COCREATIE – EEN VERKENNING

T.B.V. DE OPENBARE BIBLIOTHEKEN

Hendrick Avercamp, Winterlandschap met schaatsers; 1608 Gedownload van de Rijksstudio

RIJKSSTUDIO

Inhoud:

meer dan 200.000 high resolution beelden

vrijwel alle beelden zijn vrijgegeven voor gebruik (open data)

Functionaliteit:

zoeken en kijken

na aanmaken eigen account (je eigen Rijkstudio):

verzamelingen aanleggen door heel of detail van kunstwerken toe te voegen aan eigen verzameling

afdruk bestellen van kunstwerk of zelfgekozen detail ervan

downloaden (van het hoge resolutie beeld)

uploaden van eigen creatie

tijdens museumbezoek favoriete kunstwerken op Rijksmuseum App aangeven en deze toevoegen aan je eigen Rijksstudio.

RIJKSSTUDIO (2)

Gebruik:

op 3 oktober 2012 gelanceerd

165.000 Rijksstudio accounts aangemaakt; groei van enkele duizenden accounts per week

deze bevatten ruim 250.000 verzamelingen

meer dan 800.000 beelden gedownload

enkele creaties per dag door gebruikers ge-upload

bezoeken:

via IPad gemiddelde bezoekduur 13/14 minuten

alle devices: gemiddelde bezoekduur circa 9 minuten

RIJKSSTUDIO (3)

Basisfilosofie:

De collectie is van iedereen

Rijksmuseum beheerder van de collectie

Missie:

Verbindingen te leggen tussen publiek – kunst – geschiedenis

Basisgedachte bij ontwikkeling Rijksstudio:

De collectie dicht bij de mensen te brengen

RIJKSSTUDIO (4)

Visuele ervaring voorop:

Keuze voor het brede publiek; aansluiten op visualisering van onze cultuur (foto’s delen via sociale media)

IPad als uitgangspunt:

Meest intieme apparaat tussen de gebruiker en content; IPad uitgangspunt bij design en lay-out.

Eenvoud in opzet en functionaliteit:

‘Toptaken-analyse’: aanvankelijk optie toevoegen tags , na weinig gebruik geschrapt

RIJKSSTUDIO (5)

Permanente activatie: ‘het gebeurt niet vanzelf’.

Bv. Prinsjesdag koffertjesverzameling, ook via sociale media

Rijksstudio award:

een jaarlijkse prijs door internationale jury.

eerste editie: 800 inzendingen

Winnaars was make-up gebaseerd op kleuren collectie

In de aanloop naar de award stijging gebruik

Voorbeelden door bekende kunstenaars.

Ook via Etsy (platform voor designers met optie verkopen) designers gevraagd iets te ontwerpen mbv beelden Rijksstudio

Apps via API: ‘niet meer gebruik dan Rijksmuseum APP

PROGRAMMA DEELSESSIE

COCREATIE

Presentatie SIOB project verkenning cocreatie – Maurits van der Graaf

Cocreatie bij Theek5 - Carla Bellaard

Discussie: waar liggen de mogelijkheden voor OB’s en welke effecten zouden we daarmee willen bereiken?

INHOUD PRESENTATIE

Opzet verkenning

Definitie en theorie cocreatie

Twee vormen van cocreatie

Voorbeelden cocreatie dmv apps

Voorbeelden cocreatie dmv toevoegen content

Succesfactoren

Randvoorwaarden

Effecten cocreatie

OPZET VERKENNING

Onderzoeker interviewt en maakt case reports

Projectteam met OB’s inventariseert mogelijkheden voor de OB’s:

OBA

Theek 5

Bibliotheek MiddenBrabant

Nog meer belangstellenden?

Gewenst eindresultaat: basis voor stappen richting ontwikkeling en implementatie

Community

Engagement platform

Cocreatie d.m.v. APPS

d.m.v. toevoegen

content

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Rand-voorwaard

en

Succes-factoren

Succes-factoren

Schematisch overzicht aspecten cocreatie

DEFINITIE COCREATIE

gezamenlijke creatie en ontwikkeling van waarde met ‘stakeholding’ individuen

uitgevoerd d.m.v. platforms van engagement

op basis van ecosystemen van competenties

uitmondend in domeinen van beleving(-en)

en daardoor creatie van welvaart, welzijn en/of welbevinden

Uit:

The Co-creation paradigm; Venkat Ramaswamy,Kerimcan Ozcan; 2014

DEFINITIE COCREATIE

TOEGEPAST OP WIKIPEDIA

‘Stakeholding’ individuen: de editors van Wikipedia

Platform van engagement: het Wikipedia platform

Ecosystemen van competenties: actieve editors van Wikipedia, voor de Engelstalige Wikipedia > 30.000

Uitmondend in domeinen van beleving(-en): b.v. gevoelens van erkenning bij veel geraadpleegd artikel

Creatie van welvaart, welzijn en/of welbevinden: efficiëntie en effectiviteit voor de gebruikers van Wikipedia; Wikipedia op 5e plaats meest geraadpleegde websites

ANDERE TERMEN COCREATIE

User-generated information

User-tags

Folksonomy

Crowdsourcing

Citizen science

Community

Engagement platform

Cocreatie

De stakeholders van een organisatie

vormen een ecosysteem van competenties

Dit ecosysteem van competenties kan

worden aangezet tot cocreatie d.m.v. een

‘engagement platform’ dat het ecosysteem van competenties ‘virtualiseert’.

De cocreatie leidt tot waardecreatie: gebruikers én

organisatie krijgen een beter product

Community

Engagement platform

Cocreatie

De stakeholders van een organisatie

vormen een ecosysteem van competenties

Dit ecosysteem van competenties kan

worden aangezet tot cocreatie d.m.v. een

‘engagement platform’ dat het ecosysteem van competenties ‘virtualiseert’.

De cocreatie leidt tot waardecreatie: gebruikers én

organisatie krijgen een beter product

Waarom eigenlijk? • Steviger band bestaande gebruikers • Marktontwikkeling: bereiken andere

gebruikersgroepen • Diversiteit: andere groepen in samenleving bereiken • Cultureel ondernemerschap

Community

Engagement platform

Cocreatie d.m.v. APPS

d.m.v. toevoegen

content

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Rand-voorwaard

en

Succes-factoren

Succes-factoren

Cocreatie dmv APPs

Gebruikerspopulatie

≈ 5%-10% Creators

≈ 90-95% Spectators

<1% Ontwikkelaars

APPS

≈ 4-9% Contributors

• Vrijwilligers: zullen meewerken met creëren van data

• Auteurs: zullen eigen werk op platform publiceren

• Commentatoren: ratings, commentaren, reviews etc.

PLATFORM MET API OPGESTELD

VOOR EINDGEBRUIKERS

Vuistregel: < 1% van de gebruikerspopulatie ontwikkelt een APP

APP’s geven nieuwe toepassingen aan gebruikers om de content te gebruiken

(bijna) verplichte randvoorwaarde: Open Data

TOEPASSINGEN APPS

Beter doorzoekbaar

Verrijken met nieuwe/andere bronnen [Wikipedia, Google maps]

Mobiele apps

Connectie sociale media [Twitter, Facebook et cetera]

Visualiseren van data

Games

Remixen

Uit: Open Cultuur Data; Reader Masterclass 2014

VOORBEELD:

WWW.OPENCULTUURDATA.NL

Platform met 39 open datasets van 22 erfgoedinstellingen

Doelstelling: stimuleren openstellen cultuurdata en toepassingen daarvan

40 apps gerealiseerd

Jaarlijkse Masterclass; hackathons met prijs voor beste app

www.opencultuur.data.nl

Community

Engagement platform

Cocreatie d.m.v. APPS

d.m.v. toevoegen

content

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Rand-voorwaard

en

Succes-factoren

Succes-factoren

Cocreatie dmv toevoegen content

VORMEN VAN TOEVOEGEN

CONTENT

Ratings

Reviews, annotaties

Correcties

Metadata

Verbanden leggen (verzamelingen; context )

Nieuwe content toevoegen

BEELD EN GELUID

Omslag digitale infrastructuur naar multicasting en multichanneling (gebruiker kan eigen kanalen aanmaken)

In weg daarnaar toe (open) experimenteeromgevingen:

Open Beelden

Waisda? (woordentikkertje)

Geluid van Nederland

Amateurfilmplatform

Daarnaast cocreatie in Academia (licentie-bestand)

GELUID VAN NEDERLAND: BEELD EN GELUID

Circa 2000 geluidsopnames

Doelstelling: verdwenen geluiden toegankelijk maken en aanvullen

Via kaartapplicatie aangeboden

Activatie:

Voorbeeld lentethema (favoriete lentegeluid uploaden

Meest beluisterde in het zonnetje

PROJECT GUTENBERG

Recreation of classic literature

46000 e-books, copyright-vrij in de USA

Gedigitaliseerd vanuit print

Crowdsourcing:

Proofreading (24 sept: 400 books; 424 active users in last 24h)

Aanbrengen nieuwe boeken

Recent: Self-gutenberg.org:

platform voor online publishing voor hedendaagse auteurs

SUCCESFACTOREN

Eenvoud: ‘toptaken analyse’; ‘website lijkt op App’; één ding centraal stellen (bijv. Rijksstudio met visuele ervaring)

Activatie:

Actieve community manager

Competities met prijzen

Voorbeelden met beroemdheden

Workshops, masterclasses

Voor apps: hackathons

RANDVOORWAARDEN

Organisatiecultuur

Auteursrechten

Business model issues

API (application programming interface)

OMSLAG

ORGANISATIECULTUUR

Van zenden naar faciliteren

Loslaten controle (niet meer ‘baas van de data en kennis‘)

Andere vormen van leiderschap

Ratings Reviews,

annotaties Metadata, correcties

Verbanden leggen

(context)

Nieuwe content

toevoegen

‘Hosting’: de organisatie

biedt faciliteiten

Afnemende controle door de organisatie

Cocreatie en controle door de organisatie

Contribution: bijdragen binnen

vaste kaders

Coproduction/ collaboration: Samenwerken in door de

organisatie gecontroleerd proces

‘Echte’ cocreatie (geen einddoel gedefinieerd)

APPS door derden via

API Open Data

EFFECTEN COCREATIE

Meer gebruik

Meer gebruikers; nieuwe gebruikers

Verhoogde relevantie voor gebruikers

Meer kanalen naar eindgebruikers (apps)

Data verrijking

Nieuwe data

Community

Engagement platform

Cocreatie d.m.v. APPS

d.m.v. toevoegen

content

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Overzicht mogelijkheden

en voorbeelden

Rand-voorwaard

en

Succes-factoren

Succes-factoren

Recapituleren

HOE TOE TE PASSEN OP OB’S?

OVER TO YOU!

Waar liggen mogelijkheden voor cocreatie binnen de OB’s?

Welke effecten zouden we willen/kunnen bereiken?

HOE TOE TE PASSEN OP OB’S?

OVER TO YOU!

Waar liggen mogelijkheden voor cocreatie binnen de OB’s?

Welke effecten zouden we willen/kunnen bereiken?