Christ in the house of Mary and Martha

Pieter Aertsen’s vierde ontmoeting met Martha, Maria en haar vrienden

TERUG NAAR BETHANIË

1


2

• Wie is Pieter Aertsen?

• Het atelier van Lange Pier

• Zijn vierde bezoek aan de gezusters en wat er aan voorafging


Probleemstelling

Wat bewoog Pieter Aertsen om het thema

“Christus in het huis van Martha en Maria”

ten minste viermaal te hernemen?

3


Opzet onderzoek:

• Chronologische en (materiaal)technische aanpak

Beperkingen:

• Geen iconologische invalshoek

4


Pieter Aertsen Amsterdam ca. 1508 – voor 3 jun 1575

Leerling van Allaert Claesz te Amsterdam voor 1526

Verbleef in de ZNL 1526, in Italia (?) en Antwerpen 1535 tot uiterlijk 1557; keerde toen terug naar Amsterdam

Huwde 1542 met Catharine Buekelaer (een “moetje”), vader van 7 kinderen, waarvan 3 zonen gingen schilderen

Vanwege zijn lengte droeg hij de bijnaam Lange Pier

5


Pieter Aertsen Amsterdam ca. 1508 – voor 3 jun 1575

Actief als schilder, tekenaar, prentkunstenaar en ontwerper van glasvensters

Lid van het Sint-Lucasgilde te Antwerpen vanaf 1535

Ontleende zijn reputatie aan altaarstukken van groot formaat en andere religieuze werken; maakte daarnaast portretten, genrestukken, stillevens en combinatiewerken

6


Het atelier van Lange Pier

Eigenaar van een pand op de Ossenmarkt in Antwerpen (1547); kocht in 1549 het belendende pand erbij

In zijn atelier werkten leerlingen en assistenten.

Aertsen gaf les aan zijn drie zonen, Pieter I, Aert en Dirk, zijn neven Joachim en Huybrecht Buekelaer, Jan van der Straet, de Meesters van resp. 1545 en 1561 en Fernande van Balen

7



Toeschrijvingsproblemen: vader, zoon en kleinzoon hebben een gelijkend monogram en allen Lange Pier als bijnaam

Geen representatief beeld van de productie: veel werk is verloren gegaan tijdens de diverse beeldenstormen

Geschilderd werk kenmerkt zich door een grove aanpak, een krachtig coloriet en een deugdelijk perspectief

8



Drager: houten panelen

Gebruik van (deel)cartons, (deel)kwadratering in rood krijt en ondertekeningen in zwart krijt, pen en/of penseel/inkt,inclusief houtgravuremethode

IRR: het kwam voor dat tijdens het schilderproces wijzigingen werden toegepast ten opzichte van de ondertekening èn een eerder geschilderde uitbeelding

9


Het vierde bezoek aan Martha, Maria en haar vrienden

Wat er aan voorafging in

1552, Kunsthistorisches Museum te Wien,

1553, Museum Boijmans van Beuningen te Rotterdam, en

1559, Koninklijk Museum voor Schone Kunsten te Brussel

10


11


12


13


14


15


16



Combinatiewerk Wien: stilleven/keukenstuk op voorgrond en middenplan, religieus thema/genrestuk op achtergrond

Combinatiewerk Rotterdam: stilleven/keukenstuk op voorgrond, religieus thema/genrestuk op middenplan en achtergrond

“Combinatiewerk” Brussel: religieus thema/genrestuk met een stilleven/keukenstuk als bijwerk

17


18


19



Museum Catharijne Convent te Utrecht

een religieus thema/genrestuk, geen stilleven/keukenstuk

ongesigneerd en ongedateerd, maar toegeschreven aan Pieter Aertsen op stilistische gronden

van figuren ten voeten uit naar halffiguren

20



Museum Catharijne Convent te Utrecht

ondertekening zichtbaar door dunne verflagen, uitgevoerd in vermoedelijk zwart krijt

is het werk een uitsnede van een groter geheel, waarbij de signatuur en datering verloren zijn gegaan?

was de cirkel voor Pieter Aertsen weer rond?

21

Christ in the house of Mary and Martha

Documents

Transcript of Christ in the house of Mary and Martha