COORDINATIECOMMISSIE UITWERING WET VEXINTREINIGING ... · katie van resultaten t.b.v. een...
Transcript of COORDINATIECOMMISSIE UITWERING WET VEXINTREINIGING ... · katie van resultaten t.b.v. een...
COORDINATIECOMMISSIE UITWERING
WET VEXINTREINIGING OPPERVLAKTWATEREN
WERKGiU3EP V
AANBEVELINGEN W O R BEIORDELING EN PRESENTATIE
VAN WATERKWALITEITSGEGEVENS
MEI 1983
behoort bij rapport C U W O V:’aanbevelingen voor
beoordeling en presentatie van wnterkwalitcits-
gegevens.
- i.p.v. het gestelde op blz.2 met betrekking
tot de IMP-methode heeft de Commissie besloten
presentatie via deze methode toch te handhaven,
naast het in het rapport aangegeven systeem.
c
INHOUD
1. INLEIDING
2. TOETSEN AAN NORMEN
3. PRESENTATIE TOETSINGSRESULTATEN
3.1. Toetsingstabellen
3.2. Aanvullende presentatievormen
BLZ.
.... 1
.... 3
. . . .5
4. ONTWIKKELING VAN DE WATERKWALITEIT IN DE TIJD ... 14
Bij lagen
bijlage 1, tabellen met toetsresultaten
bijlage 2. presentatie bacteriologigche gegevena
bijlage 3. presentatie zware metalen
bijlage 4, presentatie organische (micro-) verontreinigingen
-1 -
1 . INLEIDING
Een belangrijke taak van Werkgroep V van de CWVO is het ontwikkelen van algemeen toepasbare methoden voor beoordeling en presentatie van
waterkwaliteitsgegevens. Een uniforme opzet van dergelijke methoden is van groot belang vooral in verband met de rapportage-verplichting
voortvloeiend uit de AMvB-kwaliteitsdoelstellingen en metingen opper-
vlaktewater, de toetsing aan de algemene doelstelling "basiskwali-
teit", de totstandkoming van landelijke overzichten van de waterkwali-
teit zoals het IMP en in het algemeen ten behoeve van de vergelijk-
baarheid van resultaten.
De nota richt zich op de presentatievormen die samenhangen met de in
het algemeen belangrijkste doelstellingen van het waterkwaliteits-
onderzoek te weten het toetsen aan normen, het verkrijgen van een
ruimtelijk beeld van de waterkwaliteit en het verkrijgen van inzicht
in de ontwikkeling van de waterkwaliteit in de tijd. In regionale rap-
por ten zullen in vele gevallen verschillende aanvullende presentaties
van belang zijn, zoals de beoordelingen volgens systemen op ecolo-
gische grondslag, de resultaten van water- en stoffenbalansen, het
aangeven van gradiënten en het aangeven van grote lozingen e.d. In de
nota worden deze presentaties buiten beschouwing gelaten.
Een uitgangspunt voor de wijze van toetsing en voor de ontwikkeling
van presentatievormen zijn de in het IMP 1980-1984 genoemde normen van
de basiskwaliteit en de normen van de AMvB-kwaliteitsdoelstellingen en
metingen oppervlaktewater. De voorgestelde methoden zijn in verband
met de beschikbare normenseries in de eerste plaats bedoeld voor be- oordeling van zoete wateren maar kunnen veelal ook als een globale be- oordeling voor kustwateren en estuaria worden gehanteerd. Normen of
grenswaarden voor zoute wateren zijn op dit moment vrijwel niet be-
schi kbaar.
Bij de presentatie van de toetsingsresultaten wordt onderscheid ge-
maakt tussen toetsingstabellen en aanvullende presentatievormen (par.
3 ) . In de toetsingstabellen wordt per meetpunt en per parameter de ge-
talsmatige informatie en het resultaat van de toetsing aan de van toe-
passing zijnde normen aangegeven.
-2-
De aanvul lende presenta t ievormen b ieden de mogel i jkhe id tot v i s u e l e
p r e s e n t a t i e i n de vorm van k l eu renkaa r t en . Voor b e l a n g r i j k e a spek ten
van de waterkwali te i t worden aanbevel ingen gedaan voor k l a s s i f i k a t i e -
systemen waarbij zoveel mogel i jk is aanges lo t en b i j de sys t ema t i ek van
no rms te l l i ng voor de i n h e t geding z i j n d e parameters. De kleurenkaar -
t e n geven in fo rma t i e over de heersende g e h a l t e n i n r e l a t i e tot d i v e r s e
mogel i jke kwaliteitsdoelstellingen. Een i n p r i n c i p e andere mogel i jke
methode voor v i s u e l e p r e s e n t a t i e is u i t te gaan van de gewenste water-
k w a l i t e i t voor de v e r s c h i l l e n d e wateren e n de mate van a fwi jk ing vdn
de norm a l s maatgevend te beschouwen voor de i n d e l i n g i n k lassen . U i t
e en d e r g e l i j k e p r e s e n t a t i e kan d i r e k t worden a fge lezen of de d o e l s t e l -
l i n g voor h e t b e t r e f f e n d e water, rekening houdend m e t f u n k t i e s en na-
t u u r l i j k e g e s t e l d h e i d , a l is gehaa ld of i n hoever re hier nog van wordt
afgeweken. De k leuren op een d e r g e l i j k e kaart geven echter geen in-
z i c h t i n de f e i t e l i j k e g e h a l t e n en i n de r e l a t i e t u s s e n de geha l t en en
andere m o g e l i j k e waterkwaliteitsdoelstellingen. In k w a l i t a t i e f opz ich t
s t e r k v e r s c h i l l e n d e wateren kunnen door een v e r s c h i l i n d o e l s t e l l i n g
d e z e l f d e k l e u r k r i j g e n . Omdat bovendien de mate van a fwi jk ing van de
norm ook u i t de t o e t s i n g s t a b e l l e n kan worden a f g e l e i d wordt deze pre-
s en ta t i eme thode h i e r n i e t verder u i tgewerkt .
I n de IMP's 1975-1979 en 1980-1984 is gewerkt m e t een index voor de
zuur s to f huishouding op b a s i s van de parameters zuur s to f verzadig ings-
pe rcen tage , biochemisch-zuurstofverbruik en ammonium. De methode h e e f t
v e r s c h i l l e n d e bezwaren waaronder h e t f e i t da t de r e s u l t a t e n n i e t ver-
g e l i j k b a a r z i j n m e t de r e s u l t a t e n van normentoets ing en de vervlech-
t i n g van saprobie-aspekten (organische v e r o n t r e i n i g i n g ) en trof ie-
a spek ten ( a l g e n g r o e i ) . Aanbevolen wordt de IMP-methode t e vervangen
door de i n deze no ta voorges t e lde presenta t ievormen.
Beschikbare of i n ontwikkel ing z i j n d e beoordel ingssystemen op ecolo-
g i s c h e g ronds lag , z o a l s b i jvoorbee ld h e t systeem van Caspers & Karbe
voor boezemwateren en g r o t e polderwateren en h e t saprobie-systeem van
Moller-Pillot voor de stromende wateren op de hoge gronden, b l i j v e n
van belang voor een algemeen b io log i sche beoorde l ing van deze typen
wateren. De verde re u i twerk ing van deze systemen v e r d i e n t de aandacht
e n z a l i n nauwe samenhang m e t de ontwikkel ing van ecologische doel-
s t e l l i n g e n moeten p l aa t sv inden .
I n de no ta worden t e n s l o t t e aanbevel ingen gedaan voor p r e s e n t a t i e van
de ontwikkel ing van de w a t e r k w a l i t e i t i n de t i j d (par. 4 ) .
- 3-
2. TOETSEN AAN NORMEN
In het algemeen zijn de volgende waterkwaliteitsdoelstellingen van be-
lang :
- basiskwaliteit (zie IMP 1980-1984) : - specifieke mensgerichte kwaliteitsdoelstellingen, beschikbaar zijn normenseries voor drinkwateronttrekking, zwemwater,
viswater en schelpdierwater (zie AMvB) ;
- specifieke ecologische kwaliteitsdoelstellingen. Laatstgenoemde kwaliteitsdoelstellingen en met name de praktische uit-
werking ervan vormen onderwerp van studie en blijven hier buiten be-
schouwing.
Voor beantwoording van de vraag of aan de kwaliteitsdoelstellingen
wordt voldaan dient het aantal overschrijdingen van de af zonderli j ke
normen te worden vastgesteld. Voor de wijze van toetsing van zowel de
basiskwaliteit als de in de AMvB genoemde specifieke mensgerichte
waterkwaliteitsdoelstellingen wordt uitgegaan van het toetsvoorschrift
dat in de AMvB is weergegeven.
In het onderstaande zijn de algemene toetsregels weergegeven.
In bijlage 1 zijn voor de verschillende waterkwaliteitsdoelstellingen de specifieke uitzonderingen weergegeven.
Algemene toetsregels (conform AMvB) :
1 . Overschrijdingen van de normen, die zijn veroorzaakt door uitzon-
derlijke weersomstandigheden, of uitzonderlijke hydrodynamische om- standigheden zoals die afgeleid kunnen worden uit hoge gehalten aan
gesuspendeerde stoffen, worden niet meegerekend bij de toetsing.
2. Toegestaan is per kalenderjaar per parameter één overschrijding van
de norm voor parameters ten aanzien waarvan 12 keer per jaar onder-
zoek dient plaats te vinden, indien minstens 1 1 waarnemingen be-
schikbaar zijn waaronder geen overschrijding als bedoeld onder l
voorkomt, met dien verstande dat de overschrijding niet meer mag
bedragen dan 50% van de norm. Deze laatste eis van 50% geldt niet
voor de basiskwaliteit.
Wanneer waarnemingen zijn uitgevallen als gevolg van ijsbedekking,
geldt dit voorschrift indien minstens 10 waarnemingen beschikbaar
zijn waaronder geen overschrijding als bedoeld onder 1 voorkomt.
-4 -
3. Bij parameters ten aanzien waarvan een gemiddelde of mediaanwaarde is gegeven, worden de waarnemingen die zijn beïnvloed door uit-
zonderlij ke weersomstandigheden of uitzonderlijke hydrodynamische
omstandigheden, niet meegerekend.
In het algemeen gelden afhankelijk van het aantal waarnemingen de vol-
gende toegestane overschrijdingen met inachtneming van de punten 1 t/m
3.
aantal aantal toegestane
waarnemingen overschrijdingen
minder dan 11/10*
11/10* t/m 19
20 t/m 29
30 t/m 39
40 t/m 49
enz.
* geldt alleen wanneer gedurende de meetperiode een waarneming is uit- gevallen t.g.v. ijsbedekking.
Voor alle waterkwaliteitsdoelstellingen, met uitzondering van "schelp-
dierwater", geldt voor een aantal parameters dat overschrijdingen van
de norm als gevolg van de natuurlijke gesteldheid van de bodem en de
invloed daarvan op het water niet worden beschouwd als overschrij-
dingen
Voorgesteld wordt om de effekten van natuurlijke gesteldheid niet bij
voorbaat uit te sluiten bij de toetsingsprocedure. Deze invloeden kun-
nen besproken worden in een toelichtende tekst bij de normentoetsing.
mvendien zou naast de toetsing aan de beschikbare normenseries
(basiskwaliteit, AMvB) een aanvullende toetsing kunnen worden uitge-
voerd aan specifiek voor het gebied aangepaste normenseries.
-5-
3. PRESENTATIE TOETSINGSRESULTATEN
3.1. T o e t s i n g s t a b e l l e n
Voor de v e r g e l i j k b a a r h e i d van r e g i o n a l e r appor t en en voor h e t o p s t e l -
l e n van l a n d e l i j k e o v e r z i c h t e n z o a l s b i j v . noodzakel i jk voor h e t IMP
is h e t van g r o o t belang t e kunnen beschikken over uniforme t o e t s i n g s -
t a b e l l e n . H e t g a a t h i e r b i j i n de e e r s t e p laa ts om de volgende t a b e l -
l e n :
- Tabe l l en m e t per meetpunt en per parameter :
- a a n t a l waarnemingen
- minimum, maximum
- toetswaarde
- norm ( d i v e r s e normen)
- a a n t a l ove r sch r i jd ingen van de norm (en )
De toetswaarde is de waarde u i t de meetreeks d i e wordt g e t o e t s t aan
de norm. De toetswaarde wordt verkregen door he t a a n t a l t oeges t ane
o v e r s c h r i j d i n g e n volgens de i n hoofdstuk 2 genoemde punten 1 t / m 3
u i t de meetreeks te verwi jderen . De dan overgebleven hoogste of
l a a g s t e waarneming wordt g e t o e t s t aan de norm. Deze t o e t s i n g g e e f t
u i t s l u i t s e l over h e t a l of n i e t voldoen aan de g e s t e l d e e i s e n .
Opname van de toe tswaarde is van belang voor b i jvoorbee ld k l a s s i f i-
k a t i e van r e s u l t a t e n t.b.v. een k l e u r e n k a a r t ( z i e 3 .2) .
Parameters d i e w e l z i j n bepaald maar waarvoor geen normen beschik-
baar z i j n kunnen eveneens i n de tabel worden opgenomen.
- Tabe l l en m e t pe r meetpunt en per parameter h e t r e s u l t a a t van de
t o e t s i n g aangeduid a l s + of - (resp. vo ldoe t aan de norm en voldoet
n i e t aan de norm).
parameter
1
2
meetpunt A B C D
+ + - - + - + -
-6-
Voor opname i n r appor t en kan h e t z i n v o l z i j n een selekt ie te maken u i t
d e t o e t s i n g s t a b e l l e n voor de b e l a n g r i j k s t e m e e t l o k a t i e s , rekening
houdend m e t de ve r s c h i l l e n d e mogel i j k e w a t e r k w a l i t e i t s d o e l s t e l 1 ingen.
Voor bepaa lde r appor t ages kan h e t van belang z i j n t o e t s i n g s r e s u l t a t e n
van meerdere a f z o n d e r l i j k e j a r e n te p resen te ren .
Een e x t r a mogel i jkhe id voor v i s u e l e p r e s e n t a t i e van h e t t o e t s i n g s r e -
s u l t a a t b i eden , n a a s t de i n 3.2 gepresen tee rde methoden, blok-
diagrammen m e t per meetpunt b i j v . minimum, maximum, gemiddelde, toets-
waarde en, g r a f i s c h e aanduiding van de normwaarde.
3.2. Aanvullende presenta t ievormen
Voor een v i s u e l e p r e s e n t a t i e van de k w a l i t e i t van h e t opperv lak tewater
worden h i e r aanbevel ingen gedaan voor h e t maken van k l eu renkaa r t en .
D e volgende aspekten van de waterkwal i te i t worden i n beschouwing geno-
men :
- zuur s t o f hu is houd i ng
- e u t r o f i ë r i n g
- c h l o r i d e
- bac t e r i o l o g isc he v e r o n t r e i n i g ing
- zware metalen
- organ i sche (mic ro - )ve ron t r e in ig ingen .
Afhankel i jk van de amstandigheden i n de v e r s c h i l l e n d e beheersgebieden
z u l l e n bepaalde aspekten van meer o f minder belang z i j n en kan een
keuze worden gedaan u i t bovengenoemde mogelijkheden. H e t belang van de
d i v e r s e a spek ten k o m t n a t u u r l i j k o o k a l tot u i tdrukking i n h e t bemon-
s ter ingsprogramma voor de v e r s c h i l l e n d e wateren.
D e zuurs tofhuishouding is i n a l l e wateren van belang en kan i n d e
eerste p l a a t s worden g e k a r a k t e r i s e e r d door h e t zuur s to fgeha l t e . I n h e t
IMP werd de zuurs tofhuishouding beschreven door een index op basis van
h e t z u u r s t o f g e h a l t e , h e t biochemisch zuur s to fve rb ru ik (BZV) e n h e t am-
moniumgehalte. D e verhouding t u s s e n de d r i e genoemde parameters kan
e c h t e r van gebied tot gebied s t e r k v e r s c h i l l e n , voornameli jk a l s ge-
volg van v e r s c h i l l e n i n r e a e r a t i e en a lgengroe i .
Omdat h e t voor h e t leven i n h e t water i n de eerste p l a a t s g a a t om het
z u u r s t o f g e h a l t e en omdat de verhoudingen t u s s e n zuurstofgehal te ,BZV e n
ammonium sterk a f h a n k e l i j k z i j n van lokale omstandigheden wordt aanbe-
volen d e presentatie primair te r i c h t e n op h e t z u u r s t o f g e h a l t e vo lgens
d e h ie ronder voorges t e lde k l a s s i f i k a t ie. Regionaal kan h e t van belang
z i j n inde l ingen voor BZV en ammonium te ontwikkelen d i e zo goed moge-
l i j k a a n s l u i t e n b i j de i n d e l i n g voor he t zuur s to fgeha l t e .ûe inde l ingen
voor d e 3 parameters zoals opgenomen i n h e t eerste IMP (1975-1979)
kunnen w e l l i c h t a l s een eers te benadering worden gehanteerd .
D e eutrofieringsproblematiek d o e t z i ch vooral voor i n min of meer
s t agnan te wateren en kan worden g e k a r a k t e r i s e e r d door h e t c h l o r o f y l g e -
h a l t e . D e h i e ronde r voorges t e lde presenta t ievormen r i c h t e n z i ch op h e t
c h l o r o f y l g e h a l t e e n op de d a a r b i j behorende f o s f a a t - en s t i k s t o f g e h a l -
t e n ( * ) . B i j een c h l o r o f y l g e h a l t e van b.v. 50 mg/m3 h o o r t een f o s f a a t -
g e h a l t e van t enmins t e 0,lO mg P / i . Een f o s f a a t g e h a l t e van 0,IO mg P / i
be t eken t ove r igens l ang n i e t a l t i j d da t h e t c h l o r o f y l g e h a l t e ongeveer
50 m g / m 3 bedraag t .mor f a k t o r e n a l s l i c h t g e b r e k of een korte v e r b l i j f -
t i j d van h e t water kan de hoeveelheid a lgen ge r inge r z i j n . D e gepre-
s e n t e e r d e inde l ingen voor c h l o r o f y l , t o t a a l - f o s f a a t en t o t a a l - s t i k -
s t o f , gemiddeld over h e t zomerha l f j aa r , z i j n p r ima i r bedoeld voor be-
oo rde l ing van e u t r o f i ë r i n g s g e v o e l i g e wateren (voornameli jk meren en
p l a s s e n ) . O p g e m e r k t wordt d a t i n de i n d e l i n g voor t o t a a l - f o s f a a t de
norm voor d e b a s i s k w a l i t e i t van 0,20 mg P / l n i e t a l s k l a s seg rens i s
opgenomen. Een waarde van 0 ,15 mg P/l b l i j k t b e t e r aan t e s l u i t e n b i j
de ch lorofy lnorm van 100 rng/m3. Voor beoorde l ing van b i jvoorbee ld
t o t a a l - f o s f a a t g e h a l t e n i n stromende wateren d i e uitmonden i n e u t r o f i ë -
r i ngsgevoe l ige wateren z i j n de k lasse- inde l ingen o o k b ru ikbaa r . B i j d e
i n t e r p r e t a t i e d i e n t e c h t e r rekening t e worden gehouden m e t de re la t ie-
ve b i j d r a g e van h e t b e t r e f f e n d e water i n de totale b e l a s t i n g . Een hoog
t o t a a l - f o s f a a t g e h a l t e i n een b e l a n g r i j k e toevoer z a l van v e e l meer in-
vloed z i j n op h e t ontvangende water dan eenze l fde t o t a a l - f o s f a a t g e h a l -
t e i n een k l e i n beekje . Bovendien is h e t voor stromende wateren b e t e r
h e t jaargemiddelde t o t a a l - f o s f a a t g e h a l t e t e gebru iken voor de presen-
t a t ie i n p l a a t s van h e t zomerhalf jaargemiddelde.
( * ) Ontleend aan CUWW (1980) . Ontwikkel ing van grenswaarden voor
d o o r z i c h t , c h l o r o f y l , f o s f a a t en s t i k s t o f . Resu l t a t en van de
tweede e u t r o f i e r i n g s e n q u ê t e . RIZA,Lelystad.
-8-
Het chloridegehalte is waarschijnlijk alleen interessant in de zoete
rijkswateren en in het lage deel van Nederland. Presentatie van gege-
vens van het bacteriologisch onderzoek (thermotolerante coli's) zal
zich beperken tot wateren waarin wordt gezwommen. Voor zware metalen
verdient het aanbeveling om algemene overzichtskaarten op te stellen
(zie bijv. IMP 1980-1984). Het belang van het presenteren van kaarten-
materiaal van het voorkomen van organische (micro-)verontreinigingen
beperkt zich waarschijnlijk vooral tot de grote rijkswateren.
In de hieronder voorgestelde klassifikatiesystemen wordt zoveel moge-
lijk aansluiting gezocht bij bestaande normen of grenswaarden voor de
betreffende parameters. In overeenstemming met het voorschrift voor
toetsing aan normen, is de zgn. toetswaarde (bijv. de op één na hoog-
ste waarde bij 1 1 waarnemingen per jaar) maatgevend voor het indelen
van de meetresultaten in klassen. De kleurenkaarten geven aldus infor-
matie over de heersende gehalten in de verschillende wateren in rela-
tie tot diverse mogelijke kwaliteitsdoelstellingen. Van praktisch be-
lang is dat deze methode aansluit bij de normtoetsing en dat toepas-
sing daarm vrijwel geen extra gegevensverwerking vraagt.
- Pr esentat ie zuurstof ge hal te
Maatgevend voor de indeling in klassen is de toetswaarde (zie 3.1).
Presentatie door inkleuring wateren op de kaart.
klasse kleur mg 07/1 toe 1 ic h t ing
I donkerblauw > , 7 7 mg/l, norm zalmachtigen
I1 lichtblauw 6,0-6,9 6 mg/l, norm karperachtigen
I11 groen 5,O-5 I 9 5 mg/l, norm basiskwaliteit
IV geel 3,O-4,9
V rood < 3
In verband met de mogelijke variaties in het zuurstofgehalte over het
etmaal is het voor de vergelijkbaarheid van de meetresultaten van be-
lang de bemonstering zoveel mogelijk op dezelfde tijd van de dag uit
te voeren en bij voorkeur in de ochtenduren. Afwisseling van de volg-
orde waarin de bemonsteringspunten worden bezocht kan in dit verband
van belang zijn. In de toelichtende tekst bij de zuurstofkaart kan het
van belang zijn in te gaan op het verzadigingspercentage (b.v. het
vóórkomen van sterke oververzadiging).
-9-
- P r e s e n t a t i e ch lo rophy lgeha l t e ( a l l e e n min of meer s t a g n a n t e wateren)
Maatgevend voor de i n d e l i n g i n k l a s sen is de toetswaarde ( i n d i t ge-
v a l h e t gemiddelde over de pe r iode a p r i l t / m s ep tember ) .P resen ta t i e
door i n k l e u r i n g wateren op de kaar t .
- klasse k l e u r mg/m 3 t o e l i c h t i n g
I donker blauw < 25
I1 l i ch tb l auw 26-50
I11 groen 51-1 00 100 mg/m3, norm b a s i s k w a l i t e i t
I V g e e l 101-200
V r ood > 200
- P r e s e n t a t i e t o t a a l - f o s f a a t g e h a l t e .
Maatgevend voor de i n d e l i n g i n k l a s sen is de toe tswaarde ( i n d i t ge-
v a l h e t gemiddelde over de pe r iode apr il t / m september) . P r e s e n t a t i e
door i n k l e u r i n g wateren op de kaart .
k lasse k l e u r m 9 P / i toe 1 i c h t i ng
I donkerblauw < 0105
I1 l i c h t b l a u w O , O 6 - 0 1 1 0
I11 groen O 1 1 1-0 I 1 5
I V g e e l o, 16-0130
V r ood > 0,30
- P r e s e n t a t i e t o t a a l - s t i k s t o f g e h a l t e .
(K je ldah l - s t ik s to f p lus n i t r a a t - en n i t r i e t - s t i k s t o f ) .
Maatgevend voor d e i n d e l i n g i n k l a s sen is de toe tswaarde ( i n d i t
geva l h e t gemiddelde over de p e r i o d e a p r i l t / m september).
P r e s e n t a t i e door i n k l e u r i n g wateren op d e kaar t .
klasse k l e u r m 9 N / 1 toe 1 i c h t ing
I donkerblauw 4 1 1 3
I1 1 ic h t b l a uw 114-1,6
I11 groen
I V g e e l
-1 0-
- P r e s e n t a t i e c h l o r i d e g e h a l t e .
Maatgevend voor de i n d e l i n g i n k l a s s e n is de toe tswaarde ( z i e 3 . 1 ) .
P r e s e n t a t i e door i n k l e u r i n g wateren op de kaart .
klasse k l e u r mg C l / l t o e l i c h t i n g
I donkerblauw 6 50 50 mg/l , r e fe ren t i ewaarde kasteelt
I1 l i c h t b l a u w 51 - 1 O0
I11 groen 101-200 200 mg/l , norm b a s i s k w a l i t e i t
I V g e e l 201 -500
V rood > 500 500 mg/l , r e fe ren t i ewaarde tuinbouw
v o l l e grond, f r u i t t e e l t
D e r e f e ren t i ewaarden voor toepass ing i n de tuinbouw en de f r u i t -
teelt z i j n on t l eend aan h e t Rapport "Studiecommissie Waterbehoef t e
Land- en Tuinbouw" (1980). I n bepaalde gebieden kan a f h a n k e l i j k van
de f u n k t i e van h e t water een verdergaande d i f f e r e n t i a t i e z invo l z i j n
( b i j v . o p s p l i t s i n g van klasse V i n 500-1000, 1000-2000 en g r o t e r dan
2000 mg/l waa rb i j rekening wordt gehouden m e t normen r e sp . voor toe-
pass ing op bouwland-en g r a s l a n d en voor toepass ing a l s veedrenk-
water ) .
- Pr esen t a t i e bac t e r iolog i sc he ve ron t r e i n i g ing ( t hermotole r an t e bac t e-
r i ë n van de co l i -g roep) .
Maatgevend voor d e i n d e l i n g i n k l a s sen is de toe tswaarde ( i n d i t ge-
v a l de mediaan) .
klasse k leu r t he rmoto le ran te col i ' s t o e l i c h t i n g
mediaan i n aan ta l /ml ,
I b l a u w 4 0 1 3 gewenst (ge zondhe id s raad )
I1 groen
1 x 1 rood
O I 3-3,O norm zwemwater AMvB
> 310
voor de p r e s e n t a t i e van de k leuraanduid ing i n kaartvorm wordt aanbe-
volen de zgn. vierkantenmethode toe te passen waarb i j he t r e s u l t a a t
van meerdere j a r e n kan worden weergegeven ( z i e b i j l a g e 2) .
-1 1-
- Presentatie zware metalen en organische (micro-)verontreinigingen.
Bij deze groep van verontreinigingen is het van belang onderscheid
te maken tussen stoffen van de zwarte lijst en stoffen die niet op
deze lijst staan. In het IMP 1980-1984 wordt aangegeven dat de nor-
men voor zwarte lijststoffen een iets ander karakter hebben. Voor
lozingen van zwarte lijststoffen geldt namelijk zeer uitdrukkelijk
dat zij aangepakt moeten worden via de zg. emissiebenadering (emis-
siegrenswaarden op basis van "beste bestaande technieken"). De
basiskwaliteitnormen voor deze stoffen mogen niet worden gezien als
"veilige" gehalten maar slechts als referentieniveau voor de sane-
ringsfase. Op lange termijn zal worden gestreefd naar natuurlijke
gehalten in het akwatisch milieu (water, slib en organismen). Voor
de presentatie van waterkwaliteitsgegevens van zwarte lijststoffen
en niet-zwarte lijststoffen zal worden uitgegaan van enerzijds de
basiskwaliteitnormen en anderzijds een benadering voor een mogelijke
streefwaarde. Voor metalen die alle van nature voorkomen wordt hier-
voor arbitrair een waarde van 20% van de basiskwaliteitnorm aange-
houden. Hetzelfde geldt voor fenolen, olie, oppervlakte-aktieve
stoffen en polycyclische aromaten. Voor milieuvreemde (potentieel)
zwarte lijststoffen of stofgroepen wordt hiervoor de op dit moment
gebruikelijke detektiegrens gehanteerd (cholinesteraseremmers en
organochloorpesticiden) .
De klassifikatiesystemen voor beide groepen stoffen zien er als volgt
uit:
Zware metalen
Maatgevend voor de indeling in klassen is de toetswaarde (zie 3.1).
Totaal-gehalten in microgrammen/l
blauw groen rood
cadmium a 0,5 O, 5-2,5 > 2,s
kwik 6 011 0,1-0,5 > 0,5
koper < 10 10-50 > 50
lood
zink
chroom
nikkel
4 10
4 40
a 10
a 10
10-50 > 50
40-200 > 200
10-50 > 50
10-50 > 50
arseen 4 10 10-50 > 50
-1 2-
Organische (micro-)verontreinigingen
Maatgevend voor de indeling in klassen is de toetswaarde (zie 3.1).
Gehalten in microgrammen/l.
blauw groen rood
fenolen 4 2 2-1 o > 10
olie 4 40 40-200 > 200
polycyclische aromaten1 4 0,04 0,04-0,20 > 0,20
opperv1.-aktieve stoffen2 c 40 40-200 > 200
c hol i nes te r ase r emmer s3 d 0,1 0,l-1 ,o > 1
organo-chloor pesticiden4 4 0,Ol 0,Ol-0,lO > 0,lO
1) Som van bijv. de "6 van Borneff": benzo(a)pyreen, fluorantheen,
benzo(b)fluorantheen, benzo(k)fluorantheen, benzo(g,h,i)peryleen,
indeno(l,2,3-~,d)pyreen
2) anionogene oppervlakte-aktieve stoffen in microgrammen/l natrium-
laur yls u1 f aat 3) in paraoxon-eenheden
4) Som van afzonderlijke pesticiden, bijv. aldrin, dieldrin, endrin,
hexachloorbenzeen, DDT complex, pentachloorfenol, o-HCH
n .b. Voor berekening van de somparameters wordt "niet detecteerbaar"
van de individuele stoffen als O (nul) aangegeven.
Voor de presentatie van de kleuraanduiding in kaartvorm wordt aanbe-
volen te werken met de vierkantenmethode (zie bijlage 3 ) .
Het klassifikatiesysteem voor zware metalen is overeenkomstig de in
het IMP 1980-1 984 gehanteerde methode. Het systeem voor de organische
stoffen wijkt af van de IMP-methode door het invoeren van een extra
klasse, het opnemen van cholinesteraseremmers en het laten vervallen
van de zgn. restgroep organochloorverbindingen. Presentatie van de ge-
gevens van deze restgroep (vnl. oplos- en reinigingsmiddelen of grond-
stoffen voor de chemische industrie, bijv. dichloorbenzeen, trichloor-
benzeen, hexachloorbutadieen, enz.) volgens de IMP-methode wordt min-
der zinvol geacht door de willekeurigheid van de selektie van stoffen
en het uiteenlopende karakter van de verschillende stoffen. Volstaan
wordt met presentatie van de gehalten in de toetsingstabellen.
-1 3-
Ind ien voldoende gegevens beschikbaar z i j n l i j k t p r e s e n t a t i e van de
parameters E X 1 ( ex t r ahee rbaa r o rgan i sch gebonden chloor) en M C 1
( v l u c h t i g o rgan i sch gebonden c h l o o r ) z i n v o l l e r . De groep P C B ' s en
PCT'S is h ie r b u i t e n beschouwing g e l a t e n . Beoordeling van he t vo3r-
komen van deze s t o f f e n kan door de s terke ophoping i n sediment en i n
organismen w a a r s c h i j n l i j k beter bepe rk t b l i j v e n tot deze m i l i e u k o m p a r -
t imenten.
Toets ing van m e t name d e somparameters voor o rgan i sche s t o f f e n h e e f t
vooral een s i g n a l e r e n d e funkt ie . B i j o v e r s c h r i j d i n g van de normen
d i e n t i n de t o e l i c h t e n d e t e k s t zoveel m o g e l i j k d u i d e l i j k h e i d te worden
v e r s c h a f t over de specifieke s t o f f e n d i e ve ran twoorde l i j k z i j n voor de
o v e r s c h r i j d i n g . Een ander b e l a n g r i j k a s p e k t dat i n de t o e l i c h t e n d e
t e k s t i n beschouwing kan worden genomen is de binding van v e l e micro-
ve ron t r e in ig ingen aan zwevend s l i b . Over sch r i jd ing van normen zou b i j -
voorbeeld veroorzaakt kunnen z i j n door hoge s l i b g e h a l t e n a l s gevolg
van opwoeling onder inv loed van wind en golven of door hoge wateraf-
voeren.
-1 4-
4 . ONTWIKKELING VAN DE WATERKWALITEIT I N DE TIJD
Een b e l a n g r i j k e d o e l s t e l l i n g van h e t rou t inemat ig wa te rkwa l i t e i t son -
derzoek is h e t volgen van verander ingen i n de t i j d . T i jd reeksg ra f i eken
geven een beeld van v a r i a t i e s i n de t i j d . Aanbevolen wordt he t ver loop
i n de t i j d ( g r a f i e k e n ) te p r e s e n t e r e n voor de b e l a n g r i j k s t e meetpunten
en parameters . De parameters d i e h ie rvoor i n aanmerking komen z i j n i n
de eers te p l a a t s d i e , w e l k e nog n i e t voldoen aan de norm. Andere be-
l a n g r i j k e parameters z i j n d i e , waarin een d u i d e l i j k e ontwikkel ing v a l t
waar te nemen onder inv loed van b i jvoorbee ld g r o t e loz ingen of j u i s t
saner ingsmaat rege len .
H e t vaak g r i l l i g e karakter van h e t ver loop van de g e h a l t e n maakt he t
m o e i l i j k v e r s c h i l l e n , d i e van jaar tot jaar kunnen op t r eden , waar te
nemen. Eventuele veranderingen zouden kunnen worden g e t o e t s t middels
bepaalde s t a t i s t i s c h e technieken . Deze technieken geven b i jvoorbee ld
aan of de g e h a l t e n van h e t ene j a a r s i g n i f i k a n t a fwi jken van de gehal-
t e n i n h e t andere j a a r . U i t p r a k t i s c h e en s t a t i s t i s c h e overwegingen
wordt aanbevolen voor de v e r g e l i j k i n g van j a r e n gebru ik te maken van
de zogenaamde "paren- toe ts" (M.L. Wijvekate , 1974 . Verklarende s ta t i s -
t i e k , Aula 39, Spectrum, U t r e c h t ) . Deze toets maakt gebru ik van de
v e r s c h i l l e n t u s s e n d e g e h a l t e n i n de watermonsters d i e z i j n ver zameld
i n d e z e l f d e pe r iode van de a f z o n d e r l i j k e j a r e n . Hierdoor worden de
f l u k t u a t i e s , ve roorzaak t door se i zoens inv loeden , afgezwakt . Ind ien
geen v e r s c h i l t u s s e n de a f z o n d e r l i j k e j a r e n b e s t a a t moet h e t gemiddel-
de van d e v e r s c h i l l e n i n p r i n c i p e nu l z i j n . Met behulp van de t-toets
wordt nagegaan of h e t gemiddelde v e r s c h i l s i g n i f i k a n t a f w i j k t van de
hypothese "gemiddelde van de v e r s c h i l l e n = nul" .
Wordt deze hypothese verworpen dan kan worden g e s t e l d , d a t de twee
verge leken j a r e n s i g n i f i k a n t van elkaar v e r s c h i l l e n .
voor h e t v a s t s t e l l e n van t rendmat ige ontwikkel ingen kan naas t g r a f i -
s che p r e s e n t a t i e een s t a t i s t i s c h e verwerking van de gegevens over een
periode van meerdere j a r e n z invo l z i j n ( b i j v . r eg res s i e -ana lyse ) .
BIJLAGE 1 TABELLEN MET TOETSRFSULTATEN
Toe l i c h t i n g
Voor e l k e waterkwaliteitsdoelstelling i s een a p a r t e t a b e l opges t e ld
(tabel 1 t / m 6 ) . i n de t a b e l l e n z i j n a l l e parameters opgenomen waar-
voor een norm beschikbaar i s . A l l e n i e t van toepass ing z i jnde i n f o r -
matie kan worden weggelaten, z o a l s b.v. n i e t gemeten parameters .
In de t a b e l l e n z i j n een a a n t a l kolommen opgenomen, waarin in fo rma t i e
ove r de m e e t r e s u l t a t e n kan worden gegeven. H e t b e t r e f t h e t a a n t a l
waarnemingen, h e t minimum, h e t maximum, de toe tswaarde en h e t a a n t a l
ove r sch r i jd ingen van de norm. Het a a n t a l waarnemingen, minimum en
maximum en a a n t a l ove r sch r i jd ingen wordt bepaa ld aan de hand van de
m e e t r e s u l t a t e n van één jaar, waa rb i j de u i t s c h i e t e r s worden wegge-
l a t e n d i e o n t s t a a n t en gevolge van z e e r extreme omstandigheden z o a l s
overstromingen, u i t z o n d e r l i j k e weersomstandigheden of natuurrampen,
alsmede u i t s c h i e t e r s t e n gevolge van ana lyse fou ten , f o u t i e v e monster-
name e .d . D e toetswaarde wordt bepaa ld u i t h e t gegevensbestand w a a r -
u i t bovengenoemde u i t s c h i e t e r s z i j n verwi jderd .
I n de t a b e l l e n z i j n een a a n t a l parameters aangeduid m e t (n) ;
o v e r s c h r i j d i n g door n a t u u r l i j k e omstandigheden mogel i jk . D i t be t e -
k e n t dat voor deze parameters geb iedsspec i f i eke normen kunnen worden
toegepas t . H e t v e r d i e n t de voorkeur i n de n o r m l i j s t i n i e d e r geva l
de l a n d e l i j k v a s t g e s t e l d e normen worden opgenomen. I n de kolom
" t o e t s r e s u l t a t e n " kan h e t r e s u l t a a t van de t o e t s i n g aan be ide
normen worden weergegeven.
De tabel, waarin de t o e t s r e s u l t a t e n (i- of - ) van een a a n t a l m e e t -
punten z i j n gegroepeerd, kan worden samengesteld u i t de afzonder-
l i j k e t a b e l l e n m e t t o e t s r e s u l t a t e n . Een voorbee ld i s weergegeven
i n tabel 7. Een a a n t a l meetpunten i n de r i j k s w a t e r e n i s g e t o e t s t
aan normen behorende b i j de b a s i s k w a l i t e i t .
tabel 1
.mts- raarde
-
N.B. de normen gelden voor de a f z o n d e r l i j k e
waarnemingen, t e n z i j anders venneld
parameter
geur k l e u r dr i lvend v u i l , schuim of o l i e f i ~ doorz ich t temperatuur zuurstof zuurgraad ch lorofy l -a ch lor ide s u l f a a t to taa l - fosf d a t t o t a a l - s t i k s t o f n i t r a a t + n i t r i e t biochemisch zuurs tofverbru ik ammonium v r i ] ammoniak fenolen cadmium kwik koper lood zink chroom nikkel a rseen o l i e polycycl ische aromaten opp. ak t ieve s t o f f e n cholinesteraseremmers organochloorpest ic iden t o t a a l a l d r i n d i e l d r i n endrin hexachloorbenzeen (hcbì rothaan dichloorc%fenyl-&chloor-etheen (ddei- dichloordifenyl-trichloor-sth+an ( d d t l endosulfan heptachloorepoxide alfa-hexachloorcyclohexaan (a-hchl gamma-hexachloorcyclohexaan (y-hchh heptachloor polychloorbifenylen (pcb) w l y c h l o o r t r i i e n y l e n ( p c t ) -i+B+y a k t . exc l . tritium %+a+Y a k t . exc l . tritium, in afwezighei( van ?.a226 en 1 ~ 3 2 ' ~ tritium thermotolerante b a c t e r i ë n van de col i -qroep
Toetsresultaat voor de waterkwaliteitsdoelstelling basiskwaliteit
a tuur li J k a t u u r l i jk fwez1g 0,5 m ( z , n ) 2 5 OC bi 5 mq o2/1 (nl ,5 s ph 6 9 (nì i00 mg/m3 ( z i 200 m g / i in) 100 -/i (n) 0,2 mg p / i ; s 0,3' ( z d 2 mg N / 1 (zl- 10 m q N / 1 5 mg o ~ / L ( j ì 1 mg ~ / 1 (j,nì 0,02 mg N / 1
: 10 mg/m3 ; 2,s w / m 3 ; 0,s mg/m3 ; 50 mq/m3 ; 50 mg/m3
; 50 w / m ; 50 q / m 3 ; 50 q / m 3 c 200 mg/m3 s 0,2 w / m 3 L 200 mq/m3
s O, 1 mg/m3 s 0,05 mg/m3 5 0,05 mg/m3 < O , O ~ mg/m3 5 0.05 mg/m3 6 0 , 0 5 mg/m3 c 0,05 mg/m3 .( 0,05 mg/m3 4 0,05 w/m3 6 O,OS w / m 3 s O,OS mg/m3 s 0 , 0 5 mg/m3 6 0,05 q / m 3 4 O , O ~ mg/m3 4 û,ûî mgkm3 s i0 pCi / l ( j ì 4 100 pCi/l (jL
s 5000 pCi/l (j) 20/mi ( m , n ì
; 200 W/?3
6 1 W/m3
tan t a l raaxne- rinqen
n i - I maxi-
meetpunt:
n t a l e r s c h r i j- ngen
o e t s - esul- a a t
-
(n ) ( z ) : z o m e r h a l f ~ a a r gemiddelde ( a p r i l t/m s e p t . )
(r) : g e l d t voor stromend water
(1) : laarqemiddelde
(m) : mediaan
: o v e r s c h r i ~ d i n g door natuurlijke omstandigheden m o g e l i ~ k
N.B. de normen gelden voor de a f z o n d e r l i j k e
waarnemingen, t e n z i j anders vermeld
parame t e r
d r i jvend v u i l , schuim of o l i e f i l m
temperatuur
zuurs tof
zuurgraad
gesuspendeerde s t o f f e n
r e s i d u e e l ch loo r (1)
t o t a a l - f o s f aat
n i t r i e t
biochemisch zuurs tofverbru ik
ammonium
v r i j ammoniak
koper
z ink
norm
T o e t s r e s u l t a a t voor de
waterkwaliteitsdoelstelling
water voor karperacht igen
afwezig
< 25 Oc en < 10 OC ( + I > 6 mg/i (n)
6 ,5 < ph < 9 ( n )
< 50 mg/l ( jaargemiddelde)
4 0,005 mg HOC1/1 < 0 , 2 mg P / i ( jaargemid. * I \< 0 , 3 mg N / 1
< 10 mg 02/1
4 0,8 mg N / 1 , 4 4 mg N / l (++,n)
< O,02 mg N / 1
< 30 mg/m3
4 200 mg/m3
a a n t a l waarne- mingen
mini- mum
maxi - mum
(n) : over sch r i jd ing door n a t u u r l i j k e omstandigheden mogelijk ( z ) : zomerhalf j a a r gemiddelde ( a p r i l t / m s e p t . ) (+I : t i j d e n s de voor tp l an t ingspe r iode ( + + I : watertemperatuur < 10 OC
(1) : een onderzoek v ind t p l a a t s i n d i e n de aanwezigheid van r e s iduee l - ch loo r wordt vermoed ( 2 ) : n i e t van toepass ing a l s zomerha l f jaar gemiddelde van c h l o r o f y l 4 100 nig/m3
meetpunt:
t o e t s - waarde
a a n t a l ove r sch r i j- dinuen
toets- r e s u l - t aa t
N.B. de normen gelden voor de a f z o n d e r l i j k e
waarnemingen, t e n z i j ande r s vermeld
parameter
d r i j v e n d v u i l , schuim of o l i e f i l m
temper a t uur
zuur s to f
zuurgraad
gesuspendeerde s t o f fen
r e s i d u e e l c h l o o r (1)
t o t a a l - f o s f a a t
n i t r i e t
biochemisch zuur s to fve rb ru ik
ammonium
v r i j ammoniak
koper
z ink
norm
T o e t s r e s u l t a a t voor d e
waterkwali t e i t s d o e 1s t e l l i n g
w a t e r voor zalmachtigen
~~ ~~~~ ~
a f w e z i g
< 21,5 OC en 6 10 OC (+)
>, 7 mg/l (n )
6 ,5 6 ph 4 9 (n)
\< 50 mg/l ( jaargemiddelde)
,< 0,005 mg H û C 1 / 1 ,< 0 ,2 mg P/i (jaargemid. * ) 4 0,1 mg N / 1
d 6 mg 02/1
d 0,8 mg N/1, < 4 mg N/1 (++,n)
\< 0,02 mg N / 1
4 30 mg/m
< 200 mg/m3
3
a a n t a l waarne- mingen
mini- mum
maxi- mum
meetpunt:
(n) : o v e r c c h r i j d i n g door n a t u u r l i j k e omstandigheden mogelijk ( z ) : zomerhalf jaar gemiddelde ( a p r i l t / m s e p t . ) ( + I : t i j d e n s de voor tp l an t ingspe r iode (++): watertemperatuur \< i 0 OC
(1) : een onderzoek v i n d t p l a a t s i n d i e n de aanwezigheid van r e s i d u e e l - c h l o o r wordt vermoed : n i e t van toepass ing a l s zomerha l f j aa r gemiddelde van c h l o r o f y l < 30 mg/m 3
toets- waarde
i a n t a l w e r s c h r i j- i ingen
t o e t s - r e s u l - t a a t
w
N.B. de normen gelden voor de a f z o n d e r l i j k e
waarnemingen, t e n z i j anders vermeld
parame t e r
d r i jvend v u i l , schuim of o l i e f i l m
zuurstof
zuur g r a ad
thermoto leran te b a c t e r i ë n van de
col i -groep
s a l i n i t e i t
T o e t s r e s u l t a t e n voor de
w a t e rkwa 1 i t e i tsdoe 1 s t e 11 ing
sche l p d i e rwate r
norm
a f we z i g
< 40 g/kg
( + I : i n v l e e s en v l o e i s t o f binnen de sche lp
aan t a 1 waarne- mingen
mini- mum
maxi- mum
meetpunt:
t o e t s - waarde
a a n t a l ove r sch r i j - dingen
t o e t s - r e s u l - t a a t
Opmerkingen behorende b i j tabel 4
temper a t u u r : de verhoging van de gemeten waarde t .o .v . de
n a t u u r l i j k e waarde mag n i e t meer z i j n dan 2 OC.
k l e u r i n t e n s i t e i t : h e t v e r s c h i l t u s s e n de gemeten waarde en de na-
t u u r l i j k e waarde mag n i e t meer z i j n dan 10 mg P t / i .
s a l i n i t e i t : h e t v e r s c h i l t u s s e n de gemeten waarde e n de na tuu r -
l i j k e waarde mag n i e t meer z i j n dan 10% van de na-
t u u r l i j k e waarde.
gesuspendeerde
s t o f f e n : de verhoging van de gemeten waarde t . o . v . de na tuu r -
l i j k e waarde mag n i e t meer z i j n dan 30% van de na-
t u u r l i j k e waarde.
smaak e n geur : de s c h e l p d i e r e n mogen n i e t worden gekenmerkt door een
o n n a t u u r l i j k e g e u r of smaak.
gehalogeneerde o rgan i sche s t o f f e n e n de metalen z i l v e r , a r s e e n
cadmium, kope r , kwik, n i k k e l , lood, z ink en chroom:
de k o n c e n t r a t i e s van deze s t o f f e n i n h e t s c h e l p d i e r -
water o f i n h e t s c h e l p d i e r v l e e s mogen geen s c h a d e l i j k e
e f f e k t e n veroorzaken op de s c h e l p d i e r e n e n hun l a rven .
N.B. de normen gelden voor de a f z o n d e r l i j k e
waarnemingen , t e n z i j anders vermeld
parame ter
geur
k l e u r
d r i j v e n d v u i l , schuim of o l i e f i l m
doorz i ch t
zuurgraad
t h e rmo t o l e ran t e bac t e r i ë n
van de co l i -g roep
zuur s to f (1)
m e t waterdamp v l u c h t i g e f eno len (1 1 opp. a k t i e v e s t o f f e n (1)
faecale s t r ep tococcen (1 )
salmon~ll2~ ! ? !
e n t e r o v i r u s s e n (1 )
_-- - - - - - - - - - - - - - - -
norm
T o e t s r e s u l t a t e n voor de
waterkwali t e l tsdoe Is t e l l i n g
z we mwa te r
n a t u u r l i j k
n a t u u r l i j k
afwezig
3 1,O m (n)
6,s 4 ph B 9 (n)
med. 4 3/ml
_ - - - - - - - - - - . z 5 mg/l (n)
3 6 10 mg/m
6 û,2 mg/i
med. d 3/ml
n i e t aantoonbaar
n i e t aantoonbaar
aantal waarne- mingen
mini- mum
m , a x i - mum
. - -
mee tpun t :
(n) : o v e r s c h r i j d i n g door n a t u w l i j k e omstandigheden m o g e l i j k
(1) : i n d i e n e r aanwijzingen z i j n dat de w a t e r k w a l i t e i t t e n aanzien van een parameter n i e t
aan de norm vo ldoe t , d i e n t onderzoek p l a a t s t e vinden t e n aanz ien van d i e p a r a n e t e r .
toe ts - nraarde
a a n t a l o v e r s c h r i j- dingen
toets- r e s u l - t aa t
tabel 6
a a n t a l o v e r s c h r i j - dingen
N.B. de normen gelden v m r de a f z o n d e r l i j k e
waarnemingen, t e n z i j anders vermeld
t o e t s - resu l - parame t e r
a a n t a l waarne- mingen ,
geurverdunningsfaktor k l e u r i n t e n s i t e i t temperatuur zuurstof zuurgrdad gesuspendeerde s t o f fen chlorofyl-a geleidend vermogen c h l o r i d e natrium s u l f a a t t o t a a l - f o s f a a t organisch gebonden s t i k s t o f (+L n i t r a a t + n i t r i e t biochemisch zuurs tofverbru ik chemisch zuurs tofverbru ik dmmonium f l u o r i d e ~j z e r opgelos t mangaan boor Loper z ink bery 1 li um arseen cadmium chroom lood se leen kwlk barium cyanide m e t waterdamp v lucht ige fenolen minerale o l i e opperivlakte-akt ieve s t o f f e n die reageren met methyleenblauw polycycl ische aromatische koolwaters toffen ex t raheerbaar orqanisch gebonden ch loor v lucht ig organisch gebonden chloOl organochloor-pest ic iden t o t a a l a l d r i n d i e l d r i n endr in heptachloorepoxide dich loord i feny 1- t r ich loor -e thaan dichlcordifenyl-dichloor-ethaan dichloordifenyl-dichloor-etheen hexachloorbenzeen a-hexachloorcyclohexaan y-hexachloorcyclohexaan chol inesteraseremmers t h e m t o l e r a n t e b a c t e r i ë n van de col i -groep faeca la s t reptococcen salmonel lae
norm
Toetsresultaat voor de waterkwaliteitsdoelstelling oppervlaktewater voor de bereiding van drinkwater
ai- im
in) : overschr i jd ing door n a t u u s l i j k e omstandigheden mogel i jk
( 2 ) : zomerhalf jaar gemiddelde ( a p r i l t / m s e p t . )
(j : laargemiddelde
(t) : n i e t van toepass ing wanneer zomerhalf jaar gemiddelde van c h l o r o f y l S 100 mg/m3
(+) : organisch gebonden s t i k s t o f is Kje ldahl -s t iks tof minus ammonium
meetpunt:
si- t o e t s - UI waarde
I _3
I I t a a t
tabel 7
doorz ich t
temperatuur
zuurstof
zuurgraad
ch lorofy l -a
ch lor ide
s u l f a a t
t o t a a i - f o s f a a t
n i t r a a t + n i t r i e t
biochemisch zuurs tofverbru ik
ammonium
v r i j ammoniak
fenolen
cadmium
kwik
koper
lood
Zlnk
chroom
nrkkel
a rseen
o l i e
polycycl ische aromaten
opp. ak t ieve s t o f f e n
hexachloorbenzeen
a l fa-hexachloorcyclohexaan
ganmia-hexachloorcyclohsxaan
WATERKWALITEIT RIJKSWATEREN IN 1986
toetsing aan de normen van de basiskwaliteit
Li m m M m S N 4 J - I
P
9 I - - - - - - - + -
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . + + + + + + + + + + - + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - + + - - + + + + + + + + + + + + - + + - - - - + - + + + + + + + - + - + + + + + + +
j + + - + + + + + + + - - + + - - + I - - - - - - - - - - - -
+ + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - - + + + + + + + + + + - + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - + + + + + + - + + - + + + + + - + + + + + - + + + + + + + . - + + + + - + + - + + + + I + +
+ + + + + + - + + + + + + + + + + + + + + I + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - + + + + + + + - + + + + - - + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + + - + + + + + + + + + + + + +
- - - + - + - - I - - - - - - - - - - - - - - - + + + + + + + + + + + + + + + + + - + + + + + + + + + + + + + + + + + - + + + - + + -
t o e l i c h t i n g : + voldoet
- voldoet n i e t
geen teken : geen gegevens
BIJLAGE 2
k l a s s e
blauw
groen
rood
P r e s e n t a t i e b a c t e r i o l o g i s c h e gegevens
the rmoto le ran te b a c t e r i ë n van de co l i -groep mediaan i n aan ta l /ml
4 0,3 gewenst (gezondheidsraad)
< 3 norm zwemwater
> 3
Per meetpunt worden i n de k a a r t één of meer v i e r k a n t j e s
opgenomen, waarin wordt aangegeven:
- k l a s s i f i k a t i e van de toe tswaarde m e t behulp van een k l e u r
- i d e n t i f i k a t i e van h e t jaar van t o e t s i n g
In de legenda moet worden opgenomen:
1980 ' 1981 1982 1983
(de genoemde j a r e n
z i j n a rb i t ra i r )
RIJLAGE 3
blauw
Cd= cadmium i n mg/m 3 3
3
d 0,5
d 0 , l
6 10
Pb= lood i n mg/m 3 4 10
,< 40
4 10
4 10
< 10
Hg= kwik i n mg/m
Cu= koper i n mg/m
3
3
3
3
Zn= zink i n mg/m
C r = chroom i n mg/m
N i = n i k k e l i n mg/m
A s = a r seen i n mg/m
P r e s e n t a t i e zware metalen
groen
0,5-2,s
0,l-0,5
10-50
10-50
40-200
10-50
10-50
10-50
Per meetpunt wordt i n de k a a r t een serie v i e r k a n t j e s opgenomen,
waarin wordt aangegeven:
- k l a s s i f i k a t i e van de toe tswaarde m e t behulp van een k l e u r
- i d e n t i f i k a t i e van. h e t metaal door p o s i t i e i n h e t vlak m e t
v i e r k a n t j e s .
In de legenda moet worden opgenomen:
rood
> 2,5
> 0,5
> 50
> 50
> 200
> 50
> 50
> 50
BIJLAGE 4
P r e s e n t a t i e organische (micro-) ve ron t r e in ig ingen
P e r meetpunt wordt i n de k a a r t een a a n t a l v i e r k a n t j e s opgenomen,
waarin wordt aangegeven :
- k l a s s i f i k a t i e van de toe tswaarde m e t behulp van een k l e u r
- i d e n t i f i k a t i e van de parameter door de p o s i t i e i n h e t v l ak
m e t v i e r k a n t j e s .
In de legenda moet worden opgenomen:
3 1 = f eno len i n mg/m
2 = o l i e i n mg/m
3 = po lycyc l i sche aromaten i n mg/m
4 = opperv lak te a k t i e v e s t o f f e n i n mg/m
5 = chol ines te raseremmers i n mg/m
6 = organochloor p e s t i c i d e n i n mg/m
3
3
3
3
3
ad 3 som van de "6 van Borneff" :
benzo (a) pyreen
f 1 uoran theen
benzo (b) f luo ran theen
benzo (g , h , i) pyreen
indeno( l , 2 ,3 -c ,d )pyreen
blauw
d 2
4 40
S 0,04
4 40
d 0,l
6 0,Ol
groen
2-10
40-200
O, 04-0 , 2
40-200
0 , l - l , o
o , 01-0 ,I
rood
> 10
> 200
> 0,2
> 200
> l , o > 0 , l
n i e t d e t e k t e e r b a a r = O
ad 4 anionogene oppe rv lak te -ak t i eve s t o f f e n i n microgrammen
p e r l i t e r n a t r i u m l a u r y l s u l f a a t
ad 5 i n para-oxon eenheden
ad 6 s o m van de a f z o n d e r l i j k e p e s t i c i d e n zoa l s :
a l d r i n
d i e l d r i n
e n d r i n
hexachloorbenzeen
DDT-komplex
c. - hexachloorcyclohexaan
y - hexachloorcyclohexaan
n i e t d e t e k t e e r b a a r = O