Crowd Management in de publieke ruimte

Henk ReinermanAdvies en training Lectoraat Openbare Orde en Gevaarbeheersing, Politieacademie

v.h. Coördinator veiligheid grootschalige evenementen Politie Gelderland-Zuid

info@henkreinerman.nl

22

Leergang Crowd Management Pinpoint5 april 2012Oorzaken slachtoffers calamiteiten

• Bij welke evenementen ging het fout en wat was de oorzaak: Historie en wetenschap

Toepassen crowd management in de praktijk

• Een hoge publieksdichtheid is potentieel onveilig. Beheers de publieksdichtheid!• Publiekssturing door informatieverstrekking en niet door fysieke

maatregelen.• Veiligheidsnormen in het publieke domein. Theorie en praktijk.

• Het proces van risicoanalyse tot uitgevoerde maatregel.

Workshop: toepassen veiligheidsplan

33

Het Colosseum van Rome (1e eeuw na Chr.)

50.000 (70.000) bezoekers. 76 uitgangen 4.30 m breed

Uitgangen genummerd. Nummer op tabella.

Bouwbesluit 2003: binnen enkele minuten Colosseum leeg.

Brussel, Heizelstadion, 1985. 39 doden, 400 gewonden.Rel supporters was de oorzaak van paniek. Bij de vluchtpogingen ontstond een duwpartij. Betonnen leuningen braken af en supporters vielen. Anderen werden verdrukt. Oorzaak: slechte organisatie/onvoldoende handhaving/onvoldoende vluchtcapaciteit

Roskilde Festival, Denemarken, 2000; 9 doden en tientallen gewonden.

Tengevolge hoge publieksdruk vanaf achter- en zijkanten, natte, gladde ondergrond en crowd surving overleden bezoekers door verdrukking .

Oorzaak: ontoereikende veiligheidsmaatregelen, geen informatie en onvoldoende vluchtcapaciteit.

66

Bandung, Indonesië, 2008; 10 doden.

Tegengestelde stromen ontstonden bij verlaten en arriveren bezoekers bij een rockconcert. Bezoekers werden verdrukt.Oorzaak: geen informatie/onvoldoende vluchtcapaciteit

77

Irak, Bagdad, al A’imma Brug, 2005; Ongeveer 1000 doden.

“Phantom panic” ontstond door geruchten over de aanwezigheid van zelfmoordcommando’s. Mensen werden doodgedrukt of vielen in de Tigris en verdronken. Oorzaak: onjuiste informatie (rumour) en onvoldoende vluchtcapaciteit

88

Force: energie en kracht mensenmenigte

Information: informatie /geen/onjuiste informatie.

Space: plek en ruimte om te bewegen

Time: werkelijke of beleefde tijd van mensen om te handelen

FISTmodel*Dynamiek mensenmenigten:

*John F. Fruin

99

Love Parade Duisburg 2010Foto Volkskrant

1010

Hillsborough, 15 april 1989, 96 doden

1111

Waneer gaan mensen dood tijdens dergelijke evenementen?

• Gedrang bij aankomst: “Craze”/ uitzinnigheid

• Gedrang bij het verlaten: “Vluchten”• Hulpdiensten kunnen slachtoffers niet bereiken

Vrijwel alle doden in menigten zijn het gevolg van verstikking door

druk (compressive asphyxia) en niet omdat ze “vertrapt” worden.

Krachten in menigten kunnen niveaus bereiken die

onmogelijk te weerstaan of te controleren zijn. De krachten zijn het gevolg van duwen, en het domino effect van mensen die tegen elkaar aan leunen.

Otto Adang

1212

Oorzaak slachtoffers als gevolg van calamiteit

• Hoge publieksdichtheid

• Te lage capaciteit vluchtwegen

• Geen informatie• Onjuiste informatie

Gevelconcert

1414

Beheers de publieksdichtheid

Streetparade Zürich 2006

Beperkte vluchtcapaciteit

Bouwwerkzaamheden

Afloop vuurwerk Nijmegen 2008

1515

Beheers de publieksdichtheid

Waarom?•Publiek moet snel en veilig elke locatie kunnen verlaten

•Hulpdiensten dienen elke incidentlocatie snel te kunnen bereiken

•Evenementenlocatie mag geen gevoel van onveiligheid oproepen

1616

Beheers de publieksdichtheid

Publieksdichtheid te hoog:

• Minder publiek

OF

• Meer opslag- en vluchtcapaciteit voor het publiek

17

Veiligheidsnormen Vluchtcapaciteit publiek

17

4Daagsefeesten Nijmegen 2009

1818

• Voorkomen van te dichte mensenmassa's

• Reguleren van mensenmassa’s

Beheers de publieksdichtheid

Hoe?

1919

Beheers de publieksdichtheidPubliekssturing Publiekssturing door informatieverstrekking en niet door fysieke maatregelen (hekken, politie, security etc.)

Waarom?

2020

Ook de mens in de massa bij een calamiteit".

Beheers de publieksdichtheidPubliekssturing

"Ieder mens reageert, zoals hij is geïnformeerd.

Prof.dr Otto Adang

2121

Beheers de publieksdichtheid Publiekssturing

Door informatieverstrekking is de reactie van het individu te beïnvloeden:

De individuen in de massa zijn te sturen.

Collectief gedrag ondersteunt de effectiviteit van de maatregelen.

2222

Twee pijlers

1.Crowd management maatregelen (proactieve/preventieve fase. Veelal vóór het evenement).

2.Crowd control maatregelen. (uitvoerende fase. Veelal tijdens het evenement)

2323

Pijler 1 crowd management maatregelen

• Risicoanalyse

• Structuur in evenementgebied

• Veiligheidsnormen benoemen

• Programmering

• Informeren via media

• Mobiliteitsplannen, bezoekerslogistiek etc.

2424

Pijler 2 Crowd control maatregelen

• Informeren via media

• Toepassen/handhaven veiligheidsnormen

• Toepassen/handhaven programmering

• Publieksdichtheid meten en effectueren

• Informeren en sturen publiek

2525

Publieksdichtheid meten

De norm is maximaal 70% publieksdichtheid

Tenzij waarborgen voor snelle en veilige afvoer publiek

2626

70%

100%

Publieksdichtheid meten

2727

Publieksdichtheid meten

28 28

• Geluidsinstallatie podia• Lichtkranten• City Guides• Exit banners • Kleurenzones en bewegwijzering

Controle en sturing: Camera's

Informeren en sturen publiek

2929

Er bestaan GEEN wettelijke veiligheidsnormen t.b.v. evenementen in het publieke domein:

Ter compensatie kunnen veiligheidsnormen uit het Bouwbesluit 2003, al dan niet aangepast, geprojecteerd worden op het publieke domein

Veiligheidsnormen?

3030

Toepassen veiligheidsnormen Doel:

•Kans op calamiteit zoveel mogelijk verkleinen. Bij calamiteit: gevolgen zo gering mogelijk

•Veilig verblijf publiek op en nabij evenementengebied

•Beheersen publieksdichtheid

•Publiek moet snel en veilig vermaakcentrum kunnen verlaten

•Hulpdiensten dienen snel elke incidentlocatie te kunnen bereiken

Maatgevende factoren

•Oppervlakte vermaakcentrum en inrichting daarvan

•Beschikbare effectieve uitgangsbreedte vermaakcentrum

•Relatie met andere vermaakcentra

3131

Toepassen veiligheidsnormen

Publieksdichtheid: 2,4 personen per m²= 100%.

1,7 personen per m²= 70%

Tenminste twee vluchtwegen

Bij berekening telt één (de breedste) vluchtweg niet mee.

Vereiste afvoercapaciteit publiek: 90/135 personen per m.

Publieksroutes: minimale vrije doorgangsbreedte van 7 meter.

Andere wegen : minimale vrije doorgangsbreedte van 4 meter

3232

40 x 30 m = 1200 m² (netto aantal m²)1200 x 2,4 (pers.m²)= 2900 personen9 pers. per 10 cm2900 x 0,10= 32 m vluchtbreedte 9Correctiefactor 1½ = 32 : 1½ = 21 m8 + 8 + 7 (10 telt niet mee)= 23 m. De vluchtwegbreedte is voldoende.-------------------------------------------------------------------------------------------------------Stel dat het plein drie uitgangen telt. 8, 8 en 7 m. Vluchtwegbreedte is dan 15 m (8 + 7): Dan geldt: 15 x 10 x 9= 1350 x 1½ (correctiefactor) = 2025 personenIn dit geval is het maximum toelaatbare aantal mensen 2025 en niet 2900.

Berekening maximaal toelaatbaar aantal personen en vluchtwegbreedte evenementenlocatie

3333Koningsplein voor toepassing

veiligheidsnormen

Voorwaarden publieksroutes

Toepassen veiligheidsnormen

3434Koningsplein na toepassing

veiligheidsnormen

Voorwaarden publieksroutes

Toepassen veiligheidsnormen

3535

Koningsplein

3636

Festival vol

Ga naar podium

achter je

Veiligheidsnormen

Beheersen publieksdichtheid/alternatief podium

Zwolle BFO 2009

Lichtkranten, exit banners en city guides

3838

Lichtkrant en city guides

3939

Programmering

welke artiest (activiteit) speelt op welke plaats en op welke tijd

Let wel: Programmeren is essentieel onderdeel van de risicoanalyse en is het belangrijkste instrument bij de beheersing publieksdichtheid

Houdt rekening met:

•Publieksprofiel (doelgroep)

•Ruimtelijk profiel

•Activiteitenprofiel

•Te verwachten hoeveelheid publiek

•Onderlinge interactie vermaakcentra

4040

Leergang Crowd Management Pinpoint5 april 2012Oorzaken slachtoffers calamiteiten

• Bij welke evenementen ging het fout en wat was de oorzaak: Historie en wetenschap

Toepassen crowd management in de praktijk

• Een hoge publieksdichtheid is potentieel onveilig. Beheers de publieksdichtheid!• Publiekssturing door informatieverstrekking en niet door fysieke

maatregelen.• Veiligheidsnormen in het publieke domein. Theorie en praktijk.

• Het proces van risicoanalyse tot uitgevoerde maatregel.

Workshop: toepassen veiligheidsplan

41

Het proces van risico-analyse naar feitelijke maatregelen

42

Het PROCES

Hoe vertaal je de risicoanalyse in het feitelijk nemen van maatregelen

43

Uitgangspunten voor het proces

Voor een evenement is een evenementenvergunning nodig.

De vergunning is het formele aanknopingspunt om maatregelen mee te realiseren.

44

Belangrijke spelers

De vergunningverlener (burgemeester of college van B&W)

De vergunningaanvrager (de organisator)

Gemeenteambtenaren

Politie, Brandweer en GHOR

45

Het veiligheidsoverleg

Voorzitter (gemeenteambtenaar)

Politie

Brandweer

GHOR

Handhavingcoördinator

De organisator

46

Stelling

Vaak is vergunningverlening een autonoom proces geworden.

De kunst is om het weer een onderdeel te laten zijn van het op een verantwoorde manier reguleren van een evenement.

47

En dan tot slot:

De integrale handhaving

48

Integrale handhaving

Een multidisciplinaire benadering is niet alleen belangrijk bij vergunningverlening, maar ook bij de handhaving

49

Integrale handhaving

Het multidisciplinair beoordelen

van de vergunningen op te

handhaven aspecten.

De operationeel

handhavingcoördinator

De tactisch handhavingcoördinator

e ven em en ten b e le id ve rgu n n in g ve rlen ing u itvoe ring in teg ra le ha n dh av ing ve iligh e id

p ro je c tle id e r e ve n em en ten a d vise ur o pe n ba re o rde en ve iligh e id

B u rge m ee s te r

50

Een afgesproken adviesstructuur

ReguliereReguliere advieslijnadvieslijnIndien nodig bestaat er een eigen advieslijn als het gaat om Indien nodig bestaat er een eigen advieslijn als het gaat om handhaving en OOV handhaving en OOV

51

EindeEinde