen kiezen; • geschikte groepsactiviteiten kiezen; • planmatig werken aan de ontwikkeling van kinderen met

een laag IQ; • werken aan de mogelijkheden van ieder kind; • een invoeringsplan maken voor uw organisatie.En heeft u…• voor uw eigen organisatie een invoeringsplan of een

strategie voor informatieoverdracht binnen uw organisatie;

• via de website toegang tot alle Planciusactiviteiten enPlanciusmiddelen voor een gebruiksperiode van vijf jaar.

Wat u verder nog moet weten... De training kan worden uitgebreid met groepsconsultatie, coaching, intervisie en/of een invoeringsplan op locatie. Voor informatie over een vorm van begeleiding of een compleet implementatietraject kunt u contact opnemen [email protected].

Voor wie is de cursus bedoeld?Voor leerkrachten en onderwijsassistenten (v)so.

Waar gaat de cursus over?Fototaal is een geïntegreerde taalmethode voor mondelingeen schriftelijke taal voor zeer moeilijk lerende kinderen meteen IQ tussen de 30 en 65. Met Fototaal sluit u steeds aanbij het niveau van de kinderen. Met Fototaal Taalprojectenwerkt u aan doelen uit mondelinge taal, begrijpend lezen enbegrijpend luisteren. Hoe beter u weet hoe de FototaalTaalprojecten zijn opgebouwd en hoe beter u de niveau-kaarten kunt inzetten bij de activiteiten, hoe beter uw leer-lingen hun taaldoelen bereiken. Ben u net begonnen metFototaal of gaat u binnenkort starten en wilt u meer gripkrijgen op de methode? Kom dan naar deze cursus die verzorgd wordt door de makers van Fototaal.

CursusinhoudTijdens de cursusdag komen de volgende zaken aan deorde:• opbouw van de methode;• uitgangspunten en didactiek;• groepsplannen en differentiëren met de niveaukaarten;• implementatie van Fototaal in de school.Er is voldoende ruimte voor uw persoonlijke vragen en voorintervisie. De cursusleiders kennen het materiaal door endoor en hebben ervaring met het invoeren van Fototaal opso-scholen.

S5705

Aan de slag met Plancius

S1470

Aan de slag met Fototaal Taalprojecten

Page 40: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

38 Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen voor meer informatie, cursusplaatsen, data en prijzen.

Aantekeningen:

Page 41: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

s.v.p. per post retour aan:CED-Groep

t.a.v. het Cursusbureau

Antwoordnummer 90118

3009 VB ROTTERDAM

T 010 4071 427

Een postzegel is niet nodig

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Bij meerdere deelnemers dit formulier kopiëren

Naam instelling..........................................................................................................................................................................

Brinnummer ..............................................................................................................................................................................

Postadres ...................................................................................................................................................................................

Postcode en Plaats ....................................................................................................................................................................

Telefoonnummer........................................................................................................................................................................

Factuur t.a.v. .............................................................................................................................................................................

Nummer cursus ........................................................................................................................................................................

Naam cursus ............................................................................................................................................................................

Cursusdatum (indien de cursus meerdere keren gegeven wordt) ………………………………………………………………………………......

Cursusplaats (indien de cursus in meerdere plaatsen gegeven wordt) ………………………………………………………………………......

Cursistgegevens (i.v.m. certificering)

Naam cursist + voorletters ………………………………………………………………………………………………….........………………………… m/v

Adres ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Postcode en woonplaats………………………………………………………………………………………………………………………………………….………

Mobiele nummer (zodat we u bij ziekte van de cursusleider kunnen bereiken) ………………………………………………………...……

E-mailadres ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Functie ……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

Geboortedatum ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……

Geboorteplaats ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………….……

Hoe bent u met ons cursusaanbod in contact gekomen?

…………………………………………………………………….............………………………………………………………………………………………………………

Datum …………………………………………………………………

Handtekening

Annuleringsvoorwaarden: uw inschrijving kan alleen schriftelijk worden geannuleerd. Bij verhindering kan een collega van uw

inschrijving gebruik maken. Annulering tot vier weken vóór de aanvangsdatum is mogelijk tegen uitsluitend betaling van € 50,-

administratiekosten; bij annulering binnen deze vier weken is de volledige deelnemersprijs verschuldigd.

Inschrijfformulier 2012-2013 Trainingen, cursussen, workshops en conferenties vo/mbo

Page 42: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

40

Page 43: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13
Page 44: Cursusbrochure VO/MBO '12-'13

Meer informatie

• Wilt u meer weten over onderwerpen uit deze brochure? Kijk op www.cedgroep.nl/cursussen.

Mail of bel naar het Cursusbureau van de CED-Groep: [email protected], 010 4071427.

• Wilt u ons relatiemagazine KlasseApart ontvangen? Mail naar [email protected].

• Mail naar [email protected] als u onze digitale nieuwsbrief wilt ontvangen.

• Het cursusboek kunt u aanvragen bij [email protected]

• Voor alle andere folders en brochures kunt u terecht bij [email protected].

• Volg @cedgroep op Twitter.

Uitgave

CED-Groep, CursusbureauPostbus 8639

3009 AP Rotterdam

Bezoekadres: Dwerggras 30, Rotterdam

T: + 31 10 4071 599

E: [email protected]

www.cedgroep.nlMei 2012

CED-Groep bereikt