City solo in amsterdam

3

EEN ONDERZOEK NAAR DE MOGELIJKE HUISVESTING VAN CITY-SOLO’S IN AMSTERDAM

5

2020 2040+

VOORWOORD LEESWIJZER

Het verslag wat voor u ligt is in 17 weken tot stand gekomen tijdens mijn afstudeerstage bij NIEUWBRUUT te Rotterdam. Het is een verslag dat zich toespitst op de hoge woningnood voor alleenstaanden in Amsterdam. De hoge woningnood die wachtlijsten van 8 jaar veroorzaakt en mensen veroordeelt tot de particuliere markt die qua prijs veel hoger ligt dan de sociale huurmarkt.

Het was voor mij een complexe maar leerzame periode waarbij ik erg dankbaar ben voor de ondersteunende en kritische feedback van Menno Slijboom (resp. hogeschoolbegeleider) en Ed Ravensbergen (resp. bedrijfsbegeleider). Tevens wil ik NIEUWBRUUT bedanken dat zij de mogelijkheid hebben gecreëerd om af te studeren op een vrij gekozen onderwerp.

Het verslag is opgebouwd uit negen hoofdstukken. Ieder hoofdstuk is gekenmerkt door een zwarte achtergrond met witte titelletters. Elk subhoofdstuk is gekenmerkt door een witte achtergrond met zwarte titelletters.

Bij het begin van elk hoofdstuk is een opzet te vinden van het verslag. Daarin staat aangegeven waar het desbetreffende hoofdstuk zich in de verhaallijn bevindt, zo blijft het voor de lezer helder waar hij zit t.o.v. de gehele verhaallijn. Tevens wordt er aangegeven welke deelvragen aan bod komen.

Als bij een bepaalde tekst bronnen zijn gebruikt, dan zijn deze rechtsonderaan op de rechterpagina aangegeven met een magenta cijfer 1. Deze cijfers corresponderen met de bronnen uit de bronnenlijst achterin dit verslag.

Plek van afstuderen: NIEUWBRUUT‘s Gravendijkwal 73cRotterdam

Datum van inleveren: 04 juni, 2015

SAMENVATTING

Statistiek wijst uit dat 53% van de Amsterdamse bevolking uit alleenstaanden bestaat. Dat zijn iets meer dan 400.000 mensen die single zijn, de zogenoemde city-solo’s.Deze groep wordt met het jaar groter terwijl de woningmarkt achterblijft. De woningmarkt sluit niet aan op de vraag uit de markt, de corporaties borduren voort op het succes van Amsterdam als stad. Ze blijven eengezinswoningen bouwen terwijl er een enorme vraag is naar compacte en betaalbare woningen voor de city-solo’s.

Dit verslag gaat op zoek naar de mogelijkheden voor huisvesting van de city-solo’s in Amsterdam. Te beginnen met een geschikte locatie waar zij kunnen wonen. Om tot een geschikte locatie te komen zijn er parameters opgesteld waar de city-solo’s behoefte aan hebben. De locaties die aan elke parameter voldoen zijn de ideale locaties voor de city-solo’s. De volgende parameters zijn gehanteerd: de woningen dienen binnen 2.5km van grootschalige voorzieningenclusters, binnen 2.5km van

recreatiegebieden, binnen 2.5km van intercitystations en binnen 500m van OV-knooppunten gelegen te zijn. Door deze parameters te toetsen zijn er een 14-tal locaties naar voren gekomen waar de city-solo zich kan vestigen. De Coen- en Vlothaven is hier als definitieve locatie naar voren gekomen om te dienen als casegebied.

Omdat het om een nieuw uitbreidings-gebied gaat is het van belang dat er een strategie komt om te voorkomen dat er een kip-ei kwestie ontstaat tussen de city-solo’s en de voorzieningen. De city-solo’s worden als katalysator ingezet van de gebiedsontwikkeling waarbij hun huisvesting samen met een aantal primaire voorzieningen in één keer worden neergezet. Met deze eerste ingreep is er meteen een stuk levendigheid in het gebied en hoeft het niet lang te wachten op het ‘broeiplaatseffect’ dat zich elders in Amsterdam manifesteert.

Omdat het gebied een grote omvang heeft, moet dit gebied gefaseerd ontwikkeld worden. Op deze manier kan het gebied zich organisch ontwikkelen naar gelang de behoefte. De city-solo is de eerste stap in de gebiedsontwikkeling en na een aantal jaren is het gebied dusdanig ontwikkeld dat het ook interessant wordt voor andere doelgroepen zoals meerpersoonshuishoudens. Per fase moet er gekeken worden naar de leefbaarheid van de nieuwe uitbreiding maar ook naar de aansluiting op de vorige fases en de fases die nog gaan komen. Dit is een concept wat tevens toe te passen is op toekomstige uitbreidingsgebieden zodat de city-solo’s een vaste plek in de woningmarkt krijgen.

INDEX

1. INLEIDING2. POTENTIËLE WONINGBOUWLOCATIES3. ANALYSE 3.1. REFERENTIESTUDIE 3.2. DOELGROEPANALYSE 3.3. RUIMTELIJKE ANALYSE4. IDEALE LOCATIES5. DEFINITIEVE LOCATIEKEUZE6. ONTWIKKELINGSSTRATEGIE7. ANALYSE DEFINITIEVE LOCATIE 7.1. LOCATIEBEZOEK 7.2. RUIMTELIJKE ANALYSE8. VISIE DEFINITIEVE LOCATIE 8.1. STRUCTUURVISIE 2040 8.2. SCHAALSTUDIE 8.3. PROGRAMMA & FASERING 8.4. VISIE9. UITWERKING DEELGEBIEDENBRONVERMELDING

122024263452688084889098114116122130142158188

12

01InleidingDe inleiding geeft zicht op de problematiek van het onderwerp. Tevens komt de persoonlijke fascinatie met het onderwerp aan bod.

13

Amsterdam is een veelzijdige stad, een stad waar ik later zou willen wonen. De bruisende binnenstad, de bijzondere architectuur, de grote parken, het “landelijke” Amsterdam-Noord. Het zijn enkele voorbeelden van plekken die veel te bieden hebben op het gebied van cultuur, recreatie en werk. Daarbij is Amsterdam voor mij een centrale plek voor veel sociale activiteiten, zowel met vrienden van vroeger als recent.

Het is echter moeilijk om een woning te bemachtigen in Amsterdam. Inschrijven bij een studentencorporatie levert alleen iets op als ik een fulltime vervolgstudie zou doen (helaas is de geschikte vervolgstudie part-time) en inschrijven bij woningnet zet mij op een wachtlijst van minimaal 8 jaar voordat ik aan de beurt ben.

Een koopwoning is ook uitgesloten. Er zijn nauwelijks kleine woningen die voor een acceptabel bedrag verkocht worden, als dit wel het geval is dan zijn deze meestal gelegen in de buitenwijken van Amsterdam, ver van de binnenstad en ver van alles wat ik aan Amsterdam leuk vind.De particuliere markt is ook al niet veel beter. Huren van zo’n 1000 euro in de maand zijn geen uitzonderinge, daarbij worden soms inkomenseisen gesteld tot wel 5x de huurprijs.Deze situatie heeft mij er toe gezet om van dit probleem mijn afstudeeronderzoek te maken. Ten slotte zit ik in het vakgebied dat medeverantwoordelijk is om dit soort problemen op te lossen.

AANLEIDING

24

14

Het valt niet mee om een permanente plek in de periferie van Amsterdam te bemachtigen, laat staan de binnenstad. De sociale huurwoningen worden voor hoge prijzen onderverhuurd en het koopsegment is ook al niet veel beter gezien de hoge vierkante meterprijs. De zogenaamde ‘Gentrification’ eist zijn tol. Grote appartementen aan de noordkant van het IJ zijn voor schrikbarende prijzen verkocht aan Arabieren en Aziaten die maar 10 van de 365 dagen per jaar aanwezig zijn, om nog maar te zwijgen over de prijzen in de binnenstad (50m2 > €600.000). De vraag die rest: Van wie is Amsterdam nog?

Amsterdam is onbetaalbaar geworden voor een groot deel van het jonge publiek dat zij aantrekt (voornamelijk alleenstaanden). Zo is uit de grafiek af te leiden dat maximaal 35% van de alleenstaanden, ongeacht de leeftijd, zich een koopwoning kan veroorloven. De vraag naar woningen met een vraagprijs van rond de 100.000 euro is de laatste tijd explosief gestegen. Voor dit publiek is de stad de achtertuin, het heeft baat bij een snelle en goede verbinding met de werkplek in de stad en wil het liefst in een bruisend en inspirerend stadsdeel wonen waar het sociale leven van deze doelgroep een onderdeel van is.

Daarnaast willen zij een leven op kunnen bouwen, ze willen sparen, iets dat bij een huurwoning een stuk lastiger gaat.

PROBLEMATIEK

“Per jaar komen er in Nederland 50.000 alleenstaanden bij, voorspelt het CBS. Van jonge starters tot gescheiden ouderen tot senioren. Zij gaan nu allemaal op zoek naar een eenpersoonsappartement, maar die blijken nauwelijks te vinden. Bouwbedrijven zijn nog onvoldoende gericht op deze toenemende single-markt en kijken nog vooral naar de eengezinswoningen.”

- EenVandaag, woensdag 01 april, 2015 -

Alleenstaanden zullen in het vervolg ‘City-solo’s’ genoemd worden. Dit is een overkoepelende -en veelgebruikte term voor alle type alleenstaanden.

15

17

16

Het doel van dit afstudeeronderzoek is het vinden van een geschikte strategie om de city-solo’s in Amsterdam te huisvesten, zowel op korte termijn als lange termijn, zodat de uiteindelijke strategie verder reikt dan een eenmalige uitwerking en zich kan blijven manifesteren door de tijd heen.

De nadruk zal liggen op betaalbare woningen. De groep van city-solo’s met een bovenmodaal bestedingspatroon zal steeds groter worden, deze groep kan echter overal in Amsterdam zonder problemen een woning vinden. De schaarste is in het goedkope segment te vinden.

DOEL ONDERZOEK

17

DEFINITIEVE LOCATIEKEUZE

ONTWIKKELINGSSTRATEGIE

WONINGBOUWLOCATIES METROPOOLREGIO AMSTERDAM

PROBLEEMSTELLING CITY-SOLO’S

IDEALE LOCATIES

DOELGROEP ANALYSEREFERENTIESTUDIE RUIMTELIJKE ANALYSE

VISIE DEFINITIEVE LOCATIE

UITWERKING DEELGEBIEDEN

ANALYSE DEFINITIEVE LOCATIE

OPZET

18

DEELVRAGEN

2. Uit wat voor mensen bestaat de doelgroep “city-solo’s”?Inzicht krijgen welke subgroepen relevant zijn om te onderzoeken, het definiëren van de “alleenstaanden”

3. Waar heeft de doelgroep behoefte aan?Inzicht krijgen in de wensen en behoeften van de doelgroep, er dient ook verduidelijkt te worden waarom zij hier behoefte aan heeft

1. Waar kan deze doelgroep momenteel terecht voor koopwoningen binnen de Metropoolregio Amsterdam?Zicht krijgen op welke buurten momenteel geschikt zijn voor de doelgroep, er dient ook aangegeven te worden waarom dit het geval is

Hoe kan de periferie van Amsterdam op zowel korte als lange termijn in de groeiende behoefte van betaalbare woningen voor city-solo’s voorzien?

HOOFDVRAAG

19

5. Met wat voor strategie kan de city-solo ook op langere termijn zijn plek in de stad krijgen?Inzicht krijgen hoe de city-solo niet na één stedenbouwkundige ingreep weer in dezelfde situatie belandt, maar kijken hoe zij een vaste plek in de stad kan krijgen zodat zij ook in de toekomst onderdeel van de woningmarkt zullen zijn

4. Wat zijn geschikte woonlocaties voor de doelgroep?Inzicht krijgen waar de doelgroep zich het beste kan huisvesten, dit is de conclusie die voortkomt uit de randvoorwaarden die de doelgroep aan zijn leefomgeving stelt

20

02Potentiële woningbouwlocatiesDe kaart op de volgende pagina’s geeft de uitbreidingsmogelijkheden weer binnen de metropoolregio van Amsterdam. Deze kaart is ongefilterd en is daarom slechts een indicatie voor wat mogelijk is binnen de MRA.

21





IDEALE LOCATIES





22

WONINGBOUWLOCATIES

23

Waar liggen de voornaamste uitbreidingsgebieden binnen de MRA?

Op de kaart is te zien dat de grotere uitbreidingsgebieden zich buiten de ring van Amsterdam bevinden. Binnen de ring is te zien dat de ontwikkeling van de IJ-oevers in volle gang is. Zeeburgereiland, de Coenhaven, Buiksloterham, NDSM-werf, IJburg 2.0 en Nieuwendammerham zijn voorbeelden van gebieden die in de zowel nabije als verre toekomst ontwikkeld worden. Verder binnen de ring is er voornamelijk sprake van transformatie, het herinrichten van oude of leegstaande kantoorgebouwen.

Buiten Amsterdam vinden er ook veel ontwikkelingen plaats in Zaandam (Hembrugterrein en Achtersluispolder), Almere (Almere Pampus, Almere Duin en Almere Poort) en Amstelveen.

Uitbreidingsgebieden binnen de MRA (heden t/m 2040)

10

24

03AnalyseOm tot een geschikte locatie voor de city-solo’s te komen dient er een filter met parameters opgesteld te worden. Deze parameters staan garant voor de wensen van de city-solo’s. De uiteindelijke parameters zullen worden getoetst aan de kaart met woningbouwlocaties uit hoofdstuk 2. Door de toetsing kan er een aantal ideale locaties gevonden worden die geschikt zijn voor de doelgroep.

In dit hoofdstuk wordt er antwoord gegeven op de volgende deelvragen:- Waar kan deze doelgroep momenteel terecht voor koopwoningen binnen de Metropoolregio Amsterdam?- Uit wat voor mensen bestaat de doelgroep “city-solo’s”?- Waar heeft de doelgroep behoefte aan?

25





IDEALE LOCATIES





26

ReferentiestudieDoor de doelgroep te analyseren zijn de gebruiken en wensen te ontleden. Als er echter gekeken wordt naar de huidige mogelijkheden voor de city-solo’s is er ook een aantal aspecten te herleiden waar de doelgroep behoefte aan heeft. Deze aspecten kunnen tevens de eerder genoemde wensen bevestigen. Door achter de huidige mogelijkheden te komen dient er een referentiestudie plaats te vinden.

27





IDEALE LOCATIES





28

1. VOORMALIG GAK-GEBOUW, BOS EN LOMMER, AMSTERDAM

grootte woninggemeenschappelijke functiesopenbaar vervoerdoelgroepaantal woningen

28/ 37/ 47m2

was, stalling, bar, flexplekkenbus stopt voor ingangjonge alleenstaanden651

binnen ring

250m

300m

>>>>>

Het gebouw is goed beveiligd en je hebt veel privacy. Beneden komen binnenkort een koffiebar en een ruimte met flexplekken. Met dat community-gevoel heb ik niet zoveel. Op dit moment zijn alleen de fietsenstalling en wasruimte gemeenschappelijk. Een fiets heb ik niet en de wasruimte gebruik ik nauwelijks, want je kunt je eigen wasmiddel niet kiezen. Als ik de was bij mijn ouders doe, ruikt het naar Robijn.

29


binnen ring

150m

1100m

45m2

geenkwartier lopen naar tramnet-niet generatie2

>>>>>

2. HEIJMANS ONE, ZEEBURGEREILAND, AMSTERDAM

Je eigen afwastroep kunnen laten staan, niet hoeven wachten tot iemand klaar is met douchen: daar zie ik naar uit. Ik wil me thuis kunnen terugtrekken op de bank, of met de laptop in bed. Dat het een eindje fietsen is, vind ik niet erg. Al mis ik wel een supermarkt in de buurt. Of mijn vrienden hier langskomen? Anders zijn het geen echte vrienden, toch?

17 / 37 51

30

3. VILLA MOKUM, AMSTELKWARTIER, AMSTERDAM


28-33m2

dakterrassen, binnentuin, loggia’smetro en Amstel station op loopafstandjonge alleenstaanden348

>>>>>

Er zijn loggia’s aanwezig. Dit zijn open buitenruimtes die inpandig zijn gesitueerd. Het leuke hiervan is dat ze twee verdiepingen hoog zijn, waardoor het gebouw een open karakter krijgt. Per twee woonlagen is er één loggia die wordt gedeeld door twee keer twintig bewoners. Zo ontstaan er als het ware diverse woongroepen in Villa Mokum en word je verbonden met de verschillende verdiepingen in het gebouw. De bovenste etages hebben overigens een te gek dakterras. 29

binnen ring

550m

100m

31

Ik heb een hypotheek van 625.000 euro. Vier ton voor het casco van 150 vierkante meter en 2,5 ton voor de afwerking. Maar er is ook een stel met een kleinere woning, die zijn voor 220.000 euro klaar. Samen met de architecten van De Hoofden heb ik een moodboard gemaakt aan de hand van mijn perfecte dag thuis. Best heftig om alle beslissingen alleen te nemen: het lichtplan, de vloerverwarming, waar komt je afvoer... Maar uiteindelijk ben ik heel tevreden.


31-170m2

geenbus op loopafstandIedereen250

>>>>>

4. ZELFBOUW LOFT, HOUTHAVENS, AMSTERDAM

binnen ring

450m

400m

29 / 47

32

CONCLUSIEUit alle locaties blijkt dat de ligging van groot belang is. Een OV-punt met een goede verbinding met de binnenstad en het centraal station dient het dichtst bij te zijn, op de voet gevolgd door de supermarkt en daarna een café of restaurant.Met de locatie en bereikbaarheid wordt dan ook groots geadverteerd op de website van de betreffende locatie.

Een ander belangrijk punt is het gebruik van collectieve voorzieningen. Dit vindt echter plaats op een lager schaalniveau. Denk hierbij aan een gedeelde wasserette, een gedeelde fietsenstalling, een gedeelde binnentuin of dakterras, een gezamenlijke fitness en een gedeelde loungeruimte in het gebouw zelf. Naast de gedeelde ruimtes dienen de bewoners ook de gelegenheid hebben om zich zelf terug te trekken wanneer zij hier behoefte aan hebben. Een goede balans tussen privé en groepsgebeuren is dus van belang.

34

DoelgroepanalyseEen inzage in wie de city-solo is en wat deze wil. Uit welke mensen bestaat deze doelgroep? In hoeverre zijn ze vertegenwoordigd in Amsterdam? Waar kunnen ze momenteel terecht? Wat zijn hun behoeften?De aanwezigheid van de city-solo in Amsterdam is niet te ontkennen, zoals op de volgende pagina’s weergeven is, maakt de city-solo onderdeel uit van meer dan de helft van de Amsterdamse bevolking. Een doelgroep is niet binnen een bepaald hokje te plaatsen, er is echter wel baat bij formulering van randvoorwaarden die in zijn algemeenheid voor deze doelgroep gelden. Deze randvoorwaarden zijn de basis voor een aantal parameters die de locatie voor de city-solo kan bepalen.

35





IDEALE LOCATIES





36

De city-solo is een doelgroep die vele variaties kent. Momenteel bestaat het merendeel van de city-solo’s in Amsterdam uit jonge alleenstaanden. De trend is echter dat in de toekomst de oudere alleenstaanden de overhand zullen krijgen.Op de volgende bladzijde is een onderverdeling te vinden, voor de verdere analyse zal er alleen onderscheid gemaakt worden tussen alleenstaanden en eenoudergezinnen. Dit vanwege het feit dat iedere individu anders is en er dus oneindig veel wensen mogelijk zijn.

37

53%

20%

10%17%

1-persoonshuishouden

2-persoonshuishouden

1-oudergezin gezin

17 / 14

38

Percentage studenten

Percentage starters

Percentage professionals

Percentage senioren

Aantal benodigde woningen voor de city-solo in 2040

CITY-SOLO’S IN AMSTERDAM - FACTS (1 jan. 2013)

Totale bevolking Amsterdam

Aantal huishoudens Amsterdam

Percentage eenpersoonshuishoudens

Percentage dat voor het huidige koopaanbod in aanmerking komt

799.442

25%

39%

20%

31.400

397.022

16%

53%

3%

39

Zoals op de linkerpagina weergegeven is, bestaat de doelgroep uit vier subgroepen: studenten, starters, professionals en senioren. Binnen de starters en professionals zijn er ook nog de eenoudergezinnen. Zij zijn in mindere mate flexibel vanwege de verplichtingen richting zijn of haar kind(eren).

Hoewel de jongere alleenstaanden de grootste groep is wordt verwacht dat de seniorengroep zal verdubbelen, zoals weergeven is in afbeelding x. Tot en met 2030 krijgt Nederland er 1 miljoen alleenstaanden bij.

Alleenstaanden 2000 - 2030

x mln4.0

3.5

3.0

2.5

2.0

1.5

1.0

0.5

0.02000 2010

15-29 jaar 30-64 jaar 65 jaar en ouder

2020 2030

15 / 27 / 28 / 16

40

INTRODUCTIE

Alleen wonen is een sociale transitiefaseTwintigers en dertigers zijn de afgelopen decennia steeds meer op zichzelf gaan wonen. Men beschouwt dit als een belangrijke tool om hun volwassenheid te tonen.

Alleenstaanden zijn het meest te vinden in de stedelijke gebieden, waar een woning een teken is van eigen profilering en succes. Het is voor de alleenstaanden een manier om zichzelf te ontdekken en meer zelfvertrouwen te krijgen.

Eric Klinenberg heeft in zijn boek “Going Solo: The Extraordinary Rise And Surprising Appeal Of Living Alone” beschreven hoe een single denkt en waar hij of zij waarde aan hecht. Hiernaast een impressie van zijn conclusies.

Iedere persoon kan d.m.v. rationeel denken een aantal parameters opstellen die voor een city-solo van belang zijn. Veel parameters zullen dan gebasseerd zijn op ruimtelijke aspecten zoals een bepaalde afstand tussen de supermarkt en de woning. Er ligt echter ook nog een sociaal vraagstuk dat inzicht dient te geven in de mindset van een city-solo. Aangezien daar geen juiste waarheid voor is, is het moeilijk om dit concreet te maken.

Om toch inzicht te krijgen in de mindset van een city-solo zijn hiernaast enkele kernbegrippen te vinden die daar op aansluiten, evenals de interviews op de volgende pagina. Deze zijn genoemd door Eric Klinenberg in zijn boek “Going Solo”.

VrijheidAlleen wonen is bevrijdend. Het verleent vrijheid en faciliteert experimenten. Het geeft de tijd om volwassen te worden, te ontplooien, en - voor degenen die dat willen - om te zoeken naar echte liefde. Het stelt mensen in staat om te socializen wanneer en hoe ze willen, en zich zoveel op zichzelf te concentreren als nodig is.

FlexibiliteitDe opkomende generatie van ambitieuze professionals zit in de verkeerde setting om te gaan trouwen of om een gezin te stichten. De twintigers en begin dertigers bevinden zich in een fase waarin ze zich kunnen ontplooien op het gebied van studie en werk.

41

INTERVIEWS

EenzaamheidIn een tijdperk van hyper-verbindingen blijkt de eenzaamheid waardevoller dan nooit te voren. We hebben tijd en ruimte nodig om alleen te zijn; om de druk van te ketel te laten en om te relativeren. Eenzaamheid kan moeilijk zijn om te vinden voor diegenen die samenwonen, het is echter een luxe voor diegene die op zichzelf wonen.

Solo > HuwelijkGetrouwd zijn is al moeilijk genoeg wanneer beide partijen er enthousiast in staan. Volwassenen die gewend zijn om alleen te wonen twijfelen of het huwelijk makkelijker is wanneer beide partijen aan het begin compromissen sluiten. Ze staan open voor de juiste partner in hun leven, als deze zich niet voordoet, blijven ze liever op zichzelf wonen.

Alleenstaande zijn is niet definitiefDe meeste jonge volwassenen die alleen wonen zien het als een fase, niet als een eindpunt. Zij zijn ook vaak enthousiast om eraan te beginnen. Of ze nu actief bezig zijn met het zoeken van een partner of niet, uiteindelijk verwachten ze toch te gaan trouwen.

Er is niks eenzamers dan samenwonen met de verkeerde persoonMensen die een scheiding hebben meegemaakt melden vaak dat ze zich het eenzaamst voelden wanneer ze met de verkeerde persoon samenwoonden. Nu ze alleenstaande zijn hebben ze de mogelijkheid om hun tijd die zij spenderen met andere mensen op hun eigen voorwaarden in te delen.

We besteden veel tijd aan diegene die ons bij kan scholen, de overige tijd besteden we om onszelf te verbeteren. We leren nieuwe vaardigheden, we laten onze versitaliteit zien, reizen, verhuizen, bouwen een netwerk op, bouwen een reputatie op en beklimmen de ladder naar een hoger doel. We gaan naar de arbeidsmarkt en zoeken naar een betere baan. Tot slot kunnen we dit in zijn geheel herhalen.

Dit is allemaal makkelijker als je je niet hoeft te verantwoorden aan iemand, en al helemaal als je alleen woont.

22 / 23 / 20

42

There is good evidence that people who never marry are no less content than those who do. According to research, they are significantly happier and less lonely than people who are widowed divorced

The rise of living alone has produced significant social benefits, too. Young and middle-aged solos have helped to revitalise cities, because they are more likely to spend money, socialise and participate in public life

What do I like about living alone? The greatest blessing is the number of friendships you can indulge in, the number of people you can love. I love to hear their stories, follow their lives

Living alone means freedom, never being bored, going to bed at eight if I feel like it, feeding myself as I like, thinking, pottering and yelling at the radio without feeling a fool

I don’t have to excuse myself, explain myself, or put on a distracted writer’s look in order to get down to work

There is no one to question my sanity, my taste in music, or say: “That again? Not that again. Did we not hear that yesterday?

Colm Toibin, 56

Carmen Callil, 73Eric Klinenberg, 45 (schrijver)

43

Living alone provides me with the time I need to recharge, and to let loose the aspects of my personality best labelled “Not For Public Consumption”

“Me” is the very best part of living alone. It’s not about selfishness, just knowing what you like and doing what you want without having to take another person into account

Although I am getting used to living on my own, I still think it’s not natural. We humans are herd animals

You may have spent a lifetime looking after your family; now that they don’t need you, it seems pointless to look after yourself. Cooking for one seems too much effort

Ah, the power of two. There’s nothing quite like it. Especially when it comes to paying utility bills, parenting, cooking elaborate meals, purchasing a grown-up bed, jumping rope and lifting heavy machinery. The world favours pairs

I love turning the key in the door at the end of the day, being able to decompress, knowing where I left the remote control to the television. I like being able to come home late and collapse into bed without worrying about waking anyone with my drunken shoe removal

Esther Rantzen, 71

Sloane Crosley, 33Alex Zane, 3323

44

CONCLUSIEDe mindset van een city-solo is erg gesteld op vrijheid. De vrijheid om de beslissingen te maken zoals diegene dat voor ogen heeft. Kunnen koken, slapen of muziek luisteren wanneer en hoe hij of zij dat wil. City-solo’s willen hun leven naar eigen inzicht indelen, zonder rekening met anderen te houden. Dit klinkt egoïstisch, maar is echter het tegenovergestelde. Juist doordat ze er alleen voor staan zijn ze heel open in het maken van relaties. Ze gaan er sneller op uit dan iemand die in een relatie zit, en hebben daardoor vaak een brede vriendenkring. Tevens zien ze de status als alleenstaande ook als tijdelijk. Het is een transitiefase naar volwassen zijn waarin ze zichzelf kunnen profileren. Ze blijven daarbij ook liever alleen dan dat ze een partner vinden waarbij ze compromissen moeten sluiten.

46

De city-solo is de meest vrije groep bewoners die er is. Veel van hen zijn nergens aan gebonden, hebben geen vaste eettijden, vaste werkplekken of andere vaste gewoontes. De stad is hun woonkamer. Het is daarom van belang dat zij goed verweven worden met de stad. Op deze manier heeft de stad er ook baat bij. Zo kan deze doelgroep de stad bijvoorbeeld verduurzamen, aangezien de city-solo’s meer gebruik maken van het openbaar vervoer en de fiets.

47

2.5km

3

48

WENSENUit onderzoek blijkt dat de city-solo behoefte heeft aan wassen, eten, slapen en een goed evenwicht tussen privé en groepsgebeuren.

Op stadsniveau wil de city-solo goed ontsloten zijn. Met name het openbaar vervoer speelt hierin een grote rol. Als je in Amsterdam werkt is het van belang dat je werkplek goed bereikbaar is per fiets of per tram. Als je buiten Amsterdam werkt is het handig om nabij een intercitystation te wonen, naast het werk is een intercitystation ook handig om naar familie of vrienden te reizen in het weekend. Het scheelt dan dat je niet eerst een half uur moet reizen voordat je bij een intercitystation bent.

Naast familie en vrienden wil je als city-solo ook de ruimte hebben om individueel te recreëren. Zeker bij lekker weer is de drang groot om buiten productief te zijn. Dit sluit tevens aan bij het nieuwe werken, waarbij er steeds meer gewerkt en ingehuurd wordt op projectbasis. De

drempel om ergens op een flexplek te werken nabij een park of recreatiegebied dient dus laag te zijn.

Naast bereikbaarheid en recreatie zijn de voorzieningen ook van groot belang. Als je vrienden over de vloer hebt wil je niet te lang hoeven lopen voordat je gezamenlijk een drankje kan doen bij een gezellig café.

Naast het café is de supermarkt ook van groot belang. Een filiaalleider van Albert Heijn in Amsterdam beschreef het als volgt: “Wij zijn de koelkast van de wijk”. Hij geeft hiermee aan dat de city-solo geen grote hoeveelheden inslaat, hij gaat soms meerdere keren per dag naar de supermarkt om een maaltijd te halen en plant niks meer op langere termijn. De afstand van woning tot deze kleinschalige voorzieningen dient dus beloopbaar te zijn.

De supermarkt en het café zijn voorbeelden van voorzieningen op lage schaal, de city-solo heeft echter ook baat bij voorzieningen op hoge schaal. Denk hierbij aan een

bioscoop, de Arena en het uitgaansgebied bij Rembrandtplein. Deze gebieden worden met mindere regelmaat bezocht dan de primaire voorzieningen maar zijn alsnog erg van belang voor de city-solo, zeker omdat hij hier veel nieuwe mensen kan ontmoeten.

Gezien de onregelmatige tijden waarop zij naar deze voorzieningen reizen is het van belang dat ze onafhankelijk er naartoe en vandaan kunnen reizen. Een afstand die prettig te fietsen is, biedt dan uitkomst. Naast de fiets maakt men ook veel gebruik van het OV. Zo gaan veel mensen bijv. met de tram of metro naar het Rembrandtplein om uit te gaan en pakken zij gezamenlijk een taxi terug naar huis. Een goede OV ontsluiting is dus ook wenselijk

49

Om tot een geschikte locatie te komen die aansluit op de behoefte van de city-solo is het van belang dat er parameters aan gekoppeld worden die getoetst kunnen worden aan de woningbouwlocaties van Amsterdam.De parameters zijn op te delen in vier groepen: Voorzieningen (grote schaal), bereikbaarheid (intercitystation), recreatie en openbaar vervoer.

De voorzieningen op kleine schaal bevinden zich zo goed als door de gehele stad en maken ook deel uit van de uitwerkingsfase. Zij kunnen dus niet als toetscriteria dienen. Hetzelfde geldt voor het tramnetwerk op de zuid-oever.

In figuur x is te zien dat de fiets het meest voorkomende vervoersmiddel is tot en met een reisafstand van ca. 7.5km. Daarna bevindt er zich een omslagpunt en wordt het OV en de auto meer gebruikt. De piek van het fietsgebruik ligt op 2.5km. Dit staat gelijk aan zo’n 10 minuten fietsen.

Recreatie en intercitystationDe piekafstand van het fietsgebruik is leidend in de maximale afstand die de woning verwijderd mag zijn van een recreatiegebied of intercitystation. De maximale afstand van de woning tot een recreatiegebied of intercitystation is dus 2.5km.

Voorzieningen (grote schaal)Grootschalige voorzieningen zoals een bioscoop of uitgaanscentra worden vaak één of meerdere keren per week gebruikt door de city-solo. Iedere keer met het OV heen en met de taxi terug kan uiteindelijk in de papieren gaan lopen, de locaties dienen dus goed bereikbaar te zijn per fiets. Ook hier is dus de piekafstand van 2.5km leidend in de reisafstand.

OVOm de city-solo goed te verbinden met voorzieningen die wat verder liggen (grootschalige voorzieningen) is het van belang dat er een goede OV verbinding met desbetreffend punt is.

De voor -en na reistijd dient hier geminimaliseerd te worden zodat de reistijd van het OV zelf bijna gelijk staat aan de gehele reistijd.

De maximale afstand van de woning tot een OV knooppunt van tram of metro is daarom 500 meter. Dit staat gelijk aan ca. vijf minuten lopen.

De ideale woonlocatie dient te voldoen aan alle vier de parameters.

25 / 28

50

Betaalbare woonruimte (< €125.000)

Dichtbij “recreatie” (< 2.5km)

Dichtbij intercitystation (< 2.5km)

Dichtbij voorzieningen (<2.5km)

Dichtbij “tram/ metroknooppunt” (< 500m)

Betaalbare woonruimteVooralsnog is een grote groep van de city-solo een groep met een kleine portemonnee. Hiermee dient dus ook rekening gehouden te worden, zodat iedereen zijn plek kan krijgen in Amsterdam.

De grens wordt daarbij gezet op €125.000. In Amsterdam krijg je daar momenteel 30 tot 55 vierkante meter voor. Dit zijn ideale afmetingen voor de city-solo.

51

RECREATIE

INTERCITY

VOORZIENINGEN

OV-KNOOPPUNT

WesterparkErasmusparkRembrandtparkVondelparkSarphatiparkBeatrixparkOosterpark

Amsterdam AmstelAmsterdam CentraalAmsterdam SloterdijkAmsterdam Zuid

Amsterdam Bijlmer-ArenaRembrandtpleinLeidsepleinDe HallenNDSM-werfOverhoeksDe Dam

Lijn 50Lijn 51Lijn 52 (Noord/zuidlijn)Lijn 53Lijn 54Lijn 26 (sneltram)Lijn 50 ext. (toekomstig)

WestergasfabriekOlympisch stadion

FrankdaelWertheimparkMartin Luter KingparkNoorderparkW.H. VliegenbosFlevoparkSloterpark

De OevereilandenAmsterdamse bosAmstelparkNelson MandelaparkGaasperparkNoorder-IJplas

52

Ruimtelijke analyseAan de hand van verschillende criteria kan er een difinitieve locatie opgemaakt worden. Deze criteria bestaan naast de wensen van de city-solo ook uit ruimtelijke eisen. Zo dient er bijv. rekening gehouden te worden met de toekomstige wensen van de stad en/of milieurestricties van de zware industrie. Op de volgende bladzijdes zijn deze onderwerpen inzichtelijk gemaakt.

53





IDEALE LOCATIES





54

WONINGWAARDE PER M2

55

Hoe zit Amsterdam in elkaar qua woningwaarde?

Op de kaart is te zien dat, niet geheel onverwachts, de binnenstad relatief onbetaalbaar is geworden. 5000 euro of meer per vierkante meter is geen uitzondering.

De betaalbaardere plekken bevinden zich in Amsterdam-Noord, Amsterdam Nieuw-West, IJburg, Amstelveen en Amsterdam-Zuidoost/ Bijlmer. Opvallend is dat al deze gebieden gescheiden liggen t.o.v. de binnenstad. Alle gebieden (m.u.v. Amsterdam-Noord) liggen buiten de ring. Amsterdam-Noord is zoals eerder gezegd een uitzondering hierin, ze ligt binnen de ring. De scheiding die het IJ vormt heeft hetzelfde gevolg voor het gebied als dat de ring dat voor de andere gebieden vormt; een lagere woningwaarde.

De bereikbaarheid is dus een belangrijke factor als het om de prijs van een woning gaat.

3500-4000

4000-4500

4500-5000

>5000 euro/m2

3000-3500

2500-3000

2000-2500

<2000

19

56

WONINGEN ONDER € 125.000

57

Waar zijn momenteel betaalbare woningen in Amsterdam en de periferie van Amsterdam te vinden?

Om uit te vinden waar betaalbare woningen te vinden zijn moet er eerst vastgesteld worden wat betaalbaar is. Voor de city-solo is dit vastgesteld op €125.000. Dit bedrag is in Nederland over het algemeen genoeg om een woning aan te schaffen die volstaat voor een eenpersoonshuishouden.

Tekenend is de overlapping met de woningwaarde van de kaart op de vorige bladzijden. De conclusie is dan ook dat de city-solo zich nagenoeg niet binnen de ring van Amsterdam kan vestigen. Iets wat problematisch is, aangezien juist deze doelgroep baat heeft bij de voorzieningen van de binnenstad zonder dat hij daar een half uur of langer voor moet reizen.

Woningen met een vraagprijs t/m €125.000

bron: funda

58

STUDENTENHUISVESTING

59

Waar zijn momenteel jongeren -en studentenhuisvestingen in Amsterdam en in de periferie van Amsterdam te vinden?

Doordat de jongeren en studenten aansluiten op het goedkope aanbod waar de city-solo ook baat bij heeft is het interessant om te kijken waar deze groep tot nu toe gevestigd is.

Op de kaart is te zien dat deze groep zich voornamelijk rondom de ring vestigt. NDSM-werf, West, Science Park, Zeeburgereiland en Amstelveen zijn veel voorkomende locaties. Enkele huisvestingen liggen in de binnenstad, deze sluiten direct aan op de Amstelcampus naast station Amstel en verscheidene plekken van de UvA. Deze plekken zijn tevens niet geheel toegespitst op studenten. Een aantal locaties zijn hotels die een deel van het gebouw voor een bepaalde tijd van het jaar ingericht hebben voor studenten (bijv. Casa 400 bij station Amstel).

Bestaand

Plan in ontwikkeling

18

60

VISIE AMSTERDAM 2040

61

Wat zijn de toekomstplannen voor Amsterdam en de Metropoolregio Amsterdam?

Om een compleet beeld te kunnen krijgen wat er voor de komende 25 jaar op het programma staat zijn de belangrijkste conclusies van verschillende visierapporten gebundeld tot één kaart. De structuurvisie Amsterdam 2040, de Noordzeekanaal 2040 visie en de Haven-Stad visie (scenario 3) zijn hierin opgenomen.

De belangrijkste elementen zijn de uitbreiding en intensivering van zowel het havengebied als het centrumgebied. Tevens komen er nieuwe OV-verbindingen om de buitenste stadsdelen beter bij de stad te betrekken. Op ecologisch gebied dienen er obstakels verwijderd te worden t.b.v. de ecologische hoofdstructuur. Ook zijn er metropolitane punten aangewezen die zich moeten ontplooien tot goedbereikbare gebieden met een hoogwaardig stedelijk milieu.

Metropolitane plekken

Internationaal OV-punt

Hoofd OV-punt

Recreatief programma

Knelpunt voor EHS

Uitrol centrumgebied

Westelijk havengebied

Ecologische knooppunten

EHS

EHS secundaire verbindingHoofd OV-routes

8 / 9 / 11 / 12

62

HAVENACTIVITEITENCONTOUREN INDUSTRIE

63

Wat is de impact van het westelijk havengebied op de rest van Amsterdam?

De zware industrie van Amsterdam vindt plaats in het westelijk havengebied/ Westpoort. Om een gedetailleerdere weergave van de impact hiervan te laten zien is er ingezoomd naar een lager schaalniveau.

Op de kaart is te herleiden dat er een nieuw gebied vrij komt dat geschikt is voor een woon-werk milieu. Een voorwaarde is dat enkele bedrijven met grote milieu-effecten verplaatst worden. Dit is verplicht om zo de geluidscontour binnen de eis te houden.

Op de volgende twee pagina’s is het programma van de haven te zien. Hieruit is af te leiden in hoeverre er milieubelastende bedrijven aanwezig zijn aan de stadkant. Met andere woorden; wat als deze verplaatst kunnen worden, wat levert dit voor uitbreidingsgebied op? Te zien is dat de chemica- en voedselverwerking geclusterd is.

Nieuwe geluidscontour 60dB(a)

Geluidscontour 55dB(a)

Havenactiviteiten

Nieuwe geluidscontour na verplaatsing bedrijven met grote milieu-effecten

Bedrijf met grote milieu-effecten

9 / 12

64

VOEDSEL4. cacao7. cacao, groente en fruit33. cacao38. groente en fruit41. cacao62. groente en fruit63. groente en fruit65. cacao

OPSLAG2. olie, LPG & biofuels6. olie12. olie32. wijnopslag54. olie55. olie57. olie58. olie59. mineralen60. tropische producten

RECYCLING19. afvalverwerking20. afvalverwerking22. metaalverwerking25. afvalmanagement26. afval energiebedrijf27.RWZI43. metaalbewerking49. recycle containers53. afvalverwerking69. afvalverwerking

GRONDSTOFFEN & MATERIALEN1. kolen11. betoncentrale15. graniet import16. betoncentrale18. betoncentrale 21. zand -en grindwinning23. kolen29. biodiesel39. kolen40. petroleum47. vloeibare brandstof

LOGISTIEK17. goederenvervoer28. DHL31. NISSAN auto’s44. transport45. logistiek70. APK service station

CHEMICA13. chemicaliën48. potgrond & kunstmest50. potgrond51. chemicaliën52. chemicaliën64. kunstmest

OVERSLAG8. auto’s9. afhandeling scheeps- vracht10. container terminal34. auto’s37. overslag terminal61. grind71. AH distributiecentrum

OVERIGE3. woonbuurt5. coating14. constructie machines24. KWS infra30. detailhandel36. papier en verpakkingen42. Heijmans B.V.46. Telegraaf56. NUON66. Barts mode67. Amsterdamse fijn houthandel68. Amsterdamse theaterschool72. Praxis73. Taets Art and Event Park

65

OLIE O

PSLAG

PROGRAMMA HAVEN

1

69

2

3 4

7

1070

8

11

12

13

14

71

39

38

3635

37

72

48

49

73

50

5152

55

57

58

59

64

63

68

67666561

6062

5646

44

45

4732

32

3340

3430

29

31

28

26

18

20

19

16 17

25

21

22

2724

15

23

4342

4153 54

5

9

6

66

CONCLUSIEUit de wensen van de city-solo’s zijn een aantal parameters op te stellen die uiteindelijk als een filter fungeren om tot een geschikte locatie voor de city-solo’s te komen. Deze parameters bestaan uit 4 categoriën: voorzieningenclusters, intercitystations, recreatiegebieden en OV-knooppunten. Met uitzondering van de OV-knooppunten is de eis dat alle gebieden binnen een straal van 2.5km liggen t.o.v. de city-solo woningen, deze straal is afgestemd op de meest voorkomende afstand waar de fiets mee wordt gebruikt. Van de OV-knooppunten ligt de eis op 500 meter. Op deze manier wordt de voor -en na reistijd geminimaliseerd.

De ruimte voor betaalbare woningen in Amsterdam is beperkt. Voor woningen tot €125.000 blijken de wijken Zuid-Oost, Amsterdam-Noord en Amsterdam-West het meest geschikt. Opvallend is dat in de structuurvisie van Amsterdam staat beschreven dat juist deze buitenste (goedkopere) zones in de nabije toekomst onderdeel moeten gaan uitmaken van het

centrum. Bijkomende voordelen zijn betere OV verbindingen en een groter scala aan voorzieningen. Te zien is dat het centrum gebied bijna aan z’n maximum zit op de zuid-oever langs het IJ. In het westen zit deze tegen het Westelijk havengebied aan waardoor er rekening gehouden moet worden met de bijbehorende overlast.

Het Westelijk havengebied zelf heeft een aantal bedrijven die dezelfde overlast geven geclusterd. Zo worden de bedrijven met de meeste overlast geweerd uit de oostkant. Uit de Haven-Stad studie van de gemeente blijkt dat het centrumgebied tot en met de ring (A10) kan reiken. Verder naar het westen moet de industrie gehandhaafd blijven. Een voorwaarde is wel dat een aantal milieubelastende bedrijven verhuizen naar buiten de ring.

68

04Ideale locatiesAan de hand van de eerder opgestelde parameters en randvoorwaarden kan er een selectie gemaakt worden t.b.v. de huisvesting van city-solo’s.

In dit hoofdstuk wordt er antwoord gegeven op de volgende deelvragen:- Wat zijn geschikte woonlocaties voor de doelgroep?

69





IDEALE LOCATIES





70

INTERCITYSTATIONS

71

Bereikbaarheid intercitystations

De selectiecriteria zijn gebasseerd op een straal van 2.5km rondom de volgende intercitystations:

- Amsterdam Sloterdijk- Amsterdam Centraal- Amsterdam Amstel- Amsterdam Zuid

Geschikte locaties

Straal van 2.5km rondom inter-citystation

72

VOORZIENINGEN

73

Bereikbaarheid grootschalige voorzieningen

De selectiecriteria zijn gebasseerd op een straal van 2.5km rondom de volgende grootschalige voorzieningenclusters:

- Amsterdam Bijlmer-Arena- Rembrandtplein- Leidseplein- De Hallen- NDSM-werf- Overhoeks (EYE)- De Dam- Westergasfabriek- Olympisch Stadion

Geschikte locaties


74

STADSPARKEN

75

Bereikbaarheid recreatiegebieden

De selectiecriteria zijn gebasseerd op een straal van 2.5km rondom de volgende recreatiegebieden:

- Westerpark- Erasmuspark- Rembrandtpark- Vondelpark- Sarphatipark- Beatrixpark- Oosterpark- Frankdael- Wertheimpark- Martin Luter Kingpark- Noorderpark- W.H. Vliegenbos- Flevopark- Sloterpark- De Oevereilanden- Amsterdamse Bos- Amstelpark- Nelson Mandelapark- Gaasperpark- Noorder-IJplas

Geschikte locaties


76

OV-KNOOPPUNTEN

77

Bereikbaarheid OV-knooppunten

De selectiecriteria zijn gebasseerd op een straal van 500m rondom de OV-knooppunten van de volgende Metro -en sneltramlijnen:

- Lijn 50- Lijn 51- Lijn 52 (Noord/Zuidlijn)- Lijn 53- Lijn 54- Lijn 26 (sneltram)- Lijn 50, verlengd (toekomstig)

Geschikte locaties

Bestaande metrostations

Toekomstige metrostations

Sneltramhaltes

78

IDEALE LOCATIES

79

Geschikte locaties voor city-solo’s

Na de criteria getoetst te hebben zijn er de volgende locaties uit voort gekomen.

Langs het IJ- Coen -en Vlothaven- Houthavens- NDSM-werf- Buiksloterham- Nieuwendammerham

Amsterdam-West- Burg. de Vlugtlaan- Jan van Galenstraat- Heemstedestraat

Amsterdam-Zuid- Fred Roeskestraat- World Trade Center- Amsterdam RAI

Amsterdam Zuid-Oost- Holterbergweg

Binnenstad- Transvaalkade- Wibautstraat

Ideale locaties

80

05Definitieve locatiekeuzeDoordat de ideale locaties voor de city-solo’s nu bekend zijn, kan er een definitieve locatie vastgesteld worden om deze definitief uit te werken in een deeluitwerking.

81





IDEALE LOCATIES





83

Coen -en Vlothaven

De definitieve locatie betreft het gebied rondom de Coen -en Vlothaven. Dit gebied behoort tot één van de ideale locaties voor de city-solo. Het gebied bevindt zich op de zuidelijke oever waardoor het gebruik kan maken van het grote tramnetwerk dat zich in Amsterdam bevindt. Het gebied zal t.z.t. ontwikkeld worden tot woon-werk milieu en zal tevens een rol spelen in de huisvesting van de toekomstige olympische spelen. De huisvesting van de city-solo kan hier de eerste stap zijn op weg naar een volwaardig stedelijk milieu. Het industriële karakter van het gebied kan bijdragen aan een sterke identiteit en het versterken van het pop-up karakter van voorzieningen.

Definitieve locatie

84

06OntwikkelingsstrategieMet behulp van een strategie kan er een oplossing voor de woningnood op lange termijn gevonden worden. In plaats van een eenmalige stedenbouwkundige ingreep is dit een concept hoe gebieden zich in de toekomst kunnen ontwikkelen met het oog op de huisvesting van de city-solo’s.

In dit hoofdstuk wordt er antwoord gegeven op de volgende deelvraag:- Met wat voor strategie kan de city-solo ook op langere termijn zijn plek in de stad krijgen?

85





IDEALE LOCATIES





86

VAN CREATIEVE INDUSTRIE NAAR FLEXIBELE INDUSTRIEMomenteel worden veel plekken in de stad ontwikkeld als broedplaats. Mensen uit de creatieve sector en kunstenaars kunnen voor relatief weinig geld een werkplek of atelierwoning huren en daarmee de desbetreffende plek meer leven inblazen.

Bijkomend voordeel hierbij is dat als de ontwikkeling van zo’n gebied goed gaat, de gemeente dat kan gebruiken om een stedelijke ontwikkeling op touw te zetten, en het gebied verder te ontwikkelen tot volwaardige buurt of wijk. Op deze manier kan er ook voorzien worden in de woningnood van Amsterdam.

Het nadeel van zulke ontwikkelingen is dat ze heel langzaam gaan. NDSM-werf, een van de meest succesvolle broedplaatsen van Amsterdam, is vanaf 1987 gebruikt door kunstenaars. Pas de afgelopen jaren is er sprake van woningbouw, zij het in de vorm van tijdelijke studentenwoningen. Het toekomstige masterplan laat nog zeker een aantal jaar op zich wachten voordat de bouw kan beginnen.

Als we deze ontwikkeling in perspectief bekijken zou het betekenen dat Amsterdam niet snel genoeg zou kunnen anticiperen op de woningmarkt. De tijd van grootschalige nieuwbouw is voorbij, zij het in aangepaste vorm (bijv. zelfbouw in de Houthavens) en investeerders zijn terughoudend vanwege de crisis.

Een oplossing is om de city-solo in te zetten als katalysator voor de gebiedsontwikkeling. In tegenstelling tot de creatieve medemens die zich rondom de broedplaatsen bevindt, hebben de city-solo’s meer geld te spenderen. Ze hebben een kleine bankrekening maar spenderen relatief veel aan huisvesting en levensbehoeftes. Zij hebben behoefte aan degelijke voorzieningen en nemen als het ware een ‘stukje stad’ met zich mee. City-solo’s zijn vaak onderdeel van het ‘moderne werken’ waarbij er steeds meer gewerkt wordt op projectbasis. Mensen zijn op deze manier veel flexibeler geworden doordat ze overal kunnen werken maar zijn hierdoor tevens afhankelijker van voorzieningen

rondom het huis en in de buurt. Het al bestaande pop-up karakter van de broedplaatsen kan hier een belangrijke rol in spelen. Denk hierbij aan oude loodsen die transformeren tot flexplekken voor groepen of individueel gebruik.

Omdat de city-solo tevens een doelgroep is die baat heeft bij veel collectieve voorzieningen (ter kostenbesparing) kan het pop-up karakter nog een extra twist krijgen waarbij het als collectieve buurtcentrum kan fungeren.De woningnood van de city-solo kan dus als een belangrijke eerste stap dienen in de verdere ontwikkeling van Amsterdam. Waar de ontwikkeling in het begin nog voornamelijk voorziet in de city-solo, kan deze zich na verloop van tijd richten op meerpersoonshuishoudens. Op deze manier kan er een lokale doorstroming in de huizenmarkt gecreëerd worden waarbij mensen in het gebied kunnen blijven wonen, ongeacht zij in een later stadium een partner of kind krijgen.

87

BROEDPLAATSEN

ONTWIK

KELINGEN

AMSTERDAM

WEIN

IG GELD

CULTUUR

LANGE DUUR

KUNSTENAARS

CITY-S

OLO

VEEL GELD

KORTE DUUR

28

88

07Analyse definitieve locatieDoor een “Quick Scan” kan er kennis vergaard worden hoe de definitieve locatie in elkaar steekt en wat de kansen en knelpunten zijn.

89





IDEALE LOCATIES





90

LocatiebezoekNa twee locatiebezoeken gedaan te hebben op verschillende tijden en dagen is er een goede impressie van het gebied weer te geven. In het weekend lijkt het gebied een bijna verlaten industrieterrein, alleen de twee grootste bedrijven blijven dan door produceren. Doordeweeks pakken de kleine bedrijven de draad ook weer op en blijkt het een bedrijvig knooppunt.

91

1

4

5

6

7

8

23

have

nkom

A

havenkom F

COENHAVEN

VLOTHAVEN

have

nkom

C

92

1

2

93

3

4

94

5

6

95

7

8

96

Het plangebied is ondanks de monotone industriefunctie erg divers. Enerzijds is er de drukke soja industrie van IGMA en anderzijds is er de landelijke uitstraling van het IJ en de ecologische oevers. Er is sprake van geclusterde bedrijvigheid die relatief een klein gedeelte van het plangebied inneemt.

In het plangebied is een verscheidenheid aan bebouwing te vinden: van kleine detailhandel en leidingbruggen tot opslagsilo´s en overslagpakhuizen. Kijkende vanuit een ontwikkelingsperspectief zitten er een aantal waardevolle/iconische gebouwen bij, te zien op de illustratie in het hoofdstuk ‘ruimtelijke analyse, 07.2’.

ERVARING LOCATIEBEZOEKENNaast de bebouwing is de openbare ruimte een aspect dat opvalt in het gebied. Het is momenteel een soort niemandsland, deze sfeer wordt versterkt door de onpersoonlijke uitstraling van de industrie. Er is op enkele plaatsen sprake van groen, in de vorm van een grasveld. De grootste kwaliteit van de openbare ruimte in het gebied zijn de havendokken. De havendokken combineren de industriële uitstraling met de landelijke vergezichten (richting Amsterdam-Noord).

Naast de vergezichten richting het IJ en Amsterdam-Noord zijn er ook veel andere kwaliteiten zichtbaar. Op het moment dat je een steeg doorkijkt en je blik eindigt bij een wand die een deel van een schip blijkt te zijn geeft het gebied toch een bijzondere beleving van verschillende schaalniveaus

Tevens is het industriële karakter altijd zichtbaar is, ongeacht welke richting je opkijkt. Het feit dat er overal silo’s en kranen om je heen staan herinnert je er non-stop aan dat je je in een wereld

bevindt die het tegenovergestelde is van de binnenstad een paar kilometer verderop, dit is een sterke kwaliteit van het gebied.

Een belangrijk verbindingsmiddel voor het plangebied is het spoornetwerk. Dit netwerk verspreidt zich over het gehele gebied en komt centraal tezamen. Vanuit daar sluit het richting het zuiden aan op het reguliere spoornetwerk rond Amsterdam Sloterdijk.

Naast het spoornetwerk ligt er ook een degelijke infrastructuur. Langs de gehele hoofdroute ligt een gescheiden fietspad. Na IGMA (richting Cargill) verdwijnt deze en dien je over te gaan op de reguliere autoweg. Deze is echter vrij rustig doordat het alleen bereden wordt door bestemmingsverkeer.

97

Dit is tevens tekenend voor het karakter van het gebied, mede door het eerder genoemde ‘niemandsland’ heeft het gebied een gesloten en private karakter. Elk bedrijf heeft een duidelijk toegangsgate waar je je moet melden, elke andere vorm van betreding is ongewenst, er zijn dan ook hoge hekken en prikkeldraad in overvloed te vinden.

98

Ruimtelijke analyseDoor een ruimtelijke analyse toe te passen op het gebied is het mogelijk om inzicht te krijgen in de bedreigingen en kansen van desbetreffende locatie. Verder is het mogelijk om een helder beeld te krijgen wat de impact van het gebied is op de regio door het gebied door de schalen heen te benaderen.

100

HEMBRUGTERREIN, ZAANDAM

NOORDER-IJPLAS

NDSM-WERF

HOUTHAVENS ±15min

CENTRAAL

SLOTERDIJK ±10minWESTERPARK ±10min

NUON

ANALYSE REGIO

101

Op grote schaal is te zien dat het gebied geïsoleerd ligt t.o.v. andere prominente gebieden. Dat komt doordat het nu nog onderdeel is van de industrie in het westelijk havengebied. In de omgeving zijn een aantal prominente gebouwen zichtbaar, vanaf de Coenhaven is dat de windmolen en de gele silo van een multiplex fabrikant in Amsterdam-Noord. Tevens is de grote centrale van NUON zichtbaar die als een landmark voor het gebied fungeert. Meer naar het oosten toe is de kraan van NDSM-werf zichtbaar.

NDSM-werf en de Houthavens dienen als laatste punt van de veerdienst. Dit betekent dus ook dat de ontsluiting van het plangebied geheel afhankelijk is van de infrastructuur over land, welke bestaat uit één verbindingsweg langs de Vlothaven. Qua locatie is het gebied goed gelegen, op ca. 10 minuten fietsen is Amsterdam Sloterdijk en het Westerpark te bereiken. De, momenteel in ontwikkeling zijnde Houthavens, zijn met 15 min fietsen bereikbaar.

Tot slot is er sprake van veel groen in de omgeving. Dit groen bestaat uit stadsparken en een ecologische hoofdstructuur. Opvallend is dat alles zich om het plangebied heen afspeelt. In het plangebied zelf is slechts op de uiteinden van de pieren ecologisch groen aanwezig.

1 / 18

102

1. Bebouwing + iconisch

3. Infrastructuur2. Ecologische structuur

5. Zichtlijnen4. Spoornetwerk 6. Geuroverlast (98-percentieel)

20ge/m 3

10ge/m3

ANALYSE PLANGEBIED

103

7. Concentraties industrie 8. Actief in weekend 9. Geluidshinder

Te zien is dat er geconcentreerde industrie plaatsvindt. Tussen deze verschillende concentraties bevindt zich een groot aantal vierkante meters aan vrije ruimte. Dit heeft echter niet tot gevolg dat de groenstructuur daar extra aanwezig is. Op enkele plekken is plaats voor voornamelijk kijkgroen, op de kopse kanten van het plangebied zijn nog kleine spots die onderdeel zijn van de EHS. Het gebied is zeer goed ontsloten, men kan via een gescheiden fietspad het gehele gebied in. Ook is er voldoende infrastructuur aanwezig om met de auto of bus te komen. Tevens is er een spoornetwerk aanwezig,

Deze dient echter geen vervoersfunctie voor personen maar voor producten van -en naar de schepen.

Cargill en IGMA zijn verantwoordelijk voor de overlast in het gebied. Ter plekke is het geluid van de silo’s en de geur van soja niet te missen. Een andere factor van overlast is de A10, de ringweg van Amsterdam. Direct langs de geluidsschermen is er sprake van een duidelijke aanwezigheid van deze ring. Iets verder het gebied in, is deze overlast verdwenen. Dit is terug te zien in de geluidshinderkaart. In het weekend is het gebied een oase van rust, het landelijke karakter verandert echter doordeweeks als de kleinere bedrijven ook weer gaan draaien.

Een belangrijke kwaliteit van het gebied zijn de dokhavens; resp. havenkom A, havenkom C, havenkom F, Coenhaven en Vlothaven. Ze bieden een ruim uitzicht over het water van het IJ, waarbij havenkom A, C en F ook nog zichtlijnen richting Amsterdam-Noord bieden.

5 / 6 / 18

104

DOORSNEDES PLANGEBIED

1

2

3

Met wat voor schaal heeft het gebied te maken?Zoals te zien is in de doorsneden kent het gebied een grote verscheidenheid aan dichtheden en schaalbeleving. Het dichte karakter dat zich tussen de silo’s van IGMA bevindt staat in schril contrast met de grote havenkommen omringd door grote havenpanden. Deze beleving zet zich door in het gehele gebied. Te merken is dat het gebied is afgestemd op havenactiviteiten, de menselijke schaal ontbreekt.

105

1

2

3

106

CONCLUSIEKAART REGIOHEMBRUGTERREIN, ZAANDAM

NOORDER-IJPLAS

NDSM-WERF

HOUTHAVENS

CENTRAAL

107

Het plangebied is een op zichzelf staand gebied, het wordt ontsloten door één toegangsweg richting Amsterdam Sloterdijk. Dit zorgt ervoor dat het enerzijds erg rustig is, vanwege het voornamelijk aanwezige bestemmingsverkeer, maar anderzijds dat het ook erg afgelegen is t.o.v. andere ontwikkelingsgebieden in de omgeving.

Nieuwe plekken die momenteel vol in ontwikkeling zijn, zijn bijvoorbeeld de Houthavens en NDSM-werf. Om hier te komen moet je via de enige toegangsweg om de Vlothaven heen richting de houthavens, of richting centraal station als je naar NDSM-werf wilt (met de pont). De nabij gelegen noorder-ijplas is tevens buiten bereik vanaf de Coenhaven. Doordat het gebied afhankelijk is van één ontsluitingsweg kan dit tot opstopping leiden.Naast de omliggende gebieden zoals de Houthavens, NDSM-werf en de Noorder IJ-plas bevindt er zich aan de westkant een industriegebied, dat in de toekomst ook

AUTONOOM GEBIEDeen industriegebied zal blijven. Als gevolg hiervan heeft de overlast die dit gebied geeft ook impact op de Coen -en Vlothaven. De overlast blijft echter beperkt tot de uiterste westzijde van het plangebied. Een voorwaarde is wel dat een aantal milieubelastende bedrijven verplaatst wordt naar elders in het westelijk havengebied. Deze bedrijven zijn o.a. IGMA en Cargill, verantwoordelijk voor de af -en aanvoer van voedsel (voornamelijk Cacao).

108

KANSENKAART REGIOHEMBRUGTERREIN, ZAANDAM

NOORDER-IJPLAS

NDSM-WERF

HOUTHAVENS

CENTRAAL

109

Zoals links in de kaart weergeven is, is te zien dat de Coen -en Vlothaven onderdeel zijn van een reeks ontwikkelingen langs het IJ. Het meeste naar het westen toe is het Hembrugterrein in Zaandam te vinden, vanuit daar naar het oosten vindt men de Noorder IJ-plas, de Coen -en Vlothaven, NDSM-werf en de Houthavens. Het Hembrugterrein en NDSM-werf zullen t.z.t. ontwikkeld worden tot een creatieve broed/werkplaats, in de Houthavens is dat karakter wat formeler van aard doordat veel al in een masterplan vastgelegd is. Door de zelfbouwkavels staat echter nog niet vast wanneer wat wordt ingevuld.

De Coen -en Vlothaven hebben de kans om hierop in te spelen. Naast de schakel die het in de ketting kan zijn, kan het tevens een directe (visuele) relatie aanbinden met de grotere context. Zo kunnen vanuit de noordelijke helft van het plangebied zichtlijnen richting eerdergenoemde locaties gecreëerd worden.

EEN SCHAKEL VAN EEN KETTINGDenk hierbij aan uitzichten richting de bekende kraan van NDSM-werf of de groene oevers van de Noorder IJ-plas.

Het gebied kan zich tevens als een tweedeling profileren. Waar eerder de dynamiek is besproken tussen de drukke industrie en de rustige landelijke uitzichten, kan deze zelfde dynamiek de basis vormen voor een in zichzelf gekeerde kern en een naar buiten kerende rand waarbij de rustige kern zich vertaalt in de havenkommen en de naar buiten kerende rand zich vertaalt in de vergezichten over het IJ en de omliggende omgeving.

Een andere kans is de functionele verbinding met het gebied, om de mensen van A naar B te brengen. Zo kunnen door middel van een uitgebreider pontsysteem verschillende locaties beter bereikt worden. Het zou tevens bijdragen aan de beleving van het havenkarakter van het gebied.

Een andere belangrijke kans is de verbinding op het vaste land richting Amsterdam Centraal station. Een vaste verbinding zou het fietsen en openbaar vervoer sterk bevorderen.Hetzelfde geldt voor een sterkere verbinding met Amsterdam Sloterdijk.NDSM-WERF

110

CONCLUSIEKAART PLANGEBIED

VLOTHAVEN

COENHAVENIJ

A10

111

De locatie van het plangebied ligt pal naast de A10, dit veroorzaakt echter geen grote overlast. De weg is merkbaar aanwezig als je ernaast loopt maar verderop in het plangebied wordt het al snel rustiger.

Als je het gebied binnen komt valt al meteen het spoornetwerk op. Dit netwerk verbindt het gehele gebied met elkaar en is goed afgestemd op de industriële voorzieningen. Langs de noord-oever van de Vlothaven staan enkele kenmerkende gebouwen voor het gebied. De hoge silo’s van IGMA en Cargill zijn niet te missen van een afstand. De overslagloods richting het westen is ook een opmerkelijk gebouw, de grote toegangsdeuren met de rauwe kade vormen een uniek karakter. Rond deze kenmerkende gebouwen bevindt zich ook de meeste industrie (uitzondering is het noord-oosten). De overige overslagloodsen langs de havenkommen zijn minder sprekend maar zijn wel karakteristiek voor het gebied.

SCHAALSPRONGHet gebied ten zuiden van de Vlothaven dient momenteel als overslagplaats voor grind. Op het moment dat er geen overslag plaats vindt is dit gebied een enorme lege vlakte. Dit staat in contrast met het gebied ten noorden van de Vlothaven wat een verscheidenheid aan bebouwingstypologieën heeft inclusief verschillende hoogtes. Het zuidelijke gebied van de Vlothaven kan dus als een autonoom gebied beschouwd worden t.o.v. de rest van het plangebied.

Tekenend voor het gebied zijn de verschillende schaalafstanden. De breedte van de Vlothaven, Coenhaven en de havenkommen zijn dusdanig groot dat het een nieuwe dimensie geeft aan het gebied. Men kan vanaf de kopse kant van de havenkommen uitkijken over het IJ richting Amsterdam-Noord. Het zijn de grootste openbare ruimten van het plangebied.

De overige openbare ruimten van het plangebied zijn schaars; groenstroken langs het spoortraject en langs de autoweg is wat er momenteel aanwezig is.

112

KANSENKAART PLANGEBIED

113

Doordat het gehele gebied ingericht is voor de industrie is het waterfront, de kade, slecht bereikbaar voor recreatieve doeleinden. De grootste kans is dan ook om deze kwaliteit om te zetten zodat men de waterkant ook daadwerkelijk kan beleven. Hetzelfde geldt voor havenkommen. De eerder genoemde kenmerkende gebouwen van het gebied bieden de kans om het gebied een sterke identiteit mee te geven, ook al wordt er veel bestemd voor nieuwbouw. Deze milieus zijn te onderscheiden op de kaart tussen de zwarte cirkels en magenta cirkels (resp. industriële milieus en nieuwbouw milieus).

De verschillende doorkijkjes in het gebied zijn een kwaliteit die gewaarborgd dient te blijven. Aan de zuid-oever van de Vlothaven is er de kans om de havenactiviteiten te combineren met de toekomstige woonmilieus. Zo blijven er vrachtschepen in -en uitvaren bij de Vlothaven en kan men deze dynamiek blijven ervaren vanuit de woonkamer.

HET WATERFRONT HERONTDEKTDe noord-oever heeft de kans zich te ontplooien tot de toegangspoort van het gebied, tevens kan het voor een sterkere relatie tussen het IJ en de havenkommen zorgen.

Het spoornetwerk dat momenteel aanwezig is heeft als kans zich te ontplooien als langzame verkeersverbinding, zowel op functionele als recreatieve verbinding. Aangezien er spoor in overvloed is kan een deel ingezet worden als duurzame verlenging van het tramnetwerk van Amsterdam.

Aan de westkant moeten nog geluidreducerende maatregelen getroffen worden t.b.v. de resterende geluidsoverlast.

114

08Visie definitieve locatieOm een concreter beeld te geven hoe het uiteindelijke gebied eruit komt te zien wordt er staps-gewijs uitgelegd hoe dit gebied tot ontwikkeling kan komen.

115





IDEALE LOCATIES





116

Structuurvisie 2040Om tot een realistische uitwerking te komen dient er rekening gehouden te worden met de structuurvisie van de gemeente Amsterdam. Deze heeft een aantal scenario’s beschreven hoe het desbetreffend gebied er in 2040 uit moet zien. Deze structuurvisie geeft enkele richtlijnen om rekening mee te houden in de visie van dit verslag.

118

STRUCTUURVISIE 2040 scenario 1 STEDELIJK MILIEU

119

STRUCTUURVISIE 2040 scenario 2HAVEN MILIEU

Stedelijk wonen/ werken (woonfunctie is dominant, wonen gemengd met klein-schalige werkfuncties, uitstek-ende bereikbaarheid via fijnma-zig stedelijk netwerk van tram, bus en fiets)

Stedelijk groen (parken en overig groen van betekenis op buurt -en stedelijk niveau)

Grootstedelijk werken (hoge dichtheden, geen menging met wonen, uitstekende multi-modale bereikbaarheid

Metrohalte

Toekomstige metrolijn

Toekomstige veerverbinding

Haven licht (havenfuncties die te verenigen zijn met wonen en voorzieningen)

9

120

CONCLUSIE STRUCTUURVISIE

Bij de ontwikkeling van de Coen -en Vlothaven heeft de gemeente twee passende scenario’s opgesteld voor de toekomst. Het ene scenario gaat uit van een volledige herinrichting waarbij er een stedelijk woon/werk milieu gecreëerd wordt. Het andere scenario gaat uit van een lichte transformatie van het gebied waarbij lichte havenactiviteiten behouden kunnen blijven. Deze havenactiviteiten kunnen vervolgens gekoppeld worden aan verschillende woonmilieus.

Naast de verschillende woonmilieus zit het grote verschil in de bereikbaarheid van het gebied. Het stedelijk scenario heeft meer baat bij een metro -en tramontsluiting dan het havenscenario, dit is voor het stedelijk scenario oook beter te rechtvaardigen gezien de veel hogere dichtheid aan bewoners die zich in het gebied kan vestigen.

Daarbij is desbetreffende oplossing ook rendabeler voor de kas van de gemeente. Het havenscenario houdt echter wel

rekening met een goede pontverbinding met de Minervahaven aan de overkant van de oostoever. Dit stelt het gebied in staat om een goede verbinding te leggen met de metrolijn die zich daar bevindt (aangezien dit gebied wél stedelijk wonen/werken is).

Voor het plangebied wordt er uitgegaan van een mix tussen beide scenario’s waarbij het evenwicht meer richting het stedelijk scenario ligt. De doelgroep heeft baat bij een snelle en goede ontsluiting naar de stad, de verlenging van de metrolijn is daardoor van groot belang voor het gebied. Het plangebied zal echter niet in zijn geheel gesloopt worden. Enkele kenmerkende gebouwen voor het gebied zullen bewaard blijven en aangepast worden zodat deze geschikt zijn voor huisvesting. Op enkele plekken langs de oevers zal nog lichte havenactiviteit plaats vinden. De relatie tussen bewoners en industrie blijft daardoor sterk van aard.

Naast de transformatie van kenmerkende industriële panden zal er ook ruimte gemaakt worden voor nieuwbouw. Door de moderne nieuwbouw te koppelen aan de karakteristieke havenpanden ontstaat er een groot contrast tussen oud en nieuw. Op deze manier kunnen zij elkaar versterken qua aanzicht.

Naast een goede OV-verbinding is er tevens sprake van een overbrugging richting de Minervahaven, op deze manier wordt het gebied beter verbonden met de binnenstad en hoeft men niet meer om de Vlothaven heen te fietsen om richting het Centraal Station te gaan.

122

SchaalstudieOm een idee te krijgen wat er aan programma in het gebied past heb ik studie gedaan naar andere vergelijkbare milieus. De milieus die ik bekeken heb in de schaalstudie zijn het “oostelijk havengebied” in Amsterdam, “Delfshaven en het Lloydkwartier” in Rotterdam en “Hafencity” in Hamburg. Dit zijn allen wijken met een sterke havenidentiteit en vergelijkbaar qua oppervlakte.

124

SCHAALSTUDIE OOSTELIJK HAVENGEBIED, AMSTERDAM

125

Een gebied dat een vergelijkbare context heeft als de Coen -en Vlothaven is het Oostelijk Havengebied. Om een gevoel van schaal te krijgen is het programma van het Oostelijk Havengebied toegepast op het oppervlak van de Coen -en Vlothaven. Op de linkerpagina is te de schaal te zien van het gehele gebied t.o.v. het gehele Oostelijk Havengebied, tevens zijn de verschillende havenkommen qua schaal te vergelijken. Bovenstaand in magenta is de bebouwing weergeven die erin past.

126

SCHAALSTUDIE LLOYD KWARTIER // DELFSHAVEN, ROTTERDAM

127

Vergeleken met het Oostelijk Havengebied is te zien dat Delfshaven en het Lloydkwartier een wijdere stedenbouwkundige opzet heeft. Gebouwen hebben een grotere korrel en staan verder uit elkaar. Dit heeft te maken met de grote kenmerkende bebouwing van het gebied, zoals; de zeevaartschool, het Jobsveem gebouw en de Schiecentrale. Tevens valt op dat het Oostelijk Havengebied een veel grotere schaal heeft als Delfshaven. Waar een deel van het Oostelijk havengebied al genoeg is om de Coen -en Vlothaven te vullen, is dat bij Delfshaven de volledige wijk.

128

SCHAALSTUDIE HAFENCITY, HAMBURG

129

Waar Delfshaven voornamelijk bestond uit een stedenbouwkundige opzet van grote dichtheden en het Oostelijk Havengebied uit kleinere dichtheden met enkele grote accenten, daar bestaat Hafencity in Hamburg juist uit een mix. In het masterplan is veel gebruik gemaakt van blokken met binnenruimtes. Sommige binnentuinen sluiten aan op de havenkommen zodat er een relatie ontstaat tussen de binnentuinen en het waterfront. Zoals te zien is op de linker pagina zijn de havenkommen van Hafencity langer en smaller dan die in Amsterdam. Gecombineerd met 6-10 bouwlagen geeft dit een compacter gevoel dan in Amsterdam of Rotterdam.

130

Programma & FaseringZoals eerder vermeld is de tijd van grootschalige gebiedsontwikkeling voorbij (in Nederland). Aangezien de city-solo ook als katalysator werkt van de gebiedsontwikkeling dient er goed gekeken te worden naar hoe het gebied gefaseerd kan worden. Op deze manier is het gebied duurzaam te ontwikkelen.

132

RUIMTELIJKE STRUCTUREN

133

Doordat de identiteit van het gebied sterk afhangt van de verschillende schalen in het gebied zijn deze zelfde schalen ook leidend in het bepalen van het raamwerk van het gebied. Het raamwerk wordt gevormd op basis van kenmerkende zichtlijnen of blokmaten. Op de linkerpagina is weergeven waar de blokmaten vandaan komen en op de rechterpagina is te zien wat dit concreet oplevert qua vlakverdeling.

134

RecreatieDetailhandel

WonenWerkenRecreatieDetailhandelMaatschappelijk

Werken

WonenWerken

WonenWerken

RecreatieMaatschappelijk

PROGRAMMA

135

RecreatieDetailhandelMaatschappelijk

Wonen

WonenMaatschappelijk

WonenDetailhandel

WonenWerkenRecreatie

WonenWerkenDetailhandel

WonenRecreatie

WonenWerkenRecreatieDetailhandel

WonenWerkenRecreatieDetailhandelMaatschappelijk

WonenRecreatieDetailhandelMaatschappelijk

136

FASERING

1

20202025

2

Hoewel de metro niet gelijk gebouwd zal worden (gebrek aan financiering) moet er wel rekening mee gehouden te worden. De eerste aanzet tot gebiedsontwikkeling zal plaats vinden rondom het toekomstige metrostation, waar tevens de grootste mix te vinden is qua programma. Om de city-solo’s tegemoet te komen komt er een directe verbinding met de binnenstad en een sneltramverbinding. Zo heeft men alsnog een hoogwaardig OV-punt binnen handbereik. Het gebied dient zich te ontwikkelen als een centrummilieu rondom het metrostation. Dit betekent een grote variatie in woonmilieus en dichtheden.

Vervolgens wordt er richting de voormalige aanlegpier uitgebreid. Karakteristieke panden worden beetje bij beetje ontwikkeld met programma, denk hierbij aan flexplekken, pop-up stores, ateliers en kleinschalige detailhandel, deze voorzieningen sluiten aan bij de wensen van de city-solo en het ‘nieuwe werken’. Uiteindelijk zullen deze karakteristieke gebouwen ook gecombineerd worden met woningen uit het duurdere segment, deze zullen echter pas in een later stadium gerealiseerd worden. De voormalige aanlegpier zal getransformeerd worden tot centraal recreatiepunt van het gehele gebied. Denk hierbij aan zwemfaciliteiten en terrasjes. Het gebied dient zich als het verlengde van het centrummilieu te ontwikkelen, waarbij wonen en detailhandel de boventoon hebben.

137

20282030

3

4

Nadat de zuidwesthoek is getransformeerd kan de ontwikkeling zich voortzetten richting de havenkommen. Op deze manier zijn zowel het buitenfront als binnenwaterfront deels ontwikkeld, en kunnen de woningen in het volgende stadium al meteen gebruik maken van de kwaliteit hiervan. In het verlengde van de havenkom moet er een recreatiegebied gerealiseerd te worden dat inspeelt op de schaal en sfeer van desbetreffende havenkom. Het gebied moet een wat rustiger milieu met een fijnmazigere korrel te zijn vergeleken met het centrummilieu. Zo kan het landelijke karakter van het IJ ook te vinden zijn in het plangebied.

Als vierde fase moet de volledige overslagloods op de noord-oever van de Vlothaven ontwikkeld worden. Deze zal, zoals eerder vermeld, nu een combinatie van kleinschalige detailhandel, recreatie, pop-up stores, flex-plekken en woningen bevatten. Ten westen van het centrum milieu zal er nog uitgebreid worden in dezelfde stijl als langs de havenkom. Zo is er een eenduidige route zichtbaar van de westoever van het plangebied naar de havenkom binnen in het plangebied.

138

5

6

Vervolgens zal de grootste fase gerealiseerd worden, deze ligt aan de westoever van het plangebied. Samen met het middenstuk tussen de havenkom en de westoever in zal deze ook gefocust zijn op de omringende waterkwaliteit. Enerzijds het grove en grootschalige water van de Mercuriushaven en anderzijds het intieme binnenwater dat zich in de oksel van de ‘noord-arm’ bevindt. Belangrijk is om een geschikte balans te vinden tussen wonen/werken en recreatie. Op selectieve gebieden zal er ook kleinschalige bedrijvigheid plaats vinden. Door het volwassen gestalte van het gebied kan er nu ook grootschaligere detailhandel plaatsvinden in de gebieden van fase drie en vier.

In de zesde fase wordt één van de meest prominente gebieden ontwikkeld, de havenkop tussen beide havenkommen. Dit gebied moet net als het gebied bij fase drie een rustig milieu worden. Hier is echter wel de mogelijkheid om met een dichtere en grotere korrel aan de slag te gaan. Het milieu zal vooral woningen herbergen met op selecte punten plaats voor voorzieningenclusters. Over het algemeen zullen de woningprijzen hier hoger liggen door de centrale maar rustige ligging t.o.v. het centrum. Er zal echter ook plaats zijn voor goedkopere woningen door deze in grotere dichtheden aan te bieden. Een voorbeeld hoe dit kan werken is Borneo-Sporenburg in het Oostelijk Havengebied waarbij sterk gewisseld is tussen kleine maar compacte dichtheden en grote en massieve gebouwen.

20352040

139

7

8

In de zevende fase ligt de nadruk op het ontwikkelen van de oostzijde van het plangebied. Dit is het gebied wat het meest tegen de industrie aan ligt, het dient als een soort buffer om de overlast in het plangebied tot een minimum te beperken. De dunne strook langs het water biedt als kans om recreatie aan te bieden, denk hierbij aan een jachthaven die kan voorzien in de behoeften van de lokale bewoners of passanten. Ten zuiden van de smalle strook is er ruimte voor werkplekken gecombineerd met woonplekken. Het gebied is dusdanig ver ontwikkeld dat het een gunstig vestigingsklimaat is voor bedrijven. Deze extra bedrijvigheid zorgt voor voldoende draagvlak om het eerste metrostation te ontwikkelen.

De achtste fase betekent de start van een nieuw knooppunt, waar alle voorgaande ontwikkeling nog gebasseerd was op het eerste metroknooppunt, is er een tweede knooppunt nodig om het gehele gebied te ontsluiten d.m.v. OV binnen een straal van 500 meter. Het ‘schiereiland’ kan zich profileren als havenpier van het gebied en kan zich goed identificeren met Java -en KNSM-eiland. Op de kop van de pier is er ruimte voor divers programma aan detailhandel, grotere voorzieningen (museum, bioscoop etc.) en iconische nieuwbouwarchitectuur.

20432048

140

9

10

Tot slot worden deze twee gebieden verbonden door het gebied in de noord-west hoek te ontwikkelen. Dit gebied is verbonden met een bestaand ecologisch gebied dat onderdeel uitmaakt van een EHS. Het karakter van het gebied moet hierop afgestemd te worden. Doordat er nu voldoende draagkracht is voor het nieuwe metrostation kan deze gerealiseerd worden.

Tot nog toe was het zuidelijke gebied buiten beschouwing van de ontwikkeling gelaten. Op deze manier konden er schepen blijven aanmeren op de zuid-oever van de Vlothaven waardoor de mensen altijd de connectie met het voormalige industrieleven bleven ervaren. Het gebied zal dit karakter blijven behouden. Het gebied wordt voor ca. 85% toegewezen aan lichte havenindustrie, de overige 15% zal in de vorm van een pop-up industrie plaats vinden. Het programma zal dus naar behoefte ingevuld worden. Belangrijk is dat dit afgestemd wordt op de omringende havenidentiteit zodat de industrie zijn gang kan blijven gaan.

20552060

141

De city-solo kent een verscheidenheid aan verschillende inkomens. De starters bevinden zich aan de onderkant van de ladder terwijl de senioren al enig vermogen opgebouwd hebben. De woningen moeten vooral op het goekope segment toegespitst worden aangezien de ‘rijke’ city-solo in heel Amsterdam kan wonen.

Het gebied zal zich in de breedst mogelijke zin moeten ontwikkelen. Alleen wonen is geen optie, juist omdat de city-solo zo afhankelijk is van het stadse leven en de bijbehorende dynamiek dient zich een stedelijk milieu te vormen waarbij zo veel mogelijk gemixt zal worden.

De iconische bebouwing die in de analyse is aangegeven zal ook gefaseerd ontwikkeld worden. Het is echter een van de waardevolste plekken van het gebied, gezien de centrale locatie en de kenmerkendheid van de typologieën.

Zo zal de overslagloods op de noord-oever van de Vlothaven beetje bij beetje in gebruik worden genomen. Eerst door bijv. pop-up cafés en kleine detailhandel, gevolgd door flexplekken en gezamenlijke voorzieningen. Uiteindelijk zullen er ook woningen in te vinden zijn, deze maken de ontwikkeling van de overslagloods compleet.

IN GROTE LIJNEN

142

VisieAlle voorgaande kennis kan nu gebundeld worden tot één visie die gefundeerd tot stand is gekomen. Er zal per milieu toegelicht worden waarom desbetreffend type daar gerealiseerd wordt. Aan de hand van referentiebeelden laat ik zien hoe de locatie eruit kan gaan zien

144

EHS NETWERKHet spoornetwerk is door zijn functionele ontsluiting door het hele gebied te vinden. Het spoor wordt omgevormd tot groene drager van het gebied dat de ecologische hoofdstructuur de ruimte biedt om vanuit het noorden voort te borduren op de EHS structuur in het zuiden (naast het Westerpark). Aan deze structuur zijn een aantal parken gelegen die ruimte bieden aan voor flora en fauna. Bij het rangeerterrein komt een centraal park te liggen dat aansluit op de centrale functie van de spoorlijnen.

VERBONDEN DOOR WATERDe eerste bouwfase wordt gekenmerkt door een sterke verbinding tussen de binnenhaven en de grotere buitenhaven (Vlothaven). Deze verbinding vindt plaats in de vorm van directe looproutes en zichtlijnen. Deze sluiten aan op de brede ingangen van de bestaande loods gelegen op de noordoever van de Vlothaven. In deze eerste fase wordt er gebouwd voor de city-solo’s. Tevens wordt er gebruik gemaakt van bestaande bebouwing

145

Een groene drager van hoge kwaliteit waar recreëren, sporten en verplaatsing samen gaan.

Parken waarin de Engelse landschapsstijl voor een balans tussen recreatie en natuur zorgt.

Compacte woningen met een hoge dichtheid zijn ideaal voor de city-solo’s. Ontworpen rondom een kernoplossing.

Bestaande bebouwing komt weer in het centrum van de aandacht te staan door hoogwaardige restauratie.

Brede doorgangshallen die de verbinding tussen noord -en zuid benadrukken. Aan beide kanten is ruimte voor pop-up stores of creatieve industrie/ werkruimten.

38 / 42 / 43 / 54 / 58

146

CENTRUMMILIEUAls vervolg op de eerste bouwfase wordt er een centrummilieu gecreëerd waarbij de originele en iconische bebouwing ingezet worden als landmarks van het gebied. De losse bebouwingsblokken vormen een geleidelijke overgang van het open parklandschap naar de dichtbebouwde silo’s in het zuiden. Zij doorbreken het strakke havengrid en bieden ruimte voor de menselijke schaal door zich te beperken in de hoogte.

BOUWBLOKKENWaar de eerste fase gebruik maakte van het open karakter van de havenkommen, maakt deze fase juist gebruik van het dichte karakter van de havenkades. Dit dichtere milieu zorgt ervoor dat het park ingekaderd wordt en dat er tegelijkertijd een tweedeling ontstaat qua oriëntatie in het gebied. Het ene deel kijkt uit over het park en het andere deel kijkt over de oorspronkelijke loodsen richting de havenkom. D.m.v. grote bouwblokken is er ruimte voor grote binnentuinen die alleen toegankelijk zijn voor de bewoners

147

Oorspronkelijke silo’s die getransformeerd worden zodat deze een nieuwe bestemming kunnen krijgen, resp. woningen, detailhandel en werkplekken. Ontsluiting via de kern.

Grootschalige bouwblokken met een grote binnenruimte die een variatie aan programma biedt.

Getransformeerde silo’s met een ontsluiting via de buienkant (galerij).

Bebouwing die aangepast is op de oriëntatie t.o.v. de zon.

Grote bouwblokken gelegen in een gemeenschappelijke buitenruimte waarbij de auto geweerd wordt.

Binnenruimtes die hun intieme karakter behouden zoals een hofjesstructuur.

30 / 33 / 34 / 35 / 41 / 49

148

HAVENPIER 2.0Net zoals voorgaande fase speelt deze fase ook in op het dichtbebouwde karakter van een havenpier. De blokmaat van de oorspronkelijke havenloods is hier leidend geweest voor de hele buurt. Straatjes in de breedterichting zijn wisselend opgesteld voor een speels karakter. In de lengterichting is er sprake van oriëntatie op een diagonaal park en grotere bouwmassa’s aan het einde van de straat. Dit zorgt voor spannender straatbeeld. Het diagonale park sluit aan op het groene netwerk van de voormalige spoorrails.

HAVENPROGRAMMANaast land dient er ook een programma te zijn op het water, zeker aangezien het een prominente functie in het gebied heeft. De meest westelijk gelegen havenkom blijft zijn huidige functie behouden, namelijk: aanlegplaats voor binnenvaartschepen en riviercruises. Deze kade moet tegelijkertijd als buffer voor de geluidsoverlast die de A10 en de omliggende industrie veroorzaken. De andere havenkom in het centrum moet een recreatief karakter te krijgen in de vorm van een jachthaven.

149

Intense laagbouw langs het water.

Aanlegplaatsen voor riviercruises. Een passanten jachthaven zorgt voor dynamiek in de havenkom en zorgt tevens voor een gevarieerd programma.

Grote bouwblokken doorbreken de fijnmazige laagbouwstructuur en zorgen voor zichtlijnen richting prominente en iconische bebouwing.

Aan de kop van de haven is plek voor kwalitatief hoogwaardige openbare ruimte. De bebouwing aan beide zijden zorgt voor een ingekaderd blikveld langs de schepen.

32 / 36 / 45 / 48 / 56

150

OOSTOEVERDe oostelijke oeverzijde kent twee verschillende programma’s. De oorspronkelijke silo’s worden gebruikt als ontvangstplek van het gebied. Hier meren de pondjes aan die vanuit NDSM, CS of Hembrugterrein komen. Daarnaast zal sprake zijn van woningbouw die zich oriënteert op het water. Aan de parkkant komt een harde rand om samen met de overkant het park verder in te kaderen.

WATERORIËNTATIEEen eis is om elk milieu te laten oriënteren op het water. Door een stuk land uit te graven komt het buitenwater in connectie met het binnenwater en kan de bebouwing zich hier op aanpassen.

151

Iedereen heeft een gelijke belevingswaarde van het waterfront doordat er sprake is van een algemene ontsluitingsweg richting het water.

Een kwalitatief hoogwaardige badplaats zorgt voor een fijne verblijfsplek voor zowel de lokale bewoner als die van elders uit de stad.

Bij de aankomstplek van de veerpont is plaats voor een centraal ontmoetingspunt waar mensen zich op kunnen laden voor het begin van hun dag of tocht.

39 / 40 / 57

152

RECREATIEVE HOTSPOTDe grote silo’s op het noordelijke deel van het plangebied voorzien in de recreatieve behoefte van de bewoners van zowel lokaal als verder weg. Het kan als eventplek ingericht worden waar meerdere keren per jaar feesten of festivals georganiseerd kunnen worden. Doordat deze plek in het verlengde ligt van het park kan de waterkant van beide zijdes nog meer worden toegespitst op recreatie en detailhandel.

DE NOORDARMDe lange arm die volledig omgeven wordt door water dient nog verder in te spelen op de hierarchie van het water. Zo wordt er aan de noordkant een harde rand gerealiseerd die inspeelt op de grote schaal van het IJ. De zuidkant speelt juist in op het intiemere karakter van de binnenhaven. De groene route die zich via het spoornetwerk verspreidt is dan ook aan de zuidzijde te vinden.

153

Een flexibel in te richten terrein naar behoefte van het type festival.

Kleine kanalen die een verbinding leggen tussen het grotere buitenwater en de kleinschaligere binnenhavens.

Een iconisch punt op de kop van de pier zorgt voor herkenningspunt en landmark voor het gebied.

Een oude silo wordt omgevormd tot evenementenlocatie. Gelijkwaardig aan de Westergasfabriek in het Westerpark.

Aan de noord-kant is plaats voor een grotere en hardere rand die aansluit op de grootschaligheid van het IJ. Aan de zuidkant is plaats voor een zachtere rand die de verbinding legt met het water.

31 / 41 / 44 / 53 / 55

154

VAN STEDELIJK NAAR HAVENTot slot wordt er aan de zuidkant van het gebied ingespeeld op de transformatie van stedelijk milieu naar een havenmilieu. De zuidoever van de Vlothaven blijft immers toegespitst op havenactiviteiten. De bebouwing vormt een buffer tussen de noorden zuidkade van de Vlothaven. Via langzame verkeersroutes komen zij op een collectieve boulevard uit die uitzicht biedt over de gehele Vlothaven.

VISIEDe uiteindelijke visie is te zien op de rechterpagina. De verschillende kleuren in de binnenruimtes wijzen erop dat daar ruimte is voor verschillend programma. Een voorbeeld van een doelgroep die daarop aansluit zijn de oudere alleenstaanden, zij voelen zich meer aangetrokken tot een hofjesstructuur dan studenten of starters. Gezamenlijk kunnen zij de binnenruimtes inrichten naar eigen smaak.

De magenta gekleurde cirkels representeren de metroknooppunten. Zoals eerder beschreven dient het gehele plan vanuit deze twee knooppunten gefaseerd ontwikkeld te worden.

157

HOOGTEVERSCHILLENDe visie heeft ook een driedimensionale laag. Om een idee te krijgen van de verschillende hoogtes in het gebied is hiernaast een 3D kaart te zien waarin de hoogtes indicatief zijn aangegeven.Rondom het centrum is de bebouwing het hoogst. Dit vanwege de eerste fase, waarin er in één keer veel mensen zich in het gebied vestigen en vanwege de centrale ligging van de plek.

De bouwblokken naast het park variëren in hoogte vanwege de bezonning. Op deze manier blijft de zon zo lang mogelijk schijnen op de binnenplaats. Naarmate de bebouwing verder gelegen is vanaf het centrum wordt deze ook lager qua volume.

158

09UITWERKING DEELGEBIEDENDoordat de fasering van groot belang is in dit plan, zijn er op de volgende bladzijdes twee uit-werkingen te vinden. Dit zijn allebei uitwerkingen van hetzelfde gebied maar in verschillende fases. Op deze manier wordt duidelijk welke veranderingen later komen en welke ontwikkelin-gen prioriteit hebben.

159





IDEALE LOCATIES





160

De eerste uitwerking laat zien hoe het gebied zich in het begin ontplooit. Het geeft een beeld hoe de eerste bewoners (de city-solo’s) zich kunnen vestigen door een combinatie van nieuwbouw en hergebruik van bestaande bebouwing.

FASE 2020

161

De tweede fase laat een uitwerking van hetzelfde gebied zien maar dan 20 jaar later. Het gebied is volwassen geworden en naast de city-solo’s is er ook plaats voor andere groepen. Op deze manier ontstaat er doorstroming in de lokale woningmarkt.

Tevens laat het zien hoe bepaalde gebouwen getransformeerd zijn en waarom dit gebeurd is.

FASE 2040+

162

FASE 2020ontwerp

Open verbindingsassen die zichtlijnen benadrukken van binnenhaven naar buitenhaven, de bestaande loods wordt verlengd om een centraal plein te creëren en in te kaderen

Verhoogd programma toevoegen voor huisvesting city-solo’s

Programma is opgelost vanuit kernoplossing met een blokmaat van 20x20

Verbindingsassen benadrukken door bouwblokken van 30x30 met kernoplossing, deze zijn ingericht voor de city-solo’s

1

3

2

4

163

Variatie aanbrengen om harde wand te verzachten en minder voorspelbaar te maken

Harde rand aan de kadekant verzachten zodat deze minder eentonig wordt

Door trapsgewijs programma toe te voegen ontstaan verblijfsruimtes met een besloten en verrassend karakter

Programma heeft verschillende hoogtes en variërende rooilijn

5

7

6

8

164

FASE 20203D aerial

165

HOV lijn/ sneltram voor snelle verbinding met de stad

Dakterras met uitzicht over Vlothaven

Dakterras voor collectieve evenementen

Optimale bezonning door oriëntatie op het zuiden

Getransformeerde loods met flexibel programma

Landbouw voor lokale consumptie en lage kosten

Gemeenschappelijke buitenruimtes

Verrijdbare plateaus met flexibel programma

Collectieve voorzieningen

Centraal gelegen terras, het bruisende punt van het gebied

166

FASE 2020doorsnedes en schema´s

1

1

2

2

167

lift +

lift +

trap

trap

trap

detailh

andel

parkere

n

Op de linkerpagina is te zien hoe de city-solo’s verschillende ruimtes tot ter beschikking heeft. Enerzijds de grootse en open ruimtes langs de kades en anderzijds de collectieve en meer private daktuinen waar ze zich kunnen terugtrekken als daar behoefte aan is. Er is dus een duidelijke scheiding tussen openbaar en (collectief) privé.

Op de rechterpagina is te zien hoe de kernoplossingen en het voormalig pakhuis architectonisch opgelost zijn.

169

FASE 2020sfeerimpressie

Door de lange kade te breken met het complex ontstaat er een gebroken zichtas waardoor de ruimtes minder voorspelbaar worden. Tevens is het programma in de voormalige loods zichtbaar. Op de verrijdbare vlonders is de mogelijkheid voor een pop-up restaurant.

170

FASE 2040+ontwerp

De pier wordt herbestemd tot sportplek, dit sluit aan bij de mogelijkheid om het binnenwater om te vormen tot zwemplek (vanwege het besloten karakter)

Doordat het plein tot centrum omgevormd is, zijn de silo’s onderdeel van een prominente plek

Het plein naast het city-solo complex krijgt nu een centrale functie

Een prominente plek vraagt om een prominente functie, bovenop de silo’s die tot woningen omgevormd worden, zal een hotel verrijzen om mensen van buitenaf te trekken

1

3

2

4

171

Achter de silo’s komt een rustig woonmilieu, dit staat in contrast met het drukke en veelzijdige centrum aan de andere kant van de silo’s. Woonblokken van max. 6 lagen hoog gesettled in een collectieve autovrije zone zorgen voor een sterk buurtgevoel. Men kan deze ruimte tevens gebruiken als (collectieve) tuin. De woonblokken zijn ontworpen vanuit een kernoplossing zodat er sociale controle aan alle zijden plaats vindt. De blokken staan op een speelse manier opgesteld die in het verlengde ligt van de centrale groene parkzone. Op deze manier wordt het strakke en hierarchische havengrid doorbroken.

De collectieve plekken worden aangename verblijfsplekken door kwalitatief meubilair te plaatsen en voldoende groenvoorzieningen.

Op de voormalige overslagloods grenzend aan het city-solo complex worden geschakelde woningen gerealiseerd. Deze woningen zijn ruime appartementen of maisonnettes. Deze woningen sluiten aan op dezelfde collectieve dakterrassen van het city-solo complex. Zo worden verschillende doelgroepen met elkaar gemengd wat zorgt voor een dynamischer milieu. De aanbouw dient beperkt te worden tot twee bouwlagen zodat achterliggende complexen een vrij uitzicht over de Vlothaven blijven behouden.

65

172

FASE 2040+3D aerial

173

Sportpark toegankelijk voor iedereen

Hotel op prominente plek, bovenop oorspronkelijke silo bebouwing ter versterking van het centrale plein, dit zorgt tevens voor een landmark in het gebied

Rustig woonmilieu aansluitend op het park dat breekt met het geijkte havengrid

Grotere silo’s worden omgevormd tot deels hotel en deels studentenhuisvesting (a la Casa 400, Amsterdam)

Groene zone zorgt samen met ‘speelse blokken’ voor een informelere opzet dan tot nu toe gebruikt is voor het havengrid

Door de grote ontwikkeling van het gebied is een metrohalte nu realiseerbaar

Oude silo´s worden omgevormd tot luxe woningen die aan elkaar geschakeld kunnen worden

174

doorsnedes

FASE 2040+

1

2

175

In doorsnede 1 is de schaal te zien van de verschillende binnenruimtes. Het gaat van groot naar klein zodat in de woonzone de menselijke schaal en het buurtgevoel floreren. De voetgangerszone door het gebied kan gerealiseerd worden doordat het parkeren ondergronds is opgelost.

In doorsnede twee is te zien dat de bouwmassa´s ook steeds kleiner worden naarmate ze dichterbij de waterkant staan. Deze bouwmassa´s versterken het gevoel van de menselijke schaal.Iedere functie heeft zijn eigen schaal. Het centrum haalt zijn kracht juist aan iconische bebouwing en openbare ruimtes

van grote schaal, terwijl de rustige woonbuurt verderop zijn kracht juist uit de kleinschaligheid haalt.

1

2

176

schema

FASE 2040+

A

A

restaurantkeuken

fitness

loungeruime hotelkamers

standaard hotelkamers

A

BC

DE

E

177

Het in magenta uitgelichte schema geeft weer hoe het hotel eruit ziet. Aan de zuidkant zijn hotelkamers georiënteerd op de Vlothaven en Sloterdijk, op de noordkant zijn grotere kamers gesitueerd met uitzicht over de Coenhaven en Amsterdam-Noord. Aan de noordkant zijn ook collectieve functies te vinden zoals een loungeroom, fitnessruimte en een restaurant. De woningen elders in het plangebied moeten ook gebruik kunnen maken van deze functies zodat het hotel door een grotere doelgroep dan toeristen gebruikt wordt.

Het in het blauw uitgelichte schema geeft de situatie weer van de silowoningen onder het hotel. Kenmerkend voor deze woningen is de flexibiliteit ervan. Per woning (= per laag in elke silo) is er 78.5m2 beschikbaar. Bij behoefte aan extra ruimte kan men een tweede of derde silo aaneen schakelen om deze in te delen naar eigen smaak. Zo kan er bijv. een woonkamer op de zuidkant georiënteerd zijn en een slaapkamer op de noordkant. Deze verscheidenheid zorgt ervoor dat een bredere doelgroep zich tot het gebied aangetrokken voelt. De woningen zijn ontsloten via een centrale liftschacht.

179

FASE 2040+sfeerimpressie

De voormalige silo’s zijn samen met het hotel de eyecatcher van het gebied. Dit is een punt waarop men zich in de wijde omtrek kan oriënteren. De silo’s en het hotel hebben een weids uitzicht over de Vlothaven en de naastgelegen sportvelden, dit zorgt voor een dynamisch en interessant schouwspel

181


Op de zuidoever van de Vlothaven blijft de industrie bestaan. Dit zorgt voor een dynamisch uitzicht vanuit het hotel, de silo’s en het city-solo complex, boten komen en gaan. Op deze manier blijft de voormalige identiteit van het ontwikkelde gebied nog steeds voelbaar.

183


Doordat de pier als een beschermende factor voor de binnenhaven fungeert is dit een ideale plek waar men kan recreëren. Het water fungeert als zwemplek met een naastgelegen zwemtrap terwijl de pier zelf voor droogsporten zoals basketbal en voetbal geschikt is. Het city-solo complex (evenals het naastgelegen hotel) heeft uitzicht over de gehele sportpier.

185


De bouwbokken staan zodanig opgesteld zodat deze een verrassende schakeling aan binnenruimtes oplevert. Men kan hier samen of individueel ontspannen en socializen. Per gebouw is er een collectief vlonder waar gezamenlijke evenementen zoals een barbeque georganiseerd kunnen worden.

186

EINDCONCLUSIE & AANBEVELINGEN

De city-solo is te huisvesten in kleine en compacte woonunits in hoge dichtheden die binnen fietsafstand (max. 2.5km) van belangrijke plekken in de stad liggen. Belangrijke plekken zijn onder te verdelen in voorzieingenclusters, recreatiegebieden en intercitystations. Een pre is dat er een OV-knooppunt op loopafstand aanwezig is. Met een aantal primaire functies zoals een supermarkt, fitness, restaurant, bar etc. is de city-solo als katalysator in te zetten voor een bepaalde gebiedsontwikkeling. Dit is in een sneller tempo te realiseren dan het geijkte broedplaatsprincipe. Daarbij is door het grote tekort aan geschikte woningen voldoende draagvlak om in een keer de woningen en voorzieningen te plaatsen in desbetreffend gebied. Het belangrijkste aspect is dus dat het een strategie is

die keer op keer toepasbaar is op elk gebied dat de gemeente wilt ontwikkelen en tevens geschikt is voor de city-solo doelgroep. Zo kunnen de city-solo’s in de toekomstige jaren steeds meer deel gaan uitmaken van de woningmarkt, waarbij zij een woning hebben die op hun maat is afgestemd.

Eenmaal neergestreken is het van belang dat er een duidelijke scheiding komt tussen privé en openbaar. Juist omdat de city-solo’s veelal aangewezen zijn op collectieve voorzieningen (vanwege de lagere prijzen) is het van belang dat er de mogelijkheid is om je als city-solo terug te trekken als je daar behoefte aan hebt.

Naast de compacte woning, collectieve voorzieningen en primaire voorzieningen is het van belang dat er een goede OV-ontsluiting en langzame verkeersverbinding aanwezig is. Veel city-solo’s hebben geen grote portemonnee waardoor een auto vaak niet tot de opties behoort. Daarbij is een auto in Amsterdam

vaker last dan lust. Door het gebied goed ontsluitbaar te maken voor zowel de fiets als het openbaar vervoer zullen de city-solo’s sneller geneigd zijn zich daar te vestigen. Hoe sneller zij zich daar vestigen, des te sneller het gebied zich kan ontwikkelen en andere doelgroepen aantrekt.

Omdat de city-solo’s vaak de eerste bewoners van een gebied zullen zijn is een metrohalte nog niet realiseerbaar (als er al geen bestaande is). Daardoor is het van belang dat de tram, bus en pont hier een belangrijke plek innemen. De bereikbaarheid van een gebied is zeer bepalend voor het succes van de gebiedsontwikkeling.

Hoe kan de periferie van Amsterdam op zowel korte als lange termijn in de groeiende behoefte van betaalbare woningen voor city-solo’s voorzien?

188

BRONNENLIJSTRAPPORTEN

1Amsterdam-Noord, Stadsdeel. (2006). Natuureffectrapportage stadsdeel Amsterdam-Noord. Amsterdam.

2CBS. (2002). Singles gaan uit. Den Haag.

3Fokko Kuik. (2009). Amsterdammers in beweging. Amsterdam.

4Johan Karst. (2012). Woningtekort MRA bedreigt economie. Amsterdam.

5Lanser, L. (2009). Halleluja Amsterdam. Delft.

6Milieu, Afdeling gebouwen Economie en. (2009). Situatie geurhinder. Amsterdam.

7Neufert, E. (1999). Architects’ Data Third Edition. Oxford: Blackwell Science.

8Noordzeekanaalgebied, Stuurgroep visie. (2013). Visie Noordzeekanaalgebied 2040. Amsterdam.

9Ordening, Dienst Ruimtelijke. (2009). Haven-Stad, drie vergezichten voor de westelijke IJ-oevers. Amsterdam.

10Ordening, Dienst Ruimtelijke. (2012). Plan Amsterdam, Metropoolregio Amsterdam, gezamenlijke ruimtelijke en economische koers. Amsterdam.

11Ordening, Dienst Ruimtelijke. (2011). Structuurvisie Amsterdam 2040, economisch sterk en duurzaam. Amsterdam.

12Ordening, Dienst Ruimtelijke. (2013). Transformatiestrategie Haven-Stad - bijlagen. Amsterdam.

WEBSITES

13Beek, S. v. (2013, september 9). Sex en the city: de statistiek. Opgeroepen op februari 24, 2015, van Stadsleven Amsterdam: http://www.stadslevenamsterdam.nl/2013/09/09/sex-and-the-city-de-statistiek/

14Brinks, M. (2010). Daar waar ik woon. Opgeroepen op april 4, 2015, van Issuu: http://issuu.com/wikistedia/docs/daar_waar_ik_woon

15Bureau onderzoek en statistiek. (2012, november). Amsterdam in cijfers 2012. Opgeroepen op maart 20, 2015, van ois.Amsterdam: http://www.ois.amsterdam.nl/media/Amsterdamincijfers2012/HTML/OenS_KA11/assets/basic-html/page456.html

189

16CBS. (2003, juli 21). Éen miljoen alleenstaanden erbij tot 2030. Opgeroepen op maart 2, 2015, van CBS: http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/bevolking/publicaties/artikelen/archief/2003/2003-1217-wm.htm

17Duin, M. (2015, januari 3). Alleenstaanden willen ook een eigen woning. Opgeroepen op februari 8, 2015, van Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/dossier-singleblog/alleenstaanden-willen-ook-een-eigen-woning~a3821867/

18Gemeente Amsterdam. (sd). Ecologische passages en structuur. Opgeroepen op maart 10, 2015, van Amsterdam Maps: http://maps.amsterdam.nl/ecopassages/?LANG=nl

19Gemeente Amsterdam. (sd). Woningwaarde verkoopprijs per m2. Opgeroepen op maart 11, 2015, van Amsterdam Maps: http://maps.amsterdam.nl/woningwaarde/?LANG=nl

20Hughes, K. (2012, mei 3). Going Soo, Eric Klinenberg, review. Opgeroepen op februari 21, 2015, van The Guardian: http://www.theguardian.com/books/2012/may/03/going-solo-eric-klinenberg-review

21Jaffe, E. (2013, juli 16). rise peope living alone has led more sustainable cities. Opgeroepen op april 2, 2015, van citylab: http://www.citylab.com/work/2013/07/rise-people-living-alone-has-led-more-sustainable-cities/6212/

22Klinenberg, E. (2012, maart 2). living alone appeal. Opgeroepen op februari 2, 2015, van Huffington Post: http://www.huffingtonpost.com/eric-klinenberg/living-alone-appeal_b_1250901.html

23Klinenberg, E. (2012, maart 30). the rise of solo living. Opgeroepen op februari 20, 2015, van The Guardian: http://www.theguardian.com/lifeandstyle/2012/mar/30/the-rise-of-solo-living

24Margret. (sd). wonen als citysolo. Opgeroepen op februari 18, 2015, van Singlessite: http://www.singlessite.nl/wonen-als-city-solo/

25Metz, T. (sd). 30 september sex in the city foto impressie. Opgeroepen op maart 2, 2015, van Stadsleven Amsterdam: http://www.stadslevenamsterdam.nl/live-talkshow/fotos/30-september-sex-in-the-city-foto-impressie/

26Metz, T. (2013, september 18). Een poef die tafel wordt. Opgeroepen op maart 3, 2015, van Groene: http://www.groene.nl/artikel/een-poef-die-tafel-wordt

27Metz, T. (2014, augustus 18). Soloterdijk, waar woont de toekomstige citysolo? Opgeroepen op maart 2, 2015, van Stadsleven Amsterdam: http://www.stadslevenamsterdam.nl/2014/08/18/soloterdijk/

190

28Metz, T. (2014, juni 28). TU Delft transformeert de stad met city solos. Opgeroepen op maart 12, 2015, van stadsleven Amsterdam: http://www.tracymetz.nl/2014/06/28/tu-delft-transformeert-de-stad-met-city-solos/

29Villa Mokum. (sd). Villa Mokum. Opgeroepen op februari 18, 2015, van Issuu: http://issuu.com/projectsites/docs/villamokum/39?e=1356279/3082031

AFBEELDINGEN

303042. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van MIMOA : http://www.mimoa.eu/images/3042_l.jpg

31Amsterdam Java eiland. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van The Gastro: http://www.thegastro.bar/Restaurants/oliver/Fotos/original/Amsterdam-Java-eiland.jpg

32Cruising-the-harbor-nyhavn-in-copenhagen-denmark. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van graphicsib: http://cache-graphicslib.viator.com/graphicslib/media/d9/cruising-the-harbor-nyhavn-in-copenhagen-denmark-photo_1847001-770tall.jpg

33Duin, M. (2014, oktober 4). wonen in een hofje is hot, en niet alleen voor ouwe vrijsters. Opgeroepen op april 4, 2015, van volkskrant: http://www.volkskrant.nl/dossier-singleblog/wonen-in-een-hofje-is-hot-en-niet-alleen-voor-ouwe-vrijsters~a3803138/?akamaiType=FREE

34Funen. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Lablog: http://www.lablog.nl/wp-content/uploads/2011/12/000-funen1.jpg

35Group, B. I. (sd). BIG’s west 57th residential buildin. Opgeroepen op april 4, 2015, van Buildipedia: http://buildipedia.com/images/masterformat/Channels/In_Studio/BIGs_West_57th/Renderings/BIGs_West_57th_Residential_Building_03.jpg

36Hafencity. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van KCAP: http://www.kcap.eu/images/000162_hafencity.jpg

37Heijmans ONE. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Heijmans: http://www.heijmans.nl/en/heijmans-one/

38Highline park New York. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van The Coolist: http://www.thecoolist.com/wp-content/uploads/2010/11/Highline-Park-New-York-4.jpg

39IJkantine exterieur. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van NDSM: http://cdn2.ndsm.nl/wp-content/uploads/2012/04/ijkantine_exterieur_830_16x9.jpg

40IJplein. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Schlijper: http://media.schlijper.nl/normal/10/04/20/100420-01-ijplein.jpg

41Java. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Soeters van Eldonk: http://www.soetersvaneldonk.nl/images/projecten/java/10.jpg

42Jobs Veem. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Mei Architecten: http://www.mei-arch.eu/projecten/jobsveem/

43Max op de foto. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van City Campus Max: http://www.citycampusmax.nl/maxopdefoto.php?album=5

191

44Nieuwbouw1. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van maritime delta: http://maritimedelta.nl/wp-content/uploads/2013/10/NIEUWBOUW1.jpg

45p1010126. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Andere tijden architectuur: https://anderetijdenarchitectuur.files.wordpress.com/2013/02/p1010126.jpg

46Projectomschrijving. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Inspiring Space: http://www.villamokum.nl/projectomschrijving

47Projectomschrijving kavel 1. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van De hoofden: http://dehoofden.nl/projecten/houthavens/

48River cruises. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Tripadvisor: http://media-cdn.tripadvisor.com/media/photo-s/06/1a/d9/ed/river-cruises.jpg

49Silo. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Soeters van Eldonk: http://www.soetersvaneldonk.nl/images/projecten/silo/2.jpg

50Solo het nieuwe normaal. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Volkskrant: http://www.volkskrant.nl/dossier-singleblog/solo-het-nieuwe-normaal~a3761530/?akamaiType=FREE

51Stadgenoot Amsterdam. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van de studio: http://www.de-studio.nl/projectomschrijving/

52Unseen. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Westergasfabriek: http://www.westergasfabriek.nl/wp-content/uploads/2013/08/19.09.2012-WGf-Unseen-4551.jpg

53Voltt loves summer. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van NDSM: http://cdn3.ndsm.nl/wp-content/uploads/2014/01/VOLTT-LOVES-SUMMER-2013-9112-1-2-830x467.jpg

54Vondelpark Amsterdam. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Amsterdam bezoeken: http://www.amsterdambezoeken.nl/wp-

55content/uploads/2012/07/Vondelpark-Amsterdam.jpgWays to give. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Friends of the highline: https://www.thehighline.org/assets/ways_to_give_image2-51bcd8c71eb925920ef73f3656f0dcfc.jpg

56West 8. (sd). 62. Opgeroepen op april 4, 2015, van West 8: http://www.west8.nl/images/dbase/62.jpg

57Westrienen, V. (2002, augustus 18). DSC00154-1. Opgeroepen op april 4, 2015, van Flickr: https://www.flickr.com/photos/38007304@N00/1391325851

58XiPKe. (sd). Opgeroepen op april 4, 2015, van Begin Inspiration: http://www.beginspiration.nl/wp-content/uploads/2014/10/XiPKe.jpeg

192

COLOFONAuteur: Andreas MulderJaar van uitgave: 2015Illustrator: Andreas MulderDrukker: Print en BindPapier: 100gramsOplage: 7

City solo in amsterdam

Documents

Transcript of City solo in amsterdam