Communicatie-invloed kan je Communicatie-invloed kan je bevorderen door :bevorderen door :

Meedelen wat van het gesprek te Meedelen wat van het gesprek te verhopen en te verwachten.verhopen en te verwachten.

Ik kan de manier waarop ik de Ik kan de manier waarop ik de dingen zie, klasseer en orden op dingen zie, klasseer en orden op

de andere overbrengen.de andere overbrengen.

Ik breng anderen in een gesprek Ik breng anderen in een gesprek op door hen gewaardeerde op door hen gewaardeerde

ideeën.ideeën.

Ik zeg iets op zo een wijze dat ik Ik zeg iets op zo een wijze dat ik mag verwachten dat de andere mag verwachten dat de andere

niet juist andersom gaat niet juist andersom gaat reageren.reageren.

Er rekening mee houden dat wat Er rekening mee houden dat wat je laat zien vaak meer je laat zien vaak meer

overtuigend werkt dan wat je laat overtuigend werkt dan wat je laat horen of laat voelen, horen of laat voelen,

waartegenover staat dat de waartegenover staat dat de ander gemakkelijker zijn ogen ander gemakkelijker zijn ogen

voor iets kan sluiten dan zijn oren voor iets kan sluiten dan zijn oren of zijn aanvoelen.of zijn aanvoelen.

In gesprek onderkennen steeds In gesprek onderkennen steeds drie kansen te hebben om je drie kansen te hebben om je

invloed te laten gelden : door wat invloed te laten gelden : door wat je laat horen, door wat je laat je laat horen, door wat je laat zien, door wat je laat voelen.zien, door wat je laat voelen.

Er attent op zijn door wat je Er attent op zijn door wat je gebruikt en wat niet, door wat je gebruikt en wat niet, door wat je

opeenvolgend gebruikt en tot opeenvolgend gebruikt en tot waar, door wat je eerst gebruikt waar, door wat je eerst gebruikt en wat later je mogelijk bepaalt en wat later je mogelijk bepaalt

met wat je zult moeten uitpakken met wat je zult moeten uitpakken om invloed te hebben en wat de om invloed te hebben en wat de

ander overneemt in zijn ander overneemt in zijn expressierepertorium naar je toe.expressierepertorium naar je toe.

Weten ervaren impact te hebben Weten ervaren impact te hebben op de andere.op de andere.

Ik let er op of ik gemakkelijker Ik let er op of ik gemakkelijker invloed heb op de gevoelens, de invloed heb op de gevoelens, de gedachten, de behoeften of het gedachten, de behoeften of het

gedrag van de andere.gedrag van de andere.

Weten hoe invloed op de andere Weten hoe invloed op de andere te kunnen uitoefenen.te kunnen uitoefenen.

Er attent op zijn zo in gesprek het Er attent op zijn zo in gesprek het minst invloed te willen hebben minst invloed te willen hebben mogelijk het meest invloed te mogelijk het meest invloed te

hebben.hebben.

Er attent op zijn zo in gesprek te Er attent op zijn zo in gesprek te veel op te voorgrond te komen de veel op te voorgrond te komen de

voorkeur te geven aan meer op voorkeur te geven aan meer op de achtergrond te komen.de achtergrond te komen.

Er attent op zijn zo de ander tot Er attent op zijn zo de ander tot verandering te willen stimuleren verandering te willen stimuleren er behoefte is aan ruimte om tot er behoefte is aan ruimte om tot verandering te kunnen komen.verandering te kunnen komen.

In gesprek eerst je relatie klaar In gesprek eerst je relatie klaar en duidelijk krijgen en garanties en duidelijk krijgen en garanties geven of laten ervaren vooraleer geven of laten ervaren vooraleer

invloed te kunnen uitoefenen.invloed te kunnen uitoefenen.

In gesprek eerst je doel aangeven In gesprek eerst je doel aangeven en garanderen vooraleer invloed en garanderen vooraleer invloed

te kunnen hebben.te kunnen hebben.

Er attent op zijn dat in de wijze Er attent op zijn dat in de wijze waarop je iets uitdrukt je de mate waarop je iets uitdrukt je de mate

aangeeft waarin je invloed wil aangeeft waarin je invloed wil hebben (bepalend, voorstellend, hebben (bepalend, voorstellend,

informerend, ...).informerend, ...).

Naast inzicht, in gesprek ook Naast inzicht, in gesprek ook aandacht weten besteden aan aandacht weten besteden aan

gevoelens, motivaties en gevoelens, motivaties en ervaringen om tot verandering te ervaringen om tot verandering te

komen.komen.

In gesprek nagaan of je eerder In gesprek nagaan of je eerder een reactie bij de ander een reactie bij de ander

teweegbrengt via aangesproken teweegbrengt via aangesproken gevoelens, inzicht, begrip, gevoelens, inzicht, begrip, voorstelling, herinnering, voorstelling, herinnering,

motivatie, feitelijke waarneming, motivatie, feitelijke waarneming, eigen ervaring.eigen ervaring.

Emotioneel gekleurde Emotioneel gekleurde persoonsbetrokken ervaringen persoonsbetrokken ervaringen aanbieden met betrekking tot aanbieden met betrekking tot

wat en hoe de ander iets zegt of wat en hoe de ander iets zegt of doet en zijn effecten.doet en zijn effecten.

Beschrijven hoe en wat de ander Beschrijven hoe en wat de ander zegt en doet bij je overkomen en zegt en doet bij je overkomen en

wat het bij je oproepen.wat het bij je oproepen.

Al wat ik vraag wordt met me Al wat ik vraag wordt met me overlegd.overlegd.

In gesprek op een expressieve In gesprek op een expressieve wijze laten merken de ander te wijze laten merken de ander te

accepteren zoals die is.accepteren zoals die is.

Eerst luisteren en kijken naar de Eerst luisteren en kijken naar de uitdrukking van de ander en uitdrukking van de ander en

vanuit het geven van feedback vanuit het geven van feedback hierover en weerspiegeling hierover en weerspiegeling

hiervan je eigen inbreng hierop hiervan je eigen inbreng hierop laten aansluiten.laten aansluiten.

Ik breng respect op voor de Ik breng respect op voor de andere en de tot expressie andere en de tot expressie

gebrachte visie en ingenomen gebrachte visie en ingenomen positie en wijs ze niet op een of positie en wijs ze niet op een of

andere manier af.andere manier af.

De ander het gevoel geven De ander het gevoel geven voldoende beluisterd en voldoende beluisterd en

begrepen te worden.begrepen te worden.

Je in gesprek minder wetend Je in gesprek minder wetend opstellen maar eerder als te opstellen maar eerder als te

willen weten.willen weten.

In gesprek aandacht opbrengen In gesprek aandacht opbrengen voor wat de ander reeds gezegd voor wat de ander reeds gezegd of gedaan heeft en voor wat nog of gedaan heeft en voor wat nog

niet en mogelijk een zinvol of niet en mogelijk een zinvol of bruikbaar alternatief kan vormen.bruikbaar alternatief kan vormen.

Ik praat zo dat er naar mij Ik praat zo dat er naar mij geluisterd wordt.geluisterd wordt.

Weten zich op een door de ander Weten zich op een door de ander gewaardeerde wijze uit te gewaardeerde wijze uit te

drukken.drukken.

Ik ervaar het de moeite met de Ik ervaar het de moeite met de andere te praten.andere te praten.

In gesprek de ander laten In gesprek de ander laten ervaren te overtuigen te zijn.ervaren te overtuigen te zijn.

Ik kan de andere in een gesprek Ik kan de andere in een gesprek overtuigen.overtuigen.

In gesprek nagaan of je invloed In gesprek nagaan of je invloed uitoefent op elkaar door wat je uitoefent op elkaar door wat je

elkaar zegt, of elkaar laat zien of elkaar zegt, of elkaar laat zien of elkaar laat voelen.elkaar laat voelen.

In gesprek nagaan of het volstaat In gesprek nagaan of het volstaat heel open te zijn en elkaar zowat heel open te zijn en elkaar zowat alles te zeggen om op dit niveau alles te zeggen om op dit niveau invloed te hebben ofwel je pas invloed te hebben ofwel je pas rekening houdt met of reageert rekening houdt met of reageert op elkaar zo iets wordt getoond op elkaar zo iets wordt getoond of je elkaar iets laat aanvoelen.of je elkaar iets laat aanvoelen.

In gesprek nagaan of je elkaar In gesprek nagaan of je elkaar geleerd hebt pas te moeten geleerd hebt pas te moeten rekening houden met of te rekening houden met of te

moeten reageren op wat je zegt, moeten reageren op wat je zegt, of op wat je toont of op wat je of op wat je toont of op wat je

doet. doet.

Je dilemma aangeven je Je dilemma aangeven je ongemakkelijk voelen door iets ongemakkelijk voelen door iets

op zijn beloop te laten en je op zijn beloop te laten en je ongemakkelijk voelen door iets ongemakkelijk voelen door iets

aan te kaarten.aan te kaarten.

De keerzijde van je niet reageren De keerzijde van je niet reageren voor de ander verwoorden als voor de ander verwoorden als

iets op zijn beloop laten, afstand iets op zijn beloop laten, afstand houden, zich niet betrokken houden, zich niet betrokken

voelen, aan zijn lot overlaten en voelen, aan zijn lot overlaten en weerloos toezien.weerloos toezien.

Er attent op zijn dat de ander Er attent op zijn dat de ander wellicht zal reageren op de wellicht zal reageren op de

treffendste of de krachtigste treffendste of de krachtigste boodschap die deze opvangt.boodschap die deze opvangt.

Er rekening mee houden dat hoe Er rekening mee houden dat hoe meer iets aangrijpt hoe meer meer iets aangrijpt hoe meer

invloed er van uit gaat.invloed er van uit gaat.

In gesprek twee activatieplateaus In gesprek twee activatieplateaus onderscheiden : een met onderscheiden : een met

betrekking tot luisteren en betrekking tot luisteren en meningsvorming en een met meningsvorming en een met betrekking tot motivatie en betrekking tot motivatie en

handelingswijze.handelingswijze.

Zo ik de ander wil meekrijgen, Zo ik de ander wil meekrijgen, moet ik het deze wel eerst moet ik het deze wel eerst vragen, zoniet gaat deze vragen, zoniet gaat deze

gemakkelijk op zijn rechten staan gemakkelijk op zijn rechten staan en dwarsliggen.en dwarsliggen.

Van de ander niet verwachten in Van de ander niet verwachten in zijn (re)ageren ontrouw te zijn zijn (re)ageren ontrouw te zijn

aan de eigen gedachten, aan de eigen gedachten, gevoelens en verlangens,gevoelens en verlangens,

maar de ander ertoe brengen maar de ander ertoe brengen zijn gedachten, gevoelens en zijn gedachten, gevoelens en verlangens bij te stellen en verlangens bij te stellen en

overeenkomstig deze te reageren overeenkomstig deze te reageren of te vragen anders te (re)ageren of te vragen anders te (re)ageren met behoud van en respect voor met behoud van en respect voor zijn eigen gedachten, gevoelens zijn eigen gedachten, gevoelens en verlangens met de kans ze zo en verlangens met de kans ze zo

bij te stellen.bij te stellen.

Ik breng op het meest gunstige Ik breng op het meest gunstige ogenblik informatie, ogenblik informatie,

argumentatie en houdingen naar argumentatie en houdingen naar voor.voor.

In gesprek een bewering In gesprek een bewering ondersteunen met feiten samen ondersteunen met feiten samen

met de wijze waarop de met de wijze waarop de bewering en de feiten met elkaar bewering en de feiten met elkaar

verbonden zijn (logisch, verbonden zijn (logisch, toepassing, afspraak, ...).toepassing, afspraak, ...).

Wat je zegt zo verkieslijk Wat je zegt zo verkieslijk illustreren met feiten-, cijfer-, illustreren met feiten-, cijfer-,

voorbeeld-, soortgelijk-, analoog-voorbeeld-, soortgelijk-, analoog-materiaal.materiaal.

Vooraf in gesprek het kader Vooraf in gesprek het kader afgrenzen waarbinnen je invloed afgrenzen waarbinnen je invloed

wil hebben (of niet).wil hebben (of niet).

In gesprek nagaan of iets al of In gesprek nagaan of iets al of (nog) niet tot je invloedssfeer (nog) niet tot je invloedssfeer

behoort : zo ja, dit opnemen en je behoort : zo ja, dit opnemen en je hier op richten, en zo neen, eerst hier op richten, en zo neen, eerst uitzoeken en opnemen op welke uitzoeken en opnemen op welke

wijze de invloedssfeer kan wijze de invloedssfeer kan uitgebreid worden.uitgebreid worden.

Wat anderen doen is meebepaald Wat anderen doen is meebepaald door wat ik hen voorstel.door wat ik hen voorstel.

Toestemming vragen voor een Toestemming vragen voor een voorstel of een vraag eerder dan voorstel of een vraag eerder dan

voor een reactie of antwoord voor een reactie of antwoord (mag ik je vragen, mag ik (mag ik je vragen, mag ik voorstellen, kan ik, ...).voorstellen, kan ik, ...).

Op een voorstellende (of Op een voorstellende (of suggestieve) wijze het antwoord suggestieve) wijze het antwoord

reeds in de vraag opnemen reeds in de vraag opnemen (kunnen we, mogen we ervan (kunnen we, mogen we ervan

uitgaan, zullen we, ... wel of niet, uitgaan, zullen we, ... wel of niet, reeds, ...).reeds, ...).

Er attent op zijn dat de invloed Er attent op zijn dat de invloed van wat je zegt toeneemt met wie van wat je zegt toeneemt met wie je bent in de ogen van en voor de je bent in de ogen van en voor de

ander.ander.

Er attent op zijn dat bepaalde Er attent op zijn dat bepaalde voorstellingen (juiste of mythen) voorstellingen (juiste of mythen) van zaken bij de ander gevoelens van zaken bij de ander gevoelens

kunnen opwekken die zijn kunnen opwekken die zijn houding of zijn reactie kunnen houding of zijn reactie kunnen

beïnvloeden.beïnvloeden.

In gesprek druk ik expressief In gesprek druk ik expressief positieve verwachtingen naar de positieve verwachtingen naar de

ander uit.ander uit.

Aandacht en medewerking voor Aandacht en medewerking voor het gesprek wekken door de het gesprek wekken door de ander te vragen waartoe die ander te vragen waartoe die denkt dat je dit gesprek wil denkt dat je dit gesprek wil

hebben, waarom die denkt dat dit hebben, waarom die denkt dat dit gesprek nodig is, hoe die denkt gesprek nodig is, hoe die denkt

dat dit gesprek zou kunnen dat dit gesprek zou kunnen helpen, hoe die denkt zelf te helpen, hoe die denkt zelf te

kunnen bijdragen, ...kunnen bijdragen, ...

Aangeven over een moeilijkheid Aangeven over een moeilijkheid te willen praten, maar niet te te willen praten, maar niet te

weten hoe en de ander hiervoor weten hoe en de ander hiervoor om medewerking en hulp vragen.om medewerking en hulp vragen.

Zelf het (communicatie)gedrag Zelf het (communicatie)gedrag vertonen dat men bij de ander wil vertonen dat men bij de ander wil

bereiken.bereiken.

In gesprek voor jezelf duidelijk In gesprek voor jezelf duidelijk maken of je een gesprek opneemt maken of je een gesprek opneemt om te overtuigen en zelf weinig om te overtuigen en zelf weinig

beïnvloedbaar te zijn of om beïnvloedbaar te zijn of om overtuigd te geraken en zelf overtuigd te geraken en zelf

beïnvloedbaar te zijn.beïnvloedbaar te zijn.

In gesprek duidelijk maken hoe In gesprek duidelijk maken hoe en voor wat er op je kan en voor wat er op je kan

gerekend worden.gerekend worden.

In gesprek nagaan of de ander In gesprek nagaan of de ander zich niet wil distantiëren, of zich zich niet wil distantiëren, of zich

hoe dan ook gedistancieerd hoe dan ook gedistancieerd voelt, of nog niet weet toe te voelt, of nog niet weet toe te

naderen, of poogt toe te naderen.naderen, of poogt toe te naderen.

In gesprek groei- en In gesprek groei- en veranderingskrachten bij de veranderingskrachten bij de

ander in de aandacht brengen, ander in de aandacht brengen, verhelderen en aanspreken.verhelderen en aanspreken.

In gesprek hoogte trachten te In gesprek hoogte trachten te krijgen van hinderende en krijgen van hinderende en weerstandskrachten bij de weerstandskrachten bij de

aanvang of tijdens het aanvang of tijdens het veranderingsproces en hoe deze veranderingsproces en hoe deze te voorkomen, weg te nemen of te voorkomen, weg te nemen of

te overwinnen.te overwinnen.

Onzekerheden en bezorgdheden Onzekerheden en bezorgdheden voor de ander in gesprek voor de ander in gesprek trachten weg te nemen.trachten weg te nemen.

In gesprek hindernissen en In gesprek hindernissen en beperkingen trachten te beperkingen trachten te

preciseren (materiële, reële en preciseren (materiële, reële en mentale middelen en mentale middelen en

mogelijkheden, oriëntatie- en mogelijkheden, oriëntatie- en keuzenoodzaak, afhankelijkheid, keuzenoodzaak, afhankelijkheid,

kosten-baten, risico's, ...).kosten-baten, risico's, ...).

In gesprek weerstanden trachten In gesprek weerstanden trachten te preciseren (tegen elke of te preciseren (tegen elke of

welke verandering, voor welke verandering, voor inspanning of doel, praktische of inspanning of doel, praktische of mentale implicaties verandering, mentale implicaties verandering, realiseerbaarheid, doelmatigheid, realiseerbaarheid, doelmatigheid,

bezwaren, angsten, ...).bezwaren, angsten, ...).

In gesprek hoogte weten krijgen In gesprek hoogte weten krijgen van de gevoelens van de ander van de gevoelens van de ander

(spanning, (faal)angst, (spanning, (faal)angst, miskenning, vernedering, miskenning, vernedering, wantrouwen, verwarring, wantrouwen, verwarring,

twijfel, ...) die verhinderen tot twijfel, ...) die verhinderen tot iets te komen. iets te komen.

Ik tracht hoogte te krijgen van Ik tracht hoogte te krijgen van het precieze knelpunt voor de het precieze knelpunt voor de ander om tot een oplossing te ander om tot een oplossing te

komen.komen.

In gesprek overlopen wat er zou In gesprek overlopen wat er zou moeten veranderen om de ander moeten veranderen om de ander

zijn doel te laten bereiken.zijn doel te laten bereiken.

Meevoelen en -denken met het Meevoelen en -denken met het veranderingsproces van de ander veranderingsproces van de ander en de er in aanwezige drempels en de er in aanwezige drempels eerder dan plotse veranderingen eerder dan plotse veranderingen

te verwachten.te verwachten.

Er rekening mee houden dat elke Er rekening mee houden dat elke verandering in de realiteit of in verandering in de realiteit of in de voorstelling ervan meer tijd, de voorstelling ervan meer tijd,

energie en inspelen vergt energie en inspelen vergt naarmate de verandering groter naarmate de verandering groter

is.is.

Er in gesprek de voorkeur aan Er in gesprek de voorkeur aan geven hindernissen, beperkingen geven hindernissen, beperkingen en weerstanden tot een minimum en weerstanden tot een minimum

te herleiden of weg te nemen te herleiden of weg te nemen eerder dan ze te trachten te eerder dan ze te trachten te

overstemmen vanuit een groei- overstemmen vanuit een groei- en veranderingsdynamiek.en veranderingsdynamiek.

Er in gesprek attent op zijn dat Er in gesprek attent op zijn dat iemand gemakkelijker voorbij de iemand gemakkelijker voorbij de grenzen van zijn remmen komt zo grenzen van zijn remmen komt zo er een beschermend kader of een er een beschermend kader of een

begrijpende en aanvaardende begrijpende en aanvaardende omgeving is.omgeving is.

Nagaan of gesprek eerder gebaat Nagaan of gesprek eerder gebaat is met doorzichtigheid en is met doorzichtigheid en overzichtelijkheid dan met overzichtelijkheid dan met

voorzichtigheid en omzichtigheid voorzichtigheid en omzichtigheid om tot verandering te komen, ze om tot verandering te komen, ze op gang te brengen en tot een op gang te brengen en tot een

goed einde te brengen (op eieren goed einde te brengen (op eieren lopen, zorgen dat het lijntje niet lopen, zorgen dat het lijntje niet breekt, met een zacht lijntje, ...).breekt, met een zacht lijntje, ...).

De ander er toe brengen vaste De ander er toe brengen vaste minder bevredigende minder bevredigende

(gespreks)interactiepatronen los (gespreks)interactiepatronen los te laten om tot meer te laten om tot meer

bevredigende op een hoger bevredigende op een hoger niveau te kunnen komen.niveau te kunnen komen.

In gesprek de ander helpen in het In gesprek de ander helpen in het achterhalen van de motieven achterhalen van de motieven voor geen positief resultaat voor geen positief resultaat

biedend (gespreks)handelen.biedend (gespreks)handelen.

In gesprek de ander helpen in het In gesprek de ander helpen in het achterhalen wat de kansen zijn achterhalen wat de kansen zijn

op welk resultaat en wat de op welk resultaat en wat de risico's zijn op welk verlies of risico's zijn op welk verlies of

falen bij een bepaald falen bij een bepaald (gespreks)handelen.(gespreks)handelen.

In gesprek samen verhelderen of In gesprek samen verhelderen of een bepaalde hoop die de ander een bepaalde hoop die de ander

denkt te hebben een bepaald denkt te hebben een bepaald risico waard is.risico waard is.

In gesprek de ander voorzien van In gesprek de ander voorzien van het voordeel te weten wat er het voordeel te weten wat er parallel met wat die doet of parallel met wat die doet of

wenst te doen gebeurt of aan het wenst te doen gebeurt of aan het gebeuren is.gebeuren is.

Vanuit het gegeven dat de ander Vanuit het gegeven dat de ander iets niet wil verliezen wat die zich iets niet wil verliezen wat die zich voorspiegelt, wat die reeds heeft voorspiegelt, wat die reeds heeft of waartoe die reeds onderweg is, of waartoe die reeds onderweg is, de ander tot iets weten bewegen de ander tot iets weten bewegen of van iets weten weerhouden.of van iets weten weerhouden.

Vanuit de geboden ervaring van Vanuit de geboden ervaring van wat iemand reeds bereikt heeft wat iemand reeds bereikt heeft hem of haar er toe te brengen in hem of haar er toe te brengen in

die richting verder te gaan.die richting verder te gaan.

Vanuit de ervaring wat reeds Vanuit de ervaring wat reeds bereikt werd niet verloren te bereikt werd niet verloren te laten gaan, de ander er toe laten gaan, de ander er toe

brengen verder te gaan.brengen verder te gaan.

Vanuit de mogelijke realiteit dat Vanuit de mogelijke realiteit dat voldoening slechts helemaal op voldoening slechts helemaal op

het einde wordt bereikt, de ander het einde wordt bereikt, de ander er toe brengen tot het einde door er toe brengen tot het einde door

te gaan.te gaan.

Ik tracht via gesprek de ander Ik tracht via gesprek de ander zover te brengen te willen en te zover te brengen te willen en te weten hoe te handelen vanuit weten hoe te handelen vanuit

zichzelf.zichzelf.

In gesprek de ander zo wenselijk In gesprek de ander zo wenselijk motiveren en bewegen tot motiveren en bewegen tot

verandering en zich eigen maken verandering en zich eigen maken eerder dan de ander rechtstreeks eerder dan de ander rechtstreeks

te willen bijsturen (kan te willen bijsturen (kan veranderen eerder dan kan veranderen eerder dan kan

veranderd worden, kan leren veranderd worden, kan leren eerder dan kan geleerd worden, eerder dan kan geleerd worden, kan bewustworden eerder dan kan bewustworden eerder dan

kan bewust gemaakt worden, ...).kan bewust gemaakt worden, ...).

Zo de ander niet ingaat op een Zo de ander niet ingaat op een argumentatie of je argumentatie argumentatie of je argumentatie deze een betere argumentatie deze een betere argumentatie

geven.geven.

Zo een reden of regel iemand Zo een reden of regel iemand tegenhoudt zo verkieslijk op zoek tegenhoudt zo verkieslijk op zoek

gaan naar de onderliggende gaan naar de onderliggende redenering.redenering.

Zo wat van je of van binnenaf Zo wat van je of van binnenaf komt niet aanvaardbaar is, komt niet aanvaardbaar is,

nagaan of wat van een ander of nagaan of wat van een ander of van buitenaf komt helpt.van buitenaf komt helpt.

Er rekening mee houden op twee Er rekening mee houden op twee manieren iemand te kunnen manieren iemand te kunnen

motiveren : door uit te zoeken motiveren : door uit te zoeken wat te kunnen bereiken en zo wat te kunnen bereiken en zo

voldoening te vinden of door uit voldoening te vinden of door uit te zoeken wat te kunnen te zoeken wat te kunnen

vermijden en zo teleurstelling te vermijden en zo teleurstelling te voorkomen.voorkomen.

Een opstelling die in het teken Een opstelling die in het teken staat van vermijden en staat van vermijden en

afstandwinnen in het teken afstandwinnen in het teken weten zetten van opzoeken en weten zetten van opzoeken en

toenaderen.toenaderen.

Een (gespreks)interactie in het Een (gespreks)interactie in het teken van onlust (vermijden) teken van onlust (vermijden) weten zetten in het teken van weten zetten in het teken van

voldoening (zoeken).voldoening (zoeken).

Er attent op zijn zo de ander Er attent op zijn zo de ander alleen reageert door niet te alleen reageert door niet te

ondernemen of weg te gaan van, ondernemen of weg te gaan van, hij nooit zal ageren naar iets toe hij nooit zal ageren naar iets toe

en zo alleen onlust zal en zo alleen onlust zal voorkomen, maar geen voorkomen, maar geen

voldoening zal bereiken.voldoening zal bereiken.

Eerder dan de ander op te leggen Eerder dan de ander op te leggen wat er zou moeten gebeuren of wat er zou moeten gebeuren of wat de ander zou moeten doen, wat de ander zou moeten doen,

de ander vragen wat er zou de ander vragen wat er zou moeten gebeuren of zou moeten moeten gebeuren of zou moeten

doen om tot iets te komen.doen om tot iets te komen.

Vanuit het gegeven dat Vanuit het gegeven dat weerstand of afweer vooral zal weerstand of afweer vooral zal

optreden als een verandering te optreden als een verandering te groot is of als te groot wordt groot is of als te groot wordt

ervaren, de ander in gesprek tot ervaren, de ander in gesprek tot opeenvolgende kleine stappen opeenvolgende kleine stappen

weten bewegen zonder dat weten bewegen zonder dat weerstand of afweer wordt weerstand of afweer wordt

opgewekt.opgewekt.

De aanwezige weerstand of De aanwezige weerstand of afweer positief weten aanwenden afweer positief weten aanwenden

door er positief appelerend door er positief appelerend gebruik van te maken (dit is het gebruik van te maken (dit is het

doel, middelen en wegen zelf doel, middelen en wegen zelf bedenken; dit is het probleem, bedenken; dit is het probleem, oplossingen zelf voorstellen; ...oplossingen zelf voorstellen; ...

niet graag dat anderen zich met niet graag dat anderen zich met iets inlaten, vandaar voorstel om iets inlaten, vandaar voorstel om

het zelf op te nemen; erg mee het zelf op te nemen; erg mee bezig, misschien alternatieven bezig, misschien alternatieven

mee helpen zoeken; erg mee helpen zoeken; erg onduidelijk, misschien even onduidelijk, misschien even uitproberen en vanuit eigen uitproberen en vanuit eigen ervaring zelf evalueren; ...).ervaring zelf evalueren; ...).

Zo te merken weinig of geen Zo te merken weinig of geen invloed te hebben nagaan welke invloed te hebben nagaan welke

stappen mogelijk werden stappen mogelijk werden overgeslagen.overgeslagen.

Zo je de ander kan overtuigen, Zo je de ander kan overtuigen, samen nagaan welke gevoelens samen nagaan welke gevoelens

deze nieuwe overtuiging oproept deze nieuwe overtuiging oproept en voldoende aandacht hieraan en voldoende aandacht hieraan

besteden tot de overtuiging besteden tot de overtuiging emotioneel geïntegreerd is, emotioneel geïntegreerd is,

vooraleer tot handelen te komen.vooraleer tot handelen te komen.

Eerder dan onwil aan de ander Eerder dan onwil aan de ander toe te schrijven, onderkennen dat toe te schrijven, onderkennen dat de ander mogelijk bang is voor de de ander mogelijk bang is voor de

negatieve gevolgen van welke negatieve gevolgen van welke keuze deze ook maakt (spreken keuze deze ook maakt (spreken

of zwijgen, vasthouden of of zwijgen, vasthouden of loslaten, ...).loslaten, ...).

De doelen voor de ander zo De doelen voor de ander zo formuleren dat die nauwelijks formuleren dat die nauwelijks

kan mislukken (luisteren, kan mislukken (luisteren, overleggen, proberen, zich overleggen, proberen, zich

inzetten, beginnen, ...).inzetten, beginnen, ...).

De ander in gesprek op proef tot De ander in gesprek op proef tot verandering weten bewegen verandering weten bewegen

zodat ervaring kan opgebouwd zodat ervaring kan opgebouwd worden om tot een meer worden om tot een meer

definitief standpunt of definitieve definitief standpunt of definitieve oplossing te komen.oplossing te komen.

Voorstellen iets nieuw op proef Voorstellen iets nieuw op proef uit te proberen (tijd-, situatie-, uit te proberen (tijd-, situatie-,

hoeveelheid-, frequentie-hoeveelheid-, frequentie-gebonden).gebonden).

Signalen zo minimaal mogelijk Signalen zo minimaal mogelijk sterk maken als nodig is om een sterk maken als nodig is om een

respons te bekomen.respons te bekomen.

In gesprek laat ik de andere In gesprek laat ik de andere voldoende keuzevrijheid om deze voldoende keuzevrijheid om deze het gevoel te geven zelf of mee het gevoel te geven zelf of mee

te kunnen beslissen.te kunnen beslissen.

Er attent op zijn dat de Er attent op zijn dat de voorwaarde voor of keerzijde van voorwaarde voor of keerzijde van

de macht van de ander de de macht van de ander de vrijheid is die je de ander geeft, vrijheid is die je de ander geeft, door meer of minder vrijheid te door meer of minder vrijheid te

geven vermeerdert of vermindert geven vermeerdert of vermindert ook de macht.ook de macht.

In (gespreks)interactie de ander In (gespreks)interactie de ander toelaten een bijdrage aan iets te toelaten een bijdrage aan iets te

kunnen leveren.kunnen leveren.

Wat je wil formuleren als wat je Wat je wil formuleren als wat je toelaat of niet zult hinderen.toelaat of niet zult hinderen.

In gesprek er voor zorgen dat In gesprek er voor zorgen dat door ieders bijdrage en inbreng door ieders bijdrage en inbreng de kwaliteit en de aanvaarding de kwaliteit en de aanvaarding

van een beslissing kan toenemen van een beslissing kan toenemen en daardoor ook haar effect.en daardoor ook haar effect.

De ander er attent op maken of De ander er attent op maken of die wil dat jij of een ander de die wil dat jij of een ander de

koers voor hem uitzet en hem in koers voor hem uitzet en hem in koers houdt of dat die zijn eigen koers houdt of dat die zijn eigen koers wil uitzetten en zichzelf in koers wil uitzetten en zichzelf in

koers houdt.koers houdt.

Het voor jezelf en de ander als Het voor jezelf en de ander als een uitdaging of een uitdaging of

groepsbevestiging zien jezelf en groepsbevestiging zien jezelf en de ander ertoe te kunnen de ander ertoe te kunnen

brengen zich aan afspraken, brengen zich aan afspraken, regels en verwachtingen te regels en verwachtingen te

houden.houden.

Er rekening mee houden dat Er rekening mee houden dat naarmate je meer (verandering) naarmate je meer (verandering) van de ander vraagt, deze zich van de ander vraagt, deze zich

meer op zichzelf zal meer op zichzelf zal concentreren, waardoor minder concentreren, waardoor minder

zal doordringen wat je zegt.zal doordringen wat je zegt.

Wanneer je spreekt gevoelig Wanneer je spreekt gevoelig kijken naar de reactie die je van kijken naar de reactie die je van

de ander krijgt.de ander krijgt.

In gesprek de ander In gesprek de ander luistergevoelig maken of houden luistergevoelig maken of houden voor een inhoudelijke boodschap voor een inhoudelijke boodschap

en tijdelijk je inhoudelijke en tijdelijk je inhoudelijke boodschap onderbreken en via boodschap onderbreken en via

luisteren de weerstand luisteren de weerstand verminderen tot er opnieuw verminderen tot er opnieuw

luistergevoeligheid is.luistergevoeligheid is.

Feedback vragen hoe wat je wou Feedback vragen hoe wat je wou zeggen overkwam zodat je kan zeggen overkwam zodat je kan

bijstellen en verduidelijken.bijstellen en verduidelijken.

Zich de eerdere ervaringen voor Zich de eerdere ervaringen voor de geest halen hoe de ander op je de geest halen hoe de ander op je

manier van praten reageerde.manier van praten reageerde.

Zo wenselijk vragen of trachten Zo wenselijk vragen of trachten achterhalen wat de ander nodig achterhalen wat de ander nodig heeft om iets te ervaren of te heeft om iets te ervaren of te

doen.doen.

Zo wenselijk vragen of trachten Zo wenselijk vragen of trachten achterhalen hoe je de ander kan achterhalen hoe je de ander kan helpen om iets te ervaren of te helpen om iets te ervaren of te

doen.doen.

De ander bij voorkeur vragen wat De ander bij voorkeur vragen wat aan een probleem (voor je) te aan een probleem (voor je) te kunnen doen eerder dan op te kunnen doen eerder dan op te

leggen wat eraan te doen.leggen wat eraan te doen.

Zo wenselijk verwoorden of Zo wenselijk verwoorden of vragen wat je nodig hebt om iets vragen wat je nodig hebt om iets

te ervaren of te doen.te ervaren of te doen.

Zo wenselijk aangeven of vragen Zo wenselijk aangeven of vragen hoe de ander je kan helpen iets hoe de ander je kan helpen iets

te ervaren of te doen.te ervaren of te doen.

Zo wenselijk in gesprek trachten Zo wenselijk in gesprek trachten achterhalen wat er zou moeten achterhalen wat er zou moeten gebeuren of wat de een van de gebeuren of wat de een van de ander nodig heeft of zelf denkt ander nodig heeft of zelf denkt nodig te hebben om relationeel nodig te hebben om relationeel

iets te ervaren of te doen.iets te ervaren of te doen.

Zo je van de ander iets wil, Zo je van de ander iets wil, nagaan wat de ander er aan zou nagaan wat de ander er aan zou kunnen hebben voor zichzelf en kunnen hebben voor zichzelf en

wat het voor de ander zou wat het voor de ander zou kunnen betekenen je te helpen.kunnen betekenen je te helpen.

In gesprek aandacht schenken In gesprek aandacht schenken aan hoe je ditmaal en in het aan hoe je ditmaal en in het

algemeen overkomt.algemeen overkomt.

Voor elkaar formuleren wat elk in Voor elkaar formuleren wat elk in gesprek wil veranderd en gesprek wil veranderd en

gerealiseerd zien.gerealiseerd zien.

Nagaan of het er in gesprek Nagaan of het er in gesprek omgaat om eerder je doel (jegens omgaat om eerder je doel (jegens elkaar) te veranderen maar niet elkaar) te veranderen maar niet

je handelen of eerder je handelen je handelen of eerder je handelen (jegens elkaar) te veranderen (jegens elkaar) te veranderen

maar niet je doel. maar niet je doel.

In gesprek aangeven dat het niet In gesprek aangeven dat het niet zozeer gaat om wat juist en zozeer gaat om wat juist en

bruikbaar is in het algemeen, bruikbaar is in het algemeen, maar juist en bruikbaar in maar juist en bruikbaar in

bepaalde omstandigheden.bepaalde omstandigheden.

Ik informeer de ander precies Ik informeer de ander precies met concrete voorbeelden hoe met concrete voorbeelden hoe deze me kan tegemoet komen.deze me kan tegemoet komen.

In gesprek duidelijk maken er In gesprek duidelijk maken er helemaal niet op uit te zijn helemaal niet op uit te zijn

overwicht te willen hebben op de overwicht te willen hebben op de ander, maar enkel garantie te ander, maar enkel garantie te

willen voldoende tot je recht te willen voldoende tot je recht te kunnen komen en dit liever op kunnen komen en dit liever op

een andere manier dan via een andere manier dan via overwicht te willen bekomen.overwicht te willen bekomen.

In gesprek vormen van In gesprek vormen van beïnvloeding die niet aanvaard beïnvloeding die niet aanvaard

worden omwille van het worden omwille van het opgemerkte dwingende of het opgemerkte dwingende of het later ontdekte manipulatieve later ontdekte manipulatieve

inruilen voor het vooraf inruilen voor het vooraf meegedeelde en aanvaarde meegedeelde en aanvaarde

gezagsvolle.gezagsvolle.

Kort, vriendelijk met tact en Kort, vriendelijk met tact en duidelijkheid de ander informeren duidelijkheid de ander informeren over een moeilijkheid voor je die over een moeilijkheid voor je die

de andere kan verhelpen.de andere kan verhelpen.

Aandacht besteden aan hoe je je Aandacht besteden aan hoe je je boodschap of je appèl naar de boodschap of je appèl naar de

ander toe verpakt of omzwachtelt ander toe verpakt of omzwachtelt zodat ze gemakkelijker te zodat ze gemakkelijker te

aanvaarden, te verwerken en op aanvaarden, te verwerken en op te reageren is (als dwang met te reageren is (als dwang met

prikkeldraad of eerder als kans prikkeldraad of eerder als kans met strik of als prettig-onprettig met strik of als prettig-onprettig

met zoet-zuur of zoals de met zoet-zuur of zoals de sandwichmethode met zoet-zuur-sandwichmethode met zoet-zuur-

zoet, ...).zoet, ...).

Samen op zoek gaan naar de Samen op zoek gaan naar de ingrediënten voor constructief ingrediënten voor constructief

overleg en samenwerking.overleg en samenwerking.

In gesprek druk ik me zo uit dat In gesprek druk ik me zo uit dat de afstand tot wat bij de ander de afstand tot wat bij de ander leeft zo klein mogelijk wordt, leeft zo klein mogelijk wordt,

terwijl ik toch mezelf blijf.terwijl ik toch mezelf blijf.

In gesprek er attent op zijn dat In gesprek er attent op zijn dat elk slechts waarneemt vanuit bij elk slechts waarneemt vanuit bij zichzelf aanwezige informatie en zichzelf aanwezige informatie en

het zinvol kan zijn meer het zinvol kan zijn meer informatie aan te reiken bij informatie aan te reiken bij middel van communicatie of middel van communicatie of

ervaring.ervaring.

De betekenis onderkennen van De betekenis onderkennen van het verwoorden van gedachten, het verwoorden van gedachten,

ervaringen, gevoelens, ervaringen, gevoelens, verlangens, fantasieën, verlangens, fantasieën,

lichamelijke gevoelens van je lichamelijke gevoelens van je tegenover de ander (veel aan je tegenover de ander (veel aan je gedacht, voelde erg mee met je, gedacht, voelde erg mee met je, verlangde zo naar je, droomde verlangde zo naar je, droomde van je, de herinnering aan ons van je, de herinnering aan ons ervaren bracht me tot rust, ...).ervaren bracht me tot rust, ...).

Informatie passend weten Informatie passend weten aanwenden als oriëntatie-, aanwenden als oriëntatie-,

sensibilisatie-, beïnvloedings- of sensibilisatie-, beïnvloedings- of drukkingsmiddel.drukkingsmiddel.

Niet alleen informatie geven, Niet alleen informatie geven, maar ook bij de betekenis en maar ook bij de betekenis en

implicaties ervan voor de ander implicaties ervan voor de ander stilstaan door via samenpraten stilstaan door via samenpraten

erover bij deze gevoelens, erover bij deze gevoelens, gedachten, voorstellingen, gedachten, voorstellingen,

herinneringen en ervaringen herinneringen en ervaringen wakker te schudden.wakker te schudden.

Niet alleen in gesprek informatie Niet alleen in gesprek informatie geven, maar de ander ook geven, maar de ander ook

mentaal wakker maken ('cfr. mentaal wakker maken ('cfr. flesje schudden') om het te laten flesje schudden') om het te laten

doordringen en het actief te doordringen en het actief te maken.maken.

In gesprek er attent op zijn dat In gesprek er attent op zijn dat elk waarneemt vanuit zijn elk waarneemt vanuit zijn

toepasbaar of te wijzigen kennis- toepasbaar of te wijzigen kennis- en ervaringsverleden opgeslagen en ervaringsverleden opgeslagen

in het geheugen.in het geheugen.

Er attent op zijn dat het Er attent op zijn dat het vóórbeeld (beeld vooraf) dat vóórbeeld (beeld vooraf) dat iemand heeft erg bepalend is iemand heeft erg bepalend is voor zijn handelen (is er een voor zijn handelen (is er een beeld vooraf, hoe is dit beeld beeld vooraf, hoe is dit beeld zoals gekend, met wat is het zoals gekend, met wat is het

beeld geassocieerd, welk beeld geassocieerd, welk opstapbeeld, welk eindbeeld, opstapbeeld, welk eindbeeld,

welk wegbeeld, welk inzetbeeld, welk wegbeeld, welk inzetbeeld, welk hindernissenbeeld, welk welk hindernissenbeeld, welk waardebeeld, welk persoonlijk waardebeeld, welk persoonlijk beeld, welk sociaal beeld, ...).beeld, welk sociaal beeld, ...).

Er attent op zijn dat handelen pas Er attent op zijn dat handelen pas zal plaatshebben zo of naarmate zal plaatshebben zo of naarmate er een beeld vooraf is, het veilig er een beeld vooraf is, het veilig

is, het gunstig is, het mogelijk is. is, het gunstig is, het mogelijk is.

Er rekening mee houden dat de Er rekening mee houden dat de ander vaak op een of andere ander vaak op een of andere

manier meer of minder bewust op manier meer of minder bewust op zoek is naar iets dat bekend en/of zoek is naar iets dat bekend en/of

vertrouwd is.vertrouwd is.

Aandacht besteden aan het Aandacht besteden aan het doelbewust worden : achterhalen doelbewust worden : achterhalen

welk doel iemand feitelijk en welk doel iemand feitelijk en eigenlijk wil bereiken, eigenlijk wil bereiken,

achterhalen hoe gericht iemand achterhalen hoe gericht iemand een doel nastreeft. een doel nastreeft.

Naast iemands concrete Naast iemands concrete expliciete basisdoelen iemands expliciete basisdoelen iemands

algemene impliciete algemene impliciete synthesedoelen weten synthesedoelen weten

onderscheiden (studeren voor en onderscheiden (studeren voor en kracht opdoen, studies opgeven kracht opdoen, studies opgeven

en loyaal aan omgeving, niet en loyaal aan omgeving, niet studeren voor en eigen identiteit studeren voor en eigen identiteit

opbouwen, ...).opbouwen, ...).

Wat je voorstelt zoveel mogelijk Wat je voorstelt zoveel mogelijk als toepassing of afleiding laten als toepassing of afleiding laten inpassen of aansluiten bij reeds inpassen of aansluiten bij reeds

aanwezige inzichten of aanvaarde aanwezige inzichten of aanvaarde zienswijzen.zienswijzen.

Ik laat wat ik zeg aansluiten bij Ik laat wat ik zeg aansluiten bij datgene waarop de andere zijn datgene waarop de andere zijn aandacht prioritair richt en niet aandacht prioritair richt en niet

op wat de andere weglaat of op wat de andere weglaat of waarop deze niet gericht is.waarop deze niet gericht is.

Ik ga in gesprek na wat de ander Ik ga in gesprek na wat de ander voor zich wil bereiken.voor zich wil bereiken.

De ander aanspreken door wat te De ander aanspreken door wat te kunnen bereiken of door wat te kunnen bereiken of door wat te

kunnen verliezen.kunnen verliezen.

De ander helpen voor zichzelf zijn De ander helpen voor zichzelf zijn doel(en), wat hij wil en hoe doel(en), wat hij wil en hoe

binnen welke context (m.b.t. binnen welke context (m.b.t. ontwikkeling, relatie, leven, ...), ontwikkeling, relatie, leven, ...), klaar en precies te formuleren.klaar en precies te formuleren.