Create Health: de kansen van de cross-over tussen de creatieve industrie

en gezondheid & wellbeing

Op 23 juni vond in het Bartholomeus Gasthuis ‘Create Health’ plaats. Een eerste bijeenkomst waarin

CLICKNL op zoek ging naar de kansen van de cross-over tussen de creatieve industrie en gezondheid

& welzijn. Het doel is om mede op basis van de output deze bijeenkomst een programma samen te

stellen, dat gepresenteerd zal worden tijdens Dutch Design Week in Eindhoven eind oktober.

Paul Poortvliet van Panteia was de voorzitter van de bijeenkomst.

Poortvliet heette het publiek welkom en legde uit dat dit een

eerste bijeenkomst was, die op 1 juli vervolg (geen herhaling)

krijgt. In deze bijeenkomst stond exploratie, kennismaken, het

netwerk van gezondheid en de creatieve industrie aan elkaar

verbinden en het verkennen van de mogelijkheden om iets te doen

in de cross-over tussen de creatieve industrie en zorg. Uiteindelijk

moet dit leiden tot het ontwikkelen van een gezamenlijke ambitie

en een concreet programma tussen de sectoren, dat tijdens Dutch

Design Week eind oktober in Eindhoven gespresenteerd wordt.

Het programma bestond kortweg uit een relaas van de

fundamentele transities in de Nederlandse gezondheidszorg, het

voorstellen van CLICKNL, een aantal pitches vanuit de creatieve

industrie en vooral veel voorbeelden. Een ander belangrijk punt

was de financiering: hoe kunnen de producten en diensten uit de cross-overs gefinancierd worden?

Yolanda Gagliardi, kwartiermaker voor Create Health gaf vervolgens aan dat er nogal wat te doen is

in de sector. Er zijn veel veranderingen in de gezondheidszorg. Er werken 1,2 miljoen mensen in de

zorg en de zorgsector is goed voor maarliefst 92 miljard van de Nederlandse begroting, terwijl de

zorgkosten stijgen met 2% per jaar. Een van de voorspellingen is dat in 2020 alle schoolverlaters de

gezondheidszorg in zouden moeten om de zorg aan te kunnen. “Dat kan niet en dat willen we niet,

dus we moeten de zorg anders gaan organiseren”, aldus Gagliardi. De zorg komt er zelf niet uit, dus

het is interessant om naar cross-overs te kijken.

Voor deze bijeenkomst was het volgens Gagliardi vooral belangrijk om een goede ambitie en focus

binnen het domein gezondheid & welzijn te verkennen. En daarbij ook het follow-the-money-

principe te hanteren, want dan gaat het pas echt iets worden, volgens de kwartiermaker. Een

belangrijk onderwerp van de eerste bijeenkomst was dan ook financiering van projecten en

businessmodellen ten behoeve van cross-overs tussen gezondheid & welzijn en de creatieve sector

(ICT en Media, games, design, fashion, bebouwde omgeving, cultureel erfgoed).

Gagliardi riep iedereen ook op om goede showcases door te geven aan haar.

De vergrijzing voorbij: kansen voor de creatieve industrie

Wine te Meerman van Berenschot gaf het publiek een overzicht van de aardverschuiving in de zorg

(mede op basis van zijn boek “de vergrijzing voorbij”). Er is sprake van veel veranderingen in de zorg.

Zo krijgen de gemeentes een grotere rol en gaan zij meer samenwerken, zijn er verschillende fusies

van ziekenhuizen (concentratie van de zorg), wordt de inkoopmacht van zorgverzekeraars vergroot,

wordt er gewerkt aan resultaat afspraken (in plaats van productieafspraken waarbij de kosten erg

hoog liggen), de DBC’s worden teruggebracht om het simpeler te maken, verzorgingshuizen worden

afgebrouwd, er is aandacht voor kwaliteitsverbetering intramurale zorg, wijkteams worden

opgebouwd met meer nadruk om de eerstelijns zorg etcetera.

De vergrijzing is volgens Te Meerman nog niet voorbij. 65-plussers zijn vaak nog gezond, maar het

aandeel 80-plussers groeit de aankomende jaren ook nog door, terwijl het aantal

verzorgingstehuizen met 20% afneemt. En als 75 het nieuwe 65 is, wat betekent dat dan voor de

pensioenleeftijd? Nederland is weliswaar niet het meest vergrijsde land (we staan op nummer 31),

maar Europa is wel het meest vergrijsde continent.

Oud worden ziet er voor iedereen anders uit. Hiervoor haalde Te Meerman een foto van Louis van

Gaal en de Spaanse coach Del Bosque te voorschijn: beide zijn ongeveer even oud, maar er is

duidelijk verschil te zien. Maar ook in bijvoorbeeld het netto vermogen van 65-plussers zijn grote

verschillen.

Ouder worden ziet er voor iedereen anders uit

17

Hoe oud je wordt en hoe je oud wordt is vooral afhankelijk van je levensstijl

en (genetisch) geluk

Ouderen willen volgens onderzoek van Te Meerman met name geld

uitgeven aan versbereide maaltijden en sanitaire voorzieningen.

Juist niet aan extra vierkante meters. Verder zijn veiligheid,

voorzieningen in de buurt (zoals winkels een huisarts) belangrijk

voor de toekomstige oudere. Als het gaat om huishoudelijk werk en

persoonlijke verzorging willen ouderen liever een professional dan

een mantelzorger. Ten slotte gaf Te Meerman aan dat de meeste

ouderen van dag tot dag leven en niet teveel denken aan later.

Daar moet volgens Te Meerman nog veel veranderen.

De kansen die Te Meerman liet zien voor de cross-over: Virtual

Reality en Gaming voor geriatrische revalidatiezorg, verpakkingen

van levensmiddelen (de 123-open potten), mode aan huis en

aangepaste woonvormen (die nu vaak nog blokkendozen zijn, maar

waar wat design betreft nog kansen liggen).

CLICKNL

Valerie Frissen, directeur van CLICKNL gaf de aanwezigen

een korte uitleg van wat CLICKNL is en wat er verwacht

mag worden. Het is innovatienetwerk van de creatieve

industrie dat door een aantal ministeries is opgericht en

tot doel heeft de creatieve industrie in NL te stimuleren

door middel van het realiseren van cross-overs. Een

interessante sector is ook gezondheid & welzijn. Zowel

vanuit de kant van de zorg als vanuit de creatieve

industrie komt deze cross-over naar voren als een met

potentie. De zorg is een groot en breed terrein en de

creatieve sector in Nederland is als een van de 9

topsectoren de snelst groeiende sector in aantal banen

en bedrijven, goed voor 2,9% van het BNP.

Nederland is wereldwijd nummer 1 in de export van

creatieve diensten. Door Dutch design, mode, serious

gaming, dance en mediaformats hebben heeft de

Nederlandse creatieve industrie een sterke

internationale reputatie, benadrukte Frissen met merken, zoals Droog Design, OMA, G-star en

Endemol. De industrie heeft verder veel kleine bedrijven en 66% is ZZP-er. Daarnaast zijn de

creatievelingen volgens Frissen ook verborgen aanwezig in andere sectoren. “De creatieve sector is

een innovatiemotor voor andere sectoren”, liet Frissen het publiek weten. CLICKNL heeft een focus

op kennis en innovatie in cross-overs.

Frissen gaf in rap tempo enkele voorbeeldprojecten: gaming bij defensie (coping bij posttraumatische

stressstoornis) en in de geestelijke gezondheidszorg. De validatie van dit soort oplossingen is nu een

vraagstuk, volgens Frissen, net als hoe het in de verzekering kan worden opgenomen.

Ook licht in openbare ruimtes om agressief gedrag te de-escaleren, gaf Frissen als voorbeeld van een

cross-over tussen zorg en de creatieve sector. Net als smart textiles, waarbij bijvoorbeeld

zonnecellen in de kleding verwerkt kunnen worden, maar ook metingen aan het lichaam kunnen

plaatsvinden. Into d’mentia noemde Frissen ook als voorbeeld: een mobiele simulator, die laat zien

wat het betekent om dementie te hebben. Frissen eindigde met Temstem, een app voor mensen die

stemmen in hun hoofd horen.

X Design

Bart Ashmann van de TUDelft en verbonden aan CLICKNL op het gebied van design, ging in op wat

design kan betekenen in de cross-over. Hij benadrukte dat design een werkwoord is. De design sector

wil oplossingen, in de vorm van diensten en producten ontwikkelen door het integreren van kennis

(mensen, techniek en kennis) om een meerwaarde te creëren voor gebruikers of maatschappelijke

organisaties. Daarvoor werkt de sector design samen in een breed veld: met KvK, TNO, HBO’s, kivi,

bno etc. en worden rondetafels georganiseerd met het veld, rondom thema’s. Daaruit volgt een

agenda. Cross-overs waaraan gedacht kan worden, zijn dan: health en big data of de circulaire

economie in de zorgsector.

Design kan volgens Ashmann verschillende zaken bijdragen: user centered design, waarin de

gebruiker centraal staat en nieuwe methodes en tools. Ook aandacht voor de ergonomische kant, om

bijvoorbeeld minimal invasive surgery mogelijk t e maken, kan komen uit de design-hoek. Als

voorbeeld noemde Ashmann bijvoorbeeld een hulpmotor op een handgedreven rolstoel.

X Fashion

Jose Teunissen ging verder met de sector Fashion. Het gaat hierbij niet alleen om mode, maar ook

bijvoorbeeld werkkleding en in Nederland zelfs ook de tapijtindustrie. Fashion is kleiner dan design

en heeft een klein onderzoeksnetwerk. NextFashion van CLICKNL richt zich op de waarde van mode

op thema’s zoals: mode & technologie (smart textiles en fibers) en mode en duurzaamheid

(overproductie terugbrengen en hoe vernietigen en wassen?).

Ook hoe mode gemaakt wordt, gaat veranderen. Teunissen gaf het voorbeeld van mode uit de 3D-

printer. Daarbij is er nog veel mogelijk met kleding: het monitoren van het lichaam, bescherming

tegen CO2, sporttrainingen die worden gemonitord door een shirt, sensoring in kleding bij defensie.

Als concreet voorbeeld werd het Saxshirt genoemd (een shirt dat warmte en hartritme meet) en de

intelligente luier, die niet alleen meet dat de luier nat is, maar ook welke stoffen er in de urine

worden afgescheiden.

Ook voor neonatologie kan slimme kleding het nodige bieden: geen slangen meer waaraan de baby

gekoppeld hoeft te worden, maar een vestje (smart jacket). Gehoorapparaten kunnen verder zo

mooi worden gemaakt als sieraden en mensen in een rolstoel kunnen mooie kleding krijgen, die

beter past en beter zit, omdat het lichaam eerst met een 3D-scan wordt opgemeten. Voor de zorg

kan ten slotte ook antibacteriële kleding een mooie toepassing zijn, die ontstaat bij de cross-over met

fashion.

X Architectuur

Er gebeurt al veel in de zorg op het gebied van architectuur, gaf Gagliardi aan in afwezigheid van

Franklin van der Hoeven van de TUDelft, die verhinderd was. Ook zijn er veel kansen als het gaat om

zorgvastgoed, architectuur van zorggebouwen en op het gebied van bouwfysiologische aspecten.

Verzorgingshuizen verdwijnen, maar verpleeghuizen blijven bestaan voor de zwaarste groep en

daarbij is prettig wonen erg belangrijk, aldus Gagliardi.

Healing Environments en Hospitatlity worden ook aan elkaar gekoppeld. Kleuren en ruimtes zorgen

ervoor dat mensen sneller genezen of meer te bewegen bijvoorbeeld. Zorgboulevards en behoefte

aan goede, efficiënte operatiekamers bieden ook kansen.

Als goed voorbeeld noemde Gagliardi Vivium, die een verpleegwijk hebben ontwikkeld met de naam

Hogewey. In deze wijk kunnen demente ouderen wonen en vrij rondlopen. Mariëtte Keijser (raad van

bestuur Vivium Zorggroep) was aanwezig en lichtte het project toe. In de wijk wordt verdwalen van

de ouderen voorkomen. Bovendien is het prettig, zo gewoon mogelijk en herkenbaar wonen, waarbij

naar buiten gaan ook echt naar buiten gaan is, waarbij een bewoner de jas moet aantrekken. Stenen

volgen hier de visie, aldus Keijser. Er is in de wijk dan ook een muziekzaal, tuinen, restaurant, theater

en een winkel. Inmiddels komt de hele wereld op bezoek en is de naam als merknaam geregistreerd

en wordt het concept internationaal vermarkt.

In de zaal zat ook Helianthe Kort, die zich bezighoudt met Life Enrichment Care Facilities. Niet alleen

wordt gekeken naar wat een omgeving betekent voor een patiënt, maar ook voor een

zorgprofessional. Bouwfysiologische aspecten kunnen bijvoorbeeld invloed hebben op de

performance van een verpleegkundige. Daglicht naar de patiënt brengen wordt vaak al gedaan, maar

wat heeft een verpleegkundige nodig?

Wat roept het op?

Na de pitch over Architectuur was het tijd voor

Poortvliet om even de balans op te maken. Wat roept

het bij u op?, was zijn vraag. Vanuit de zaal werd

aangegeven dat veel voorbeelden bekend waren, maar

dat er toch ook weer nieuwe dingen getoond waren.

Jeroen Crasborn van Achmea: “Ik vind het geweldig.

Veel inspiratie, buiten de gebaande paden. Veel is al wel

bekend, maar ik heb ook nieuwe dingen gezien”. Daan

Bultje, directeur Healthy Aging Netwerk Noord-

Nederland: “Ik ben onder de indruk. Wel gaat het veel

richting de zorg, terwijl er ook goed gekeken moet

worden naar levensloop en lifestyle. Daar is ook nog

veel te doen! Hoe kan gedrag bijvoorbeeld worden

veranderd?” Helianthe Kort sloot zich daar later ook bij

aan en gaf aan dat preventie belangrijk is en dat ook

daar de kansen gezien moeten worden. Daarbij zijn de

rollen van mensen en de intergenerationele aanpak ook

belangrijk: grootouders en kleinkinderen zorgen voor

elkaar wat de druk bij de ouders verlicht.

Ook rees de vraag hoe het zit met de financiering en verdiensten van de voorbeelden. En: er werd

ingezien dat er veel ideeën waren om de zorg beter te maken, maar worden de kosten met deze

ideeën ook echt verlaagd?

X ICT en Media

Na dit korte intermezzo met de zaal, was het woord aan Freek van ’t Ooster van iMMovator. Hij nam

de zaal mee naar de cross-over tussen ICT & Media en gezondheid. ICT is al dagelijks met zorg bezig,

maar voor media is dat iets nieuwer, volgens Van ’t Ooster. Hij gaf veel voorbeelden: Pazio bundelt

bijvoorbeeld eConsult, eAfspraak, Zelfmanagement, eRecept, eLab, Gezondheidsinformatie,

medicatiepaspoort, checkit, leefstijlcursus. Met Brightfish kan de zaalarts zijn ronde doen met alle

informatie bij de hand. Klikik.nl is een digitale mediatheek voor cliënten van Amerpoort.

Verder wordt er via ICT al veel informatie gedeeld: lotgenoten, instructiefilms, mogelijkheden om je

te verdiepen in ziekten en aandoeningen. Via Parkinsonnet kunnen met mensen met Parkinson

samen activiteiten doen vanuit hun eigen huis (bijvoorbeeld tegen elkaar fietsen). Elkaar helpen kan

via WeHelpen.

Om langer te kunnen thuis wonen, zijn er ook tal van beeld(bel)applicaties. En met PillBox4U en

dergelijke doseersystemen wordt het innemen van medicatie eenvoudiger en minder foutgevoelig.

Het meest extreme is de quantified self, waarin een persoon van alles op de hoogte is wat er in en op

zijn lichaam gaande is.

CLICKNL MEDIA&ICT CROSSOVERS MET HEALTH 104

Voor de toekomst ziet van ’t Ooster zaken als Bio-hacking, hack te brain, DIY-Biotech en Nanobots,

die in het lichaam aan de slag gaan om te repareren waarvan je nog niet wist dat het kapot was.

X Erfgoed X Gaming

Erfgoed en Gaming trokken samen op in een gecombineerde presentatie van Patricia Alkhoven van

het Meertens Instituut en Irmgard Noordhoek. Erfgoed bestaat uit veel meer dan mensen vaak

denken, begon Alkhoven. Het gaat om documenten, schilderijen, gebouwen, gedachten, gewoonten

en ook religie. Waar health en erfgoed elkaar raken is de wens om mensen gelukkiger te maken,

sneller beter te laten worden, zorgprofessionals tools te bieden om doelen te halen en waarde toe te

voegen aan technologie. Plaatjes, films, liedjes etcetera worden al gebruikt in de zorg om het

geheugen te stimuleren, levensvreugde te vergroten, herkenning te vergroten en om communicatie

te versterken. Ook wordt lange termijn onderzoek mogelijk in de zorg, door gebruik te maken van

documenten, foto’s, films en statistieken. De geschiedenis van ziekten kan zo in alle aspecten worden

onderzocht.

Een voorbeeld, waarbij erfgoed een rol speelt, is de digitale verhalentafel, waarvan ook een mobiele

variant is gemaakt.

Noordhoek nam na de voorbeelden het stokje over en praatte over games. Games en play kunnen

gedragsveranderingen helpen, door inzicht te geven en ook feedback en beloningen te geven.

Het trainen van medische professionals kan ook doormiddel van games. Net als zelfmanagement,

coaching en preventie. : DJFiero laat mensen bijvoorbeeld bewegen na niet aangeboren

hersenaandoeningen. Training bij motorische spraakstoornis kan door middel van Chasing.

Businesscases worden ook steeds meer meegenomen bij deze ontwikkelingen gaf Noordhoek aan.

Noordhoek noemde Supportr (zie trailer) als coach en zelfmanagementtool en Traumagameplay om

impact te verminderen van traumatische herinneringen.

Noordhoek belichtte ook nog even het programma Growing Games. Hierin worden een aantal

gerichte activiteiten opgezet om de meerwaarde van games in de care & cure inzichtelijk te maken

en ‘bewijslast’ op te voeren. Doret Brandjes geeft leiding aan dit werkpakket.

Noordhoek ziet voor dit moment een aantal belangrijke vragen, die ze tijdens deze bijeenkomst ook

presenteerde:

Hoe worden de games in de care & cure daadwerkelijk gebruikt?

Waar wil men (sector/particulier) voor betalen?

Hoe gaat de participatie van het bedrijfsleven/instellingen in onderzoek tot stand komen?

Hoe verloopt de time to market van kennis?

Hoe kunnen we ook internationaal opschalen?

Het financieringsvraagstuk

Peter Portheine werd eerst gevraagd naar hoe financiering in Eindhoven tot stand gekomen is. Er is

een coöperatie SlimmerLeven 2020 opgericht met onder andere zorgaanbieders en de gemeente,

waarin klein geld is gemobiliseerd voor de eerste stappen.

Daarna was het woord aan Jeroen Crasborn van Achmea. Hij begon met een stevige boodschap:

“Zorgverzekeraars moeten zorg betalen, geen innovaties”.

Wie moet dan wel financieren? De initiatiefnemer zelf, maar dan wel samen met andere partijen.

Investeerders, banken, subsidieverstrekkers, fondsen en toch doen ook zorgverzekeraars hierin al het

nodige, volgens Crasborn.

Het Innovatiefonds is bijvoorbeeld iets waarin ook Achmea participeert. Dat is volgens Crasborn

‘klein geld met grote inspiratie’. Fondsen zijn echter nooit structureel, het is altijd incidenteel geld.

Verder noemde Crasborn: RCOAK, SGF, Stichting Achmea Gezondheid, Health Innovations. Ook zijn

er tal van Europese subsidies.

Een van de vragen die Crasborn en Achmea zich stellen bij een aanvraag, is: is het idee vernieuwend?

Echte vernieuwing ziet Crasborn niet veel binnenkomen bij Achmea. Verder is een afweging: draagt

het bij aan de doelmatigheid en doeltreffendheid van de zorg? En in dat geval: is er dan een contract

op te maken? Maar niemand durft dat echt aan. De vraag is hoe dat beter te borgen is.

Ook wordt er volgens Crasborn in aanvragen vaak naar het geld toegeschreven, in plaats van dat er

passie en ambitie uit spreekt. Achmea gaat nu ook veel meer in gesprek met aanvragers om de drive

en ambitie te achterhalen.

Crasborn concludeerde: zorgverzekeraars zijn niet de primaire financiers voor innovatie, hoewel ze

wel het belang van innovatie in de zorg inzien. Ook moeten er nieuwe potten worden gevonden en

moet innovatie niet afhankelijk blijven van banken en investeerders.

ZONMW- AAL

Geja Langerveld van het programma Ambient Assisted Living (AAL) van ZONMW gaf aan dat het doel

van het programma is om de kwaliteit van leven bij ouderen te vergroten met ICT en met een

betrokken bedrijfsleven.

Gebruikers(-organisaties, ook gemeenten), bedrijven (met name MKB) en toegepaste R&D- en

innovatie-instellingen komen samen tot AAL-oplossingen, die binnen 2 tot 3 jaar naar de markt

moeten. Daarom is er ook vanaf het begin aandacht voor businesscases en businessmodellen. De

financiering is in de vorm van een PPS: 50% komt vanuit de overheden en 50% vanuit de deelnemers.

In de eerste 6 jaar van AAL zijn 150 projecten gestart. In 48 van die projecten zitten Nederlandse

partners. In de tweede ronde die gestart is in 2014 en loopt tot 2020 (onderdeel van Horizon2020)

wordt een challenge-led-approach gehanteerd met verschillende mogelijke nieuwe ‘challenges’,

zoals Age friendly environment, Independent living at home, Living well with multimorbidity.

Naast de calls, biedt AAL coaching en ondersteuning voor MKB en projecten naar investeerders en

de markt. Ook biedt AAL methoden voor End User Integration, kennis over ouderen & ICT

/technologie. Ook stimuleert AAL bewustwording van en samenwerking op het gebied van

interoperabiliteit en standaardisatie. Wat informatie betreft is er een portal en een forum ieder jaar.

De kansen die Langerveld zag voor de creatieve sector:

-Vernieuwende aanpak: creative thinking, design4all, co-creation, co-design etc. in multidisciplinaire

projecten

-Aantrekkelijke niet stigmatiserende producten

-Smart Wearables

-(Serious) Games, Apps etc.

-Design for independent living – smart agefriendly housing

Ook kan volgens Langerveld de zichtbaarheid van de creatieve industrie groter. Ook een Design

Counsel mag er wat Langerveld betreft in Nederland wel komen.

De volgende call voor AAL zal zijn in 2015 en ZONMW/AAL is altijd op zoek naar nieuwe thema’s. In

de afgelopen jaren was er inclusief de Europese top-up ongeveer 3 miljoen per jaar beschikbaar voor

Nederland, maar dit jaar ligt dat iets lager, in de hoop dat het de komende jaren weer zal toenemen.

Venture capital

Een andere financieringsmogelijkheid werd besproken door Linze Dijkstra van Health Innovations.

Hier ging het om Venture Capital in de zorg; gerichte investeringen in startende ondernemingen.

Venture Capital is een bewezen methode om innovaties naar de markt te brengen, maar het is niet

overal het antwoord op,legde Dijkstra uit. Eerst zou een uitvinder of idee-eigenaar subsidies of

fondsen moetengebruiken voor de eerste stap. Bij het punt van marktintroductie, kan men

aankloppen bij Health Innovations. Er zijn 13 investeringen gedaan sinds 2007 door Health

Innovations en dat zet door met ongeveer 2 tot 3 per jaar. Het is dus heel selectief.

Voorwaarde is dat het product dichtbij de consument/patiënt staat en dat er snel voordeel is voor de

patiënt tegen gelijke of lagere kosten.

Het idee is dat de uitvinder of producteigenaar aandelen geeft aan Health innovations, die deze

aandelen later weer zal verkopen. Dat is voor Health Innovations het businessmodel.

Het proces ziet er als volgt uit:

De technologisch gedreven uitvinder wordt (vervangen door) een ondernemer en de focus

wordt verschoven van productontwikkeling naar marktontwikkeling.

De financieringsstroom wordt omgedraaid van de bovenkant (subsidies en investeringen)

naar de voorkant (klanten)

De projectsturing maakt plaats voor een bedrijfssturing.

Strakke planning & control cyclus

Focus op klanten en omzet

Eventuele productontwikkeling is ten dienste van een duidelijke klantvraag

Inzetten van het netwerk van Health Innovations.

Noviosense is bijvoorbeeld iets waarin Health Innovations geïnvesteerd heeft. Dit maakt metingen

voor diabetespatiënten mogelijk door een draadje in het oog. Dat is niet binnen een half jaar

gerealiseerd, maar er is al wel een duidelijke klantvraag vanuit de IC. Daarom wordt het nu eerst als

IC-product ontwikkeld en daarna pas als consumentenproduct.

Business modellen en waardepropositie

Als een na laatste spreker was het woord aan Paul Rutten.

Volgens Rutten zet een businessmodel technologie, kennis

en competenties om in een waardepropositie. Het

verdienmodel en de financiering zijn onderdelen van het

businessmodel. Dat businessmodellen belangrijk zijn, gaf

Rutten als volgt aan: Nieuwe businessmodellen leveren

meer onderscheidend vermogen dan een nieuwe dienst of

product.

De gewenste waardepropositie is zorgtoepassingen die de

kwaliteit omhoog brengt en de kosten naar beneden. De

effectiviteit van de interventies zijn belangrijk, maar even zo

belangrijk zijn de ervaringen van mensen die de zorg

ondergaan. De mens staat steeds centraal: het klinisch

resultaat is belangrijk, maar ook de ervaring (experience

economy).

Innoveren is volgens Rutten kansen en urgentie die samenkomen. Nieuwe technologie en concepten,

kennis en onderzoek bieden kansen, terwijl de problemen in de zorg urgentie geven. De creatieve

professional moet beide kanten bij elkaar brengen. Zij kennen vaak ook de trends en snappen hoe

mensen in elkaar zitten.

De uitdagingen die Rutten ziet zijn: waar stap ik in? Tegen welke condities en met steun van wie? In

welke rol (als ontwikkelaar, exploitant en als risicodrager)? En ook Rutten gaf de aanwezigen een lijst

met mogelijke financiers op landelijk en regionaal niveau, zoals: Health Innovation Park (Zwolle),

Medical Delta (Zuid-Holland), Healthy Aging Campus (Noord Nederland), Medical Health Campus

(Maastricht), Amsterdam BioMed Cluster, Health Valley Netherlands (Gelderland), Healthy Urban

Living (Utrecht).

Rol CLICKNL

Vanuit de zaal kwam na de focus op financiering van innovaties in de zorg de vraag welke rol CLICKNL

heeft bij financiering. Gagliardi gaf aan dat het zaak is een onderwerp en focus te vinden en dan te

bekijken waar geld op te halen is voor een programma, waarin de cross-over tussen creatieve

industrie en gezondheid & welzijn centraal staat. Het moet niet afhankelijk blijven van subsidies. De

opdracht voor kwartiermaker Gagliari is dan ook: ‘maak een programma en vindt gelden’. Er werd

vanuit de zaal gepleit voor een vraaggestuurde programmering, waarbij de patiënten en burgers

centraal staan.

Crasborn vulde aan dat men in Nederland niet gewend is om voor zorg te betalen, we hebben een

van de laagste eigen bijdragen. Hoe dat meer geaccepteerd krijgen, is volgens hem een belangrijke

uitdaging. “Philips ontwikkelde vroeger alleen producten”, ging hij verder, “nu bieden ze meer een

dienstenpakket. De creatieve industrie kan daar ook meer naar kijken, een meer duurzame

benadering”. Gagliardi gaf aan te willen aansluiten bij consumenten-devices, omdat dat de drempel

lager maakt.

Consortia werden ook gezien als oplossing voor de financiering: veel kleine beetje geld, maakt veel

geld. De bijeenkomst maakte duidelijk dat er al veel is, maar hoe maken we er iets van waar een

gezonde markt onder ligt, vroeg Van ’t Ooster zich af.

Volgens Frissen is de eerste stap elkaar vinden op een bepaald vlak, met urgentie en/of kansen.

Vanuit de inhoud moeten mensen bij elkaar worden gebracht en dat is CLICKNL ook van plan; de

schakel zijn om partijen bij elkaar te brengen en middelen en mogelijkheden daarbij.

Poortvliet vervolgde: “we hebben nu pitches gehad, een brede overview gehad en nu moeten we

keuzes maken. De focus met elkaar bepalen. Dan kunnen er bijvoorbeeld calls worden vormgegven”.

Patricia Esveld, bestuurder bij Hilverzorg haakte in door aan te geven waar volgens haar knelpunten

liggen, namelijk: hoe kan je gezonde ouderen verleiden om iets te doen aan hun gezondheid? En daar

dan ook voor betalen. Uiteindelijk zou Esveld daarmee werken aan het opheffen van de eigen sector,

maar daarvoor moet men volgens haar niet bang zijn. Eneco werkt ook toe naar geen energie meer

leveren en Esveld ziet daar een parallel. Ook stelde zij de vraag hoe medewerkers te verleiden om

innovaties echt te gebruiken, op een nieuwe manier naar hun werk te kijken. Volgens Esveld blijven

we teveel hangen in het hier en nu en willen we het een vervangen door het ander. Maar waar is

echt vernieuwing?Juist als het om verleiden gaat, is de creatieve sector belangrijk. Wanneer komt er

nu eens een echt sexy scootmobiel?

Design Jam

De laatste spreker van de bijeenkomst was Ben Kröse, Lector Hogeschool van Amsterdam. Hij

vertelde over de Design Jam, die op 13 en 14 juni is gehouden bij de HvA in 1 nacht, 1 dag, met 3

mentors, 25 designers en 500 post-its. De opdracht was een concept te bedenken dat de druk op de

mantelzorger verlicht, door integratie van formele en informele zorg.

Het resultaat was 4 concepten, zoals een een interactief bord voor vraag en aanbod in een

supermarkt, een buurmeester: een coördinator in de wijk die vraag en antwoord matcht,

schoolkinderen online games laten spleen met ouderen (bijv. Kinect-gebaseerde fitness games),

boodschappen per fiets afleveren om een dienst te leveren en om een workout te hebben.

Wat moet er gebeuren?

Gagliardi sloot de bijeenkomst af met de opmerking dat er veel gehoord en uitgewisseld is en dat er

kennisgemaakt is. De ambitie lijkt te zijn: “kijk breed naar de uitdaging. Zorg moet niet de focus

hebben, het gaat niet om ziekte, maar juist om prettig leven. Er moet met minder geld zo efficiënt

mogelijk een fijne samenleving gecreëerd worden; dan zijn we goed bezig”. Het lijkt een kwestie van

klein beginnen en dan opschalen, van elkaar leren en verbinden. Daarbij moet worden gewerkt aan

bestuurlijke innovatiekracht.

In de volgende bijeenkomst op 1 juli zal de ambitie worden vormgegeven en een keuze gemaakt

worden.