1

DichterbijNBG-nieuwsbrief, oktober 2018, nummer 3

En verder: Herman van Rompuy over de Bijbel + 10 jaar Prentenbijbel + Handgeschreven bijbels + Bijbelroute Rijksmuseum

Charity (12)

‘Als ik een eigen bijbel had, zou ik er iedere dag in lezen’

32

IN DIT NUMMER:

‘Krijgen de leraren ook een bijbel?’ Daar staan we, met dozen vol bijbels voor de kinderen van de school. Niemand van ons heeft eraan gedacht dat ook voor de leraren een eigen bijbel erg kostbaar is.

Door Rianne Wijmenga

Met mijn collega van het NBG ben ik op bezoek in Kenia voor het project ‘Bijbels voor kinderen in Kenia’. Waar ik meer over wil weten, is hoe de Bijbel kinderen raakt tijdens de godsdienstlessen.

Bij ons eerste bezoek aan een school vraag ik docent Peter Lupempe ernaar. ‘In de klas zie ik duidelijk het effect van bijbellezen’, vertelt hij. ‘Bijvoorbeeld toen we het verhaal van Ananias en Saffira lazen en samen spraken over liegen. Ik zag dat kinderen echt over dit onderwerp nadachten.’

Peters gezicht licht op als hij het over zijn bijbellessen heeft. ‘Ik lees iedere morgen met mijn klas uit de Bijbel. Het is fijn als ze straks zelf kunnen meelezen. Dat heeft meer effect dan alleen luisteren. Nu moeten we op school één

bijbel delen met z’n allen. Ik heb er zelf ook geen.’ Hij is even stil en vraagt dan aan mij: ‘Hebben jullie ook bijbels meegebracht voor de docenten?’

Ik sta met mijn mond vol tanden. Juist enthousiaste docenten zijn cruciaal voor een goede godsdienstles. En wij waren hen vergeten! Na overleg met de projectverantwoordelijke zijn de extra bijbels voor de docenten snel geregeld. Gelukkig maar, want dankzij hen gaat het bij de godsdienstles duidelijk om meer dan een goed cijfer.

Een school met driehonderd leerlingen,

die één bijbel moeten delen tijdens de

gezamenlijke godsdienstles. Wij kunnen

het ons niet voorstellen. Maar in Kenia is

het geen uitzondering. Daar willen we met

uw steun iets aan doen. En wat is daar

een mooiere gelegenheid voor dan de

periode dat we ook Bijbelzondag vieren?

Bijbelzondag is de dag in het jaar dat we

extra stilstaan bij de Bijbel. Bij hoe bijzonder

het is dat wij de Bijbel in onze eigen taal

kunnen lezen en dat we zelfs kunnen

kiezen in welke bijbelvertaling we lezen.

Of dat we in alle vrijheid een bijbel kunnen

kopen in de boekhandel of via internet –

voor 23.59 uur besteld, morgen in huis.

Ook in deze Dichterbij staan we natuurlijk

weer stil bij de Bijbel en ons werk om

de Bijbel dichtbij te brengen. Zo is het

tien jaar geleden dat de Prentenbijbel

van Marijke ten Cate verscheen. Oud-

voorzitter van de Europese Raad Herman

van Rompuy schreef een haiku speciaal

voor onze nieuwsbrief. En kent u alle

schatten van bijbelplatform debijbel.nl al?

Ik wens u weer veel leesplezier!

Rieuwerd Buitenwerf,

directeur Nederlands Bijbelgenootschap

en Vlaams Bijbelgenootschap

Bijbels voor kinderen in Kenia:‘Hele gezinnen zullen zo meer uit de Bijbel gaan lezen.’ 4

Herman van Rompuy:‘De Bijbel biedt mij

bestendige inspiratie.’ 8

Schrijver/filosoof Désanne van Brederode:‘Het is een rijkdom te leven met bijbelverhalen.’ 14

VOORWOORD PROJECT KENIA

Peter Lupempe, docent:

‘ZELF LEZEN HEEFT MEER EFFECT DAN ALLEEN LUISTEREN’

© F

oto:

HH/

Diet

er T

elem

ans

© F

oto:

Mar

loes

van

Doo

rn

54

Vader Yousef leidt de dienst in de Cyrillian Church in Damascus

Charity leest in haar nieuwe bijbel.

Geef een bijbel aan een kind in Kenia

Met uw hulp wil het NBG 10.000 schoolbijbels uitdelen in Kenia. Vaak is dit de enige bijbel in een gezin. Met uw gift geeft u dus kinderen én hun ouders toegang tot de Bijbel. Helpt u mee met een bijdrage? Eén bijbel kost 7,50 euro.

Maak uw gift over naar NL74 SNSB 0266 3808 08 o.v.v. Kenia. Of via bijbelgenootschap.nl/kenia.

‘HELE GEZINNEN ZULLEN ZO MEER UIT DE BIJBEL GAAN LEZEN’Eén bijbel voor driehonderd kinderen. Op Ilparrua Primary School is dat iedere vrijdag de uitdaging tijdens de gezamenlijke godsdienstles. Docent Nelius: ‘De hele school komt dan samen om te luisteren naar bijbelteksten uit die ene bijbel.’

‘Het leven hier kan zwaar zijn’, vertelt Nelius. ‘Er is veel armoede. Sommige kinderen krijgen thuis amper te eten. Omdat er bijna geen gras meer groeit, is het vee van de Masai veel minder waard geworden. Hierdoor verdienen ze minder en moeten ze extra eten kopen in plaats van dat ze van hun dieren kunnen leven. Maar zonder inkomsten is dat onmogelijk.’

LERENSchool is voor veel ouders een kostenpost waarop wordt bespaard. Ook Charity (12) is wel eens naar huis gestuurd omdat haar vader het schoolgeld niet betaald had. Dat vindt ze dan jammer, want ze gaat met plezier naar school. Charity: ‘Mijn favoriete vakken zijn Swahili en Engels. Later wil ik leraar worden. Ik vind het ook erg leuk om op zondag te helpen bij de zondagsschool. We

zingen dan veel en leren samen bijbelteksten uit ons hoofd.’

Charity zou graag een bijbel willen. Die heeft ze ook nodig om op school goed mee te kunnen doen met de godsdienstlessen. Maar haar ouders hebben daar geen geld voor. ‘Als ik een eigen bijbel had, zou ik er iedere dag in lezen. Ik leer heel veel van de Bijbel. Bijvoorbeeld waar mensen vandaan komen. Dat lees ik in mijn favoriete bijbelverhaal, het verhaal van Adam en Eva.’

GROTE NOODBij het Keniaans Bijbelgenootschap zien ze hoe groot de vraag naar

bijbels is in Kenia. ‘Mensen willen graag een bijbel, maar zijn te arm om er een te kopen’, zegt James, een medewerker van het Bijbelgenootschap. Hij weet uit eigen ervaring wat het is om op te groeien zonder bijbel in huis. ‘Toen ik jong was, zag ik de Bijbel alleen in de kerk of op de zondagsschool.’

Volgens James zijn scholen een goede plek voor bijbelverspreiding in Kenia. ‘Niet alleen omdat kinderen dan beter mee kunnen doen met de godsdienstlessen’, zegt hij. ‘Ook omdat de schoolbijbel van de kinderen vaak de enige bijbel is die gezinnen hebben. Daarom is het bereik van het uitdelen van bijbels aan schoolkinderen veel groter dan alleen die kinderen. Hele gezinnen zullen zo meer uit de Bijbel gaan lezen.’

Ilparrua Primary School is een basisschool in Kajiado County. Deze Keniaanse provincie is onderdeel van het leefgebied van de Masai, een traditioneel nomadisch volk. Het is een van de armste gebieden

van Kenia, dat de afgelopen jaren hard getroffen is door droogte. Dit heeft dramatische gevolgen voor de Masai, die voornamelijk leven van de veeteelt.

PROJECT KENIA

Docent Nelius van Ilparrua Primary School.

Grote vraag naar bijbels in Kenia

‘Als ik een eigen bijbel had, zou ik er iedere dag in lezen.’

Charity (uiterst rechts) in de klas.

6

aanstekelijk

Samen met de United Bible Societies

werkt het NBG aan de internationale

doorontwikkeling van de Nederlandse

bijbelwebsite debijbel.nl en de van

oorsprong Braziliaanse app Mijn Bijbel.

Nog in 2018 zullen Finland en Portugal

er gebruik van gaan maken. Het NBG

begeleidt vanuit de eigen ervaring

de digitale ontwikkeling. Zo kunnen

steeds meer landen wereldwijd hun

bijbelvertalingen, blogs en leesplannen

digitaal beschikbaar maken.

Op debijbel.nl kan iedereen meedoen

met het online leesplan voor de

adventstijd. Deelnemers ontvangen dan

alle 23 dagen van advent ’s ochtends

vroeg een bijbeltekst, overdenking en

opdracht of vraag in hun mailbox. Het

thema: aanstekelijk. Eerste Advent valt op

2 december, aanmelden kan nu al.

Ga naar debijbel.nl/advent.

ONLINE LEESPLAN ADVENT AANSTEKELIJKOveral waar de Rechte Bijbel op

tafel ligt, ontstaan gesprekken over

wat er scheef zit in de wereld. De

Rechte Bijbel is de Bijbel in Gewone

Taal met 650 gemarkeerde teksten

over recht en onrecht, inleidingen en

bijbelstudiemateriaal. Het NBG heeft deze

bijbeleditie ontwikkeld in samenwerking

met Tear, IJM, Kerk in Actie, Micha

Nederland en de EO.

Verkrijgbaar voor €29,50 via

shop.bijbelgenootschap.nl en de

christelijke boekhandel.

RECHTE BIJBEL DEBIJBEL.NL EN MIJN BIJBEL INTERNATIONAAL

KIND IN BEELD

7

EXPOSITIE 400 JAAR STATENBIJBELS Gelijktijdig met de expositie Werk, bid & bewonder in het Dordts Museum is in Het Hof van

Nederland de tentoonstelling Te Kunst en Te Keur. 400 jaar Statenbijbels te zien. De Dordtse Keurbijbels

verspreidden zich over de hele wereld en werden beroemd om de hoge kwaliteit. Op het plein voor

Het Hof van Nederland zal een robotarm de complete Statenbijbel overschrijven. De expositie is te zien

vanaf 11 november t/m 29 mei 2019.

Kijk op bijbelgenootschap.nl/statenbijbels.

TIP

KORT NIEUWS

© F

oto:

Rub

en T

imm

an

‘De Samenleesbijbel Junior bestaat uit dertig verhalen.

Met deze bijbel kunnen we een tijd vooruit. Als onze kinderen bijbellezen leuk

vinden, dan zijn wij al blij.’

Johan en Tirza Wondergem lezen graag

samen hun kinderen in de Bijbel. De

Samenleesbijbel Junior kost €19,95 en is

verkrijgbaar via shop.bijbelgenootschap.nl.

98

‘DE BIJBEL BIEDT MIJ BESTENDIGE INSPIRATIE’

Herman van Rompuy, oud-voorzitter Europese Raad

Herman van Rompuy moest als voorzitter van de Europese Raad midden in de eurocrisis en de vluchtelingencrisis alle 27 EU-landen op één lijn zien te krijgen. Waarom leest deze bekende Europeaan dagelijks in de Bijbel – en wat is volgens hem het belang van dat boek voor Europa?

‘Christenen moeten zich meer laten horen in de samenleving’, vindt Van Rompuy, een bescheiden en beminnelijk man die naast politicus ook filosoof en econoom is. ‘Tegenwoordig is het christendom ontdaan van elke machtsfactor. Dat maakt getuigenissen van christenen authentieker dan vroeger. Positief,

bewust en zelfbewust opkomen voor christelijke waarden als barmhartigheid en rechtvaardigheid is belangrijk, want onze samenleving is steeds minder een samen-leving. Het is “eigen ik eerst” – en die houding is een omkering van elke moraal. Van de Barmhartige Samaritaan – één van de

INTERVIEWkernparabelen – kunnen we leren afstand te nemen van onze eigen vooroordelen en voordelen. Daarom bepleit ik een barmhartige houding tegenover vluchtelingen die hier al zijn, zeker voor degenen die uit Syrië komen.’

VERZOENINGIn november is het honderd jaar geleden dat de Eerste Wereldoorlog eindigde. Nog geen 25 jaar later volgde de Tweede Wereldoorlog. Van Rompuy zal bij verschillende herdenkingsplechtigheden vooral de verzoening na 1945 benadrukken. Want: ‘Wie niet vergeven kan, is er slecht aan toe.’ Vragen als: waar was God in die oorlogen of in Auschwitz, vindt hij niet vruchtbaar. ‘Het probleem van het kwaad in de wereld is altijd de rots van het atheïsme geweest. Ik concentreer me liever op wat je als mens in beweging kunt zetten. “Dit nooit meer”, zei men in 1945. Daarom wilden de oprichters van wat nu de EU is – Schuman, De

Gasperi, Adenauer – die zwarte bladzij omslaan. Juist deze gelóvige mannen werkten aan verzoening, de christelijke deugd bij uitstek.’

BIJBEL‘Ik lees elke dag in de Bijbel volgens een rooster. De Bijbel is niet zozeer mijn kompas, maar biedt mij bestendige inspiratie. In het leven van mijn kinderen en hun gezinnen speelt de Bijbel geen grote rol. Dat vind ik spijtig, maar ik geef de hoop niet op. Zelf stopte ik op mijn twaalfde met geloven. Tegen de pastoor zei ik na een preek ter voorbereiding van mijn plechtige communie: “Ik geloof niets van wat u daarnet verteld hebt.” Hij gaf mij de vijf godsbewijzen van Thomas van Aquino, maar ook die overtuigden mij niet. Hoe ik dan toch gelovig werd op m’n zesentwintigste? Dat zou ik u niet kunnen vertellen. Ineens was het er; er ging een wereld open en vanaf toen las ik geregeld in de Bijbel.’

‘Een tekst waar ik herhaaldelijk bij stil sta, is de uitroep van Jezus aan het kruis: “Mijn God, mijn God, waarom hebt Ge mij verlaten?” Als zelfs God – in de persoon van Jezus – die angst had, kan ik empathie

© F

oto:

HH/

Diet

er T

elem

ans

‘Verzoening is dé christelijke deugd bij uitstek’

opbrengen voor anderen die zich verlaten voelen. Dit is één van de sterkste teksten die onze godsdienst zo menselijk maakt.’

Interview: Peter Siebe

Van Rompuy schrijft graag haiku’s,

korte, niet-rijmende gedichten van

slechts enkele lettergrepen per zin.

In stilte lezenWoorden en verhalen Bijbelse schoonheid

© F

oto:

HH/

Thie

rry R

oge

© F

oto:

HH/

Diet

er T

elem

ans

1110

BIJBELNIEUWS

11

1312

Heidenen – roept dat woord iets positiefs of negatiefs bij u op? Het woord komt zo’n honderd keer voor in de Nieuwe Bijbelvertaling en is sommigen een doorn in het oog. Zij vinden het onnodig negatief en denigrerend – een woord dat mensen wegzet.

Hebben de critici een punt? “Heidenen” heeft in de Nederlandse taal inderdaad een ongunstige bijklank. Het wordt vrijwel altijd in negatieve zin gebruikt, als aanduiding van niet-gelovigen, in het bijzonder niet-christenen. Waar in de NBV “heidenen” staat, gaat het vaak om “de volken”, ha-gojjim in het Hebreeuws, ta ethnê in het Grieks. Dit is een vaste aanduiding van de volkerenwereld vanuit Joods perspectief. Het gaat om alle andere volken, de niet-Joden. In bepaalde contexten, vooral in poëzie, werkt het goed om over “de volken” te spreken: ‘waartoe leidt het woeden van de volken?’ (Psalm 2:1) Soms kun je

beter spreken van “alle volken”, om het wereldwijde perspectief over te brengen, of “de andere volken”, als het om het onderscheid met Israël gaat: ‘Ik heb jullie van de andere volken onderscheiden om mijn volk te zijn.’ (Leviticus 20:26)

In het Nieuwe Testament komen we daarnaast ook geregeld “de heidenen” tegen als aanduiding van de niet-Joodse volkerenwereld. Is die vertaling dan op zijn plaats? Vaak wel, want in veel gevallen kiest de NBV voor “heidenen” als er in het Grieks ook echt iets negatiefs meeklinkt. Zoals in Marcus 10:33: ‘We zijn nu op weg naar Jeruzalem, waar de Mensenzoon zal worden uitgeleverd aan de hogepriesters en de schriftgeleerden, die hem ter dood zullen veroordelen en hem zullen uitleveren aan de heidenen.’

Maar er zijn ook andere gevallen waar het gaat over Joden tegenover niet-Joden. Zo schrijft Paulus in Galaten 2 dat waar God Petrus heeft aangesteld als apostel voor de Joden, Hij Paulus heeft aangewezen

als apostel voor de niet-Joden, de andere volken. In zulke teksten kun je het woord “heidenen” beter vermijden.

Een voorbeeld staat in Galaten 2:12, waar Paulus tegen Petrus van leer trekt. ‘Hij at altijd met de heidenen …,’ zegt de NBV. Dit gaat over niet-Joodse christenen. Die zijn van heidense afkomst, maar beslist geen heidenen in onze betekenis van het woord. Daarom is hier de vertaling ‘Hij at altijd met de niet-Joden …’ beter.

Iets minder heidenen in de Bijbel, wie kan daar tegen zijn?

Matthijs de JongHoofd Vertalen

BIJBELVERTAALVRAAG

HEIDENEN

BIJBELVERTALING VOOR SIERRA LEONE Mede dankzij uw steun kunnen de vertalers in Sierra Leone

verder werken aan de volledige Bijbel in het Kono. Afgelopen

zomer zijn conceptvertalingen gemaakt van de boeken

Deuteronomium, Jesaja en Ezechiël, en heeft het team verder

gewerkt aan de profetenboeken Jona, Micha en Obadja. Dit doen

ze met veel toewijding, samen met de meelezers, die controleren

of de verhalen voor iedereen begrijpelijk zijn. Een van deze

meelezers vertelde ons: ‘Het is het grootste waar ik in mijn leven

aan kan bijdragen: de volledige Bijbel in het Kono realiseren.’

BIJBELVERTALING VOOR ANGOLA

In de vorige Dichterbij kon u lezen over ons project voor Angola:

de nieuwe bijbelvertaling in het Umbundu. Dankzij uw gift gaat

het vertaalwerk verder. Onlangs kon het team de boeken Ruth

en Jona afronden. Het doel komt steeds dichterbij: een bijbel

die alle Umbundu-sprekers kunnen lezen en begrijpen. Riikka

Halme-Berneking is als consulent betrokken bij het vertaalproject:

‘Als mensen straks de volledige Bijbel in hun eigen taal kunnen

lezen, zullen de verhalen hen echt tot in hun ziel raken.’

MASTERCLASSES NBV-REVISIE In het voorjaar van 2018 organiseerde het NBG in negen plaatsen

de masterclass De Nieuwe Bijbelvertaling in revisie.

184 predikanten, theologen en studenten Theologie namen hieraan

deel en kregen zo inzicht in de vertaalprincipes van de revisie én

gelegenheid voor inspraak. Een reactie van een deelnemer uit de

enquête: ‘Een helder verhaal over wat er allemaal komt kijken bij

vertalen en reviseren. Tegelijk stimulerend voor ons eigen werk

met de Bijbel.’ Lees meer op debijbel.nl/nbvrevisie

TERUGBLIK PROJECTEN

1514

DE BIJBEL IN NEDERLANDDe Bijbel voert onbedreigd de ranglijst aan van best verkochte boeken ooit, maar wordt steeds minder gelezen. Wie nog wel in de Bijbel leest, doet dat minder frequent en minder intensief, zo blijkt uit verschillende onderzoeken. Welke oorzaken zijn er aan te wijzen? Wat betekent dit voor de plaats van de Bijbel in de christelijke traditie? Hoe wordt de Bijbel nu precies gebruikt? En hoe moet deze praktijk gewaardeerd worden? In de bundel De Bijbel in Nederland staan reflecties rond dit onderwerp, maar ook handreikingen om met deze vragen in de gemeente aan de slag te gaan. Essays van o.a. Erik Borgman, Herman van Wijngaarden, Désanne van Brederode en Ad van Nieuwpoort.

Vanaf november verkrijgbaar voor €19,50 via shop.bijbelgenootschap.nl en de christelijke boekhandel.

15

‘HET IS EEN RIJKDOM TE LEVEN MET BIJBELVERHALEN’

Schrijver en filosoof Désanne van Brederode:

INTERVIEWkomt dat menselijke talent om van beneden over Boven te spreken dan toch vandaan? Misschien wel van Boven! Dan is alleen verbeelding toereikend om tot dat mysterie, die ervaring van iets hogers, te naderen. En daarmee wordt het een kip-of-ei-kwestie: wat was er eerst, Boven of beneden?’

De gedachte dat de Bijbel maar een verzinsel is, getuigt van minachting voor verbeelding, zegt Van Brederode: ‘Verbeeldingskracht doet ons onder moeilijke omstandigheden vasthouden aan hoop of geloof. Bovendien, wat verzonnen is, raakt soms meer aan de werkelijkheid dan wat wij als werkelijkheid beschouwen. Voor mij maakt het daarom niet uit of Jezus echt op water heeft gelopen of niet. Hij was een mens, door en door vertrouwd met de elementen en met zijn Vader. En dan kan het gebeuren dat wij waarnemen dat hij over water loopt, of dat hij dat werkelijk heeft gekund. Hoe zo’n

wonder werkt, doet er in mijn beleving niet toe: ik zie het voor me en voel een diepe achting voor Jezus.’

KERSTVERHAALWelke rol ziet ze voor het Bijbelgenootschap in deze tijd en cultuur? ‘Laat zien dat het een rijkdom en een zegen is te leven met de bijbelverhalen. Neem nu het kerstverhaal, het enige bijbelverhaal dat iedereen nog kent. Het is in onze cultuur op drift veel belangrijker dan we denken, want het zet wat wij normaal vinden op z’n kop. Een baby, noodgedwongen geboren in een stal, blijkt groot nieuws. En niet de elite maar de allereenvoudigste mensen, de herders, horen het als eerste. Als we dat verhaal schrappen, geven we onze menselijkheid op.’

Kijk voor een filmpje over wat de Bijbel voor Van Brederode betekent én over haar favoriete bijbeltekst op bijbelgenootschap.nl/desannevanbrederode.

Interview: Peter Siebe

Twintig jaar geleden moest je je er bijna voor schamen als je met een citaat uit de Bijbel aan kwam. Maar dat is veranderd, merkt schrijver en filosoof Désanne van Brederode. Ze werkte mee aan de bundel De Bijbel in Nederland. Daaraan wordt op 1 december een symposium gewijd.

‘Ik ben wel eens aangezien voor een of andere tuthola als ik zei dat ik de Bijbel graag las’, vertelt Van Brederode in de binnentuin van haar Amsterdamse hofje. ‘Maar het taboe op de Bijbel is weg. Er is veel interesse voor de kracht van verhalen. “Storytelling” is in. Mensen ontdekken dat je de Bijbel ook kunt lezen als literatuur of als je kunst beter wilt begrijpen. Jongeren lezen de bijbelverhalen onbevangener dan de oudere generatie, die z’n hoofd vaak stootte tegen de kerk.’

VERBEELDINGToch denken mensen soms ook dat bijbelverhalen verzinsels zijn en dat God een projectie is van onszelf. Van Brederode: ‘Van de bekende theoloog Harry Kuitert die afgelopen voorjaar overleed is de uitspraak: “Alles over Boven komt van beneden.” Maar dan denk ik: waar

‘Het kerstverhaal is veel belangrijker dan wij inschatten’

© F

oto:

Mar

loes

van

Doo

rn

16

Speciaal voor leden en donateurs

BIJBELROUTE RIJKSMUSEUM

In het Jaar van het Cultureel Erfgoed organiseert het NBG in november

een bijzondere activiteit voor zijn trouwe leden en donateurs. Ga mee

op een unieke rondleiding door het Rijksmuseum in Amsterdam en

ontdek zeven meesterwerken gebaseerd op de Bijbel.

Talloze kunstenaars zijn in de afgelopen eeuwen door de Bijbel

geïnspireerd. Vele topstukken en voorwerpen in het Rijksmuseum

getuigen daarvan: cultureel erfgoed van de bovenste plank. Onder leiding

van een professionele gids nodigen we alle leden en donateurs uit voor

een bijbelroute langs zeven topstukken die aan de Bijbel zijn ontleend.

Bent u niet in de gelegenheid deel te nemen op een van de geplande

momenten? Over de kunstwerken verschijnt ook een gidsje. Aan de hand

daarvan kunt u de route lopen op eigen gelegenheid; in november of in

de maanden daarna. U kunt het gidsje gratis downloaden of bestellen.

Vooraf aanmelden is verplicht; want per rondleiding kunnen twaalf

mensen mee. Zie voor meer informatie, data en aanmelding:

bijbelgenootschap.nl/bijbelroute.

In de bibliotheek van het NBG staan vier bijzondere, volledig met de hand geschreven bijbels. Het overschrijven van de hele Bijbel was vroeger een stichtelijke liefhebberij. Als je de Bijbel overschrijft, komt de inhoud ervan immers op een heel speciale manier dichtbij.

Een van de handgeschreven bijbels die het NBG in zijn bezit heeft, is in

1671-1672 gemaakt door Claes Commers van der Marck uit Delft. Hiernaast

ziet u een pagina van deze bijbel, die bestaat uit drie perkamenten banden.

Ds. J.A. de Winter uit Haren (Gr.) schonk dit exemplaar aan het NBG ter

gelegenheid van het 150-jarig jubileum in 1964.

Claes Commers was pachter van de

Delftse ‘zoutimpost’, het kantoor

waar de belasting op zout betaald

moest worden. Claes ging verder

dan alleen overschrijven: hij telde

ook het aantal hoofdstukken,

verzen en zelfs letters van

de Bijbel. Dat riep naast

bewondering ook afkeuring

op. Een tijdgenoot schreef

daarover: ‘Die zoveel schreef

en zulke telling heeft bestaan,

heeft veel gewerkt, veel tijd

verspild en – niet gedaan;

Had hij slechts zoveel tijd

aan Bijbelzin gesleten, Veel

min had hij gewurmd, en

nog veel meer geweten.’

TENTOONSTELLINGOok nu nog zijn er mensen die met

de hand de Bijbel overschrijven.

Dat deed bijvoorbeeld kunstenares

Sarah van der Lijn. Haar bijbel werd

tentoongesteld in 2012. Vanaf november

dit jaar zal in Dordrecht de complete

Statenbijbel worden overgeschreven

door een robotarm, als onderdeel van

de tentoonstelling Te Kunst en Te Keur.

400 jaar Statenbijbels in Het Hof van

Nederland.

17

HANDGESCHREVEN BIJBELS

BIJBELSCHAT

© M

arle

ne D

umas

Het Laatste Avondmaal, 1985-1991, olieverf op doek, 160 x 200 cm

118 19

Met debijbel.nl leest u altijd en overal de Bijbel op uw telefoon, tablet of computer. Maar wist u ook al dat hét bijbelplatform van Nederland een schat aan extra informatie bevat over de Bijbel? Wij tippen u vier fonkelende parels die u mogelijk nog niet had ontdekt.

20+ bijbelvertalingen Wist u dat u meer dan twintig bijbelvertalingen kunt lezen en vergelijken op debijbel.nl? U leest en vergelijkt op uw pc of laptop bijvoorbeeld gemakkelijk De Nieuwe Bijbelvertaling (NBV) met de Herziene Statenvertaling (HSV), de Bijbel in Gewone Taal (BGT) en de Willibrordvertaling. Alles overzichtelijk naast elkaar op één scherm.

SamenleesbijbelmateriaalAlle weetjes, doe-opdrachten, illustraties en gespreksvragen uit de Samenleesbijbel staan ook op debijbel.nl. Met dit creatieve materiaal komen bijbelverhalen meer tot leven voor kinderen. Zo vindt u er verrassende vragen om samen over na te denken. Bij het kerstverhaal staat bijvoorbeeld: ‘Wat zou jij doen als jij een herder bent en je plotseling engelen hoort zingen?’

Online leesplannenElk jaar maken we meerdere leesplannen waar u zich online op kunt abonneren. Dit najaar is er bijvoorbeeld het studieleesplan over Jesaja, gemaakt door onze bijbelwetenschappers. U ontdekt in 21 dagen nieuwe verbanden, allerlei bijzondere weetjes, leessuggesties en stof om over na te denken. Na het aanmelden ontvangt u

iedere ochtend een bijbeltekst en achtergrondinformatie in uw mailbox. Tijdens advent en de veertigdagentijd kunt u ook een leesplan volgen.

Unieke afbeeldingen van bijbelse taferelen Een hele bijzondere afbeelding is die van de tempel. Het Hebreeuwse woord voor tempel is hechal. Dat woord betekent eigenlijk: groot gebouw. In het Oude Testament wordt het woord zo’n tachtig keer gebruikt. Zeventig keer gaat het om de tempel in Jeruzalem. In 1 Koningen 6-7 staat een uitgebreide beschrijving van de tempel van Salomo. Deze tempel, die is gebouwd rond de tiende eeuw voor Christus, kunt u bekijken op debijbel.nl. Zo komt de wereld van de Bijbel nog meer tot leven.

Petra MeijerhofOnline specialist

HORIZONTAAL1. Koren en … (Deuteronomium 33:28, NBV)5. Sprookjesfiguur9. Afbeelding 1 11. Oogst na het zaaien van wind12. Voorzetsel14. Ego15. Moeder van Samuel16. Artemis in de SV18. Woord voor ‘niet-Joden’20. Nummer21. Man van Tamar22. Rund in de BGT23. Raak niet, smaak niet, … niet aan.24. Bijzondere bijbel: …geschreven26. Feest in het boek Ester28. Aspot29. Quirinius voerde het … over Syrië.33. Marijke ten …

VERTICAAL1. Afbeelding 3: Thema 2. Nederzetting uit Nehemia 11: 353. Mozes wist niet dat zijn gezicht zo … (Exodus 34:29, BGT)4. Tot en met (afk.)5. Pers. vnw.6. Laag water7. Actie: bijbels voor …8. Weekdier10. Landcode Servië 13. Plechtige beloften in het paradijs17. Afbeelding 4: Achternaam19. Gebied rond een boerderij20. Afbeelding 2 22. Zoon van Adam23. Afbeelding 5: Achternaam 25. Schoolsoort27. Goud (Fr.)30. Toilet31. Ezelsgeluid32. Deel van de Bijbel

OPLOSSING Zoek de verborgen woorden: 10H,1V; 3H,12V; 4H,2V; 7H,13V; 9H,2V; 12H,6V; 5H,8V; 12H,2V; 7H,11V; 4H,1V; 1H,10V; 2H,2V; 9H,14V; 9H,1V; 5H,4V; 3H,8V; 11H,4V; 6H,1V; 1H,14V.

Al deze informatie is gratis beschikbaar voor u als lid of

donateur. Hiervoor moet u zich eenmalig aanmelden als

plusgebruiker. Ga naar debijbel.nl/inloggen en klik

op ‘Ik steun het NBG al’. Daar kunt u uw relatienummer

koppelen aan uw account. Uw relatienummer staat

onder de plaats en datum in de brief bij deze Dichterbij.

Kunt u iets niet vinden, heeft u een tip voor ons of

loopt u ergens op vast? We horen het graag:

info@bijbelgenootschap.nl of tel. 023 - 514 61 46.

KLEURPLAATKLEURPLAAT BIJBELPUZZEL

Vul het diagram met de woorden die in de omschrijving bedoeld worden.

Zoek vervolgens de verborgen woorden. Tip: 10H,1V betekent: ga tien hokjes

horizontaal en één hokje verticaal (letter E).

Maak kans op één van de vijftien exemplaren van Bijbel in een uur. Vul het

antwoord in op bijbelgenootschap.nl/puzzel of stuur het per post naar NBG,

Postbus 620, 2003 RP Haarlem o.v.v. Bijbelpuzzel.

12

3

4

5

KLEURPLAATCOLUMN

PARELS UIT DE SCHATKAMER VAN DEBIJBEL.NL

Dichterbij is de nieuwsbrief van het Nederlands Bijbelgenootschap en verschijnt drie keer per jaar.Redactie: Peter Siebe, Rianne Wijmenga en Martine van BlaaderenFoto’s: NBG/Sandra Haverman, tenzij anders vermeldVormgeving en realisatie: WWAV

Het Nederlands Bijbelgenootschap brengt al 200 jaar de Bijbel dichtbij. Dat doen we voor mensen van nu en voor volgende generaties, in Nederland en wereldwijd, met traditionele en moderne vormen. Het NBG is er voor iedereen die de Bijbel relevant vindt in zijn of haar leven.

Het NBG gaat zorgvuldig om met uw gegevens, zie bijbelgenootschap.nl/privacy

of vraag de privacyverklaring aan via tel. 023 - 514 61 46.

Nederlands BijbelgenootschapPostbus 620, 2003 RP Haarlem 023 - 514 61 46www.bijbelgenootschap.nl info@bijbelgenootschap.nlIBAN NL74 SNSB 0266 3808 08 /bijbelgenootschap NBG_Bijbel

Scan en installeer de app vandaag nog!

Gratis Bijbelapp