Eerste  kader  voor  bij  de  broodtekst

Communica)emodel  Thomas  GordonIn  vet  de  stappen  die  Joyce  zet  in  het  tweede  voorbeeld

       Wat  gebeurt  er?    Wat  vind  ik  ervan?      Wie  hee=  er  een          Wat  kan  ik  doen?      probleem?

   Het  gedrag  van    Acceptabel    De  ouder  hee=      AcAef  luisteren    de  ouder    een  probleem    AcAef  kijken

   Er  is  geen      Ik-­‐boodschappen    probleem    Luisteren

acceptaAegrens

   De  pedagogisch    Onacceptabel    medewerker  hee=    Confronteren

   een  probleem    Overschakelen    Overlegmethode    Beïnvloeden  van  waarden

Tweede  kader  voor  bij  de  broodtekst

Confronterende  ik-­‐boodschap

   

 Gedrag  van  de  ander              +          Gevolg  voor  mij              +                    Mijn  gevoel

10 KIDDO 4 • 2013

Goede samenwerking tussen pedagogisch medewerkers en ouders in de

kinderopvang is van cruciaal belang voor een goede verzorging, ontwikkeling

en opvoeding van kinderen. De basis voor deze samenwerking is een open en

respectvolle communicatie. Hoe zorg je ervoor dat de samenwerkingsrelatie met

de ouders goed is en goed blijft? Een oplossing volgens het communicatiemodel

van de Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon.

C ommunicatie is niet moeilijk als ouders aardig zijn en zich houden aan de regels van het kindercentrum. Commu-nicatie is lastiger als ouders gedrag vertonen waar je als

pedagogisch medewerker moeite mee hebt. Ook al probeer je mee te gaan in wat ouders willen, dat wil niet zeggen dat je aan alle wensen en behoeften van ouders moet voldoen. Hoe pak je het aan wanneer een ouder zich bijvoorbeeld niet aan afspraken houdt? Hoe kom je als pedagogisch medewerker op voor je eigen behoeften, zonder voorbij te gaan aan zaken die voor de ouder belangrijk zijn?

De confronterende ik-boodschapDe Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon ontwikkelde een com-municatiemodel dat bruikbaar is in dit soort situaties. Een van de

vaardigheden uit dit model is de confronterende ik-boodschap. Deze ik-boodschap kun je toepassen in situaties waarin je niet goed weet hoe je om moet gaan met bepaald gedrag van een ouder.

Botsende behoeftenEen voorbeeld uit de praktijk:Saskia Bos, moeder van Sarah, komt een kwartier na sluitingstijd binnenrennen. Joyce Benali, pedagogisch medewerker op de groep, is geïrriteerd. Het is niet de eerste keer dat Sarah's moeder te laat komt. Vandaag komt het bovendien slecht uit omdat Joyce dansles heeft. Daarom wil ze op tijd vertrekken. Dat lukt nu niet, waarschijnlijk komt ze te laat in de les. Dat geeft haar een opgejaagd gevoel.

Communiceren met ouders volgens Thomas Gordon

11KIDDO 4 • 2013

Tekst: Lidwien Boudens • Foto's: Lidwien Boudens

Wie was thomas gordon?

Dr. Thomas Gordon (1918-2002) was een Ameri-kaanse ontwikkelingspsycholoog die in de jaren zestig als hulpverlener veel heeft gewerkt met pro-bleemjongeren. Vanuit zijn ervaringen heeft hij een cursus opgezet om ouders te leren beter met hun kinderen te communiceren. Dit sloeg zo aan dat hij de cursus heeft aangepast tot een algemene opvoedcursus: Effectief omgaan met kinderen. De Gordon-methode gaat uit van gelijkwaardigheid in relaties, zodat iedereen zichzelf kan zijn en zijn verantwoordelijkheid neemt, rekening houdend met de ander. In opvoedingsrelaties betekent dit dat de opvoeder het kind in zijn waarde laat en respectvol benadert. Thomas Gordon werd in 1997, 1998 en 1999 genomineerd voor de Nobelprijs voor de Vrede. In een volgende editie van de rubriek De pedagogische visie komt ook Thomas Gordon voorbij.

>

Saskia: ‘Sorry, het was heel druk op de weg. Kom maar Saar, dan gaan we gauw naar huis.’

Joyce: ‘Ik wil daar toch eens iets over zeggen. U bent vaak te laat de laatste tijd. Ik moet het nu echt noteren. U krijgt dan een boete.’

Saskia: ‘Een boete voor die tien minuten? Wat is dat voor een service?’

Joyce: ‘Ik kan er niets aan doen, dit zijn nu eenmaal de regels. U weet dat we om 18.15 uur sluiten.’

Saskia: ‘Nou, ik vind dit echt zwaar overdreven. Maar stuur die rekening maar, die betaal ik wel. Kom Saar, we zijn hier kennelijk niet welkom.’

Saskia gaat boos naar huis. Joyce fietst gefrustreerd naar dansles. Sarah heeft een naar gevoel in haar buik, omdat twee mensen van wie ze houdt ruziemaken.Wat gaat er mis in dit gesprek? In deze situatie botst de behoefte van Joyce met de behoefte van Saskia. Joyce heeft er behoefte aan om vroeg op de dansschool aan te komen. Die behoefte wordt niet vervuld omdat Saskia te laat komt. Joyce vindt het gedrag van Saskia om die reden onacceptabel. Joyce heeft Saskia daar op aangesproken. Toch is dat ten koste gegaan van de goede verstandhouding tussen hen. Wat kan daarvan de oorzaak zijn? Hoe kun je dat voorkomen?

Wat zit er achter het gedrag?Iedereen heeft al snel de neiging om gedrag dat je onacceptabel vindt te veroordelen, zonder je af te vragen wat er eigenlijk achter dat gedrag zit. Achter het gedrag van Saskia zit namelijk ook een behoefte. Misschien heeft ze net een nieuwe baan en wil ze zich bewijzen door langer door te werken. Misschien wilde ze nog even snel boodschappen doen, zodat ze niet met Sarah door een drukke supermarkt hoefde te racen.

Het is goed om te weten dat de meeste ouders er niet op uit zijn om pedagogisch medewerkers te pesten door te laat te komen. Vanuit het perspectief van deze moeder heeft zij een legitieme behoefte waardoor ze te laat komt. Dat wil niet zeggen dat je het gedrag dat voortkomt uit deze behoefte ook moet accepteren. Het is in zo’n situatie het beste om aan te geven dat je het gedrag van de moeder onacceptabel vindt, terwijl je tegelijkertijd begrip toont voor haar achterliggende behoefte.

De ouder aansprekenPedagogisch medewerker Joyce wil kenbaar maken dat ze het gedrag van Saskia niet fijn vindt. Dat kan ze doen door het geven van een confronterende ik-boodschap. Een confronterende ik-boodschap bestaat uit drie delen: een objec-tieve beschrijving van het gedrag van de ander, het concrete gevolg van dat gedrag voor jou en jouw gevoel daarbij. Een ik-boodschap legt de verantwoordelijkheid voor het feit dat jij ergens last van hebt bij jezelf en niet bij de ander. Een ik-boodschap zorgt ervoor dat de ander bereid is om te luisteren omdat je iets over jezelf zegt en je de ander niet aanvalt. De meeste mensen willen graag goede relaties met anderen. Ouders zijn net mensen. Zij willen graag een goede relatie met de pedago-gisch medewerker die voor hun kind zorgt. Als Saskia merkt dat haar gedrag een negatief gevolg heeft voor Joyce, is ze van harte bereid

‘Sommige ouders stellen echt hoge eisen. Ik ben blij dat ik nu

een manier heb geleerd om daarin beter mijn grens aan te geven.’

(Soumaya, 36, pedagogisch medewerker

op de buitenschoolse opvang)

13KIDDO 4 • 2013

rekening met Joyce te houden, haar gedrag aan te passen en zo hun relatie goed te houden.

Hoe zou het gesprek kunnen gaan als Joyce aan Saskia een confronterende ik-boodschap geeft?

Saskia: ‘Sorry, het was heel druk op de weg. Kom maar Saar, dan gaan we gauw naar huis.’

Joyce: ‘Ik wil graag iets zeggen. Ik heb vanavond dansles en door-dat u een kwartier te laat bent, moet ik nu erg haasten en kom ik waarschijnlijk te laat. Dat geeft me een opgejaagd gevoel en dat vind ik niet prettig.’

Saskia: ‘Oh, dat wist ik niet. Ik moest iets afmaken op het werk en daarna was het erg druk op de weg.’

Joyce: ‘Ik begrijp wel dat uw werk soms uitloopt. Ik vind het alleen fijn om me op de dansschool rustig om te kunnen kleden en dat lukt nu niet.’

Saskia: ‘Ja, dat snap ik. Ik zal er op letten. Kan ik je misschien brengen, zodat je toch nog op tijd bent?’

Joyce: ‘Nee, dat hoeft niet hoor. Maar bedankt voor het aanbod.’

Saskia: ‘Kom Saar, dan gaan we gauw, dan kan Joyce gaan dansen.’

Saskia waardeert Joyce als pedagogisch medewerker en vindt het be-langrijk dat ze een goede relatie met haar heeft. Ze neemt zich voor beter haar best te doen op tijd te komen. Joyce is tevreden dat ze voor haar eigen behoefte is opgekomen en dat de relatie met Saskia geen schade opgelopen heeft. En Sarah? Zij zegt in de auto enthousi-ast dat ze ook op dansles wil. Ze voelt zich veilig en geborgen omdat er een warme en respectvolle verbinding is tussen twee voor haar belangrijke volwassenen! <

Meer weten over communiceren met ouders?

Lidwien Boudens geeft op het 2e Jaarcongres voor het jonge kind (op 28 mei, Jaarbeurs in Utrecht) een deelsessie over Communiceren met ouders in de kinderopvang. Meld je aan op www.hetjongekind.nl.Zij schreef ook Ouders zijn net mensen, effectief communiceren met ouders in de kinderopvang, van uitgeverij SWP, voor pedagogisch medewer-kers en gastouders die hun communicatie met ouders effectief, respectvol en plezierig willen la-ten verlopen. De theorie en de vaardigheden die in het boek worden behandeld zijn gebaseerd op het communicatiemodel van Thomas Gordon.

Andere uitgaven:• Saskia Henderson, Opvoeden in de kinderop-

vang volgens de Gordonmethode, SWP• Jantine Peters, Kijk, luister en begrijp, SWP• Thomas Gordon, Luisteren naar kinderen, TirionWil je effectieve communicatie leren toepassen in je werk? Lidwien Boudens heeft in samen-werking met de NET (Stichting Nederlandse Effectiviteits Trainingen) een training ontwikkeld over Effectieve communicatie met ouders in de kinderopvang. Ga naar www.gordontraining.nl of mail naar l.boudens@kinderopvangvianen.nl

Lidwien Boudens is opgeleid als pedagoog en als trainer. Ze werkt ruim 10 jaar in de kinderopvang als manager, trainer, docent en onderwijsont-wikkelaar. Momenteel werkt ze als manager bij Stichting Kinderopvang Vianen.

‘Laatst heb ik aan een ouder uitgelegd waarom ik het niet leuk vind dat hij altijd “Veel plezier” zegt als hij 's morgens weggaat. Alsof ik alleen maar plezier maak. Ik werk de hele dag heel hard hoor! Nu zegt hij "Werk-ze vandaag" en dat voelt beter.’ (Astrid, 27, pedagogisch medewerker

bij een kinderdagverblijf)