College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 1 Geschiedenis van het sociaal werk Samenstelling: Maarten...

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780

1

Geschiedenis van het

sociaal werk

Samenstelling:Maarten van der Linde

College 3

1500-1780Sociale zorg in de tijd van 4xR:

renaissance, reformatie,revolutie en republiek


2

Vernieuwingen vanaf 1500

De invloed van de renaissance vanuit Italië: – Aandacht voor de individuele mens.– Ontdekking van ontplooiings-

mogelijkheden, door opvoeding en scholing.

– Er gaat een kritische geest waaien.– Mensen zijn zelf verantwoordelijk.– Begin van ontdekkingen-tijdperk.– Nieuwe opvoedingsidealen.


3

Vanaf 1500 wordt de armenzorg individueler en strenger

• Dat is een gevolg van het nieuwe denken van de burgers dat de mens meer verantwoordelijkheid toedeelt voor zijn eigen leven en welzijn.

• Die nieuwe ideeën worden gevoed door denkers en geestelijk leiders als Erasmus, Luther, Calvijn, Vives en Coornhert.


4

Renaissance inspireert tot geloofsvernieuwing, wetenschap en

kunst

Erasmus ± 1500

Grondlegger van het

christelijk humanisme:

pleit voor tolerantie,

onderwijs, opvoeding,

discipline. Hij blijft

katholiek.


5

“Het ei dat Erasmus heeft gelegd, wordt

door Maarten Luther uitgebroed.”

Maarten Luther ± 1525:wil de kerk hervormen(reformeren). Looptuit op breuk met de paus.De ‘reformatie’ van Luther ishet begin van deprotestants-christelijkekerken, los van de RoomseKerk.


6

Johannes Calvijn, ± 1550,kreeg in Nederland eenforse aanhang.Zijn strenge theologischeinzichten vormen debasis voor degereformeerdekerk in de NederlandseRepubliek


7

Vernieuwer van de armenzorgZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=4

De Spanjaard Viveswoonde omstr. 1525 inVlaanderen.Hij was kritisch op dekerkelijke armenzorg enstelde voor dat hetstadsbestuur de regiezou overnemen.

http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=4


8

Humanisering van het straffenZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=6

Coornhert (omstr. 1550) zag niets in wrede straffen zoals handen afhakken.

Hij vond dat boeven opgevoed moesten worden. Dat kon het beste door ze te laten werken in een rasphuis of spinhuis.



9

Het rasphuis in Amsterdam, omstr. 1600


10

De armenzorg gaat veranderen als gevolg van: Beeldenstorm (1566) - Opstand tegen Spanje

(1568) – Oorlog tot 1648 - Nederland wordt republiek (1588) – Einde macht kerk van Rome

in de Noordelijke Nederlanden


11

Bloei na opstand tegen Spanje • Gouden Eeuw. • Nederlandse Republiek

wordt economische wereldmacht.

• Stedelijke burgerij en regenten geven de toon aan.

• Culturele bloei.• Veel sociale instellingen.• Sociale zorg wordt

strenger: armen moeten werken.


12

Rijk en arm in de republiek; veel instellingen voor (karige) armenzorg

De Amstelhof 1681 voor

oude mannen en vrouwen;

2009 Hermitage Museum


13

Multiconfessionele armenzorg vanaf 1600ZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=5

• Vóór 1600 alleen rk armenzorg en gasthuizen• Omstreeks 1580-1600 door overheid gesloten

of overgenomen;• Gereformeerde kerk (met haar diaconie)

wordt bevoorrecht;• Rooms-katholieken, joden, lutheranen,

doopsgezinden en remonstranten worden gediscrimineerd, maar ook gedoogd; d.w.z. getolereerd: niet vervolgd of gedood.

• Alle zes stromingen hebben eigen armenzorg en andere sociale voorzieningen.



14

Lutherse, gereformeerde, en joodse armenzorg naast elkaar

Luthers weeshuis A’dam


15

In alle steden worden hofjes gebouwd, waar arme ouderen of weduwen

gratis mogen wonen.


16

Veel hofjes bestaat nog steeds: het lijken wel kleine paradijsjes.


17

Hofjes in hartje binnenstad;

nu vaak bewoond door studenten


18

Nederlandse armenzorg 1600-1750: Uniek in Europa

Vier verklaringen:

1. Middeleeuwse liefdadige erfenis

2. Meer en gevarieerde instellingen als gevolg van religieuze verdeeldheid; ook concurreerde men met elkaar!

3. Kleinschaligheid: vooral stedelijke instellingen, korte lijnen, goed toezicht

4. Bloei van de liefdadigheid mogelijk door economische bloei van de Republiek


19

Armenzorg: onzichtbare armen -de regenten breed in beeld

Zelfgenoeg-zaamheid enverstarringliggen op deloer.Is er dan niet ietsStructureelsaan armoede te

doen?


2020

Einde college 3

College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 1 Geschiedenis van het sociaal werk Samenstelling: Maarten...

Documents

Transcript of College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 1 Geschiedenis van het sociaal werk Samenstelling: Maarten...