Cursus bijengezondheid

56
Cursus bijengezondheid Bijengezondheid NBV

description

Cursus bijengezondheid. Bijengezondheid. NBV. Mijten, luizen, motten en kevers. Varroamijt Tracheeënmijt : Acarapis Wasmot Kleine kastkever. Bijengezondheid. NBV. De varroamijt. Bijengezondheid. NBV. Verspreiding varroamijt. Daar waar bijen elkaar ontmoeten - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Cursus bijengezondheid

Page 1: Cursus bijengezondheid

Cursus bijengezondheid

Bijengezondheid NBV

Page 2: Cursus bijengezondheid

Mijten, luizen, motten en kevers

• Varroamijt

• Tracheeënmijt : Acarapis

• Wasmot

• Kleine kastkever

Bijengezondheid NBV

Page 3: Cursus bijengezondheid

De varroamijt

Bijengezondheid NBV

Page 4: Cursus bijengezondheid

Verspreiding varroamijt

• Daar waar bijen elkaar ontmoeten

• Vervliegen, darren bezoek

• Verenigen, besmette ramen overhangen

• Reizen naar dracht

Bijengezondheid NBV

Page 5: Cursus bijengezondheid

Voortplanting varroa

• Vlak voor het sluiten van een cel gaat de mijt deze cel in

• Uit het eerste ei komt een mannetje

• Uit de volgende eieren komen vrouwtjes

• Het mannetje bevrucht de vrouwtjes

• Alleen de volwassen vrouwtjes overleven, rest sterft

• Gemiddeld 1 tot 2 nakomelingen per werkstercel

• Gemiddeld 2 tot 3 nakomelingen per darrecel

Bijengezondheid NBV

Page 6: Cursus bijengezondheid

Herken een Varroa

Bijengezondheid NBV

Page 7: Cursus bijengezondheid

Ziektebeeld aangetaste bij

Bijengezondheid NBV

Page 8: Cursus bijengezondheid

Algemeen ziektebeeld

• Boven tegen de wand in de cel zitten witte korrels = ontlasting mijten

• Mijten op de larven en ook op de bodemlade

• Bijen met vervormde vleugels

• Dwergbijen, het achterlijf is korter dan de vleugels

Bijengezondheid NBV

Page 9: Cursus bijengezondheid

Bijkomende ziekten

• In het kielzog van de varroamijt kunnen zich andere ziekten ontwikkelen.

• Signalen daarvan zijn : - Veel bijen verzuipen tijdens het voeren - Bijen nemen het voer slecht op

Bijengezondheid NBV

Page 10: Cursus bijengezondheid

Maatregelen tegen Varroamijt

• Geïntegreerde bestrijding :

- darrenraat wegnemen in het voorjaar

- tijdige bestrijding in de zomer

- oxaalzuur behandeling in de winter

Bijengezondheid NBV

Page 11: Cursus bijengezondheid

Varroa en de wintersterfte

• Geparasiteerde poppen ontwikkelen zich slecht bij varroa aantasting

• De daaruit komende winterbijen leven korter en zo verzwakt het volk

• De varroa bestrijden voordat winterbijen ontstaan

• Op de wintertros verspreiden ziektekiemen zich gemakkelijk

• Er is veel fysiek contact en de mijten overleven op de bijen

• Hoe eerder een volk verlost is van de varroa, des te beter komt het door de winter heen

Bijengezondheid NBV

Page 12: Cursus bijengezondheid

Varroa is een ernstige bedreiging

• Tast de larve aan door bijenbloed te zuigen

• Boort gaten in de huid van de volwassen bij

• Deze open wonden helen niet meer

• Virussen en bacteriën krijgen nu een kans

• De mijt verspreidt zelf ook virussen via de mond

Bijengezondheid NBV

Page 13: Cursus bijengezondheid

Varroa en de wintersterfte

• Winterbijen ontwikkelen zich slecht bij varroa aantasting

• Deze winterbijen leven korter en zo verzwakt het volk

• De varroa bestrijden, voordat winterbijen ontstaan

• Op de wintertros verspreiden ziektekiemen zich gemakkelijk

• Er is dan veel fysiek contact en mijten overleven op de bijen

• Hoe eerder een volk verlost is van de varroa

• Des te beter komt ze door de winter heen

Bijengezondheid NBV

Page 14: Cursus bijengezondheid

Tracheeënmijt

Bijengezondheid NBV

Page 15: Cursus bijengezondheid

Ziektebeeld en maatregelen

• ½ kg krabbelaars voor de kast

• Er is geen specifieke bestrijdingsmethode

• Sinds de varroabestrijding is de tracheeën

mijt vrijwel niet meer gesignaleerd

Bijengezondheid NBV

Page 16: Cursus bijengezondheid

Verspreiding Tracheeënmijt

• Door fysisch contact met besmette bijen

• Wintertros, vervliegen en verenigen

• Kan alleen bij jonge bijen binnendringen

• Overleeft slecht enkele uren buiten de bij

Bijengezondheid NBV

Page 17: Cursus bijengezondheid

Tropilaelaps

Bijengezondheid NBV

Page 18: Cursus bijengezondheid

Ziektebeeld Tropilaelaps

• Broedsterfte : er is een hagelschotpatroon

• Bijen : Kortere levensduur en kleiner abdomen

• Bijen : Verschrompelde vleugels en poten

• De mijt overleeft alleen in het broed

Bijengezondheid NBV

Page 19: Cursus bijengezondheid

Verspreiding Tropilaelaps

• Op dezelfde wijze als de Varroamijt

• Deze mijt komt in Europa ( nog ) niet voor

• In een broedloze periode verdwijnen de mijten

• Kan niet overleven op de wintertros

Bijengezondheid NBV

Page 20: Cursus bijengezondheid

Bijenluis

Bijengezondheid NBV

Page 21: Cursus bijengezondheid

De bijenluis

• De luis is een vleugelloze vlieg

• De bij ondervindt geen direct nadeel

• Zit op de kop van de bij en prikkelt de mond

• van de bij om een druppel honing te krijgen

Bijengezondheid NBV

Page 22: Cursus bijengezondheid

Wasmot

Bijengezondheid NBV

Page 23: Cursus bijengezondheid

Preventieve maatregelen

• Imker met sterke volken

• Vervang de raten regelmatig

• Laat nooit lege raten of was onbeheerd

• Reinig regelmatig varroabodems

Bijengezondheid NBV

Page 24: Cursus bijengezondheid

Maatregelen bij besmetting

• Besmette raten vernietigen

• Lege raten ontsmetten met ijsazijn

• Goede ventilatie tussen de ramen

• Motten vrezen licht en tocht

Bijengezondheid NBV

Page 25: Cursus bijengezondheid

Kleine kastkever

Bijengezondheid NBV

Page 26: Cursus bijengezondheid

Verspreiding kleine kastkever

• Is nog niet in Nederland aangetroffen

• Door invoeren jonge moeren met bijen

• Import fruit uit besmette landen

• Larven verpoppen zich buiten kast

• Volwassen kevers zoeken een nieuwe broedplaats

• Volwassen kever overleeft ook buiten de kast

• Vermeerdert zich enorm op afvalhopen van raat

Bijengezondheid NBV

Page 27: Cursus bijengezondheid

Preventieve maatregelen

• Er is in Nederland nog geen specifieke bestrijdingsmethode ( in de VS wel )

• Laat geen ongebruikte raat slingeren

• Hebben een voorkeur voor oude raat

• Oude raten direct omsmelten of opruimen

Bijengezondheid NBV

Page 28: Cursus bijengezondheid

Meldingsplicht

• Er zijn drie meldingsplichtige ziekten

– Amerikaans vuibroed

– Tropilaelaps

– Kleine kastkever

Bijengezondheid NBV

Page 29: Cursus bijengezondheid

Varroabestrijding

• Varroamijten tellen

• Toegelaten middelen

• Organische zuren

• Bijenmonsters

Bijengezondheid NBV

Page 30: Cursus bijengezondheid

Dagelijkse mijtval op de bodem

• Controleer 3 maal per jaar mijtuitval

• Tel alleen de roodgekleurde ovaalvormige mijten

• Bestrijding is altijd nodig, maar dringend als je per dag

- in de winter meer dan ½ mijt aantreft

- in het voorjaar meer dan 5 mijten aantreft

- in de zomer meer dan 10 mijten aantreft

Bijengezondheid NBV

Page 31: Cursus bijengezondheid

Geïntegreerde bestrijding

voorjaar : gesloten darrenbroed verwijderen

en/of broedloze volken behandelen

zomer : mierenzuur, thymovar of apiguard

winter : een oxaalzuur behandeling

Bijengezondheid NBV

Page 32: Cursus bijengezondheid

Stimuleer bouw darrenraat

• Ramen met kunstraat van darrenraat

• Hang een bouwraam tussen het broed

• Plaats twee honingramen in de broedbak

Bijengezondheid NBV

Page 33: Cursus bijengezondheid

Darrenbroed verwijderen

• Verwijder ramen met gesloten darrenbroed

• Koolmezen zijn er dol op, raat is niet herbruikbaar

• Een raam gesloten darrenbroed vangt veel varroa weg

• Darrenbroed onder een honingraam wegsnijden

• Hang brokken darrenbroed in een breed raam met gaas

Bijengezondheid NBV

Page 34: Cursus bijengezondheid

Gecombineerde aanpak varroa

• Toepassen bij opzetters

• Zet een volk op volledig kunstraat

• Voer een varroabestrijding uit

• Varroamijten zijn dubbel gepakt

Bijengezondheid NBV

Page 35: Cursus bijengezondheid

Bestrijdingsmiddelen

• Toegelaten zijn etherische oliën : - thymovar - apiguard

• Gedoogd worden organische zuren : - mierenzuur - oxaalzuur - melkzuur

Bijengezondheid NBV

Page 36: Cursus bijengezondheid

Thymovar

Bijengezondheid NBV

Page 37: Cursus bijengezondheid

Toepassing Thymovar

• Na de honingoogst

• Lees de aanwijzingen op de verpakking

• Na 3 a 4 weken de behandeling herhalen

• Alleen toepassen bij warm weer > 15oC

Bijengezondheid NBV

Page 38: Cursus bijengezondheid

Apiguard

Bijengezondheid NBV

Page 39: Cursus bijengezondheid

Toepassing Apiguard

• Na de honingoogst

• Lees de aanwijzingen op de verpakking

• Tweede behandeling als de verpakking leeg is

• Alleen toepassen bij warm weer > 15oC

Bijengezondheid NBV

Page 40: Cursus bijengezondheid

Mierenzuur

Bijengezondheid NBV

Page 41: Cursus bijengezondheid

Toepassing mierenzuur

• Na de honingoogst

• Lees de aanwijzingen op de verpakking

• Uitsluitend bij warm weer < 25oC

• Tweede behandeling na het inwinteren

Bijengezondheid NBV

Page 42: Cursus bijengezondheid

Oxaalzuur

Bijengezondheid NBV

Page 43: Cursus bijengezondheid

Toepassing oxaalzuur

• Niet schadelijk voor de imker bij vakkundig gebruik

• Na de honingoogst

• Alleen toepassen in een broedloos volk

• Pas de ( veilige ) druppelmethode toe

Bijengezondheid NBV

Page 44: Cursus bijengezondheid

Druppelmethode

• Injectiespuiten verkrijgbaar bij de apotheek

• Los 1 kg suiker op in 1 liter warm water

• Neem daarvan 1 liter suikeroplossing en los daarin 35 gram oxaalzuur op

• 5 ml oplossing tussen twee bezette ramen

Bijengezondheid NBV

Page 45: Cursus bijengezondheid

Let op eigen veiligheid

• Organische zuren zijn agressief

• Draag beschermende kleding : veiligheidsbril, handschoenen, masker en lange mouwen

• Gebruik

- bij oxaalzuur stofmasker P2

- bij mierenzuur gasfilter type E

• Zet een emmer schoon water klaar

Bijengezondheid NBV

Page 46: Cursus bijengezondheid

Aandachtspunten

• Koop bijvoorkeur kant-en-klare oplossingen

• Zelf oplossen : Giet het zuur altijd in water

• Werk met zijn tweeën, neem een mobilofoon mee

• Werk met de rug naar de wind

• Giet restanten eerst in een emmer water en dan pas in de gootsteen

• Houdt het buiten bereik van kinderen

• Als men zich onwel voelt, direct een huisarts raadplegen

Bijengezondheid NBV

Page 47: Cursus bijengezondheid

Resistentie van mijten

• De varroamijten zijn resistent tegen sommige chemische middelen

• Resistentie is niet te verwachten tegen

- etherische oliën

- organische zuren

Bijengezondheid NBV

Page 48: Cursus bijengezondheid

Bijenmonsters

• Zie website bijen@wur

• Vul diagnoseformulier in

• Verzamel 50 dode bijen

• Opsturen naar Bijen@wur

Bijengezondheid NBV

Page 49: Cursus bijengezondheid

Pauze

Bijengezondheid NBV

Page 50: Cursus bijengezondheid

Afsluiting van de cursus

• Een theorie examen ?

• Beoordeling praktijklessen ?

• Op een imker vriendelijke manier ?

• Het Basisdiploma Bijengezondheid ?

Bijengezondheid NBV

Page 51: Cursus bijengezondheid

De indeling praktijklessen

• Basis vormen de antwoorden op de vragen

- Wat wordt er op dit moment gedaan ?

- Waar ligt de behoefte ?

- Welke kennis is aanwezig ?

Bijengezondheid NBV

Page 52: Cursus bijengezondheid

Een uitgewerkt voorbeeld

• In de hierna volgende tabel

• is een overzicht gegeven van

• de antwoorden op de vragen

• uit de vragenlijst

Bijengezondheid NBV

Page 53: Cursus bijengezondheid
Page 54: Cursus bijengezondheid

Wat maak je uit dit voorbeeld op

• Niemand doet een voorjaarbehandeling

• Zomerbehandeling wordt uitgevoerd

• Niemand doet een winterbehandeling

• In deze groep is veel kennis aanwezig

Bijengezondheid NBV

Page 55: Cursus bijengezondheid

De indeling praktijklessen

• Vorming van groepen

• Groepen maken afzonderlijk afspraken

- Data en locatie praktijklessen

- Invulling van de praktijklessen

Bijengezondheid NBV

Page 56: Cursus bijengezondheid

Einde les 3

Vragen of opmerkingen ?

Bijengezondheid NBV