Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam...

16
1

Transcript of Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam...

Page 1: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

1

Page 2: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

2

Colofon

Oktober 2016

Uitgave en copyright:

Natuur & Milieu Postbus 1578

3500 BN Utrecht NL [email protected]

T. +31 (0)30 233 1328 www.natuurenmilieu.nl

Page 3: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

3

Samenvatting

Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood

is populair in Nederland. Per persoon eten we 25 hamburgers per jaar. Rundvlees van vleeskoeien wordt

daarbij vaak gezien als de lekkerste optie, maar rundvlees is vlees dat de hoogste milieu-impact op onze

planeet heeft. Zo is de CO2-uitstoot van rundvlees is bijna 15 keer zo hoog als die van kip. Voor de

productie van vlees is veel voer, land en water nodig. Ook op het gebied van dierenwelzijn zijn er

problemen: melkkoeien en vleesrunderen zitten vaak hun hele leven binnen, hebben weinig ruimte en

kalfjes worden snel bij de moeder weggehaald.

Uit onderzoek blijkt dat consumenten het, net als Natuur & Milieu, belangrijk vinden dat

hamburgerketens meer milieu- en diervriendelijke vleesproducten aanbieden. Daarom vergeleken we

het assortiment van 11 fastfoodketens op duurzaamheidaspecten. Daarnaast doet Natuur & Milieu

aanbevelingen richting de bedrijven.

Voor dit onderzoek hebben we gekeken naar elf Nederlandse fastfoodketens: McDonald’s, Burger King,

FEBO, Smullers, Kwalitaria, Burgerz, Meneer Smakers, Geflipt, Burgermeester, Burgerbar en Ellis

Gourmetburger. Zes onderwerpen zijn onderzocht: herkomst en transparantie; type vlees; gewicht van

de burgers; keurmerken; vegetarische alternatieven en toekomstplannen. Middels een vragenlijst zijn

de ketens benaderd om aanvullende informatie te geven. Bij de bedrijven die de vragenlijst niet hebben

beantwoord zijn we uitgegaan van de gegevens die zij zelf verstrekken op de website.

Onze conclusies zijn als volgt:

‘Herkomst en transparantie’ is het enige thema is waarop de meeste ketens duurzaamheidsstappen

zetten. Bijna alle ketens halen vlees uit Nederland of Europa, waarmee transportkilometers worden

beperkt.

Enkele ketens maken hun burgers van vlees van melkkoeien, waardoor de impact op het milieu

kleiner is.

Bij de meeste ketens zijn de standaardburgers zwaarder dan 150 gram. In een aantal ketens is het

wel mogelijk een kleinere burger te kiezen. Hoe meer vlees, hoe hoger de milieu-impact.

Er is geen enkele keten die standaard vlees met een keurmerk serveert. Een gemiste kans om de

consument de garantie te geven dat er daadwerkelijk milieu- en diervriendelijker vlees op het menu

staat.

Nog niet alle ketens bieden een vegetarisch alternatief voor vleesburgers aan. Eén van de ketens die

dat nog niet doet, heeft aangegeven dat binnenkort wel een vegetarische burger verkrijgbaar zal zijn.

Er valt dus nog veel te verbeteren aan het assortiment burgers bij fastfoodketens. We roepen de

bedrijven daarom op om meer vegetarische alternatieven, burgers met een keurmerk en vleesburgers

van melkkoeien of ander vlees met een lagere milieu-impact aan te bieden.

Page 4: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

4

1. Inleiding en achtergrond

Omdat het eten van vlees een grote impact heeft op het milieu en vaak gepaard gaat met problemen op

het gebied van dierenwelzijn, onderzocht Natuur & Milieu de duurzaamheid van het burgerassortiment

bij fastfoodketens. Bij 11 fastfoodketens beoordeelden we het burgerassortiment op een zestal aspecten

die belangrijk zijn voor duurzaamheid. Dit rapport beschrijft de resultaten. In hoofdstuk 1 is de

problematiek beschreven. Hoofdstuk 2 behandelt de methodiek, en hoofdstuk 3 zet de resultaten en

aanbevelingen uiteen.

Hamburgers populair in Nederland

Fastfood is populair in Nederland. Een van de veel gegeten fastfoodproducten is de hamburger. Jaarlijks

eten Nederlanders 400 miljoen hamburgers. Dat zijn er 25 per persoon per jaar. Die hoeveelheid is de

afgelopen jaren flink toegenomen. Als we hamburgers eten, gaan we graag de deur uit: de helft van de

consumptie vindt buitenshuis plaats, bijvoorbeeld in fastfoodketens.1

Over milieu en dierenwelzijn

Bij het eten van een broodje burger zijn runderburgers populair. De meeste fastfoodketens serveren veel

rundvleesburgers en laten ook graag zien dat ze burgers van 100% rundvlees in het assortiment hebben.

Maar laat rundvlees nou net het vlees zijn met de hoogste impact op onze planeet en op dierenwelzijn.

De CO2-uitstoot van rundvlees is bijna 15 keer zo hoog als die van kip.2 Voor de productie van 1 kilo

vlees is gemiddeld zo’n 5 kilo aan plantaardig materiaal nodig.3 Ook is voor de productie van één kilo

vlees 12 keer zoveel water nodig als voor de productie van een kilo tarwe.4 Zo kost de productie van 1

kilogram rundvlees 15.000 liter water.5 Om dat te compenseren moet je heel wat douchebeurten

overslaan. Ook heeft de productie van veevoer schadelijke effecten op de natuur. Om land vrij te maken

voor veevoerteelt, zoals soja, worden gebieden met bossen en andere vegetatie gekapt, met alle

schadelijke gevolgen van dien. Het kan zelfs de lokale voedselvoorziening in gevaar brengen: land dat

eerst werd gebruikt voor voedsel voor de lokale bevolking wordt nu gebruikt voor het verbouwen van

veevoer, dat grotendeels geëxporteerd wordt naar de Westerse wereld.6

In de gangbare veehouderij is sprake van slechte omstandigheden op het gebied van

dierenwelzijn. Vleesrunderen zitten vaak hun hele leven binnen en kalfjes worden al vroeg bij de moeder

weggehaald. Er is geen zachte ligplek in de stal en castreren of onthoornen gebeurt soms onverdoofd.

Sommige rassen hebben zoveel vlees op hun dijen dat ze niet meer natuurlijk kunnen bevallen; kalveren

worden dan altijd met een keizersnede ter wereld gebracht.

Gelukkig zijn er bedrijven die vlees op een milieu- en diervriendelijkere manier produceren en

keurmerken die borgen dat aan hogere standaarden wordt voldaan. Zo blijven kalfjes langer bij de

1 Food Service Instituut, Hamburgerhit: burgersandwich met uitstraling (2015). 2 Blonk Milieu Advies, Milieueffecten van Nederlandse consumptie van eiwitrijke producten. 3 Milieu Centraal, Vlees vis of vega. 4 Water Footprint. Virtual water embedded in products. 5 Watervoetafdruk. De watervoetafdruk van de Nederlanders en de wereldbevolking. Een hamburger van 150 gram kost 2400 liter water. 6 Milieu Centraal, Soja en Palmolie.

Page 5: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

5

moeder, de dieren krijgen meer ruimte en gaan naar buiten.7 Omdat de mest terug op het land gaat,

heeft de productie van biologisch vlees minder impact op het milieu.8

Betere burgerkeuze

Uit onderzoek van Kien in opdracht van Natuur & Milieu blijkt dat consumenten het belangrijk vinden

dat hamburgerketens meer milieu- en diervriendelijkere vleesproducten aanbieden. Zes op de tien

mensen vindt dit. Eveneens zes op de tien mensen kiest, als ze de keus hebben, liever voor een keten die

dier- en milieuvriendelijk geproduceerd vlees gebruikt.9

We hebben het assortiment hamburgers van 11 fastfoodketens (vijf grote en zes kleine die

minimaal twee vestigingen hebben) vergeleken op duurzaamheidsaspecten. In het volgende hoofdstuk

leggen we uit hoe we dit hebben gedaan en in hoofdstuk 3 presenteren we de resultaten.

7 Eén van die keurmerken is het Beter Leven Keurmerk van de Dierenbescherming. Voor bijna alle diersoorten worden op drie niveaus betere leefomstandigheden gecreëerd. 8 Het EKO-keurmerk (biologisch) houdt rekening met dierenwelzijn en milieu. 9 Kien. Onderzoek Natuur & Milieu, Diervriendelijke Burgers. Juli 2016.

Page 6: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

6

2. Het onderzoek

Selectie van ketens

Het doel van deze benchmark is het vergelijken van het assortiment burgers bij een aantal fastfood-

/hamburgerketens op milieu- en dierenwelzijnsaspecten. Op basis daarvan doen we aanbevelingen

richting de consument en de fastfoodbedrijven. Voor dit onderzoek hebben we gekeken naar elf

Nederlandse ketens die burgers aanbieden, zowel grote bekende als een aantal kleine, minder bekende

ketens. Dit zijn de geselecteerde ketens:

McDonald’s

Burger King

FEBO

Smullers

Kwalitaria

Burgerz

Meneer Smakers

Geflipt

Burgermeester

Burgerbar

Ellis Gourmetburger

De vijf grote ketens in de bovenstaande lijst zijn grote fastfoodketens in Nederland die burgers in het

assortiment hebben.10 Daarnaast lijkt er een trend te bestaan naar kleine ketens.11 Daarom hebben we

ook een aantal kleine ketens geselecteerd, die minstens twee vestigingen in Nederland hebben.

Methode en uitvoering

Criteria en weging

Om de ketens te kunnen vergelijken is een set criteria opgesteld, waarmee een ‘quickscan’ van de

duurzaamheid van het burgerassortiment is afgenomen. Deze quickscan brengt in kaart in hoeverre het

assortiment van de ketens milieu- en diervriendelijker is dan gangbaar. Omdat we niet precies weten

welke ingrediënten in welke hoeveelheden zijn gebruikt, geeft deze scan een globaal beeld van de

duurzaamheid van het assortiment van ketens.

We geven ook geen oordeel over de absolute impact van het burgerassortiment op milieu en

dierenwelzijn, omdat we niet beschikken over de verkoopcijfers van de burgers. Met het oog op de

consument die minder en milieu- en diervriendelijker geproduceerd vlees wil eten, zijn zes criteria

geformuleerd, die hieronder worden toegelicht. Bij de criteria hebben we niveaus onderscheiden door

10 Datlinq, Internationale fastfoodketens in Nederland. 11 Trouw, De hamburger krijgt een tweede leven.

Page 7: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

7

het toekennen van punten. De meeste criteria kennen vier niveaus (0-3 punten). Bij twee van de criteria

zijn maximaal 2 punten te verdienen. We lichten hieronder kort de puntentoekenning toe.

1. Herkomst en transparantie

Uitleg criterium: Consumenten willen steeds vaker weten waar hun eten vandaan komt. Sommige

ketens spelen daarop in door transparant te zijn over de herkomst van het vlees. Daarnaast is het

goed als vlees van dichtbij komt; dat scheelt transportkilometers en daarmee de uitstoot van

broeikasgassen als CO2. Wanneer een bedrijf een vaste/langlopende afspraak met een producent

heeft, heeft de producent zekerheid van afzet en weet het bedrijf precies waar het vlees vandaan

komt.

Puntentelling: als de keten niet weet/niet transparant maakt waar het vlees vandaan komt, of het

van buiten Europa haalt, kennen we geen punten toe. We geven 1 punt voor transparantie waaruit

blijkt dat het vlees afkomstig is uit Europa, en 2 punten voor vlees uit Nederland (of vlees uit Europa

indien bekend is van welke boerderij). 3 Punten gaan naar ketens die vlees uit Nederland halen door

middel van een directe samenwerking met een producent.

2. Type vlees

Uitleg criterium: De impact van de verschillende vleescategorieën op het milieu verschilt nogal.

Rundvlees en lamsvlees hebben verreweg de hoogste milieu-impact. Vlees van een melkkoe is

duurzamer, omdat een melkkoe tijdens haar leven ook heel veel melk produceert. Dat is uit

milieuoogpunt efficiënter dan een koe die alleen voor het vlees gehouden wordt. Varkensvlees en

kippenvlees hebben een nog lagere CO2-uitstoot.2 Vanwege deze verschillen in negatieve invloed op

het milieu kennen we meer punten toe bij gebruik van vlees met een lagere milieu-impact.

Puntentelling: Er zijn hier maximaal 2 punten te verdienen. Wanneer het assortiment hoofdzakelijk

uit rund- en of lamsvlees bestaat, kennen we geen punten toe. Wanneer minimaal 30% van het

vleesassortiment uit vlees met lagere milieu-impact bestaat (varken, kip of vlees van melkkoeien) is

dat 1 punt waard. Bij minimaal de helft van het assortiment duurzamer vlees zijn 2 punten te

verdienen. Hierbij gaat het om percentages van het totale vleesassortiment (vegetarische burgers

niet meegenomen).

3. Gewicht burger

Uitleg criterium: Hoe groter de burger, hoe hoger de milieu-impact. Daarnaast is het niet gezond

om veel vlees te eten: het voedingscentrum raadt maximaal 500 gram per week aan, waarvan niet

meer dan 300 gram rood vlees.12 Meer dan 150 gram vlees in één keer eten is dus best veel. Daarom

geven wij meer punten naarmate de burgers in het assortiment van een keten kleiner zijn.

Puntentelling: Bij dit criterium zijn maximaal 2 punten te verdienen. Het gewicht van een

‘standaard’burger is vaak meer dan 150 gram. Dat is een grote hoeveelheid vlees, waar we geen

punten voor geven. Bij burgers tussen 120 en 150 gram geven we 1 punt; bij burgers kleiner dan 120

gram geven we 2 punten.

12 Voedingscentrum, Vlees.

Page 8: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

8

4. Keurmerken

Uitleg criterium: Keurmerken zijn een goede manier om aan te tonen dat de dieren met meer respect

voor dierenwelzijn en/of milieu zijn gehouden. Indien een deel van het assortiment een keurmerk

heeft, worden daar punten voor gegeven. Het Beter Leven Keurmerk van de Dierenbescherming is

het meest bekende dierenwelzijnskeurmerk in Nederland. Het EKO-keurmerk (biologisch) heeft

eisen op zowel dierenwelzijns- als milieugebied.

Puntentelling: Indien er geen vlees met keurmerken op het menu staat, kennen we geen punten toe,

omdat keurmerken consumenten de garantie bieden dat het vlees voldoet aan de standaard van het

keurmerk. Vervolgens kiezen we voor een trapsgewijze opbouw van punten: 10% vlees met het Beter

Leven-Keurmerk is 1 punt, 20% is 2 punten en 30% is 3 punten. Voor biologisch vlees worden 2

punten toegekend bij 5% van het assortiment en 3 punten bij 10%, omdat dit keurmerk eisen stelt

aan zowel dierenwelzijn als milieu. Hierbij gaat het om percentages van het totale

vleesburgerassortiment (vegetarische burgers niet meegenomen).

5. Vegetarische alternatieven

Uitleg criterium: Plantaardig voedsel heeft een veel lagere milieu-impact dan vlees. Zo worden bij

een plantaardige burger 15x minder broeikasgassen uitgestoten dan bij een rundvleesburger.2

Daarnaast worden voor een plantaardige burger geen dieren gehouden, waardoor er geen

dierenwelzijnsproblemen kunnen zijn. Daarom vinden wij het belangrijk dat burgerketens ook

vegetarische opties in het assortiment hebben.

Puntentelling: Als er geen vegetarische burgers zijn, is dat geen punten waard. Wanneer 15% van

het gehele assortiment burgers vegetarisch is kennen we 1 punt toe (of 0,5 punt bij één vegetarische

burger in het assortiment). 2 punten wanneer 30% van het burgerassortiment vegetarisch is en 3

punten bij de helft vegetarisch. Vegetarische alternatieven zoals kaassoufflés laten we buiten

beschouwing, omdat het geen burgers zijn.

6. Toekomstplannen

Uitleg criterium: Veranderingen gaan niet van de ene op de andere dag. Sommige bedrijven hebben

plannen voor de toekomst, die zorgen dat hun producten beter zullen gaan scoren op dierenwelzijns-

en milieuaspecten. Hiervoor kennen we, afhankelijk van de getoonde ambitie, ook punten toe.

Puntentelling: Bedrijven moeten minimaal één stap in de goede richting zetten (uit één van de

voorgaande vijf criteria). Daarnaast moeten ze 1, 2 of 3 (voor eveneens 1, 2 of 3 punten) elementen

toevoegen aan het toekomstplan: het moet concreet/meetbaar zijn, met een tijdspad in de nabije

toekomst, en er wordt gerapporteerd over de resultaten.

Vragenlijst

Om de criteriaset in te kunnen vullen, is een vragenlijst opgesteld die is opgestuurd aan de deelnemende

ketens (zie bijlage 1). In de vragenlijst zijn (direct of indirect) alle criteria bevraagd. Na het retourneren

van de vragenlijsten is per keten de balans opgemaakt. Hierbij bleek dat een antwoord soms niet

helemaal in één van de categorieën paste. Het antwoord hebben we in dat geval mee laten wegen bij de

Page 9: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

9

relevante categorieën. Niet alle ketens hebben de door ons opgestuurde vragenlijst geretourneerd.

Informatie is in die gevallen verkregen van de website van de betreffende keten. In het volgende

hoofdstuk worden de resultaten uiteengezet.

Page 10: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

10

Tabel 1: Criteria en puntentelling voor vergelijking hamburgerketens Criterium 0 punten 1 punt 2 punten 3 punten

Herkomst en

transparantie

Herkomst is niet bekend of vlees

komt van buiten Europa

Vlees komt uit Europa Vlees komt uit Nederland, of vlees

komt uit Europa en het is bekend

van welke ondernemer(s) het vlees

komt

Er is een directe samenwerking

met ondernemer(s) waar het vlees

wordt afgenomen, en vlees komt

uit Nederland

Type vlees Hoofdzakelijk rund- en/of

lamsvlees (≥ 70%)

≥ 30% varkens- of kippenvlees, of

vlees van melkkoeien

≥ 50% varkens- en/of kippenvlees,

of vlees van melkkoeien

-

(geen drie punten te verdienen)

Gewicht burger Standaard burgers > 150 gram Standaard burgers < 150 gram of

kleinere maat te kiezen

Standaard burgers < 120 gram of

kleinere maat te kiezen

-

(geen drie punten te verdienen)

Keurmerken Vlees heeft geen keurmerken ≥ 10% van het assortiment heeft

minimaal 1* BLK of aantoonbaar

vergelijkbaar dierwelzijnsniveau

≥ 20% van het assortiment heeft

minimaal 1* BLK of aantoonbaar

vergelijkbaar dierwelzijnsniveau, of

5% van het assortiment is

biologisch.

≥ 30% van het assortiment heeft

minimaal 1* BLK of aantoonbaar

vergelijkbaar dierwelzijnsniveau, of

10% van het assortiment is

biologisch.

Vegetarische

alternatieven

Geen vegetarische alternatieven

aanwezig

Minimaal 15% vegetarische

alternatieven.

Minimaal 30% vegetarische

alternatieven.

De helft of meer van het

assortiment is vegetarisch, met

variatie in het aanbod (soja, lupine,

etc.).

Toekomstplannen Geen of niet op verduurzaming

gericht toekomstplan.

Toekomstplan is een stap in de

goede richting, bijvoorbeeld:

- Vlees uit Europa of Nederland,

en/of directe samenwerking

met producenten,

- Aandeel kip- of varkensvlees in

burgers wordt verhoogd,

- Gewicht van burgers wordt

verlaagd,

Toekomstplan is een stap in de

goede richting, bijvoorbeeld:

- Vlees uit Europa of Nederland,

en/of directe samenwerking

met producenten,

- Aandeel kip- of varkensvlees in

burgers wordt verhoogd,

- Gewicht van burgers wordt

verlaagd,

Toekomstplan is een stap in de

goede richting, bijvoorbeeld:

- Vlees uit Europa of Nederland,

en/of directe samenwerking

met producenten,

- Aandeel kip- of varkensvlees in

burgers wordt verhoogd,

- Gewicht van burgers wordt

verlaagd,

Page 11: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

11

- Aandeel vlees met een

keurmerk wordt verhoogd

- Aandeel vegetarisch wordt

verhoogd

Het plan bevat daarnaast één van

de volgende elementen:

- Concreet/meetbaar doelen,

- Tijdspad in de nabije toekomst

(max. 2 jaar)

- Rapportage over resultaten.

- Aandeel vlees met een

keurmerk wordt verhoogd

- Aandeel vegetarisch wordt

verhoogd

Het plan bevat daarnaast twee van

de volgende elementen:

- Concreet/meetbaar plan,

- Tijdspad in de nabije toekomst

(max. 2 jaar)

- Rapportage over resultaten.

- Aandeel vlees met een

keurmerk wordt verhoogd

- Aandeel vegetarisch wordt

verhoogd

Het plan bevat daarnaast alle

volgende elementen:

- Concreet/meetbaar plan,

- Tijdspad in de nabije toekomst

(max. 2 jaar)

- Rapportage over resultaten.

Page 12: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

12

3. Bevindingen en aanbevelingen

Bevindingen

In de onderstaande tabel is het resultaat van deze benchmark te zien. Per scorecategorie (0-3 punten)

geven we aan hoeveel ketens dat aantal punten hebben gehaald. Per criterium geven we een korte

toelichting:

Herkomst en transparantie: Dit is het enige thema is waarop de meeste ketens

duurzaamheidsstappen zetten. Bijna alle ketens halen vlees uit Nederland of Europa, waardoor er

minder transportkilometers worden gemaakt.

Type vlees: De meeste ketens gebruiken vooral vlees van vleesvee. Enkele ketens maken hun burgers

van vlees van melkkoeien, waardoor de impact op het milieu kleiner is. Kipburgers zijn nog

milieuvriendelijker, maar ook die worden nauwelijks geserveerd.

Gewicht van de burgers: Bij de meeste ketens zijn de standaardburgers zwaarder dan 150 gram. In

een aantal ketens is het wel mogelijk een kleinere burger te kiezen. Hoe meer vlees er wordt gegeten,

hoe meer milieu-impact dat veroorzaakt.

Keurmerken: Er is geen enkele keten die standaard vlees met een keurmerk serveert. Een gemiste

kans om de consument de garantie te geven dat er daadwerkelijk milieu- en diervriendelijker vlees

op het menu staat.

Vegetarisch alternatief: Nog niet alle ketens bieden een vegetarisch alternatief voor vleesburgers

aan. Een van de ketens die dat nog niet doet heeft aangegeven dat er binnenkort wel een vegetarische

burger verkrijgbaar zal zijn.

Toekomstplannen: Toekomstplannen zijn zeldzaam in deze benchmark. Slechts een klein aantal

ketens heeft plannen om het vleesassortiment te verduurzamen. Bovendien zijn deze plannen vaak

niet online te vinden.

0 punten

1 punt

2 punten

3 punten

Herkomst en transparantie

3

2

2

4

Type vlees

6

2

3

0

Gewicht burger

5 3 3 0

Keurmerken

11 0 0 0

Vegetarische alternatieven

3

7

1

0

Toekomstplannen

8

3

0

0

Page 13: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

13

Aanbevelingen

Voor de consument:

Koop bij voorkeur een vegetarische burger. Wanneer een fastfoodbedrijf geen vegetarische burgers

in het assortiment heeft, vraag dan om die daarin op te nemen. Het is goed om als consument het

signaal af te geven dat vegetarische alternatieven belangrijk zijn. Publieke druk is belangrijk; de

klant is immers koning.

Wanneer je voor een burger van vlees kiest, neem dan een burger die is gemaakt van melkveevlees

of liever nog van varken of kip. Vraag ernaar bij de medewerkers.

Voor de bedrijven:

Vandaag de dag is het helaas nog steeds mogelijk om bij een fastfood/hamburgerketen te eten waar

geen vegetarische alternatieven voor vleesburgers beschikbaar zijn. We roepen daarom op om te

zorgen dat er minimaal één vegetarische burger in het assortiment is. Duurzaam, gezond en lekker

voor de variatie. Bovendien is er een grote groep ‘flexitariërs’ in Nederland, die niet elke dag vlees

eet en ook bij het uit eten vegetarisch wil kunnen kiezen.13

Rundvlees van vleeskoeien is het slechtst voor het milieu. We raden daarom aan om over te stappen

op vlees van melkkoeien of ander vlees met minder milieu-impact.

Neem burgers van vlees met een betrouwbaar keurmerk14 in het assortiment op, zodat de consument

erop kan vertrouwen dat de claims gecontroleerd zijn en kloppen.

13 Natuur & Milieu, Onderzoek: 67% Nederlanders is flexitariër. 14 Milieu Centraal. Keurmerkenwijzer Vlees

Page 14: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

14

Page 15: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

15

1. Vragenlijst

Assortiment

1. Hoeveel burgers heeft uw bedrijf in het assortiment? Het gaat hier om het totale aantal burgers (vlees, vis en

vegetarisch).

2. Geef een overzicht van het totale assortiment van de burgers. Doe dit aan de hand van de volgende tabel.

Assortiment Type vlees (of vis, of

vegetarisch)

(vleesrund, melkkoe,

varken, lam, kip. Indien

gecombineerd, geef aan

hoeveel % van welke

vleessoort)

Gewicht burger (in

grammen)

Keurmerk (bijv. Beter

Leven, Biologisch, …)

Burger 1 Type vlees 1

Evt. type vlees 2

Burger 2

3. Is er een mogelijkheid om voor een kleinere burger te kiezen?

o Ja, namelijk ___ gram

o Nee

Vegetarische alternatieven

4. Indien er vegetarische burgers in het assortiment zitten, wat is het hoofdbestanddeel van die burgers? Meerdere

antwoorden mogelijk.

o Soja

o Kaas

o Groente

o Lupine

o Granen

o Anders, namelijk ___

Herkomst en transparantie

5. In welk land/op welk bedrijf wordt het vlees geproduceerd? Vul in volgens de volgende tabel.

Assortiment Type vlees (vleesrund,

melkkoe, varken, lam,

Land van productie Bedrijfsnaam en

locatie (indien bekend)

Page 16: Colofon - Natuur & Milieu...2016/11/24  · 3 Samenvatting Natuur & Milieu onderzocht hoe duurzaam het assortiment van burgers bij fastfoodketens is. Fastfood is populair in Nederland.

16

kip. Indien

gecombineerd, geef aan

hoeveel % van welke

vleessoort)

Burger 1 Type vlees 1

Evt. type vlees 2

Burger 2

6. Indien bekend is van welk bedrijf het vlees* afkomstig is, hoe is de afname geregeld? Is er bijvoorbeeld direct

contact tussen boer en winkel; is er langdurige samenwerking, etc.? Meerdere antwoorden mogelijk. Licht het

antwoord toe.

*Geef indien mogelijk aan om welke burgers het gaat.

o Afname via tussenhandelaar, op de volgende manier: ___

o Direct contact tussen producent en winkel, op de volgende manier: ___

o Langdurige samenwerking tussen producent en winkel, op de volgende manier: ___

o Anders, namelijk ___

Toekomstplannen

7. Zijn er toekomstplannen die te maken hebben met verduurzaming van het assortiment? Stuur indien mogelijk

documenten op.

o Vlees wordt dichterbij geproduceerd, namelijk ___ (land/locatie)

o Directe samenwerking met producenten

o Hoger aandeel kip- of varkensvlees of vlees van melkkoeien, namelijk ___ % ten opzichte van __%

nu

o Gewicht van burgers wordt verlaagd, namelijk naar ___ gram

o Aandeel vlees met keurmerk wordt verhoogd, namelijk ___ % of ___ burger(s) ten opzichte van

__%/burgers nu

o Aandeel vegetarische opties wordt verhoogd, namelijk ___ % of ___ burger(s) ten opzichte van

__%/burgers nu

o Anders, namelijk ___

o Geen toekomstplannen omtrent verduurzaming burgers (einde vragenlijst)

8. Hoe wordt het toekomstplan concreet gemaakt?

o Meetbare resultaten

o Tijdpad is bekend, resultaten moeten behaald zijn over ___ jaar

o Er wordt gerapporteerd over de resultaten, namelijk op de volgende manier: ___

o Geen concretisering

o Anders, namelijk ___