Concertgebouw Magazine

MAGAZINE Apr — juN 2012driemaandelijks magazine

april mei juni 2012

jaargang 10, nummer 2

afgiftekantoor Gent X

P 309460

C(H)ŒURSBelgische première van de

nieuwe creatie van Alain Platel— p 4

Clemens non PapaVlaamse polyfonist en

levensgenieter— p 8

Domein Édouard LockHet enfant terrible van de

hedendaagse dans— p 16

2CONCErTGEBOuW 2011-2012

ColofonCoördinatie en eindredactie Lotte De Coene Redactie jan De Moor, Albert Edelman, Samme raeymaekers, jeroen Vanacker, jan Vandenhouwe, Bert Vanlaere Vormgeving Studio jurgen Maelfeyt Druk roularta printing Coverfoto C(H)ŒurS © Chris Van der Burght Dit magazine is een uitgave van Concertgebouw Brugge vzw, ’t Zand 34, 8000 Brugge, +32 50 47 69 99 - V.U. Katrien Van Eeckhoutte

Het Concertgebouw verzamelt publieksgegevens bij het reserveren van tickets en het aanvragen van informatie. Die gegevens worden gebruikt om het publiek op de hoogte te houden van het programma en andere activiteiten. Ze kunnen in heel uitzonderlijke gevallen ook worden doorgegeven aan derden die ze kunnen gebruiken voor marketing- of wetenschappelijke doeleinden. Indien u dit niet wenst, brengt u ons daarvan het best op de hoogte. Het beheer van de adresgegevens gebeurt conform de wet van 8 december 1992 in verband met de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

INHOuD

10 jAAr CONCErTGEBOuW 03 BruGGE

04 C(H)ŒurS

07 BACH COLLEGIuM jApAN

08 CLEMENS 500

11 NIEuW SEIZOEN

12 LuBIMOV EN ZuEV

15 pELLÉAS ET MÉLISANDE

16 DOMEIN ÉDOuArD LOCK

19 pOËZIENACHT

22 OOK IN HET CONCErTGEBOuW

23 jOACHIM BrACKX

24 AGENDA

C(H)ŒURS © Chris Van der Burght

© Dorthe Alstrup

Édouard Lock © Carl Lessard

Masaaki Suzuki © Marco Borggreve

Sint-Donaas, 1696, detail van een schilderij van Jan Baptist Van Meunincxhove.

Joachim Brackx © Toos Vergote

Faust. Eine deutsche Volkssage, F.W. Murnau (1926)

Het Concertgebouw biedt z’n publiek een uitgebreid aanbod verdiepende contextactiviteiten. Op deze pagina alvast een voorsmaakje.

Cello’s. Van Bach tot Maeterlinck / Lecture-performance door Benjamin GlorieuxIn 2010 werd Benjamin Glorieux uitgeroepen tot ‘jonge beloftevolle musicus’. De cellist beweegt zich door verschillende muziekdomeinen: van authentiek oud tot experimenteel nieuw. In deze lecture-performance beantwoordt hij, vanuit zijn rijke ervaring, vragen over cello’s van de 17e eeuw tot vandaag.

vr 13.04.12 / 20.00 / Kamermuziekzaal

De terugkeer van de zanger-instrumentalist / Lecture-performance door Nicolas Achten In de 17e eeuw was het gebruikelijk dat zangers zichzelf instrumentaal begeleidden. Gaandeweg ging deze traditie grotendeels verloren. Nicolas Achten, artistiek leider van het ensemble Scherzi Musicali, deed onderzoek naar dit onderdeel van de historische uitvoeringspraktijk en blaast het met succes nieuw leven in.

do 03.05.12 / 20.00 / Concertzaal scène

Vernieuwers uit de 20e eeuw /Cursus in samenwerking met MATrIX, centrum voor nieuwe muziekAlgemeen stemrecht, popmuziek, groenten in blik en een auto voor iedereen. De eerste decennia van de 20e eeuw waren gevuld met grote en kleine revoluties. Ook de muziekwereld stond op z’n kop, met componisten als Claude Debussy, Charles Ives, Arnold Schönberg en Igor Stravinksy die elk op hun manier een nieuwe tijd inluidden. In deze lezingenreeks ontdekken we hoe het allemaal begon, en hoe het verder ging.

za 12.05.12 / 10.00-12.00 & 14.00-16.00 / Forum 6za 19.05.12 / 10.00-12.00 & 14.00-16.00 / Forum 6

CONTEXT

2012-2013

Pelléas et Mélisande © Vivian Cruz

3MAGAZINE Apr — juN

We laten u graag nog even terugkijken en meegenieten van de feestweek! Bekijk alle foto’s op onze facebookpagina www.facebook.com/concertgebouwbrugge.

Terugblik op 10 jaar ConcertgebouwCome on! Let’s party! in beeld

© Lien Bonte



C(H)ŒurS12.06.12 — 14.06.12


Over hoe gevaarlijk schoon een groep kan zijn. Hoe je er kan in opgaan, en toch jezelf blijven: daarover gaat C(H)ŒURS, de nieuwe voorstelling van les ballets C de la B op muziek van Verdi en Wagner voor groot koor. Regisseur Alain Platel: ‘Het wordt een hommage aan onze condition humaine: hoe mensen vandaag leven en overleven.’

Operadirecteur Gerard Mortier stelde aan Alain Platel voor om voor het Teatro Real in Madrid een Verdi-project te creëren, met de beroemde koorscènes als uitgangspunt. Het was al meteen duidelijk dat het een grote voorstelling zou worden, met tachtig koorleden en tien dansers op het podium. Na Madrid is C(H)ŒURS alleen te zien op het Holland Festival, de Schlossfestspiele van Ludwigsburg en in Concertgebouw Brugge.

Het ontstaansproces was uniek. Samen met de dansers van les ballets C de la B werden meer dan honderd figuranten in de studio op de Bijlokesite in Gent uitgenodigd. Drie maanden lang, telkens op zaterdag, testten ze het bewegingsmateriaal uit, dat de koorleden van Teatro Real zich dan eigen maakten voor de creatie van C(H)ŒURS.

Waarom zo een omslachtige voorbereiding?Alain Platel: Ook al krijg ik geregeld de vraag, het zou nooit bij mij opkomen om een bestaand werk uit het operarepertoire te regisseren. De grote machine schrikt mij af. Liever dan voor een specifieke enscenering kies ik voor een creatie, een typische samplevoorstelling zoals ik er eerder al gemaakt heb op muziek van Mozart, Monteverdi en Bach.De thuisbasis in Gent dient daarbij als een cocon, een vertrouwde omgeving die een hoop stress doet wegvallen. Het komt erop neer dat ik mij goed voorbereid en zelf materiaal meebreng naar de repetities. Vaak heel abstracte dingen, maar ook films, of foto’s uit kranten en boeken. Maar het werk op de vloer blijft cruciaal. Het is ook altijd een heftig en intensief proces, waarbij je dingen in twijfel moet durven trekken.

Zo durven we bijvoorbeeld een heel eind meegaan in de trivialiteit en de pathos van Verdi, maar hebben we toch lang geaarzeld of we een sentimenteel slotbeeld zouden toelaten. Het werken met vrijwilligers heeft ons in elk geval toegelaten om voluit te experimenteren met de mogelijkheden van de massa. Het was een cadeau, iets wat je maar één keer doet.

u had eerder al koorprojecten opgezet, in Londen maar ook bij de opening van de KVS in Brussel. past C(H)ŒURS in deze traditie?Het waren telkens projecten waarin we de diversiteit van de stad voelbaar maakten, met de meest diverse amateurkoren. Ik schrik er sindsdien niet meer voor terug om dingen uit te proberen met grote groepen. Maar bij de koorprojecten in Londen en Brussel draaide alles om een ‘mise en place’, terwijl in C(H)ŒURS de vraag aan de orde is hoe je de massa laat bewegen. Ik had daar allerlei visioenen over. Maar uiteindelijk kom je toch uit bij ‘less is more’. Als het beroemde pelgrimskoor uit Wagners Tannhäuser ingezet wordt, daalt het voltallige koor rustig de trappen af. Een eenvoudiger entree kan je niet bedenken. Maar ik merk dat het elke keer weer een echt kippenvelmoment is.

Het muzikaal-dramatisch scenario lag op voorhand vast. Verdi wordt daarbij gekop-peld aan Wagner. Waarom?Beide componisten schreven enkele van hun sleutelwerken rond 1848, toen overal in Europa volksopstanden uitbraken na een periode van politieke restauratie. Er ging een streven naar nationale eenheid mee gepaard. Het pathos dat je hoort, was nodig om een gevoel van vereniging en samenhorigheid op te roepen. Het groeiende natiegevoel in het Duitsland en Italië van toen kan je vergelijken met het Europa van nu. Samen of apart: het is nog altijd een cruciale vraag.Ook intuïtief voel ik dat het klopt dat Verdi en Wagner samenkomen. Een nieuwe wereld, die zeer geladen is, komt binnen. De taal die ik onderzoek in mijn werk, waarin het gekwetste lichaam centraal staat, komt thuis. Toen we de opgewekte muziek van Mozart gebruikten, was er sprake van een botsing van twee werelden. Hier heersen meer harmonie en meerlagigheid. Ik zou het resultaat als verkrampte verstilling willen omschrijven, maar het gevoel is nog vers.

Een individuele stem die opgaat in een groter geheel: het is de definitie van elk koor, maar ook het thematische uitgangs-punt van dit werk. Hoe brengt u de

ALAIN pLATEL OVEr C(H)ŒurS‘Een hommage aan onze condition humaine’

‘Ook al krijg ik geregeld de vraag, het zou nooit bij mij opkomen om een bestaand werk uit het operarepertoire te regisseren. De grote machine schrikt mij af.’


menigte in beeld?Het is mijn hoop dat C(H)ŒURS een hommage brengt aan onze condition humaine: hoe mensen vandaag leven en overleven. Hoe kan je deel uitmaken van een groep of een massa, en toch je persoonlijkheid bewaren? Samen of apart, het individu tegenover de massa, het onbewuste versus het rationele, een eigen stem hebben of niet: het zijn cruciale dilemma’s. We gebruiken nogal wat tekst in deze voorstelling. Luidop je naam zeggen, om te beginnen. Het is het allerindividueelste dat je kan bedenken. Ook De welwillenden van Jonathan Littell was een inspiratiebron, een confronterende roman over individuele verantwoordelijkheid in een collectief gebeuren als de Tweede Wereldoorlog.Marguerite Duras verwoordde de spanning tussen individu en gemeenschap volgens mij zeer mooi. Democratie is volgens haar: elke dag met zeven miljard mensen de ondergang van de wereld ondergaan. Je kan dat fatalistisch noemen. Maar als we allemaal in hetzelfde schuitje zitten, ligt de vrijheid wel bij elk individu afzonderlijk en niet bij een of andere hogere instantie.

Hoe sijpelde de actualiteit binnen in de voorstelling?Neem om het even welke opera, en je zal zien dat het koor verwijst naar opstand, protest, solidariteit. Van de

frietrevolutie tot Occupy Wall Street of de Arabische lente die openbarstte tijdens de voorbereiding van C(H)ŒURS: we konden er niet omheen. Het was niet moeilijk om beelden te vinden die naar de actualiteit verwijzen. ‘Wach’

auf’ uit Wagners Meistersinger inspireerde ons om iets te doen met de codetaal die op Liberty Plaza in New York gebruikt werd door de Occupy-manifestanten: hoe iets duidelijk maken, hoe direct communiceren en tot actie komen? De Arabische lente was ontroerend fanatiek, maar in Egypte raakte de revolutie snel verwaterd. Het is cynisch, maar de geschiedenis leert dat de revolutie altijd haar eigen kinderen opeet.

u gebruikt ingrediënten uit de opera, maar uw werk is evengoed theater en dans. Hoe moeten we het omschrijven?

Ik begrijp waarom opera als kunstvorm zo belangrijk is. Licht, decor, theater, dans, muziek: er komt zoveel in samen dat elkaar kan versterken. Daarnaast is opera ook een van de weinige genres waar zo weinig schroom bestaat om emoties te etaleren.

Wat mij het meest beïnvloed heeft, is de werkwijze van Pina Bausch, die haar dansers constant vragen voorlegde en hen op een heel persoonlijke manier liet uitdrukken wat de muziek voor hen betekende. Ik ben mij ervan bewust dat voor een operahuis met traditie, zoals het Teatro Real, C(H)ŒURS een groot experiment is. Maar dit is geen voorstelling die wil provoceren, of die een bepaald procédé wil promoten als de toekomst van de opera. Het is gewoon mijn werkwijze.

Geert Van der Speeten

‘Opera is een van de weinige genres waar zo weinig schroom bestaat om emoties te etaleren.’



cultuurcafé / gratis wifiExpo’s / cd’s En boEkEn tE koop / divErs aanbod krantEn En magazinEsOpen van woensdag tot zaterdag vanaf 11 uur en op dagen met voorstelling vanaf een uur voor aanvang

concErtgEbouwcafEZomers slaatje met geitenkaas en spek of salade niçoise voor slechts € 10

© David Samyn

© sightways

© sightways

Wie na de succesvolle Bach Academie Brugge 2012 eens te meer overtuigd is van het genie van de barokke meester, kan 2 juni maar beter met stip aanduiden in zijn agenda! Op die dag treedt Masaaki Suzuki met zijn Bach Collegium Japan en vijf voortreffelijke solisten voor het voetlicht in enkele kroonjuwelen uit het oeuvre van Johann Sebastian Bach: het Magnificat en de cantates Ich hatte viel Bekümmernis en Bekennen will ich seiner Namen.

MAGNIFICAT!Hoog bezoek in het Concertgebouw

Masaaki Suzuki © Marco BorggreveBach Collegium Japan © Marco Borggreve

02.06.12 – BACH COLLEGIuM jApAN


CLEMENS 50021.04.12 — 22.04.12

Sint-Donaas, 1696. Detail van een schilderij van Jan Baptist Van Meunincxhove.


Een componist die geen paus was (‘non Papa’) behoort uiteraard niet tot de uitzonderingen, maar dat iemand met die naam door het leven ging, blijft op zijn minst merkwaardig en intrigerend. Jacobus Clemens non Papa (ca.1510-15–ca.1555/6): onder die naam is de Vlaamse componist Jacques Clement of Jacobus Clemens bekend.

Heel wat onwaarschijnlijke hypotheses werden geformuleerd in verband met zijn vreemde naam, die vanaf 1542 in handschriften en drukken opduikt. Dat hij zou verward worden met een paus genaamd Clemens is niet erg aannemelijk: paus Clemens VII overleed al in 1534 en trouwens, wie zou hem ooit met deze kerkvorst verwisselen? Even onwaarschijnlijk is de veronderstelde verwisseling met een Ieperse humanist genaamd Jacobus Papa. Mogelijk gaat het om een grap die het enigszins liederlijke leven van de componist op de korrel neemt: hij was naar verluidt geen toonbeeld van deugdzaamheid en dus zeker niet het ideaal dat – al dan niet terecht – verbonden was met het pausdom in het algemeen. Een document uit 1553 noemt Clemens immers ‘un grant ivrogne’ en een ‘mal vivant’: een verstokte dronkaard die, als priester, een verre van hoogstaand moreel leven leidde. Zijn bedenkelijke levenswandel heeft wel sporen nagelaten in zijn onstabiele carrière, maar heeft blijkbaar geen negatieve invloed uitgeoefend op zijn faam als componist.

Clemens werd vermoedelijk geboren tussen 1510 en 1515. In 1544-45 was hij gedurende ongeveer een jaar verbonden als zangmeester aan de Sint-Donaaskerk in Brugge. Aan de patroonheilige van de kerk bracht hij hulde in zijn Missa Gaude lux Donatiane. Nadien trad hij in dienst van Philippe de Croÿ, hertog van Aarschot en een van de generaals van Keizer Karel V. Een aantal composities verwijst naar relaties met de Croÿ en met de keizer, namelijk enkele staatsmotetten ter ere van de vorst en een elegie op de dood van de Croÿ die in 1549 overleed (O quam moesta dies). In

1550 was hij gedurende enkele maanden ‘sanger ende componist’ in dienst van de Illustere Lieve-Vrouwe-Broederschap in ’s-Hertogenbosch. Bij zijn afscheid schreef hij het zevenstemmige motet Ego flos campi, ‘ter eeren onser lieve vrouwen’. Enkele composities voor de heilige Martinus, patroonheilige van Ieper, wijzen wellicht op een relatie met die stad. Ook met de stad Leiden onderhield hij blijkbaar goede contacten, zoals blijkt uit de vele werken die gekopieerd werden in de zogenaamde ‘Leidse koorboeken’, een verzameling van omvangrijke polyfone handschriften. Clemens overleed wellicht in 1555 of 1556. Jacobus Vaet, de Vlaamse kapelmeester van aartshertog en latere keizer Maximiliaan II, componeerde een treurmotet op zijn overlijden, dat in 1558 werd gepubliceerd (Continuo lachrimas). Daarin wordt gesuggereerd dat hij een gewelddadige dood stierf.

Volgens een publicatie van Sanderus uit 1644 werd Clemens begraven in Diksmuide. Enige zekerheid hieromtrent ontbreekt. Postuum werd hij geëerd door de twee toonaangevende Vlaamse muziekuitgevers uit die tijd, Susato en Phalèse. Tielman

Susato gaf in 1556-57 in Antwerpen de Souterliedekens uit, driestemmige zettingen van alle 150 psalmen in het Nederlands. De Leuvense drukker Pierre Phalèse begon op hetzelfde tijdstip met de uitgave van alle religieuze werken van Clemens, te beginnen met zijn missen, gevolgd door zijn motetten. In totaal gaf Phalèse meer dan 200 werken van Clemens uit. Hieruit blijkt meteen zijn productiviteit. Hij beperkte zich overigens niet tot geestelijke genres, zoals Latijnse missen, motetten en Magnificats naast de populaire Nederlandse psalmen, maar hij was evenzeer het profane meerstemmige lied genegen, vooral Franse chansons.

Samen met Nicolas Gombert en Thomas Crequillon behoort Clemens tot een strekking binnen de vierde generatie van de polyfonisten uit de Nederlanden, die zich vooral toelegde op de consequente toepassing van de techniek van de imitatie. Hierbij begint een compositie met opeenvolgende gelijkaardige inzetten in alle stemmen, een principe dat heel het werk door geldig blijft, telkens voor nieuwe thema’s op achtereenvolgende tekstfragmenten (Deus in adiutorium, Jubilate Deo, Domine quando veneris). Het

DE VLAAMSE pOLyFONIST jACOBuS CLEMENS NON pApA

Capella Pratensis © Vincent Nabbe


resultaat is een gelijkmatige muzikale stroom, zonder felle contrasten of plotse cesuren. Voor deze werkwijze staat vooral Nicolas Gombert model. Clemens kijkt echter geregeld over de muur van een tweede tendens die in die periode opgang maakte, namelijk een verhoogde aandacht voor de tekstexpressie. Deze vernieuwing mondde uit in het doorbreken van de consequent doorgevoerde imitatie door het inlassen van homofone passages, waarbij alle stemmen en bloc een belangrijke tekstpassage accentueren. Ook bepaalde melodische of harmonische wendingen staan in functie van de weergave van de tekstinhoud. De halve toon bijvoorbeeld dient als uiting van negatieve gevoelens, bij de inzet van Si mors dissolvit, een reflectie op de dood. Clemens was in dit opzicht een pionier die de sterk expressief en emotioneel geladen muziek van Orlandus Lassus voorbereidde, vooral op het gebied van het Latijnse motet.

Clemens’ profane liedkunst vertelt een even gevarieerd verhaal, reikend van reflectieve, melancholische chansons (Adieu delices de mon coeur) over drinkliederen (La la la maistre Pierre, Iuvons beau jeu) tot ondeugende, soms platvloerse erotische anekdotes (Frisque et gaillard). Afhankelijk van de tekst wisselt de stilistische aanpak van complexe polyfonie tot pittige, declamatorische ritmen, die de invloed van het populaire Parijse chanson verraden. In het verlengde van dit Franse repertoire liggen de Nederlandstalige liederen van Clemens, verfijnde pareltjes, alweer op zeer wisselende teksten, waaronder uiteraard amoureuze (Een Venus schoon). Clemens’ faam blijft echter nog altijd in de eerste plaats verbonden met de Souterliedekens,

stichtelijke huismuziek voor een beperkte bezetting van drie stemmen. Zij danken hun bekendheid aan het feit dat Clemens de meeste van deze psalmliederen baseert op bestaande volksliederen, die toentertijd gemeengoed waren. Zo weerklinkt in de psalm God is myn licht het lied Ick weet een vrouken amoureus. De praktijk om wereldlijke melodieën te verwerken in geestelijke polyfonie was toen algemeen verspreid, ook in de miscompositie (bijvoorbeeld de vele missen gebaseerd op de L’homme armé-melodie). Het compositorisch meesterschap en de vaak intense expressie van Clemens’ muziek is echter vooral terug te vinden in zijn motetten en zijn chansons, die nog steeds te weinig bekend zijn.

Ignace Bossuyt

za 21.04.12 / 18.00 / Gratis Requiem: toonmoment Polyfoniedag voor

amateurkoorzangers za 21.04.12 / 20.00 / € 20 Capilla Flamenca & La Caccia Clemens non Papa: priester & bon

vivantzo 22.04.12 / 14.00 / Gratis met een

concertticket voor ClEMEnS 500 Jacobus Clemens non Papa lezing door Ignace Bossuytzo 22.04.12 / 15.00 / Gratis Souterliedekens: toonmoment Door leerlingen van de academie van

Diksmuide, Ieper en Bruggezo 22.04.12 / 17.00 / € 20 Cappella Pratensis & Joshua

Rifkin Clemens non Papa: Brugge en verder

www.clemens500.be

in samenwerking met de steden Diksmuide, Ieper en Brugge, Huis van de Polyfonie, AMUZ, Illustre lieve Vrouwe Broederschap ‘s-Hertogenbosch, 30CC en ClEMEnS 500

De muziek van Clemens non Papa zal niet alleen in de Concertzaal van het Concertgebouw te horen zijn, maar ook in de straten van Brugge! Vanaf Pasen 2012 tot de week voor Pasen 2014 speelt de Brugse beiaard telkens om kwart voor het uur ‘Tensi dat die Heere wilt bouwen’, psalm CXXVI uit Clemens’ Souterliedekens op de muziek van ‘Sy sullens my niet verdriven, quade tonghen dyet beniden’.

Capilla Flamenca © Miel Pieters


wordvriEnd

− U kan reeds voor de publieksverkoop tickets reserveren voor maximum twee personen per voorstelling.

− U ontvangt een persoonlijke uitnodiging voor de seizoenspresentatie waarin artistiek directeur Jeroen Vanacker en peter Jan Michiels u de niet te missen toppers van seizoen 2012-2013 voorstellen.

− U heeft recht op drie eersterangstickets en gratis programmaboekje voor één voorstelling, te kiezen uit vier geselecteerde topproducties van seizoen 2012-2013 en u ontmoet andere Vrienden in de Vriendencorner tijdens de pauze bij een drankje.

− U kan gratis deelnemen aan een exclusieve workshop in de Sound Factory, interactieve ruimte voor geluidskunst van het Concertgebouw.

− U wordt persoonlijk op de hoogte gehouden van de programmacontext en voordeelacties van het Concertgebouw.

Om Vriend van het Concertgebouw te worden, kan u een e-mail sturen naar [email protected] met vermelding van uw voornaam en naam en adres of u kunt bellen naar +32 50 47 69 99. Als Vriend van het Concertgebouw betaalt u een bijdrage van € 120 per seizoen. Na uw inschrijving ontvangt u een bevestiging en de gegevens voor betaling. Uw lidmaatschap is geldig voor twee personen.

ontdEk hEt niEuwE sEizoEn 2012-2013•Vanaf 11.05.2012 op www.concertgebouw.be

•Schrijf u in op ons e-zine en maak kans op duotickets tijdens het nieuwe seizoen!

•Word fan van het Concertgebouw op facebook, en ontdek als eerste het nieuwe seizoen: www.facebook.com/concertgebouwbrugge.

hEt concErt-gEbouw dankt dE scoop- mEcEnassEn!

Jean & Lieven Cloetens, WUYTS NV, Architecten LMS Vermeersch, Robbrecht & Daem, De Vos Schoenen-Blankenberge, NV MASELIS, PERMEKE INVEST NV, Baron en Barones Hugo en Chris Vandamme-Baert – Voorzitter Concertgebouw Brugge, Peter & Vik Vandamme, Piano’s Maene, International Golfing Fellowship of Rotarians Belgium-Luxemburg, Interparking, a&s. Solutions, Crivits & Persyn Advocatenkantoor cvba

Dankzij deze SCOOP-mecenassen kregen jonge muzikanten van de concertreeks SCOOP een optreden in de Kamermuziekzaal, een professionele cd-opname en extra podiumkansen in de Provincie West-Vlaanderen.

Heeft u ook een hart voor jong muzikaal talent? Neem contact op met Ann Cosyn op +32 50 47 69 68 of [email protected]. Meer info over de voorwaarden op www.concertgebouw.be/mecenas.Mecenas worden is mogelijk vanaf een bijdrage van € 500.

word abonnEEEn boek de beste plaatsen aan een extra voordelig tarief!

Vast abonnementWilt u zich vastbijten in een bepaald genre? Bent u liefhebber van orkestrale werken? Wilt u geen enkel concert missen van ons huisorkest? Of wenst u een seizoen lang de werken van een bepaalde componist beter leren kennen tijdens een Focus? Met een vast abonnement hoeft u niks te missen. Aangezien abonnementen reeds voor de losse tickets verkocht worden, bent u hiermee zeker van een goede plaats, en in eerste en tweede rang levert dit bovendien minstens 25% korting per voorstelling op.

KeuzeabonnementMaakt u liever zelf een selectie uit de voorstellingen die aan uw smaak beantwoorden?Kies dan voor een keuzeabonnement 2012-2013 en stel zelf uw abonnement samen. De korting op de basisprijs hangt af van het aantal gekozen voorstellingen. U geniet reeds korting vanaf zes voorstellingen. Vraag ernaar tijdens uw reservatie.

Boek uw abonnement vanaf 26 mei online en geniet van al deze voordelen!


ALEXEI LuBIMOV & ALEXEI ZuEV12.05.12 — 13.05.12



Een beroemde passage uit Doktor Faustus van Thomas Mann is de analyse van Beethovens laatste pianosonate, die op het hoofdpersonage, de jonge componist Adrian leverkühn, een blijvende invloed zal uitoefenen. In zijn geniaalste roman plaatst Mann Beethoven aan het begin van zijn faustiaanse geschiedenis van de moderne muziek. De Russische toppianist Alexei lubimov, sinds de eerste seizoenen een trouwe gast van het Concertgebouw, en zijn briljante leerling Alexei Zuev spelen in het weekend van 12 en 13 mei 2012 drie concerten in het Concertgebouw, waarin ze Beethovens late pianosonates onder elkaar verdelen en combineren met meesterwerken uit de 20e-eeuwse pianoliteratuur. In een lecture-concert met het Goeyvaerts Strijktrio en een vertoning van de stille film Faust van Murnau met live-improvisaties door Frederik Croene wordt de link tussen Beethoven, Faust en de nieuwe muziek verder uitgediept.

Net als het Spätwerk van Bach of Liszt lijken de vijf laatste pianosonates van Beethoven stilistisch en esthetisch los te staan van hun ontstaanstijd. Met romantiek hebben deze rond 1820 gecomponeerde werken weinig van doen. In Beethovens vele fuga’s leeft de barok van Bach en Händel verder, terwijl het abstracte van zijn muziek naar Schönberg of Webern vooruitwijst. Verleden, heden en toekomst vloeien in elkaar over. Voor de generatie meteen na Beethoven bleef

deze letterlijk ‘tijdloze’ muziek een harde noot om te kraken. Ze werd pas na bijna honderd jaar gevat. Geen wonder dat de pianisten Alexei Lubimov en Alexei Zuev Beethovens sonates in hun drie recitals zo moeiteloos kunnen koppelen aan verwante modernistische pianowerken uit de 20e eeuw, van Arnold Schönberg en Charles Ives tot Karlheinz Stockhausen en Galina Ustvolskaja.

Ook de Duitse schrijver Thomas Mann zag in Beethoven een belangrijke voorloper van de moderne muziek, van de muzikale traditie die zou culmineren in de atonaliteit en de twaalftoonsmuziek van de Weense school van Arnold Schönberg, Alban Berg en Anton Webern. In Doktor Faustus, Das Leben des deutschen Tonsetzers Adrian Leverkuhn, erzählt von einem Freunde uit 1937 beschrijft Mann hoe de pianoleraar van het hoofdpersonage Adrian Leverkühn Beethovens laatste pianosonate analyseert. De jonge student wordt niet alleen aangegrepen door de geniale complexiteit van Beethovens muziek, maar ook door de immense eenzaamheid en de doodsgedachten die uit de half-hemelse, half-demonische muziek van de dove componist spreken. Later in de roman zal de duivel beweren dat grote kunst slechts in complete isolatie kan ontstaan.

Op 13 mei, tussen de twee concerten van Lubimov en Zuev, onderzoekt het Goeyvaerts Strijktrio samen met de schrijvers Rob Riemen en Stefan Hertmans de link tussen Faust en de nieuwe muziek, tussen kunst en politieke

verantwoordelijkheid. Aan de hand van het levensverhaal van de fictieve componist Adrian Leverkühn, die zijn ziel aan de duivel verkoopt om volmaakte composities te kunnen schrijven, vertelt Thomas Mann over de lotgevallen van Duitsland. De schrijver verkeerde aan het eind van de Tweede Wereldoorlog in de overtuiging dat het nazisme niet in de eerste plaats een politiek fenomeen was, maar geworteld in de cultuur – in zijn cultuur. In de complexe en veelgelaagde roman onderzoekt hij hoe de grootste barbarij en vernietiging in een grootse cultuur tot uitbarsting kon komen, vooral wanneer de overdreven verering van die cultuur gepaard gaat met morele blindheid. Dat deden de nazi’s bijvoorbeeld door Wagner te gaan ophemelen of door hun meetings als grote performances te ensceneren. Zoals Slavoj Zizek in zijn boek over Wagner schrijft, is de barbarij niet het omgekeerde van de cultuur, ze is veeleer de cultuur in zijn zuivere gedaante, cultuur zonder beschaving.

Voortdurend trekt Mann parallellen tussen de muziek van Leverkühn en de politieke ontwikkelingen in Duitsland voor de Tweede Wereldoorlog. De link tussen Leverkühn die zijn ziel aan de duivel verkoopt, en het Duitse volk, dat zijn ziel aan Hitler verkoopt, werkt Mann duidelijk uit. Bovendien loopt Leverkühn in de roman moedwillig syfilis op in de hoop dat de ziekte en de daaruit resulterende waanzin hem een demonische inspiratie en geniale creativiteit zullen geven. Mann baseerde zich op de biografieën van romantische figuren als Schubert, Schumann, Wolf en Nietzsche,

BEETHOVEN, DOKTOr FAuSTuS EN DE NIEuWE MuZIEK

Alexei Lubimov


die leden aan syfilis of krankzinnig stierven. De geniale creativiteit van Leverkühn, die steeds harder, liefdelozer, arroganter en sarcastischer wordt, leidt in de roman uiteindelijk tot de uitvinding van de dodecafonie, de twaalftoonstechniek waarvan Arnold Schönberg de echte geestelijke vader is. Bij de redactie van Doktor Faustus werkte Thomas Mann nauw samen met de muziekfilosoof T.W. Adorno, die net als Mann en Arnold Schönberg naar Californië was geëmigreerd op de vlucht voor het nazisme. De duivel verschijnt in het boek in de gedaante van Adorno, terwijl het faustiaanse hoofdpersonage Adrian Leverkühn twaalftoonsmuziek schrijft.

Toen Arnold Schönberg weet had gekregen van de publicatie van Doktor Faustus, zou hij in een supermarkt in Los Angeles geroepen hebben: ‘Allemaal leugens! U moet weten dat ik nooit syfilis heb gehad!’ Schönberg was allerminst een bloedeloos of koud mens. Hij ging bijzonder gepassioneerd en met een kinderlijk enthousiasme te werk, toen hij zich voornam de muziek radicaal te veranderen. ‘Als Jood had hij de ware aard van het nazisme eerder door dan Mann’, schrijft Alex Ross in De rest is lawaai.

Leverkühn moet echter niet als een portret van Schönberg gelezen worden. Hij is een metaforische figuur, een personage waarmee Mann in zijn roman ook de diepten van zijn eigen ziel wilde peilen. Mann hield tot aan zijn dood mateloos van de Duitse muziek van Beethoven, Schubert of Wagner. Maar hadden de geniale Duitse

19e-eeuwse componisten in hun muziek niet net iets te veel met het nihilisme geflirt en de grote humanistische idealen de rug toegekeerd, die bij Beethoven nog centraal hadden gestaan? Omdat Mann zich zijn hele leven lang zelf als een kind van de 19e eeuw en de Duitse romantiek had beschouwd en hij die romantiek uiteindelijk in de gruwelen van het nazisme had zien uitmonden, zag hij het als zijn taak om in Doktor Faustus het vertwijfelde verhaal van zijn eigen leven, van zijn volk en zijn tijd te vertellen.

In de roman heet de laatste compositie van Leverkühn Dr. Fausti Weheklage. De cantate is als tegenhanger van Beethovens Negende Symfonie geschreven. Beethovens loflied op de vreugde en de hoop wordt bij

12.05.1219.00 Beethoven, de onsterfelijke modernist / lezing door Jan Christiaens /

Gratis met een concertticket voor 12.05.201220.00 Alexei Lubimov & Alexei Zuev / Beethoven en Faust. De late pianosonates I /

€ 2022.30 Faust. Eine deutsche Volkssage / Stille film uit 1926 van F.W. Murnau met

live improvisaties door Frederik Croene / € 10

13.05.1211.00 Alexei Lubimov & Alexei Zuev / Beethoven en Faust. De late pianosonates II /

€ 2014.30 Doktor Faustus / Een lecture-concert met Goeyvaerts Strijktrio, Stefan

Hertmans en Rob Riemen / € 1517.00 Alexei Lubimov & Alexei Zuev / Beethoven en Faust. De late pianosonates III /

€ 20

Weekendpas € 60

Leverkühn vervangen door een vreselijke aanklacht tegen de mensen en God. Het stuk eindigt met een treurige klacht van God over de teloorgang van de schepping. Hier vraagt Manns verteller zich echter af of er ‘in dit sombere klankdicht dat tot het laatst toe geen vertroosting, verzoening of romantisering toelaat, toch niet de religieuze paradox gevonden wordt dat aan de diepste heilloosheid de hoop, al was het maar als een heel voorzichtig vragen, ontkiemt. Dit zou de hoop zijn aan gene zijde van de hopeloosheid, de transcendentie van de wanhoop, – niet het verraad daaraan maar het wonder dat het geloof te boven gaat.’

Jan Vandenhouwe



Op 14 april, ruim honderd jaar na de uitreiking van de nobelprijs literatuur aan Maurice Maeterlinck, beleeft Pelléas et Mélisande een nieuwe première in het Concertgebouw Brugge. De originele opera van Claude Debussy duurt zo’n drie uur. Muziektheater Transparant brengt een bezwerende pocketversie: ingekort, gereduceerd voor dertien muzikanten, en vergezeld van een broeierige ‘filmtrack’.

Het verhaal van Pelléas et Mélisande is een tragisch sprookje, zwanger van symbolen: in een sprookjesachtig koninkrijk Allemonde treft koningszoon Golaud de beeldschone maar doodsbange Mélisande aan, snikkend bij een bron. Zijn huwelijk met haar blijkt noodlottig. Al snel bloeit een onuitgesproken liefde tussen zijn jonge

halfbroer Pelléas en zijn raadselachtige bruid. Verblind door jaloezie vernietigt Golaud ongewild al wie hem lief is: hij vermoordt zijn broer, Mélisande sterft in het kraambed.

Maeterlinck is een merkwaardig geval. Zijn werken sloegen op het einde van de 19e eeuw in als een bom. Nog voor zijn dertigste werd hij ingehaald als ‘de meerdere van Shakespeare’. Over de hele wereld werden de werken van de Gentse symbolist op de planken gebracht. Hoewel Maeterlinck muziek afdeed als ‘nutteloos lawaai’, vonden zijn werken bij uitstek weerklank in de oren van componisten. In 1911 was de faam van Maeterlinck zo groot dat hij het zich kon veroorloven niet op te dagen op zijn eigen Nobelprijsuitreiking. Maar zijn ster taande snel. In 1949 stierf Maeterlinck in zijn villa in Nice, vereenzaamd, zelden nog gelezen, laat staan gespeeld. Hoewel Maeterlinck er alles aan heeft gedaan om met vitriolen pen de opera te kelderen – aanleiding: Debussy weigerde om de jonge vrouw van de schrijver te casten als Mélisande – moest hij later toegeven dat Claude Debussy wonderwel geslaagd was in zijn opzet.

De amuzikale Maeterlinck had gelijk: Pelléas et Mélisande is een meesterwerk, dat radicaal brak met de traditie van Wagner. Zoals dat gaat bij meesterwerken werd de première slecht ontvangen. Vergeleken met wat men toen gewoon was, klinkt Pelléas et Mélisande als onversneden avant-garde. Een anti-opera. Muziektheater Transparant vroeg de Gentse componiste Annelies Van Parys om de ragfijne orkestratie van Debussy te herorkestreren voor het onvolprezen Oxalys Ensemble. Haar uitdaging: met minder muzikanten het eindeloze palet aan klankkleuren van het origineel bewaren. Regisseur Wouter Van Looy koos voor een beproefde Transparant-aanpak: de zangers geven gestalte aan de personages zonder daadwerkelijk te acteren. Het verhaal wordt gevisualiseerd op filmschermen. Wouter Van Looy trok naar Mexico en bracht er samen met de Mexicaanse cineaste Vivian Cruz de betoverde wereld van Maeterlinck in beeld. Zelden zag u Allemonde zo broeierig, zelden schroeide de liefde tussen Pelléas en Mélisande zo verzengend.

Wannes Gyselinck

pELLÉAS ET MÉLISANDEMaeterlinck en Debussy: het getroebleerde huwelijk tussen een schrijver en een componist

Pelléas et Mélisande © Héctor Cruz

BELGISCHEprEMIèrE14.04.12

DOMEIN ÉDOuArD LOCK19.05.12 — 20.05.12

Édouard Lock © Carl Lessard

17

In mei krijgt het Concert-gebouw de gerenommeerde choreograaf Édouard lock over de vloer. Het Brugse publiek wordt verwend met zijn, nog naamloze, nieuwste creatie, waarover hij trouwens al honderduit praat in dit artikel. Daarnaast is er ook de vertoning op groot scherm van zijn dansfilm Amelia, le film, en een interview met de man zelf.

‘Voor deze nieuwe creatie prikkel ik onze collectieve herinnering met twee barokopera’s. Dido and Aeneas van Henry Purcell is in onze westerse cultuur muzikaal ingebed, maar niet iedereen zal het verhaal kunnen navertellen. Het thema van Orpheus uit Glucks Orphée et Eurydice daarentegen, is in vele uitingen en afgeleiden heel bekend, terwijl slechts een enkeling de muziek goed zal kennen. Wat de beide opera’s gemeen hebben, is de diepe emotie die, ondanks de lange geschiedenis van de verhalen, toch contemporain blijft. Daardoor zijn ze een humusrijke bodem voor een verbinding tussen een oude kunstvorm als klassiek ballet en moderne dans en andere hedendaagse kunsten. Daarnaast vormen ze een startpunt om de vervorming van onze culturele referenties onder de loep te nemen. Als kunstenaar speel ik graag met de herinneringen die de toeschouwer met zich meedraagt en de vervorming daarvan eens een werk op toneel wordt gepresenteerd. De discrepantie tussen herinnering en de representatie daarvan, levert instabiliteit op, en in die instabiliteit gedij ik erg goed als choreograaf. Waarom? Instabiliteit en vervorming zijn per definitie niet beperkend en dus vrij – je kunt alle kanten op. Liever iets woeligs en onberekenbaars dan iets wat vastligt.’

Culturele referenties

‘Ik vind het boeiend een verhaal te eindigen, om direct daaropvolgend een nieuw verhaal te beginnen dat losstaat van de eerste vertelling, om de toeschouwer vervolgens uit te nodigen daaruit een derde, geheel

eigen verhaal te distilleren. Het verhaal van Dido and Aeneas eindigt met de dood van een van de twee protagonisten. Orphée et Eurydice begint met Eurydice in de onderwereld, de plaats waar de doden zich bevinden. De personages zijn dus niet aan elkaar gerelateerd, maar wat hen met

elkaar verbindt, is nabijheid in tijd. Het feit dat de twee verhalen achter elkaar worden gepresenteerd legt een verband dat er normaal gesproken niet is.

Je zou kunnen stellen dat beide opera’s culturele referentiepunten zijn die elkaar

VErVOrMDE VErHALENÉdouard Lock over zijn nieuwe creatie

© Deen van Meer


in deze productie vinden en versterken. Dat is in mijn ogen het wezen van cultuur. Een cultuur wordt immers door dergelijke gemeenschappelijk gekende referenties bijeengehouden. Deze worden echter ook in toenemende mate vervormd door allerlei krachten die op de cultuur worden uitgeoefend. Wanneer ik dus in mijn werk refereer aan een bekend verhaal en muziekstuk, of naar een mythe verwijs – in dit geval twee opera’s – zal de toeschouwer daar direct een beeld bij krijgen. De meesten zullen de connectie kunnen maken, maar de perceptie ervan zal van persoon tot persoon verschillen. Dat is interessant: er zijn met het verstrijken van de tijd talloze vervormingen van die referenties opgetreden waar we ons niet bewust van zijn. We leven in een versneld tijdsgewricht, waarin onze culturele referenties in eenzelfde overhaast proces aan continue vervormingen zijn onderworpen. Dat is nieuw voor ons. Als we teruggaan in de geschiedenis, zien we dat culturele verwijzingen door iedereen altijd op dezelfde manier werden gezien en geïnterpreteerd. Tegenwoordig werken verschillende culturen door een veelheid aan factoren op elkaar in. Referenties beginnen in elkaar over te lopen, elkaar te beïnvloeden. Daardoor kennen we de originele referentiepunten wel bij naam, en weten we zo’n beetje waarnaar deze verwijzen, maar de betekenis an sich wordt steeds individueler beleefd. Daarmee zijn onze culturele referenties gefragmenteerder en onvoorspelbaarder dan ooit.’

Onstabiel lichaam

‘Als choreograaf werk ik juist vanuit een heel voorspelbare bron: het menselijk lichaam. Het lichaam is immers iets dat iedereen met elkaar gemeen heeft. Het lichaam wordt vaak gezien als een instrument, beperkt door leeftijd, verhouding en esthetiek. Maar als de vervormde cultuur ons waarnemen verandert, blijft niets stabiel, ook het lichaam niet. In dat gevoel van instabiliteit zit een hoop potentieel. Ik geniet ervan om op zo’n manier naar het lichaam te kijken. Ik creëer voor mijn dansers een situatie waarin het lichaam zichzelf kan verhullen en geen heldere notie van zijn eigenschappen weer kan geven. Daarmee wordt het lichaam een subject van vervorming, zoals de versnelde en overhaaste cultuur voorschrijft.

De barok biedt mij in dat licht gezien een grote uitdaging. Ik ervaar barokmuziek als ‘koude’ muziek, een heel gestructureerde mathematische presentatie van expressie. Beweging benader ik ook als ‘koud’; in

mijn choreografieën is alles tot in elk detail gestructureerd en gezet. Ik ‘verwarm’ de ontstane beweging door het creëren van een extreme dynamiek en detailoverdaad, die de belichting dan weer deels verbergt. Ik heb componist Gavin Bryars, met wie ik in een vorige productie Amjad op eenzelfde wijze heb samengewerkt, gevraagd muzikaal

commentaar te leveren op de twee door mij gekozen opera’s. Bryars recreëert en deconstrueert passages, waarbij hij refereert aan het oorspronkelijke materiaal, maar ook zijn eigen compositorische voorkeuren laat spreken. De toeschouwer zal de referentie dus begrijpen, maar luistert niet naar de bron. Het is een vervorming van de bron, vanuit het oogpunt van een hedendaagse componist.’

Onzichtbaar

‘Ik heb in 1987 bij het Nationale Ballet (Amsterdam) voor het eerst met spitzen, het balletattribuut bij uitstek, gewerkt. Daarvoor, vanaf de oprichting van mijn eigen gezelschap La La La Human Steps in 1980, werd mijn werk vaak als antiballet gezien. Dat heb ik altijd erg merkwaardig gevonden: er heeft altijd een ‘balleteske’ sfeer aan mijn werk gekleefd. Ballet creëert een situatie waarin het lichaam wordt geïdealiseerd, in een heel begrijpelijke vormtaal. Ik laat die vormtaal accelereren en breng er veel details in aan, tot op het punt dat die taal bijna niet meer te volgen is, ook niet voor de uitvoerende danser zelf. Als toeschouwer begrijp je wat je ziet, maar tegelijkertijd ook niet. Ik hou ervan om bewegingsstructuren te creëren die uiteindelijk het lichaam onzichtbaar maken. Dat conflicterende is interessant. Dat geldt ook voor ballet als dansvorm op zich. Ballet brengt zoveel traditie met zich mee, zoveel referenties en geschiedenissen waar ik als

contemporaine choreograaf mee aan de slag kan.’

Fragmenteren

‘Cultuur, gezien als stelsel dat verenigd wordt door gemeenschappelijke referentiepunten, wordt steeds moeilijker eenduidig te benaderen. Dat idee exploreer ik met het medium film. Dat doe ik om de toeschouwer te vervreemden van wat hij ziet, om het minder begrijpelijk te maken, waardoor de kijkervaring dynamischer wordt. De film in deze dansproductie representeert Cerberus, de driekoppige waakhond die de levenden van de doden scheidt. Hij is het oogpunt van waaruit de regels, de karakters, en het verhaal – onze culturele referenties dus – door Cerberus’ onmenselijke natuur per definitie níet worden begrepen. Elk van zijn drie hoofden representeert een kleur: rood, groen en blauw, die samen het RGB-palet (Rood-Groen-Blauw) vormen van waaruit elke gewenste kleur kan worden samengesteld.

De Canadese beeldend kunstenaar Armand Vaillancourt heeft het decor benaderd als een sculptuur waar je omheen kunt lopen. Normaliter wordt een decor beschouwd als iets waar alleen frontaal naar wordt gekeken. Vaillancourt werkt echter net zo gedetailleerd aan de achterkant als aan de voorkant, ook al zal de toeschouwer die details minder snel waarnemen. Vaillancourts idee sluit aan bij mijn opvatting over de presentatie van beweging, alhoewel decor en choreografie op zichzelf blijven staan. Ik hou van een gefragmenteerd toneel, waarin de onderdelen los van elkaar staan en verschillende, vervormende lagen aanbrengen. De toeschouwer legt de verbinding en maakt één geheel van alle elementen die wij aanreiken.’

Sander Hiskemuller

‘Liever iets woeligs en onbereken-baars dan iets wat vastligt.’

za 19.05.12 / 20.00 / € 30 25 20 14 Creatie 2011 Édouard lock – la la la

Human Steps zo 20.05.12 / 15.30 / Gratis met een

ticket voor Domein Édouard lock Interview met Édouard Lockzo 20.05.12 / 17.00 / € 5 of gratis met

een ticket voor 19.05.2012 Amelialefilm Édouard lock – la la la

Human Steps

in samenwerking met Cultuurcentrum Brugge


De eerste Poëzienacht Brugge was een daverend succes. Tijd dus voor een tweede editie (op 5 mei 2012)! Frederik De Preester van de Handelsreizigers in Ideeën stond in voor de programmatie en licht al een tipje van de sluier.

poëzienacht Brugge is aan zijn tweede editie toe. Wat mogen de mensen dit jaar verwachten? Frederik De Preester: Voor de eerste editie ‘tot diep in het donker’ (2010) programmeerden we poëzie maar ook muziek en performance binnen verschillende ‘tonen’ zoals jazz, rock-‘n’-roll en experimenteel. Met een toon bedoel ik een stijl, een attitude maar ook een ritme, een manier om iets maken en op het podium te brengen. Ook dit jaar vormen deze tonen het vertrekpunt, maar we gaan dit keer een stap verder en programmeren een aantal volwaardige voorstellingen waarin dichters en muzikanten zich door elkaar laten inspireren. Dat is het geval bij Toon Tellegen en het Wisselend Toonkwintet bijvoorbeeld, of de Nederlandse dichteres Tjitske Jansen met de Gentse band Mary & Me en natuurlijk Electric Barbarian die het werk van de Amerikaanse dichter Langston Hughes als uitgangspunt neemt voor een muzikaal project. Naast de optredens op grotere podia zijn er ook ‘Salons van de inspiratie’.Deze ‘salons’ zijn een soort vrijplaats waar de bezoeker kan kennismaken met het poëtische universum van een dichter, acteur of muzikant. We vragen hen ‘iets’ te doen met wat zij als poëzie beschouwen. Verwacht u aan filmprojecties, poëtisch muzikale improvisaties, maar ook gewoon aan een dichter die de tijd krijgt om uitgebreid uit zijn lievelingspoëzie voor te lezen. Met deze salons willen we het begrip ‘poëzie’ opentrekken, maar ook een zekere rust, een ‘trage lijn’ in de poëzienacht inbouwen, vrij van elk opgelegd format.

Met het optreden van Electric Barbarian en ‘muziekselecteur’ jan Ducheyne trek-ken jullie ook de muzikale kaart. Willen jullie jullie hiermee onderscheiden van

vergelijkbare initiatieven?We willen ons met Poëzienacht Brugge vooral onderscheiden van de rest door een niet-elitair evenement op te zetten, waar artiesten en publiek zich goed ontvangen voelen. Op die manier willen we een ambiance creëren waarin onverwachte dingen en ontdekkingen kunnen plaatsvinden. Muziekselecteur Jan Ducheyne zal met De Sprekende Ezels voor onverwachte en soms ongeprogrammeerde interventies zorgen op het jazz-podium en past dus perfect binnen dit opzet. De leden van Electric Barbarian zullen tijdens de Poëzienacht trouwens ook hun cd voorstellen die door De Werf geproduceerd werd. Wat is de band tussen het Concertgebouw en de poëzienacht?Omdat het Concertgebouw tijdens de eerste editie zo’n goede gastheer was, kregen we zin om dit jaar een stap verder te gaan en ook inhoudelijk te gaan samenwerken. De architectuur en de kunstcollectie van het Concertgebouw en

de Sound Factory vormen de inspiratiebron voor een experimenteel poëtisch parcours met licht dadaïstische interventies.

Naar welk optreden kijkt u het meeste uit?Ik kijk vooral uit naar de momenten van betovering, wanneer het publiek echt in de ban raakt van de poëzie. En ik denk dat alle dichters en muzikanten op de affiche een dergelijke magie kunnen teweegbrengen! En persoonlijk zie ik het meest uit naar de afterparty na een geslaagde tweede Poëzienacht Brugge (lacht).

Poëzienacht Brugge is een organisatie van Brugge Plus.

Concept en programmatie: Handelsreizigers in Ideeën i.s.m. Stad Brugge, Concertgebouw Brugge, Bibliotheek Brugge, Dienst Cultuur, Musea Brugge en Kunstencentrum De Werf. Met de steun van Vlaams Fonds voor de letteren en Aanbodpodium.be.

www.poezienachtbrugge.be

pOËZIENACHT BruGGEOnverwacht nachtelijk treffen van poëzie en muziek

Poëzienacht Brugge 2010

05.05.12


A+232A+232 n

lb

el

gis

ch

e p

rij

s v

oo

r a

rc

hit

ec

tu

ur

& e

ne

rg

ie 2

01

1 | in

te

rv

iew

an

dr

ea

de

pl

az

es

ok

t – n

ov

2011

be

lgis

ch

tij

ds

ch

rif

t v

oo

r a

rc

hit

ec

tu

ur

o

kto

be

r –

no

ve

mb

er

201

1

belgische prijs voor architectuur & energie 2011

interviewandrea deplazestentoonstellingprogress:oma door rotor

of

fic

iël

e c

ata

log

us

be

l €

12,5

0 | i

nt

€ 19

,50

twe

em

aa

nd

eli

jks

ica

sd

| b

ru

ss

el

ka

nto

or

va

n a

fg

ifte

ge

nt

xp

40

50

54

0977137

550701

02320

232-PAG7_v9_NL.indd 1 20/10/11 23:22

A+233b

elg

isc

h t

ijd

sc

hr

ift

vo

or

ar

ch

ite

ct

uu

r

de

ce

mb

er

20

11

– j

an

ua

ri

201

2A+233 n

lw

on

en

| va

c l

eu

ve

n | t

he

rm

isc

he

no

rm

en

en

ge

ve

ls

be

l €

12,5

0 | i

nt

€ 19

,50

twe

em

aa

nd

eli

jks

ica

sd

| b

ru

ss

el

| ka

nto

or

va

n a

fg

ifte

ge

nt

x –

p4

05

05

4

de

c 2

01

1 – ja

n 2012

kroniek van eenproject Vac leuVen

architectuur enkritiek cultuurprijsVoor architectuur 2011

techniek impact Vande thermische normenop geVels

stéphane beelpierre blondel

dmVade Vylder Vinck taillieu

xaVeer de geyter

wonen

9771375

507012

02330

NL233_PAG3_v7.indd 1 09/01/12 23:43

A+231

bel

€ 1

2,50

| in

t €

19,5

0 tw

ee

ma

an

de

lijk

sic

as

d |

br

us

sel

ka

nto

or

va

n a

fgif

te g

ent

xp

4050

54

A+231 n

la

ug

– se

p 2011

interview dvvt – over overde vylder vinck taillieu

recente projectenozon | Puls | vincent van duysen

techniek Hergebruikvan bouwmaterialen

9771375

507012

02310

b-arcHitectenurban Platformbob361

verwevenheid

be

lgis

cH

tij

ds

cH

rif

t v

oo

r a

rc

Hit

ec

tu

ur

a

ug

us

tu

s –

se

pt

em

be

r 2

011

Uitbreidingen

techniek

Brandweerstand

AdnAnorakBack McMasterHaverhals-HeylenLabelPlanners

9 771375 507012

02290

A+229 nl

apr – mei 2011

A+229bel ¤ 12,50int ¤ 19,50

icasd | brusselkantoor vanafgifte gent xp405054

belgisch tijdschrift voor architectuurtweemaandelijks april – mei 2011

wedstrijd

Architecture for Justice

interviews

Vasa PerovicPeter Zumthor

A+228bel ¤ 12,50int ¤ 19,50

icasd | brusselkantoor vanafgifte gent xp405054

belgisch tijdschrift voor architectuurtweemaandelijks februari – maart 2011

Cultuur

techniek

Theater enscenografieproductenspecial

Batibouw

deSingelC-mineKazerne FonckMASDe Leest

9 771375 507012

02280

A+230bel¤12,50int¤19,50

icasd|brusselkantoorvanafgiftegentxp405054

belgisch tijdschrift voor architectuurtweemaandelijks juni – juli 2011

A+230 nl

du

ur

zam

e steden

bou

w | 51n

4e – d

ou

ble or

no

thin

g | g

ecentr

aliseer

de specia

le techn

ieken

jun

– jul 2011 9 771375 507012

02300

interview

51n4e Double or nothingDominique Boudet

Duurzamestedenbouw in Belgiëtechniek

hvac Welke ecologischeoplossing kiezen?

foto

©f

ilip

du

jard

in

A+ BELGISCH TIJDSCHRIFTVOOR ARCHITECTUUR

twe

em

aa

nd

eli

jks

ge

nt

x

-arcHitectenrban Platform

bob361

verwevenheid

OUT NOW BELGIAN ARCHITECTURE

BEYOND BELGIANA+editions

www.a-plus.beMIS A+234 EN A+234 NIET EN NEEM NU EEN ABONNEMENT

Blijf op de hoogte van de architectuuractualiteit in België

6 nummers A+234 > A+239 voor € 65 studenten € 49

> www.a-plus.be/abonnement of e-mail > abonnement @ a-plus.be

A+media régie publicitaire +32 (0)2 332 37 82 [email protected]

A+234PUBLIEKE

ARCHITECTUUR

IN BELGIË

tentoonstellingprogress:oma door rotor

OUT NOW

234 NIET EN NEEM NU EEN ABONNEMENT

A+235STADSVERNIEUWING

120206_AplusPUB_Concertgebouw_v1.indd 1 06/02/12 17:13


CONCERTENL’Arpeggiata, Brussels Philharmonic, Musicbanda Franui, Ictus, Daan Vandewalle, Philippe Thuriot, Quatuor Zaïde e.a.

STADSMUZIEKAmandine Beyer, Psallentes Femina, Inge Spinette & Isa Lagarde, Annelies Van Parys, Trio Mediaeval, e.a.

KL INKENDE STAD: PUBLIEK GELUIDGeluidskunst met Chris Watson, Jana Winderen, Christoph De Boeck & Patricia Portela, Alvin Curran, Bent Sørensen, e.a.

FESTIVAL VAN VLAANDEREN KORTRIJK 25 april > 13 mei 2012 25 april > 13 mei 2012 www.festivalkortrijk.be www.festivalkortrijk.be www.festivalkortrijk.be

Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian Internatio-nal Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian Internatio-

Zotop een voetstuk.

Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian Internatio-nal Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-

goud Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards

voetstuk.zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-voetstuk.zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: voetstuk.ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards

voetstuk.zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-voetstuk.zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: voetstuk.ternational Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008:

Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian Internatio-nal Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian In-

Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian Internatio-nal Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010:

Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian Internatio-nal Beer Awards 2010: zilver European Beer Star Award 2009: brons + goud Australian International Beer Awards 2009: zilver World Beer Cup 2006 + 2008: goud Australian International Beer Awards 2010:

Het échte Brugse stadsbier.Brugse Zot — hét echte Brugse stadsbier — stond de voorbije jaren op het podium bij alle prestigieuze internationale competities.

Met gouden medailles op de World Beer Cup, Monde Selection, International Australian Beer Awards, en de European Beer Star.

Bier met liefde gebrouwen, drink je met verstand. www.brugsezot.be

DHM_02674_25_Brugze Zot_adv_contcertgebouw.indd 1 23/11/11 10:34


ook in hEt concErtgEbouw za 07.04.12 / 20.00 / Concertzaal / rob De Nijs / Een halve eeuw zanger / extra concertInfo en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)* / 0479 31 84 55 elke werkdag tussen 13.30 en 17.00 / www.concertevents.be / www.ticketsbrugge.beOrganisatie: Concertevents bvba

do 26 & vr 27.04.12 / 20.00 / Concertzaal / Alex Agnew / Interesting Times [uitverkocht]Info en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)* / 070 22 31 97 / Ticket-balie Saturn / Mediamarkt / www.comedyshows.be / www.ticketsbrugge.beOrganisatie: Piekenwulfhumor vzw

za 28.04.12 / 20.00 / Concertzaal / Flames of the Dance / TriskelionInfo en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)* / 0479 31 84 55 elke werkdag tussen 13.30 en 17.00 / www.concertevents.be / www.ticketsbrugge.beOrganisatie: Concertevents bvba

zo 29.04.12 & vr 08.06.12 / 20.00 / Concertzaal / Salvatore Adamo in concertInfo en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)*/ 0479 31 84 55 elke werk-dag tussen 13.30 en 17.00 / www.concertevents.be / www.ticketsbrugge.beOrganisatie: Concertevents bvba (i.s.m. Rotaryclub Brugge ‘t Vrije op 08.06)

vr 11.05.12 / 20.30 / Concertzaal / Toots90Info en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)* / www.toots90.beOrganisatie: The Academy i.s.m. Toots Thielemans management

za 26.05.12 / 20.00 / Concertzaal / Kommil Foo / BrekenInfo en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)* / www.kommilfoo.be / www.ticketsbrugge.beOrganisatie: Kommil Foo

zo 27.05.12 / 16.00 & 19.30 / Concertzaal / FEDES DANST!Info en tickets: [email protected] / 050 35 13 05 / www.fedes.be Organisatie: Federatie Dans en Sport vzw

vr 01.06.12 / 20.00 / Concertzaal / ABBA GOLDInfo en tickets: In&Uit Brugge (www.inenuitbrugge.be)* / 0479 31 84 55 elke werkdag tussen 13.30 en 17.00 / www.concertevents.be / www.ticketsbrugge.beOrganisatie: Concertevents bvba i.s.m. Lions Oostkamp

Deze informatie is onder voorbehoud en valt onder de verantwoordelijkheid van de respectieve organisatoren. *In&Uit: ’t Zand 34, 8000 Brugge (elke dag van 10 tot 18 uur)

aprilAntonio Vivaldi: Cello Sonatas. Roel Dieltiens & Ensemble Explorationstip R Ensemble Explorations & roel Dieltiens / Vivaldi. Cellosonates (24.04.12)

mEiAlexei Lubimov. Der Bote (ECM Records GmbH, 2002)tip R Alexei Lubimov & Alexei Zuev / Beethoven & Faust (12-13.05.12)

In het Concertgebouwcafé kunt u een cd kiezen en met de koptelefoon genieten van een privéconcert tijdens uw lunch. De cd’s van de maand worden aan een voordeeltarief verkocht. In samenwerking met cd-speciaalzaak Rombaux.

juniJ.S. Bach: Cantates. Bach Collegium Japan / Masaaki Suzuki (Bis Records AB, 2011)tip R Magnificat! / Bach Collegium japan & Masaaki Suzuki (02.06.12)

¡España! maandag 23 april 2012. 20uF. Bizet. Carmensuite nr. 1M. de Falla. Noches en los jardines de EspañaB. Cox. Pianoconcerto – CreatieL. Berio / L. Boccherini. Quattro versioni originali della ‘Ritirata notturna di Madrid’

Dirigent. Jan Latham-KoenigSolist. Jan Michiels. piano

Spring. dinsdag 8 mei 2012. 20uA. Copland. Appalachian Spring – SuiteW.A. Mozart. Sinfonia ConcertanteR. Schumann. Symfonie nr. 1 ‘Spring’

Dirigent. Seikyo KimSolisten. Lorenzo Gatto. viool Nathan Braude. altviool

Info en tickets:Symfonieorkest Vlaanderen050 84 05 87 / www.symfonieorkest.beOrganisatieSymfonieorkest Vlaanderen vzw


Met de voorstelling Requiem voor goden (24.05.2012) schrijven componist Joachim Brackx en auteur / theatermaker Frank Adam zich in in de rijke requiemtraditie. We laten de componist in dit Concertgebouwmagazine zelf aan het woord over leven en dood.

Volgens Marcel proust blijft de essentie van een kunstenaar (zijn geest) ook na diens dood voortleven in zijn kunst. proust was niet de enige die kunst met het oog op de eeuwigheid creëerde en dus niet enkel voor het hier en nu … Hoe staat u als kunstenaar tegenover dat idee?Joachim Brackx: Ik denk dat het idee dat een kunstenaar zijn essentie in zijn werk kan leggen, net als het idee dat een mens überhaupt een essentie bezit, een overblijfsel is van de romantiek. Het unieke bewustzijn van een individu is volgens mij het gevolg van een onoverzienbaar kluwen van biochemische processen gestuurd door indrukken en herinneringen. In die zin is elk kunstwerk een momentopname van de visie van een kunstenaar op zijn huidige leef- en denkwereld. Het creëren van kunst voor een vermeende eeuwigheid is niets minder dan hybris, overmoed, ontstaan in een wereld waarin de mens nog dacht een centrale rol te vervullen in een universum dat speciaal voor hem geschapen was. Het is de krampachtige poging van een sterfelijk ego om die sterfelijkheid te overstijgen en op die manier een zin te geven aan een bestaan dat in absolute termen zinloos is.

Componeren is niet zomaar iets uit het niets creëren, maar ook steeds een gesprek met de traditie, met voorgangers. Welke doden kijken er over uw schouder mee terwijl u componeert? Met welke dode componist zou u graag een gesprek hebben? En waarom?Ik communiceer niet bewust met voor-gangers. Alle muziek die ik ken, die ik uitgevoerd, bestudeerd en gehoord heb, heeft mij, samen met alle andere indrukken, gemaakt tot de mens die ik ben. Ik creëer vanuit dat mens-zijn.

Gesteld dat zoiets mogelijk zou zijn wil ik graag een gesprek met een hofcomponist uit de Chinese Tang-dynastie (618-907). De poëzie uit die tijd vind ik mateloos fascinerend en ik ben erg benieuwd naar hoe muziek toen werd gemaakt en beleefd.

Waarom behoren requiems, en andere muziek die met de dood te maken heeft, nog steeds tot de populairste muziek?Ik ben niet akkoord met de premisse van deze vraag. Het populairste thema van de populairste muziek is zonder twijfel de liefde, of ruimer, menselijke relaties. Kunst met de dood als thema is een kleine

niche, die echter altijd zal bestaan omwille van het universele karakter van de dood zelf. Zolang mensen sterven, zal de mens kunst maken over sterven. Requiem voor goden van Frank Adam en mezelf is echter geen traditioneel requiem. Zoals de titel doet vermoeden behandelt het niet de menselijke sterfelijkheid, noch het afscheid. Het is geen mis, wel een ritueel, dat poogt de mens te verzoenen met zijn angst.

jOACHIM BrACKXComponisten over leven en dood

Joachim Brackx © Toos Vergote

do 24.05.12 / 20.00 Requiem voor goden

Currende & Triatu

april

wo 04.04.12 20.00 Eduardo Trassierra Trio / Flamenco van de nieuwe generatie € 20

vr 06.04.12 20.00 Tres Scripturae / Etienne Guilloteau - Alain Franco - Action Scénique € 20

vr 13.04.12 20.00 Cello’s. Van Bach tot Maeterlinck / Lecture-performance door Benjamin Glorieux € 5 of gratis met een concertticket voor 15.04.2012*

za 14.04.12 20.00 Pelléas et Mélisande / Muziektheater Transparant € 20

zo 15.04.12 15.00 Maeterlinck Kwartet / Voces Intimae € 15

di 17.04.12 20.00 Beethoven 7 / Giovanni Antonini & Kammerorchester Basel € 40 30 22 15

21.04.12 — 22.04.12 CLEMENS 500 zie p. 8

di 24.04.12 20.00 Ensemble Explorations & Roel Dieltiens / Vivaldi - Cellosonates € 20

wo 25.04.12 20.00 Prometheus bevrijd / Jan Michiels speelt Beethoven, Debussy en Liszt € 20

mEi

do 03.05.12 20.00 De terugkeer van de zanger-instrumentalist / Lecture-performance door Nicolas Achten € 5 of gratis met een concertticket voor 04.05.2012*

vr 04.05.12 20.00 Scherzi Musicali / Lagrime amare € 20

za 05.05.12 19.00 Poëzienacht Brugge vvk: € 15, € 10 voor -26 j. / add: € 20, € 12 voor -26 j.

wo 09.05.12 20.00 Romina Lischka & Sofie Vanden Eynde / ‘En suite’: Les Amusements du Roi € 15

do 10.05.12 20.00 De Oogst van het Seizoen € 7

12.05.12 — 13.05.12 Alexei Lubimov & Alexei Zuev / Beethoven en Faust. De late pianosonates zie p. 12

wo 16.05.12 20.00 Boot en Berg / Flat Earth Society & Champ d’Action € 15

19.05.12 — 20.05.12 Domein Édouard Lock zie p. 16

do 24.05.12 20.00 Requiem voor goden / Currende & Triatu € 15

vr 25.05.12 20.00 Orlando / Vivaldi - Muziektheater Transparant € 15

di 29.05.12 20.00 P.A.R.T.S. / Graduation Tour € 10 / € 15 combiticket (29 & 30.05.2012)*

wo 30.05.12 20.00 P.A.R.T.S. / Graduation Tour € 10 / € 15 combiticket (29 & 30.05.2012)*

juni

za 02.06.12 20.00 Magnificat! / Bach Collegium Japan & Masaaki Suzuki € 50 38 26 16

za 09.06.12 20.00 Requiem - Mozart / Anima Eterna Brugge & Collegium Vocale Gent [Uitverkocht] € 40 30 22 15

di 12.06.12 20.00 C(H)ŒURS / Alain Platel, les ballets C de la B & Teatro Real (Madrid) € 60 49 38 25

wo 13.06.12 20.00 C(H)ŒURS / Alain Platel, les ballets C de la B & Teatro Real (Madrid) € 60 49 38 25

do 14.06.12 20.00 C(H)ŒURS / Alain Platel, les ballets C de la B & Teatro Real (Madrid) € 60 49 38 25

za 16.06.12 20.00 Laureatenconcert Koningin Elisabethwedstrijd / Brussels Philharmonic € 40 30 22 15

* Geen korting, behalve met Discoverypas. Vooraf inschrijven via www.concertgebouw.be/context of +32 70 22 33 02

scoop on tour

vr 25.05.12 20.00 BL!NDMAN [sax] / 32 foot Vrijstaat O. Oostende

wo 30.05.12 20.00 All for love / Capriola di Gioia & Marieke Demaré Belgium Pier Blankenberge

tickets ook verkrijgbaar via

Concertgebouw Brugge maakt deel uit van MuzeMuse, het grensoverschrijdend netwerk voor klassieke en hedendaagse klassieke muziek in West-Vlaanderen en Nord-Pas de Calais. Bekijk het aanbod op www.muzemuse.eu!

discovErY-tipsvoorjongErEn

ontdEk ons aanbodvoor jongErEn

1300 parkeerplaatsen‘eerste rang’

Word fan van het Concertgebouw op facebook en ontdek als eerste het nieuwe seizoen online. www.facebook.com/concertgebouwbrugge

Concertgebouw Magazine

Documents

Transcript of Concertgebouw Magazine