DE VLAAMSE BINNENVAART IN BEELD – DECEMBER 2012 – WWW.BINNENVAART.BE

trim

estri

eel |

P91

1147

| A

fgift

ekan

toor

: Gen

t x |

PB

num

mer

BC3

1383

cijfers

Verwachte transportgroei België

hoe VerVoeren we dat - nu en straks?(aandeel in tonkm in België)

vrachtwagen bestelwagen trein binnenvaart

2008 71,2 % 4,0 % 11,5 % 13,3 %

2030 67,1 % 4,1 % 14,7 % 14,1 %

65,7 MILJARD TON

2008

110,7MILJARD TON

2030

+68 %

Bron: Federaal Planbureau, 2012

Bron: Federaal Planbureau, 2012

N.B.: Een tonkilo­meter is een kilometer afgelegd door een ton goederen.

MeT VAArT

Beste lezer,Met dit overzicht van feiten en cijfers willen we u een beeld geven van de binnenvaart in Vlaanderen. Om onze maatschappij leefbaar te houden, zullen we het vervoer over water de komende jaren hard nodig hebben in onze regio. We verwijzen naar de covercijfers over de voorspelde groei in het goederentransport en de verwachte modale verdeling bij ongewij­zigd beleid. Experts zijn bezorgd over de im­pact hiervan op onze dagelijkse mobiliteit en op het leefmilieu. De binnenvaart deelt die be­zorgdheid en werkt graag mee aan een duur­zame oplossing. Ontdek hoe onze ambitieuze en ondernemende sector de toekomst tege­moet kijkt!

Promotie Binnenvaart Vlaanderen, vzw

Natuurlijke rijkdomHet europese vaarwegennet telt maar liefst 51.700 kilometer aan kanalen, rivieren en meren. Daarvan is ongeveer 20.000 kilometer voornamelijk gecon­centreerd in België, Nederland, Frank­rijk, Duitsland en Oostenrijk. Door ons fijnmazige vaarwegennetwerk kun je met de binnenvaart bijna alle grote industriële gebieden in West­Europa

bereiken, net als vele gebieden langs kleinere vaarwegen.

Het Vlaamse waterwegennet is bijna 1.400 kilometer lang, waarvan 1.076 kilo­ meter geschikt is voor de beroepsvaart. Van die 1.076 kilometer is 53 % geschikt voor de grootste scheepstypes (klasse IV of hoger).

Welke schepen varen er in Vlaanderen?

inhoud

scheepstypes en capaciteit

D.e.K. (DorTMunD-eMs-KAnAAl)­  U.N. Norm: Gustav Koenigs L 67­80 × B 8,20 × D 2,50 meter

­  Laadvermogen 968 ton. 28 TEU

42

KeMpenAAr­  Oorspronkelijk gebouwd voor de vaart op de Kempische kanalen in Zuid­Nederland en België

­  L 50 × B 6,60 × D 2,50 meter­  Laadvermogen 600 ton. 20 TEU

Voor bijna elk type vracht, voor grote en kleine waterwegen, zijn er schepen op de markt.

30

spiTs­  Afgestemd op de smalle vaarwegen en kleine sluizen in Frankrijk

­  Laadvermogen 364 ton­  Ruiminhoud 433 m³

14

1.367 binnenvaartuigen capaciteit van 1.881.330 ton

aantal Belgische schepen

Bron: ITB, 2012

1.038drogeladingschepen totale capaciteit 1.503.758 ton

gemiddelde tonnage 1.449 ton

225tankschepen

totale capaciteit373.950 ton

gemiddelde tonnage 1.662 ton

104duwboten en –of sleepboten

vermogen52.334 kW

colofonpBV is een onafhankelijke vzw die de verschillende spelers vertegenwoordigt die betrokken zijn bij het vervoer over de Vlaamse binnenwateren. Het is een van de kerntaken van de vzw PBV om zo veel mogelijk mensen wegwijs te maken in de sector.

Verantwoordelijke uitgeverPromotie Binnenvaart Vlaanderen, Armand Hertzstraat 23, 3500 Hasselt. T 011 23 06 06, www.binnenvaart.be – Realisatie: Jansen & Janssen Creative Content, www.jaja.be editie december 2012

02 Natuurlijke rijkdom

02 Welke schepen varen er in Vlaanderen?

04 Minder, maar grotere schepen

04 Wie staat er aan het roer?

06 Welke goederen op het water?

08 Maatschappelijk belang

11 De toekomst

Brussel

1 = 10 vrachtwagens van 20 ton

2012 CIJFERS MET VAART 03

Welke schepen varen er in Vlaanderen?

840

720

600

480

360

240

120

0

DuwKonVooi­  L tot 190 meter × B 11,40 (enkel konvooi) of 22,80 meter (dubbel konvooi) Laadvermogen tussen de 800 en de 12.000 ton

­  Tussen 576 TEU en 654 TEU

tussen

900 en864

GrooT conTAinerscHip­  L135,00 × B 17,00 × D 3,00 meter

­  Laadvermogen 470 TEU

700

GrooT rijnscHip­  Van L 95 × B 11,40 × D 2,70 meter tot L 110 × B 11,40 × D 3,50 meter

­  Laadvermogen 2 160 ton 165 TEU

240

r.H.K. (rijn-Herne-KAnAAl)­  U.N. Norm: Johan Welker/ Europaschip L 80­85 × B 9,50 × D 2,50 meter

­  Laadvermogen 1 378 ton. 96 TEU

144

Brussel

Overzicht bevaarbare waterwegen in de EU.

04 CIJFERS MET VAART 2012

Minder, maar grotere schepen

Wie staat aan het roer?aantal zelfstandige BinnenVaartondernemers (B)

gemiddelde tonnage

aantal schepen

2001 2003 2005 2007 2009 2011

aantal 1.291 1.304 1.265 1.208 1.119 1.662

gem ton 1.061 1.085 1.145 1.255 1.362 1.449

eVolutie tankschepen (B)

0100200300400500600700800900

10001100120013001400150016001700

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

2001 2003 2005 2007 2009 2011

aantal 208 208 219 212 216 225

gem ton 1.188 1.237 1.313 1.538 1.577 1.662

0

500

1000

1500

2000

2500

2001200019991998199719961995 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

totaal aantal schepen

man

vrouw

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

1500

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

aantal loontrekkenden in de BinnenVaart (B)

Bron: RSVZ en ITB, eigen verwerking Bron: RSZ, eigen verwerking

700

750

800

850

900

950

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

eVolutie drogeladingschepen (B)

Zowel drogeladingschepen als tankschepen worden alsmaar groter.

Bron: ITB, 2012

In 2011 waren in de binnenvaart 1.620 zelfstandige ondernemers en 808 loontrekkenden actief.

2012 CIJFERS MET VAART 05

leeftijd Van zelfstandige BinnenVaartondernemers (B)

46

85

126

145

191

254 251

221

174

127

18 / - 25 25 / - 30 30 / - 35 35 / - 40 40 / - 45 45 / - 50 50 / - 55 55 / - 60 60 / - 65 65+

De sector heeft nood aan meer startende matrozen én aan werknemers die doorgroeien.

opVolging en instroom: aantal met succes afgelegde examens / Behaalde patenten (B)

jaar

2007 2008 2009 2010 2011 2012* totaalpraktijk

examensmatroos

•••83 109 145 91 111 33 572

VaarbewijsA+B

4 16 25 18 26 36 125rijnpatent

(nieuw)

26 22 46 36 26 9 165rijnpatent

(uitbreiding)

52 44 32 36 38 16 218

De categorie 45­ tot 55­ jarigen is de grootste groep bij de Belgische binnenvaartondernemers.

Bron: RSVZ, eigen verwerking

* cijfers tot midden 2012Bron: FOD Mobiliteit en Vervoer

06 CIJFERS MET VAART 2012

Welke goederen op het water?

eVolutie containerterminals 1997-2011 (Vl)

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

TEU 59.700 104.003 195.649 291.947 456.273 515.977 445.636 518.004

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

1997 1998 1999 20012000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Tussen 1997 en 2011 is het aantal vervoerde goederen, uitgedrukt in tonnage, toegenomen met 36 procent.

Bron: PBV

Tussen 1997 en 2011 is het aantal vervoerde containers, uitgedrukt in TEU, bijna vertienvoudigd.

Bron: PBV

Tussen 1997 en 2011 is het aantal vervoerde goederen, uitgedrukt in tonkilometer (het vervoer van 1 ton over 1 km), toegenomen met 44 procent.

Bron: PBV

eVolutie tonnage 1997-2011 (Vl)

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

tonnage 53.303.966 56.074.680 64.656.731 67.374.860 71.080.388 71.526.744 61.387.534 72.531.934

0

100000

200000

300000

400000

50

60

70

80

1997 1998 1999 20012000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

in m

iljoe

n To

n

eVolutie tonkm 1997-2011 (Vl)

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

tonkm 3.129.437 3.496.814 4.218.356 4.504.363 4.568.436 4.597.366 3.872.657 4.496.168

in m

iljoe

n To

nKm

0

500

1000

1500

2000

3000

3500

4000

4500

5000

1997 1998 1999 20012000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

2012 CIJFERS MET VAART 07

eVolutie ladingen en lossingen 1997-2011 (Vl)

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011

lossingen 2.413.259 2.480.105 2.738.971 2.731.554 2.953.516 3.075.012 2.808.518 7.531.934

ladingen 5.292.382 5.799.752 6.343.481 7.017.377 8.046.039 9.164.633 7.849.199 9.827.446

Het toegenomen aantal ladingen en lossingen wijst op het groeiend belang van de binnenvaart voor de Vlaamse industrie.

Bron: PBV

De grootste categorieën blijven bouwmaterialen en petroleumproducten, maar met het containertransport en andere producttypes is de groep ‘overige goederen’ de sterkste groeier.

Bron: ITB

Het maritiem transport in de Vlaamse havens groeit de voorbije jaren iets harder dan het binnenvaarttransport.

Bron: PBV

0

5000

10000

15000

20000

25000

30000

35000

1997 1998 1999 20012000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Verdeling product types in 2011 (Vl)

26 %• Bouwmaterialen

22 % • Petroleumproducten

16 % • Overige goederen

10 % • Chemische producten

6 % • Vaste brandstoffen

5 % • Metaalproducten

5 % • Ertsen

4 % • Voedingswaren

3 % • Meststoffen

3 % • Landbouwproducten

maritiem en BinnenVaartVerVoer in de Vlaamse haVens

0

50

100

150

200

250

300

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

× 1000

in m

iljoe

n to

n

08 CIJFERS MET VAART 2012

Maatschappelijk belanggoederen per km waterweg 2004-2010 (in miljoen tonkm)

Duitsland en Nederland vervoeren de meeste goederen per kilometer bevaarbare waterweg. De Rijn is de belangrijkste binnenvaart verkeersas in Europa.

Bron: EC, DG MOVE, European Commission Transport and Mobility: Statistical pocketbook 2012

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

2004 2005 2006 20082007 2009 2010

Duitsland

Nederland

België

EU­15

Frankrijk

Het aandeel van de Belgische binnenvaart bleef de voorbije 10 jaar zo goed als gelijk tegenover dat van de andere vervoerswijzen.

Bron: Cijfers binnenvaart: European Commission Transport and Mobility: statistical pocketbook 2012Cijfers spoor: OECDCijfers weg: FOD – Economie: databanken transport; Eurostat Statistics in focus: nr 13/2012

modal split 2000-2009

spoor

binnenvaart

weg0

20

40

60

80

100

2000

11,98

11,27

76,75

10,68

11,54

77,78

2001

10,99

12,20

76,81

2002

11,16

12,59

76,25

2003

11,23

12,26

76,51

2004

11,61

12,36

76,03

2005

11,81

12,259

75,93

2006

11,14

12,32

76,54

2007

11,99

12,39

75,62

2008

9,85

11,74

78,40

2009

2012 CIJFERS MET VAART 09

luchtVerVuiling

De grafiek toont de CO2­uitstoot per sector (onafhankelijk van het aantal goederen dat over een bepaalde afstand vervoerd is). Omgerekend naar gepresteerde tonkilometers is de uitstoot van de binnenvaart vier keer lager dan die van het wegtransport.

spoor

0,07 % 17,15 % 64,47 %

weg

0,13 %

ander transport

2,92 %

luchtvaart zeevaart

14,98 %0,27 %

binnenvaart

transport 35,53 % niet-transport 64,47 %

De binnenvaart wentelt bijna geen milieu­ en congestiekosten af op de maatschappij.

De externe kosten in deze tabel omvatten enkel de directe milieukosten en congestiekosten.

De belastingen omvatten verkeersbelasting, met accijnsrecht gelijkgestelde belasting, inschrijvingstaks, belasting op de inverkeerstelling, Eurovignet, sociale bijdrage op de bedrijfswagens, accijnzen geheven op minerale oliën en de invoer ervan, ...

Bron: Federaal Planbureau, Planning Paper 107, cijfers 2005

Belasting tegenoVer externe kost (in €/100 tonkm)

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

weg spits weg dal spoor binnenvaart

belasting

externe kost

14,31 14,31

0

80

19,8

-0,3 0,12 0,4

Bron: European Commission Transport and Mobility: Statistical pocketbook 2012, cijfers 2009

10 CIJFERS MET VAART 2012

De Vlaamse overheid investeerde sinds 1998 via een publiek­privaat samenwerkingsprogramma in de bouw van kaaimuren.

Resultaat:• 5.559.322 vermeden

vracht wagen ritten (1998­2011)• 652.915.614,92 vermeden

tonkilometer over de weg in 2011• 27.470.241 euro vermeden marginale

externe kosten2 in 20113

1 tot eind 20112 Marginale externe kosten zijn extra kosten die een

bijkomende weggebruiker veroorzaakt voor de maatschappij, bv. door extra files te creëren.

3 Berekend o.b.v. de marginale externe kost van 2008.4 Uitgedrukt in euro uit 2008, uitgaande van de door

het Federaal Planbureau voorspelde externe kost in 2030, en uitgaande van een status quo van het aantal vermeden tonkm.

Bron: Federaal Planbureau en Commissie Kaaimuren, eigen verwerking

Klasse I 300T

Klasse II 600T

Klasse III 1350T

Klasse IV 2000T

Klasse V > 2000T

Verbod door te varen

Sluis

Containers

Vloeibare producten

Bulk

Stukgoed

Afval

Ondeelbare stukken

Aangevraagd

In bedrijf

pps-laad- en losinstallaties langs Vlaamse waterwegen

VoorBeeld impact oVerheidsmaatregelpps-KAAiMurenproGrAMMA

Kost: 60  miljoen euro1

• 70,2 miljoen euro vermeden marginale externe kosten in 20304

Tussen 1998 en november 2012 werden 165 kaaimuurdossiers goedgekeurd. 98 kades zijn reeds in bedrijf.

2012 CIJFERS MET VAART 11

De toekomstWat als tegen 2030 het marktaandeel van de binnen­vaart niet groeit, maar het aandeel naar het weg vervoer gaat? Hoeveel vrachtwagens komen er dan extra op de weg? En welke externe kosten brengt dat voor de samenleving?

0

500

1000

1500

2000

3000

3500

4000

4500

5000

1997 1998 1999 20012000 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

het aantal tonkilometer Via de BinnenVaart Blijft gelijk(op het niveau van 2008)

Dat betekent voor het jaar 2030:+ 6.862 miljoen extra tonkilometers over de weg+ 692 miljoen extra voertuigkilometers over de weg+ 738 miljoen euro extra externe kosten*

* Directe milieukost en congestiekosten uitgedrukt in euro uit 2008.Bron: Federaal Planbureau, eigen verwerking

case 2

in m

iljoe

n To

nKm

0

20

40

60

80

100

2000

11,98

11,27

76,75

10,68

11,54

77,78

2001

10,99

12,20

76,81

2002

11,16

12,59

76,25

2003

11,23

12,26

76,51

2004

11,61

12,36

76,03

2005

11,81

12,259

75,93

2006

11,14

12,32

76,54

2007

11,99

12,39

75,62

2008

9,85

11,74

78,40

2009

weg binnenvaart spoor

het modaal aandeel Van de BinnenVaart Blijft gelijk (op het niveau van 2008)

Dat betekent voor het jaar 2030:+ 885 miljoen extra tonkilometers over de weg+ 89 miljoen extra voertuigkilometers over de weg+ 95 miljoen euro extra externe kosten*

* Directe milieukost en congestiekosten uitgedrukt in euro uit 2008.Bron: Federaal Planbureau, eigen verwerking

case 1

eVolutie modaal aandeel

eVolutie tonkm Via BinnenVaart

Aangevraagd

In bedrijf

Binnenvaart

Armand Hertzstraat 233500 Hasselt

T +32 (0)11 23 06 06 F +32 (0)11 23 06 09

www.binnenvaart.be

de best bevaarbare rijstrook