Coach 

in de 

Organisatie

Online magazine dat coaching in 

organisaties in beweging brengt!Editie 1 – Najaar 2010 –

Frans Verhaaren

3 voordelen van

interne coaching

voor de organisatie:

1. Drempel is lager

2. Gemotiveerde

mensen, zowel

coach als coachee

3. Goedkopere vorm

van ontwikkeling

De afstand tussen de coach en coachee

moet groot genoeg zijn. Anders voelen

beide zich niet vrij.

Coach in de OrganisatieOnline magazine dat coaching in 

organisaties in beweging brengt!-Editie 1 – Najaar 2010 –

Dit magazine biedt een podium voor iedereen, die coaching in de organisatie naar een hoger plan wil trekken. Tijdens een consult ben je als coach niet primair aan het woord. In dit magazine ben je als coach wel aan het woord! Laat je inspireren door alle interne coaches,experts en columnisten:

Interne coaches aan het woord…Marijke Wassens - Senior Landscape Consultant – MovaresMike Wetters – Sr. Consultant/ Coach Pink RoccadeReinoud Jan Groenen – Sr. Adviseur Gemeente EnschedeMonique Keler-Amse – Eigenaar bureau Keler-Amse

Experts aan het woordTieneke Dijkstra- Directeur IntercoachFrans Verhaaren – Trainer PAC & Eigenaar Frans Verhaaren Consultancy

ColumnHarry Starren – Directeur de Baak

Lessons LearnedSuze Gerber – Gemeente Amstelveen

Coach in de organisatie is een initiatief van de Baak. Voor vragen kan je contact opnemen met Anke Sommeling – a.sommeling@debaak.nl

www.debaak.nl/coaching

Beter zicht op 

de kansen

van de 

coachee

Interne Coach aan het 

woord: Marijke Wassens – senior Landscape consultant Movares

Oprechte aandacht

Bekendheid met 

ongeschreven

gebruiken

Wat is je toegevoegde waarde als interne coach?Bekendheid met de organisatie, sfeer, ongeschreven gebruiken en rituelen, maar ook beter zicht op mogelijkheden en kansen van de coachee in de organisatie en de waarde die de gecoachte kan hebben. Ik kan soms kansen en mogelijkheden zien voor de coachee, omdat ik de beweging van de organisatie ken.

Wat zijn de valkuilen voor een interne coach?Blindheid voor ingesleten ‘slechte’gewoonten. Eigen vooroordelen en meningen. Je bent toch minder objectief voor sommige aspecten.

Wat is jouw kracht als coach?Oprechte aandacht, zorgzaam, nieuwsgierig, praktisch, vanuit eigen kracht van gecoachte.

Wat zijn jouw tips voor andere interne coaches?

• Iemand moet echt gecoacht willen worden door jou. Diegene hoeft niet blij te zijn met de aanleiding.

• Goede afspraken over doelen, duur, eventuele terugkoppeling en evaluatie.

• Na intakegesprek liefst een gesprek met gecoachte en leidinggevende; contractering ook met leidinggevenden

Waar word je blij van?“Ik word heel blij als ik merk dat een gecoachte een beetje met hangende schouders binnen komt, tijdens het gesprek steeds meer op veert en vrolijker gaat kijken en dan na het gesprek weer energiek afscheid kan nemen”.

Een van mijn coachees zag tijdens ons 4e gesprek het licht en vroeg zich af:

"Wat doe ik hier nog?!"Dat vind ik kenmerkend voor mijn werk als coach: Jij, bent de regisseur van jouw eigen toekomst.

Interne Coach aan het woord:

Mike Wetters –Sr Consultant/ Coach, PinkRoccade Healthcare b.v.

Ik ben als een baken binnen mijn bedrijf

Wat is de toegevoegde waarde ervan dat je een collega van je coachees bent?Ik ken de organisatie en daarmee de vraagstukken die zich kunnen voordoen. Hierdoor kan ik me goed verplaatsen in mijn coachee. Ik begrijp de situatie echt.

Wat maakt het wellicht soms moeilijker?Je bent soms gepreoccupeerd. Ik heb een eigen mening, die ik op zo'n moment dan heb te parkeren. Daarnaast kan ik me zo voorstellen dat mensen het soms lastig vinden om naar een collega toe te stappen voor coaching. Het is dan nodig dat je voldoende tijd neemt voor afspraken over geheimhouding en veiligheid. Door het geven van goede uitleg en het bieden van een positieve ervaring kun je interne coaching zeker succesvol maken!

Wat is jouw kracht als coach?Ik waarborg de privacy van mijn coachees. Ik heb een goed luistervermogen en goede communicatieve vaardigheden. Ik heb voldoende inzichten in verschillende coachingsmethoden.

Wat zijn aandachtspunten om als interne coach goed te kunnen werken?Het is volgens mij belangrijk dat je als interne coach geen verantwoordingsverplichting hebt naar wie dan ook binnen je organisatie. Zo val ik bijvoorbeeld onder de directeur HR en wij hebben helderheid over de privacy en geheimhouding van de gesprekken met mijn coachees. Om interne coaching succesvol te laten zijn, moet het gedragen worden door het hoogste segment binnen de organisatie. Anders kan het bestempeld worden als een niet nuttige tijdbesteding. Ik heb commitment gekregen van ons MT en heb daarna zelf de PR op gang gebracht. Ik heb alle managers geïnformeerd, het nieuws verspreid via intranet en posters opgehangen op alle kantoren met de tekst: "Word Kapitein op je eigen schip!" . Voor een succesvol traject is het belangrijk dat de coachee commitment van zijn/haar manager heeft en deze bereid is hem/haar te faciliteren in tijd.

Hoe wil je je verder ontwikkelen als interne coach?Ik ben me aan het oriënteren op een stevige vervolgtraining, zoals Baak Leergang Coaching. Daarnaast ben ik aangesloten bij het coachingsplatform op Linked-In. Ik ben onlangs clusterleider geworden, wat goed gecombineerd kan worden met het aantal uur dat ik per week coach.

Word Kapitein op 

je eigen schip!

Ieder mens

heeft

kwaliteiten,

ook

onvermoede.

Interne Coach aan het woord:

Reinoud Jan Groenen Sr adviseur Vrijetijdseconomie Gemeente Enschede

Alles wat je aandacht geeft, groeit.

Luisteren en

open staan

Wat is jouw kracht als Coach?Mijn kracht is rust en tijd nemen. Luisteren en open staan. Aandacht is het sleutelwoord. Ik ben belangstellend naar mensen en hun verhaal. Ieder mens heeft kwaliteiten, ook onvermoede."Alles wat je aandacht geeft, groeit"

Een belangrijke tip:Vooraf laat ik coachees een kwaliteitenlijst invullen, deze wordt ook door anderen uit hun netwerk ingevuld. Dat levert iedere keer verrassingen op en vormt de basis voor vervolggesprekken. Je ziet mensen opbloeien en energieker worden.

Wat is een goede metafoor voor jou, als coach?Element water; water als levensbron, altijd in beweging en veranderbaar. Soms heb je de stroom mee, soms roei je er tegenin. Misschien heb je koudwatervrees of is het lastig het hoofd boven water te houden. Water kan ook inspireren, uitnodigen tot vragen. En zorgen voor plezier en nieuwe energie.

“Wat kan er in

het ergste

geval

gebeuren?”

Dat vind ik zelf een hele mooie vraag. Wanneer mensen zich realiseren dat het allemaal wel meevalt, verschijnt er een glimlach op hun gezicht.

Interne coach aan het woord:

Monique Keler-Amse, eigenaar Keler & Amse

Wat is de toegevoegde waarde ervan dat je een collega van je coachees bent?Ten tijde van de opleiding PAC was ik werkzaam bij Dactylo Uitzendbureau. In mijn functie van opleidingsadviseur was ik onder andere verantwoordelijk voor de ruim 20 interne trainers. Vanuit mijn rol was ik hun coach om ervoor te zorgen dat het gewenste kwaliteitsniveau van de trainers op peil kwam en bleef. Wat ik een voordeel vond, van dit ik collega was, is dat ik de materie goed kende. Ik kende de bedrijfscultuur en de mentaliteit van de medewerkers. Daardoor kon ik me goed verplaatsen in ze.

Wat maakte het wellicht soms moeilijker?Het wordt lastiger wanneer je aannames signaleert bij je jezelf. Daarvoor moet je waken, door heel duidelijk de rol van coach op je te nemen en bij de vraag van je coachee te blijven. Je gedachten helemaal uitschakelen gaat niet. Een andere valkuil is dat wanneer je het over andere personen in jouw organisatie hebt. Wanneer je zelf ook een relatie met deze mensen hebt, dan kleurt dit jouw beeld. Door hier scherp op te zijn, kun je hier afstand van nemen.

Wat zijn aandachtspunten en/ of moet goed geregeld zijn om als interne coach goed te kunnen werken?De vertrouwelijkheid. Dat de coachee heel goed weet dat datgene wat hij bespreekt, tussen ons blijft. De leidinggevende van de coachee weet ook dat de coach niet aan hem/haar rapporteert en dat er geen verslag komt. Daarnaast wat praktische zaken, zoals een fijne ruimte om in te werken.

Hoe wil je je verder ontwikkelen als interne coach?Ik wil nu vooral veel vlieguren maken. De PAC heeft mij destijds veel theoretische kaders gebracht en ook veel praktische ervaring. Maar toch had ik soms last van het “Calimero-effect”. Ik voelde me nog niet altijd zo’n professional als coach. Nadat Vedior verkocht is, ben ik op een gegeven moment voor mezelf begonnen. In mijn bedrijf -Keler& Amse, partner in ontwikkeling, training en coaching-, helpen we organisaties op een hoger niveau te komen. Deze rol past mij erg goed.

.

Ik zie mezelf als

een vergrootglas

Ik laat mensen kijken naar een situatie en vergroot

dit uit. Daardoor zien ze meer dan dat ze normaal

gesproken zouden zien.

Wat is jouw kracht als coach?Ik kan confronteren op een leuke, respectvolle manier. Ik kan goed luisteren en geef mensen de ruimte hun verhaal te doen. Ik ben in staat om, waar nodig, de rol van adviseur te pakken

Wat maakt

René mee in de

BLC?

www.debaak.nl/blc

Lees mee op de weblog van RenéDagevos,

deelnemer aan Baak Leergang Coaching

het hoogtepunt 

van mijn week’

Verhaaltje over een 

vlinder

Een man vindt een cocon van een vlinder en neemt deze mee naar zijn huis. Op een dag verschijnt er een kleine opening in de cocon. De man kijkt een paar uur toe hoe de vlinder worstelt om zich door de kleine opening naar buiten te werken.

Het lijkt erop dat het proces niet langer meer vooruit gaat. Het ziet er naar uit dat de vlinder zover gekomen is als hij kan en niet meer verder komt. Dus besluit de man de vlinder te helpen. Hij neemt een schaar en knipt de rest van de cocon open. De vlinder kan zich nu vrij eenvoudig losmaken.

Maar de vlinder heeft een gezwollen lichaam en verfrommelde vleugels. De man verwacht dat de vlinder elk moment zijn vleugels zal uitslaan en het lichaam daarmee ondersteunt. Maar dat gebeurt niet. De vlinder besteedt de rest van zijn leven aan rondkruipen met een gezwollen lichaam en verfrommelde vleugels. De vlinder is nooit in staat te vliegen.

Wat de man in al zijn goedheid niet begreep was dat de krappe cocon en de worsteling die nodig was om door de opening te kruipen, de manier was om de lichaamsvloeistof van de vlinder in de vleugels te pompen zodat de vlinder klaar zou zijn te vliegen als het de vrijheid had bereikt uit de cocon.

Soms zijn worstelingen exact wat we nodig hebben in het leven.

Als we onszelf toe zouden staan zonder obstakels 

door het leven te gaan, zouden we invalide zijn. 

We zouden nooit zo sterk worden als wat we kunnen 

zijn. 

We zouden nooit kunnen vliegen.

De directeuren 

die coachen, 

vinden het 

ontzettend leuk. 

Soms hoor ik 

wel: 

'Het is het 

hoogtepunt van 

mijn week’

Expert aan het woord: 

Tieneke Dijkstra -directeur InterCoach

Waar zit de winst voor de organisatie?

Crossover Coaching‘Bij InterCoach zijn de coach en de coachee nooit afkomstig uit dezelfde organisatie of ministerie; crossover coaching. Een goede coach-relatie vraagt erom dat je niet onderdeel uitmaakt van hetzelfde systeem. Als ‘buitenstaander’ sta je meer open, ben je eerder verrast. Het biedt meer veiligheid en vertrouwen. Als je je directe collega’s coacht, zou ik dat eerder mentoring noemen’.

Hoe is de toekomst voor coachnetwerken?Tieneke: ‘Ik zie de toekomst erg zonnig tegemoet voor deze manier van coaching binnen de overheid. Jongere generaties zijn heel kritisch op leiders. Zij hebben geen zin in autoritaire managers, die hun geen ruimte bieden. Ze waarderen eerder een coachende stijl van leidinggeven.De crisis had ook eerder een positief effect dan andersom, aangezien onze coachings-trajecten goedkoper zijn’. Waar zit de winst voor de organisatie?

‘Doordat de directeuren coachen en hebben leren coachen, verbetert hun leiderschapsstijl als vanzelf. Ze ontdekken de kracht van het luisteren naar hun mensen, in plaats van enkel hun directieve stijl in te zetten. Daarnaast is het ook nog vele malen goedkoper dan externe coaching inschakelen’.

Lessen voor het opzetten van een coachnetwerk?- Zet door en maak ook werk van het aantrekken van coachees.- Focus op het leren van allebei: de coachee leert, maar de coach leert zeker zoveel. - Streng zijn werpt haar vruchten af. Kwaliteitsbewaking is essentieel. - De coachee moet een coach-vraag hebben, hij mag niet gestuurd worden door zijn baas.

Over en weer leren en inspireren!

De coach leert 

net zoveel als 

de coachee

Mensen 

tonen kracht 

door 

voorzieningen 

te treffen 

tegen hun 

zwakten

Onlangs sprak ik Henriette Prast. Zij sprak haar verbazing uit over de geringe zelfkennis waarover mensen tot in de hoogste regionen van de macht beschikken. Wij kennen onszelf niet.

Ik meende dat zij sprak over gebrekkig inzicht in eigen kracht en zwaktes. Over het geringe vermoeden dat mensen soms hebben van hun eigen motieven.

Maar niets van dat al. Zij sprak over het geringe besef van onze menselijke beperkingen in het algemeen. Onze vooringenomenheden (biases) waarvan we ons niet of nauwelijks bewust zijn. Waarom maken we keer op keer de verkeerde keuzes en bezwijken we voor verleidingen die ons belang en dat van anderen niet dienen?

Die zelfkennis ontbreekt bij velen en als ie al bestaat, dan ontbreekt het aan inzicht in effectieve methoden om met onze voorspelbare zwakten om te gaan. We benutten hedendaagse kennis over keuzegedrag en de werking van prikkels onvoldoende. Het is het terrein waar economie en psychologie elkaar ontmoeten. Het gebied waar Prast zich op richt.

Interessant hoor, maar wat heeft dit met coaching te maken? Veel. Het is zinvol dat coaches zicht hebben op hoe we in elkaar zitten. Waarom sommige voornemens geen schijn van kans maken en waarom mensen die deugen toch schadelijke dingen doen. Huns ondanks.

Het is het inzicht dat Odysseus toonde toen hij zich liet vastbinden aan de mast van het schip om zo de verleiding van de Sirenen te kunnen doorstaan. Mensen tonen kracht door voorzieningen te treffen tegen hun zwakten, om Prast maar te citeren. Je moet meteen aan de banken denken. Of, als het goed is, aan jezelf.

Een inspirerend gesprek, waar de (voor mij) nieuwe inzichten over elkaar heen tuimelden. Opwindend. Ik vroeg aan het einde aan de hoogleraar hoe het haar persoonlijk ging. 'Voor het goede veel te druk', zei ze, 'misschien moet ik daar eens een coach over spreken'.

Nu hoop ik maar dat die coach voldoende inzicht in onze soort heeft om Prast te behoeden voor voornemens die ze met beste wil van de wereld toch niet kan uitvoeren. En ook niet gaat uitvoeren. Gewoon omdat we zo nou eenmaal in elkaar zitten. Een coach die haar behoedt voor mislukkingen die onvermijdelijk zijn, tenzij je onverwachte en ongedachte maatregelen neemt.

Wie wil weten om wat voor maatregelen het gaat verwijs ik met genoegen naar de hoogleraar Prast, die overigens lid is van de Raad van Advies van de Baak. Maar dit terzijde.

Harry Starren

Column

Harry Starren,Directeur de Baak

Lessons learned…

van Suze Gerber- Interne Coach Gemeente Amstelveen

‘Houdt het

zuiver en

integer’

Ik was en ben heel enthousiast. Dat helpt ook.

Wat is de aanleiding geweest om te willen werken als interne coach?Ik werkte tot 2008 als maatschappelijk werker binnen de Gemeente Amstelveen. Vanuit die functie voerde ik veel gesprekken, zowel met mensen buiten de organisatie als met mensen binnen de organisatie.Tijdens deze periode werd ik steeds meer geïnteresseerd in professional coaching voor individuen en teams. Ik ben er veel over gaan lezen en heb samen met mijn toenmalige manager besloten mij verder te ontwikkelen in het coachingsvak. Het idee kwam op om een nieuwe functie te creëren als interne coach voor de gemeente. Ik besloot een post HBO opleiding te volgen: Coaching & Begeleiding via het NCOI. Na het behalen van mijn diploma heeft de directie ingestemd met een pilot om te kijken hoe er tegen een bedrijfscoach/interne coach wordt aangekeken.Ik was ontzettend blij met deze kans. Ik heb mij als bedrijfscoach gepresenteerd aan alle managers en enkele teamleiders.

Op deze voorstelronde is enthousiast gereageerd en uiteindelijk zijn er zeven coachingstrajectengestart met medewerkers van verschillende afdelingen. Onderwerp van de trajecten waren uiteenlopende zaken zoals effectief communiceren, omgaan met hoge werkdruk, grenzen stellen, plannen en organiseren, competentieontwikkkelingen loopbaankeuzes.

Wat is je visie op coaching in organisaties?Als er ruimte voor is bij een organisatie voor interne coaching dan zegt dat ook iets over de cultuur, die gericht is op ontwikkeling van persoon en professie en geeft de mogelijkheden aan van het leervermogen binnen die organisatie. Cruciaal voor het slagen van interne coaching is: 1) een heldere aanpak van het formuleren van de vraag, doelstellingen en evaluatie2) dat er tastbare resultaten worden geboekt en dat deze worden gecommuniceerd 3) laagdrempeligheid en toegankelijkheid van de interne coach

Lessons learned

voor het opzetten

van interne•Coaching als begrip helder maken. Wat is coaching nu eigenlijk? Dat hierover geen onduidelijk bestaat. Kaders geven. Wat is het wel en wat is het niet? Wat kun je wel en wat kun je niet verwachten?

•Aangeven als interne coach wat je te bieden hebt en wat een organisatie daarmee kan/wil.

•Zorg dat je management achter je staat, dat ze open staan voor interne coaching, er het belang van inzien en dit ook onderschrijven richting de organisatie.

•Start met een pilot en evalueer grondig en communiceer hierover richting organisatie.

•Integriteit en het opbouwen van een vertrouwenspositie is van groot belang. De coach-coachee relatie is heilig. Alleen naar buiten toe met informatie na expliciete toestemming van de coachee. Ook te bewerkstelligen door opstellen van expliciete coachings-contracten, met te bereiken doelstellingen en resultaten.

4) de aanwezigheid en directe beschikbaarheid van een duurzame adviseur/coach5) de bekendheid met de organisatie6) de focus op kostenbesparing7) aandacht voor de lessons learnedVerder is mijn motto: houdt het zuiver en integer. Dat heeft me altijd geholpen, zeker als interne coach. Daarnaast is het belangrijk om ook grenzen te stellen Wat wil ik wel en wat wil/kan ik niet bespreken.Ik heb mezelf altijd zo helder mogelijk geprofileerd. Wat kun je wel en wat kun je niet van mij als coach verwachten. Kortom: het managen van verwachtingen, het afspreken van kaders is van groot belang voor het succes van interne coaching.

Wat vind je lastig als interne coach?Het is een vrij solistische baan, daarbij is het een nieuwe functie binnen de gemeente Amstelveen en neemt het veel tijd om mezelf en de functie te blijven profileren en te zoeken naar de mogelijkheden voor verdere inbedding binnen de organisatie.

Welke ontwikkelpunten heb je voor jezelf als interne coach?Ik ben altijd op zoek naar verdere mogelijkheden om mezelf te ontwikkelen binnen mijn functie van interne coach. Als lid van de Nobco heb ik ook een intervisie groep om me scherp te houden en ideeën uit te wisselen. En natuurlijk probeer ik altijd te reflecteren en op de hoogte te blijven van verdere ontwikkelingen v.w.b. coaching en begeleiding, door het lezen van boeken en literatuur en het volgen van cursussen en seminars.

Welke metafoor komt bij je op als je jezelf als interne coach mag omschrijven?Een spiegel die varieert in grootte. Dan weer klein en dan weer groot. Er zit geen lijst omheen. De spiegel zweeft en komt en gaat. De spiegel is licht en helder.

Door interne professionals en leiders hierin op te leiden.Door kennis te delen rondom dit thema.Door een op een coaching te bieden met kijk op de organisatiecontext.

Vanuit de visie dat 'ontwikkeling van binnenuit komt' en 'talent al aanwezig is', zowel bij het individu als de organisatie.

In onze aanpak koppelen wij voortdurend persoonlijke en professionele ontwikkeling aan organisatie-ontwikkeling.

Wij maken zichtbaar waar het een het ander versterkt en waar het "schuurt". Zodat de keuzes van de interne coach / leider / professional bewust worden gemaakt en diens handelen effectief is binnen de context.

De baak brengt

coaching in organisaties

in beweging.

ww

w.d

eb

aa

k.n

l/c

oa

ch

ing