nummer 75 | Q3 2015 | 10e jaargang

Literair internettijdschrift

CIRCUMPLAUDO

CIRCUMPLAUDO 2

CIRCUMPLAUDO

nummer 75

Q3 2015

10e jaargang

-driemaandelijks verschijnend literair platform-

Ad van der Zwart Marijke Scholten

Eric Peterse Redactie

www.circumplaudo.nl

Webadres

www.facebook.com/Circumplaudo

Facebook

adzwart@circumplaudo.nl E-mail

Kopij kan worden ingezonden naar het bovenstaande e-mailadres. Kopij

Ad van der Zwart

Vormgeving website

Marijke Scholten Eindredactie

Marta Pawlik Omslagfoto

Eric Peterse

Vormgeving omslag en binnenwerk

Rob den Boer Beheer facebookpagina

© 2015 Copyright berust bij de betreffende auteurs. Copyright

Deze uitgave is zonder subsidie tot stand gekomen.

CIRCUMPLAUDO 3

Inhoud

Argibald - Cartoons 4, 15 en 34

Karen van Soomeren - Normale gang van zaken 5

Hilde A.M. Jutte - Afnemend getij 9

Gerard Schoemaker - Gedichten 16

Rob den Boer - Tweegevecht 19

Marijke Scholten - Eén helder uur 35

CIRCUMPLAUDO 4

Argibald

CIRCUMPLAUDO 5

Karen van Soomeren

Normale gang van zaken

‘Terugkomend op uw eerdere vraag; ja, ik vind het normaal.

Voor mij is het normaal. Voor mijn 13.000 volgers is het

normaal. Misschien zijn er mensen die het niet normaal

vinden, maar die zijn er altijd. Mijn volgers beleven er ple-

zier aan en daar draait het om. Het is een opwindende ge-

dachte, dat moet u toegeven. 13.000 volgers die ernaar kij-

ken, die erop wachten. Nu ik het over wachten heb, een

momentje, dan pak ik even mijn telefoon. Waarom steekt u

uw hand op? Mag dat niet? Serieus? U kunt niet van mij

verwachten dat ik mijn volgers in de steek laat. Een uur geen

telefoon. Dat kan niet. U weet toch dat internet tegenwoor-

dig op de tweede plaats, de behoefte aan veiligheid en ze-

kerheid, in de piramide van Maslow staat? U kunt dan wel

uw hoofd schudden, maar het is zo. Weet u wat het met u is?

U bent preuts! Of nee, jaloers. Een volkomen natuurlijke

reactie. Ik weet dat de meeste van mijn volgers mannen zijn.

De vrouwen kunnen het niet hebben. Zegt u nu zelf, er zijn

maar weinig vrouwen die hier tegenop kunnen. Zo’n li-

chaam met zulke tieten en zo’n kont. Daarom moet ik mijn

volgers op zijn minst een stukje decolleté geven. De betere

foto’s maak ik na deze sessie wel. Misschien hebt u daar een

punt, je moet ze een beetje hongerig houden. Je moet nog

wat zaken aan de fantasie over laten zodat ze terug blijven

komen. Waarom blijft u uw hoofd schudden? Er is op deze

CIRCUMPLAUDO 6

manier weinig aan met u. U heeft vast ook geen seksleven.

Of nee, waarschijnlijk heeft u er wel één, maar is dat volledig

ingedut. Zo’n seksleven waarbij u het één keer in het week-

end in een missionarisstandje doet en het dan de liefde be-

drijven noemt. Vervolgens ben ik degene van wie verwacht

wordt dat ik hier mijn beweegredenen vertel. We zouden de

rollen om moeten draaien. Vertelt u eens wat u bezielt.

Waarom ben ik altijd degene die uit moet leggen waarom ik

doe wat ik doe? Als ik op een warme zomerdag alleen in een

rokje rondloop, dan word ik door de politie aangehouden.

Niet alleen aangehouden, maar ik krijg ook nog eens een

boete omdat ik schuldig ben aan openbare schending van de

goede zeden. Nu vraag ik u. Het is gewoon de natuur. Vroe-

ger hadden we niet eens kleding. Maar tegenwoordig schend

je de goede zeden. Er zijn genoeg mannen die er met warm

weer ook topless bij lopen. Daar zegt niemand wat van. Als

je het mij vraagt heeft het helemaal niets met goede zeden te

maken, maar met andere vrouwen die er niet mee om kun-

nen gaan. Zij zijn degenen die gaan klagen. De confrontatie

met een mooier lichaam dan dat van hen wordt hen te veel.

Omdat andere vrouwen problemen met hun eigen lichaam

hebben zit ik hier. Door deze vrouwen wordt het niet nor-

maal gevonden om jezelf te tonen. Laat staan dat het je op

mag winden wanneer anderen graag naar jouw lichaam kij-

ken. Volgens mij is dat alleen maar natuurlijk. Of zou u

soms liever volledig genegeerd willen worden? Nee, u wilt

ook bekeken worden, maar met een gemiddeld lichaam zo-

als dat van u houdt u die aandacht niet vast. De frustratie

die daaruit voortkomt, reageert u af op mensen zoals ik. Nu

wordt het me pas echt duidelijk. Het klopt wat anderen over

CIRCUMPLAUDO 7

therapie zeiden. Ze zeiden dat een psycholoog inzicht geeft

in jezelf. Weet u, dat had ik van tevoren niet gedacht. Ik

vond het maar onzin, maar het klopt echt. Het is u gelukt. Ik

wil u daar hartelijk voor bedanken. Dank u wel voor de be-

vestiging. Het ligt aan anderen, niet aan mij. Ik ben volledig

normaal.’

CIRCUMPLAUDO 8

CIRCUMPLAUDO 9

Hilde A.M. Jutte

Afnemend getij

‘Weliswaar hebben zoutwaterbeerdiertjes geen opponeerba-

re duim,’ zei de bioloog, ‘maar ze kunnen wel degelijk iets

vastpakken.’ Hij lachte er een beetje bij, subtiel, meer gri-

mas dan geluid, alsof hij een geweldig idee had en dat nog

aan niemand zou vertellen; een mondhoek die heel even

omhoogtrok, een twinkeling in zijn grijze, linker oog, een

zacht en kort, snorkend geluidje dat werd overstemd door

een bladzij die werd omgeslagen, door iemand ergens achter

de boekenstelling.

Zijn gehoor reageerde niet of nauwelijks. Zeyna, die ach-

ter de balie van Naturalis stond, verveelde zich een beetje, ze

had al zo veel geniale geleerden voorbij zien komen met

grootse plannen. En ze was geen bakvis meer, ze werd niet

meer gelijk hopeloos verliefd op iedere briljante professor

die iets slims leek of dacht te zeggen. De sterpaleontoloog

van datzelfde Naturalis – een museum over dode planten en

dieren te Leiden - zat met z’n gedachten elders, misschien

bij z’n laatste tv-optreden.

Harry, de bioloog, keek nog even verwachtingsvol of er

echt niemand zou reageren en toen besloot hij z’n geniale

plan toch maar te verklappen. Ze zouden versteld staan. ‘Ik

wil ze dresseren,’ zei hij, ‘zodat we ze kunnen inzetten voor

hand- en spandiensten bij nanotechnologie. En wie weet,

misschien zelfs bij nano-operaties, in het menselijk lichaam.

CIRCUMPLAUDO 10

Stel je eens voor wat we dan zouden kunnen bereiken.’

Zeyna schoof haar handen wat terug in de lange mouwen

van haar vest, ze vroeg of het niet gevaarlijk was om van die

beestjes los te laten in het lichaam van zieke mensen. Harry

helde een beetje naar achteren met z’n bovenlichaam en

fronste de wenkbrauwen. Daar had hij nog niet over nage-

dacht. Clint, de paleontoloog, vroeg of daar veel geld voor

nodig was, voor dat dresseren. Harry meende van wel, er

waren sterke microscopen bij nodig om alles te kunnen zien

wat die beerdiertjes deden, micro-camera’s, onderzoek naar

de beste omstandigheden om beerdiertjes te houden en te

fokken, er zou natuurlijk speciale computerprogrammatuur

moeten worden geschreven. En dan waren er nog nanohoe-

peltjes nodig.

‘Nanohoepeltjes?’ vroeg Zeyna. Harry knikte, z’n voor-

hoofd met de al flink wijkende haargrens glom in het kunst-

licht dat hier ook op zonnige dagen altijd aan was.

‘Nanohoepeltjes ja, je moet het dresseren toch ergens

mee beginnen.’ legde hij uit. ‘Dus je begrijpt dat het best een

duur project wordt, het zal niet makkelijk zijn om fondsen te

werven.’ Clint stelde voor om aan crowdfunding te gaan

doen.

Drie weken later vroeg Zeyna, die Harry had geholpen de

crowdfunding te organiseren, hoe het ermee stond. Harry

antwoordde dat het fantastisch ging. Men kon pas zo’n 36

uur geld storten en er was al 38,50 euro binnen. Zeyna zocht

het €-tekentje op haar toetsenbord, Harry zei dat dat 20AC

was, maar het lukte haar niet om het op die manier voor el-

kaar te krijgen. Ze gaapte een beetje, maar dat was van de

CIRCUMPLAUDO 11

honger, het was ramadan. Clint was er niet, hij was voor een

weekje naar Johannesburg voor een belangrijke conferentie.

Alle top-paleontologen zouden er zijn.

De directeur, die je anders zelden zag, hij had het geme-

lijk te druk met vergaderen en netwerken, stond plots naast

Harry. Die schrok daar een beetje van, vooral omdat de di-

recteur hem joviaal op de schouder sloeg. De iets te bleke en

iets te corpulente zestiger, strikt heteroseksueel, deed dat

wel vaker als hij wilde laten zien hoe gewoon hij was geble-

ven.

‘Harry, hoe gaat het met dat project van je, kom, waar

ging het ook weer over, iets met Steenarenden toch?’

‘Mariene beerdiertjes,’ zei Harry zacht, want dat was de

correcte term voor zoutwaterbeerdiertjes. En nogmaals, nog

steeds zacht: ‘Mariene beerdiertjes. Het gaat lang niet

slecht, de crowdfunding is gisteren gelanceerd.’ Hij vroeg

zich af waarom hij ‘gelanceerd’ zei. Zei je dat wel zo, een

crowdfunding lanceren? Het klonk zo raar. De directeur liep

verder, met passen die urgentie en belang moesten verra-

den. Zeyna snoof een beetje, zij had de neiging op hoogmoed

neer te kijken. Harry had dat vaker gemerkt en vroeg zich af

of dat neerkijken op hoogmoed een religieuze grond had.

Harry begon zich wat zorgen te maken. De crowdfunding

was nu eenentwintig dagen gaande en na een hoopgevende

start was de teller op de derde dag naar 46,87 euro gekro-

pen. En op dat bedrag stond de teller nu nog steeds. Niet dat

iemand ernaar vroeg. De directeur was druk met strategi-

sche beleidsbesprekingen omtrent de evaluatie van de toe-

komstvisie. Het reflecteren daarover diende zorgvuldig ge-

CIRCUMPLAUDO 12

managed te worden, anders zou het allemaal kunnen escale-

ren. Harry was, ondanks zijn zorgen, blij dat hij geen direc-

teur was. Zeyna was onlangs tante geworden en kon alleen

nog maar denken aan en spreken over babykleertjes, baby-

bedjes, speentjes en wat dies meer zij. En Clint? Och, Clint

was Clint, hij was bezig met een nieuw format voor een tv-

programma. Iets educatiefs.

Harry boog zich over z’n bureau, hij was aan het tekenen.

Het was een zoutwaterbeerdiertje, van het soort dat je veel

aan kon treffen op het strand bij Katwijk, bij afnemend getij

tussen de eb- en vloedlijn. Hij hoopte dat een mooie afbeel-

ding mensen zou kunnen verleiden geld in zijn project te

steken.

Met de twee meest geslaagde tekeningen liep hij naar

Zeyna, hij hoopte dat hij haar kon helpen de tekeningen te

digitaliseren. Ze was erg handig met computers. Toen ze de

tekeningen zag, vond ze het weer zielig om zulke beestjes

door hoepeltjes te laten springen. Ook al waren het nano-

hoepeltjes.

‘Je bent net tante geworden,’ stelde Harry vast, ‘daar

word je weekhartig van.’ Zeyna bloosde een beetje, ze wist

zelf niet goed waarom. Harry vroeg zich af of z’n opmerking

misschien wat te gewaagd was geweest. Zou hij haar in ver-

legenheid hebben gebracht? Dat was niet z’n bedoeling ge-

weest.

Nog weer drie weken later moest Harry z’n project opgeven.

Er stond 47,13 euro op de rekening voor het beerdiertjespro-

ject en hij zag geen enkele kans z’n projectvoorstel zo te

herschrijven dat dat bedrag voldoende zou zijn om de

CIRCUMPLAUDO 13

kosten te dekken.

De directeur had er ook al geen vertrouwen meer in, die

had hem een ontslagbrief gestuurd. Of eigenlijk was het

geen echte ontslagbrief, dat kon helemaal niet. Harry had

namelijk geen vast contract, dat mocht niet meer want dat

was ouderwets. Hij had gewoon een brief gekregen dat z’n

tijdelijke aanstelling niet verlengd werd. Voor iemand die

geen projecten van de grond kreeg, was geen plek in de

nieuwe toekomstvisie. De directeur hoopte natuurlijk dat

Harry het zou begrijpen, maar voor de zekerheid meed hij

Harry. Je kon nooit weten hoe iemand zou reageren.

De 47,13 euro was net genoeg om een mooie bos bloemen

voor Zeyna te kopen, als dank voor haar hulp en steun, en

een fles jenever voor zichzelf. Clint kwam hem helpen die op

te drinken, op Harry’s laatste werkdag. Hij zat op het bureau

dat Harry al leeggeruimd had, het liep tegen vijven. Harry’s

spullen zaten in een doos die op het bureau stond. Bovenin

de open doos lagen de tekeningen die hij gemaakt had, ze

hadden niet geholpen om meer geld in te zamelen. Harry zat

onderuitgezakt in z’n stoel. De wollen trui die hij droeg,

kriebelde in zijn nek. Hij twijfelde of hij voortaan een over-

hemd onder zijn trui zou dragen in plaats van een hemd, of

misschien beter kon overstappen op katoenen truien. Clint

bekeek de bovenste tekening eens goed en pakte toen het

hele stapeltje en bladerde er langzaam doorheen. Voorzich-

tig legde hij de tekeningen terug. Ze zwegen en dronken de

glaasjes leeg die Clint had meegebracht. Harry schonk nog

eens in.

‘Het zijn mooie tekeningen,’ zie Clint, ‘ik wist niet dat jij

dat kon.’ Harry zei niks en staarde een beetje somber voor

CIRCUMPLAUDO 14

zich uit. ‘Zou je wat tekeningen kunnen maken voor het

nieuwe, educatieve tv-programma?’ vroeg Clint. Harry keek

op, een beetje suffig. ‘Tegen betaling natuurlijk,’ voegde

Clint er nog aan toe.

CIRCUMPLAUDO 15

Argibald

CIRCUMPLAUDO 16

Gerard Schoemaker

Gedichten

Verstrikt

En niet zo zuinig ook.

Verstrikt in de beperkte taalvaardigheden van mezelf als

Groninger in Nederland. Verstrikt in de beperkte taalvaar-

digheden van het lagere personeel bij publieke instanties.

Verstrikt in mijn verlegenheid in de omgang met de ander;

verstrikt in mijn bedoeling met die ander: ik wil je neuken

maar ik wil ook met je praten.

Verstrikt in onverdiende complimentjes, in werkelozen veels

te vroeg al bruin.

Gezongen heb ik met de dichters, gevlogen met het aardse

schuim,

gezeten met mezelf en andere zitters.

Verstrikt gelukkig in dit aardse puin.

Nog schitteren

Schitteren: een blinkend ego; een stralend aureool.

Met seks verknoopt verlangen; hyperbool.

CIRCUMPLAUDO 17

Zaterdagavond

Een weerschijn op je tieten, terwijl je vent net

doodgevonden was.

Begraven al en ik zelfs koffie heb gedronken.

Wat is dit voor iets vreemds, dit mensenras.

Ik dacht

Dat seks ging over tederheid en tot orgasme strelen,

wist niks van rammen, erop los,

wat ook niet gaat vervelen.

Totdat ze dood gevonden werd,

en enkel nog kon strelen.

CIRCUMPLAUDO 18

Rob den Boer, 'Imponeren',

oliepastel op papier, 60 x 40 cm

CIRCUMPLAUDO 19

Rob den Boer

Tweegevecht

‘Er is te veel natuur,’ had de buurvrouw van Janine de Haas

onlangs gezegd, toen ze een praatje maakten op de galerij.

‘Het verwildert hier helemaal.’

Sinds er achter de flat een waterberging lag, was de vogel-

stand snel toegenomen. Vooral de meerkoeten werden erg

agressief als ze jongen hadden. Een eendje dat meters ver-

derop naar voedsel speurde in het laagstaande water, werd

zonder pardon de oever op gejaagd. Ook de hoentjes kregen

het zwaar te verduren en leefden in zo'n periode aan de ra-

felranden van het wateroppervlak. Janine kon er iedere dag

vanaf haar balkon geboeid naar kijken, als ze even uitrustte

van haar werk en een kopje thee dronk.

Er was blijkbaar een vrouwtjestekort bij de meerkoeten,

want een mannetje joeg een andere meerkoet voortdurend

weg als die zijn vrouwtje probeerde te benaderen. De veren

van hun vleugels gingen dan overeind staan, beiden tastten

de tegenstander even af en dan vlogen ze elkaar naar de

borst. Na een korte heftige worsteling droop de indringer

vervolgens af met de typische waterlooppas van een meer-

koet, het riet in.

Wat dat betreft is de dierenwereld niets menselijks

vreemd. Ook om Janine was gevochten toen zij een jaar of

zeventien was. Ze had prachtig hertenbruin haar, dat meest-

al in een lange, stevige paardenstaart omlaag krulde en een

CIRCUMPLAUDO 20

knap gezicht met een paar wangen die er gewoon om vroe-

gen om gekust te worden. Veel jongens wilden met haar uit,

maar twee ervan joegen echt op haar. Otto was een mooie

jongen met blond krullend haar en een aanstekelijke, gulle

lach, een ware casanova op zijn scooter. Tenminste, als de

politie er geen beslag op had gelegd, omdat hij hem telkens

opvoerde en veel te hard door het dorp of over de dijk langs

de rivier reed. Dirk-Jan was een serieuze jongen die toen al

wist dat hij later bij een bank wilde gaan werken.

Otto had de middelbare school uiteindelijk op zijn acht-

tiende verlaten met een mavo-diploma, terwijl hij in een

vwo-brugklas was begonnen. Andere zaken hadden hem

altijd veel meer geboeid dan school. In de eerste plaats zijn

scooter, maar ook meisjes, feestjes, roken, drinken en blo-

wen.

Hij ging liever werken bij de supermarkt waar hij al een

bijbaantje had, dan verder studeren. Als mensen hem vroe-

gen waarom, dan zei hij altijd dat hij via interne cursussen

op den duur bedrijfsleider kon worden. Binnen een jaar

werd hij ontslagen. Soms was hij zo dronken en zo stoned,

dat hij gewoon dagen achter elkaar niet op zijn werk ver-

scheen. Zijn studieboeken lagen nog ingepakt thuis ergens

achterin een kast.

Dirk-Jan daarentegen doorliep de meao en daarna de heao

in een keer achter elkaar. Hij was geen geweldige student,

maar met een rijtje zevens kwam je er ook. Zijn docenten

mochten hem graag vanwege zijn grote motivatie. Tussen

zijn klasgenoten viel hij niet op en hij bleef ook gewoon

thuis wonen op het dorp. Voortdurend probeerde hij Janine

tot een afspraakje te verleiden. Ook zijn moeder vond haar

CIRCUMPLAUDO 21

een goede vriendin voor haar zoon.

‘Ze is zo kalm en ze heeft zulke lieve ogen,’ zei ze.

Op hun beurt mochten Janine's ouders Dirk-Jan graag,

zijn familie was van dezelfde kerk en het was een serieuze

jongen. Met Otto hadden ze weinig op.

‘Hij is mentaal instabiel,’ zei haar moeder, ‘daarom zal hij

nooit iets bereiken in het leven.’

Als er iets te vieren was in de familie werd Dirk-Jan altijd

uitgenodigd, maar Otto niet.

Janine had twee oudere broers die allebei aan de universi-

teit studeerden. Zelf had ze geen duidelijk toekomstbeeld,

hoewel haar ouders graag hadden gewild dat zij ook was

gaan studeren. Na de havo kreeg ze een baantje in een

boekwinkel in de nabijgelegen stad en dat vond ze best. Ze

had altijd graag gelezen en af en toe schreef ze gedichtjes.

Haar leraar Nederlands probeerde haar te stimuleren om

eens wat in te sturen naar een literair tijdschrift, maar dat

wilde ze niet. Iedereen in het dorp ging er vanuit dat ze met

Dirk-Jan zou trouwen als hij klaar was met zijn studie en

dat zij dan thuis voor de kinderen zou gaan zorgen, met een

parttime baan erbij. Eigenlijk dacht ze dat zelf ook, hoewel

er nog geen serieuze relatie was en zij ondertussen, tot er-

gernis van haar ouders, de nodige andere vriendjes had ge-

had.

Otto had echter een grote gave om met een perfect gevoel

voor timing, mensen voor zich in te nemen. Hij woonde in-

middels in Amsterdam en had allerlei baantjes. Verder han-

delde hij in scooters en dealde ook, maar over dat laatste

praatte hij nooit. Hij had veel vriendinnen, maar dat be-

CIRCUMPLAUDO 22

deesde meisje uit zijn geboortedorp zou hij nooit vergeten.

Een dag nadat Janine 22 was geworden en Dirk-Jan nog

minder dan een jaar voor zijn afstuderen zat, stond hij in-

eens bij haar thuis voor de deur, met een stoere motorfiets,

hoog op de allroad banden. Hij was keurig gekleed, maar

had nog steeds zijn blonde lokken en die aanstekelijke lach.

Zelfs de moeder van Janine, van wie het gezicht zwaar was

betrokken, kon haar gezicht niet in de plooi houden als hij

haar toelachte en een handkus gaf. Dus nodigde ze hem

binnen voor de koffie en ze hadden een leuk gesprek.

‘Zo te zien gaat het nu goed met je,’ wees vader naar de

motor die buiten stond geparkeerd.

‘O ja,’ zei Otto. Hij was helemaal veranderd en werkte nu

in een grote bromfietsenzaak in hartje Amsterdam. Op den

duur zou hij de winkel overnemen.

‘Zullen we een ritje maken?’ vroeg Otto aan Janine.

‘Ik heb geen helm,’ aarzelde zij.

‘Die heb ik voor je,’ zei Otto, ‘kom maar mee.’

‘Niet te lang wegblijven,’ zei moeder, ‘vanmiddag komt

Dirk-Jan.’

Otto deed alsof hij dat niet had gehoord en troonde Janine

mee naar zijn motor. Achterop hing nog een helm.

Toen ze buiten het dorp waren stopte hij bij een bankje en

ze gingen zitten.

‘Heb je nog steeds wat met die uitgedroogde stokvis?’

vroeg hij.

‘O, met Dirk-Jan? Nou, mijn ouders hebben meer wat met

hem,’ antwoordde Janine.

‘Het is wel een volhouder,’ zei Otto hoofdschuddend.

‘Blokt zich helemaal suf op school en gaat dan bij een bank

CIRCUMPLAUDO 23

werken, ieder jaar honderd euro per maand erbij voor zijn

huisje-boompje-beestje. Moet je eens weten wat ik ga ver-

dienen. Het zal altijd een sukkel blijven.’

Janine herkende de Otto van vroeger op school weer. Ze

wilde hem van alles vragen, bijvoorbeeld of het waar was

wat hij over zijn werk vertelde en of hij nog steeds zo blow-

de. Dan keek hij haar met een stralende blik aan, dus dan zei

ze maar niets meer en kreeg ze een dikke knipoog. Voordat

ze het wist zat ze achter op de motor op weg naar Amster-

dam.

Ze kwam terecht in een appartement op de derde verdie-

ping van een grachtenpand aan de Brouwersgracht. Het was

niet groot, slechts twee kamers, maar netter dan ze van Otto

gewend was. Hij schonk witte wijn in, kookte eten en ze

hadden een geweldige tijd samen.

‘Dit is echt heerlijk,’ zei Janine, terwijl ze nog een hap van

de zalmpasta nam. Otto vulde haar glas nog eens bij. Toen

ze na het eten voor de tv zaten, haalde hij een paar lijntjes

uit zijn zakken en bood haar er een aan.

‘Tsjonge,’ dacht Janine, ‘het is dus niet bij wiet gebleven.’

Zelf rookte ze af en toe een jointje, maar hield het verder

bij sigaretten.

‘Jij eerst,’ zei ze, toen Otto haar weer een lijntje aanbood.

Hij snoof, daarna nog eens en dronk toen in één teug een

glas whisky leeg.

Janine stond op en liep naar de deur.

‘Ga je weg?’ vroeg Otto verschrikt.

‘Nee,’ zei ze.

In de hal beneden ontdekte ze naast de bel voor driehoog

een andere naam.

CIRCUMPLAUDO 24

Otto was nog steeds Otto. Een junk, maar eentje die het

goed bedoelde. Dirk-Jan zou vast een vrouw vinden die

graag financiële zekerheid wilde en een Opel Astra voor de

deur. Maar niet Janine. Er waren andere mannen die een

beschermengel nodig hadden.

Janine liep terug naar boven en vond Otto liggend op de

bank, met een blik van totale verrukking op zijn gezicht.

Zonder dat hij het merkte, moffelde Janine de coke weg in

een ladekastje. Via een andere deur kwam ze in de slaapka-

mer met een groot tweepersoonsbed. Ze sloeg de lakens

open en deed haar rokje uit. Zo liep ze terug naar Otto,

kroop op hem en begon zijn overhemd open te maken. Hij

nam haar in zijn armen en begon haar te kussen. Van haar

mond, via haar kin en hals naar haar borsten. Toen trok ze

zich even terug en lachte hem van een meter afstand toe. Hij

stond op, nam haar in zijn armen en zoenend gingen ze naar

de slaapkamer, waar ze snel alle kleren die ze nog aan had-

den uitgooiden en zij hem het initiatief liet nemen.

De volgende ochtend werden ze wakker in een bad van

zonnestralen dat door het raam naar binnen viel. Ze hadden

de gordijnen vergeten dicht te doen. Maar daar hadden Otto

en Janine nog steeds geen erg in. Ze kusten elkaar teder,

Otto gooide de lakens open en begon Janine's buik te kus-

sen.

Toen keek hij haar aan, terwijl hij met zijn handen een cir-

kel op haar buik trok: ‘Ons kind,’ zei hij stralend. Janine

knikte, ze voelde het, al was er nog geen enkele bevestiging

van een arts.

Acht maanden later was de bruiloft. Ze woonden toen al

een half jaar samen, in een driekamerappartement in De

CIRCUMPLAUDO 25

Baarsjes dat ze via een vriend van Otto hadden kunnen hu-

ren. Door de crisis was werk vinden moeilijk, zeker met een

kind op komst. Na de geboorte van Teun was Janine's

spaargeld op. Van haar ouders kregen ze niets, want die wa-

ren woedend en geschokt dat ze met Otto trouwde in plaats

van met Dirk-Jan. Otto's ouders waren gescheiden en de

band met hen was niet erg hecht. Het werd een sobere

plechtigheid met wat vrienden op het stadhuis en een recep-

tie in de kroeg.

Janine begreep al snel dat Otto wel in scooters handelde,

maar niet met de rooskleurige toekomst die hij haar had

voorgespiegeld. Ze nam schoonmaakbaantjes aan en sor-

teerde 's avonds post als Otto thuis was om op Teun te pas-

sen. Totdat ze op een keer rond middernacht thuiskwam en

Otto laveloos op de bank achter de televisie aantrof, met

Teun jankend in de wieg met zijn gezichtje vol kwijl. Op de

grond lagen diverse lege wijnflessen en op de salontafel

slingerde een zakje met restjes coke. Ze maakte Otto wakker

en schreeuwde alles wat haar dwars zat in zijn gezicht. To-

taal verbijsterd keek hij haar aan. Hij kreeg altijd iedereen

mee en kletste zich overal uit, maar nu werd hem de waar-

heid gezegd door de moeder van zijn kind die altijd zo be-

heerst was. Toen ze klaar was, pakte hij zijn jas en liep zwij-

gend weg, de deur uit.

Na twee dagen kwam Otto terug, met bloemen en een fles

champagne. Voor Teun had hij cadeautjes gekocht en hij

knuffelde het kind uitbundig. Het kraaide van plezier en va-

der en zoon leken volstrekt herenigd. Otto kwam nu iedere

dag redelijk op tijd thuis en toonde zich lief en zorgzaam.

CIRCUMPLAUDO 26

Dat hij regelmatig nogal lang op het toilet zat en er dan ont-

zettend opgewekt en met een genoegzame grijns op zijn ge-

zicht weer uit kwam, vergaf Janine hem maar.

Een jaar na hun huwelijk lag er een envelop voor Janine

bij de post. Er zat een kaartje in met een foto van Dirk-Jan

in trouwpak met zijn bruid. Ze herkende het soort vrouw dat

hij in haar had willen zien. Hij had er een briefje bij gedaan.

‘Ik hoop dat je gelukkig bent,’ stond er in de laatste zin.

Af en toe belde Janine wel weer eens met haar moeder. De

hele familie was teleurgesteld en in het dorp werden haar

keuzes door de meeste mensen niet begrepen.

‘Wanneer wordt Teun gedoopt?’ vroeg haar moeder iedere

keer.

Net toen ze Otto wilde voorstellen om met zijn drieën haar

ouders te bezoeken en Teun te laten dopen, gebeurde het

weer dat Janine van haar werk thuiskwam en het kind hui-

lend met een volle luier in de box aantrof, terwijl Otto met

zijn kleren aan in bed zijn roes lag uit te slapen. Ze liet hem

maar liggen, want als ze boos werd liep hij gewoon weg,

zonder te reageren.

Janine regelde oppas bij een goede vriendin, die voor wat

hulp overdag bij de opvang van haar eigen kinderen, 's

avonds wel op Teun wilde passen. Otto was woedend toen ze

's avonds naar haar werk wilde gaan en hoorde dat ze hun

zoon ergens anders had ondergebracht. Hij vloekte en tier-

de, het hield niet op. Hij wilde Teun terughalen, maar Jani-

ne weigerde hem te vertellen waar hij was. Otto greep haar

bij de schouders en schudde haar door elkaar. Ze bleef wei-

geren en viel tegen hem uit, noemde hem een waardeloze

mislukkeling. Toen sloeg hij, hard in haar gezicht. Bloedend

CIRCUMPLAUDO 27

viel ze achterover, gelukkig precies in een stoel. Toen liep hij

de deur uit, die met een harde knal achter hem dichtvloog.

Inmiddels waren andere bewoners uit het huis op het lawaai

afgekomen en vroegen Janine wat er aan de hand was.

Opnieuw vergaf ze Otto, die zoals altijd na verloop van tijd

hoffelijk excuus kwam maken. Maar het gebeurde weer, en

opnieuw, en nogmaals. Soms kon ze de blauwe plekken am-

per meer weggewerkt krijgen met haar make-up. Op een dag

kwam Otto niet thuis, want hij was opgepakt voor diefstal.

Hij wist de zaak te schikken en Janine moest naar het bu-

reau om de boete te betalen. Ook kwamen er vreemde tele-

foontjes van mensen die zij niet kende en naar Otto vroegen.

Of er stond een auto op straat met vreemde, breedgeschou-

derde mannen in leren jacks, die aanbelden en dan moest

hij beneden komen. Toen ze een keer goed doorvroeg, kreeg

ze weer een klap. Teun kwam net de kamer binnen kruipen

en zag het.

‘Ga naar de politie,’ adviseerden vriendinnen die ze het in

vertrouwen vertelde. Janine voelde er niets voor, want ze

wist hoe Otto zo'n aanklacht in zijn voordeel om kon buigen.

‘Ga weg,’ zei een buurvrouw die in de gaten had wat er ge-

beurde. ‘Hij zal niet veranderen en het wordt alleen maar

erger.’

Waar kon ze naartoe? Haar ouders onder ogen zien? Otto's

ouders? Vriendinnen hier in Amsterdam? Nee, ze moest te-

rug naar het dorp, daar was ze veilig. In Amsterdam zou Ot-

to haar overal weten te vinden. Ze ging iedereen uit het dorp

die haar nog gunstig gezind was een voor een in gedachten

na. Toen verscheen Dirk-Jan op haar netvlies. Hij was dan

wel met een ander getrouwd, maar ze wist zeker dat hij nog

CIRCUMPLAUDO 28

ergens een zacht plekje voor haar had. Sowieso had hij vele

zachte plekjes in zijn karakter. Dit was de ontsnappingsrou-

te.

Precies op het afgesproken tijdstip stond Dirk-Jan met zijn

auto bij het station in de stad, waar de sprinter uit de rich-

ting Amsterdam zojuist was gearriveerd. Janine droeg een

koffer die ze had volgepropt met haar belangrijkste eigen-

dommen. In haar andere hand had ze Teun in een Maxi-

Cosi. Omdat het al in de avond was, gingen ze eerst naar het

huis van Dirk-Jan en zijn vrouw Liza, in een VINEX-wijk

waarmee de stad enkele jaren geleden was uitgebreid. Hij

werkte bij de Rabobank als analist en zij parttime in de zorg.

Ze hadden inmiddels ook een zoon en Liza was zwanger van

hun volgende kindje.

‘Precies zoals hij het voor zich zag,’ mompelde Janine.

‘Ja, we zijn erg blij met wat we hebben,’ zei Dirk-Jan, die

het gehoord had.

Er klonk geen enkele rancune door in zijn woorden. Ook

Liza was hartelijk en meelevend.

Dirk-Jan had een tante, die alleen woonde en duidelijk

anders was dan rest van haar familie. Ze nam iedereen zoals

hij was. Zelf hing ze het boeddhisme aan en gaf yogales in de

schuur achter haar dijkhuisje, die ze tot studio had laten

verbouwen. Wat ze op het dorp van haar vonden, interes-

seerde haar niet. Daarom was zij voor Janine ook een soort

tante, bij wie ze als kind al graag kwam. Dan kon ze praten

zonder verwijten te krijgen of in een bepaalde richting te

worden geduwd.

‘Kom maar,’ zei tante Ans meteen toen Dirk-Jan belde of

CIRCUMPLAUDO 29

Janine een tijdje bij haar kon komen wonen met haar zoon-

tje. De eerste paar dagen bleef ze binnen, want tante Ans

had gehoord dat Otto op zijn motor naar het dorp was ge-

komen om zijn vrouw en kind te zoeken. Hij had gelukkig al

snel ingezien dat hij weinig kans maakte om ze op deze ma-

nier te vinden. Niemand vertelde hem iets, ook Janine's ou-

ders en haar broers niet, die opgelucht waren dat ze bij hem

was weggegaan.

Na een week kwam hij erachter waar Janine was. Hij belde

iedere ochtend op om haar te smeken om terug te komen en

beloofde voortdurend om zichzelf te verbeteren. Hij werd

steeds emotioneler, dus Janine wist dat hij alweer flink ge-

dronken had. Dan nam tante Ans de telefoon over, kletste

een half uur met hem en liet Teun wat door de hoorn tegen

zijn vader zeggen, totdat Otto voor het ogenblik tevreden

ophing. Dan had Janine even rust, tot de volgende ochtend

rond half twaalf als hij zijn roes had uitgeslapen.

Die tijd gebruikte ze om na te denken over haar toekomst.

Zou ze Otto nog een kans geven? Ze belde met vriendinnen

in Amsterdam die hem ook kenden en ze praatte veel en

lang met tante Ans. ‘Dump hem,’ zeiden de vriendinnen, ‘hij

zal niet veranderen en het zal steeds erger worden.’ Tante

Ans gaf geen advies, maar luisterde vooral en zorgde mee

voor Teun. 's Avonds deden beide vrouwen samen ademha-

lingsoefeningen.

Op een ochtend gaf tante Ans Janine een laptop en haalde

via haar e-mail een bijlage met een stuk tekst binnen.

‘Misschien vind je het leuk om hier eens naar te kijken,’ zei

ze glimlachend. ‘Je houdt toch van taal?’

Blij dat ze wat te doen had, ging Janine zonder verdere

CIRCUMPLAUDO 30

vragen te stellen aan de slag. Binnen twee uur had ze de

tekst foutloos gecorrigeerd.

‘Ik zal Petra zeggen dat ze het honorarium naar je moet

overmaken,’ zei tante Ans. ‘Ze heeft nog wel meer opdrach-

ten voor je.’

Petra was een vriendin van tante Ans die bij een uitgeverij

werkte. Al snel had Janine zoveel correctiewerk, dat ze er-

van kon leven. Ze liet zich inschrijven bij de Kamer van

Koophandel en toonde tante Ans trots haar visitekaartje.

Over een paar maanden zou ze met Teun een flat aan de

rand van een buitenwijk in de stad kunnen betrekken, die

dan vrij kwam.

Otto had nog wekenlang na haar vlucht dagelijks opgebeld.

Ze hoorde aan zijn stem en zijn manier van praten dat het

steeds slechter met hem ging. Steeds moeilijker kon ze de

neiging bedwingen om de trein naar Amsterdam te nemen

om te gaan kijken.

‘Ik hou je niet tegen,’ zei tante Ans en keek naar Teun, die

op de grond aan het spelen was. Janine volgde haar blik bij-

na automatisch. Het ventje was enorm opgeknapt sinds hun

vertrek en lachte de hele dag door. Teruggaan naar Otto zou

betekenen dat hij zich weer helemaal aan haar vast ging

klampen. Dat betekende weg bedrijf, weg toekomst, weg

vrijheid en een lijdensweg voor Teun. Janine verbeet zich en

ging dagelijks hardlopen om na haar werk wat afleiding te

hebben en beter na te kunnen denken.

Enkele maanden nadat de telefoontjes waren gestopt en ze

weer voldoende rust had, belde Janine haar oude buren en

hoorde dat Otto was meegenomen door een arrestatieteam

van de politie. Ze wisten niet waarom, maar het zag er ern-

CIRCUMPLAUDO 31

stig uit. Janine kreeg ook te horen dat er al een tijdje een

nieuwe vriendin bij hem woonde. Die gebruikte ook en was

zelfs al zwanger van hem.

Voor Janine was de maat vol. Ze vroeg een echtscheiding

aan en trok met Teun in haar nieuwe flat. Via kennissen

hoorde ze af en toe hoe het met Otto ging. Hij moest naar de

gevangenis. Drie jaar. Hij bleek zich met een internationale

drugsorganisatie te hebben ingelaten, die cocaïne smokkel-

de vanuit Rotterdam naar België en Frankrijk. De broer van

zijn nieuwe vriendin was een van de koeriers en als hij bij

zijn zus langskwam, vertelde hij altijd grote verhalen in de

trant van 'makkelijk geld verdienen'. Otto was niet stom en

had er zijn eigen gevoelens bij, maar hij liep al maanden

achter met de huur die altijd netjes door Janine van haar

inkomen was betaald. Bovendien had hij overal schulden en

er kwam weer een kindje aan. Er moest dringend geld ko-

men.

‘Hij heeft nog geluk dat ze hem hier al gepakt hebben en

niet in België of Frankrijk,’ zei een van de buren die Janine

belde toen er meer bekend was. ‘Daar is het gevangenisleven

veel harder.’

Een zware tijd zou het toch wel worden voor Otto, met zijn

verslavingen. Bovendien zat hij zonder inkomen en had hij

geen huis meer. Zijn nieuwe vriendin was er allang met het

kind, dat inmiddels was geboren, vandoor.

Af en toe zocht Janine hem op, in de Bijlmerbajes.

‘Ik heb geen hekel aan je,’ zei ze. ‘Maar ik wil niet meer

met je leven. Dan gaan we alledrie kapot.’

Otto knikte schuldbewust, maar toch ook met een

CIRCUMPLAUDO 32

zekere opluchting.

‘Bedankt dat je gekomen bent,’ zei hij zacht.

Ondanks het roken, drinken, blowen en alle ellende zag hij

er nog steeds goed uit. Hij praatte vlot en samenhangend en

keek helder uit zijn ogen. Alleen de jongensachtige triom-

fantelijkheid was uitgedoofd, maar die kon weer in zijn ogen

gaan twinkelen als het beter met hem ging. Daar moest hij

zelf voor zorgen, want Janine ging hem niet meer helpen.

Ze vertelde hem eerlijk dat ze inmiddels een soort van

vriend had. Henk was ook gescheiden en had twee puber-

kinderen. Hij was geen Dirk-Jan, want ze kon geweldig met

hem lachen en ze ondernamen van alles. Ook geen Otto,

want hij had een keurige baan als leraar op een middelbare

school en reed in een Kia Sportage. Ze woonden niet samen

en dat hoefde voor Janine ook niet.

Soms wilde ze gewoon alleen zijn, zoals nu. Henk was op

school en Teun bij oma en opa op het dorp. De verhouding

tussen Janine en haar familie was weer redelijk hersteld.

Binnenkort zou Teun alsnog worden gedoopt.

Zittend op haar stoel op het balkon van haar flat met haar

blote voeten op de balustrade, keek Janine naar de vogels in

het water beneden haar. Dieren volgen hun instinct. Ze pa-

ren, jongen, voeden ze en als het kroost uitvliegt, gaan de

meeste vogels hun eigen weg, tot de volgende ronde. Het

zwanenpaar blijft natuurlijk bij elkaar, maar daar kan

niemand aan tippen. Omdat mensen zelfstandig kunnen

nadenken, lukt het ze zo vaak niet om gewoon het leven te

leven, dacht Janine. Aan de andere kant was het ook

wel weer spannend. Want Janine koesterde veel vriend-

schap voor Dirk-Jan, veel genegenheid voor Henk, maar

CIRCUMPLAUDO 33

als ze aan de liefde dacht, verscheen de grote glimlach en

de krullenbol van Otto, de Otto uit haar jeugd.

CIRCUMPLAUDO 34

Argibald

CIRCUMPLAUDO 35

Marijke Scholten

Eén helder uur

‘Moet je nu maar eens naar buiten kijken,’ zei Lianne door

de telefoon aan haar vriendin Kelly. Kelly keek naar de tijd

op de monitor rechtsonder, het was een kwartier voor

twaalven. Ze schoof de lamellen in de controlekamer opzij

en keek nog even snel naar de dertig beeldschermen die in

vijf rijen van zes de linkerwand vulden en ze zag dat de 234

bewoners van twee verpleeghuizen allemaal rustig lagen te

slapen. Gerustgesteld door de vredige monitorbeelden keek

ze naar buiten, er gebeurde precies wat Lianne haar een

paar uur tevoren in een mail verteld had.

Het nachtelijk duister werd eerst wat lichter doordat de

wolken van onderen oplichtten en vlak daarna schoven de

wolken plots allemaal weg, alsof een grote, onzichtbare hand

ze ongeduldig opzij veegde. Wat overbleef was een inktzwar-

te koepel waar een wassende maan en talloze sterren tegen-

aan geplakt waren. In het schijnsel van de maan lichtte de

bomen beneden in de straat – Kelly werkte op de achtste

verdieping – vreemd blauwig op, de wind was gaan liggen.

Stil stond Kelly daar voor het raam te kijken. Lianne had

net als zij waakdienst die nacht, maar dan in een verpleeg-

huis aan de andere kant van de Rijn. Zij had het verschijnsel

al een paar nachten waargenomen en er uiteindelijk een

mailtje voor Kelly aan gewijd.

‘Ja, ik zie het ook,’ zei Kelly uiteindelijk door de telefoon.

CIRCUMPLAUDO 36

Ze wisten er allebei verder niks over te zeggen en zeiden

daarom maar dag en tot ziens tegen elkaar. Kelly legde haar

telefoontje neer en ging, met haar handen steunend op de

vensterbank, naar buiten kijken. Ze zag hoe het blauwige

licht langzaam meer zilverig werd, precies zoals Lianne ver-

teld had. Een kat rende over een schutting aan de overkant,

het zag er eigenlijk best spectaculair uit, vanaf hier leek de

bovenkant van de schutting te bestaan uit een enkel streepje

en toch verloor de kat z’n evenwicht niet.

De magnetron piepte, dat betekende dat haar soep klaar

was. Ze zag op dertig schermen nog steeds slechts slapende

demente oudjes en lege gangen. Ze vond, als altijd, dat die

diepdemente mensen er altijd zo ontroerend uitzagen. Ze

had met overtuiging voor de zorg gekozen toen ze van school

kwam en had haar werk altijd met liefde gedaan, maar die

waakdiensten van tegenwoordig, waarbij je maar een beetje

naar schermpjes zat te turen en aan knopjes op een contro-

lepaneel draaide, dat was toch niet helemaal hoe ze haar

werkende leven wilde doorbrengen.

Het was precies twaalf uur, ze zat met haar soep op een

stoel voor het raam. Het licht was nu echt zilverkleurig en er

was geen ander geluid te horen dan het zachte zoemen van

de beeldschermen en het getik van haar lepel tegen de soep-

kom.

Mevrouw Rooijakkers in kamer A12 van de Elisabethhoeve

ging rechtop in bed zitten en vroeg aan mevrouw van Deun

of zij ook wakker was.

‘Ja, natuurlijk, ik ben toch niet achterlijk,’ zei mevrouw

van Deun. ‘Nu maar hopen dat de waakzuster ons niet ziet.’

CIRCUMPLAUDO 37

Ze sloeg het dekbed terug, pakte de triangelvormige steun

die boven haar bed hing en hees zich overeind. Daarna

sprong ze nog betrekkelijk lenig maar niet direct sierlijk,

over de belmat die voor haar bed op de vloer lag. Met deze

sprong voorkwam ze dat er op voor haar onverklaarbare wij-

ze ergens iemand gewaarschuwd werd dat ze uit bed was

gestapt en dat dan de zwerfwacht haar weer in bed zou

stoppen. Mevrouw Rooijakkers applaudisseerde. Mevrouw

van Deun liep naar de belmat bij het andere bed, bukte zich

en versleepte de mat voorzichtig een halve meter.

‘Zo, nu kun jij er ook uit komen.’ Mevrouw Rooijakkers

was niet lenig genoeg om over de belmat te springen. Samen

liepen ze, op hun blote voeten, naar kamer A10, mevrouw

van Deun fier rechtop, mevrouw Rooijakkers gebogen en

een beetje schuifelend.

‘U bent toch dement?’ zei mevrouw Rooijakkers.

‘Ach mens, je bent zelf dement,’ zei mevrouw van Deun.

De deur van kamer A10 ging open, meneer te Gussekloo

vroeg mevrouw van Deun hem te helpen meneer Koetsier in

z’n rolstoel te zetten. ‘Ik weet niet hoe het kan hoor, dat we

nu zo helder zijn,’ begon hij, ‘maar als we met z’n allen zijn,

dan kunnen we wat bereiken.’

‘Ha, stoephoer,’ zei meneer Koetsier vrolijk toen hij me-

vrouw van Deun zag. Zij vertrok haar mond en draaide zich

om. In de deuropening stond mevrouw Rooijakkers veront-

waardigd te sissen. Meneer te Gussekloo mopperde tegen

zijn kamergenoot dat hij niet zo bot moest doen.

‘Ach wat, het is toch zo,’ zei meneer Koetsier, waarop me-

neer te Gussekloo hem maar zelf liet aanmodderen, de beide

dames ieder een arm aanbood en zo tussen hen in naar de

CIRCUMPLAUDO 38

afdelingshuiskamer liep. Ook uit de andere kamers kwamen

mensen, alleen van kamer A11 bleef de deur dicht. Op kamer

A10 wist meneer Koetsier zich met veel moeite maar vooral

met veel gescheld en gevloek in z’n rolstoel te hijsen en ook

hij kwam uiteindelijk de gang op.

Ondertussen keken Kelly en Lianne nog steeds naar buiten,

de nacht in, ze letten niet op de wanden met beeldschermen.

Onder de zwarte koepel van de nacht, maar ver boven de

bomen, huizen, auto’s en straten die nog steeds in een zilve-

ren licht badderden, kwamen steeds nieuwe lichtfonteinen

in fantastische kleuren tevoorschijn. Kelly meende dat Li-

anne niks te veel gezegd had, eerder was haar beschrijving

van het schouwspel volkomen ontoereikend te noemen. Ei-

genlijk was ze zo verrukt over de mysterieuze pracht die ze

zag, dat het haar niet verbaasd zou hebben om plots een

eenhoorn langs de Melkweg te zien draven, of feeën te zien

dansen rond de Poolster. Hoewel er geen geluid bij het

schouwspel werd geleverd, was ze ervan overtuigd dat ze

zacht, maar onmiskenbaar, hemelse muziek hoorde. Het

leek haar iets van Bach ofzo, maar ze was niet zo thuis in de

klassieke muziek.

Wat Kelly niet wist, is dat Lianne het niet adequater had

kunnen omschrijven dan ze gedaan had. De andere nachten

was het bij een wolkeloze hemel en een zilveren schijnsel

gebleven, en in het uur na middernacht had alles steeds

weer een normaal aanschijn gekregen. Zo opzienbarend als

deze nacht was het nog niet geweest.

Mevrouw van Deun was inmiddels bij het keukentje van af-

CIRCUMPLAUDO 39

deling A gekomen, ze wilde erin maar de deur zat op slot. Ze

was daar niet tevreden mee, ze vond dat het op een lege

maag slecht plannen maken was.

‘Ga opzij, stoephoer,’ zei meneer Koetsier. Meneer te

Gussekloo stond klaar achter hem, zijn handen op de hand-

vatten. Gegeneerd deed ze een stapje opzij. Meneer te Gus-

sekloo gaf een flinke zet tegen de rolstoel, de voetsteunen

stonden recht vooruit en meneer Koetsier had z’n benen zo-

ver opgetrokken als z’n stramme knieën toelieten en zo

ramden ze de deur. Van de hele afdeling kwamen de bewo-

ners op het lawaai af. Vervolgens werd de koelkast geplun-

derd. Omdat het keukentje nogal klein was, werd er flink

gedrongen. Mevrouw van Heesteren, een heel klein vrouwtje

met waterige oogjes, probeerde zich in het gewoel te wrin-

gen. Mevrouw Rooijakkers, zelf ook niet een van de groot-

sten, schoof haar opzij.

‘Niet voordringen uk,’ zei ze met zo laag mogelijke stem,

ze rolde met haar ogen.

Het was inmiddels half een, op kamer A11 zei meneer de

Vries: ‘ze zijn zonder ons bezig, ik hoor ze wel. Ze vieren

feest maar laten ons hier gewoon zitten in ons eigen vuil.’

‘Omdat jij een vuile flikker bent, viezerik,’ antwoordde

mevrouw Dhalganjansingh vanuit het andere bed. Zij was te

stram om over haar belmat heen te springen en meneer de

Vries had sowieso geen benen meer om mee te springen. Dat

kwam door de suikerziekte.

‘Ze moeten anders ook geen buitenlanders,’ zei meneer de

Vries terug. Het was waar, de andere bewoners wilden geen

van allen met één van hen op een kamer slapen. De verple-

CIRCUMPLAUDO 40

ging had het wel geprobeerd, eerst op die kamer, dan eens

op deze, maar steeds had de bewoner in het andere bed

moord en brand geschreeuwd, sommigen hadden met poep

gesmeten. Uiteindelijk waren toen mevrouw Dhalganjan-

singh en meneer de Vries op een kamer gezet. Dat was niet

gebruikelijk, een man en een vrouw, onderling op geen en-

kele wijze verwant, op een kamer.

‘Ik zal ze krijgen,’ zei mevrouw Dhalganjansingh, ze sloeg

met een ruk haar dekbed open en grommend greep ze de

triangel boven haar bed om rechtop te gaan zitten. ‘Ik ga

lekker de zwerfzuster lokken.’ Het duurde even, zo gemak-

kelijk ging het niet, eerst moesten de benen over de rand

van het bed en dan moest ze nog naar de belmat schuiven,

maar na een paar minuten stond ze.

Kelly had daadwerkelijk iets langs de Melkweg zien galoppe-

ren maar een echte eenhoorn kon je het niet noemen.

Rechts van diezelfde Melkweg slingerde een groene guir-

lande zich tussen de sterrenbeelden. Net toen ze ging hopen

op feeën of engelen of andere gevleugelde verschijningen,

ging er een alarm af. Ze schudde even met haar hoofd, als

om haar hersens weer op de juiste plaats te krijgen en keek

naar de monitors om te zien wie er in welk huis uit bed was

gekomen. Ze voelde hoe haar ogen groter werden, daar, op

dertig beeldschermen, zag ze chaos, wanorde en rotzooi. Op

de een of andere manier waren 234 mensen uit twee ver-

pleeghuizen in het holst van de nacht uit bed gekomen zon-

der dat iemand het gemerkt had.

Ze probeerde te bedenken wat ze moest doen, maar het

viel niet mee om te ontdekken welke uit de hand gelopen

CIRCUMPLAUDO 41

situatie het meest urgent zou zijn om aan te pakken. In hui-

ze Parklust werd de centrale keuken geplunderd en in de

Elisabethhoeve gingen twee mannen elkaar te lijf met kruk-

ken en een rollator in de interreligieuze gebedsruimte terwijl

drie dames erbij leken te staan zingen. Kelly zette het geluid

aan bij de monitor waarop dat te zien was en hoorde, behal-

ve het uitgebeende geluid van kruk op rollator, een tamelijk

onzuiver gezongen Ave Maria. Op haar controlepaneel zag

ze dat het alarm dat ze gehoord had, afkomstig was van de

belmat op kamer A11 van de Elisabethhoeve. Van de beide

zwerfwachten, elk huis had er één, was geen spoor te beken-

nen. Ze zette nu het geluid aan bij alle beeldschermen, het

lawaai was verontrustend.

Kelly belde de zwerfwacht van de Elisabethhoeve, ze

hoorde het mobieltje op een van de beeldschermen afgaan,

de huiskamer van afdeling D. Ze zoomde in en zag dat er

alleen twee oudjes zaten, de smartphone van de zwerfwacht

lag op tafel. Eén van de oudjes schreeuwde dat ze de zwerf-

wacht hadden opgesloten in de douche van kamer C3. De

ander snauwde: ‘Dat horen ze toch niet, dan moet je de

hoorn toch eerst opnemen, idioot.’

‘Welnee,’ zei de eerste, dat gaat allemaal met kosmische

straling. Dat moet van de CIA.’

‘De NSA zal je bedoelen, sukkel dat je bent. Kinds, dat

ben je, hartstikke kinds.’

‘En jij zit hier zeker voor je zweetvoeten, oud lijk.’ Kelly

moest even slikken, zo had ze de bewoners nooit horen pra-

ten, meestal mummelden ze allemaal maar wat en dat legde

ze voor het gemak altijd uit als goed bedoeld en lief.

CIRCUMPLAUDO 42

Buiten spoten lichtfonteinen in diverse tinten blauw en

paars tegen het hemelgewelf en rond de Grote Beer lichtten

diverse supernova’s in gele en oranje gloed op. Kelly belde

nu naar de zwerfwacht van Parklust, die nam wel op, haar

woorden doorweekt van tranen.

‘Kom me alsjeblieft helpen, ik heb me verschanst in de

linnenkamer.’ Op de monitor met beelden van de interreli-

gieuze gebedsruimte van de Elisabethhoeve zag Kelly dat het

Ave Maria blijkbaar uit was. Twee van de zangeressen ver-

zamelden kaarsen en liedboeken van diverse stromingen en

legden ze op een hoop, de derde leek iets te zoeken. De man

met de krukken lag languit op de grond, de rollator lag

dwars over hem heen.

‘Hou vol,’ zei Kelly door de telefoon, ‘ik stuur hulp.’ Ze

verbrak de verbinding, ergens had ze het gevoel dat ze onzin

had uitgekraamd; waar zou die hulp op dit uur van de nacht

vandaan moeten komen. Ze checkte de ingangen van beide

huizen, die van de Elisabethhoeve zag er gebarricadeerd uit.

Gelukkig had dat huis nog een achteringang die via een klein

portiek op de gebedsruimte uitkwam. Ze belde de politie

voor Parklust, iets anders wist ze niet te bedenken, en de

brandweer voor de Elisabethhoeve, ze vertrouwde dat sta-

peltje kaarsen en liedboeken niet. Via het controlepaneel

activeerde ze de diverse zorgrobots, Parklust had er drie en

de Elisabethhoeve had er twee. Daarna snelde ze de trappen

af, ondertussen haar jas aantrekkend, de Elisabethhoeve

was het dichtst bij, daar was ze misschien nog op tijd om

van enig nut te zijn.

Buiten bleek het helemaal niet koud, de supernova’s zet-

ten de stad in een gloed die oriëntaals aandeed, althans, het

CIRCUMPLAUDO 43

oriëntaals in de jaren ’50 Hollywoodvariant. Die gloed her-

innerde Kelly aan Lianne, zouden in Groeneweij, waar Lian-

ne vannacht waakdienst had, de bewoners ook op hol zijn

geslagen? Snel belde ze haar vriendin. ‘Lianne, kijk naar je

monitors, er is iets aan de hand. Bij mij is in allebei de hui-

zen de pleuris uitgebroken,’ schreeuwde ze in de telefoon.

‘Shit,’ hoorde ze Lianne even later zeggen, ‘hier ook, ik

moet ophangen.’

Kelly en de brandweer drongen om een uur precies de

Elisabethhoeve binnen via de achteringang. In de gebeds-

ruimte troffen ze drie onsamenhangend mompelende vrou-

wen bij een stapel kaarsen en papier. Op de grond lag een

man onder een rollator, hij leefde nog. De brandweer ging

weer weg om te gaan wachten op een echte brand, buiten

was de lichtshow opgehouden en werden maan en sterren

weer gewoon versluierd door laaghangende bewolking. Op

een van de houten banken zat een man te huilen; zonder z’n

rollator kon hij niet lopen.

Kelly ging eerst de zwerfwacht bevrijden, en voor hen

beiden een kopje thee zetten. De bewoners zaten overal in

slappe, afwachtende poses een beetje verdwaasd voor zich

uit te kijken. Mevrouw Rooijakkers mompelde nog half ver-

staanbaar dat het allemaal weer voorbij was. Samen keken

Kelly en de zwerfwacht hoe de zorgrobots zacht zoemend

alle ontsnapte oudjes opdreven tot ze in een ruimte samen-

hokten.

Kelly belde naar Parklust, ze hoorde van de zwerfwacht

daar dat de politie haar ontzet had en dat de meeste bewo-

ners, uit ontzag voor uniformen misschien, uit zichzelf in

bed waren teruggekropen en daar nu even uitdrukkingsloos

CIRCUMPLAUDO 44

als voorheen naar het plafond lagen te staren. Daarna

brachten Kelly en de zwerfwacht van de Elisabethhoeve de

mensjes daar een voor een naar bed. De zorgrobots ruimden

her en der kots en andere onverkwikkelijkheden op. Lianne

belde, in Groeneweij waren twee bewoners tamelijk ernstig

gewond geraakt, ze had hulp gekregen van ambulanceper-

soneel dat toevallig in de buurt was.

Tegen half acht ’s morgens was in de drie verpleeghuizen de

vroege dienst overal begonnen, de overdracht was overal

achter de rug. Lianne, Kelly en de drie zwerfwachten hadden

allemaal een sms’je gekregen zich te melden in de brand-

weerkazerne. Daar waren ook de brandweerlieden, politie-

agenten en ambulancemedewerkers die die nacht geholpen

hadden. Een ambulancebroeder bleek het hoogst in rang en

nam het woord. Hij zei dat hij niet goed begreep wat er afge-

lopen nacht was gebeurd en vroeg aan de zwerfwachten wat

die bij de overdracht verteld hadden. Die zeiden alle drie dat

ze niets over de onverklaarbare gebeurtenissen hadden ge-

zegd. Ze besloten met z’n allen dat ze er voorlopig met

niemand over zouden praten, tenzij het zich op korte ter-

mijn nog eens zou voordoen. Eén van de agenten kende een

sterrenkundige en belde die op. Deze kundige man zei dat er

in sterrenkundige zin niets bijzonders was gebeurd, afgelo-

pen nacht. De deskundige was gelukkig te slaperig om zich

af te vragen waarom daarnaar gevraagd werd.

CIRCUMPLAUDO 45

CIRCUMPLAUDO 46

Titel: Brieven, 1985-1986 Auteurs: Jac.P. Meiland & H.A.M. Jutte

Aantal pagina’s: 220 ISBN 978-90-79430-00-0 Verkrijgbaar bij Pumbo.nl

Prijs: € 16,00

CIRCUMPLAUDO 47

Titel: Ik vond de site beter… Auteur: Argibald

Aantal pagina’s: 106 ISBN 978-94-90759-12-4

Uitgeverij: Xtra Prijs: € 9,90

CIRCUMPLAUDO 48