CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2...

24
CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV Rapport DHV BV juni 2012 definitief

Transcript of CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2...

Page 1: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

CO2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV

Rapport

DHV BV juni 2012 definitief

Page 2: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

© DHV B.V. Niets uit dit bestek/drukwerk mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt d.m.v. drukwerk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van DHV B.V., noch mag het zonder een dergelijke toestemming worden gebruikt voor enig ander werk dan waarvoor het is vervaardigd. Het kwaliteitssysteem van DHV B.V. is gercertificeerd volgens ISO 9001.

CO2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV

Rapport dossier : BA4118-100-108 registratienummer : MD-AF20120995/SU versie : definitief classificatie : Openbaar

DHV BV Juni 2012 Definitief

Page 3: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 1 - OpenbaarOpenbaar

INHOUD BLAD

1 INLEIDING 2

2 BESCHRIJVING VAN DE WAARDEKETEN 3

3 BEPALEN VAN RELEVANTE SCOPE 3 CATEGORIEËN 7

4 IDENTIFICATIE VAN KETENPARTNERS 9

5 CO2 KETENEMISSIE WOONWERKVERKEER PRIVÉ AUTO’S 12

6 CO2 KETENEMISSIE WOONWERKVERKEER OPENBAAR VERVOER 14

7 CO2 KETENEMISSIE ZAKELIJKE REIZEN OPENBAAR VERVOER 17

COLOFON 19

BIJLAGEN 1 Onderbouwing omvang CO2 emissie 2 Conversiefactoren

Page 4: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 2 - OpenbaarOpenbaar

1 INLEIDING

Het verbruik van fossiele brandstoffen heeft nadelige gevolgen voor het klimaat, het milieu en de energievoorzieningszekerheid. Er is wereldwijde consensus over het feit dat het mondiale klimaat verandert en dat de toename van de uitstoot van broeikasgassen daar zeer waarschijnlijk de oorzaak van is. Over de hele wereld nemen overheden en bedrijven dan ook hun verantwoordelijkheid om deze uitstoot te verminderen. Ook DHV B.V. is zich bewust van haar klimaatimpact. Advies- en ingenieursbureau DHV B.V. verleent diensten en biedt oplossingen aan op onder andere gebiedsontwikkeling, bouw & industrie, water, mobiliteit en milieu & duurzaamheid. Per 1 maart 2009 heeft DHV B.V. NPC overgenomen. NPC is gespecialiseerd in (her)ontwikkeling-, verbouwingen en tijdelijke voorzieningen, exploitatie- en beheersvraagstukken op en rond stations en omgeving. De 1.814 medewerkers (gemiddeld 1.632 FTE) zijn werkzaam op 11 verschillende locaties in Nederland1. Het hoofdkantoor is gevestigd in Amersfoort. DHV heeft duurzaamheid hoog in het vaandel staan. Sinds 2006 stelt DHV B.V. al “MVO Rapportages” op, waar in grote lijnen wordt bijgehouden wat de CO2 voetafdruk van het bedrijf is. Een CO2 voetafdruk geeft immers inzicht in de klimaatimpact van een organisatie en leert de organisatie hoe het er voor staat en waar verbeteringen mogelijk zijn. Ook vanuit de markt is er in toenemende mate de behoefte om meer inzicht te krijgen in de bijdrage van ondernemingen aan de mondiale klimaatproblematiek. Om in deze behoefte te voorzien wordt regelmatig ook naar een certificaat op de CO2-Prestatieladder gevraagd. Om haar eigen CO2 voetafdruk in breder perspectief te zien en om niveau 5 van de CO2-Prestatieladder te behouden, heeft DHV haar scope 3 emissies geïdentificeerd en ketenanalyses uitgevoerd van de drie meest materiële scope 3 emissies. De scope 3 analyse is beschreven in een aparte memo. In dit rapport worden de drie meest materiële CO2 ketenanalyses van DHV BV besproken, te weten:

• Woonwerkverkeer met privé auto. • Woonwerkverkeer OV. • Zakelijke reizen OV.

Leeswijzer De analyse is gebaseerd op de onderstaande vier stappen uit het Green House Gas (GHG) Protocol:

1. Een beschrijving van de waardeketen (H2). 2. Het bepalen van de relevante categorieën uit scope 3 (H3). 3. Identificatie van partners in de waardeketen (H4). 4. Kwantificeren van de emissies (H5, H6 en H7).

1 Dit is exclusief de locaties Rotterdam Las Palmas, Bergen op Zoom en Eindhoven Lxp. 5: deze locaties zijn alleen in

het eerste kwartaal van 2011 nog in gebruik geweest. Na deze periode betreft Rotterdam Las Palmas leegstand.

Page 5: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 3 - OpenbaarOpenbaar

2 BESCHRIJVING VAN DE WAARDEKETEN

Advies- en ingenieursbureau DHV B.V. verleent diensten en biedt oplossingen aan op onder andere gebiedsontwikkeling, bouw & industrie, water, mobiliteit en milieu & duurzaamheid. Per 1 maart 2009 heeft DHV B.V. NPC overgenomen. NPC is gespecialiseerd in (her)ontwikkeling-, verbouwingen en tijdelijke voorzieningen, exploitatie- en beheersvraagstukken op en rond stations en omgeving. De 1.814 medewerkers (gemiddeld 1.632 FTE) zijn werkzaam op 11 verschillende locaties in Nederland2. Het hoofdkantoor is gevestigd in Amersfoort. De meest relevante activiteiten die de CO2 voetafdruk van DHV BV bepalen zijn het energiegebruik van de kantoren (voornamelijk voor verwarming, koeling, verlichting en elektronica) en het energiegebruik door het (lease-/huur)wagenpark, zakelijke ritten met privé auto’s en zakelijke vliegreizen. Deze scope 1 en 2 emissies zijn in meer detail beschreven in het rapport ‘Emissie inventaris van DHV B.V. 2011 volgens ISO 14064-1’. Naast de directe (scope 1) en indirecte CO2 uitstoot door ingekochte energie (scope 2) komt er ook indirecte CO2 emissie vrij als gevolg van de activiteiten van DHV BV die voort komen uit bronnen die geen eigendom van DHV BV zijn, noch beheerd worden door DHV BV. Zo ontstaat er CO2 emissie door woonwerkverkeer van de medewerkers, door verwerking van door DHV BV geproduceerd afval, door productie van materialen die worden ingekocht, etc. DHV BV heeft geen directe invloed op de emissies die hierbij vrijkomen. Deze indirecte emissies worden scope 3 emissies genoemd. Scope 3 analyse De CO2-Prestatieladder schrijft voor dat de meest materiële emissies uit scope 3 in kaart moeten zijn gebracht conform WBCSD/WRI GHG Scope 3 standard. Zowel de upstream (stroomopwaartse) als de downstream (stroomafwaartse) emissies van de categorieën benoemd in deze Scope 3 standard dienen geïdentificeerd te worden en op grove wijze gekwantificeerd. In figuur 2.1 is een overzicht van de 15 categorieën uit deze Scope 3 standard weergegeven. In tabel 2.1 is de vertaling naar de Nederlandse termen weergegeven alsmede de gehanteerde onderverdeling van de 15 categorieën in subcategorieën. Doel is om op basis hiervan te komen tot een rangorde van de meest materiële emissiebronnen die tezamen de grootste (70-80%) bijdrage leveren aan de totale scope 3 emissies van het bedrijf. Conform de WBCSD/WRI GHG Scope 3 standard wordt de materialiteit bepaald op basis van:

• Omvang • Invloed • Risico • Kritisch voor stakeholders • Outsourcing • Overige

Om de uiteindelijke rangorde te bepalen dient omvang het zwaarst gewogen te worden, waarbij de volgorde op basis van de overige vijf criteria nog aangepast kan worden. Het heeft namelijk geen zin om CO2 reductie na te streven in een keten waar het bedrijf geen enkele invloed op kan uitoefenen.

2 Dit is exclusief de locaties Rotterdam Las Palmas, Bergen op Zoom en Eindhoven Lxp. 5: deze locaties zijn alleen in

het eerste kwartaal van 2011 nog in gebruik geweest. Na deze periode betreft Rotterdam Las Palmas leegstand.

Page 6: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 4 - OpenbaarOpenbaar

Figuur 2.1: Scope indeling Greenhouse Gas Protocol inclusief de 15 scope 3 categorieën uit de WBCSD/WRI GHG Scope 3 standard. Tabel 2.1: Vertaling scope 3 categorieën en onderverdeling in subcategorieën.

Scope 3 categorie – Engels Scope 3 categorie – Nederlandse vertaling

Subcategorie

Purchased goods & services Ingekochte goederen en diensten Inkoop papier

Inkoop elektronica

Inkoop cateringproducten

Uitbestede dataserver IBM

Capital goods Kapitaalgoederen Kantoorgebouwen

Fuel & energy related activities (not included in scope 1 and 2)

Brandstof en energie gerelateerde activiteiten (niet behorend tot scope 1 en 2)

Transportation & distribution (upstream)

Transport en distributie (‘stroomopwaarts’)

Pendeldienst Amersfoort

Waste generated in operations Afval

Business travel Zakelijke reizen Privé auto

OV

Employee commuting Woonwerkverkeer Leaseauto

Privé auto

OV

Fietsen/lopen

Leased assets (upstream) Activa in huurkoop (‘stroomopwaarts’)

Leasevoertuigen

Investments Investeringen

Transportation & distribution (downstream)

Transport en distributie (‘stroomafwaarts’)

Postverzendingen

Koeriersdiensten

Page 7: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 5 - OpenbaarOpenbaar

Scope 3 categorie – Engels Scope 3 categorie – Nederlandse vertaling

Subcategorie

Processing of sold products Verwerking van verkochte producten

Use of sold products Gebruik van verkochte goederen

End-of-life Treatment of Sold Products

Afvalverwerking van verkochte producten

Leased assets (upstream) Activa in huurkoop (‘stroomafwaarts’)

Franchises Franchises

Resultaten scope 3 analyse In tabel 2.2 zijn de resultaten van de scope 3 analyse weergegeven. Hierin zijn alle 15 scope 3 categorieën onderzocht. Alleen de inkoop van kleine kantoorartikelen als pennen, memoblokjes etc. en de inkoop van kantoormeubilair met een lange levensduur is niet meegenomen in deze analyse, omdat dit niet tot de eerste 70-80% van het inkoopvolume valt. Een onderbouwing van de omvang van de scope 3 uitstoot is weergegeven in bijlage 1. De achterliggende bronnen zijn bij DHV BV (Ben van de Vondervoort) op te vragen. De conversiefactoren die voor de berekeningen gehanteerd zijn, zijn weergegeven in bijlage 2. Stroomopwaartse scope 3 activiteiten van DHV BV zijn:

- Inkoop van goederen en diensten (papier, elektronica, catering en uitbestede dataserver). - Kapitaalgoederen (kantoorgebouwen3). - Transport (pendelbus Amersfoort). - Afval. - Zakelijke reizen OV. - Woonwerkverkeer (privé auto, OV en fietsen/lopen). - Activa in huurkoop (leasewagenpark4).

Stroomafwaartse scope 3 activiteiten van DHV BV zijn:

- Transport en distributie (post- en koeriersverzendingen). In tabel 2.2 zijn de resultaten van de scope 3 dominantie analyse weergegeven. In hoofdstuk 3 wordt nader ingegaan op de materialiteit van de scope 3 emissie activiteiten.

3 Hierbij gaat het om de CO2 emissie door de productie en de afvalverwerking van de gebouwen. Het energiegebruik

tijdens de gebruiksfase valt hierbuiten, omdat dit reeds is meegenomen in scope 1 en 2. 4 Hierbij gaat het om de CO2 emissie door de productie en de afvalverwerking van de voertuigen. Het energiegebruik

tijdens de gebruiksfase valt hierbuiten, omdat dit reeds is meegenomen in scope 1.

Page 8: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 6 - OpenbaarOpenbaar

Tabel 2.2: Resultaten scope 3 dominantie analyse.

Page 9: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 7 - OpenbaarOpenbaar

3 BEPALEN VAN RELEVANTE SCOPE 3 CATEGORIEËN

Uit de scope 3 analyse (zie tabel 2.2) is de onderstaande top 6 van meest materiële ketens te destilleren. Daarbij gaat het om de top zes van activiteiten met de grootste CO2 uitstoot. Binnen de top 6 zijn plaats 2 en 3 in de rangschikking omgedraaid: de een na grootste CO2 uitstotende scope 3 activiteit is op plaats 3 in de rangorde geplaatst en de twee na grootste CO2 uitstotende activiteit op plaats 2. Deze wijziging in rangschikking is gedaan op basis van invloedsniveau. DHV BV heeft in grotere mate invloed op de kantoorgebouwen waarin zij is gevestigd dan op de cateringproducten die haar medewerkers nuttigen.

1. Woonwerkverkeer met privé auto’s. 2. Kapitaalgoederen – kantoorgebouwen. 3. Inkoop cateringproducten. 4. Woonwerkverkeer OV. 5. Zakelijke reizen OV. 6. Afval.

Eis 4.A.1 van de CO2-Prestatieladder schrijft voor dat het bedrijf de onderwerpen voor twee ketenanalyses selecteert en deze opstelt. Daarbij worden de volgende (rand)voorwaarden gesteld:

1. De ketenanalyses dienen betrekking te hebben op de projecten. 2. Het bedrijf dient eigen analyses uit te (laten) voeren. 3. Er dient een ketenanalyse te worden gemaakt voor een van de twee meest materiële emissies en

een andere voor een van de zes meest materiële emissies. 4. De scope 3 accounting standard geeft de herkenbare structuur van elke ketenanalyse 5. Het resultaat van zulk een analyse dient een aanvulling te zijn op de bestaande (gepubliceerde)

kennis en inzichten of anders gesteld: dient bij te dragen aan het voortschrijdend maatschappelijk inzicht.

Gekozen is om de volgende ketenanalyses uit te voeren:

1. Woonwerkverkeer met privé auto’s. 2. Woonwerkverkeer OV.

Deze ketens sluiten aan bij de ketenanalyses van voorgaande jaren. Eerdere jaren is ook een ketenanalyse van de zakelijke reizen per OV uitgevoerd. Om ook hier vervolg aan te geven, is ook deze keten nader onderzocht.

3. Zakelijke reizen OV. De keten ‘kapitaalgoederen – kantoorgebouwen’ is niet gekozen, omdat:

• DHV deels panden huurt en daardoor weinig invloed op de CO2 emissie door de bouw van de gebouwen en de afvalverwerking aan het einde van de levensduur.

• De levensduur van de kantoren tientallen jaren is en er dus (zeker op korte en middellange termijn) beperkte mogelijkheden zijn om hier CO2 reductie in scope 3 te behalen.

• DHV net het grootste kantoor (Amersfoort) gerenoveerd heeft. Een nieuw kantoor/renovatie van het kantoor zal derhalve voorlopig nog niet plaatsvinden.

Page 10: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 8 - OpenbaarOpenbaar

De keten ‘inkoop cateringproducten’ is niet gekozen, omdat: • Binnen catering ook andere duurzaamheidsaspecten (gezondheid, dierenwelzijn, bestrijdings-

middelen e.d.) een grote rol spelen in het catering assortiment. Deze kunnen soms juist een averechts effect hebben op de CO2 uitstoot (bijv. bij een biologisch assortiment). Voor een eventuele wijziging in het catering assortiment wordt geadviseerd om breder dan CO2 te kijken.

• DHV heeft weinig invloed op de hoeveelheid drank en voedsel medewerkers nuttigen. NB: Wel zou DHV afspraken kunnen maken over het aanbod om overproductie en over datum afval te voorkomen, alsmede afspraken om meer regionale producten aan te bieden.

De keten ‘afval’ is niet gekozen, omdat:

• Afval binnen de top 6 van CO2 uitstotende activiteiten de laagste CO2 uitstoot heeft. • DHV BV over de eerste drie kwartalen van 2011 een zeer beperkte beschikbaarheid heeft over

afvalgegevens.

Page 11: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 9 - OpenbaarOpenbaar

4 IDENTIFICATIE VAN KETENPARTNERS

In dit hoofdstuk wordt een beschrijving van de ketenpartners van de scope 3 activiteiten woonwerkverkeer met privé auto’s, woonwerkverkeer OV en zakelijke reizen per OV. Omdat de drie ketens voor een groot deel overlappen met betrekking tot de ketenpartners is ervoor gekozen om één analyse van de ketenpartners te maken waarin alle ketenpartners voor alle drie de ketens één keer voorkomen. Om een beeld te vormen van de keten en de plaats van de partners is een schema gemaakt, zie figuur 4.1.

Figuur 4.1: Ketenpartners. Medewerkers DHV De belangrijkste partner in de keten zijn de medewerkers van DHV. Zij hebben grote invloed op de keuze om een verkeersbeweging te maken en welk vervoermiddel zij hiervoor gebruiken. De medewerkers hebben dus de grootste invloed op de CO2 emissie. Management DHV BV Het management van DHV BV heeft in de Rechtspositieregeling 2011 beleid opgesteld dat bepaalt hoe de woonwerk en zakelijke reizen vergoed worden. Met dit beleid kan het DHV management invloed uitoefenen op de CO2 emissie van de woonwerk en zakelijke reizen. Ook de implementatie van Anders Werken heeft invloed op de CO2 uistoot door deze activiteiten. Openbaar vervoermaatschappijen In Nederland zijn een aantal openbaar vervoersmaatschappijen die verschillende diensten aanbieden waar iedereen gebruik van kan maken. De vervoersmaatschappijen zijn ketenpartners omdat zij het vervoer faciliteren en invloed hebben op de CO2 emissie van het materieel waar gebruik van wordt gemaakt. Hieronder zijn de belangrijkste vervoerders opgesomd: - NS (trein) - Veolia (bus en trein) - Connexxion (bus, tram, trein en taxi) - Arriva (bus en trein) - Syntus (bus en trein) - GVB (metro, tram, bus) - RET (metro, tram, bus)

CO2 emissieDHV

Medewerkers van DHV

Vervoerders

Infrabeheerders

Wegbeheerders

Uitvoerings-organisaties

Energie-maatschappijen

DHV

Belangen-organisatie

Lease-maatschappij

Auto-fabrikanten

Page 12: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 10 - OpenbaarOpenbaar

Belangenorganisaties Een belangenorganisatie is een organisatie die de belangen behartigd van zijn leden. Belangenorganisaties hebben een grote rol in het maatschappelijke leven en vormen vaak de basis voor grote maatschappelijke veranderingen. Ook in de vervoerssector zijn een aantal belangenorganisaties actief, hieronder worden de belangrijkste genoemd: - ANWB - Rover - KNAC - VVN

Spoorinfrabeheerder De spoorinfrastructuur (rails) is in handen van een beheerder die zorg draagt voor het beheer en het onderhoud van de infrastructuur. Deze spoorinfrabeheerders zijn ketenpartners omdat zij het openbaar vervoer over het spoor mogelijk maken: - ProRail (beheerder spoorwegen)

Uitvoeringsorganisaties mobiliteitsmanagement Verschillende regionale overheden hebben uitvoeringsorganisaties opgericht, deze organisaties voeren het regionale beleid uit. Regionale overheden en werkgevers kunnen bij deze organisaties terecht voor advies en ondersteuning op het gebied van mobiliteitsmanagement: - VCC Oost (Gelderland, Stadsregio Arnhem Nijmegen) - VCC Rijnmond - VNM (Utrecht) - Verkeer Advies (Noord-Holland) - BRAMM (Brabant Mobiliteitsmanagement) - Bureau Mobiliteit op Maat (regio Leiden-Gouda)

Beheerders van het wegennet Het wegennet is in handen van verschillende beheerders die zorg dragen voor het beheer en het onderhoud van de infrastructuur. Deze beheerders zijn ketenpartners omdat zij het openbaar vervoer over de weg mogelijk maken: - Rijkswaterstaat (Rijks(snel)wegen) - Provincies (Provinciale wegen) - Gemeenten (Lokale wegen) - Waterschappen (Waterschapsweg)

Maatschappijen voor de levering van energie Het openbaar vervoer is één van de grootste zakelijke afnemers van energie. Trams en metro’s rijden op elektriciteit, bussen en taxi’s op diesel en treinen op diesel of elektriciteit. Olie- en gasmaatschappijen zijn de leveranciers voor de diesel. Elektriciteit wordt geleverd door energiemaatschappijen als: - Nuon - Essent - Eneco - Greenchoice - Oxxio - GDF SUEZ (Electrabel) - E.ON

Page 13: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 11 - OpenbaarOpenbaar

Beheerder elektriciteitsnet Het elektriciteitsnetwerk in Nederland wordt beheerd door TenneT. TenneT is een onafhankelijke organisatie en beheert het hoogspanningsnet vanaf 110 kV en hoger. TenneT stelt het net beschikbaar voor elektriciteitstransporten en waarborgt de balans tussen vraag en aanbod in Nederland. Autofabrikanten De fabrikanten van auto’s zijn de bron van de auto’s waarin de medewerkers van DHV zich verplaatsen. De soort auto’s die gemaakt worden en de wijze waarop deze gemaakt worden hebben grote invloed op de CO2 emissie van de auto’s. Olie- en gasmaatschappijen Olie- en gasmaatschappijen zijn de belangrijkste leveranciers van diesel, benzine en LPG. Leasemaatschappijen Leasemaatschappijen zijn de belangrijkste leveranciers van auto’s binnen DHV. Aan DHV wordt op dit moment door twee leasemaatschappijen de leaseauto’s geleverd: - Athlon Car Lease - Multilease

Page 14: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 12 - OpenbaarOpenbaar

5 CO2 KETENEMISSIE WOONWERKVERKEER PRIVÉ AUTO’S

De CO2 emissie van het woonwerkverkeer met privé auto’s is bepaald op basis van de volgende berekening: CO2 emissie woonwerkverkeer privé auto’s = aantal relevante medewerkers x retour afstand woning-kantoor x aantal contractuele werkdagen per jaar x % arbeidstijd op kantoor x CO2 conversiefactor (in kg CO2/km) Uit de enquête Anders Werken, die onder DHV-medewerkers is uitgezet en een respons van 73% had, blijkt dat ‘slechts’ 1 persoon carpoolt. Dit aantal is niet significant op het totaal aantal medewerkers. Derhalve is er in bovenstaande formule geen rekening gehouden met een carpoolfactor. De benodigde gegevens voor deze berekening zijn beknopt toegelicht in tabel 5.1.

Tabel 5.1: Input berekening CO2 emissie woonwerkverkeer privé auto’s. Gegevens Verklaring Bron

Aantal medewerkers die met privé auto reizen

Op basis van het soort woon werkvergoeding is berekend hoeveel medewerkers er met privé auto’s naar kantoor reizen.

Administratie DHV

Retour afstand van woning naar kantoor (heen en terugreis)

Om de reisafstand per dag te berekenen is het noodzakelijk om het aantal kilometers te bepalen die medewerkers van DHV afleggen voor woon-werkverkeer.

Administratie DHV

Aantal contractuele werkdagen per jaar

Om de reisafstand per jaar te berekenen is het noodzakelijk om te bepalen hoeveel werkdagen een werknemer in een jaar werkt. Deze dient verrekend te worden met de dagen dat medewerkers op werkdagen buiten kantoor werken (bijv. thuis of bij klant)

Administratie DHV

% arbeidstijd op kantoor

Enquête DHV

Conversiefactoren Om het aantal kilometers om te rekenen naar kg CO2 zijn conversiefactoren nodig.

CO2-Prestatieladder 2.0

Aantal medewerkers dat met privé auto reist

Van 1.699 medewerkers (1515,4 FTE)5 van de 1.814 medewerkers (1.632 FTE)6 is de volgende informatie bekend:

• 207 medewerkers (181,0 FTE, 12% van FTE) ontvangt een fietsvergoeding en woont gemiddeld 14 km van kantoor. Aangenomen wordt dat deze medewerkers de helft van hun woonwerk ritten per fiets aflegt en de andere helft met de eigen auto.

• 802 medewerkers (686,0 FTE, 45% van FTE) ontvangt geen vergoeding voor OV of fiets en heeft geen leaseauto. Zij wonen gemiddeld 25 km van kantoor. Aangenomen is dat al deze medewerkers de volledige afstand per privé auto naar kantoor reizen.

5 DHV BV excl. NPC. 6 DHV BV incl. NPC.

Page 15: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 13 - OpenbaarOpenbaar

• Van 9 medewerkers (7,9 FTE, 0,5% van FTE) is onbekend wat voor reisvergoeding zij ontvangen. Zij wonen gemiddeld 26 km van kantoor. Aangenomen wordt dat deze medewerkers de afstand volledig met de eigen auto afleggen.

Aangenomen wordt dat bovenstaand beeld van 1.699 medewerkers representatief is voor alle 1.814 medewerkers. Medewerkers van NPC reizen (grotendeels) per OV. Uit de enquête Anders Werken, die onder DHV-medewerkers is uitgezet en een respons van 73% had, blijkt dat gemiddeld 69,5% van de contracturen wordt doorgebracht op kantoor. Aangenomen is dat dit representatief is voor heel DHV BV. Aangenomen is dat 1 FTE 230 werkdagen per jaar maakt. De conversiefactor van personenauto’s waarvan het brandstoftype onbekend is bedraagt 210 gram CO2/km. Op basis van de eerder genoemde formule is de CO2 uitstoot te bepalen: 12% van de FTE woont 14 km van kantoor (retourafstand: 2 x 14 = 28 km) en legt de helft daarvan per auto af: 12% x 1.632 FTE x 28 km x 50% x 230 werkdagen x 69,5% x 210 g CO2/km = 90,7 ton CO2. 45% van de FTE woont 25 km van kantoor (retourafstand: 2 x 25 = 50 km) en legt deze per auto af: 45% x 1.632 FTE x 50 km x 230 werkdagen x 69,5% x 210 g CO2/km = 1.239,9 ton CO2. 0,5% van de FTE woont 26 km van kantoor (retourafstand: 2 x 26 = 52 km) en legt deze per auto af: 0,5% x 1.632 FTE x 52 km x 230 werkdagen x 69,5% x 210 g CO2/km = 14,8 ton CO2. Totale CO2 uitstoot door woonwerkverkeer met privé auto’s bedraagt: 90,7 + 1.239,9 + 14,8 = 1.345,4 ton CO2.

Page 16: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 14 - OpenbaarOpenbaar

6 CO2 KETENEMISSIE WOONWERKVERKEER OPENBAAR VERVOER

De CO2 emissie van het woonwerkverkeer per openbaar vervoer is bepaald op basis van de volgende berekening: CO2 emissie woonwerkverkeer OV = ((aantal relevante medewerkers x retour afstand woning-kantoor x aantal contractuele werkdagen per jaar x % arbeidstijd op kantoor) van DHV excl. NPC + aantal kms woonwerkverkeer OV NPC) x CO2 conversiefactor (in kg CO2/km). De benodigde gegevens voor deze berekening zijn beknopt toegelicht in tabel 6.1.

Tabel 6.1: Input berekening CO2 emissie woonwerkverkeer OV. Gegevens Verklaring Bron

Aantal medewerkers die per OV reizen

Op basis van het soort woonwerkvergoeding is berekend hoeveel medewerkers er per OV naar kantoor reizen.

Administratie DHV

Retour afstand van woning naar kantoor (heen en terugreis)

Om de reisafstand per dag te berekenen is het noodzakelijk om het aantal kilometers te bepalen die medewerkers van DHV afleggen voor woon-werkverkeer.

Administratie DHV

Aantal contractuele werkdagen per jaar

Om de reisafstand per jaar te berekenen is het noodzakelijk om te bepalen hoeveel werkdagen een werknemer in een jaar werkt. Deze dient verrekend te worden met de dagen dat medewerkers op werkdagen buiten kantoor werken (bijv. thuis of bij klant)

Administratie DHV

% arbeidstijd op kantoor

Enquête DHV

Aantal woonwerk kms OV NPC

NPC heeft uit een eigen enquête het aantal woonwerkkms OV geschat.

NPC

Conversiefactoren Om het aantal kilometers om te rekenen naar kg CO2 zijn conversiefactoren nodig.

CO2-Prestatieladder 2.0 en Milieubarometer Stimular

Aantal medewerkers dat per openbaar vervoer reist

Van 1.699 medewerkers (1515,4 FTE)7 van de 1.814 medewerkers (1.632 FTE)8 is de volgende informatie bekend:

• 232 medewerkers (213,5 FTE, ) hebben een OV-regeling, waarvan: o 86 medewerkers (80,7 FTE, 5% van FTE) ontvangt een jaartrajectkaart. Zij wonen

gemiddeld 41 km van kantoor. Aangenomen is dat zij deze afstand volledig per trein afleggen.

o 40 medewerkers (37,5 FTE, 2% van FTE) ontvangt een NS jaarkaart. Zij wonen gemiddeld 70 km van kantoor. Aangenomen is dat zij deze afstand volledig per trein afleggen.

o 48 medewerkers (44,2 FTE, 3% van FTE) ontvangt een OV jaarkaart. Zij wonen gemiddeld 57 km van kantoor. Aangenomen is dat zij deze afstand volledig per trein afleggen.

7 DHV BV excl. NPC 8 DHV BV incl. NPC

Page 17: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 15 - OpenbaarOpenbaar

o 22 medewerkers (18,0 FTE, 1% van FTE) ontvangt een OV regeling, waarvan het type onbekend is. Zij wonen gemiddeld 39 km van kantoor. Aangenomen is dat zij deze afstand volledig per trein afleggen.

o 22 medewerkers (20,4 FTE, 1% van FTE) ontvangt een jaartrajectkaart en een fietsvergoeding. Zij wonen gemiddeld 35 km van kantoor. Aangenomen is dat zij 3 km per enkele reis per fiets afleggen en 32 km per trein.

o 3 medewerkers (2,8 FTE, 0,2% van FTE) ontvangt een NS jaarkaart en een fietsvergoeding. Zij wonen gemiddeld 46 km van kantoor. Aangenomen is dat zij 3 km per enkele reis per fiets afleggen en 43 km per trein.

o 5 medewerkers (4,9 FTE, 0,3% van FTE) ontvangt een OV jaarkaart en een fietsvergoeding. Zij wonen gemiddeld 36 km van kantoor. Aangenomen is dat zij 3 km per enkele reis per fiets afleggen en 33 km per trein.

o 6 medewerkers (5,1 FTE, 0,3% van FTE) ontvangt een OV regeling, waarvan het type onbekend is, en een fietsvergoeding Zij wonen gemiddeld 24 km van kantoor. Aangenomen is dat zij 3 km per enkele reis per fiets afleggen en 21 km per trein.

• 2 medewerkers hebben een jaartrajectkaart en een leaseauto. Aangenomen is dat deze jaartrajectkaarten zijn aangeschaft voor een langdurig project bij een klant en derhalve niet voor woonwerkverkeer worden ingezet. Aangenomen wordt dat voor woonwerkverkeer van deze medewerkers de leaseauto wordt gebruikt. De uitstoot hiervan is in de CO2 voetafdruk – scope 1 ondergebracht.

Uit de enquête Anders Werken, die onder DHV-medewerkers (excl. NPC) is uitgezet en een respons van 73% had, blijkt dat gemiddeld 69,5% van de contracturen wordt doorgebracht op kantoor. Aangenomen is dat dit representatief is voor DHV BV, exclusief NPC. Onder de 132 NPC medewerkers (116 FTE) is in 2010 een enquête uitgezet. Hieruit bleek dat bij NPC 1.358.523 woon-werkkilometers per OV werden afgelegd. Hierbij is aangenomen dat deze medewerkers hun volledige contracturen op kantoor doorbrengen. Aangenomen is dat 1 FTE 230 werkdagen per jaar maakt. De conversiefactor van een reizigerskilometer per trein bedraagt 65 gram CO2/km (bron: CO2-Prestatieladder 2.0). De conversiefactor van een reizigerskilometer per overig openbaar vervoer bedraagt 65 gram CO2/km (bron: Milieubarometer Stimular). Op basis van de eerder genoemde formule is de CO2 uitstoot te bepalen: 80,7 FTE woont 41 km van kantoor (retourafstand: 2 x 41 = 82 km) en legt deze per trein af: 80,7 FTE x 82 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 67,9 ton CO2. 37,5 FTE woont 70 km van kantoor (retourafstand: 2 x 70 = 140 km) en legt deze per trein af: 37,5 FTE x 140 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 54,3 ton CO2. 44,2 FTE woont 57 km van kantoor (retourafstand: 2 x 57 = 114 km) en legt deze per trein af: 44,2 FTE x 114 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 52,4 ton CO2. 18,0 FTE woont 39 km van kantoor (retourafstand: 2 x 39 = 79 km) en legt deze per trein af: 18,0 FTE x 79 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 14,7 ton CO2.

Page 18: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 16 - OpenbaarOpenbaar

20,4 FTE woont 35 km van kantoor (retourafstand: 2 x 35 = 70 km) en legt 64 km daarvan per trein af (en 6 km per fiets): 20,4 FTE x 64 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 13,6 ton CO2. 2,8 FTE woont 46 km van kantoor (retourafstand: 2 x 46 = 91 km) en legt 85 km daarvan per trein af (en 6 km per fiets): 20,4 FTE x 85 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 2,5 ton CO2. 4,9 FTE woont 36 km van kantoor (retourafstand: 2 x 36 = 71 km) en legt 65 km daarvan per trein af (en 6 km per fiets): 4,9 FTE x 65 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 3,3 ton CO2. 5,1 FTE woont 24 km van kantoor (retourafstand: 2 x 24 = 48 km) en legt 42 km daarvan per trein af (en 6 km per fiets): 5,1 FTE x 65 km x 230 werkdagen x 69,5% x 65 g CO2/km = 2,2 ton CO2. Het woonwerkverkeer van NPC bedraagt: totale woon-werkkilometers OV x conversiefactor OV = 1.358.523 km x 65 g CO2/km = 88,3 ton CO2. Totale CO2 uitstoot door woonwerkverkeer per openbaar vervoer bedraagt: 67,9 + 54,3 + 52,4 + 14,7 + 13,6 + 2,5 + 3,3 + 2,2 + 88,3 = 299,3 ton CO2.

Page 19: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 17 - OpenbaarOpenbaar

7 CO2 KETENEMISSIE ZAKELIJKE REIZEN OPENBAAR VERVOER

De CO2 emissie van zakelijke reizen per openbaar vervoer is bepaald op basis van de volgende berekening: CO2 emissie zakelijke reizen OV = aantal zakelijke kilometers OV x CO2 conversiefactor (in kg CO2/km) De benodigde gegevens voor deze berekening zijn beknopt toegelicht in tabel 7.1.

Tabel 7.1: Input berekening CO2 emissie zakelijke reizen OV. Gegevens Verklaring Bron

Aantal gedeclareerde OV kilometers

Indien medewerkers geen OV regeling hebben, kunnen zij zakelijke reizen OV declareren.

Administratie DHV

Aantal kilometers NS Business cards

Medewerkers die regelmatig zakelijke reizen per OV afleggen kunnen een NS business card aanvragen, zodat zij niet wekelijks km declaraties hoeven in te voeren.

Administratie DHV

Aantal kms/medewerkers met NS Business cards

Voor nader beschreven aanname dat medewerkers met Business cards gemiddeld per FTE evenveel zakelijke kms per OV afleggen als medewerkers met een NS/OV jaarkaart is het aantal medewerkers met NS businesscard nodig.

Administratie DHV

Aantal medewerkers met NS/OV jaarkaart

Voor nader beschreven aanname dat medewerkers met NS/OV jaarkaart gemiddeld per FTE evenveel zakelijke kms per OV afleggen als medewerkers met een NS Businesscard is het aantal medewerkers met NS/OV jaarkaart nodig.

Administratie DHV

Aantal zakelijke kms OV NPC

NPC heeft uit een eigen enquête het aantal zakelijke kms OV geschat.

NPC

Conversiefactoren Om het aantal kilometers om te rekenen naar kg CO2 zijn conversiefactoren nodig.

CO2-Prestatieladder 2.0 en Milieubarometer Stimular

Zakelijke reizen OV DHV BV exclusief NPC

Van 1.699 medewerkers (1515,4 FTE)9 van de 1.814 medewerkers (1.632 FTE)10 is de volgende informatie bekend:

• Er zijn 1.036.051 zakelijke kms OV gedeclareerd. • Er zijn 1.176.528 kms met NS Businesscards afgelegd. • In oktober 2011 zijn door DHV, NPC en NACO er 112.123 kms afgelegd door 170 medewerkers

met NS businesscards, in november 2011 zijn er 116.787 kms afgelegd door 187 medewerkers met NS businesscards. Opgeschaald naar een jaar zijn er dus gemiddeld (112.123 + 116.786) / (170 + 187) * 12 = 7.694 kms per medewerker met NS Businesscard afgelegd. Aangenomen wordt dat dit gemiddelde voor Businesscard reizigers van DHV exclusief NPC ook geldt.

9 DHV BV excl. NPC. 10 DHV BV incl. NPC.

Page 20: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 18 - OpenbaarOpenbaar

• In 2011 waren er bij DHV exclusief NPC 96 medewerkers met een NS jaarkaart of een OV jaarkaart. Aangenomen wordt dat deze medewerkers per jaar gemiddeld evenveel zakelijk reizen als medewerkers met een NS Businesscard. Het totaal aantal zakelijke reizen OV door medewerkers met een NS/OV jaarkaart wordt derhalve geschat op 96 medewerkers x 7.694 km/medewerker = 738.668 kms.

Aangenomen dat medewerkers met een NS trajectkaart al hun zakelijke kilometers met OV declareren. Zakelijke reizen die binnen het woonwerk traject vallen worden als niet significant beschouwd. Zakelijke reizen OV NPC

Onder de 132 NPC medewerkers (116 FTE) is in 2010 een enquête uitgezet. Hieruit bleek dat bij NPC 772.838 zakelijke reizen per OV werden afgelegd. De conversiefactor van een reizigerskilometer per openbaar vervoer bedraagt 65 gram CO2/km (bron: Milieubarometer Stimular). Op basis van de eerder genoemde formule is de totale CO2 uitstoot door zakelijke reizen per openbaar vervoer te bepalen: (1.036.051 gedeclareerde kms + 1.176.528 kms NS Businesscard + 738.668 kms NS/OV jaarkaart + 772.838 kms NPC) x 65 g CO2/km = 242,1 ton CO2.

Page 21: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV/CO2 ketenanalyses: woonwerkverkeer privé auto’s & OV en zakelijk reizen OV juni 2012, versie 1, definitief MD-AF20120995/SU - 19 - OpenbaarOpenbaar

COLOFON

DHV/CO2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV MD-AF20120995/SU

Opdrachtgever : DHV BV Project : CO2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en

zakelijke reizen OV Dossier : BA4118-100-108 Omvang rapport : 18 pagina's Auteur : Jonna Snoek Interne controle : Henriëtte Former Projectleider : Ben van de Vondervoort Projectmanager : Danny Waterloo Datum : 4 juni 2012 Naam/Paraaf :

Page 22: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV:Ketenanalyses woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV bijlagen MD-AF20120995/SU Openbaar

DHV B.V.

Laan 1914 nr. 35

3818 EX Amersfoort

Postbus 1132

3800 BC Amersfoort

T (033) 468 20 00

F (033) 468 28 01

E [email protected]

www.dhv.com

Page 23: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV:Ketenanalyses woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV bijlagen MD-AF20120995/SU Openbaar

BIJLAGE 1 Onderbouwing omvang CO2 emissie

Page 24: CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV .../media/RoyalHaskoningDHVC… · CO 2 ketenanalyses 2011: Woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV ... inzicht

DHV B.V.

DHV BV:Ketenanalyses woonwerkverkeer privé auto & OV en zakelijke reizen OV bijlagen MD-AF20120995/SU Openbaar

BIJLAGE 2 Conversiefactoren