Collectie Japan in de kijker

日本

Ontdek Japan...Collectie Japan in de kijker.

www.bibliotheekhalle.be

De hele maand november staat de bib in het teken van Japan.We brengen onze collectie boeken en fi lms rond Japan onder je aandacht en organiseren volgende activiteiten:

Origami en Japanse spelletjes. Samen met Ikuko Ueba maak je een origami fi guurtje. Vanaf 6 jaar.€ 2 euro - 14.00 uur - in de bib

“Liefdesdood in Kamara”. Japanoloog Luk Van Haute laat je kennis maken met Japanse kortverhalen. gratis - 20.00 uur - in de bib

Filmavond “Jiro dreams of sushi” met sushi proeverij en gesprek met sushikenner Luc Hoornaert.€ 12 - 19.30 uur - Oude Post

Voorleesuurtje met knutselactiviteit. Voor luistergrage oortjes van 3 tot 6 jaar. gratis - 10.00 uur - in de bib

Workshop “kamishibai” & creative storytelling door ABC huis.€ 3 - 10.00 uur - in de bib

08/11

10/11

13/11

29/11

22/11

18/11

Inschrijven is noodzakelijk voor alle activiteiten.Mailtje naar [email protected] of bel 02 365 98 60.

Japans boekbinden. Maak twee boekjes onder vakkundige begeleiding van Leen Severs.€ 5 - 18.30 uur - in de bib

Collectie origami in de kijker

Origami is de kunst van het vouwen van papier afkomstig uit Japan (折り紙, Japans: 'ori', vouwen, en 'kami', papier).

Origami gebruikt een beperkt aantal vouwen, maar door de combinatie hiervan zijn intrigerende ontwerpen mogelijk. In het algemeen beginnen deze ontwerpen met een vierkant stuk papier, waarvan de zijdes verschillend gekleurd kunnen zijn. Het papier mag wel gevouwen worden maar er mag niet in geknipt worden. Japans origami wordt al toegepast sinds de Edoperiode (1603-1867). In tegenstelling met wat algemeen wordt aangenomen, wordt in de Japanse ori-gami soms ook met rechthoekig en rond papier gewerkt. Zelf aan de slag gaan? Wij helpen je op weg.

> Scan de QR-code voor meer.

http://en.origami-club.com/http://www.happyfolding.comwww.origami-resource-center.comhttp://origami.wonderhowto.com/search/origami/

Origami

Websites:

Collectie Japanse auteurs

De Japanse literatuur strekt zich uit over een periode van bijna twintig eeuwen van geschriften. De eerste werken werden zeer sterk door de Chinese literatuur beïnvloed maar de afzondering van Japan, als eiland, liet de ontwikkeling van eigen literaire vormen toe. Toen Japan zich in de 19e eeuw opnieuw openstelde voor het Westen, werd de Japanse literatuur sterk beïnvloed door westerse literatuur. Dit manifesteert zich nog steeds in hedendaagse Japanse literatuur.

De algemene kenmerken van de Japanse literatuur zijn in zekere zin de onverschilligheid, de afzondering, de verwijdering, en in vele gevallen slaagt de held of de centrale figuur niet in zijn doel. (wikipedia)

Japanse literatuur


Collectie Japanse auteurs

Uitgelicht: auteur Yukio Mishima

De meest tragische van alle Japanse schrijvers is ongetwijfeld Yukio Mishima (pseudoniem van Kamitake Hiraoka, 1925-1970). Vanaf zijn geboorte werd hij opgevoed door zijn grootmoeder, die afstamde van een belangrijke familie samoerai (die vaak ook shintopriester en dichter wa-ren). Zij voedde hem op als een Japans meisje (zijn eerste twaalf levensjaren bracht hij door in een verduisterde kamer). Zij doordrong hem van de traditionele adellijke waarden en legde de kiem voor zijn levenslange obsessie voor fysiek lijden, bloed en dood, die uit zijn honderden romans, essays, gedichten en toneelstukken spreekt. Door die overbeschermde opvoeding had Mishima als jongeman een zwak gestel waardoor hij tijdens de Tweede Wereldoorlog – tot zijn eigen schaamte – van militaire dienst was vrijgesteld.

Na zijn rechtenstudies werd Mishima een fanatiek beoefenaar van karate, kendo en bodybuil-ding en volgde hij niet alleen de weg van de pen, maar ook de weg van het zwaard. Zo veran-derde hij van een zwakke knaap in een trotse vent en ontwikkelde hij verder zijn homo-erotische en masochistisch getinte voorkeuren, die in zijn (vaak autobiografische) werken sterk naar voren komen (reden waarom hij bij zijn debuut als 16-jarige voor een nom de plume koos).

> Scan de QR-code voor titels romans

Gaandeweg ging Mishima zich steeds meer tot politiek activist ontpoppen. Hij verzette zich krachtig tegen de invloed van de westerse (Amerikaanse) cultuur in Japan en de daarmee samen-hangende teloorgang van oude Japanse waarden en vond dat het ethos en de oude erecode van de samoerai moesten worden hersteld, inclusief die van de eervolle zelfdoding (seppuku). Hij richtte tevens een honderd man sterk privé-leger op, de Gilde van het Schild, ter bescher-ming van het vaderland en de keizer. Na een mislukte actie met vier van zijn kadetten op een militaire basis in Tokio, pleegde hij seppuku, omdat de toegesproken soldaten niet geïnteres-seerd waren in zijn idealen. Nadat hij zichzelf met een mes in de onderbuik had gestoken, werd hij met het zwaard onthoofd door zijn vriend Isho Morita (die daarop ook zelfmoord pleegde), dit tot ontsteltenis van de velen die zijn eerdere ontboezemingen over rituele zelfmoord als aan-stellerij hadden afgedaan. Mishima stond immers ook bekend als poseur, die maar al te graag in films speelde en die zijn mannelijke vrienden graag op feestjes in zijn kitscherige villa trakteerde.

Zijn literaire carrière was zeer succesvol, zodat hij van in het begin rijkelijk van zijn pen kon leven. Hij won verscheidene literaire prijzen en was (en is nog steeds) tot ver buiten Japan beroemd. Hoewel hij er drie keer voor werd genomineerd, heeft Mishima nooit de Nobelprijs voor Litera-tuur gewonnen. Die eer ging in 1968 naar zijn vriend en literaire mentor Yasunari Kawabata.

Uitgelicht: Het verhaal van Genji

Duizend jaar geleden werd in Japan een verhaal geschreven, dat vaak als de eerste moderne ro-man ter wereld wordt aangeduid. Genji Monogatari (“Het verhaal van Genji”) is een deurstopper van meer dan duizend bladzijden, die vermoedelijk geschreven werd door Murasaki Shikibu, een hofdame van keizerin Akiko.

Het hoofdpersonage is Hikaru Genji, de zoon van een fictieve Japanse keizer en zijn favoriete concubine en een uitzonderlijk officier aan het hof. Nagenoeg heel het verhaal draait om de amoureuze veroveringen van deze Japanse “Don Juan” en om zijn politieke opgang in de aristo-cratie van de Heianperiode. Genji probeert alle vrouwen waarop hij zijn oog laat vallen in bed te krijgen en maakt daarbij schaamteloos misbruik van zijn adellijke positie en knappe verschijning.

Genji Monogatari kent geen traditionele plot en ook in de psychologie van de personages is er nauwelijks sprake van enige ontwikkeling. Het verhaal is meer een weergave van het echte le-ven, dat met al zijn toevalligheden, episode na episode, aan ons gepresenteerd wordt, en waarin het centrale personage door een duizelingwekkend aantal belangrijke en minder belangrijke personages omgeven wordt. Een extra complicatie daarbij is, dat in het origineel vrijwel geen van deze personages een expliciete naam krijgt en dat ze enkel aangeduid worden d.m.v. van hun rang of rol. Tijdens de Heianperiode was het aan het keizerlijke hof immers niet gebruikelijk om elkaar vrijuit bij naam te noemen. Daarom worden de personages in moderne vertalingen doorgaans van een bijnaam voorzien.

Terwijl ruwgebolsterde en slechtgemanierde houwdegens elkaar de hoofden insloegen op de honderden slagvelden van Europa en hun roemruchte maar bloedige heldendaden lieten opte-kenen in van testosteron doordrenkte gestae (de voorhoofse ridderepiek), schildert Het verhaal van Genji een uiterst gecompliceerde en gesofisticeerde hofwereld, waaraan de lezer deelachtig wordt gemaakt d.m.v. allerlei humoristische roddels en pikante schandalen. Hoewel deze roman beschouwd wordt als één van de meest invloedrijke uit de Japanse literatuurgeschiedenis, vindt de moderne lezer er weinig in terug dat hij als typisch Japans beschouwt: geisha’s, samoerai, gevechtskunsten, kabuki, haiku, sushi, theeceromonie… er valt niets van dat alles te bespeuren en rituele zelfmoord (seppuku) wordt er als oneervol beschouwd. De hofadel brengt zijn da-gen door met het najagen van verfijnde esthetische genoegens en het reciteren van gedichten, waarbij een poëtische tekst niet alleen op stijl en inhoud beoordeeld wordt, maar ook op de ele-gantie van het handschrift, de kleur en kwaliteit van het papier, of het al dan niet geparfumeerd is, hoe het gevouwen werd en met welke bloem het werd samengebonden.

Wat de veeleisende lectuur van deze omvangrijke tekst de moeite waard maakt, is de confron-tatie met een sterk afwijkende ethiek, die behoorlijk indruist tegen onze hedendaagse gevoe-ligheden. Prins Genji wordt gekenmerkt door een onstilbare en agressieve seksuele honger. Bij zijn talloze amoureuze veroveringen laat hij zich nooit afremmen door de vraag of de geviseerde dame wel gediend is van zijn avances. Zijn schoonheid en prestaties blijken door iedereen als voldoende excuus voor zijn vele tekortkomingen te worden beschouwd, ook door de vele vrou-

welijke slachtoffers van zijn obsessieve liefdesjacht. Getuige daarvan zijn belangrijkste tegen-speelster, de passieve Murasaki, een meisje van tien waarop Genji verliefd is geraakt en die hij kidnapt om haar geduldig tot de perfecte echtgenote te kneden en op te leiden, waarbij hij haar uiteraard ook in alle mogelijke seksuele geheimen inwijdt.

Al bij al blijkt het boeddhistische Japan van het begin van de elfde eeuw, op zijn eigen manier, niet minder vrouwonvriendelijk dan het christelijke Europa van die dagen. Volgens de toenma-lige boeddhistische leer – die in deze roman breed uitgedragen wordt – moeten vrouwen wel inherent slecht zijn, zoniet zouden ze niet als vrouwen geïncarneerd worden. In het hiernamaals worden ze dan ook niet in het “paradijs van Amida” toegelaten. Vrouwen uit de hoogste klassen mogen enkel met mannen van buiten hun gezin converseren doorheen een scherm of gesloten gordijn, of d.m.v. steelse briefjes en omgekochte boodschappers. De vrouwen in deze roman zijn niet actief, zij ondergaan de actie. Steevast vluchten ze weg voor al die opdringerige mannelijke aandacht, of barsten ze in tranen uit voor het geweld dat ze moeten ondergaan. Verkrachting geeft aanleiding tot allerlei zelfmoordgedachten en wanhoopsdaden (zelfuithongering, verdrin-king…) of intrede in een klooster, maar wordt toch telkens goedgepraat, ook door de vrouwen zelf. Precies dankzij de wisselende stemmingen (melancholie, drama, humor) van de persona-ges, en de ruime aandacht voor hun psychologische ingesteldheid, doet deze roman, ondanks zijn hoge ouderdom, toch modern aan.

Sinds kort, en voor het eerst, kan u deze intrigerende Japanse klassieker ook in het Nederlands le-zen. Met de rechtstreekse en eerste volledige vertaling van “Het verhaal van Genji” (in twee boe-ken) leverde Jos Vos een heuse krachttoer, omdat hij erin slaagde het hermetische oud-Japans in sprankelend Nederlands om te zetten zonder de authentieke sfeer geweld aan te doen. Zeer gedetailleerde eindnoten, geheugensteuntjes (lijst van personages), nabeschouwingen en een nawoord van Cees Nooteboom helpen de lezer op weg door dit omvangrijke epos en werken aanzienlijk drempelverlagend.


Websites:

http://www.uchiyama.nl/ngjapfilm.htm

Collectie Japanse film

FILMTIP: Like father, like son

Wat weegt zwaarder: nature of nurture? Regisseur Hirokazu Kore-eda onderzoekt het in zijn be-kroonde en tedere familiedrama Like Father, Like Son.

Ryoko is een welgestelde architect die te horen krijgt dat zijn enige, zesjarige zoontje niet zijn eigen kind is maar dat van een elektricien die zich met zijn working-classgezin al die tijd over Ryoko's biologische zoontje heeft ontfermd. Wanneer de kraamkliniek, die de kinderen verwis-selde, beide families alsnog in contact brengt, lijkt een ruil in de maak. Maar dat zien de kids, die verknocht zijn geraakt aan hun ouders en milieu, niet zitten en de vraag rijst of bloedbanden wel zwaarder wegen dan affectieve.

Net als in After Life (1998), Nobody Knows (2004) en Still Walking (2008) toont Kore-eda zich een fijnzinnig crisischroniqueur van hedendaags Japan, waar ouders dusdanig opgeslorpt worden door werk en ambities dat ze het geluk van hun kroost uit het oog verliezen.

Een moralistisch en artistiekerig drama over de clash tussen nature en nurture hoef je echter niet te verwachten. Wat je krijgt, is een aandoenlijk, levenslustig, stroopvrij en klassiek verpakt dub-belportret van families die nauwelijks meer van elkaar konden verschillen maar van hun eigen kinderen wijze levenslessen krijgen. Goed voor de scenarioprijs in Cannes, een lach, een traan en goed gesprek over familierelaties achteraf. Bron: Knack Focus - 18/12/2013 - Dave Mestdagh

Collectie Japanse anime

Anime is de Japanse afkorting voor animēshon (leenwoord van het Engelse “animation”). Buiten Japan wordt dit woord gebruikt om Japanse tekenfilms en animatiefilms aan te duiden. Binnen Japan wordt het woord gebruikt om alle soorten animatiefilms en tekenfilms, zowel binnen- als buitenlandse, aan te duiden.

Traditioneel werden de animaties met de hand getekend, maar tegenwoordig wordt het me-rendeel geproduceerd via digitale animatietechnieken. Anime wordt gebruikt in televisieseries, films, video’s, computerspellen, reclame en internetuitgaven (ONA) en vertegenwoordigt de meeste, of zelfs alle, genres van fictie. De thema’s binnen anime zijn vaak gericht op een ouder publiek. (wikipedia)


Japanse anime

Collectie manga

Een manga is een Japans stripverhaal. De 19de eeuwse houtsnedekunstenaar Hokusai wordt gezien als een van de voorlopers van de tegenwoordige manga. De grote grondlegger van de hedendaagse manga is Osamu Tezuka, die na 1946 als eerste manga’s en anime maakte zoals ‘Astro Boy’.Om te beginnen verschijnen manga’s niet als albums in groot formaat, maar in de vorm van kleine pockets. Doorgaans zijn ze een kleine tweehonderd bladzijden dik. Bovendien bestaan manga’s vooral in zwart-wit en je moet ze – zoals de Japanners doen – van achteren naar voren en van rechts naar links lezen. Kenmerkend zijn de grote ogen die duidelijk de emotie aangeven. Meestal maken manga’s deel uit van reeksen die heel lang lopen. De tekenaar van een manga wordt mangaka genoemd. De striptekenaars hebben in Japan een vergelijkbare sta-tus als een beroemd popidool in het Westen. Er zijn erg veel mangatitels en de markt is enorm. Daardoor kan elke reeks sterk op een doelpubliek worden gericht. Dus manga is zeker niet al-leen voor kinderen, het is voor alle leeftijden.


Manga

Graphic novels: Jirô Taniguchi

Jirô Taniguchi is een in in Frankrijk residerende Japanse auteur die de juiste balans heeft ge-vonden tussen de typisch Japanse mangaverhalen en de westerse manier om een strip vorm te geven. Zo bieden zijn verhalen meer details in met name de achtergronden van zijn tekeningen die neigen naar de Klare Lijn, maar die toch iets geheel eigens en direct herkenbaars hebben. Verwacht bij hem geen uitvergrote emoties of flitsende actie. Hij houdt integendeel alles klein, traag en sober. De personages van Taniguchi zijn vaak melancholische zielen die een zekere pas-siviteit of berusting uitademen, en daarin doet hij een beetje aan zijn landgenoot Haruki Mura-kami denken. En net als bij hem voelen Taniguchi’s werken eigenlijk heel Westers aan, al baden ze tegelijk toch ook in typisch Japanse thema’s zoals een sterke natuurbeleving, aandacht voor eten of het belang van rituelen en tradities.

Hoewel hij erg alledaagse scenes afbeeldt, weet Taniguchi toch bijzonder veel onderhuidse emoties over te dragen op de lezer die zich daarvoor openstelt. Heel ontroerend als je er lang genoeg bij stil blijft staan.

Graphic novels: Osamu Tezuka

Alle leven is heilig... Zo luidde het levensmotto van de manga-meester Osamu Tezuka (1928-1989), de ongekroonde peetvader van de Japanse graphic novel. Naast tientallen manga-jeugd-reeksen, waaronder Astro Boy, schreef en tekende Osamu drie grote literaire reeksen, waarvan Boeddha verreweg de belangrijkste en meest aansprekende is. In de kern vertelt Tezuka in de Boeddha-reeks het verhaal van de jonge Siddhartha, wiens spirituele pad hem transformeerde tot Boeddha. De uiteenlopende karakters hebben ding gemeen: allemaal getuigen ze van verzet tegen bestaande cultuurpatronen, tegen religieuze en politieke onderdrukking en andere uit-wassen van de menselijke natuur. De som van deze delen levert in Boeddha een gelaagdheid op die inmiddels wereldwijd respect heeft afgedwongen.

Collectie vertelplaten

Kamishibai (‘kami’ betekent papier en ‘shibai’ betekent drama) is onderdeel van een eeuwen-oude visuele verteltraditie die tijdens de 12de eeuw ontstond in Boeddhistische tempels in Ja-pan. Monniken gebruikten er beeldrollen om moraliserende verhalen over te brengen naar een overwegend ongeletterd publiek.De verteltechniek bleef eeuwenlang bestaan en vormde van de jaren 1920 tot 1950 ook de basis voor de populaire Mangacultuur. Kamishibaivertellers reden rond met een fiets waar achterop een klein houten theater gemonteerd was. Ze installeerden zich op een straathoek of in een park en verkochten snoep aan het verzamelde publiek. Kinderen die iets kochten, kregen de beste plaatsen. Vooraan in het theater toonde de verteller prenten met op de achterkant een tekst en vertelde ondertussen zijn verhaal. Een soort miniatuurfilm-voorstelling, occasioneel ook met geluid en muziek. Met de opkomst van de televisie verdwenen de mobiele vertellers langzamerhand uit het straatbeeld. De laatste jaren kent deze unieke ver-teltraditie een wereldwijde revival.


Kamishibai

Kamishibai

Het vertelprincipe is zeer eenvoudig: voor aanvang van de vertelling steek je alle tekeningen in de juiste volgorde in het theatertje. De tekst die bij de eerste tekening hoort, staat te lezen ach-teraanop de laatste tekening. Als je die tekst gelezen/verteld hebt, verplaats je de eerste teke-ning naar achter. De achterkant van het kamishibai-theatertje is open zodat je de tekst altijd kan lezen als je dat nodig vindt. Op de achterzijde van de eerste tekening zie je dan de tekst die bij de tweede tekening hoort enz. Een kamishibai-verhaal bestaat gemiddeld uit 10 à 12 tekeningen. Zie ook de afbeeldingen om het principe te verduidelijken.

Collectie Japanse kookboeken

Japanse keuken

De principes van de traditionele Japanse keuken zijn natuurlijk, harmonie en esthestische per-fectie. “Natruurlijk” staat voor behoedzaam en vetarm koken. “Harmonie” slaat op de combinatie van ingrediënten, die altijd bij een van de vier jaargetijden horen. En het “esthetischse” geldt voor de opmaak en fijnzinnige decoratie van de gerechten. Kruiden worden zorgvuldig gebruikt, zodat de ingrediënten hun smaak behouden.


TIP. Dvd Jiro dreams of sushi

Documentaire van David Gelb over de 85-jarige Jiro Ono, de gedreven eigenaar van Sukiyaba-shi Jiro, een minuscuul sushirestaurant in Tokio dat als eerste in zijn soort drie Michelin-sterren kreeg.

Nauwelijks tien zitplaatsen zijn er in het restaurant van Jiro, een onopvallend lokaal in een me-trostation in Tokio. Maar voor sushi-liefhebbers van over de hele wereld is het een pelgrimsoord. Maanden vooraf moeten ze ervoor reserveren en het is allesbehalve goedkoop, maar ze krijgen waar van hun geld. Daarvoor zorgt de oude sushi-chef Jiro, een man voor wie het bereiden van het traditionele Japanse visgerecht een kunst is, die hij zelfs op zijn gevorderde leeftijd nog ver-der wil verfi jnen. De documentaire is een bedachtzame en elegante meditatie op gastronomie, werk, familie en het streven naar perfectie. We leren Jiro kennen als een man die tegelijk een legende is in de culinaire wereld en een liefhebbende, maar veeleisende vader voor zijn zoon, die de zaak later zal overnemen.

Collectie Japanse cultuur

Collectie buitenissig Japan

Collectie reisgidsen

Collectie Japanse geschiedenis

< jeugd

Uitgelicht: A dog of Flanders

De Engelse novelle A Dog of Flanders van de britse schrijfster Ouida speelt zich af in Vlaanderen maar is hier nagenoeg onbekend. In schril contrast hiermee staat de ongekende populariteit van het verhaal in de Verenigde Staten en vooral Japan. Jaarlijks komen duizenden Japanse toeristen als het ware op pelgrimstocht naar Antwerpen en de Onze-Lieve-Vrouwekathedraal, om in de voetsporen van Nello en Patrasche te treden, de twee hoofdpersonages uit het verhaal.Dit rijkelijk geïllustreerde kijkboek brengt twee primeurs: de oorspronkelijke uitgave van de 19de-eeuwse novelle in facsimile herdrukt en een nieuwe Nederlandse vertaling door Tom Nae-gels. Met teksten over het trans-Atlantische traject van het verhaal, de talrijke verfi lmingen, de Japanse hype en de eigenzinnige schrijfster Ouida, door Vlaamse en Japanse auteurs uit gespe-cialiseerde disciplines.

< Boek

documentaire<

Uitgelicht: A dog of Flanders

< stripbewerking

Er werden pogingen ondernomen in Antwerpen om in te spelen op de Japanse toeristische belangstelling, de ene al geslaagder dan de andere. Zo kwam er een standbeeld van het duo in Hoboken (de vermoedelijke locatie van het verhaal), een Nello-bier, en zelfs een naar het Ja-pans vertaald ‘Suske en Wiske’-album. Het bier mocht er wezen, maar de Japanners vonden het standbeeld teleurstellend en het stripalbum ronduit beledigend. Wederzijdse culturele misver-standen lagen aan de basis daarvan.

Japans prentenboek<

Collectie romans thema Japan

< haiku

Haiku

Haiku is een vorm van Japanse dichtkunst, geschreven in drie regels waarvan de eerste regel 5, de tweede regel 7 en de derde regel weer 5 lettergrepen telt.De haiku bestaat gewoonlijk uit 3 regels van ongeveer 5-7-5 lettergrepen (in Japan verticaal op 1 lijn). Hoe strikt moet worden vastgehouden aan dit stramien is net als bij andere dichtvormen een voortdurend onderwerp van discussie. Aan de ene kant kan te veel aandacht voor de vorm leiden tot een steriel gedicht, aan de andere kant toont zich in de beperking de meester. In de moderne vorm of ‘westerse haiku’ wordt daarom door sommigen in mindere of meerdere mate afgeweken van dit stramien. Een ander punt van discussie is of daadwerkelijk westerse lettergre-pen gebruikt moeten worden in de westerse haiku, aangezien in het Japans morae gebruikt wor-den, die veel meer beperkingen opleggen. In het westen wordt daardoor wel voor afwijkende vormen gekozen, tussen de 12 en 17 lettergrepen. (wikipedia)

Een van de beroemdste haiku, feitelijk een hokku, is van Matsuo Basho en luidt:

furu ike yakawazu tobikomumizu no oto

Ach oude vijvereen kikker springt eringeluid van water.

publicatie in het kader van de November Wereldmaand 2014 - Marijke Rampelberg

www.bibliotheekhalle.be

図書館

Collectie Japan in de kijker

Documents

Transcript of Collectie Japan in de kijker