Colofon: © Zorgzaam Omgaan, vzw (). Deze voorstelling is bedoeld voor persoonlijk gebruik en mag,...

Colofon:

© Zorgzaam Omgaan, vzw (www.zorgzaamomgaan.be). Deze voorstelling is bedoeld voor persoonlijk gebruik en mag, zonder voorafgaandelijke toestemming van de auteurs, noch vermenigvuldigd worden via om het even welke gegevensdrager (papier, DVD, CD…), noch geprojecteerd worden, noch omgezet worden in hand-outs buiten gezinsverband of een individueel setting! Zorgzaam Omgaan, vzw kan nooit verantwoordelijk gesteld worden voor inbreuken, van welke aard ook, die ontstaan doordat derden deze presentatie met of zonder toestemming gebruiken.

(herwerkte versie 12/2011)

De persoon op de achtergrondfoto is een toevallig model!

Met Achtergrondsmuziek. Indien je dit niet wenst: geluid afzetten via luidsprekericoon

ADHD – ADD – HSADHD – ADD – HS in een notendopin een notendop

Een rondleiding waar je ongeveerEen rondleiding waar je ongeveereen kwartiertje tijd voor nodig hebt!een kwartiertje tijd voor nodig hebt!

Technisch venster:Indien deze PowerPointpresentatie niet vanzelf opstart:

•Kijk na of uw browser de vraag stelt: “Bewerken inschakelen?”. Indien dit zo is: gelieve te activeren.•Druk op de toest [F5]•De voorstelling start automatisch op; u hoeft niets te doen. Het programma zal automatisch na enkele seconden naar de volgende dia doorschakelen.

Dit technisch venster sluit automatisch van zodra de PowerPointvoorstelling opstart.

http://www.zorgzaamomgaan.be/

ADHDADHD is geen is geen ‘moderne ‘moderne

aandoening’aandoening’, maar, maar een een

eeuwenoud verhaaleeuwenoud verhaal::

© zorgzaamomgaan.be 2

““Er zijn mensen die te Er zijn mensen die te vlug én niet krachtig vlug én niet krachtig genoeg reageren op genoeg reageren op zintuiglijke ervaringen…zintuiglijke ervaringen…

……Het lijkt of hun ziel te Het lijkt of hun ziel te vlug naar een volgende vlug naar een volgende waarneming wil waarneming wil kijken…”kijken…” Bron: ‘Aphorismes’,

Hippocrates,

450-375 j. voor Christus.

© zorgzaamomgaan.be3

Attention Deficit HHyper/HHypo Disorder

Drie subtypes:

1. Hoofdzakelijk aandachtstekortstoornis. (=ADD)

2. Hoofdzakelijk hyperactiviteits- en impulsiviteitsstoornis (=HS).

3. Gemengde type: meest voorkomend = type 1 + type 2 of ADHD.


Ontwikkelingsstoornissen :• Bedreigen de persoonlijkheidsontwikkeling

van het kind.

• En hebben een hevige impact op de omgeving.

Attention Deficit HHyper / HHypo Disorder = een ontwikkelingsstoornis:


Wat loopt er precies fout in de hersenen?

De verbindingen in ons zenuwstelsel komen tot stand in ‘schakelcelletjes’ en worden aan/uit geknipt door middel van chemische hersenschake-laartjes (= neurotransmitters) voor de verbindingen tussen zenuwbanen en hersenfuncties.

Het lichaam maakt deze schakelaartjes voortdurend aan, of breekt deze af .


Einde zenuw | hersenschakelaar | vervolg zenuw

‘Synaps’ of ‘schakelcel’ van het zenuwstelsel


- Bij personen met ADHD verloopt dit proces dus te traag. Daardoor verloopt het prikkeltransport niet vlotjes.

- ADHD, zelfs in zijn meest hyperactieve vorm, is dus steeds een ‘traagheids- probleem’ ter hoogte van specifieke hersenen- functies!





Daardoor ontstaan er:

* waarnemingsproblemen; * problemen met de gegevensverwerking; * outputproblemen; * start- en stopproblemen.

wordt vervolgd




Wat loopt er precies fout in de hersenen?(vervolg)

* basisattidudes zoals ‘kunnen wachten’, worden verstoord;

* de bewegingsdrang kan niet voldoende worden beheerst (hetzij téveel, hetzij té weinig beheersing);

* enzovoorts… .




1. Wordt de ontwikkeling van het kind / adolescent / volwassene in belang-rijke mate belemmerd?

2. Is er ernstige hinder voor de omgeving?

Wanneer kan men spreken van een syndroom?


Wanneer kan men van een syndroom spreken?

NIETNIET

Indien de symtomen geen samenhang vertonen!

Veelal is er in de volksmond een verwarring tussen het begrip ‘symptoom’ en het begrip ‘syndroom’.

Een syndroom ontstaat door een samenhang van symptomen die bovendien op wetenschappelijk verantwoorde wijze worden aangetoond, bv. door:

• medische en/of psychologische testen;• gestandardiseerde gedragsobservaties;• enzovoorts… .



NIETNIET

Bijvoorbeeld: Hyperactiviteit wordt als symptoom vaak opgemerkt bij verschillende vormen van van psychische problemen, zowel bij:

• Kinderen: depressie, pestproblematiek, ADHD,

autisme, hoge begaafdheid of mentale achterstand, psychisch onwel- bevinden en/of aandoeningen (depressie…).

• Jongeren: zie ‘kinderen’, maar ook tijdens de

puberteit kunnen op ADHD –lijkende symptomen ontstaan!

• Volwassenen: psychisch onwelwevinden, dementie,

ontwikkelingsstoornissen, psychische problemen en stoornissen.



NIETNIET

Hyperactiviteit alleen, bijvoorbeeld, is

dus nooit voldoende als symptoom

om ADHD te diagnosticeren!!!


Carrousel van kenmerken en problemen:


Er dreigen vicieuze cirkels te ontstaan:

AANDACHTS-

PROBLEMEN

F A A L-

A N G S T


• Muldisciplinair.

• Tegelijkertijd richten op: informatie + therapie

Diagnose:

Kind

Ouders Omgeving

Behandeling:

• Muldisciplinair.

• Bevat elementen van: het kind, de ouders, de

omgeving (bv. de leerkracht als belangrijke observant ivm. medicatie, gedragslijsten).

• Gedifferentieerde diag-nose = kenmerken van verschillende ontwikkelings-stoornissen onderscheiden, en het samengaan ervan ontdekken… .


De zoon met in sterke mate hyper-activiteit

De aanmelding gebeurt na een interpretatie van een gedrags-observatie door een volwassene (Een ouder, een leerkracht… ).

Een gedragsdiagnose volgt op een gedragsmelding.

De zoon met in sterke mate hypo-activiteit

Ontwikkelingsstoornissen = gedragsdiagnose:

Hierin schuilt een gevaar:



UW ZOON IS EEN ETTER!!!






UW ZOON IS NET EEN GEKWETST VOGELTJE !!!









Roept agressie en onbegrip op!!!


Roept mede- leven en begrip op!!!

Met dergelijke informatie kan je als ouder niets aan-vangen!!







Gedragsdiagnoses vergen waarneembare, meetbare en duidelijk te beschrijven en te benoemen observaties!

Belangrijk voor de communi-catie van de leerkracht met de ouders, bijvoorbeeld via de schoolagenda, verslaggeving, observatielijsten… of in zijn gesprekken met ouders en therapeuten… .

Ontwikkelinsstoornissen = gedragsdiagnose:


Kernwoorden behandeling:

2. Aangepast opvoedingshandelen (alle betrokkenen = GLOBAAL OPVOEDINGSTRAJECT:

Cursussen, professionele hulp, …

1. Informatie aan kind, ouders, leerkracht en

ruime opvoedende omgeving:

Lectuur, uitleg professionelen , infoavond, …

3. Aangepast therapeutisch handelen, waar nodig (gericht naar alle betrokkenen!):

Revalidatie, Geestelijke Gezondheidszorg, …


Behandeling enten op de totale ‘gouden driehoek’:

. Informatie

& vorming. Therapeutische aanpak, recht- streeks betrokkenen . Mediatie = via een tussen- persoon

Kind

Ouders Opvoedende omgeving

Samengaan van: Totale cliëntsysteem:

Een verhaal van en, en, en… niet van of, of, of…Langdurig vol te houden in de tijd!


• Informatie.

• Vorming.

• Bijsturen opvoedingshouding.

• Ondersteuning, wegnemen schuldgevoel.

• Gezinsherapie.

Kind


Dynamische diagnose =

Behandeling steeds bijsturen!














• Medicatie.

• Coaching – monitoring.

• Remediëring.

• Therapie-palet: psychomotoriek, logopedie, ergotherapie, kinesitherapie…).

• Psychotherapie.

Kind

















• Informatie.

• Vorming.

• Ondersteuning.

• Mediatie (= therapie via de ouders).

Kind















~ Er is 50% kans dat u met een

ouder met ADHD –resten te maken hebt ~



Medicatie:

Meestal amfetaminegroep ‘methylphenidaat’’,

zoals: Rilatine ®, Rilatine MR ® (= verlengde

werking) & Concerta ®.

• Medicatie bij ADHD – ADD – HS :

= het beïnvloeden van een biologisch

systeem.

• Voorschrijven en doseren: de arts!

Medicatie.

‘Rilatine’ wordt in Nederland onderde merknaam ‘Ritalin’ op de markt gebracht.


Wanneer medicatie?Zolang de normale pedagogische technieken onvol-doende waarborgen geven voor de ontwikkeling van het kind en de effecten op de omgeving.

Toelichting: Deze presentatie is geen pleidooi voor ongecontroleerd gebruik van amfetamines bij ADHD maar wil wel een objectieve visie weergeven. Medicatie, zeker ADHD-medicatie, behoort steeds tot het domein van (gespecialiseerde) geneeskunde. ENKEL DE ARTS KAN EEN MEDICAMENTEUZE BEHANDELING VOORSCHRIJVEN!!!

Methylphenidaten worden reeds zeer lang aan kinderen verstrekt!

~ SINDS INTERBELLUM W.O.I & W.O. II~

Medicatie.


- Methylphenidaten: Rilatine ®, Rilatine MR®, Concerta ®.

- Atomoxetine : Strattera ®.

Medicatie.

Meest voorkomende afleverings-vormen bij ADHD/ADD:


- Opgepast: Deze medicatie hoeft niet per sé beëindigd te worden in de pubertijd; ze hoeft ook niet per sé doorgegeven te worden…

Voorwaarden: * voldoende indicaties!

* regelmatige evaluatie!

- Zelfs bij volwassenen met ADHD kan medicatie (bv. als de volwassene zich voorbereidt op een examen, bij verslavingsproblematieken…).

Een zeer kleine groep volwassenen met ADHD behoudt een permanente behoefte aan medicatie

Medicatie.


- Steeds een hulpmiddel; nooit ‘geneesmiddel’.

- Gespecialiseerd arts: ((kinder)psychiater –

neuroloog, neuro-pediater…).

Medicatie.

Modaliteiten terugbetaling: Informeer bij uw arts!!! Modaliteiten terugbetaling: Informeer bij uw arts!!! Modaliteiten terugbetaling: Informeer bij uw arts!!! Modaliteiten terugbetaling: Informeer bij uw arts!!! Modaliteiten terugbetaling: Informeer bij uw arts!!!


Hoe omgaan met medicatie?

Misbruiken:

Wetenschappelijk onderzoek Misbruiken zijn

zeldzaam; op hoede zijn kan geen kwaad

(wordt vervolgd…)

Medicatie.



Misbruiken, vervolg:

- Verslaving aan methylphenidaten: vergen veel grotere dosissen in vergelijking met therapeutische dosissen.

- Illegaal circuit = inspuiten en snuiven van Methylphidaten.

Zie aanbevelingen.

Medicatie.


Hoe omgaan met medicatie? Enkele aanbevelingen…

Belangrijk, medicatiebeleid:- Voorschrijvende instantie.

- Thuis.

- Op school.

MEDICATIE VOOR ADHD KADERT STEEDS BINNEN EEN COMPLEX MULTIDISCIPLINAIR BEHANDELINGSPLAN.

HET IS NIET IETS DAT ZOMAAR VLUG EVEN BESLIST WORDT!

Medicatie.



Voorschrijvende instantie:- Voorafgaandelijk aan het voorschrijven: goede bevraging in ‘meetbare termen’ over de algemene conditie en specifieke problemen, zoals eetgedrag, slaapgedrag, ticgedrag, ernstige ziekten, contra-indicaties (sommige depressieve toestanden, bestaande tics…).

- Goede voorlichting van de ouders: duur nevenwerkingen, beheer van de medicatie, korte halfwaardetijd, R E B O U N D E F F E C T, duur van de werking … .

(wordt vervolgd…)

Medicatie.



Voorschrijvende instantie (2):

- Dubbel blinde testfase, liefst in samenspraak met ouders en leerkrachten (gedragsobservatie!).

- Permanente opvolging!

- In samenspraak met ouders, leerkrachten, externe therapie, CLB… .

Medicatie.



Ouders:- Goede gedragsobservatie.

- Medicatie-verdeeldoosjes en beheer van voorschriften & stock.

Medicatie.

- Gezonde dosis kritische ingesteldheid versus doemdenken.

(wordt vervolgd…)



Ouders (2):

- Zich laten voorlichten: Methylphenidaten = korte halfwaardetijd, medicatie tijdens vakanties, medicatie voor huistaken, nevenwerkingen, reboundeffect, tijdstip inname… .

- Terugkoppeling naar arts indien problemen (eetlust, slaapgedrag); niet zelf beslissen om te stoppen.

Medicatie.



Kind, jongere volwassene:

- Informatie en uitleg geven, aangepast aan

leeftijd.- Zijn klachten ernstig nemen… Medicatie beïnvloedt de binnenkant van een kind, jongere = dit kan vreemde gevoelens bij hem of haar opwekken!

(wordt vervolgd…)

Medicatie.



Kind, jongere volwassene (2):

- Maak van de medicatie geen machtsinstrument: “Je kunt niet stilzitten, want je hebt uw pil niet genomen!!!”

Medicatie.

Medicatieverdeeldoosjes: zie foto.- Programmeerbare electronica: uurwerken, PDA’S… .



Op de school:- Ouders wijzen op voordeel van medicatiemelding (misbruiken, vooroordelen…). Het is niet aan een school om een medicatie verplichting op te leggen; WEL OM DOOR TE VERWIJZEN VOOR EEN DIAGNOSE!!!

- Meewerken aan gedragsobservaties tijdens dubbelblinde testfases en – evaluaties…

- Wie is verantwoordelijk voor de medicatiebedeling voor half-internen~internen?

(wordt vervolgd…)

Medicatie.



Op de school (2)

- Maak van medicatie (ADHD) geen machtsinstrument.

- Medicatieplan op school!

- Het is niet aan leerkrachten om persoonlijke visie te ventileren naar ouders en naar kinderen… ‘Je kind wordt zeker verslaafd! Probeer alternatieve medicatie…’ .

Medicatie.



Algemeen aandachtspunt:

• ADHD –medicatie valt onder de wet op verdovende middelen… !• Indien reis naar buitenland: doktersattest, volgens:

Shengen –landen: Shengen-lay- out; Niet –Shengen –landen: best meertalig.

zie voor voorbeeld-documenten: www.peterglorieux.be

Medicatie.


ADHD –medicatie is geen medicijn:

• om stil te zitten;

• om beter te studeren;

• om brave en volgzame slaven van je kind te maken….

Gebruikers met ADHD gaan niet dood aan hartfalen!

Over langere termijn zien (ernstige) wetenschappers weinig nadelen.

Effect van medicatie…

VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!! VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!! VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!! VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!!© zorgzaamomgaan.be 44

• Ze worden er niet meer verslaafd aan, in vergelijking met een syndroomvrije controlegroep… . (na jaren- lang gebruik kunnen ze van de ene dag op de andere de medicatie-inname stopzetten!).

• Uw kind heeft niet meer kans om drugsdealer te worden, in vergelijking met een syndroomvrije controlegroep… .


VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!! VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!! VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!! VOORWAARDE: ADHD OP EEN ERNSTIGE BASIS DIAGNOSTICEREN!!!


• Verbetert algemene ‘gedragsleer-conditie’ bij kinderen met ADHD.

• Verbetert aansturing aandacht = effect op leren

(zowel gedragsleer als schoolse leren, beheersen bewegingsdrang, inslapen…

• De zelfsturing verbetert. Betere Positieve impact op algemeen psycho-sociaal welzijn.




• Mildering van alle ADHD –kenmerken. (Aandachtspanning ; beheersing bewegingsdrang ; impulsiviteit en prikkelbaarheid )

• Positieve impact op algemeen psycho-sociaal welzijn.

• Positieve impact op de opvoedende omgeving = de opvoedingsdriehoek functioneert optimaler!

• enzovoorts.




Visie op medicatie…

Medicatie is bij matige en ernstige gevallen van ADHD:

- één noodzakelijke component, binnen een totaal…;

- Muldidisciplinair begeleidingsbeleid (informatie, begeleiding, ondersteuning, stimuleren) en …;

- multidisciplinair therapieplan, indien: leer- achterstand, psychomotoriek, grove & fijne motoriek, psychotherapie, gezinstherapie…).Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!

Medicatie = steeds een ernstige aangelegenheid die grondig gemotiveerd moet worden!

Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!

Medicatie = steeds een ernstige aangelegenheid die grondig gemotiveerd moet worden!Medicatie = steeds een ernstige aangelegenheid die grondig gemotiveerd moet worden!Medicatie = steeds een ernstige aangelegenheid die grondig gemotiveerd moet worden!Medicatie = steeds een ernstige aangelegenheid die grondig gemotiveerd moet worden!

Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!Enkel en alleen medicatie = vaak afstevenen op desillusie!


Een test van wat medicatie doet bij een kind met ADHD…

Een jongen van 13 jaar met ADHD krijgt een afschrijfopdracht. Hij voert deze uit:

• Eerst zonder medicatie.

• Daarna nà inname van zijn ADHD – medicatie:


Ik hou van Kawasaki en Lego Technic en leer voor bakker.

De afschrijfopdracht luidt als volgt:

Ik schrijf de hierna volgende tekst letterlijk over:

Een test van wat medicatie doet bij een kind met ADHD…


Zonder medicatie wordt dit:

ik ben [naam] ik ben 13 jaar en heb een “peutefleut (?)” vriend maarten en ben ook een legotechnik fan.



Onder medicatie schrijft hij:

Ik ben [naam] ik hou van kawasakie en lego techniek en leer voor bakker.



Een vergelijking van deze twee zinnen…


… toont een verbeterde aandacht. Maar, ook de motoriek en psychomotoriek is fel verbeterd!


Deze test is geen wetenschappelijke

experiment. Toch merken wij op dat met

ADHD -medicatie:

• Niet enkel de motorische en psychomotorische functies verbeteren (leesbaarheid, blad- spiegel, stilzitten…).

• Ook inhoudelijk scoort dit kind beter met de ADHD –medicatie:

• Het kind kan zijn intrinsieke mogelijkheden en aanleg efficiënter benutten.

• Het leervermogen van het kind stijgt duidelijk… !

Conslusie van dit testje…


TenslotteTenslotte: het opvoeden van : het opvoeden van

een kind met een kind met

ontwikkelingsstoornissen ontwikkelingsstoornissen

baseert zich best op een:baseert zich best op een:


1 0 H A N D V A 1 0 H A N D V A tttt E N, E N,

om te eindigen:om te eindigen:


1.Inzicht in de problematiek is Inzicht in de problematiek is

essentieel.essentieel.

2.Positieve benadering van het Positieve benadering van het

kind staat voorop.kind staat voorop.


3.Een globaal opvoedingstraject Een globaal opvoedingstraject

houdt een ‘langdurig houdt een ‘langdurig

engagement’, een ‘lang engagement’, een ‘lang

volhouden in de tijd’ in!volhouden in de tijd’ in!

4.Dus: permanente monitoring Dus: permanente monitoring

en coaching van het kind. Vaak en coaching van het kind. Vaak

tot in de volwassenheid.tot in de volwassenheid.© zorgzaamomgaan.be 58

5.Geïntegreerde aanpak (Geïntegreerde aanpak (niet of, niet of,

of, of… maar en, en, enof, of… maar en, en, en…) = …) =

samen- werking tussen ouders, samen- werking tussen ouders,

school- systeem (leerkracht, school- systeem (leerkracht,

zorg- coördinatie, clb) en zorg- coördinatie, clb) en

therapeuten.therapeuten.


6.Respectvol handelen voor alle Respectvol handelen voor alle

partners van de gouden partners van de gouden

driehoek driehoek

7. Consequent Consequent

opvoedingshandelen.opvoedingshandelen.© zorgzaamomgaan.be 60

Kind

Ouders Omgeving

8.Vertrekken vanuit een Vertrekken vanuit een

multidisci-plinaire diagnose en multidisci-plinaire diagnose en

behandelings-plan.behandelings-plan.

9.Diagnose en behandelingsplan Diagnose en behandelingsplan

zijn dynamisch = voortdurend zijn dynamisch = voortdurend

bij te stellen tijdens het traject.bij te stellen tijdens het traject.


10. Het globaal Het globaal

opvoedingstraject staat of valt opvoedingstraject staat of valt

met het met het geloofgeloof dat de ouders dat de ouders

en de opvoedende omgeving en de opvoedende omgeving

hebben hebben in zichzelfin zichzelf en in een en in een

goede afloop! goede afloop!


Te koop bij Zorgzaam Omgaan, vzw, bij deboekhandelaar of via de respectievelijke

uitgevers

Exclusief te koop bij Zorgzaam Omgaan, vzw

Twinky Twinkel, een Pink uit Pinkenland; een sprookje voor kinderen en hun ouders.

© zorgzaamomgaan.be

63

Colofon: © Zorgzaam Omgaan, vzw (). Deze voorstelling is bedoeld voor persoonlijk gebruik en mag,...

Documents

Transcript of Colofon: © Zorgzaam Omgaan, vzw (). Deze voorstelling is bedoeld voor persoonlijk gebruik en mag,...