C:BestandenTwin084328 Elektrische Installatietechniek...

B.A. KorsmitL.D. van de Graaf

A. Fortuin

KWALIFICATIE MIDDENKADERFUNCTIONARIS ELEKTROTECHNISCHE INSTALLATIETECHNIEK

tr@nsferE

EL

EK

TR

OT

EC

HN

IE

K

NI

VE

AU

4

ELEKTRISCHE INSTALLATIETECHNIEK 6/7MKW e r k b o e k

D o c e n t e n h a n d l e i d i n g b i j

EIT

084328_Omslag_DH 29-05-2008 13:19 Pagina 1

NijghVersluys

Ericastraat 18

3742 SG Baarn

Correspondentieadres:

Postbus 225

3740 AE Baarn

Customer Contact Center

Middelbaar beroepsonderwijs

Telefoon: 035 - 548 22 22

Fax: 035 - 541 82 21

E-mail:[email protected]

Internet: www.nijghversluys.nl

www.transfere.nl

Vormgeving en omslagontwerp: Twin Media bv, Culemborg

Lay-out en zetwerk: (MW)², Doorwerth

Tekeningen: CADDESIGN, Utrecht

Derde druk

1 2 3 4 5 / 12 11 10 09 08

ISBN 978 90 425 4146 7 / NUR 174

© 2008 Uitgeverij NijghVersluys B.V., Baarn, The Netherlands

Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in

een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze,

hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enig andere manier, zonder

voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16B

Auteurswet 1912 jo het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van

23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet 1912, dient men de daarvoor wettelijk

verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB

Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen,

readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) dient men zich tot de

uitgever te wenden.

III

T e n g e l e i d e

Geachte docent,

Voor u ligt de docentenhandleiding die behoort bij het werkboek Elektrische

installatietechniek 6/7 MK EIT uit de serie tr@nsferE, bestemd voor de

deelkwalificaties Ontwerpen, begroten en opleveren woninginstallaties en gewone

kleine bedrijfsinstallaties (DK 4005), elektrische utiliteitsinstallaties (DK 4006) en

elektrische industriële installaties (DK 4007). Deze docentenhandleiding bevat de

antwoorden van de vragen, opdrachten en zelftoetsen uit het werkboek.

Uitgangspunten tr@nsferE

De serie tr@nsferE volgt de bekende semesterserie van NijghVersluys op.

Uitgangspunt van tr@nsferE is dat vanzelfsprekend de nieuwe eindtermen uit de

kwalificatiestructuur nauwgezet moeten worden gevolgd. Kon u bij de laatste

generatie eindtermen in principe nog afwijken van de voorschriften, bij de

kwalificatiestructuur is dit door de externe legitimering onmogelijk geworden. De

leermiddelen moeten dan ook de nieuwe structuur naadloos volgen.

Bij de ontwikkeling van tr@nsferE hebben we alle energie gestoken in de didactiek.

De nieuwe structuur maakt immers duidelijk dat voor het klassikaal behandelen van

de leerstof minder tijd beschikbaar is dan voorheen. Om toch alles aan bod te laten

komen wat voorgeschreven is, dient de leerling/deelnemer meer zelfstandig de

leerstof door te werken.

Om dit uitgangspunt goed uit te kunnen werken zijn nagenoeg alle delen van

tr@nsferE nieuw geschreven.

Gebruik in de les – algemeen

De serie tr@nsferE beoogt nauwkeurig aan te sluiten bij de didactische vernieuwing

die op alle onderwijsinstituten wordt doorgevoerd. Iedere school maakt daarbij

eigen, specifieke keuzes. In het werkboek treft u vele verschillende didactische

elementen aan die de leerling uit zichzelf sturen. Afhankelijk van uw eigen inzichten

kunt u de problemen bij de beantwoording van de vragen en opdrachten klassikaal

aan de orde stellen. Het is echter het overwegen waard om dergelijke problemen

door uw leerlingen onderling te laten oplossen in groepjes van minimaal twee

personen. Onderzoek dat aan de serie ten grondslag heeft gelegen, heeft uitgewezen

dat een dergelijke werkwijze tot verrassende resultaten leidt. Relatief goede

leerlingen moeten dan relatief minder goede leerlingen tekst en uitleg geven: dat

levert voor beide leerlingen en voor u voordelen op.

– De relatief goede leerling wordt zo gedwongen een bepaalde theorie nog eens

mondeling en in eigen woorden te herhalen. Dit draagt bij tot een betere

begripsvorming.

– De relatief minder goede leerling krijgt de theorie van een klasgenoot, dus in zijn

eigen denkniveau, uitgelegd.

– De docent wordt ontlast en kan zich wijden aan problemen die klassikaal naar

voren komen, en kan zich wijden aan zeer specifieke, individuele problemen.

Binnen een dergelijke aanpak kunt u de in deze docentenhandleiding gegeven

uitwerkingen aan uw leerlingen uitdelen. Wanneer u deze uitdeelt, kunt u de

leerlingen zelf hun werk laten controleren, dan wel het werk van hun medeleerlingen.

IV

De docentenhandleiding is voor gebruikers gratis te downloaden via de methodesite.

Folio docentenhandleidingen zijn uitsluitend verkrijgbaar tegen betaling.

Gebruik in de les – het kernboek en het werkboek Elektrische installatietechniek

6/7 MK EIT

Zoals vermeld bevat het kernboek Elektrische installatietechniek 6/7 MK EIT de

theorie zoals omschreven in de Loep. Vergeleken met eerdere uitgaven over

vergelijkbare leerstof is de tekst volledig geactualiseerd en aangepast aan het niveau

van de doelgroep. Het trefwoordenregister en de margewoorden in de kantlijn

versterken de gedachte van het naslagwerk.

Het werkboek Elektrische installatietechniek 6/7 MK EIT stuurt de leerling. Het

werkboek bevat vele verschillende didactische elementen om het leerproces optimaal

te laten verlopen. Per element geven we u hierna een opgave van de mogelijkheden.

Waar gaat dit hoofdstuk over?

Bedoeld als ‘algemene inleiding’ op het hoofdstuk.

Aanwijzingen voor de leerling

Voorin in het werkboek zijn aanwijzingen voor uw leerlingen opgenomen. Wellicht

is het aan te bevelen deze kort met uw leerlingen door te nemen, en daar soms nog

eens op te wijzen. Deze aanwijzingen maken de leerling duidelijk hoe te werken,

maar geven hun ook (onbewust) inzicht in de variatie aan werkvormen.

Vragen en opdrachten

De vragen en opdrachten zijn gerelateerd aan de leerstof uit het kernboek. In kaders

staat vermeld op welke paragrafen uit het kernboek de daarna volgende vragen en

opdrachten betrekking hebben. De antwoorden staan deels achterin het werkboek;

dit geldt voor de numerieke antwoorden van rekenopdrachten. Volledige

uitwerkingen van de rekenopdrachten treft u uiteraard aan in deze handleiding.

Wat heb je geleerd?

Achterin het hoofdstuk worden de belangrijkste feiten en/of formules nog eens op

een rij gezet. Deze vormen de minimaal noodzakelijke voorkennis voor latere

leerstof.

Controlelijst

Met deze lijst kunnen uw leerlingen nagaan of alle kennis aanwezig is. U begrijpt dat

hier duidelijk beroep wordt gedaan op het verantwoordelijkheidsgevoel van de

leerling. Een goede leerling maakt hier werk van! Wanneer u in een vroeg stadium

van de opleiding in staat bent om uw leerlingen hier serieus mee aan de slag te laten

gaan, dan verdienen u en uw leerlingen dat later in de opleiding dubbel terug!

Zelftoetsen

Achterin het werkboek zijn negen zelftoetsen opgenomen. Hiermee kunnen uw

leerlingen nagaan of ze inderdaad de belangrijkste onderwerpen uit de aangegeven

hoofdstukken beheersen. De antwoorden staan alleen in de docentenhandleiding. U

kunt ervoor kiezen om deze klassikaal te behandelen (zodat uzelf het niveau van uw

leerlingen kunt inschatten), maar u kunt de antwoorden ook door uw leerlingen (zelf

of van elkaar) laten controleren.

V

Uw opmerkingen

NijghVersluys wil graag werk maken van uw reacties. Niemand kan ooit pretenderen

geheel perfect te zijn. Ook in boeken staan dus fouten. Zeker in een tijd waarin het

onderwijs sterk in beweging is, willen wij graag al uw reacties vernemen. Uitsluitend

de gebruikers van de uitgaven bepalen of in een boek of een serie wijzigingen

noodzakelijk zijn. En ook uw wensen voor aanvullend materiaal horen wij graag.

Wij nodigen u van harte uit dan contact met ons op te nemen.

Uw reacties kunt u via verscheidene kanalen aan ons doorgeven.

Ons postadres is:

NijghVersluys

Postbus 225

3470 AE Baarn

Via e-mail kunt u contact opnemen met de redactie via

<[email protected]> of <[email protected]>.

Per telefoon bereikt u ons via 035-5482479 (A. van de Minkelis)

of 035-5482488 (A. den Hollander).

Faxen kan via 035-5425123.

Wij horen graag van u!

Met vriendelijke groet,

NijghVersluys

VII

V e r a n t w o o r d i n g

Hieronder vindt u een overzicht van de toetstermen uit de deelkwalificaties 4005

(Ontwerpen, begroten en opleveren woninginstallaties en gewone kleine

bedrijfsinstallaties), 4006 (Ontwerpen, begroten en opleveren elektrische

utiliteitsinstallaties) en 4007 (Ontwerpen, begroten en opleveren elektrische

industriële installaties), vergeleken met de inhoud van de uitgaven Elektrische

installatietechniek 6/7 MK EIT, werkboek en Elektrische installatietechniek 6/7 MK

EIT, kernboek uit de serie tr@nsferE.

De hoofdstuktitels van het werkboek (wb) zijn identiek aan die van het kernboek

(kb).

DK 4005 – OE 6195

01.01.01 t/m 01.04.01 Hoofdstuk 6, 9 en 10, en werkboek Theorie

voorschriften.

02.01.01 t/m 02.02.02 Hoofdstuk 1 t/m 3.

02-03-01 en 02.03.02 Hoofdstuk 5.

02.04.01 t/m 02.04.04 Hoofdstuk 7 en 8.

02.04.05 Hoofdstuk 11.

02.04.06 en 02.04.07 Hoofdstuk 2.

02.04.08 en 02.04.09 Reeds behandeld in kernboek en werkboek Elektrische

installatietechniek 4 MK, DK 3401.

02.04.10 Reeds behandeld in kernboek en werkboek

Energietechniek 1-2-3 MK, Installatietechniek.


DK 4006 – OE 6202

01.01.01 en 01.02.01 Hoofdstuk 6, 9 en 10, en werkboek Theorie voorschriften.

02.01.01 en 02.01.02 Hoofdstuk 12.

02.02.01 en 02.02.02 Hoofdstuk 7.



02.02.05 en 02.02.06 Hoofdstuk 2.

02.02.07 t/m 02.02.09 Zie OE 6195 02.04.08 t/m 02.04.10.


DK 4007 – OE 6209

01.01.01 en 01.02.01 Hoofdstuk 6, 9 en 10, en werkboek Theorie voorschriften.

02.01.01 t/m 02.02.03 Hoofdstuk 7.

02.02.04 en 02.02.05 Hoofdstuk 13 t/m 17.



02.02.08 t/m 02.02.10 Hoofdstuk 11.

02.02.11 en 02.02.12 Hoofdstuk 18.

02.02.13 t/m 02.02.15 Hoofdstuk 2 en 12.

IX

I n h o u d

1 Laagspanningsinstallaties 1

Laagspanning 1

Bouwwerken 2

2 Veiligheidsaarding 3

Bescherming tegen elektrische schok 3

Beschermingsleidingen 3

Aardingsvoorzieningen 4

Aardingsweerstand en aardlekbeveiliging 4

Praktische uitvoering van aarding 4

Instrumentatie-aarding 5

Overspanning 5

3 Beveiligingen 7

Mespatronen 7

Kortsluitstroom en kortsluitvastheid 7

Stroombegrenzing; karakteristieken 8

4 Energiebesparende maatregelen 11

Energiebesparing 11

Energiezuinige apparatuur 12

Gebouwbeheersystemen 12

Tarieven 13

5 Medische ruimten 15

6 Driefasennetten 17

Stroomstelsels 17

Aanduiding van stroomstelsels 18

7 Berekeningen in driefasennetten 21

8 Berekenen van voedingsleidingen 27

9 Beveiligen van leidingen 31

10 Beveiligen van elektrisch materieel 35

11 Berekenen van kortsluitstromen 37

12 Ontwerpen van industriële installaties 41

13 Spanningsverliezen in gelijkstroomnetten 45

14 Spanningsverliezen in wisselstroomnetten 49

15 Spanningsverliezen in driefasennetten 51

X

16 Vermogensverliezen in leidingen 55

17 Parallelle leidingen 61

18 Compensatie van cos n 67

Zelftoetsen 75

1 Laagspanningsinstal lat ies

L a a g s p a n n i n g

1 a 1000 V; polen/fasen Bepaling 11.2

b 1500 V; polen/fasen Bepaling 11.2

2 situatie J N

a fabrieksterreinen O G

b bouwterreinen O G

c kolenmijnen G O

d jachthavens O G

e kermisterreinen O G

f bliksemafleiders G O

g campings O G

h woonschepen O G

i straatlantaarns G O

j hospitaalschip Henri Dunant O G

3 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

4 eenfase/driefasen

5 a 16,5 kVA

b 80 A

6 aftakkabel/eigen kabel/eigen transformator

7 2500 A

8 a goed/fout

b goed/fout

2 E L E K T R I S C H E I N S T A L L A T I E T E C H N I E K 6 / 7 M K E I T

B o u w w e r k e n

9 goed/fout

10 1 brug

2 hoogspanningsmast

3 viaduct

NPR 5310, blad 24

11 1 eengezinswoning

2 flatwoning

3 kazerne

4 gevangenis

5 asielzoekerscentrum

Bepaling 720.2.1

12 1 kantoorgebouw

2 school

3 winkel

4 café/restaurant

5 bioscoop

Bepaling 720.2.1

13 b alleen bewering II is juist


15 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

f goed/fout

Bijlage 51B

16 code CA2

17 grote temperatuursvariaties/hoge temperaturen

2 Veil igheidsaarding

B e s c h e r m i n g t e g e n e l e k t r i s c h e s c h o k

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

2 situatie J N

Bepaling 2.12.20, 2.12.21 en 2.12.23

a Een afsluitbaar hek voor een ruimte met spanningvoerende rails. O G

b De isolatie om een draad. O G

c De beschermingsmantel in een grondkabel. G O

3 directe/indirecte Bepaling 411.3, 412.2 en 413.3

4 b bewering II is juist Bepaling 414.1.1 en 411.3.2.1

5 directe/indirecte Bepalingen 41C

6 SELV- en PELV-ketens zijn niet geschikt voor grotere installaties met grotere

vermogens.

B e s c h e r m i n g s l e i d i n g e n

7 50 V

8 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

9 PE-leiding

10 a alleen bewering I is juist Bepaling 514.3.5.1 t/m 514.3.5.3

11 4 mm2, k = 226; S = 2,8 mm2

12 0,28 s


A a r d i n g s v o o r z i e n i n g e n

13 volkomen veilig/niet veilig

14 c de lengte van de aardelektrode en het elektrische geleidingsvermogen van de

grond.

15 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout spanningstrechter

d goed/fout stapspanning

16 0,6 m

A a r d i n g s w e e r s t a n d e n a a r d l e k b e v e i l i g i n g

17 0,4 s

18 5 s, max. 50V aanrakingsspanning

19 (ZL + Rb) @ In = 0,4 Ω × 25 A = 10 V Y RA = = 0,8 Ω20 V

25 A

20 (ZL + Rb) @ In = 0,15 Ω × 80 A = 12 V Y RA = = 0,1875 Ω15 V

80 A

21 166 Ω, bepaling 411.5.1

P r a k t i s c h e u i t v o e r i n g v a n a a r d i n g

22 1 diepte-aarding

2 oppervlakte-aarding

3 funderingsaarding

Bepaling 542.2.3

23 a Diepte-aarding wordt verkregen door één aardelektrode op grote diepte te

plaatsen. Oppervlakte-aarding wordt verkregen door veel parallel geschakelde

aardelektroden op een afstand van 4 m tot 6 m te plaatsen.

b Aardbuizen moeten van zwaar verzinkt staal zijn, bepaling 542.2.1.

Aardstaven moeten van zwaar verzinkt of verkoperd staal zijn, bepaling 542.2.1.

c Door leidingen zonder onderbrekingen op tenminste één meter van elkaar te

plaatsen. Aardelektroden moeten op regelmatige afstand (# 50 m) en niet onder

gebouwen zijn aangebracht. Het aardnet moet zoveel mogelijk worden vermaasd,

bepaling 542.2.1.

24 Omdat de grond onder een gebouw kan uitdrogen. Dit heeft grote invloed op de

aardverspreidingsweerstand, bepaling 542.2.4.

2 V E I L I G H E I D S A A R D I N G 5

25 a de hoofdaardrail, bepaling 542.4.1

b de hoofdaardrail van de beveiligingsaarde

c overspanningsafleiders

26 goed/fout

I n s t r u m e n t a t i e - a a r d i n g

27 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

28 1 elektromagnetische velden

2 netvervuiling

3 schakelpulsen in digitale apparatuur

29 d verbonden met de afscherming van de aardkabel van de instrumentatieaarding.

30 d verbinding met de veiligheidsaarde te voorkomen

31 Door gebruik te maken van afgeschermde kabels en netfilters.

32 1 ziekenhuizen

2 laboratoria

3 gebouwen met elektronische apparatuur/computers

O v e r s p a n n i n g

33 a goed/fout

b goed/fout

34 1 atmosferische ontladingen

2 schakelverschijnselen bij inductieve lasten

3 isolatiedefecten (tussen hoogspanning en laagspanning)

4 statische elektriciteit

35 c een bliksemafleiderinstallatie.

36 a door magnetische velden in elektrische leidingen.

37 Bij het laden en lossen van silo’s en tanks.

38 Gevaar voor personen en materiaalschade.

39 1 explosieven

2 gassen

3 brandbare stoffen

4 brandgevaarlijke constructies of gebouwen


40 2,5 Ω, NEN 1014

41 1 vonkbruggen

2 gasontladingsbuizen

3 varistors

4 zeners

42 a vonkbruggen/gasontladingsbuizen/varistors/zeners

b varistors/zeners

43 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

3 Beveil igingen

M e s p a t r o n e n

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

2 1 snel

2 traag

3 traag/snel

3 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

4 a langdurige overbelastingsstromen/kortsluitstromen

b overbelasting/hoge kortsluitstromen

5 type mespatroon O K

a gG-patroon O G

b gM-patroon O G

c aM-patroon G O

6 gG

K o r t s l u i t s t r o o m e n k o r t s l u i t v a s t h e i d

7 c beide beweringen zijn juist

8 stationaire; effectieve

9 gemiddelde/effectieve/maximale

10 c de topwaarde van de kortsluitstroom tijdens kortsluiting

11 c de effectieve waarde van de stationaire kortsluitstroom


12 a goed/fout

b goed/fout

13 1 de netspanning

2 de arbeidsfactor

14

b

1t 2t 3tt

g

s

s

k

ideële kortsluitstroom

stootkortsluitstroom

m

belastingsstroom

15 In = = = 577,35 APs

400 @ 3 V

400 000 VA

400 @ 3 V

Ik = @ In = × 577,35 A = 14433,76 A = 14,43 kA100

g

100

4

16 Is = k @ @ = 1,8 × 10 000 A × = 25 450 A =25,5 kA Ik2

2 2

17 a = = = 953 A In2

Ps

U @ 3

660 000 VA

400 V× 3

b = = = 31 754 A = 31,8 kAIk2

In2

g

953 A

0,03

c Is = k @ @ = 1,8 × 31 754 A × = 80 832 A = 80,8 kAI

k2

2 2

S t r o o m b e g r e n z i n g ; k a r a k t e r i s t i e k e n

18 a goed/fout

b goed/fout

19 c de stationaire kortsluitstroom en de stootsluitstroom.

20 k = 1,77

3 B E V E I L I G I N G E N 9

21 – snel 100 A t . 0,2 s

250 A t . 0,2 s

– traag 100 A t . 0,8 s

250 A t . 1 s

– traag/snel 100 A t . 1,8 s

250 A t . 3,2 s

22 – snel Id . 12,6 kA

– traag Id . 13,2 kA

– traag/snel Id . 13 kA

23 a Ik = @ I

n = @ = × = 11 367 A

100

g

100

g

Ps

U @ 3

100

4

315 000 VA

400 V× 3

Ik = 11,4 kA

b In de figuren 3,13, 3.15 en 3.17 uit het kernboek kunnen we aflezen dat:

H1 Id = 17,8 kA

K1 Id = 11,2 kA

K2 Id = 6,5 kA

K3 Id = 4,5 kA

24 H1

25 IS = k @ Ik @ = 1,8 × 11,4 kA × = 29 kA2 2

26 Beveiligingen met stroombegrenzende werking beperken de grootte van de

optredende kortsluitstromen. De kortsluitvastheid van de installatie kan hierdoor

(sterk) worden verminderd.

4 Energiebesparendemaatregelen

E n e r g i e b e s p a r i n g


2 1 industrie

2 overige doeleinden

3 huishoudens

4 transport

3 1 verwarming

2 warmwaterbereiding

3 koken

4 1 verlichting

2 koeling

3 verwarming/warmwatervoorziening

4 wassen/vaatwassen

5 beeld- en geluidsapparatuur

6 keukenapparatuur

7 koken

5 1 aanpassen van bouwkundige ontwerpen

2 toepassen van zonne-energie

3 isolatie

4 warmteterugwinning

5 energiezuinige verwarmingsinstallaties

6 1 omgevingsenergie

2 zonne-energie

3 windenergie

7 duurzame omgevingsenergie

8 1 Een bodemwarmtewisselaar, aangesloten op de verwarmingsinstallatie.

2 Warmtegeleidende heipalen, aangesloten op de verwarmingsinstallatie.


9 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

10 1 zonnecollectoren

2 zonnecellen

11 a alleen bewering I is juist

12 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

E n e r g i e z u i n i g e a p p a r a t u u r


14 a 75% tot 80%

b 20%

c 20%

d 60% tot 70%

15 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

G e b o u w b e h e e r s y s t e m e n

16 Een GebouwBeheerSysteem zorgt voor een optimale regeling van de processen voor

verwarming, luchtbehandeling, koeling, enzovoort. Tevens schakelt een GBS

verlichting en verwarming uitsluitend in wanneer en waar dat dit nodig is.

17 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

18 1 verwarming

2 verlichting

3 luchtbehandeling

4 warmwatervoorziening

5 zonwering

6 toegangscontrole

19 1 aandrijftechniek

2 procesautomatisering

3 gebouwautomatisering

4 E N E R G I E B E S P A R E N D E M A A T R E G E L E N 13

T a r i e v e n


21 hoger/lager

22 a weekend

b ’s nachts

23 1 vastrecht

2 basisprijs per kWh

3 brandstofkostenvergoeding

4 vermogensvergoeding

24 het maximumtarief

25 a goed/fout

b goed/fout


27 Met een stuursignaal via het openbare verdeelnet.

28 goed/fout

29

L

31 2 4 5

installatieN

6

N

L3

L2

L1

31 2 4 5 97 8 10 11

installatie

5 Medische ruimten

M e d i s c h e r u i m t e n

1 1 galvanisch contact tussen patiënt en behandelapparatuur

2 storingen in medische apparatuur

2 Een medische ruimte is een ruimte bestemd voor medisch handelen.

3 omschrijving 1 2 3 4

a een geleidende verbinding tussen een elektrisch apparaat en een

patiënt G G O G

b een aansluitpunt voor vereffeningsleidingen van verplaatsbare

toestellen G G G O

c een vast aansluitpunt ten behoeve van vereffening O G G G

d een aardpunt dat met een beschermingsleiding is verbonden G O G G



6 Als sterke magnetische strooivelden kunnen worden opgewekt door bijvoorbeeld

transformatoren, VSA’s, motoren, enzovoort.

7 a klasse S1

b klasse S3

c klasse S0

8 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

9 Een transformator voor een MES-keten moet

a goed/fout

b goed/fout

10 a goed/fout

b goed/fout


11 ja/nee

12 omschrijving S0 S1 S2 S3

a De installatie moet voldoen aan NEN 1010. O O O O

b Er moet tenminste één centraal aardpunt in of nabij de ruimte

zijn aangebracht. G G O O

c Het verbinden van aardpunten met elkaar door niet-geïsoleerde

aarddraad van tenminste 16 mm2 is toegestaan. O O G G

d Eindgroepen moeten in het algemeen door aardlekschakelaars

met een foutstroom van ten hoogste 30 mA zijn beveiligd. G G O O

e Binnen het patiëntengebied moeten vreemde geleidende delen

en vaste aanraakbare delen van de installatie geïsoleerd zijn

opgesteld. G G G O

13

onderdeel beschermings-

leiding

vereffenings-

leiding

vereffenings-

punt

aardpunt centraal

aardpunt

1 ×

2 × ×

3 × ×

4 ×

5 ×

6 ×

7 ×

14 geleider 1: 6 mm2

geleider 2: 16 mm2

geleider 3: 2,5 mm2

geleider 4: 2,5 mm2

15 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

17 – gelijkspanning: 10%

– wisselspanning: 5%

18 1 Het aansluitpunt moet op een bereikbare plaats zitten.

2 Het aansluitpunt moet uitgevoerd zijn met universeel bruibare klemmen.

3 De fasevolgorde moet worden aangegeven.

4 De aansluitleiding tussen het noodaggregaat en het aansluitpunt mag niet meer

dan 5 meter bedragen.

6 Driefasennetten

S t r o o m s t e l s e l s

1 In sterschakeling of in driehoekschakeling.

2 fasen: L1, L2 en L3

nulleider: N

geaarde beschermingsleiding: PE

3 Omdat een driegeleidernet niet geaard kan worden en bovendien niet geschikt is

voor asymmetrische belastingen.

4 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

f goed/fout

5

WU V N

L1 L2 L3

PE

voedingsbron verbruiker

L1

L2

L3

N

PE


6 In een vijfgeleidernet wordt de PE-leiding van de voedingsbron verbonden met de

verbruiker.

A a n d u i d i n g v a n s t r o o m s t e l s e l s


8 c TN-stelsel

9 d niet (meer) bestaand stelsel

10 b TN-C-stelsel

11 d TN-CS-stelsel

12 In een TT-stelsel is het sterpunt verbonden met aarde, en de metalen gestellen met

een tweede aardelektrode.

13 Bepaling rubriek 514

leidingaanduidingbruin blauw zwart grijs geel-

groen

nulleiding ×

fasedraden of fase-aders × × ×

beschermingsleidingen ×

met aarde verbonden

beschermingsleidingen

×

schakeldraden × × ×

14 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

Bepaling rubriek 514

6 D R I E F A S E N N E T T E N 19

15

V1U1 W1 V1U1 W1

L1

L2

L3

16 a

PE

L1

L2

L3

N

PE

VU WVU W PE

b TN-S-stelsel


17 a

PE

L1

L2

L3

N

L N

b TT-stelsel

18 a/b

PE

L1

L2

L3

N

PE

VU WVU W PEVU W PE

7 Berekeningen indriefasennetten

B e r e k e n i n g v a n s t r o m e n e n v e r m o g e n s i n i n s t a l l a t i e s

1 d elke fase wordt belast met dezelfde stroom

2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

3 a If = Il en Uf = U

l

3

4 c Il = en Uf = UlIf@ 3

5 200 V en 200 V

6 230 V en 230 V

7 400 V en 400 V

8 400 V

9

sterschakeling

Rb = 3 × 10 Ω

driehoekschakeling

Rb = 3 × 10 Ω

verhouding

ster-driehoek

fasestroom 23 A 40 A 1 : %3

lijnstroom 23 A 69 A 1 : 3

fasespanning 230 V 400 V 1 : %3

lijnspanning 400 V 400 V 1 : 1

opgenomen vermogen 16 kW 48 kW 1 : 3


10

sterschakeling

Rb = 3 × 20 Ω

driehoekschakeling

Rb = 3 × 60 Ω

verhouding

ster-driehoek

fasestroom 11,5 A 6,7 A %3 : 1

lijnstroom 11,5 A 11,5 A 1 : 1

fasespanning 230 V 400 V 1 : %3

lijnspanning 400 V 400 V 1 : 1

opgenomen vermogen 8 kW 8 kW 1 : 1

11 a L1: I1 = = 11,5 A230 V

20 Ω

b L2: I2 = = 11,5 A230 V

20 Ω

c L3: I3 = = 3,8 A230 V

60 Ω

d N: IN = 5,1 A

e L1: P1 = U @ I = 230 V x 11,5 A = 2 645 W

f L2: P2 = U @ I = 230 V x 11,5 A = 2 645 W

g L3: P3 = U @ I = 230 V x 3,8 A = 874 W

h Pt = P1 + P2 + P3 = 6 164 W

U1

1

2

3

U2U3

N

12 a Il = = = 28,9 APs

U @ 3

20 000 VA

400 V× 3

b Il = If = 28,9 A

7 B E R E K E N I N G E N I N D R I E F A S E N N E T T E N 23

13 a Il = = = 28,9 APs

U @ 3

20 000 VA

400 V× 3

b If = = = 16,7 AIl

3

28,9 A

3

14 a Pt = = = 12,64 kWP

a

η

11 000W

0,87

b Il = = = 21,98 AP

a

Ul@ 3 @ cos n @ η

11 000W

400 V× 3× 0,83 × 0,87

c If = = = 12,7 AIl

3

22 A

3

d = = = 15 233 W = 15,23 kVAPst

Pa

cos n @ η

11 000W

0,83 × 0,87

15 a cos 36E = 0,809

b P = Ps @ cos n = 6600 VA × 0,809 = 5,34 kW

c Pg = Ps @ sin n = 6600 VA × 0,588 = 3879 var = 3,88 kvar (ind)

d Il = = = 9,526 A Ps

U @ 3

6600 VA

400 V× 3

16

f3U

f3

36

36

f2

Uf2

36

f1U

f1


17 a Il = = = 10,74 AP

a

Ul@ 3 @ cos n @ η

5500W

400 V× 3× 0,87 × 0,85

b If = = = 6,2 AIl

3

10,74 A

3

18 a In = = = 237,9 AP

a

U @ 3 @ cos n @ η

132 000W

400 V× 3× 0,9 × 0,89

b In = = = 15,85 AP

a

U @ 3 @ cos n @ η

132 000W

6000 V× 3× 0,9 × 0,89

19 a

L3

L2

T4

T3

L1

T1

T6 T2

T5

b IT1 = = = 5 APs

Ul

2000 VA

400 V

IT2 = = = 10 APs

Ul

4000 VA

400 V

IT3 = = = 15 APs

Ul

6000 VA

400 V

IT4 = IT3 = 15 A

IT5 = = = 20 APs

Ul

8000 VA

400 V

IT6 = = = 25 APs

Ul

10 000 VA

400 V

c De hoogste aansluitwaarde tussen twee fasen is 12 kVA.

If = = = 30 APs

U

12 000 VA

400 V

Il = If @ = 30 A × = 52 A3 3

7 B E R E K E N I N G E N I N D R I E F A S E N N E T T E N 25

20 a ster/driehoek

b = 60 × = 60 × = 5625 VA = 5,63 kVAPstot

Parm

cos n

75W

0,8

c = = 1875 VA = 1,88 kVAPsf

5625 VA

3

d Iarm = = = 0,407 AParm

U @ cos n

75W

230 V× 0,8

e Ul = = = 8,12 APs

Ul@ 3

5625 VA

400 V× 3

21 a IM1 = P @ 2 A/kW = 5,5 kW × 2 A/kW = 11 A

IM2 = P @ 2 A/kW = 7,5 kW × 2 A/kW = 15 A

IM3 = P @ 2 A/kW = 11 kW × 2 A/kW = 22 A

IT1 = Ps @ 1,5 A/kVA = 9 kVA × 1,5 A/kVA =13,5 A

b Il = " @ 3 In = 0,7 × (11 A + 15 A + 22 A + 13,5 A) = 43 A

22 a IK1 = " @ (P @ 2 A/kW) = 0,6 × (118 kW × 2 A/kW) = 141,6 A

IK2 = " @ (Ps @ 1,5 A/kW) = 0,8 × (80 kW × 1,5 A/kW) = 96 A

IL1 = " @ (Ps @ 1,5 A/kW) = 0,75 × (30 kW × 1,5 A/kW) = 33,8 A

IHK = 3 In = 141,6 A + 96 A + 33,8 A = 271,4 A

b In $ IK1 Y IF1 = 160 A

In $ IK2 Y IF2 = 100 A

In $ IL1 Y IF3 = 40 A

In $ IHK Y IF4 = 315 A

8 Berekenen vanvoedingsleidingen

B e r e k e n e n v a n v o e d i n g s l e i d i n g e n

1 d een belaste geleider een constante temperatuur heeft.

2 c waarbij de grenstemperatuur van het isolatiemateriaal wordt bereikt.


4 Vul de volgende tabel in.

omschrijving installatiemethode basisinstallatie-

methode

tabelwaarde

Iz0

2 × VD 4 in buis, aangebracht

in gemetselde muur

7 B1 32 A

YMvK 10 met drie belaste

aders, aangebracht op

horizontaal gemonteerde

kabelbaan

15 E of F 75 A

YMvK-as 25 met drie belaste

aders, in de grond gelegd

63 D 101 A

YMvK 2,5 met twee belaste

aders, aangebracht in kabel-

zadels tegen een gemetselde

muur (de afstand tot de muur

is groter dan 0,3 × de

kabelmiddellijn)

16 E of F 36 A

YMvK 50, losliggend in een

kruipruimte met een hoogte

van 0,5 m

28 B1 175 A


5 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

6 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

7 a B-karakteristiek

b 125 A

c 100 seconden

d lichtboogspanning

8 a beveiligen tegen kortsluitstromen

b DII- of DIII-smeltveiligheden

c lastscheider

9 Voor D-patronen tussen 10 A en 25 A geldt: I2 = 1,75 @ In.

a In = = 16 A

28 A

1,75

b Iz $ = = 19,3 A

I2

1,45

28 A

1,45

10 Voor D-patronen tussen 4 A en 10 A geldt: I2 =1,9 @ Ina I2 = 1,9 × 6 A = 11,4 A

b Iz $ = = 7,9 A

I2

1,45

11,4 A

1,45

11 Buis in metselwerk Y installatiemethode 7

a basisinstallatiemethode B1 A.52-3 kolom 4 Y Iz = = 24 AI

z0

t

b tabel C.53-1 Y Iz = 24 A Y In = 16 A

c 25 EC Y f2 = 1,06

Iz = f @ = 1,06 × 24 A = 25,4 A tabel A.52-15I

z0

d tabel C.53-1 Y Iz = 25,4 A Y In = 20 A

12 a Buis tegen metselwerk Y installatiemethode 3

basisinstallatiemethode B1 A.52-5 kolom 4 Y = 21 AIz0

25 EC A.52-15 Y fθ 1,06

vier buizen naast elkaar A.52-18 Y fk =0,75

b Iz = fθ @ fk @ = 1,06 × 0,75 × 21 A = 16,7 AI

z0

c tabel C.53-1 Y Iz = 16,7 A Y In = 10 A

8 B E R E K E N E N V A N V O E D I N G S L E I D I N G E N 29

13 YMvK tegen muur Y installatiemethode 11

basisinstallatiemethode C A.52-6 kolom 6 Y = 96 AIz0

20 EC A.52-15 Y fθ = 1,08

a Iz = f @ = 1,08 × 96 A = 104 AI

z0


14 YMvK op geperforeerde kabelbaan Y installatiemethode 15

basisinstallatiemethode E of F A.52-13 Y = 149 AIz0

A.52-18 kolom 2 Y fk = 0,75

a Iz = f @ = 0,75 × 149 A =112 AI

z0


15 Kabel direct in de grond gelegd Y installatiemethode 63

basisinstallatiemethode D A.52-6 kolom 7 Y = 240 AIz0

ρ = 2 K @ m/W A.52-17 Y fρ = 1,12

drie kabels A.52-19 Y fk = 0,69

a Iz = f @ = 1,12 × 0,69 × 240 A = 185 AI

z0


16 In = 315 A Y tabel C.53-1 Y Iz $ 348 A

a YMvK-as in buis in de grond gelegd Y installatiemethode 61

basisinstallatiemethode D A.52-6 kolom 7

grondtemperatuur 15 EC A.52-16 Y fθ = 1,05

warmteweerstand ρ = 1,5 K @ m/W A.52-17 Y fρ = 1,10

= = = 301 AIz0

Iz

f

348 A

1,05 × 1,10

tabel A.52-6 kolom 7 Y S = 185 mm2

b YMvK-as direct in de grond gelegd Y installatiemethode 63

basisinstallatiemethode D A.52-6 kolom 7

grondtemperatuur 15 EC A.52-16 Y fθ = 1,05

warmteweerstand ρ = 1,5 K @ m/W A.52-17 Y fρ = 1,28

drie stroomketens naast elkaar A.52-19 Y fk = 0,8

= = = 324 AIz0

Iz

f

348 A

1,05 × 1,28 × 0,8

tabel A.52-6 kolom 7 Y S = 240 mm2

c YMvK op kabelladder Y installatiemethode 18

basisinstallatiemethode E/F A.52-13

omgevingstemperatuur 25 EC A.52-15 Y fθ = 1,04

drie kabels A.52-18 Y fk = 0,82

= = = 408 AIz0

Iz

f

348 A

1,04 × 0,82

tabel A.52-13 Y S = 185 mm2

9 Beveil igen van leidingen

O v e r b e l a s t i n g s - e n k o r t s l u i t s t r o m e n

1 1 smeltpatronen

2 vermogensautomaten

2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

3 d beide beweringen zijn onjuist

Opmerking

Bewering I is alleen juist voor mespatronen waarvan In $ 63 A.

4 In = 80 A, zie tabel C.53-1

5 a In $ I

B, I

2 # 1,45 @ I

z en I

n # I

z

6 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

7 80 A, met een installatieautomaat

63 A, met een gG-patroon, tabel C.53-1

8 Binnen 0,5 s.

9 Ik = 7,5 kA

10 beveiligingstoestel O K

a D-patronen voor algemeen gebruik O O

b mespatronen voor algemeen gebruik O O

c installatie-automaten voor algemeen gebruik O O

d escortebeveiligingen G O

e motorbeveiligingsschakelaars O G


11

installatie-automaat met: aanspreekstroom

thermisch stelsel

aanspreekstroom

magnetisch stelsel

B-karakteristiek 1,13 tot 1,45 × In 3 tot 5 × In

C-karakteristiek 1,13 tot 1,45 × In 5 tot 10 × In

D-karakteristiek 1,13 tot 1,45 × In 10 tot 20 × In

12 Aanzetstromen, kortsluitstromen en de ontwerpstroom.

13 lmax = 88 m

14 lmax = l1 + l2 = 51 m

15 De vermenigvuldingsfactor in verband met de kerndoorsnede nulleider is 0,67.

lmax = 0,67 × 185 m = 124 m

16

tabel A.53-2 Y lmax = 372 mIn' 100 A

S ' 50 mm 2

De vermenigvuldigingsfactor in verband met de nulleider is 0,67.

De vermenigvuldigingsfactor in verband met de aluminium kern is 0,4.

lmax = 0,67 × 0,4 × 372 m = 95 m

17

37 m

70 m 36 m

M O B

C

V

106 m

l1, l2: tabel A.53-4

lmax = 256 m

In' 100 A&gG

S ' 70 mm 2

l3: tabel A.53-4 gG

lmax = 37 m

In' 200 A&gG

S ' 25 mm 2

9 B E V E I L I G E N V A N L E I D I N G E N 33

= lmax

! l1 = 106 m ! 70 m =36 ml

2max

Y OV = @ MC = × 37 m = 12,6 ml3max

OB

MB

36 m

106 m

= 12,6 ml3max

18

l1: = 33 m, tabel A.53-4In' 50 A&gG

S ' 4 mm 2l1max

l2: = 0 m, niet toegestaan, tabel A.53-4In' 50 A&gG

S ' 1,5 mm 2l2max

= 0 m, niet toegestaan, tabel A.53-4In' 50 A&gG

S ' 2,5 mm 2l2max

= 33 m, tabel A.53-4In' 50 A&gG

S ' 4 mm 2l1max

Y OV = @ MC = × 33 m = 13 ml2max

OB

MB

13 m

33 m

= 13 ml2max

10 Beveil igen van elek-trisch materieel

B e v e i l i g e n v a n e l e k t r i s c h m a t e r i e e l

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

2 a tussen 105 EC en 180 EC

b 1 te hoog belastingskoppel

2 kortsluitstromen

3 verstopping in de ventilatoren van de motor

3 intermitterend

4 overbelastingsstromen/kortsluitstromen/overstromen

5 a 1 overbelastingsstromen

2 fase-onderbreking

b nominale

c 1,1 maal

d tussen 120 A en 144 A

6 Omdat de thermische beveiliging te traag is voor het afschakelen van kortsluit-

stromen.

7 goed/fout


8

50

25

1 uur2

t

3

75

100

125C

T 110

De eindtemperatuur wordt bereikt na T = 5 @ J = 180 min = 3 uur.

9 25,6 A; 156%

10

gegevens van de motor instelbereik

0,25 kW - 1500 omw/min 0,48 A - 0,9 A of 0,67 A - 1,2 A

1,5 kW - 1000 omw/min 2,7 A - 4,7 A

11 kW - 3000 omw/min 16 A - 22,5 A

11 1 Ingeschakelde motoren kunnen niet gaan draaien na het terugkeren van de

netspanning. Eerst moet de nulspanningsschakelaar worden ingeschakeld.

2 Bedienend personeel loopt geen gevaar door plotseling terugkerende spanning op

elektrisch aangedreven werktuigen.

12 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

11 Berekenen van

kortsluitstromen

B e r e k e n e n v a n k o r t s l u i t s t r o m e n

1 warmte en elektrodynamische krachten

2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

3 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

4 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

5 – 20 A ja/nee

– 25 A ja/nee

– 35 A ja/nee

– 50 A ja/nee

6 c Een installatie-automaat plaatsen met stroombegrenzende werking die de achter-

geschakelde installatie-automaten beschermt tegen te hoge kortsluitstromen.

7 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

8 Het kortsluitvermogen van F2 moet tenminste gelijk zijn aan de kortsluitstroom van

de transformator.

Ik $ 11,2 kA Y Ik = 15 kA

Het kortsluitvermogen van F3 is in tabel 11.1 afleesbaar in de volgorde:


S = 150 mm2 ! horizontaal ! l = 39 m ! verticaal

12 kA (bij Ik = 15 kA stroomopwaarts)

Tabel 11.1 kortsluitstromen aan het eind van een leiding 400 V drie fasen

kabeldoorsnede

in mm2

Cu Al leidinglengte in meters

1,5 2,5 1 2

2,5 4 1 2 3 4

4 6 1 2 3 4 6

6 10 1 2 3 4 6 10

10 16 1 2 3 5 7 10 15

16 25 2 3 5 8 11 16 24

25 35 3 4 5 8 13 18 25 38

35 50 4 5 7 11 18 25 35 53

S 6 50 70 5 8 10 15 25 35 50 75 7 leidinglengte

95 6 9 12 18 30 42 60 90

70 120 8 11 15 23 38 53 75 113

150 8 12 16 24 40 57 81 122

95 185 10 14 19 29 48 67 96 145

120 240 12 18 24 36 60 84 120 180

150 13 20 26 39 65 91 130 195

185 300 15 23 30 46 77 108 154 231

240 19 28 38 57 96 134 192 288

300 24 36 48 72 120 168 240 360

Ik stroomop-

waarts in kA

Ik stroomaf-

waarts in kA

100 65 51 42 30 19 14 10 7

90 62 49 41 29 19 14 10 7

80 58 47 39 29 18 13 10 7

70 52 44 37 28 18 13 10 6

60 47 40 35 27 18 13 9 6

50 41 36 32 25 17 13 9 6

45 38 34 30 24 17 13 9 6

40 35 32 28 23 16 13 9 6

35 31 28 26 21 16 12 9 6

30 27 25 23 20 15 12 9 6

25 23 22 20 18 14 11 9 6

Ik stroomopwaarts 6 20 19 18 17 16 13 10 8 6 7 Ik stroomafwaarts

15 14 14 13 12 11 9 7 6

1 1 B E R E K E N E N V A N K O R T S L U I T S T R O M E N 39

9 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

f goed/fout

10 – transformator-impedantie

– kabelimpedantie

– overgangsweerstand bij kortsluiting

11 a Ik =

Ul

PZn% 2 @

PZl

12 c Ik =

Ul

PZn%

PZ1%

PZPE

13 c drie lijnen

14 Ik = = = 2000 AU

Zc

400 V

0,2 Ω

15 a 3,6 kA

b 3,4 kA

16 2341 A

17 23 469 A; 1513 A

12 Ontwerpen van indu-striële instal lat ies

O n t w e r p e n v a n i n d u s t r i ë l e i n s t a l l a t i e s

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

Bepaling 536.2.1.1

2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

Bepaling 536.3.2.1

3 Een werkschakelaar moet onverwacht inschakelen van de machine voorkomen. Een

noodschakelaar moet in noodgevallen de machine uitschakelen.


5 d beide beweringen zijn onjuist

6 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

7 1 verwarmingstoestel

2 hefmagneten

3 condensatorbatterijen

N.B. Alleen elektrisch materieel (leidingen e.d.) moet beveiligd worden.


8

9

M 1,1 kW= 4 m

YMvK 1,5

YMvK 2,5

= 18 m1

2

YMvK 1,5

= 2 m3M 2,2 kW

YMvK 1,5

= 2 m4M 5,5 kW

11

4,4

2,2

YMvK 1,5

= 26 m5

2

1

YMvK 10

= 20 m

M 1,5 kWYMvK 1,5

= 36 m

YMvK 1,5

= 2 m1 2

3563

2516

636363

16

316

63

1 2 O N T W E R P E N V A N I N D U S T R I Ë L E I N S T A L L A T I E S 43

10/11/12


10

11

12

13

13 Spanningsverl iezen ingel i jkstroomnetten

S p a n n i n g s v e r l i e z e n

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

f goed/fout

g goed/fout

2 b figuur 13.2

3 c het grootste spanningsverlies tussen het begin van de installatie en één van de

verbruikers

4 d bij normaal bedrijf niet meer dan 5% van de nominale spanning bedragen

5 d @ l4

Iv2

6 I = = = 23,8 AP

U

1000W

42 V

Uv = @ I @ l = × 23,8 A × 20 m = 4,76 V

2

γ @ S

2

50 S @ m/mm 2× 4mm 2

Het procentuele spanningsverlies is × 100% = × 100% = 11,3%.U

v

U

4,76 V

42 V

7 I = = = 20 AP

U

1200W

60 V

Uv = 0,06 × 60 V = 3,6 V

S $ @ I @ l $ × 20 A × 32 m $ 7,11 mm22

γ @Uv

2

50 S @ m/mm 2× 3,6 V

Y S = 10 mm2


8 Uv = 0,04 × 250 V = 10 V

lmax

= @ = × = 69,4 mU

v

I

γ @ S

2

10 V

36 A

50 S @ m/mm 2× 10 mm 2

2

9 S $ @ 3I @ l2

γ @Uv

$ × (10 A × 18 m + 10 A × 30 m + 10 A × 38 m)2

50 S @ m/mm 2× 10 V

$ 3,44 mm2 Y S = 4 mm2

10 a = = × 240 A × 72 m = 5,76 VUv(V–A)

2

γ @ S@ 3 I @ l

2

50 S @ m/mm 2× 120 mm 2

b = = × 140 A × 50 m = 5,6 VUv(A–B)

2

γ @ S@ 3 I @ l

2

50 S @ m/mm 2× 50 mm 2

c = = × 80 A × 35 m = 4,48 VUv(B–C)

2

γ @ S@ 3 I @ l

2

50 S @ m/mm 2× 25 mm 2

d = + + = 5,76 V + 5,6 V + 4,48 V = 15,84 VUv(V–C)

Uv(V–A)

Uv(A–B)

Uv(B–C)

11 S $ @ 3I @ l2

γ @Uv

$ × (40 A × 110 m + 50 A × 90 m + 40 A × 70 m 2

50 S @ m/mm 2× 10 V

+ 60 A × 40 m)

$ 56,4 mm2 Y S = 70 mm2

12 S $ @ 3I @ l2

γ @Uv

$ × (5 A × 60 m + 5 A × 50 m + 5 A × 40 m 2

50 S @ m/mm 2× 2 V

+ 5 A × 30 m + 5 A × 20 m + 5 A × 10 m)

$ 21 mm2 Y S = 25 mm2

13 = @ I @ l = × 60 A × 40 m = 6 VUv(A–B)

2

γ @ S

2

50 S @ m/mm 2× 16 mm 2

= Uv ! = 12 V ! 6 V = 6 VU

v(V–A)U

v(A–B)

S $ @ I @ l = × 160 A × 80 m $ 85,3 mm2 Y 2

γ @Uv

2

50 S @ m/mm 2× 6 V

S = 95 mm2

1 3 S P A N N I N G S V E R L I E Z E N I N G E L I J K S T R O O M N E T T E N 47

14 3I @ l = @ lv

Iv2

60 A × 100 m + 80 A × 220 m + 40 A × 420 m + 100 A × 570 m = × 750 mIv2

= 130 AIv2

a IV–A

= = It ! = 280 A ! 130 A = 150 AI

v1Iv2

b IA–B

= 150 A ! 60 A = 90 A

c IB!C

= 90 A ! 80 A = 10 A

d IC!D

= 40 A ! 10 A = 30 A

e ID!V

= = 130 AIv2

15 Uv = = × (60 A × 100 m + 80 × 220 m

2

γ @ S@ 3 I @ l

2

50 S @ m/mm 2× 95 mm 2

+ 10 A × 420 m) = 11,7 V

16 a =Uv(V–C)

2

γ @ S@ 3 I @ l

= × (40 A × 420 m + 80 A × 220 m2

50 S @ m/mm 2× 95 mm 2

+ 60 A × 100 m) = 17 V

b = @ I @ l = × 100 A × 180 m = 7,58 VUv(V–D)

2

γ @ S

2

50 S @ m/mm 2× 95 mm 2

14 Spanningsverl iezen inwisselstroomnetten



2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout


4 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

5 a = = = 9,2 V UR l

2

γ @ S@ I @ l

2

50 S @ m/mm 2× 10 mm 2×

8800W

230 V× 60 m

b Uv = = 9,2 V × 0,75 = 6,9 V2

γ @ S@ I @ cos n @ l

6 a Ul = = 0,46 V2 ×

60 m

1000 m× 0,1 Ω/km×

8800W

230 V

b Uv = 6,9 V + 0,46 V × 0,66 = 7,2 V

7 Uv = 2

γ @ S@ 3 I @ cos n @ l

Uv = × (47,8 A × 0,6 × 40 m + 28,7 A × 1 × 100 m)2

50 S @ m/mm 2× 16 mm 2

= 10 V


8 Uv =

2

γ @ S@ 3 I @ cos n @ l % X

l@ 3 I @ sin n

Uv = × (80 A × 0,8 + 50 A × 0,8) × 60 m

2

50 S @ m/mm 2× 50 mm 2

+ 50 A × 0,8 × 40 m + × (80 A × 0,6 + 50 A × 0,6) × 60 m0,1 Ω/km

1000 m

+ 50 A × 0,6 × 40 m = 6,272 V + 0,588 V = 6,86 V

UB = 230 V ! 6,86 V = 223,14 V

9 Uv = × (40 A + 25 A + 40 A) × 0,8 × 40 m2

50 S @ m/mm 2× 25 mm 2

+ × (25 A + 40 A) × 0,8 × 30 m2

50 S @ m/mm 2× 16 mm 2

+ × 40 A × 0,8 × 25 m2

50 S @ m/mm 2× 6mm 2

= 5,376 V + 3,9 V + 5,33 V = 14,6 V

10 = × (60 A × 0,8 + 40 A × 1 + 20 A × 0,6) × 40 m UvR

2

50 S @ m/mm 2× 50 mm 2

+ (40 A × 1 + 20 A × 0,6) × 20 m + 20 A × 0,6 × 20 m = 4,224 V

11 = × (60 A × 0,6 + 40 A × 0 + 20 A × 0,8) × 40 mUvX

0,082 Ω/km

1000 m

+ (40 A × 0 + 20 A × 0,8) × 20 m + 20 A × 0,8 × 20 m = 0,223 V

Uv = + = 4,224 V + 0,223 V = 4,447 VU

vR

UvX

15 Spanningsverl iezen indriefasennetten


1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

e goed/fout

f goed/fout

Wisselstroomnet IA = Ps

Uf

Driefasennet IB = =

Ps

Ul@ 3

Ps

Uf@ 3

Wisselstroom = @ Iw @ cos n @ lUvA

2

γ @ S

Driefasennet = @ @ Iw @ cos n @ lUvB

3

γ @ S

1

3

= = 2 × U

vA

UvB

2

1

3

3

= 2 × @ UvA

3 UvB

2 a 3 = @ 3 (Rl @ Il @ cos n ± Xl @ Il @ sin n)UlV

3

b 3 = 3 ( @ I1 @ cos n1 @ l1 + @ I2 @ cos n2 @ l2 + . . .)UlV

3

γ @ S1

3

γ @ S2

3 Uv = × × 0,8 × 200 m = 16,7 V2

50 S @ m/mm 2× 50 mm 2

30 000 VA

230 V

4 Uv = × × 0,8 × 200 m = 4,8 V3

50 S @ m/mm 2× 50 mm 2

30 000 VA

400 V× 3


5 Uv = @ 3 (I @ cos n @ l)

3

γ @ S

Uv = × (200 A × 0,8 + 100 A × 0,8) × 100 m

3

50 S @ m/mm 2× 150 mm 2

+ 100 A × 0,8 ×150 m = 8,3 V

6 Uv = × (200 A × 0,8 + 100 A × 0,6) × 100 m3

50 S @ m/mm 2× 150 mm 2

+ × 100 A × 0,6 × 150 m3

50 S @ m/mm 2× 70 mm 2

= 5,08 V + 4,454 V = 9,53 V

7 IA @ cos nA = × 0,5 = 14,4 A20 000 VA

400 V× 3

IB @ cos nB = × 0,8 = 23,1 A20 000 VA

400 V× 3

IC @ cos nC = × 0,7 = 15,2 A15 000 VA

400 V× 3

Uv = × (14,4 A + 23,1 A + 15,2 A) × 100 m3

50 S @ m/mm 2× 25 mm 2

+ × (23,1 A + 15,2 A) × 60 m3

50 S @ m/mm 2× 16 mm 2

+ × 15,2 A × 40 m3

50 S @ m/mm 2× 4mm 2

= 7,3 V + 4,98 V + 5,27 V = 17,5 V

8 Uv = 33

γ @ S@ (I @ cos n @ l)

Uv = × (40 A × 0,6 + 60 A × 0,8 + 50 A × 1) × 40 m3

50 S @ m/mm 2× 50 mm 2

+ × (60 A × 0,8 + 50 A × 1) × 20 m3

50 S @ m/mm 2× 25 mm 2

+ × 50 A × 1 × 25 m3

50 S @ m/mm 2× 6mm 2

= 3,38 V + 2,716 V + 7,217 V = 13,3 V

1 5 S P A N N I N G S V E R L I E Z E N I N D R I E F A S E N N E T T E N 53

9 3 I @ l = @ lv

Iv2

100 A × 120 m + 80 A × 160 m + 40 A × 245 m + 120 A × 270 m = × 330 mIv2

= 203 AIv2

= 340 A ! 203 A = 137 AIv1

Uv = × 0,85 × (137 A × 120 m + 37 A × 40 m) = 4,4 V3

50 S @ m/mm 2× 120 mm 2

Controle:

Uv = × 0,85 × (203 A × 60 m + 83 A × 25 m3

50 S @ m/mm 2× 120 mm 2

+ 43 A × 85 m) = 4,4 V

10 = × 100 A × 0,85 × 120 m = 2,94 VUvA

3

50 S @ m/mm 2× 120 mm 2

= × 0,8 × (240 A × 60 m + 120 A × 25 mUvB

3

50 S @ m/mm 2× 120 mm 2

+ 80 A × 85 m) = 5,94 V

11 = UvR

UvX

= I @ cos n @ l = @ I @ sin n @ l3

γ @ S

0,1 Ω/km

1000 m

@ cos n = @ sin n 6 S = 3

γ @ S

0,1 Ω/km

1000 m

3 @ cos n @ 1000 m

γ @ 0,1 @ sin n

S = = 462 mm23 × 0,8 × 1000 m

50 S ×m/mm 2× 0,1 × 0,6

12 a = = = 76,2 AIX2

Ps

U @ 3

52 800 VA

400 V× 3

= 30 AIX3

b = × 0,9 × (76,2 A + 30 A) × 40 mUvX2

3

50 S @ m/mm 2× 35 mm 2

+ 76,2 A × 30 m = 5,82 V

UX2 = 400 V ! 5,82 V = 394,18 V

c = × 0,9 × (76,2 A + 30 A) × 40 mUvX2

3

50 S @ m/mm 2× 35 mm 2

+ 30 A × 60 m = 5,39 V

UX3 = 400 V ! 5,39 V = 394,61 V

d 1,46%

e 1,35%

f wel/niet

g 0 A, gelijke belasting en cos n

16 Vermogensverl iezen inleidingen

V e r m o g e n s v e r l i e z e n e n g e l e i d e r t e m p e r a t u u r i n l e i d i n g e n

1 1 koperverliezen in leidingen

2 vermogensverliezen in beveiligingen

3 vermogensverliezen in aansluitingen en verbindingen

2 PCu

= f(t) @ I2 @ l

γ @ S

3 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

4 a PVC-isolatie 70 EC

b XLPE-isolatie 90 EC

5 a Uv

= f(t) @ @ I @ cos n @ l 3

γ @ S

= 1,138 × × 78 A × 80 m = 9,54 V3

58 S @ m/mm 2× 16 mm 2

b PCu

= 3 @ I2 @ f(t) @ l

γ @ S

= 3 × (78 A)2 × 1,138 × = 1790 W80 m

58 S @ m/mm 2× 16 mm 2

6 a j = = = 2,76 A/mm2I

S1% S

2

400 A

50 mm 2% 95 mm 2

I1

= j @ S1 = 2,76 A/mm2 × 50 mm2 =138 A

of I1 = × 400 A = 138 A

50 mm 2

145 mm 2

I2

= j @ S2 = 2,76 A/mm2 × 95 mm2 = 262 A

of I2 = × 400 A = 262 A

95 mm 2

145 mm 2


= = f(t) @ @ I2 @ cos n

2 @ l

2 U

v1

Uv2

3

γ @ S2

= 1,236 × × 262 A × 0,82 × 120 m = 10,02 V3

58 S @ m/mm 2× 95 mm 2

b = 3 @ @ f(t) @ PCu

1

I2

1

l

γ @ S1

= 3 × (138 A)2 × 1,236 × = 2922 W120 m

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

= 3 @ @ f(t) @ PCu

2

I2

2

l

γ @ S2

= 3 × (262 A)2 × 1,236 × = 5543 W120 m

58 S @ m/mm 2× 95 mm 2

7 = 3 @ 3 @ @ f(t) @ PCu

1

I2

1

l

γ @ S1

= 3 × 3 × (20 A)2 × 1,196 × = 29,7 W1 m

58 S @ m/mm 2× 2,5 mm 2

= 2 @ 3 @ @ f(t) @ PCu

2

I2

2

l

γ @ S2

= 2 × 3 × (28 A)2 × 1,196 × = 16,17 W1 m

58 S @ m/mm 2× 6mm 2

= 1 @ 3 @ @ f(t) @ PCu

3

I2

3

l

γ @ S3

= 1 × 3 × (100 A)2 × 1,275 × = 26,38 W1 m

58 S @ m/mm 2× 25 mm 2

= 1 @ 3 @ @ f(t) @ PCu

4

I2

4

l

γ @ S4

= 1 × 3 × (32 A)2 × 1,275 × = 11,26 W1 m

58 S @ m/mm 2× 6mm 2

= 1 @ 3 @ @ f(t) @ PCu

5

I2

5

l

γ @ S5

= 1 × 3 × (160 A)2 × 1,275 × = 33,77 W1 m

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

PCu

= 117,28 W

8 Uv

= 3 @ f(t) @ I @ cos n @ l 3

γ @ S

= × 1,157 × (60 A + 25 A) × 0,85 × 80 m3

58 S @ m/mm 2× 25 mm 2

+ × 1,157 × 25 A × 0,85 × 40 m3

58 S @ m/mm 2× 4mm 2

= 7,98 V + 7,34 V = 15,32 V

PCu

= 33 @ I2 @ f(t) @ l

γ @ S

= 3 × (85 A)2 × 1,157 × 80 m

58 S @ m/mm 2× 25 mm 2

1 6 V E R M O G E N S V E R L I E Z E N I N L E I D I N G E N 57

+ 3 × (25 A)2 × 1,157 × 40 m

58 S @ m/mm 2× 4mm 2

= 1384 W + 374 W = 1758 W

9 a Uv

= 3 @ f(t) @ I @ cos n @ l 3

γ @ S

= × 1,275 × (50 A × 0,75 + 30 A × 0,4) × 40 m3

58 S @ m/mm 2× 10 mm 2

+ × 1,196 × (30 A × 0,4) × 100 m3

58 S @ m/mm 2× 4mm 2

= 7,54 V + 10,7 V = 18,24 V

b PCu1

= 1287 W

PCu2

= 1350 W

PCu3

= 2637 W

10 a IX1

= = = 173 APs

U 3

120 000 VA

400 V× 3

IX2

= = = 72 APs

U 3

50 000 VA

400 V× 3

= 3 @ f(t) @ I @ cos n @ l UvH –X2

3

γ @ S

= × 1,275 × (173 A × 0,85 + 72 A × 0,5) × 120 m3

58 S @ m/mm 2× 95 mm 2

+ × 1,196 × (72 A × 0,5) × 100 m 3

58 S @ m/mm 2× 25 mm 2

= 8,8 V + 5,14 V = 13,9 V

b UX1

= 400 V ! 8,8 V = 391,2 V UX2

= 400 V ! 13,9 V = 386,1 V

c = 0,05 × 400 V = 20 V YUvmax

= 20 V ! 8,8 V = 11,2 = 20 V ! 13,9 V = 6,1 VUvX1

UvX2

11 a = 3 @ f(t) @ I @ cos n @ lUvV &X3

3

γ @ S

= × 1,275 × (240 A + 120 A + 80 A) × 0,85 × 80 m3

58 S @ m/mm 2× 240 mm 2

+ × 1,275 × (120 A + 80 A) × 0,85 × 40 m3

58 S @ m/mm 2× 240 mm 2

+ × 1,275 × 80 A × 0,85 × 25 m3

58 S @ m/mm 2× 240 mm 2

= 4,747 V + 1,079 V + 0,27 V = 6,1 V

UX1

= 400 V ! 4,75 V = 395,3 V

= × 1,196 × 120 A × 0,85 × 50 m = 3,64 VUvB &X2

3

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2


= 4,75 V + 1,08 V + 3,6 V = 9,43 VUvV &X2

= 0,05 × 400 V ! 4,75 V = 15,25 VUvX1

= 0,05 × 400 V ! 9,4 V = 10,6 VUvX2

b PCu

= 33 @ I2 @ f(t) @ l

γ @ S

= 3 × (240 A + 120 A + 80 A)2 × 80 + (120 A + 80 A)2 × 40 + (80 A)2 × 25

× 1,275 × + 3 × (120 A)2 × 1,196 × 1 m

58 S @ m/mm 2× 240 mm 2

= 5630 W50 m

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

12 a IA

@ lA + I

B @ l

B + I

C @ l

C + I

D @ l

D = @ l

tIv2

100 A × 60 m + 120 A × 90 m + 220 A × 140 m + 80 A × 195 m = @ 260 mIv2

= 243 A = 520 A ! 243 A = 277 AIv2

Iv1

= × 1,275 × 277 A × 0,8 × 60 m = 4,22 VUvV&A

3

58 S @ m/mm 2× 120 mm 2

= × 1,275 × 177 A × 0,8 × 30 m = 1,35 VUvA&B

3

58 S @ m/mm 2× 120 mm 2

= × 1,275 × 57 A × 0,8 × 50 m = 0,72 VUvB&C

3

58 S @ m/mm 2× 120 mm 2

6,29 V

= × 1,275 × 163 A × 0,8 × 55 m = 2,28 VUvC&D

)

3

58 S @ m/mm 2× 120 mm 2

= × 1,275 × 243 A × 0,8 × 65 m = 4,01 VUvD)&V

3

58 S @ m/mm 2× 120 mm 2

6,29 V

= × 1,196 × 80 A × 0,8 × 60 m = 8,57 VUvD)&D

3

58 S @ m/mm 2× 16 mm 2

UA

= Uv ! = 400 V ! 4,22 V = 395,78 VU

vV&A

UB

= Uv ! ! = 400 V ! 4,22 V ! 1,35 V = 394,43 VU

vV&A

UvA&B

UC

= Uv ! ! ! = 400 V ! 4,22 V ! 1,35 V ! 0,72 V = 393,7 VU

vV&A

UvA&B

UvB!C

UD

= Uv ! ! = 400 V ! 4,01 V ! 8,57 V = 387,4 VU

vD)&V

UvD)&D

1 6 V E R M O G E N S V E R L I E Z E N I N L E I D I N G E N 59

b PCu

= @ 3I2 @ l3 @ f(t)

γ @ S

= × (277 A)2 × 60 m + (177 A)2 × 30 m + (57 A)2 3 × 1,275

58 S @ m/mm 2× 120 mm 2

× 50 m + (163 A)2 × 55 m + (243 A)2 × 65 m + 3 × 1,196

58 S @ m/mm 2× 16 mm 2

× (80 A)2 × 60 m

= 6048 W + 1484 W = 7533 W

13 3I @ cos n @ l = @ cos n @ ltot

Iv2

100 A × 0,8 × 50 m + 100 A × 1 × 150 m + 100 A × 0,6 × 230 m

= @ cos n × 300 mIv2

@ cos n = = 109,3 AIv2

32 800 A @ m

300 m

3I @ cos n = 100 A × 0,8 + 100 A + 100 A × 0,6 = 240 A

@ cos n = 130,7 A Y 131 AIv1

De verdeling van de wattstromen is als volgt:

BV

A

C

60 A

80 A

100 A240 A130,7 A

109,3 A

50,7 A

49,3 A

Uv

= @ f(t) @ I @ cos n @ l3

γ @ S

= × 1,196 × (130,7 A)2 × 50 m + (50,7 A)2 × 100 m3

58 S @ m/mm 2× 70 mm 2

= 5,92 V

Controle:

Uv

= × 1,196 × (109,3 A)2 × 70 m + (49,3 A)2 × 80 m3

58 S @ m/mm 2× 70 mm 2

= 5,92 V

17 Paral lel le leidingen

S t r o o m b e l a s t i n g e n b e v e i l i g i n g e n


2 1 Grote geleiderdoorsneden (35 mm2 of meer)

2 gelijke stroomverdeling

3 c beide leidingen gelijk

4 c beide leidingen gelijk

5 b de leiding met de grootste doorsnede het grootst

6 a gemeenschappelijk aan de voedende zijde beveiligd

7 De kabel met de kleinste doorsnede wordt niet optimaal belast.

8 a De maximaal toelaatbare stroom is volgens tabel A.52-13 voorIz0

S = 25 mm2: 127 A

S = 50 mm2: 192 A

b Volgens tabel A.52-15 is de reductiefactor voor de omgevingstemperatuur 1,04.

c Volgens tabel A.52-18 is de reductiefactor voor een verzameling van kabels 0,8.

d De toelaatbare stroom Iz is voor

S = 25 mm2: 105,7 A

S = 50 mm2: 159,7 A

e De toelaatbare stroom voor de parallel geschakelde kabels is 240 A.

f De hoogste ontwerpstroom van de twee parallel geschakelde kabels is 200 A.

Berekening

YMvK 25:

i.m. 18

A.52-13

A.52-15

A.52-18

Y

Y

Y

= 127Iz0

A

f2 = 1,04

fk = 0,8

Iz = f @ = 1,04 × 0,8 × 127 A = 105,7Iz0

A


YMvK 50:

i.m. 18

A.52-13

A.52-15

A.52-18

Y

Y

Y

= 192Iz0

A

f2 = 1,04

fk = 0,8

Iz = f @ = 1,04 × 0,8 × 192 A = 159,7Iz0

A

3Iz = jz @ (S

1+ S

2) = × (25 mm2 + 50 mm2) = 240 A

159,7 A

50 mm 2

3Iz = 240 A Y In # Iz Y In = 200 A Y IB # 200 A

9 a S = 70 mm2

b S = 70 mm2

Berekening

Bestaande kabel is YMvK 70

A.52-13

A.52-15

A.52-18

= 246 AIz0

f2 = 1

fk = 0,72 (6 kabels)

= 246 A × 1 × 0,72 = 177 AIz0

smeltveiligheid = 160 A Y = = 2,286 A/mm2In1

jB1

160 A

70 mm 2

smeltveiligheid $ 115 A Y = 125 A Y C.53-1 Iz = 138 AIn2

In2

S2 $ = $ 54,7 mm2 Y S2 = 70 mm2 In

jB1

125 A

2,286 A/mm 2

10 IB = 115 A Y smeltveiligheid In = 125 A

C.53-1

A.52-15

A.52-18

Iz $ 138 A

f2 = 1

fk = 0,72 (6 kabels)

= $ $ 192 AIz0

Iz

f

138 A

1 × 0,72

A.52-13 S = 50 mm2

a I1 = = = 191 APs

U 3

132 000W

400 V× 3

b Uv = @ f(t) @ I @ cos n @ l3

γ @ S

= × 1,275 × 191 A × 0,8 × 100 m = 11,6 V3

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

c Door ongelijke leidinglengte zijn de basisformules niet van toepassing.

= Y @ f(t) @ I1 @ cos n @ l1 = @ f(t) @ I2 @ cos n @ l2U

v1

Uv2

3

γ @ S1

3

γ @ S2

= Y = Y = 4I1

@ l1

S1

I2

@ l2

S2

I1

@ 100 m

50 mm 2

I2

@ 200 m

25 mm 2

I1

I2

I1 = × 191 A = 152,8 A (afgerond 153 A)4

5

1 7 P A R A L L E L L E L E I D I N G E N 63

I2 = × 191 A =38,2 A (afgerond 38 A)

1

5

d = @ f(t) @ I @ cos n @ lUv

3

γ @ S

= × 1,275 × 153 A × 0,8 × 100 m = 9,3 V3

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

e = = 9,3 VUv1

Uv2

of

= @ f(t) @ I @ cos n @ lUv2

3

γ @ S

= × 1,275 × 38 A × 0,8 × 200 m = 9,3 V3

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

f PCu

= 33 @ I2 @ f(t) @ l

γ @ S

= 3 × (153 A)2 × 1,275 × 100 m

58 S @ m/mm 2× 50 mm 2

+ 3 × (38 A)2 × 1,275 × = 3849 W200 m

58 S @ m/mm 2× 25 mm 2

11 a = 80 kVA, cos n = 0,87; = = 115,5 APs1

IB1

80 000 VA

400 V× 3

= 50 kVA, cos n = 0,87; = = 72,2 APs2

IB2

50 000 VA

400 V× 3

IB = + = 115,5 A + 72,2 A = 187,7 A (afgerond 188 A) YIB1

IB2

smeltveiligheid In = 200 A Iz = 221 A (tabel C.53-1)

voor de kabels geldt: A.52-16

A.52-19

f2 = 1,04

fk = 0,87 (6 kabels) = = = 244 AI

z0

Iz

f

221 A

1,04 × 0,87

bestaande kabel YMvK 25 (i.m. 63)

A.52-6; = 101 AIz0

nieuw aan te leggen kabel

= 244 A ! 101 A = 143 AIz0

A.52-6; S = 50 mm2

b Uv = @ f(t) @ I @ cos n @ l3

γ @ (S1% S

2)

= × 1,275 × 188 A × 0,87 × 80 m 3

58 S @ m/mm 2× 25 mm 2% 50mm 2

= 6,64 V

c Deze parallelschakeling is niet effectief. Bij twee afzonderlijk gelegde leidingen

zou volstaan kunnen worden met uitbreiding van een kabel met een doorsnede

van 25 mm2.


12 IB = 300 A Y smeltveiligheid In = 315 A

C.53-1; Iz $ 348 A

a VMvK

A.52-15/PVC; f2 = 1,05

$ $ = 331,4 AIz0

Iz

fθ

348 A

1,05

A.52-16; S = 300 mm2

Uv = @ f(t) @ I @ cos n @ l3

γ @ S

× 1,196 × 315 A × 0,85 × 112 m = 3,57 V3

58 S @ m/mm 2× 300 mm 2

b YMvK

A.52-16/XLPE; f2 = 1,04

= $ = 335 AIz0

Iz

fθ

348 A

1,04

A.52-6; S = 240 mm2

Uv = @ f(t) @ I @ cos n @ l3

γ @ S

× 1,275 × 315 A × 0,85 × 112 m = 4,76 V3

58 S @ m/mm 2× 240 mm 2

c 2 × VMvK

# 331,4 A per kabel $ = 166 AIz0

Iz0

331,4 A

2

A.52-5; S = 2 × 95 mm2

Uv = × = × 3,57 V = 5,64 VSa

Sc

Uva

300 mm 2

2 × 95 mm 2

d 2 × YMvK

# 331,4 A per kabel $ = 166 AIz0

Iz0

331,4 A

2

A.52-6; S = 2 × 70 mm2

Uv = × = × 4,76 V = 8,16 VSb

Sd

Uvb

240 mm 2

2 × 70 mm 2

e 3 × VMvK

# 331,4 A per kabel $ = 110 AIz0

Iz0

331,4 A

3

A.52-5; S = 3 × 50 mm2

Uv = × 3,57 V = 7,14 V300 mm 2

3 × 50 mm 2

1 7 P A R A L L E L L E L E I D I N G E N 65

f 3 × YMvK

# 331,4 A per kabel $ = 110 AIz0

Iz0

331,4 A

3

A.52-6; S = 3 × 35 mm2

Uv = × 4,76 V = 10,9 V240 mm 2

3 × 35 mm 2

g De totale koperdoorsnede vermindert bij bijvoorbeeld VMvK-kabels van

300 mm2 tot 150 mm2 bij respectievelijk een en drie kabels.

h Het spanningsverlies neemt omgekeerd evenredig toe met de totale

geleiderdoorsnede.

18 Compensatie van cos n

C o m p e n s a t i e v a n c o s n

1 1 ohmse belastingen

2 inductieve belastingen

3 capacitieve belastingen

2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

3 Werkelijke/blind-/schijnbare vermogens

4 plusteken (+)/minteken (!)


6 a Pq2 = Ps

2 + 5Pw2

7 goed/fout

8 34 kvar

9 Capacitieve belastingen komen zelden voor. Installaties zijn vrijwel altijd inductief

belast.

10 Overcompensatie komt voor als het condensatorvermogen groter is dan het te

compenseren inductief vermogen. Er ontstaat dan een capacitieve belasting.

11 Omdat volstaan kan worden met 1/3 van de capaciteit van de condensatorbatterij.

De condensator moet echter een werkspanning hebben die groter is. Dit heeft3

echter nauwelijks invloed op de kostprijs van de batterij.

12 1 duo-tl-schakeling

2 lastransformatoren

3 motoren met groot vermogen die continu in bedrijf zijn

4 schakelingen voor gasontladingslampen


13 De stromen in de voedingsleidingen naar de verdeelinrichtingen zijn lager. Dit kan

ook lagere geleiderdoorsneden tot gevolg hebben.

14 Bij een centrale compensatie-inrichting met automatische regeling kan meestal

worden volstaan met lagere capaciteit. Het condensatorvermogen kan geregeld

worden op het te compenseren inductief vermogen.

15 Het condensatorvermogen is ongeveer 30% - 50% van het motorvermogen.

16 a I1 @ cos n1 = 10 A × 0,866 = 8,67 A I @ sin n1 = 10 A × 0,5 = 5 A

I2 @ cos n2 = 5 A × 0 = 0 A I @ sin n2 = 5 A × 1 = 5 A

I3 @ cos n3 = 6 A × 1 = 6 A I @ sin n3 = 6 A × 0 = 0 A

3I @ cos n = 14,67 A 3 I @ sin n = 10 A

Itot = = = 17,75 AΣ I @ cos n 2% Σ I @ sin n 2 (14,67 A)2 % (10 A)2

b

2

1

tot

U

1j

jtot

3

17 a I1 = = = 7,07 APw

cos n1@ U

1150W

0,707 × 230 V

I1 @ cos n1 = = = 5 A I1 @ sin n1 = 7,07 A × 0,707 = 5 A

Pw

U

1150W

230 V

I2 = 6 A

I2 @ cos n2 = 6 A × 0,866 = 5,2 A I2 @ sin n2 = 6 A × 0,5 = 3 A

Itot = = = 10,4 AΣ I @ cos n 2% Σ I @ sin n 2 (10,2 A)2 % (2 A)2

b cos ntot = = = 0,98Σ I @ cos n

Itot

10,2 A

10,4 A

ntot = 11E

1 8 C O M P E N S A T I E V A N C O S n 69

c

21

tot

U

18 a Pw = 1840 W

= Pw @ tan n = 1840 W × 1,643 = 3022 varPqind

cos n = 1 Y = = 3022 varPqind

Pqc

b C = = = 182 μFPqc

ω @U 2

3022 var

2 × π× 50 × (230 V)2

19 a U = 100 V: = T @ C @ U2 = 2 × π × 50 Hz × (1 @ 10–6) F × (100 V)2 = 3,14 var Pqc

b U = 200 V: = T @ C @ U2 = 2 × π × 50 Hz× (1 @ 10–6) F × (200 V)2 = 12,56 var Pqc

c U = 500 V: = T @ C @ U2 = 2 × π ×50 Hz × (1 @ 10–6) F × (500 V)2 = 78,5 var Pqc

d Het condensatorvermogen is kwadratisch evenredig met de spanning.

20 a pw = = = 6000 Wpas

η

4800W

0,8

= Pw @ tan n = 6000 W × 1,35 = 8000 varPq1

Na compensatie:

Pw = 6000 W; cos n = 0,95

= Pw @ tan n = 6000 W × 0,329 =1972 varPq2

= ! = 8000 var ! 1972 var = 6028 varPqc

Pq1

Pq2


b Voor compensatie:

I1 = = = 25 APas

U @ cos n @ η

4800W

400 V× 0,6 × 0,8

Na compensatie:

Ps = = = 6315 WPw

cos n

6000W

0,95

I2 = = = 15,8 APs

U

6315W

400 V

= = 0,632I2

I1

15,8 A

25 A

Daling van de stroom is 36,8%.

21 a Voor compensatie:

I1 = = = 38 APs

U

15 200W

400 V

b Pw = Ps @ cos n = 15 200 W × 0,4 = 6080 W

Na compensatie:

Pw = 6080 W

Pq = ! = 15 200 W × 0,916 ! 8000 W = 5931 varPq1

Pqc

Ps = = = 10 360 WPw2% P

q2 (6080W)2 % (5931W)2

I2 = = = 25,9 APs

U

10 360W

400 V

c cos n = = = 0,587Pw

Ps

6080W

10 360W

22 a Sterschakeling:

= T @ C @ = 2 × π × 50 Hz × (25 @ 10–6) F × (400 V)2 = 1256 varPqc1

U2

l

b Driehoekschakeling:

= 3 × T @ C @ = 3 × 2 × π × 50 Hz × (25 @ 10–6) F × (400 V)2 Pqc2

U2

l

= 3768 var

c : = 1 : 3Pqcster

Pqcdriehoek

23 a = T @ C @ = 2 × π × 50 Hz × (12 @ 10–6) F × (400 V)2 = 603 varPqc

U2

l

b Cdriehoek = Cster Y Cdriehoek = × 12 μF = 4 μF of1

3

1

3

C = = = 4 μFPqc

3 @ ω @U2

l

603 var

3 × 2 × π× 50 Hz × (400 V)2


24 Verbruiker 1: = 10 000 W; cos n = 0,8Pw

1

= @ tan n1 = 10 000 W × 0,75 = 7500 varPq1

Pw

1

Verbruiker 2: = @ cos n2 = 25 000 VA × 0,5 = 12 500 WPw

2

Ps2

= @ sin n2 = 25 000 W × 0,866 = 21 650 varPq2

Ps2

Verbruiker 3: = 20 000 W; cos n = = = 0,667Pw

3

Pw

Ps

20 000W

30 000W

= @ sin n3 = 30 000 W × 0,745 = 22 360 varPq3

Ps3

Na compensatie als cos n $ 0,85

a = 10 000 WPw

1

Pq = Pw @ tan n = 10 000 W × 0,527 = 5268 var

$ ! Pq = 7500 var ! 5268 var = 2232 varPqc

Pq1

= 5 kvar Y aantal eenheden 1Pqc

b = 12 500 WPw

2

Pq = Pw @ tan n = 12 500 W × 0,527 = 6588 var

$ ! Pq = 21 650 var ! 6588 var = 15 063 varPqc

Pq2


(Door het geringe verschil kan in een praktische situatie worden volstaan met drie

eenheden.)

c 3Pw = + = 10 000 W + 12 500 W = 22 500 WPw

1

Pw

2

Pq = 3Pw @ tan n = 22 500 W × 0,527 = 11 858 var

$ 3Pq ! Pq = (7500 + 21 650) var ! 11 858 var = 17 292 varPqc


d 3Pw = + + = 10 000 W + 12 500 W + 20 000 W = 42 500 WPw

1

Pw

2

Pw

3

Pq = 3Pw @ tan n = 42 500 W × 0,527 = 22 408 var

$ 3Pq ! Pq = (7500 + 21 650 + 22 360) var ! 22 408 var = 29 102 varPqc


25 a Voor compensatie:

= 95 000 WPs1

= Ps @ cos n = 95 000 W × 0,4 = 38 000 WPw

1

= Ps @ sin n = 95 000 W × 0,917 = 87 069 varPq1

I1 = = = 137 APs

U @ 3

95 000W

400 V × 3

b Na compensatie:

Pw = 38 000 W

= ! = 87 069 var ! 70 000 var = 17 069 varPq2

Pq1

Pqc

= = = 41 658 WPs2

Pw2% P

q2 (38 000W)2 % (17 069 var)2


I2 = = = 60 APs

U @ 3

41 658W

400 V × 3

c Voor compensatie:

I = 137 A Y smeltveiligheid In = 160 A

tabel C.53-1 Y I2 $ 177 A

tabel A.52-13 Y S = 50 mm2

Na compensatie:

I = 60 A Y smeltveiligheid In = 63 A

tabel C.53-1 Y I2 $ 69,5 A

tabel A.52-13 Y S = 10 mm2

26 Belasting 1: = 400 kWPs1

= Ps @ cos n1 = 400 kW × 0,6 = 240 kWPw

1

= Ps @ sin n1 = 400 kW × 0,8 = 320 kvarPq1

Belasting 2: = 100 kWPs2

= Ps @ cos n2 = 100 kW × 0,7 = 70 kWPw

2

= Ps @ sin n2 = 100 kW × 0,714 = 71,4 kvarPq2

a Na compensatie:

= 430 kWPstot

3Pw = 240 kW + 70 kW = 310 kW

Pq = = = 298 kvarPs2 ! ΣP

w2 (430 kW)2 ! (310 kW)2

Pc = 3Pq ! Pq = (320 + 71,4) kvar ! 298 kvar = 93,4 kvar

b cos n = = = 0,721Pw

Ps

310 kW

430 kW

27 a Verbruiker 1: 45 kW, cos n = 0,7. Pq = 31,5 kvar

b Verbruiker 2: 63 kVA, cos n = 0,6. Pq = 38 kvar

c Verbruiker 3: 38 kVA, cos n = 0,45. Pq = 28 kvar

28 Aantal trappen is 8.

0 kvar; 50 kvar; 100 kvar; 150 kvar; 200 kvar; 250 kvar; 300 kvar; 350 kvar.

29 a ja/nee

b ja/nee

c ja/nee

30 a De wattmeter geeft het toegevoerde vermogen Pt aan.

= = = 40 kWPw

t

Pw

a

η

32 kW

0,8


b Pw = 40 kW

= Pt @ tan n = 40 kW × 1,33 = 53,3 kvarPq1

Pc = 23,1 kvar

3Pq = 53,3 kvar ! 23,1 kvar = 30,2 kvar

Ps = = = 50,12 kWPw2 ! ΣP

q2 (40 kW)2 ! (30,2 kvar)2

cos n = = = 0,8Pw

Ps

40 kW

50,12 kW

c 40 kW

31 X3: Ps = = = 66 kWPw

cosn

39,6 kW

0,6

Pw = 39,6 kW

Pq = Ps @ sin n = 66 kW × 0,8 = 52,8 kvar

X2: Ps = 99 kW

Pw = Ps @ cos n = 99 kW × 0,8 = 79,2 kW

Pq = Ps @ sin n = 99 kW × 0,6 = 59,4 kvar

Condensatorbatterij:

Ps = 49,5 kW

Pw = 0 kW

Pq = 49,5 kvar

a I1 = = = 95,3 APs1

U @ 3

66 000 W

400 V× 3

I2 = = = 143 APs2

U @ 3

99 000 W

400 V× 3

= Ps3

ΣPw2% ΣP

q2

= = 163,4 kVA(39,6 kW % 79,2 kW)2 ! (52,8 kvar % 59,4 kvar)2

I3 = = = 236 APs3

U @ 3

163 400 W

400 V× 3

I4 = = = 71,4 APs3

U @ 3

49 500 W

400 V× 3Pqc

= Ps5

ΣPw2% ΣP

q2

= (39,6 kW % 79,2 kW % 0)2 ! (52,8 kvar % 59,4 kvar ! 49,5 kvar)2

= 134 kW

I5 = = = 194 APs5

U @ 3

134 000 W

400 V× 3

b cos n = = = 0,89ΣP

w

Ps5

39,6 kW % 79,2 kW % 0

134 kW

Z E L F T O E T S E N 75

Z e l f t o e t s 1

1 goed/fout

2 goed/fout

3 goed/fout

4 goed/fout

5 goed/fout

6 goed/fout

7 goed/fout

8 goed/fout

9 goed/fout

10 goed/fout

11 goed/fout

12 goed/fout

13 goed/fout

14 goed/fout

15 goed/fout

16 goed/fout

17 goed/fout

18 goed/fout


Z e l f t o e t s 2

1 goed/fout

2 goed/fout

3 goed/fout

4 goed/fout

5 goed/fout

6 b 5773 A

Ik = @ = × = 5773 A100

g

P

Ul @ 3

100

4

160 000 VA

400 @ 3 V

7 d 11838 A

Is = Ik @ %2 @ k = 5773 A × %2 × 1,45 = 11838 A

8 goed/fout

9 goed/fout

10 goed/fout


Z e l f t o e t s 3

1 goed/fout

2 goed/fout

3 goed/fout

4 goed/fout

5 goed/fout

6 goed/fout

7 goed/fout

8 goed/fout

9 goed/fout

10 goed/fout


Z e l f t o e t s 4

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout


3 d TN-C-S-stelsel

4 c 10 mm2

5 1 In = 1,5 A/kVA

2 In = 2 A/kW

6 ster

7 400 V

8 a Ps = = = 15 233 VA = 15,2 kVAPas

η @ cos n

11000 VA

0,87 × 0,83

b Imot = = = 21,99 A (afgerond 22 A)Ps

U @ 3

15233 VA

400 V× 3

9 a elektromotor:

Pw = = = 20,79 kWPas

η

18,5 kW

0,89

Pq = Pw @ tan n = 20,79 kW × 0,672 = 13,97 kvar

inductief toestel:

Pw = Ps @ cos n = 12 kVA × 0,68 = 8,16 kW

Pq = Ps @ sin n = 12 kVA × 0,733 = 8,8 kvar

verwarmingstoestel:

Pw = 10 kW

Ps = 3Pw2%3P

q2

= (20,79 kW % 8,16 kW % 10 kW)2 % (13,97 kvar % 8,8 kvar)2

= 45,12 kVA

b Itot = = 65,1 A45120 VA

400 V× 3


10 a

7,2 kVA

4 kVA

3,5

kVA2

kVA

6 k

VA

10 kVA

b De grootste belasting per fase bedraagt 2 kVA + 3,5 kVA + 6 kVA = 11,5 kVA.

IB = If @ %3 = = 49,8 A11500 VA

400 V× 3


Z e l f t o e t s 5

1 goed/fout

2 goed/fout

3 goed/fout

4 goed/fout

5 De kabel is gelegd volgens i.m. 17 Y b.i.m. E/F.

26,5 AIn' 25 A Y I

z$ 27,6 A

reductiefactor fθ' 1,04

Izt'

Iz

f'

27,6 A

1,04'

A.52-13 Y S = 2,5 mm2

6 De kabels zijn aangebracht volgen i.m. 15 Y b.i.m. E/F.

Volgens bepaling 523.5 geldt de hoogst toelaatbare temperatuur voor PVC-isolatie:

Kabel 1, VMvK 4 × 6 mm2

f @ 1,12 × 0,82 × 43 A 39,5 A

A.52&11 Y Izt

' 43 A

A.52&15 Y fθ' 1,12

A.52&18&K4 Y fk' 0,82

Iz1' I

zt' '

Kabel 2, YMvK 5 × 4 mm2

f @ 1,08 × 0,82 × 34 A 30 A

A.52&11 Y Izt

' 34 A

A.52&15 Y fθ' 1,08

A.52&18&K4 Y fk' 0,82

Iz2' I

zt' '

Kabel 3, YMvK 5 × 10 mm2

f @ 1,08 × 0,82 × 60 A 53 A

A.52&11 Y Izt

' 60 A

A.52&15 Y fθ' 1,08

A.52&18&K4 Y fk' 0,82

Iz3' I

zt' '

7 De kabel is aangebracht volgens i.m. 28 Y b.i.m. B1.

Iz f @ 1,12 × 312 A 349 AA.52&6&K4 Y I

zt

' 312 A

A.52&15 Y fθ' 1,12

' Izt' '

Opmerking

Tabel C.53-1 Y In = 315 A.

8 De kabel is aangebracht volgens i.m. 63 Y b.i.m. D.

258 A

IB' I

z' 300 A

A.52&16 Y fθ' 1,04

A.52&17 Y fρ' 1,12

Izt'

Iz

f'

300 A

1,04 × 1,12'

A.52-6-K7 Y S 150 mm2'

9 goed/fout

10 goed/fout

11 goed/fout


12 goed/fout

13 goed/fout

14

tabel A.53-4 Y lm 139 mIn' 50 A

S ' 16 mm 2'

l1 + l2 # 139 m

15

tabel A.53-2 Y S 10 mm2In' 63 A&B

l ' 110 m'

16 Kabel 1:

tabel A.53-4 Y 41 mIn' 63 A&gG

S1 ' 6 mm2 l

m1'

Kabel 2:

tabel A.53-4 Y 26 mIn' 63 A&gG

S2 ' 4 mm2 l

m2'

26 m

30 m

M O B

C

V

41 m

OV = @ MC = × 26 m = 6,3 mOB

MB

10 m

41 m

= 6,3 m I2max


Z e l f t o e t s 6

1 goed/fout

2 16 A

3 goed/fout

4 goed/fout

5 goed/fout

6 goed/fout

7 goed/fout

8 goed/fout

9 goed/fout

10 goed/fout

11 goed/fout

12 A2 @ s

13 1 nuldoorgangsonderbreking

2 begrenzing van de kortsluitstroom

14 goed/fout

15 goed/fout

16 Voor de gegevens, zie het tabellenboekje.

= = = 231 AIn2

Ps

U @ 3

160 000 VA

400 V× 3

= = = 5774 AIk2

In2

g

231 A

0,04

= = = 39,8 @ 10–3 ΩZk2f

Uf

Ik2

230V

5774 A

PCu = 2050 W

= = = 12,8 @ 10–3 ΩRk2

PCu

3 @ In2

2

2050W

3× 231 A

= = 37,7 @ 10–3 ΩXk2

(39,8 @ 10–3Ω)2 ! (12,8 @ 10–3Ω)2

Kabel (zie tabel 1.2 uit het tabellenboekje).

Rl = 78 m × 0,246 @ 10 –3 Ω/m = 19,2 @ 10–3 Ω

Xl = 78 m × 0,1 @ 10–3 Ω/m = 7,8 @ 10–3 Ω


Voor de kortsluitstroom van verdeelrichting X1 geldt:

' RX1 = + Rl = 12,8 @ 10–3 Ω + 19,2 @ 10–3 Ω = 32 @ 10–3 ΩRk2

' XX1 = + Xl = 37,7 @ 10–3 Ω + 7,8 @ 10–3 Ω = 45,5 @ 10–3 ΩXk2

ZX1 = = 55,6 @ 10–3 Ω(32 @ 10–3Ω)2 % (45,5 @ 10–3Ω)2

= = 4137 AIkX1

230 V

55,6 @ 10–3Ω

De stootfactor voor X1 bedraagt:

= = 0,58RX1

XX1

32 @ 10–3Ω

55,6 @ 10–3Ω

Volgens grafiek 1.7 uit het tabellenboekje is:

kX1 = 1,18

= kX1 @ @ = 1,18 × 4173 A × = 6904 AIsX1

IkX1

2 2


Z e l f t o e t s 7

Van deze zelftoets zijn geen antwoorden.

Opmerking

Deze opdracht is ook geschikt als tekenopdracht voor het onderdeel Installatietekenen.


Z e l f t o e t s 8

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

2 b @ l1 + I2 @ l2 = @ l4 + I3 @ l3Iv1

Iv2

3 b Uv = Uv(V–B)

4 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

5 S = f(t) @ @ I @ l 2

γ @Uv

= 1,196 × × 25 A × 36 m = 12,4 mm22

(58 × 0,05) S @m/mm 2× 60 V

S = 16 mm2

6 a I = = = 50 AP

U

6000W

120 V

Uv = f(t) @ @ I @ l 2

γ @ S

= 1,196 × × 50 A × 42 m = 8,66 V2

58 S @m/mm 2×10 mm 2

b PCu = f(t) @ 2 @ I2 @ l

γ @ S

= 1,196 × 2 × (50 A)2 × = 216,5 W42 m

58 S @m/mm 2×10 mm 2

7 I1 = = = 53 AP

U @cos n

10 000W

230 V× 0,82

I2 = = = 17,4 APs

U

4000W

230 V

Uv = f(t) @ @ (3I @ cos n1) @ l1 + f(t) @ @ (3I @ cos n2) @ l2

2

γ @ S1

2

γ @ S2

= 1,275 × × (53 A × 0,82 + 17,4 A × 0,56) × 10 m2

58 S @m/mm 2× 4mm 2

+ 1,275 × × 17,4 A × 0,56 × 16 m 2

58 S @m/mm 2× 2,5 mm 2

= 5,85 V + 2,74 V = 8,59 V


8 a I1 = = = 63,8 AP

U @ 3 @ cos n @ η

37 000W

400 V× 3× 0,9 × 0,93

I2 = = = 17,3 AP

U @ 3

12 000W

400 V× 3

maximaal spanningsverlies: Uv = 0,05 × 400 V = 20 V

= f(t) @ @ 3I @ cos n @ l1 UvV&A

3

γ @ S

= 1,275 × × (63,8 A × 0,9 + 17,3 A × 1) × 80 m3

58 S @m/mm 2× 16 mm 2

= 14,22 V

= 20 V ! 14,22 V = 5,78 VUvA&B

S2 = f(t) @ @ I @ cos n @ l2 3

γ @Uv

= 1,275 × × 17,3 A × 1 × 16 m = 1,82 mm2 3

58 S @m/mm 2× 5,78 V

S2 = 2,5 mm2

b PCu = 33 @ I2 @ f(t) @ l

γ @ S

= 3 × (63,8 A + 17,3 A)2 × 1,275 × 60 m

58 S @m/mm 2× 16 m

+ 3 × (17,3 A)2 × 1,275 × 24 m

58 S @m/mm 2× 2,5 m

= 1816 W

9 Hoogste lijnstroom Il = If @ = = = 52 A3P @ 3

U

12 000 VA× 3

400 V

Ontwerpstroom IB = 52 A

Uv = f(t) @ @ I @ cos n @ l 3

γ @ S

= 1,275 × × 52 A × 0,52 × 40 m 3

58 S @m/mm 2× 6mm 2

= 6,86 V

10 IX2 = = = 46,2 APs

U @ 3

32 000 VA

400 V× 3

IX3 = = = 26 APs

U @ 3

18 000 VA

400 V× 3

IX4 = = = 23,1 APs

U @ 3

16 000 VA

400 V× 3

Uv = 3(f(t) @ @ 3Ic @ cos n @ l)3

γ @ S

= 1,275 × × (46,2 A × 0,8 + 26 A × 1 + 23,1 A × 3

58 S @m/mm 2× 16 mm 2

0,92) × 28 m + 1,275 × × ( 26 A × 1 + 23,1 A ×3

58 S @m/mm 2× 6mm 2


0,92) × 12 m + 1,275 × × 23,1 A × 0,92 × 16 m3

58 S @m/mm 2× 25 mm 2

= 14,4 V

11 3I @ l = @ ltIv2

20 A × 12 m + 16 A × 27 m + 12 A × 35 m + 40 A × 45 m = × 61 mIv2

= 47,4 AIv2

= 3I ! = 88 A ! 47,4 A = 40,6 AIv1

Iv2

a De stroom tussen de punten:

V en A is 40,6 A

A en B is 40,2 A ! 20 A = 20,6 A

B en C is 20,6 A ! 16 A = 4,6 A

D en C is 47,4 A ! 40 A = 7,4 A

V en D is 47,4 A

b Uv = f(t) @ @ 3I @ l 2

γ @ S

= 1,275 × × (40 A × 16 m + 7,4 A × 26 m) 2

58 S @m/mm 2× 6mm 2

= 6,1 V

12 IX1 = = = 80,8 APs

U @ 3

56 000 VA

400 V× 3

IX2 = = = 60,6 APs

U @ 3

42 000 VA

400 V× 3

IX3 = = = 118,4 APs

U @ 3

82 000 VA

400 V× 3

3I @ l = @ lt Y 80 A × 42 m + 60,8 A × 80 m + 118 A × 130 m = × 305 mIv2

Iv2

= 115,4 A = 144,4 AIv2

Iv1

Uv = f(t) @ @ 3I @ cos × l 3

γ @ S

= 1,275 × × 115,4 A × 0,87 × 75 m 3

58 S @m/mm 2× 25 mm 2

= 13,2 V


Z e l f t o e t s 9

1 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

2 a goed/fout

b goed/fout

c goed/fout

d goed/fout

3 a C = 3 ×401 μF

b C = 3 × 133 μF

4 Pc = 33,3 kvar

5 Pc = 39,6 kvar

6 Pc = 29,4 kvar

7 Voor compensatie:

3Pw = 18 000 W × 0,78 + 16 000 W × 0,64 = 24 280 W

3 = 3 Ps @ sin n = 18 000 VA × 0,626 × 16 000 VA × 0,768 = 23 558 varPq1

Na compensatie:

3Pw = 24 280 W

3 = Pw @ tan n2 = 24 280 W × 0,62 = 15 047 varPq2

Pc = ! = 23 558 var ! 15 047 var = 8,511 varPq1

Pq2

I3 = = = 23,1 APs

U @ 3

16 000 VA

400 V× 3

= = = 33 830 VAPs2

ΣPw2% ΣP

q1

2 (24 280W)2 % (23 558 var)2

I2 = = = 48,8 APs

U @ 3

33 830 VA

400 V× 3

= = = 28 564 VAPs1

ΣPw2% ΣP

q2

2 (24 280W)2 % (15 047 var)2

I1 = = = 41,23 APs

U @ 3

28 564 VA

400 V× 3

I4 = = =12,3 APs

U @ 3

8511 VA

400 V× 3

I5 = = = 26 APs

U @ 3

18 000 VA

400 V× 3

ISBN 978-90-425-4146-7

084328_Omslag_DH 29-05-2008 13:19 Pagina 2

C:BestandenTwin084328 Elektrische Installatietechniek...

Documents

Transcript of C:BestandenTwin084328 Elektrische Installatietechniek...